Personeelsblad van ROC van Twente
ROCfort
maart 2015
1
Wat vinden je studenten van jou als docent? Opleidingen Installatietechniek:
"Gewoon" de beste van Nederland Zeven techniektoppers
vertegenwoordigen Twente tijdens de World Skills 2015 in São Paulo
Verschijnt 5 keer per jaar.
Docentenevaluatie:
Snel door naar... Redactioneel Stroom Hoe vaak hoor ik wel niet van buurtbewoners, familie of vrienden: “Wat loopt er toch een grote stroom studenten richting het ROC.” Zelfs mijn kleintjes roepen bijna dagelijks: “Al die grote kinderen gaan naar de school van mama!” Het is voor
pagina 8: van Alice De passie
pagina 12 Jantin ette en de inspirerende doce nt
veel mensen bijna onwerkelijk hoeveel studenten er bij ons worden opgeleid. Behalve die enorme stroom vroeg in de ochtend, zien ze er niet zo heel veel van. Ja, bijna iedereen heeft op zijn werk wel een stagiair van het ROC. Iedereen kent wel iemand die een opleiding volgt of heeft gevolgd bij het ROC. En wekelijks lezen ze wel iets in de krant over (een student van) het ROC. Maar dat het er zoveel zijn? In de week voorafgaand aan en tijdens de Open Dagen waren we “talk of the town”. Wie had niet onze geel-zwarte Selfmade/Open Dagen campagneposters langs de wegen gezien? Wie bracht niet een bezoekje aan één of meerdere locatie(s)? Tijdens de Open Dagen hadden we juist een stroom bezoekers tussen 15.00 en 21.00 uur. Met een piek rond 19.00 uur. In deze ROCfort vind je op pagina 14 een Selfmade fotocollage van de Open Dagen, gemaakt door onze fotografiestagiaires. Wellicht was het je al opgevallen, maar hiernaast staan geen ‘Dwarsliggers’ meer.
a emende Francisc pagina 14: Ondern
In het laatste nummer van 2014 nam collega Jos Lindeman afscheid. Ruim 20 jaar heeft hij mogen dwarsliggen, nu geniet hij van zijn pensioen. Ik zie hem nog
pagina 16: de Open D agen
wekelijks. Want mijn hardlooprondje in de ochtend brengt mij ook langs zijn huis. Soms zie ik hem zitten aan de eettafel. Heerlijk relaxt een krantje lezend. Andere keren zie ik dat de gordijnen nog gesloten zijn. Geen deadlines, geen afspraken. Vreemd, maar ook fijn. Bizar eigenlijk dat we de komende jaren nog een hele stroom aan collega’s gaan uitzwaaien. Hiernaast vind je dus een ‘Inhoudsopgave’ in plaats van de Dwarsliggers. Aan de ene kant jammer, want uit elk lezersonderzoek kwam naar voren dat jullie de Dwarsliggers zeer waardeerden. Hopelijk meldt zich nog spontaan een nieuwe dwarsligger aan. Maar nu geeft het mij wat meer ruimte om te schrijven over
pagina 18: De beste van ons l and!
zaken die mij raken. Zo had ik vorige week een evaluatie met ons Selfmade campagneteam. Dit team bestond uit vijf studenten van de opleiding Mediaredactie. In
Santiago weg naar e D : 0 pagina 2
de aanloop naar en tijdens onze Open Dagen maakten zij filmpjes en foto’s voor onze Facebookpagina. Nog lang niet perfect, maar wel heel puur en enthousiast. Selfmade ten voeten uit. Ik ben trots als ik deze studenten hoor vertellen hoeveel plezier zij hebben gehad en wat zij van deze opdracht hebben geleerd. Ik sta niet voor de klas, maar op dit soort momenten voel ik mij zoveel meer betrokken bij
colum
ns:
het onderwijs en begrijp ik de drive van docenten meer dan ooit! Filmpjes niet
Zout : p Polde agina 26 rwerk : pagi na 27
gezien? Kijk dan snel op ons YouTube kanaal. We hopen dat het hoge bezoekersaantal van de Open Dagen zich gaat vertalen in meer aanmeldingen. Echter zo’n toestroom brengt wellicht ook meer uitdagingen met zich mee in de instroom van studenten. Om ervoor te zorgen dat we allemaal, toekomstige studenten en medewerkers, onbezorgd de zomervakantie in kunnen gaan is het project ‘Filevrije Instroom’ gestart. Ik ben benieuwd wat je van dit initiatief vindt.
pagina 22: De eerste werkdag
Het duurt echter nog wel even voordat het zomervakantie is. Nog een maandje winter en hopelijk stroomt het voorjaar dan snel binnen. Laten we daar vooral ook onbezorgd van genieten! Saskia Blokhuis, hoofdredacteur ROCfort
pagina 24: Filevr ije instroom
2
ROCfort maart 2015
PS: Reageren? Laat mijn mailbox maar volstromen (
[email protected]).
Docentenevaluaties: ook voor jou!
Hoe ben jij als docent? Wat vinden je studenten van jou als docent? Dat is de kernvraag van de docentenevaluatie. Alle docenten is gevraagd om er de komende maanden mee te oefenen, met behulp van een digitaal enquêteformulier. Ná de zomer wordt elke docent geacht de evaluatie tot eind 2016 vijf keer uit te voeren. We laten alvast twee ervaringsdeskundigen aan het woord.
De digitale vragenlijst telt zeven hoofdvragen, over de thema’s: gedrag,
zoals in dit voorbeeld, bespreken. Het is slechts
leerrendement, ondersteuning en begeleiding, tevredenheid, commu-
één voorbeeld, maar het laat zien dat ik veel
nicatie, feedback op leerresultaat en tevredenheid. Na elke deelvraag
waarde hecht aan de docentenevaluatie.’
is er de keuze tussen vijf antwoorden, tussen ‘oneens’ en ‘eens.’ De student kan zelf nog aanvullende opmerkingen maken of vragen stel-
Betekenis
len. Hij of zij besluit tot slot zelf de vragenlijst anoniem of met naams-
Vanuit een ander deel van de wereld, en daar-
vermelding in te vullen.
om via e-mail, benadrukt ook Richard Blokzijl, docent Autotechniek BOL/3, de betekenis van
‘Wat je met zo’n enquête kunt, kan ik het best toelichten met een voor-
de evaluatie. Met collega Bert Muizebelt assis-
beeld. In één van die vragenlijsten las ik dat ik in de les vooral aandacht
teert hij bij de opzet van een bedrijfsschool in
schonk aan de goede leerlingen.’ Hans Bijwaard, docent economie aan
Indonesië. Richard houdt al langer op eigen
het vavo, SLB’er en vakgroepregisseur, begrijpt de opmerking. ‘Tijdens
initiatief evaluaties. ‘Om erachter te komen wat
een presentatie wil je met de klas een onderwerp op hoofdlijnen neer-
de student van mijn lessen vindt’, verklaart hij.
zetten. Dan is het fijn als studenten de rode draad van het betoog volgen
Maar ook om zijn klassen medeverantwoordelijk
en met hun reacties ondersteunen. Sommige reacties passen beter in
te maken: ‘Onderwijs maak je samen, daarom
een andere leersituatie, met meer ruimte voor individuele begeleiding.’
hoort een evaluatie niet alleen over de les te gaan maar ook over de klas en over de leerling
Het kwam binnen: ‘Ik ben met de klas in gesprek gegaan en heb mijn
zelf. We evalueren regelmatig, zowel in de les als
werkwijze toegelicht. Ik werd me meer bewust van mijn manier van
tijdens SLB-gesprekken.’
lesgeven. Door interactie met de klas kun je mogelijke misverstanden,
ROCfort maart 2015
3
Het beïnvloedt zijn manier van lesgeven. ‘Soms gaat het om kleine dingen. Studenten weten bijvoorbeeld niet altijd wanneer ik serieus ben en wanneer ik een grapje maak. Ik heb verder gemerkt dat sommige jongens moeite hebben met het begrijpen van bepaalde woordgrappen. Omdat ik me daarvan nu bewust ben, kan ik mijn gedrag aanpassen. Daardoor kan het leerrendement van de student groter worden. Bovendien komt de groep te weten hoe ik erin sta. Ik bespreek de resultaten en maak er een plan voor. Met items voor mij én items voor de studenten. Door die regelmatig te bespreken, wordt ook de voortgang zichtbaar.’
Vertrouwen Beide docenten hechten aan de mening van hun studenten. ‘Door een goede band op te bouwen met de groep krijg je de informatie die nodig is’, stelt Richard. ‘Je krijgt wat je bent. De student is heel goed in reflecteren. Hij weet goed aan te geven waar het knelpunt ligt en wat eventueel de oplossing is. Het lukt hem alleen niet altijd de volgende stap te maken. Als je dat samen met een student of een klas kunt, dan geeft dat een erg goed gevoel. Samen leren leren.’ Hans herkent het. Hij wijst op het laatste deel van het enquêteformulier, waarop de leerling zelf vragen of opmerkingen kan noteren. ‘Mijn ervaring is dat leerlingen daarvan gebruik maken. Ze gaan daar zorgvuldig mee om. Ik vind het belangrijk voor de verstandhouding. Dit geeft leerlingen een stem, ze zien dat hun opmerkingen tot verbeteracties leiden. Dat voedt hun vertrouwen, dat is een basisvoorwaarde voor goed onderwijs.’ Met Richard heeft hij deel uitgemaakt van de werkgroep die de redactie over de vragen heeft gevoerd. Hij is vol lof over de inbreng van de afvaardiging uit de Centrale Deelnemersraad. ‘De studenten stelden regelmatig de vraag of de formulering wel voor iedereen begrijpelijk was. Zo zijn we tot een goede vragenlijst gekomen.’
Vervolg De uitslagen van de evaluaties zijn persoonlijk. Ze worden digitaal afgenomen door een onafhankelijk bureau. Elke docent bepaalt zelf wat hij of zij er mee doet; leidinggevenden krijgen geen inzage. Ook niet als de uitslag leidt tot een scholingsvraag. Richard begrijpt die voorzichtigheid. Maar: ‘We moeten alle middelen inzetten die een student kan helpen in zijn carrière bij ons op school. Dus ook deze evaluatie.’ Dat vraagt een kwetsbare opstelling van de docent: ‘Om iets te kunnen overdragen aan een ander moet je met hem of haar een connectie hebben. Als ik kwetsbaarheid verwacht van een student, zal ik daar zelf mee moeten beginnen. Dat is ook voor mijn persoonlijke ontwikkeling goed, eerder kan ik zelf geen vervolgstap zetten.’ En Hans: ‘Ik kan me voorstellen dat collega’s er soms wat huiverig voor zijn. Uit mijn ervaring weet ik dat het niet nodig is. Ik zou het mooi vinden om de uitslag van de docentenevaluatie in een vertrouwde sfeer binnen de eigen vakgroep te bespreken. Dan maak je het tot een proces van de hele vakgroep. En kom je misschien tot een herverdeling van taken. Niet ieder van ons kan alles even goed. Met de uitslagen van de evaluatie in de hand hebben we mogelijkheden om meer gebruik te maken van elkaars sterke kanten. Dan is de docentenevaluatie een waardevol middel om de kwaliteit van ons onderwijs te verbeteren. En dat willen we allemaal.’
4
ROCfort maart 2015
Om onze nieuwe collega’s zo goed mogelijk te helpen om hun weg te vinden in onze organisatie, ontvangen zij in hun eerste werkweek een mail met de nodige
Broodje of Nootje NiCo? Misschien heb je een nieuwe collega er al over gehoord: Broodje Nico. Het speciaal samengestelde broodje voor onze Nieuwe Collega’s. Dat zij mogen nuttigen tijdens een lunchbijeenkomst waarbij deze Nieuwe Collega’s kennismaken met het College van Bestuur. Om elkaar te leren kennen, ervaringen (o.a. over de manier van inwerken) uit te wisselen, maar natuurlijk ook om meer te weten te komen over het ROC van Twente. De standaard presentatie met het aantal medewerkers, studenten en
informatie. Hierin wordt natuurlijk verwezen naar Plaza omdat daar alle info te vinden is. Denk hierbij bijv. aan quicklinks naar Presto, N@tschool en BestelWEB. Maar ook Pitstop Online (voor het reserveren van o.a. ruimtes, catering en parkeerplaatsen) is heel handig. Of YouForce (waar je online je salarisstrook kunt bekijken). En vergeet vooral onze Organisatie-Wiki niet. Hier kun je alle ROCbrede informatie vinden met betrekking tot: personeel & organisatie, onderwijs, communicatie, kwaliteitszorg, marketing, juridische zaken, facilitaire zaken, informatiemanagement en huisvesting.
locaties werd eerlijk gezegd een beetje saai werd, daarom wordt het
Wij vertrouwen er op dat elk team een
nu in spelvorm aangeboden. Het blauwe team strijdt onder leiding van
nieuwe collega goed wegwijs maakt in
John van der Vegt tegen het rode team van Remco Meijerink om win-
de organisatie. Heb je nog opmerkingen
naar te worden van het spel ‘Ik hou van ROC van Twente’. Natuurlijk
of ideeën over het inwerkprogramma,
met een dikke knipoog. Want ons CvB houdt wel van wat competitie en het informatieve gedeelte mocht dus wel wat leuker worden! Volgens de evaluatie is dat goed gelukt, want de afgelopen
dan kun je dit altijd doorgeven aan
[email protected]
vier bijeenkomsten van ‘Broodje NiCo’ scoorden gemiddeld een 8. Enig minpuntje was het tijdstip. Want de lunch komt toch wat lastig uit in verband met de lessen. Heel begrijpelijk! Daarom wordt deze bijeenkomst verplaatst naar 15.30 uur. Nootje NiCo dus. What’s in a name?
ROCfort maart 2015
5
Team Trajecten en Projecten
OP DE KOF F IE
ROCfort is op de koffie bij het team Trajecten en Projecten van het MBO College voor Oriëntatie & Ontwikkeling. Geen regulier onderwijs en zo wordt het ook niet bekostigd. Maar bestemd voor studenten van al onze MBO Colleges. Met het doel om studenten weer terug te laten keren naar een opleiding van hun keuze. Allemaal inzet om voortijdig schoolverlaten (VSV) nog verder terug te dringen. Teammanager Inge van Dillen-Kemperman zit met een aantal teamleden om tafel. Het ROC van Twente focust sterk op het terug-
We hebben doorlopend instroommomenten om zoveel mogelijk stu-
dringen van vroegtijdig schoolverlaten. ‘Het be-
denten binnen boord te houden en niet te laten uitstromen. Daarom is
lang wordt door alle MBO Colleges onderschre-
het introductieprogramma zo belangrijk voor ons traject. Zo kunnen we
ven en zodoende draagt iedereen dan ook bij
iedere student direct maatwerk aanbieden.
aan dit initiatief’, legt Inge uit.
Studenten in het traject Just In Time (JIT) hebben door persoonlijke
‘Studenten worden door de SLB’er aangemeld
omstandigheden een time-out nodig. Studenten lijden soms erg onder
bij het Loopbaancentrum. In onze trajecten krij-
bijvoorbeeld een onstabiele thuissituatie of pestgedrag. We halen ze
gen ze algemene vakken zoals rekenen, LB en
dan uit de opleiding om even bij te komen en in hun eigen tempo hun
eventueel specifieke vakken voor een volgende
opleiding te vervolgen. Maar ze weten wel welke opleiding ze wel wil-
opleiding die ze gaan volgen. Daarbij is een in-
len doen. Doel is ook om terug te gaan naar hun eigen opleiding. JIT
troductieprogramma van de opleidingen erg be-
hoeft niet altijd vertraging te betekenen. Studenten kunnen toetsen nog
langrijk. Deze trajecten worden in Hengelo, Al-
gewoon meemaken binnen hun opleiding. Dat ligt aan de student zelf.'
melo en Enschede aangeboden. ‘Niet alleen de inhoud van de trajecten is maat-
Studie- en beroepskeuzetraject
werk, maar ook het rooster en de ervarings- of
Collega Gerry Konijnenbelt is docente en Studie- en beroepskeuzead-
stageplaatsen. Wij kennen geen BOL- of BBL-
viseur. ‘Het Studie- en beroepskeuzetraject is een loopbaanoriëntatie-
variant, het is een traject.’
programma dat maximaal negen weken duurt. Studenten komen bij ons om zich te heroriënteren op een nieuwe opleiding. Waarvan vier weken
JIT en Invoegtraject
wordt besteed aan loopbaanoriëntatie. Wij helpen onze studenten te
Joris Poffers, begeleidend docent, trapt af en
ontdekken wie ze zijn, wat ze kunnen en wat ze willen en hoe ze dat
legt uit voor wie de trajecten zijn: ‘Het Invoegtra-
bereiken. Het is een intensief traject, waarbij de studenten door mid-
ject is er voor studenten die de verkeerde oplei-
del van beroepskeuzetests, interesse- en competentievragenlijsten en
ding hebben gekozen en zich willen voorberei-
opdrachten op gebied van reflectie, feedback en zelfbeoordeling inzicht
den op een nieuwe opleiding waar ze niet direct
krijgen in wie ze zijn. Meestal is deze manier van werken even wen-
kunnen instromen. Wij bieden het Invoegtraject
nen, omdat de studenten in een minder schoolse sfeer met elkaar in de
aan om voortijdig schoolverlaten te voorkomen.
groep werken en kennis, inzicht en ervaringen opdoen op gebied van
De algemene vakken kunnen bij ons onderhou-
opleidingen en beroep. Ook leren ze vaardigheden om zelf sturing aan
den worden en we bieden voorbereiding voor de
hun loopbaan te geven.
nieuwe opleiding. We maken daarbij gebruik van
Aan het eind van de vier weken geven ze door middel van een presen-
een speciaal introductieprogramma van de op-
tatie welke keuze ze hebben gemaakt wat betreft hun nieuwe opleiding.
leiding die de student het volgende schooljaar wil
Ook bij deze trajecten komt veel maatwerk kijken. Iedere student kiest
gaan volgen.'
immers een andere richting en hoe het verloop is hangt ook af of er nog een instroommoment is bij de nieuwe opleiding. Daarna bieden we vier
6
‘Bij sommige opleidingen is het mogelijk dat
weken werkveldoriëntatie aan in de richting die bij de nieuwe opleiding
deelnemers vrijstellingen krijgen voor de vakken
past. Hierbij kun je denken aan stage, meeloopdagen, interviews, etc.
die ze al hebben gevolgd’, vervolgt Joris. 'Per op-
Het verloop van het traject is afhankelijk van de individuele deelnemer
leiding kan dat wel verschillend zijn. Deelnemers
en hoeveel tijd je moet investeren. We bieden een speciaal programma
kunnen er dan voor kiezen om bijvoorbeeld vak-
voor de studenten van niveau 1 en 2 en voor studenten van niveau 3 en
ken af te sluiten met een examen.
4. Aan het eind van het Studie- en beroepskeuzetraject kan de student
ROCfort maart 2015
doorstromen naar het Invoegtraject waar gewerkt kan worden aan o.a.
Daarnaast maken we gebruik van het netwerk –
modulen van de nieuw gekozen opleiding.'
de business clubs van beide verenigingen – voor
Inge vertelt verder: ‘Onze trajecten kunnen ook prima gecombineerd
de werkveldoriëntatie.
worden. Sommige studenten volgen eerst het Studie- en beroeps
Studenten van de opleiding Sport en bewegen
keuzetraject. En stromen daarna indien nodig in bij het Invoegtraject.
van het MBO College voor Sport, Onderwijs &
Ze komen zo eerst tot een goede keuze en kunnen daarna de basis
Cultuur helpen mee. Ze hebben een bewegings-
vakken onderhouden.’
programma gemaakt en voeren de lessen uit. Voor hen is het traject ook een soort stage. Na
Assist en Scoren door scholing
tien weken in het traject kijken we of ze weer terug
Sinds oktober 2014 is Jeffrey Hogeboom werkzaam bij het ROC van
kunnen naar hun eigen opleiding of bijvoorbeeld
Twente. Hij werkt als docent begeleider bij Assist en Scoren door scho-
naar de arbeidsmarkt. Ze kunnen ook instromen
ling. In deze twee projecten wordt samengewerkt met Heracles en FC
bij een traject zoals JIT. Zo houden we ze ook in
Twente. Jeffrey vertelt: ‘Het traject duurt tien weken en is voor jongeren
beeld en voorkomen we dat ze uitvallen.
die voornamelijk uitvallen vanwege persoonlijke of gedragsproblemen. Niet alleen eigen studenten, maar ook jongeren van buiten het ROC
Samenwerking
van Twente kunnen deelnemen. Volgens Jeffrey over het algemeen een
Naast de samenwerking met de MBO Colleges,
kwetsbare doelgroep. ‘We doceren niet, we geven geen vakken. Het
het Loopbaancentrum, FC Twente, Heracles en
traject zet puur in op persoonlijke ontwikkeling. Veel studenten heb-
de collega’s uit de andere trajecten, worden we
ben motivatieproblemen. Of zitten vast met hun persoonlijke situatie.
ondersteund door Mediant, Bureau Jeugdzorg
We onderzoeken samen: Wie ben ik? Welke kwaliteiten bezit ik? Ons
en andere maatschappelijke instellingen. Wij
hoofddoel is terugkeren in de huidige opleiding of een andere opleiding
focussen ons op de factor onderwijs binnen de
binnen het ROC van Twente, begeleiden richting de arbeidsmarkt of het
trajecten. Met een groot stuk persoonlijke bege-
verwijzen richting de hulpverlening. Het traject is sterk gericht op per-
leiding.'
soonlijke ontwikkeling. We proberen de deelnemers zelf weer de regie te geven over hun eigen leven.‘ Meer info over de trajecten? We komen
Samenwerking Heracles en FC Twente
graag langs. Voor een afspraak kun je
ROCfort vraagt zich af wat er merkbaar is van de samenwerking met de
bellen met Inge van Dillen-Kemperman,
grote voetbalclubs. Jeffrey legt uit: ‘Spelers komen vertellen over welke
teammanager Trajecten en Projecten.
weg ze zelf hebben bewandeld, welke tegenslagen ze hadden en hoe
Meer informatie kun je ook vinden op
ze die hebben overwonnen. De verhalen geven de deelnemers inzicht
Plaza, in de wiki van het MBO College voor
hoe je om kunt gaan met tegenslagen en hoe je doelen kunt bereiken.
Oriëntatie & Ontwikkeling.
Van links naar rechts: Jeffrey Hogeboom, Gerry Konijnenbelt, Joris Poffers en Inge van Dillen
ROCfort maart 2015
7
8
ROCfort maart 2015
Betoverd door glas De passie van Alice Haar studenten Pedagogisch Werk sluiten deze dagen hun opleiding af met een grote praktische opdracht: een spelochtend voor kinderen. ’Ze maken alles zelf: de spellen, kostuums en alles in één thema’, zegt Alice Busschers-Bruins, docent beeldende vorming bij het MBO College voor Mens & Maatschappij. Dat vraagt veel van hun creativiteit en daar geniet ze van. Zelf is ze naast haar werk op school ook bezig met allerlei kunstvormen. Ze fotografeert, ontwerpt en maakt al heel lang beelden, potten en vazen van keramiek in haar eigen werkplaats thuis, waar ze vertrouwd is geraakt met het ambacht van draaien en bakken. Toch ben ik niet bij haar om over keramiek te praten. Dit interview gaat over
ze van alles, ook wel in opdracht, maar nooit een
glas, het materiaal waar ze afgelopen zomer verliefd op werd tijdens een
hele serie. ‘Soms wil iemand iets in een bepaalde
workshop glasfusion. ‘Ik vond het zo leuk, dat ik direct besloot dat ik er meer
kleurencombinatie. Als ik dan denk dat een bepaal-
mee wilde doen. De vraag was wel of mijn keramiekoven geschikt was voor
de kleur er beter bij staat, doe ik die er bij’, zegt ze
glas, dus ik zou eerst wat moeten experimenteren. Ik kocht wat gereedschap
lachend. ‘Met het risico dat de opdrachtgever het
en een boek en had natuurlijk glas nodig. Omdat dat nogal kostbaar is, heb
dan niet wil. Maar ik maak nooit iets wat ik niet mooi
ik eerst een glasleverancier gevraagd of ik ook een paar kleine stukjes glas
vind. Die vrijheid gun ik mezelf.’
kon kopen om wat uit te gaan proberen. Ik werd uitgenodigd om langs te ko-
Op de vraag of deze passie ook aan haar werk op
men en kreeg een doosje glas en de handleiding voor een stookprogramma
school raakt, antwoordt ze bevestigend. ‘Ik ben nu,
voor mijn oven: gratis!’ ‘Als het niet lukt, is er niets aan de hand’, zei hij. ‘En
na jaren, weer aan het tekenen en schilderen. Dat
als het wel lukt, dan word je vanzelf klant.’
hoorde lang geleden bij mijn opleiding, dan werkten
‘Ik ging aan het werk en het ging direct fantastisch. Toen ben ik met mijn
we aan de hand van een opdracht net als mijn stu-
oefenstukjes weer terug naar de groothandel gegaan. Die man was onder
denten nu. In mijn ogen leek mijn schilderwerk op
de indruk, ik was dus op de goede weg.’ Alice kocht een basisvoorraad glas
dat van mijn medestudenten, maar ik kreeg geen
en wat mallen voor vierkante schalen. ‘Het ging steeds beter, het zag er al-
positieve feedback, waar zij die wel kregen. Daar-
lemaal zo mooi uit’, zegt ze enthousiast.
om begreep ik niet wat ik verkeerd deed en raakte ik ontmoedigd. Iets dergelijks kwam ik nu bij de eind-
Een kostbare passie? ‘Ik verkoop mijn keramiek al langer. Na aftrek van mijn
spellen tegen. Een studente had een Inuit familie
onkosten, gaat de rest van de opbrengst dan naar een goed doel, want ik
geschilderd, helemaal uitgewerkt. Na haar presen-
heb een goede baan en heb dat geld niet nodig. Het was dus logisch dat ik
tatie volgde die van een andere studente. Zij had
ook mijn glasobjecten zou moeten gaan verkopen, wilde ik verder kunnen
gekozen voor een groep vrij eenvoudig getekende
groeien. Die verkoop liep al heel snel goed. Ik verkocht de eerste schalen
pinguïns op een groot paneel. De Inuit-presentatie
in mijn kennissenkring en aan collega’s. Mensen vonden mijn werk mooi en
maakte haar onzeker.’ ‘Ik was heel tevreden’, zei
dat moedigde me aan om verder te gaan. Het waren natuurlijk wel allemaal
ze. ‘Maar nu ik het werk van Vera (de eerste stu-
mensen die mij kenden. Echt spannend werd het toen de glasleverancier me
dente) gezien heb, is dit veel te simpel.’ Alice kon
belde. Ik mocht twee schalen aanleveren voor zijn stand op Glasrijk Tub-
haar vanuit haar ervaring met creatieve processen
bergen. Op één voorwaarde: zij zouden de prijs bepalen. Die prijs lag veel
geruststellen. ‘Jij hebt deze vorm gekozen en op dat
hoger dan ik zelf ooit voor een schaal zou durven vragen en toch werden
pad hebben we je begeleid. Die keuze sluit niet uit
allebei de objecten verkocht. Dat was bijzonder. Die kopers kenden me niet,
dat jij dat andere niet kunt.’
waren speciaal voor het glas naar Tubbergen gekomen en daar, tussen al
Het is bijna tijd voor het volgende examen. Nog één
dat moois, kochten ze iets van mij.’
vraag: wat wordt de volgende stap?
Haar passie is voelbaar als ze vertelt hoe ze geniet van het schuiven en
‘Ik wil uiteindelijk grote beelden maken waarin glas
stapelen met de stukken glas, het ambachtelijke. Ze wil het vak in de vingers
en keramiek in elkaar versmelten.’ Een ambitieus
krijgen. ‘Als ik na mijn werk op school thuis kom, eten we, maak ik de keuken
plan, dat technisch gezien ook een nieuwe uitda-
aan kant en dan duik ik een paar uur mijn werkplaats in. Ik heb inmiddels
ging is. Maar dat weerhoudt Alice er niet van om
ook een zaag en slijpmachientje aangeschaft om meer complexe vormen te
gestaag verder te werken, zich te verliezen in de
kunnen maken.’ Ze werkt nu vooral abstract. ‘Er zijn twee wegen: het werk
schoonheid van glas. ‘Ooit woonde ik een demon-
kan heel organisch worden of juist heel strak. Soms laat ik bijvoorbeeld grote
stratie van een Tsjechische glasblazer bij. Ik was
gaten zitten, wil ik zien hoe het wordt. Ik leer proefondervindelijk en leer het
betoverd, ben gewoon blijven zitten toen de vol-
proces steeds beter sturen waardoor ik ook groter werk aan kan.’
gende demonstratie begon, en de volgende en de
Die vierkante schalen behoren dan ook tot het verleden. Inmiddels maakt
volgende, het was magisch.’
ROCfort maart 2015
9
Techniektoppers uit Twente Zeven techniekstudenten vertegenwoordigen Twente tijdens de World Skills 2015 in São Paulo
Nog - pak ‘m beet - een half jaar en dan stappen ze op het vliegtuig naar Brazilië. Maurice Nijkamp, Dick Vaanhold, Richard Nales, Richard Roolvink, Jasper Luft, Rick Rekers en Niek Post. Deze zeven techniektoppers uit Twente zijn lid van het team die Nederland gaat vertegenwoordigen tijdens de World Skills 2015 van 11 tot 16 augustus in São Paulo. “We zullen de Brazilianen en de rest van de wereld duidelijk maken waarom wij zo trots zijn op Twente.”
10
ROCfort maart 2015
Tijdens de World Skills 2015 zullen zij zich, ieder op zijn eigen vakgebied, gaan meten met de beste vaklieden van de hele wereld. In São Paulo strijden zij tegen talenten uit zestig verschillende landen om de wereld titels lassen, CNC-draaien, mechatronica, verspanen, werkvoorbereiden, schilderen en timmeren. Om tenslotte te bepalen wie zich de beste vakman van de wereld mag noemen. ROCfort ging bij ze 'op de cola '. Maurice: “We weten nu al ongeveer wat we moeten gaan doen, dus daar gaan we ons goed op voorbereiden. We gaan daar een op afstand bestuurbare mini-heftruck maken, die vijftig kilo moet kunnen tillen. Mooie uitdaging!”
“Superleuk dat ik daar, als vertegenwoordiger van Nederland naar toe mag”, zegt Niek Post. “We waren al wel een beetje voorbereid, want we hebben ook meegedaan aan de Europese kampioenschappen. Daar hebben we het heel goed gedaan. Maar het blijft natuurlijk supertof dat we nu om de wereldtitel gaan strijden.” “We gaan hard trainen om ons goed voor te bereiden op de wedstrijden. Maar we hebben nog geen idee van het niveau van onze tegenstanders,
De komende maanden blijven we onze techniektoppers natuurlijk volgen. Hou Plaza, de website en onze Facebookpagina goed in de gaten!
Van links naar rechts: Maurice Nijkamp, Niek Post, Richard Nales en Richard Roolvink
dus dat is nog wel even spannend”, aldus Niek. Richard Nales beaamt dat. “We hebben natuurlijk wel oefenwedstrijden gedaan en dan kun je goed zien hoe goed jij het doet in vergelijking met andere deelnemers. En er komen ook nog een paar oefenwedstrijden de komende maanden. Dus we gaan gewoon ons uiterste best doen.” “Maar meedoen is belangrijker dan winnen”, verwoordt Richard Roolvink de echte Olympische gedachte. “We kunnen ook van deze wedstrijden natuurlijk heel veel leren. En het staat mooi op onze cv. Dat is nog veel belangrijker dan een podiumplaats.”
Bert Wessels, directeur van TechWise Twente, het samenwerkingsverband van onderwijs en bedrijfsleven om het technisch onderwijs in Twente te promoten, is hartstikke trots. “Dit zegt natuurlijk ook iets over het niveau van het technisch onderwijs in Twente. Daar doen wij Tukkers meestal een beetje bescheiden over, maar het feit dat zeven van de zestien technische deelnemers uit Twente komen, zegt toch wel iets…”
ROCfort maart 2015
11
‘Als ik maar geen beurt krijg, hoe vaak heb ik dat niet gedacht?’ ‘Mijn oudste broer kon goed studeren. Ik niet zo. Dus deed ik vooral héél goed mijn best. ‘Zij redt het wel, hoor, maar ze kan niet zo goed leren’, zeiden mijn ouders voortdurend. 'Dat ging ik geloven en onbedoeld werd het mijn levensinstelling: ik moet het hebben van mijn inzet. Altijd verschrikkelijk mijn best doen, want dan komt het goed.’
Inspirerende docent ‘Soms denk ik weleens: mijn ouders hadden meer kinderen dan ze aankonden. Ik kom uit een gezin van vier. Ik ben nummer twee, het enige meisje. Ik zag hoe mijn ouders worstelden met onze opvoeding. Mijn vader werkte bij personeelszaken bij Philips en nam de stress regel matig mee naar huis. ‘Laat hem maar even’, zei mijn moeder dan. Dus nam ik huishoudtaken en de zorg over. Ik bood aan: dat doe ik wel even, ik regel het wel. Altijd zorgzaam. Dat ging auto matisch, het is wie ik ben. Als kind voelde ik al goed aan wanneer ik even nodig ben.
12
ROCfort maart 2015
Meneer Drevers was de eerste die mij het gevoel gaf: oké, ik kan toch wel wat. Dat was op de lagere school, klas 5 en 6. Hij luisterde. Probeerde in te spelen op wat je nodig had. Knap hoor, met maar liefst 43 leerlingen in de klas. Altijd was het stil. Hij gaf les op een begeleidende, coachende manier. Hij maakte groepjes, in een tijd dat tafels en stoelen nog in lange rijen stonden en klassikaal lesgeven de norm was. ‘Als ik maar geen beurt krijg.’ Hoe vaak heb ik dat niet gedacht op school? Bang dat ik het antwoord niet zou weten. Bij hem dacht ik dat nooit, hij benaderde iedereen op een unieke manier. Vorig jaar werd iedereen uit die klas 50 jaar. Ik heb een reünie georganiseerd, meneer Drevers was erbij: ‘Ik wil graag iets vertellen’. Muisstil was het. We hingen weer als kinderen aan zijn lippen.
Daarna volgde een tweede mbo-opleiding: Cultureel Werk. Ik voelde me als een vis in het water bij het werk waarvoor ik werd opgeleid. Het hbo, in combinatie met arbeid, volgde. Het slag mensen dat ik tijdens deze studie tegenkwam, zij waren zoals ik wilde zijn, maar nog niet was. Zij waren zichzelf. Ik wilde ook mijzelf zijn. Ik was echter van jongs af aan gewend dat kennis vergaren het belangrijkste is wat er bestaat. Maar echt, daar gaat het helemaal niet om. Het gaat erom dat je kan zijn wie je bent! Toen mijn arbeidscontract niet werd verlengd, kon ik niet verder met die opleiding. Wat nu? Ik maakte een radicale overstap en koos voor zogenaamde zekerheid en ging Schoevers (secretaresseopleiding, red.) doen. Niks aan. De enige die mij daar inspireerde was een meisje dat de wereld wilde rondreizen. Ze ging! Ik kwam op kantoor terecht. Werkte hard, zoals ik altijd deed. Tien jaar later kwam ik mijn huidige man tegen. Hij zag meteen: ‘Hier ga jij niet gelukkig van worden.’
Plaats: Almelo / Lagere school: Kon. Wilhelminaschool / Klas: 5 en 6 / Tijd: ongeveer 40 jaar geleden. Plaats: Almelo / School: ‘t Noordbroek Opleiding: Kinderverzorging - Jeugdverzorging / Vak: Tekenen en Handvaardigheid / Tijd: ongeveer 35 jaar geleden.
Toen ik een jaar of twaalf was, meldde ik me bij de Gravenruiters, een vereniging voor ponyrijden voor kinderen met een beperking. Al gauw bleek dat voor de groep staan goed bij mij paste. Eerst gaf ik les onder begeleiding, later zelfstandig. Dat mocht toen allemaal nog zonder diploma’s, die waren niet zo belangrijk. Ik heb het tot mijn twintigste gedaan. Grappig, nu ik dit vertel, realiseer ik me dat daar de basis ligt van wat ik nu doe. MAVO 4 heb ik afgeblokt; ik kan er echt niks over vertellen. Die hele school interesseerde me helemaal niks. Al die vakken waar ik niks mee kon, ver-schrik-ke-lijk! Ik vond het zo’n onzin allemaal. Ik wilde naar buiten, bewegen, de wereld in. Er volgde een heerlijke tijd toen ik de opleiding Kinderverzorging / Jeugdverzorging deed. Bovendien was ik wat verliefd op mijn teken-/handvaardigheid leraar. Hij was een beetje recalcitrant. Woonde op een boerderij, had heel veel dieren. Hij versliep zich regelmatig, rookte met de leerlingen op het schoolplein ook wel eens een jointje; een echte hippie. Door hem leerde ik hoe het is teugels te laten vieren. Ik ontdekte wat mijn eigen kracht en talenten waren. Dat denken en verschrikkelijk veel inzet tonen niet het ultieme zijn. Ik leerde meer te leven vanuit mijn hart.
Zes tot acht weken zat ik thuis, even een adempauze. Toen ben ik maar eens naar een uitzendbureau gegaan. Ik kon bij het contractonderwijs van Zorg en Welzijn bij het ROC Oost-Nederland terecht, in de binnendienst. Ik deed veel regelwerk, Cristel Kooijman zat op de buitendienst. We kregen het vertrouwen van de leidinggevenden. We waren vrije vogels; we hebben de boel op poten gezet en het zien groeien. Ik leerde zoveel, door gewoon maar te ontdekken, te vallen en op te staan, te doen. Na een aantal jaren stapte ik over naar Scoren met gezondheid, een samenwerkingsverband van het ROC met FC Twente. Samen met mijn collega heb ik alles uitgedacht. Daarna ben ik in de uitvoering gegaan. Ik geef les in wijken, aan mensen in een sociaal isolement. Die thuis zitten, vastgelopen zijn, een uitkering hebben, de taal niet spreken, analfabeet zijn, gekwetst zijn door het maakt niet uit wat. Dertien weken lang, drie uur per week volgen ze les. Het gaat over empowerment; in de modus zetten van ‘ik kan niks’ naar ‘ik kan toch wel wat’. Inmiddels ben ik senior instructeur, al heb ik wel de BVE-cursus met succes afgerond. Ik heb veel opleidingen gevolgd, maar de cirkel is nu rond. In dit werk is alles wat ik kan, wie ik ben, samengekomen. Ik sta in mijn kracht en ben benieuwd naar wat het volgende zal zijn.’ Jantinette van Haagen, senior instructeur Sport en Bewegen, MBO College voor Sport, Onderwijs en Cultuur, gedeeltelijk uitgeleend aan voormalig College voor Educatie.
ROCfort maart 2015
13
De Combinatie
Ondernemende Francisca combineert InStijl
Het staat met grote, sierlijke letters op een van de eerste treden van de trap die naar een etage boven de garage leidt: Kapsalon InStijl! De deur ernaartoe staat uitnodigend open, maar voor de zekerheid bel ik toch maar even aan bij het woonhuis van Francisca Marissen-Soepenberg in Vroomshoop. Ze combineert haar kapsalon aan huis met een drukke baan als vakdocent bij het team Haarverzorging van het MBO College voor Dienstverlening & Gastvrijheid én een gezin met twee kinderen van negen en elf en een zes maanden oude pup, die tussen de bedrijven door getraind moet worden: er zijn mensen die van minder overwerkt raken. De jonge vrouw die me hartelijk welkom heet als
ter bij de praktijkexamens ga ik soms al om half zeven ’s ochtends weg’.
de deur open zwaait, straalt dan ook onderne-
Dat vraagt om een strakke planning met twee opgroeiende kinderen.
mendheid uit. Nee, Francisca is geen negen-tot-
‘Gelukkig heb ik altijd kunnen bouwen op mijn moeder, anders zou ik
vijf type! Tot in de puntjes verzorgd ontvangt ze
het allemaal niet kunnen. Verder sport ik twee tot drie keer per week
me in haar gezellige woonkeuken, waar ze, ter-
met onze dochter, die aan crosslopen en atletiek doet en mijn man
wijl ze thee zet, direct van wal steekt.
gaat met onze zoon mee naar zijn voetbaltrainingen en wedstrijden.
‘Tijdens mijn mavo-opleiding werkte ik in mijn
We lopen trouwens allemaal.’ En toch kwam daar de kapsalon nog bij.
vrije tijd al in het vak, dus ik had een voorsprong
‘Ik verloor mijn inspiratie een beetje, miste het contact met klanten. De
toen ik aan mijn tweejarige BBL-opleiding in
studenten werken wel met modellen, maar dat is toch anders. Daarom
Zwolle begon. Mijn schoolwerk liep makkelijk en
besloot ik voor een eigen salon te kiezen, maar dan wel als zzp’er.’
ik deed daarnaast nog showwerk voor firma’s en
Na twee jaar zorgvuldige voorbereiding kon ze van start. ‘Eerst heb ik
nam deel aan wedstrijden. Na twee jaar Zwolle
alle salons in Vroomshoop bezocht, want ik wilde iedereen met open
nam een oud-docent me onder zijn hoede. In die
vizier kunnen benaderen. Uiteindelijk kom ik ook in die salons om stu-
tijd kon je nog vrij examen doen in Utrecht en
denten tijdens hun bpv te begeleiden.’
hij trainde me voor allerlei examens. Die kon ik vervolgens allemaal achter elkaar in een paar
Er lag al een netwerk, dus kapsalon InStijl zat snel vol. ‘Ik heb een
dagen in Utrecht afleggen. Ik slaagde en was
klantenstop en een wachtlijst. Er zijn veel vrouwen die het prettig vin-
in drie jaar klaar met mijn opleiding. Na een ge-
den om alleen of hooguit met zijn tweetjes in mijn salon te zitten.’ Stu-
sprek met mijn werkconsulent besloot ik ook mijn
dentes werken er niet. ‘Nee, ik maak wel een echte scheiding tussen
hbo te doen. Ik heb toen in één jaar mijn PDD
werk en school. De salon is ook aan huis, mijn thuis. Het feit dat ik
(Pedagogisch Didactisch Diploma) gehaald.’ Ze
alleen werk is ook een stabiele factor, ik ben niet verantwoordelijk voor
zegt het zonder op te scheppen, ze is gewoon
anderen. De loyaliteit van mijn vaste klantenkring maakt het mogelijk te
een harde werker met liefde voor haar vak: ‘Ik
schuiven en die flexibiliteit maakt het weer makkelijker mijn werk thuis
wist gewoon dat ik dit altijd wilde doen.’
met mijn werk in het onderwijs te combineren.’ Ik ben nieuwsgierig geworden en Francisca neemt me mee naar haar
Zo’n zestien jaar geleden kwam ze via via op
salon. Een smaakvol, luxe ingerichte ruimte; strak, maar in warme
gesprek bij Gravenvoorde, een mdgo in Almelo.
kleuren. Je kunt je voorstellen dat je je hier wilt laten verwennen. Ze
‘Daar werd ik bij de start van de BOL-opleiding
straalt als ze me rondleidt. Want al stuitte ze ook op tegenwerking in
samen met Sabine Homan praktijkdocent. Het
de afgelopen jaren, Francisca heeft een bedrijf dat haar inspireert, dat
onderwijs had haar hart en heeft dat nog steeds.
haar scherp houdt om haar studenten voor te blijven, ook als ze al met
‘Ik houd me veel bezig met onderwijsontwikke-
één been in het kappersvak staan. Ze is streng, dat zeker, maar dat
ling, ben examencoördinator en geef les aan de
moet ook wil je het in dit vak redden. En dat laatste gunt ze haar stu-
derdejaars, studenten met wie je goed kunt wer-
denten voor wie ze vast en zeker een goed rolmodel is!
ken, ze zijn al bijna volleerd.’ Het zijn wel lange dagen. ‘Ja, als examenvoorzit-
14
ROCfort maart 2015
www.kapsaloninstijl.com
ROCfort maart 2015
15
OPEN DAGEN 2015 Bezoekersaantallen Open Dagen 26 t/m 29 januari 2015 Locaties Colosseum (Grolsch Veste) Enschede Van Galenstraat (De Maere) Enschede Piet Heinstraat (VAVO) Enschede M.H. Tromplaan (Saxion, laboratorium- en procestechniek) Enschede
16
% (tov 2014)
2015
2014
2013
+11%
900
810
720
+19,5%
1155
966
660
+67%
100
60
13
+11,9%
283
253
185
Wethouder Beversstraat Enschede
+4,2%
1600
1536
294
Gieterij Hengelo
+0,5%
12560
12500
9000
Sportlaan Driene 2 (SMEOT) Hengelo
+14,2%
400
350
350
Sportlaan Driene 4 (Schilder^sCool) Hengelo
+100%
60
n.v.t.
n.v.t.
Wierdensestraat Almelo
-0,2%
4190
4200
3250
De Sumpel Almelo
+7,5%
1341
1247
1278
Aziëlaan Vroomshoop
-6,2%
75
80
60
Reggesingel Rijssen
+66%
500
300
300
Totaal
+3,9%
23.164
22.302
16.110
ROCfort maart 2015
ROCfort maart 2015
17
Beeld van een opleiding
“Gewoon” de beste van Nederland De Keuzegids MBO van 2015 is er duidelijk over: de opleidingen Installatietechniek van het ROC van Twente zijn de beste van het land. Of het nu gaat om doorstroming, diplomering, begeleiding of kwaliteit van de lesstof, op elk onderdeel doen ze het gewoon heel erg goed. Vanwege de hoge score mag dan ook het kwaliteitskeurmerk Topopleiding worden gevoerd. Reden genoeg dus om het team achter deze succesvolle opleidingen eens te vragen hoe ze dat voor elkaar hebben gekregen. De eerste reactie van teammanager Erwin Johannes klinkt ontnuchterend: ‘We hebben gewoon ons werk gedaan.’
‘We zijn er helemaal nooit mee bezig geweest hoe hoog we zouden scoren’, vertellen Erwin en zijn collega’s Jan Linker, André Wassink en Marinus Wendker. We wisten wel vanuit de Job-enquête dat studenten tevreden over ons zijn. Maar dat we volgens die gids de beste Installatieopleidingen in Nederland aanbieden, was voor ons toch een verrassing. Jos Toebes (directeur van het MBO College voor Metaal, Elektro & Installatietechniek, red.) kwam het ons vertellen. We hebben het gevierd met een gebakje. Maar misschien dat we ook nog wel een keer een echt feestje gaan vieren.’ Het kost even moeite om antwoord te krijgen op de vraag wat hun sterke kanten zouden kunnen zijn. Na enige aarzeling zegt Marinus: ‘Ik denk dat we één team zijn.’ De anderen vallen hem bij. Erwin: ‘Wij spreken elkaar aan op gedrag, maar wel met respect.’ André vult aan: ‘Dat kun je doen omdat we vertrouwen in elkaar hebben. Misschien dat het scheelt dat het een relatief klein team is.’ Jan zegt: ‘Ik denk ook dat het komt omdat we flexi bel zijn. We nemen het werk van elkaar over om te voorkomen dat er lesuitval is.’ André vindt vooral de manier waarop ze met studenten omgaan, een sterk punt. Hij vertelt: ‘Als een student niet lekker in zijn vel zit, merk je dat en probeer je hem of haar altijd te helpen.’
18
ROCfort maart 2015
Al staan techneuten niet bekend als praters, communicatie wordt erg belangrijk gevonden door alle leden van dit team. Onderling, naar studenten, maar ook naar bedrijven toe. Voordat een student naar een bedrijf gaat, worden er bijvoorbeeld duidelijke afspraken gemaakt. Erwin: ‘Daar nemen we echt de tijd voor. Daarom is er ook een grote tevredenheid van die kant voor ons. Schrijf maar op dat dit vooral de verdienste is van onze collega Gerrit Vaarhorst. Die is voortdurend bezig met bpv-bezoeken. Op dit moment ook. Daarom kon hij niet bij dit interview aanwezig zijn.’ Bij het ROC van Twente kun je opleidingen Installatietechniek volgen op niveau 2, 3 en 4. Ook is er sinds dit schooljaar een Entreeopleiding met dit uitstroomprofiel. In totaal zijn er zo’n 200 studenten die voor deze opleidingen op de locatie Gieterij Hengelo hebben gekozen. ‘Iets meer BOL dan BBL’, schat Erwin. Er zijn opleidin-
gen bij die alleen bestemd zijn voor BBL-studenten zoals Onderhoudsmonteur (niveau 2), Servicemonteur (niveau 3) en Servicetechnicus (niveau 4). De niveau 4-opleiding Middenkader engineering is uitsluitend voor BOL-studenten. De rest betreft zowel BOL als BBL. De Keuzegids MBO is niet positief als het om de werkgelegenheid gaat in deze branche. Onze vier collega’s herkennen dit echter niet en menen dat dit niet voor deze regio geldt. Jan heeft zelfs het idee dat het werk op dit moment weer begint aan te trekken. Zeker voor niveau 3 en 4 is werkgelegenheid volgens hem nooit een probleem geweest: ‘Die jongens komen allemaal aan de bak’. Erwin: ‘De nieuwbouw ligt op zijn kont, daar is niet veel werk meer. De meeste van onze studenten komen nu terecht in de utiliteit en de renovatie. Vooral in het westen van het land zijn grote projecten waar ook de bedrijven uit Twente bij betrokken worden.’
Het realiseren van stages blijkt tot nu toe geen probleem. In de Keuzegids MBO scoren onze opleidingen Installatietechniek als enige in het land (!) een plusje op dit gebied. André: ‘Je moet er behoorlijk wat tijd in stoppen om de studenten “weg te zetten”, maar het lukt wel. Er zijn dit jaar genoeg bedrijven die stagiairs van ons willen hebben. Vooral middenkaderstudenten zijn gewild. Veel medewerkers van dat niveau stromen nu uit vanwege de pensioengerechtigde leeftijd.’ Om de instroom op peil te houden wordt voorlichting gegeven aan vmbo-leerlingen in heel Twente. Voor sommige leerlingen is het vak niet nieuw, want een aantal vmbo-scholen in de regio laat hen hier al mee kennis maken in het kader van het profiel “Techniek breed”. ‘Dat is goed,’ vindt André, ‘want Installatietechniek heeft van oudsher het imago dat je er vieze handen van krijgt. Dat is tegenwoordig veel minder het geval. Bijvoorbeeld omdat leidingen vaak niet meer onder de vloer door lopen, maar erin gemonteerd zitten.’ Tot slot: wat vinden onze collega’s zelf nu eigenlijk zo aantrekkelijk aan Installatietechniek? Jan: ‘Het is een mooi en breed vakgebied; je hebt bijvoorbeeld te maken met water, gas, verwarming, sanitair, koeling en dakwerk. ’ Marinus: ‘Mensen weten dat niet, maar alles wat met behaaglijkheid in huis te maken heeft, is installatietechniek.’ André: ‘En tegenwoordig komt daar ook nog alternatieve energie bij. Bijvoorbeeld zonne-energie en aardwarmte.' Jan: ‘Ik denk dat het een vak is, dat zal blijven. Water en warmte zul je namelijk altijd nodig hebben.’ En dat is natuurlijk ook gewoon zo.
Staand van links naar rechts: André Wassink, Jan Linker, Robin Jansen, Jessica van Gorkum, Erwin Johannes, Seyit Dereli. Zittend van links naar rechts: Lammert de Vries, Marinus Wendker. Op de foto ontbreken: Gerrit Vaarhorst, Bertus Bossink, Fatih Bahar, Marian Tanke, Jessica Berendsen en Tom Blokhuis.
ROCfort maart 2015
19
Kippenvel
De weg naar Santiago
“De kaart is niet het gebied (niets is wat het lijkt…)”
Met de woorden “Misschien ga je dit ooit nog eens doen”, kreeg ik vorig jaar van mijn leidinggevende het boek ‘Ik ga op reis en laat achter’. Dit boek waarin Simone Awhina haar pelgrimstocht naar Santiago de Compostela beschrijft, was mijn eerste kennismaking met deze tocht (de Camino). Nadat ik het boek gelezen had, wist ik het zeker: “Ooit ga ik dit doen, geen twijfel mogelijk.” Ik ben me verder in de pelgrimsroute “Camino de Francés” gaan verdiepen en kwam erachter dat deze route, die in de Franse Pyreneeën begint en eindigt in het Noord-Spaanse Santiago de Compostela, al vanaf de 10e eeuw door pelgrims werd gelopen. In het verleden waren het gelovigen die op bedevaart gingen om het gebeente van de apostel Jacobus, dat in de Santiago ligt, te vereren. Tegenwoordig zijn er jaarlijks duizenden mensen die om geloofs-, spirituele of sportieve motivatie deze pelgrimsroute lopen. Voor mij was het een (sportieve/spirituele) uitdaging en een prachtige kans om een periode van persoonlijke ontwikkeling af te sluiten. Een moment om stil te staan bij wat was, is en komt. Nadat ik echtgenoot Rob en de kids deelgenoot had gemaakt van mijn ‘wilde’ plannen, ging het snel. Waarom zal ik het uitstellen, terwijl ik het nu kan doen. “Ooit” kwam dichtbij. Ik boekte een vliegreis en na enige voorbereiding ben ik op 30 april 2014 met een rugzak van zo’n 7 kilo in St-
het routeboekje bestempelde de eerste dag als een zeer zware berg-
Jean-Pied-de-Port begonnen aan mijn Camino.
achtige etappe van 26 km. Het weer was mistig en nat, wat ik overi-
Vanaf dag één moest ik meteen flink aan de bak;
gens fijn vond. Het paste in mijn beleving precies bij de spannende, nog onwennige situatie waarin ik verkeerde. Het lopen in de bergen ging goed en na aankomst vond ik al snel voor zes euro een slaapplek in de kloosterherberg van Roncesvalles. Een goed begin bleek het halve werk, want na één dag wist ik meteen wat me de komende tijd te wachten stond. Na ongeveer een week was mijn lijf gewend aan het wandelen, de spierpijn verdween en de tochten van gemiddeld 25 km per dag gingen me erg goed af. Ik voelde me top. Na drie weken kon ik het drukke Nederlandse ritme loslaten. Ik luisterde naar mijn lijf en ging in een rustiger Spaans tempo lopen. Mijn dagindeling bestond voornamelijk uit vroeg opstaan, lopen, eten, een slaapplek zoeken, handwasje doen, boodschappen halen, koken, eten en slapen. Elke keer was het een verrassing waar je aan het eind van de dag zou zijn. Hoewel ik er vaak voor koos om alleen te lopen, voelde ik mij alles behalve alleen. Het was fantastisch om onderweg in contact te komen met mensen uit alle werelddelen. Er heerste een
20
ROCfort maart 2015
soort van gebroederlijkheid; je kookt, deelt, eet, proost, praat, lacht en huilt met elkaar. Op een gegeven moment ken je de gezichten en verhalen van de mensen die onderweg zijn en dat schept een band (het onderweg zijn is als lopen in een carnavalsoptocht, maar dan net even anders ☺). De pelgrimspas die ik in Nederland had aangeschaft, gaf recht op goedkope, simpele slaapplaatsen in herbergen die in ongeveer elk dorpje of stadje langs de route te vinden waren. Bij iedere herberg werd er een stempel in de pas gezet en dat was in Santiago het bewijs dat je de route gelopen had. Omdat er zoveel pelgrims onderweg waren, was het niet altijd even gemakkelijk om een slaapplek te vinden. Meestal lukte het om in de gemeentelijke herbergen (Municipals) een stapelbed
zijschip geslingerd. De dikke rook moest ervoor
te vinden en soms werden er op de grond slaapplekken gecreëerd.
zorgen dat bedevaartgangers de minder gemak-
In deze grote Municipals kon het voorkomen dat je met zo’n 120 man
kelijke momenten van de tocht vergaten. Minder
in één ruimte moest bivakkeren. Ik geef toe niet echt super, maar met
gemakkelijke momenten zijn er tijdens mijn trip
een goed stel oordoppen was het te doen. Naast mijn bankpas, sok-
zeker geweest. De momenten dat ik mijzelf te-
ken, een extra broek, een warm shirt en schoenen waren oordoppen
genkwam waren leerzaam en vielen in het niet
de meest waardevolle items in m’n rugzak. Althans, dat waren ze tot
bij de vele kleine geluksmomentjes en het vrije
het moment dat een Engelsman na een avondje flink doorzakken “my
gevoel van elke dag. “Als je onderweg bent, wil
earplugs” voor eetbaar aanzag en ze verorberde.
je altijd verder gaan. Stoppen is, tenzij het echt
De natuur was in het begin van de tocht bergachtig en bosrijk met
niet anders kan, voor een pelgrim geen optie.”
prachtige oude dikke bomen.
Omdat Santiago voor mij niet als het eindpunt
Na zo’n 300 km begon de Meseta. De Meseta is een hoogvlakte (met
voelde, ben ik op 4 juni verder gelopen naar
steile hellingen), die aan de bovenkant zo plat is als een dubbeltje.
Finisterre of zoals ze zeggen “het einde van de
Er zijn dagen geweest dat ik 20 kilometer achter elkaar op stille, kale
wereld”. Deze laatste 90 km met veel, heel veel
paden heb gelopen met niets maar dan ook niets om me heen. De
regen, storm, onweer en natte sokken waren het
dorpjes die op grote afstand van elkaar lagen, zagen er verlaten uit en
zwaarst en meest leerzaam van mijn avontuur.
waren in mijn beleving een beetje spookachtig. Ze bestonden veelal
Na drie dagen zag ik in de verte, omringd door
uit een straat met een paar lemen huizen, een klein winkeltje en een
de Atlantische Oceaan, het uiterste puntje van
herberg. De Mesata bracht door de weidse uitzichten op een bepaalde
Kaap Finisterre. Het einde van mijn reis. Het
manier rust en genoeg stof en tijd tot nadenken. Op 130 km voor San-
was goed en ik was klaar om met een rugzak vol
tiago, in de regio Galicië, werd het landschap groener. Daar waren het
nieuwe ervaringen naar huis te gaan. “I'm going
prachtige reusachtige besneeuwde bergen die ten tonele verschenen.
home to the place where I belong.”
Na in 33 dagen zo’n 800 km te hebben afgelegd, liep ik 2 juni
Eenmaal in Nederland was het wennen aan de
’s ochtends rond 7.30 uur Santiago de Compostela binnen. Al snel trof
drukte, het lawaai en de verplichtingen van ie-
ik in het oude gedeelte van de stad mijn wandelmaatjes en samen heb-
dere dag. Na een week niet te hebben gelopen,
ben we de pelgrimsmis in de grote kathedraal bijgewoond. Tijdens de
begon mijn lijf te protesteren en langzaam maar
mis werd de botafumeiro (het grootste wierookvat ter wereld) door het
zeker heb ik het wandelen weer opgepakt. Ik vind het heerlijk om in de natuur te wandelen. Verslavend of niet, gezond is het zeker, zowel fysiek als mentaal. Het brengt me nog vaak terug naar het prachtige avontuur dat ik in Noord-Spanje heb mogen beleven. Een pelgrimstocht is niet in woorden te vatten. Je moet het zien, horen en voelen in elke vezel van je lichaam. Je kunt iemand immers ook niet uitleggen hoe het is om Venfluiter* te zijn. “Niets is wat het lijkt (je moet het beleven en ervaren…)” Silvia Rikmanspoel directiesecretaresse Dienst Personeel & Organisatie *Venfluiter = lid van carnavalsvereniging De Venfluiters
ROCfort maart 2015
21
De eerste werkdag Wie herinnert zich de eerste werkdag binnen het ROC van Twente niet?
Michelle Hamhuis, docent Loopbaan- en Burgerschap (LB) bij het MBO College voor Commercie & Ondernemen, gaat terug in de tijd en vertelt hoe zij haar start bij het ROC van Twente ervaren heeft.
22
Terwijl de regen tegen de ramen klettert vertelt
Michelle probeerde blanco het sollicitatiegesprek in te gaan, want ze
ze, hoe ze bij het ROC terecht is gekomen: “Ik
kampte met een aantal vooroordelen. Zo dacht ze destijds dat niet
had nog nooit aan het ROC van Twente als werk-
de allerslimste en meest gemotiveerde studenten aan het ROC stu-
gever nagedacht. Totdat ik mijn schoonvader
deerden. “Ook vond ik het een grote organisatie, maar had geen idee
sprak, die me vertelde dat er een vacature voor
hoeveel medewerkers er werkten. Ik wist ook niet dat er opleidingen
een administratief medewerker bij het ROC was.”
verzorgd werden voor mensen die al een baan hebben. Eigenlijk had
Michelle wordt uitgenodigd voor een sollicitatie-
ik alleen een globaal idee. Maar er werd me veel duidelijk in het sol-
gesprek. “Ik was ontzettend zenuwachtig. Uitein-
licitatiegesprek”.
delijk bleek het een pittig gesprek te zijn, maar
Michelle begon kort daarop met haar nieuwe functie: ze neemt examens
wel open en oprecht, waarbij Andy van Dissel
af bij bedrijven op locatie. Een lange inwerkperiode heeft ze niet gehad,
(teamcoördinator) me heel erg op mijn gemak
er was een week tijd voor de overdracht. Op haar allereerste werkdag
stelde. Ik kon mezelf zijn en ik weet nog dat ik
stapte ze in de auto met haar collega Rianne Veenstra om examens af
een grapje heb gemaakt toen ze me vroegen
te nemen in Hoorn. Bij het tweede examen nam ze de rol van Rianne
waar ik mezelf over vijf jaar zag. Een auto was
over, onder haar begeleiding. Ze vond het heel spannend. “Je kent de
een vereiste voor de functie, maar die had ik nog
regels niet, je weet niet wat de studenten van jou verwachten. En je hebt
niet. Ik antwoordde dat ik dan in ieder geval een
niet overal antwoorden op.” Daarna kwam ze nog even terug naar de
auto zou hebben!”
Lansinkveste om haar nieuwe collega’s de hand te schudden.
ROCfort maart 2015
Michelle Hamhuis
Het gevoel dat ze voor een onderwijsorganisatie werkt, heeft ze op dat
kennen dan in een groep en ontdek je dat het
moment nog niet echt, omdat er geen studenten op de Lansinkveste
leuke mensen zijn. Alle studenten hebben be-
rondlopen. “Na de verhuizing naar de Gieterij , kreeg ik in mijn admi-
hoefte aan duidelijkheid en grenzen. Ik leer nu
nistratieve functie ineens studenten aan mijn bureau. Ook zorgden de
hoe ik daar invulling aan geef en begin het school
lokalen met glazen wanden ervoor dat ik kon zien wat er in een klas ge-
jaar met ‘Welkom in mijn klas, in mijn les, dit zijn
beurde. Ik leerde lesgevende collega’s kennen en hoorde hen over hun
mijn regels'.
werk praten. Toen ben ik met mijn leidinggevende in gesprek gegaan,
Nieuwe collega’s wil ze graag meegeven dat ze
want hun werk leek me leuk! Ter oriëntatie ben ik een aantal keren voor
op zoek gaan naar en in gesprek gaan met col-
in de klas gaan zitten om te kijken hoe het er aan toegaat.”
lega’s. “Dan leer je de organisatie kennen. Zoek
Sinds kort geeft Michelle één dag in de week LB aan twee klassen,
naar mogelijkheden om je kennis te verbreden en
waardoor ze eigenlijk voor de tweede keer een ‘eerste werkdag’ heeft
tot nieuwe inzichten te komen.”
gehad binnen het ROC van Twente. Over de eerste werkdag voor de klas vertelt ze: “Een klassieke begin-
Op de vraag of er nog zaken zijn die het ROC
nersfout die ik maakte, was dat ik te aardig gevonden wilde worden
van Twente kan verbeteren voor nieuwe mede-
door de studenten. Ik ben erg servicegericht en daar hoort bij dat je het
werkers zegt ze: ”Ik hoor bij collega's regelma-
mensen naar hun zin wilt maken. Een student die twee keer niet komt
tig, dat ze niet weten bij wie ze waarvoor moeten
opdagen voor zijn eigen presentatie, leert natuurlijk niks als ik service-
zijn en dat ze het gevoel hebben dat ze alles zelf
gericht blijf”, reageert ze gedreven. “Ook ben ik momenteel nog veel
moeten uitzoeken. Ik herken dit zelf niet, maar
bezig met kennisoverdracht. Ik vind het nog lastig om af te wijken van
dat komt waarschijnlijk ook omdat ik hier al een
het lesformulier dat ik ter voorbereiding op mijn lessen maak. Soms
tijdje werk. Ik ben blij met de goede begeleiding.
lopen zaken zoals ze lopen en moet je de planning even loslaten, als je
In het begin heb ik elke week een gesprek gehad
het einddoel maar in de gaten houdt.”
met mijn leidinggevende. Een fijn team aan col-
Het beeld dat Michelle van de mbo-studenten had is zeker gewijzigd.
lega’s is minstens zo belangrijk!”
“Als je één op één het gesprek met ze aangaat, dan leer je ze anders
ROCfort maart 2015
23
Onbezorgd de zomer in… Filevrije instroom ontzorgt collega’s en potentiële studenten Het contrast is groot. Buiten plenst de regen neer op de restanten van overvloedige sneeuwval. Binnen spreken acht collega’s over de ‘filevrije instroom’ van potentiële studenten die soms niet tijdig worden ingeschreven. En over de mogelijkheden om deze jongeren te helpen én de betrokken collega’s te ontlasten. Zodat iedereen onbezorgd aan de zomervakantie kan beginnen… Ieder schooljaar overtreft het aantal aanmeldin-
Als eerste stap zijn in het begin van dit schooljaar velen geïnterviewd
gen het aantal daadwerkelijke inschrijvingen.
over hun ervaringen met en inzichten in de instroom van nieuwe studen-
Onderweg verdwijnen er potentiële studenten
ten: CvB, directeuren, teammanagers, docenten, andere betrokkenen.
uit beeld. Of ze hebben te maken met omstan-
Aan de hand hiervan heeft de stuurgroep een aantal knelpunten kunnen
digheden die vertragen. Sommigen zijn niet ge-
achterhalen. Dat kunnen administratieve procedures zijn, de noodzaak
slaagd of hebben nog niet de baan gevonden die
tot aanvullende scholing, de digitale systemen en noem maar op. ‘We
nodig is om aan een BBL-opleiding te kunnen
hebben vanmorgen afgesproken niet voor elk knelpunt een aparte werk-
beginnen. Anderen hebben wat extra aandacht
groep in het leven te roepen’, licht Rob toe. ‘We kijken naar de verban-
nodig. Daarnaast zijn er ‘studieshoppers’ en
den. Het is nooit alleen maar beleid, communicatie of procedure. We
degenen die wegblijven van een gespreksaf-
proberen vanuit de integraliteit te denken.’ En dat moet leiden tot echte
spraak. ‘Als dan de zomervakantie nadert, levert
oplossingen.
dat veel stress op’, weet projectleider Rob van
24
der Keur. ‘Elke potentiële student heeft recht op
Aandacht
een duidelijk verhaal, we willen hem of haar tijdig
Zo gaat in maart al het Team Bijzondere Instroom van start. Dat wil de
inschrijven. Rond de zomervakantie is dat een
MBO Colleges bijstaan bij de instroom van studenten die net even iets
enorme belasting voor veel collega’s. Het Col-
meer aandacht nodig hebben. ‘Die aanmeldingen komen vaak rond de
lege van Bestuur heeft een stuurgroep gevormd
zomervakantie’, zegt Margo Gaemers, manager Loopbaancentrum. 'Uit
om te kijken wat we hieraan kunnen doen. We
de interviews waarover Rob net sprak weten we dat deze groep grote
willen geen student kwijtraken én de collega’s
druk legt op de intake. Ze vraagt daarnaast geregeld extra deskundig-
ontzorgen.’
heid. Met dit Team kunnen we de MBO Colleges ontlasten.’
ROCfort maart 2015
Een volgende stap is een informatieavond. 'Eén van de uitkomsten
elkaar weten te vinden, kennis delen. We lossen
van de bijeenkomsten van onze stuurgroep', legt Reina Jans (Studie
na vandaag niet alles op, maar we boeken wel
Informatie Punt Twente) uit. ‘Het wordt een informatieavond voor twij-
vooruitgang.’
felaars, mensen die niet plaatsbaar zijn en gezakte scholieren, om de
Alle adviezen worden voorgelegd aan de stuur-
jongeren en hun ouders onbezorgd de vakantie te laten ingaan. Niets
groep Filevrije Instroom, waarin ook Rob en
is erger dan onzekerheid.’ Mede daarom wordt ook de bereikbaarheid
Margo zitting hebben. ‘Die hakt de knopen door,
vergroot. ‘We zijn in de meivakantie en een deel van de zomervakantie
maar staat ongetwijfeld open voor de opbrengs-
bereikbaar’, vult Kristel van der Wilk-Elfering (senior communicatie
ten van deze dag. Dan kunnen we verder’, kijkt
adviseur) aan. ‘Dat neemt bij studenten en ouders zorgen weg en ver-
Rob alvast vooruit. ‘Als we het goed doen, kun-
mindert de werkdruk. We kijken meer vanuit de ogen van de student:
nen we tegen de zomer al constateren dat we in-
wat heb jij nodig om goed onderwijs te krijgen? Met die blik houden we
derdaad studenten én collega’s hebben kunnen
ook de website en onze opleidingsbrochures nog eens tegen het licht.
ontzorgen. Daar gaat het om.’
Hoe kunnen we eventueel nog meer druk van de ketel halen?’
Volgende stap Niet alle denkbare maatregelen zijn in één keer te realiseren. ‘Met veel
Even na de voltooiing van dit artikel meldt pro-
kunnen we meteen aan de slag, andere dingen kunnen we wellicht
jectleider Rob van der Keur zich nog eens. De
volgend schooljaar realiseren’, merkt Nicolette Spackler (projectleider
stuurgroep heeft op 3 februari besloten met een
Twents Aansluitingsnetwerk vmbo-mbo) op. En Suzan Nijhuis (Team
aantal collega’s de verbeteracties te bespreken.
Bedrijfsvoering Studentenzaken): ‘Het is niet zo dat we het wiel op-
‘We hebben een groot aantal mensen geïnter-
nieuw uitvinden. Er is al veel, vaak kunnen we volstaan door hier en
viewd om input voor die acties te krijgen’, legt
daar wat bij te schaven en bredere verbindingen te leggen.’ Af en toe
hij uit. ‘In het artikel noemen we de nodige ver-
een meer centrale aanpak kan eveneens helpen. Bijvoorbeeld door te
beteringen, maar er zijn er meer. We willen nu
werken met meer gestandaardiseerde brieven. ‘Voor de student maakt
pakweg tien collega’s, die ons eerder hebben
het niet uit van welk MBO College de brief komt. Die ziet toch allereerst
verteld waar ze tegenaan lopen, vragen wat ze
het ROC van Twente’, meent Nicolette.
nodig hebben om de verbeteringen tot een succes te maken. Het gaat vooral om collega’s die
Concreet
administratief werkzaam zijn.’
Rob lacht. ‘Je ziet hoe we hier vandaag werken. Iemand zegt iets en een ander vult meteen aan. En het is allemaal concreet.’ Margo deelt
Het is de volgende stap. De stuurgroep voegt
zijn mening: ‘Dit is de kracht van ons project. Alles wat we hier be-
de resultaten van het gesprek toe aan het defini
spreken en bedenken, is opgehaald bij de mensen zelf. Dat duidt op
tieve verbeterplan en legt het daarna voor aan
draagvlak.’ En dan gaat het vanzelf, constateert Suzan: ‘Korte lijnen,
het College van Bestuur.
ROCfort maart 2015
25
Zwijg liever Moe van goedbedoelde beleidsnotities, onderzoeksresultaten en columns? Een eeuw geleden kwam Ludwig Wittgenstein (LW) met een rigoureuze remedie: ‘Waarover niet kan worden gesproken, moet men zwijgen’. • Wijsgerige vraagstukken berusten op misverstanden vanuit ons taalgebruik, aldus LW. Als we onze taal goed gebruiken, verdwijnen onze hoofdbrekens als sneeuw voor de zon. En omgekeerd – veel problemen die ons bezighouden hebben we zelf geschapen, namelijk door verkeerd taalgebruik. • Eerbiedwaardige filosofen! Descartes, Kant en Hegel – jullie geschriften een lege woordenkraam? Volgens LW wel. Dat geldt ook voor geesteswetenschappelijke overpeinzingen. En ook voor maatschappelijke beschouwingen, zelfs voor onderwijskwesties. • Neem het onderzoeksrapport Essays over de Productie van Menselijk Kapitaal (september 2014) van Sander Gerritsen. Wat blijkt? De ervaren leerkracht levert meer ‘student outcomes’ dan de onervaren. De ouwe rot draagt meer bij aan ‘human capital’ dan de jonge hond. Ervaren leerkrachten ‘veroorzaken’ hogere scores op standaardtests Nederlandse taal en rekenen. Was dat schrikken voor onderwijsvernieuwers! • Koren op de molen van Beter Onderwijs Nederland (BON). Hun site spreekt van ‘grote vraagtekens bij allerlei gepredikte onderwijsvernieuwingen van de laatste decennia en de richting waarin de leraar volgens OCW geprofessionaliseerd zou moeten worden’. • Ik heb niets met BON, maar om privé redenen (mijn schooljeugd) moet ik Gerritsen gelijk geven. Mevrouw Boerman – een oude rot in klas 3 – deed het met een latje. Een keer zelfs op de blote billen. Taal en rekenen werden er ingekerfd. Meneer Bergsma was een jonge hond, in klas 4. We zijn met de hele klas op zijn bruiloft geweest; een sprookjeshuwelijk. Bergsma’s bijdrage aan mijn menselijk kapitaal was meeromvattend. Nederlands en rekenen, zeker, maar daarnaast ook verhalen, knipogen, verwondering en volop frisse lucht. • Terugkijkend, een kleine greep uit mijn outcome: vriendschappen, ruzies, ontroering, heilig vuur, frustratie, muziek, baan, afstomping, kinderen, geloof, verbijstering, en inderdaad ook taal en rekenen. Kortom, hoofd, hand en hart. • Op hun beurt zijn mijn kinderen volwassen geworden. Toen ze nog klein waren, had ik voor hen dromen en wensen. Maar telkens opnieuw bleken kinderen de weerlegging van mijn stoutste dromen.
26
ROCfort maart 2015
Hun ontwikkeling is een kosmos op zich, waarvan ik vaak slechts enkele sterren kan waarnemen. En wat de duizenden oorzaken van die ontwikkeling aangaat: zijn er wel oorzaken? Natuurlijk deed ik mijn best, maar mijn aandeel? Een outcome? Laat ik zwijgen. Het toegewenste goeds van gisteren kan vandaag alweer onwenselijk zijn. • Wie leeft, omarmt de wereld, maar kan haar ook afwijzen, bijsturen of te gronde richten. Wat moet ik in dit licht verstaan onder ‘menselijk kapitaal’? Een investering in mensen waarmee de huidige wereld doordendert? Of een waarmee we de wereld op de schop nemen? Menselijk kapitaal vanuit behoudzucht of met het oog op revolutie? • De vraag naar de wenselijkheid van de mens is de vraag naar de wenselijkheid van de wereld, en die kan morgen weer anders zijn. Deze vraag is een kosmos op zich, met standaardtoetsen taal en rekenen als onbeduidende sterretjes. Menselijk kapitaal – een nietszeggende kwalificatie, taalmisbruik. Laten we zwijgen. • Het onderzoek van Gerritsen voldoet aan wetenschappelijke standaarden; hij is erop gepromoveerd. Maar ‘in feite is niets behoudzuchtiger dan wetenschap. Wetenschap legt de rails. En voor wetenschappers is het heel belangrijk dat hun werk over die rails rijdt’ (LW). • Het probleem ontstaat meteen aan het begin, op het station – de taal van het informatiebord: ‘student outcome’ en ‘human capital’. Geen idee wat hierachter schuilgaat en waartoe het leidt. Menselijk kapitaal, iets met taal en rekenen of zo. Vanzelfsprekendheid als woordenspel. • ‘De beslissende handeling voor de goocheltruc is gedaan, en juist die handeling was volgens ons zo onschuldig’ (LW). Vervolgens hebben we enkele sporen aangelegd: richting eindniveau 1, 2 en 3 (met de optie van doordenderen). De student staat centraal, maar geen eigen spoor. • Maar dat kan toch ook niet, zult u zeggen. Een station met voor ieder een geheel eigen reisdoel en vertrekspoor, dat zou wat worden! • U heeft gelijk. Dan maar het tegenovergestelde? De menselijke ontwikkeling afdoen met toetsscores taal en rekenen? Is een dergelijke hunkering naar algemeenheid niet een vorm van intellectuele luiheid? Objectiviteit is hierbij het hoogste ideaal, niet realiteit. • Hoe ingenieus Gerritsen zijn onderzoek ook heeft verricht: rommel in, rommel uit. • Laten we vooral niet nalaten om over spoorrails te praten. Maar als het de mens in de wereld aangaat, in al zijn facetten en implicaties, is taal – in het bijzonder wetenschappelijke taal – een bijzonder slap aftreksel. Het filter van abstracties en algemeenheden maakt ons blind voor de menselijke kosmos. ‘Schweigen müssen wir oft; es fehlen heilige Namen’, aldus Friedrich Hölderlin. • Dit zwijgen is iets anders dan passiviteit. Het is de tegenhanger van begrijpen; het is zien. Paul Tempelaar
Durex onderwijs Polderwerk Toen mijn jongste zoon 6 jaar was, zond de BBC
onderwijs omgevormd naar een soort IVF, een Intens Vei-
de films uit van ‘Walking with Dinosaurs’. Ik nam op
lige Fabriek. We hebben met z´n allen de onderwijscon-
maandagavond de serie op (met een videorecorder!)
doom aangetrokken. Alles op veilig. Als ons maar niks
en als mijn zoon en ik dinsdagmiddag uit school kwa-
overkomt. Van een spontane leerejaculatie naar de steriele
men, dan zaten we samen op de bank en vertaalde
Kennisinseminatie. Alles gaat op slot. Ik hoor de laatste ja-
ik simultaan de dinoaflevering. Hij plakte dino
ren alleen maar collega´s vragen: kan dat wel, mag dat
plaatjes in een schriftje en als oma dan op bezoek
wel van de examencommissie? Past dat wel in PS, Presto,
kwam, vertelde hij haar alles over de Diplodocus en
het TAP of al die andere instrumenten? Het is als vrijen in
de Pterodactylus. Onderwijs in een notendop. Twee
de behandelkamer van de gynaecoloog. Het wil misschien
van mijn boys studeren nu Biologie aan de Wagenin-
wel, maar het voelt wel beklemmend. De sekssokken zijn
gen Universiteit. Het BBC dino-onderwijs heeft zijn
ingeruild voor de zwarte kousen. We zoeken de randen niet
vruchten afgeworpen. Maar als je zoon een tweede-
meer op, want o wee als we worden teruggefloten. Voor
hands versie van Darwin´s ‘Origin of Species’ gaat
de zekerheid en om gezeur te vermijden kopen we veilige
lezen, dan mag je je als ouders best even zorgen
toetsen in. Als we ze zelf maken, worden ze misschien wel
gaan maken. Maar elke keer als ze thuis komen en
afgekeurd. We zijn bang voor iedereen. CvB, Inspectie en
verhalen vertellen over de studie en wat ze leren,
zelfs ouders. Vroeger kon je nog gewoon de pik hebben op
dan gaat het maar om één ding: seks! Het gaat in
een leerling, nu is dat verdacht. Alles moet verantwoord.
het leven maar om één ding en dat is voortplanting.
Voor alles is een protocol. Dat haalt de charme er wel van
Elk wezen wil de eerste, de beste zijn en ook nog
af. Probeer het maar eens: schrijf een PDCA protocol voor
het vaakst. Onderwijs en seks lijken onlosmakelijk
een veilig SMART geformuleerd liefdesleven en overleg
met elkaar verbonden. Ik vond het zelf op de lagere
dat met je partner. Wel na elke actie een handtekening zet-
school al boeiend. Klas 6, biologie, hoofdstuk 15!
ten op het formulier. De D van Do wil nog wel, maar de
Wat was dat spannend. Wat moet dat voor Meester
rest laat je de lust wel vergaan. Er werd geen kind meer
Zenderink ook spannend zijn geweest: wat vertel ik
geboren. En van kinderen moeten wij het in het onderwijs
wel, wat niet, wat vinden ouders ervan in dit Veluwse
toch juist hebben.
dorp? Mag het allemaal?
Laat ons toch experimenteren, gun ons wat vrijheid. Niet
Onderwijs en seks horen uitdagend en spannend te
elke SOA levert jeuk op. Een SOA kan ook een spannende
zijn. Je mag als docent best opgewonden zijn over
onderwijsactiviteit zijn. Ga niet preventief het hele onder-
de lesstof of het onderwerp dat je behandelt. Expe-
wijs insmeren met geestdodende pasta. Ik pleit niet voor
rimenteer er driftig op los, probeer de eerste en de
Cognitus Interruptus of Voor Het Leren De School Uit.,
beste te zijn. Zorg dat jouw onderwijszaad ontkiemt.
maar onderwijs mag wel weer wat meer GEIL: Gewoon
Je wilt dat leerlingen vol zijn van jouw stof, jouw ma-
Een Inspirerende Leeromgeving. Terug naar de oorsprong:
terie. Dat maakt onderwijs zo boeiend en bevredi-
alsof elke les bronsttijd is: de eerste, de beste en de von-
gend. Waar kun je beter brommers kiek´n dan op
ken spatten er weer af. Lekker!
school? Geen plek zo opwindend als de fietsen kelder. En waar bevond die fietsenkelder zich? Juist.
Bert van de Pol
Onder school! Onderwijs was zo sexy! Was, want we hebben dat opwindende, vonken-vanaf-springende
ROCfort maart 2015
27
Colofon
ROCfort is een uitgave van ROC van Twente en is bestemd voor alle medewerkers.
Redactie Saskia Blokhuis, Ynske Draisma, Anita Gerrits, Nathalie de Jong-Kamphuis, Eric Kempers, Hans Morssinkhof (interviews), Elise Slot en Marieke ten Vaarwerk.
Interviews De interviews in deze ROCfort zijn gemaakt door Kirstin Anchelon, Flip de Bruijn, Willem Habers, Nathalie de Jong, Hans Morssinkhof, Elise Slot en Marieke ten Vaarwerk.
Bereikbaarheid redactie ROC van Twente, t.a.v. redactie ROCfort Gieterij 200, 7553 VZ Hengelo Telefoon: (074) 852 51 73 E-mail:
[email protected] Artikelen kunnen worden ingezonden door alle medewerkers van ROC van Twente (bij voorkeur per e-mail). Artikelen, illustraties of delen daarvan uit ROCfort kunnen met toestemming van de redactie en bronvermelding worden overgenomen.
Ontwerp en realisatie Grafisch Bureau ROC van Twente
Verschijningsfrequentie 5 keer per jaar, in een oplage van 2450 ex.
Druk Zalsman Zwolle
Fotografie Dianthe Forkink, Agnes Westerhuis, Anja Brokers, Roel Pieper e.a. Kopij voor ROCfort nummer 2 kan worden aangeleverd tot 20 maart 2015.
Tot ziens
