Jaargang 18, nr. 4, december 2007
Uitgave van Fugro Ingenieursbureau B.V. en Fugro-Inpark B.V.
2 - GRONDBALANS HONDSBROEKSCHE PLEIJ: NUL 5 - FUGRO KLIC-ONLINE: SERVICE VOOR KLIC-MELDINGEN BIJ NETBEHEERDERS 5 - DE BESTE WENSEN VOOR 2008 6 - EEN PARKEERPLAATS VOOR DE AIRBUS 380 7 - UITGEBREID GRONDONDERZOEK IN EN ONDER DE DOLLARD 8 - REFLECTORLOZE TACHYMETRIE: GOEDE AANVULLING BIJ MONITORING 10 - JE KOMT WEL EENS EEN KADAVER TEGEN 11 - SOUTH-EAST ASIA WATER FORUM KAN SPRINGPLANK VOOR FUGRO WORDEN 12 - ER IS NOG GAS GENOEG 13 - NEDERLAND VERLIEST POSITIE ALS GIDSLAND VOOR SONDERINGEN 14 - AUTOMATISCHE HELLINGMETER MEET VERVORMINGEN ONDERGROND 16 - BEHEER BUSINESSPARK RIEKERPOLDER VALT IN DE PRIJZEN
Rivierverruiming betekent graven 1
Systeem Fugro brengt rivierverruiming nauwkeuring in beeld
Grondbalans Hondsbroeksche Pleij: nul
H
et creëren van meer ruimte voor het water om het rivierengebied
beter te beschermen tegen overstromingen, daar draait het om bij het programma ‘Ruimte voor de Rivier’. Door de klimaatveranderingen moeten we rekening houden met meer neerslag. En als rivieren meer water te verwerken krijgen, neemt de kans op overstromingen toe.
Dijkverhogingen alleen bieden geen duurzame oplossing: de rivieren moeten meer ruimte krijgen, bijvoorbeeld door het verFoto’s: Maas Communicatie
leggen van dijken of het verlagen van uiterwaarden. ‘Ruimte voor de Rivier’ bestaat uit 40 maatregelen die Nederland beter zullen beschermen tegen overstromingen. Tegelijkertijd bieden de maatregelen kansen om de omgeving van de rivieren mooier en aantrekkelijker te maken. Het rivierengebied
V.l.n.r. ing. Wicher van Beek en ir. Willem-Jan de Vos van Van den Biggelaar Aannemingsbedrijf en Patrick Bakhuizen van Fugro.
moet er in economisch, ecologisch en landschappelijk opzicht beter
De verdeling van het rivierwater over de Neder-Rijn en de IJssel
de veiligheid van het rivierengebied. De maatregel ‘Honds-
rol. Ruwweg bestaat dit project uit een dijkverlegging, een nieuwe
van worden. De maatregelen zijn
bij het splitsingspunt tussen beide
broeksche Pleij’ – het eerste
hoogwatergeul en een regelwerk in
vastgelegd in de PKB Ruimte voor de Rivier.
riviertakken (bij Westervoort onder Arnhem) is van groot belang voor
‘ruimte’-project dat wordt uitgevoerd – speelt daarin een sleutel-
de uiterwaarden. Door de ingreep zal bij hoogwater in de toekomst
2
grondsoorten in kaart te brengen.
worden strenge eisen aan de op-
Daartoe heeft Fugro uitgebreide
bouw van de dijk gesteld: er is een
sonderingen, grondboringen en aanvullend laboratorium-onder-
marge van slechts 5 cm.’
zoek uitgevoerd. Op basis van
Ir. Willem-Jan de Vos (project-
de onderzoeksresultaten en de meetgegevens uit het voortraject
leider, Van den Biggelaar Aannemingsbedrijf) vult aan: ‘Zo’n
is vervolgens de ondergrond ge-
design&construct kent strenge
TVKLSSLLYKLUaPQUK^HYZWYVÄLSLU gegenereerd.
eisen, maar biedt natuurlijk ook interessante mogelijkheden. Niet alleen ben je zelf verantwoordelijk
Machinist krijgt grondgegevens op zijn scherm in de cabine.
Ing. Wicher van Beek (hoofduitvoerder, Van den Biggelaar
voor het waarborgen van de kwaliteit, maar je krijgt ook de gelegen-
Aannemingsbedrijf) geeft aan hoe
OLPKQLLPNLUPKLLwU[L]LU[PSLYLU
het grondverzet is georganiseerd: ‘We hebben voor het nieuwe
Zo is het regelwerk geheel door ons ontworpen. Een ander opval-
dijklichaam verschillende soorten
lend aspect aan dit project was
grond nodig en uit het onderzoek van Fugro bleek dat deze allemaal
meer water worden afgevoerd via
zogeheten grondbalans gemaakt.
op de locatie aanwezig zijn: klei
de IJssel. Bij maximale inzet levert de Hondsbroeksche Pleij een wa-
Daarin wordt het materiaal dat nodig is (bijvoorbeeld voor de aanleg
van drie verschillende categoYPLwULUaHUK+LVUKLYaVLRLU
terstanddaling van zo’n 46 cm op.
van een nieuwe dijk) gekoppeld
meetgegevens worden verwerkt
Voorlopig wordt het effect beperkt gehouden tot ongeveer 6 cm.
aan het materiaal dat vrijkomt. Uitvoerders zullen voornamelijk in
tot een Digitaal Terrein Model, dat wordt doorgeseind naar de
Modellering van de ondergrond m.b.v. InSoil
de eigen omgeving zoeken naar
graafmachines, die zijn voorzien
Rivierverruiming betekent graven. De PKB-raming gaat ervan uit dat
manieren om hun grondbalans gesloten te krijgen. Ook Van den
van GPS-ontvangers. Daardoor weet de machinist waar welke
30% van het budget naar grond-
Biggelaar Aannemingsbedrijf,
grond vandaan komt. Doordat ook
verzet gaat. In totaal gaat het om een hoeveelheid van 20 miljoen m3.
dat – samen met Haskoning – het project ‘Hondsbroeksche Pleij’
het ontwerp van de dijk geheel als 3-D model in de machines is
Slim omgaan met grond is noodza-
uitvoert, streeft naar een neu-
ingevoerd, ziet hij ook tot op de
InSoil is een toolbox die
kelijk, want kleine veranderingen OLIILUNYV[LÄUHUJPwSLNL]VSNLU
trale grondbalans. Om dat doel te bereiken heeft Van den Biggelaar
centimeter nauwkeurig wat hij opbouwt. Dat is ook nodig, want
ZWLJPÄLRPZVU[^PRRLSK]VVYKL semi-automatische verwerking
Voor elke maatregel wordt een
aan Fugro gevraagd de aanwezige
in het design&construct-contract
van bodeminformatie. Op basis van geïnterpreteerde boringen en sonderingen kan InSoil semi-automatisch een 3Dbodemlagenmodel genereren. Een operator kan dit proces handmatig sturen, zodat bijzondere situaties ook juist kunnen worden gemodelleerd. Het resultaat is een GIS-bestand waarin de bodemlagen van het gebied als zogeheten TIN’s (Triangulated Irregular Network) zijn opgeslagen. Met aanvullende tools van InSoil kunnen
Ontwerp: Van den Biggelaar
vervolgens eenvoudig afgeleide producten gegenereerd worden, aVHSZWYVÄLSLU]VS\TLZLU output voor machinebesturing. Door de TIN’s in drie-dimensionale software te laden kunnen ook bijzonder aantrekkelijke visualisaties worden gemaakt.
Schets van het regelwerk tussen de zomerdijk (l) en de nieuwe Pleijdijk (r).
3
Artist impressions: Van den Biggelaar Aannemingsbedrijf Huidige situatie bij laag water.
Situatie bij extreem hoog water, na verruiming.
een prijsvraag die wij moesten
of ook de verdichtingsgraad van
begeleiden voor het ontwerpen
de aangebrachte klei conform de
van de bovenbouw van het gemaal dat aan het einde van de kwelsloot
eisen is. Naar verwachting is deze klus begin 2009 afgerond. Maar
wordt gebouwd.’
eerst moet er nog wel wat water door de rivier stromen...’
Wicher van Beek legt uit: ‘Om te voorkomen dat in het dorp Westervoort waterproblemen ontstaan door kwelwater, leggen we achter de dijk ook nog een kwelscherm aan van 2,5 km lang, tot 9 m onder het maaiveld. Dat gebeurt door een machine met avegaarboren waardoor een mengsel van cement en bentoniet in de grond wordt geïnjecteerd en gemengd. Maar het meeste werk is natuurlijk het ontgraven van het traject voor de dijkzathe en het opbouwen van de nieuwe dijk. We zijn medio 2007 begonnen en hebben de dijk nu half op hoogte. We werken hier met een klein team, waarbij Robert Oosterga als landmeter voor Fugro
Onderdelen project Hondsbroeksche Pleij
eigenlijk continu aanwezig was om alle voorkomende metingen uit te voeren in het kader van kwaliteits-
Dijkverlegging en regelwerk
Hoogwatergeul De hoogwatergeul wordt een
Kwelsloot en kwelscherm
controle. De resultaten worden op
Een belangrijk onderdeel is de
zogeheten groene rivier met
Om te voorkomen dat Wester-
kantoor verwerkt en teruggeleverd, zodat ze in het werk kunnen
aanleg van de nieuwe Pleijdijk, die een stuk verder landinwaarts
glooiende oevers, en zal ongeveer 10 dagen per jaar vol water staan.
voort te maken krijgt met een toenemend kwelprobleem, wordt
worden gecontroleerd. Onze
komt te liggen dan de huidige
De rest van het jaar zullen de lage
een oude rivierloop (strang)
opdrachtgever Rijkswaterstaat eist een nauwkeurige registratie van de
dijk. Tussen de huidige en de nieuwe dijk komt een hoogwa-
gedeelte nat zijn door kwel- of regenwater. Zo ontstaat een uniek
uitgediept om het kwelwater op te vangen dat de dijk passeert. Een
oorsprong én de doellocatie van
tergeul met dwars daarover een
riviermoeras dat goed aansluit bij
nieuw gemaal in de noordpunt
de verschillende grondsoorten. Ook moeten we kunnen aantonen
regelwerk dat de hoeveelheid water regelt die wordt doorge-
het binnendijkse moerasgebied De Biet. In de nieuw ontstane
van het gebied pompt het overtollige water straks de IJssel in. De
dat de juiste grond op de juiste
laten door de geul in de richting
Pleijpolder komt extra aandacht
herstelde en uitgediepte strang
plek terecht is gekomen. Aan het eind van het traject controleert het
van de IJssel.
voor natuurontwikkeling en het behoud van elementen met een
wordt een duidelijk herkenbaar landschapselement, dat dwars
natuurhistorische waarden.
door de polder loopt.
Materiaalkundig Laboratorium van Fugro aan de hand van boringen
4
Software Fugro klaar voor KLIC-Online
Fugro KLIC-Online: service voor KLICmeldingen bij netbeheerders
I
n de afgelopen jaren zijn de werkzaamheden aan de ondergrondse infrastructuur in Nederland sterk toegenomen. Voor nutsbedrijven en gemeentelijke diensten heeft dit geleid tot grote
toename in de uitwisseling van kabel- en leidinggegevens. De nieuwe Grondroerdersregeling (WION) en KLIC-online versterken deze ontwikkeling extra. Met het oog hierop heeft Fugro de bestaande applicatie Instap-KLIC verder doorontwikkeld, waardoor deze software nu voldoet aan de eisen van de nieuwe regelgeving.
Netbeheerders kunnen met deze
plaatst. De GIS-engine genereert
platform-onafhankelijke applicatie
één of meer pdf-bestanden voor
hun e-KLIC-meldingen geautomatiseerd verwerken. Fugro KLIC-
de traditionele KLIC-proces- of png-bestanden voor KLIC-Online.
Online ondersteunt alle stap-
Binnen de GIS-engine is het verder
pen van het KLIC-proces, zoals ontvangen, verwerken, versturen,
mogelijk om kabel - en leidingobjecten van een veiligheidsmarge
kaartbeeld. Hierdoor ontstaat een
‘Aantal KLIC-berichten per maand’
archiveren en raadplegen van het
te voorzien, met een bijbehorende
digitaal archief dat eenvoudig kan
of ‘De tien grootste participanten’.
digitaal archief. De applicatie is open en gebruikersvriendelijk,
speciale afhandeling van de KLICmelding. Versturen van de ligging-
worden geraadpleegd met een webbrowser. Alle gegevens over
Deze statistische informatie geeft beheerders meer inzicht in het
waarbij meldingen worden opge-
gegevens is mogelijk via e-mail,
verwerkte KLIC-meldingen worden
KLIC-proces.
slagen in een direct te benaderen directory-structuur.
post of fax. Voor het KLIC-Onlineproces worden de data opgehaald
in tabelvorm afgebeeld. Vervolgens kunnen selecties worden uitge-
door Kadaster KLIC-Online.
voerd op KLIC-nummer: plaats,
De ontvangen e-KLIC-berichten (gml in email-attachment of gml
De laatste stap in het KLIC-proces
straatnaam, kwadrant en aannemer. Het is mogelijk statistische
Meer informatie: Jan Hemmen,
in soap-envelop) worden auto-
is het automatisch archiveren van
rapportages weer te geven in
070 - 317 07 00,
matisch in de juiste directory ge-
het verwerkte bericht inclusief het
diagrammen, zoals bijvoorbeeld
[email protected]
De beste wensen voor 2008
V
oor Fugro was 2007 een goed jaar. De ingezette investeringsimpuls levert
Ook in het afgelopen jaar hebben wij enkele specialistische bedrijven
een groot aantal specialistische operators en engineers. Zij staan
overgenomen, zowel vanwege de
voor u klaar om met state-of-the-art
de nodige groei op, die zich naar verwachting ook in het komende
interessante synergiemogelijkheden die zij bieden met onze
apparatuur nauwkeurige metingen [L]LYYPJO[LUKLYLZ\S[H[LULMÄJPwU[
jaar zal voortzetten. Alle drie
bestaande werkmaatschappijen,
te verwerken en adviezen te geven
divisies (Geotechniek, Survey en Geoscience) dragen hieraan bij.
alsook vanwege de aanvulling die zij vormen op ons dienstenpakket.
voor innovatieve oplossingen.
Hiermee staat Fugro weer prima
Mede namens onze medewerkers
gesteld om de uitdagingen van het nieuwe jaar aan te gaan.
wens ik u een voorspoedig en vooral ook gezond 2008!
Wereldwijd hebben wij nu bijna 12.000 werknemers, waaronder
Ir. K.S. Wester President-Directeur Fugro N.V.
5
3D-Machinebesturing ingezet op luchthavens Schiphol en Charles de Gaulle
Een parkeerplaats voor de Airbus 380
F
ugro heeft sinds 2001 bij verschillende projecten ruime ervaring opgedaan
met volledig geautomatiseerde 3D-machinebesturing. De ontwikkeling van 3D-machinebesturing gaat snel en Fugro kan steeds meer verschillende merken en type machines ondersteunen. Afgelopen jaar zijn verschillende kleine en grote projecten uitgevoerd in binnenen buitenland.
In samenwerking met Kieboom Laser Systemen is bijvoorbeeld een project uitgevoerd bij de ÄYTH9LLM0UMYHTL[UPL\^L3LPJH software en een Wirtgen slipformpaver. Voor deze opdrachtgever Foto’s: J. Poppelaars
is verder een project uitgevoerd op luchthaven Schiphol. Voor de ÄYTH)L[VUHJPZ-\NYV[V[HWYPS 2008 aan het ‘paven’ op luchthaven Charles de Gaulle bij Parijs. Deze laatste twee projecten zijn onder andere noodzakelijk om de
Slipformpaver in actie op Schiphol.
luchthavens geschikt te maken voor de nieuwe Airbus 380.
Reef Infra was om het project in die korte doorlooptijd af te ronden
snel: de vrijheid waarmee zowel de medewerkers als de beton-
nieuwe van dit systeem schuilt in het gebruik van één GPS Rover
met een minimum aan medewer-
wagens zich rond de machine
ontvanger en één totalstation voor
Het project op Schiphol bestond uit het aanleggen van een plat-
kers en zonder het stellen van de gebruikelijke stuurdraden. Voor
konden bewegen zonder last te hebben van de stuurdraden. Als in
de aansturing en, indien nodig, één totalstation voor controle-
form van 27.000 m2 in zes ban-
Fugro een mooie uitdaging om
dezelfde situatie met conventionele
metingen. Het voordeel hiervan is
den van 10 m breed en 42 cm dik. De doorlooptijd van het project
de meerwaarde van 3D-machinebesturing aan te tonen. Het grote
stuurdraden was gewerkt, hadden de vrachtwagenchauffeurs ruim
dat de landmeter minder opstellingen hoeft te maken, waardoor
was zes dagen! De uitdaging voor
voordeel van de methode bleek al
450 m achterruit moeten rijden om
goedkoper en sneller kan worden
hun beton te kunnen storten. Ook zouden stuurdraden op dit project
gewerkt. Een slipformpaver voor het zetten van goten of banden
moeilijk te plaatsen zijn geweest
‘doet’ ongeveer 4 m per minuut. Bij
door de zeer harde ondergrond. De deadline werd gehaald en het
de aanleg van brede banen asfalt zoals op Schiphol (10 m breed en
project is inmiddels afgerond.
42 cm dik) is de snelheid maximaal 1 m per minuut.
Op dit moment wordt voor twee verschillende opdrachtgevers een test uitgevoerd met Gomaco en Wirtgen slipformpavers om
Detail van het zetten van een goot.
6
volautomatisch banden en goten te kunnen zetten. De test met
Meer informatie:
Gomaco – met de allernieuwste,
Jack Poppelaars,
speciaal bij Leica ontwikkelde software – is perfect verlopen. Het
076 - 543 18 50,
[email protected]
Grote gasleidingen in aanbouw in Groningen
Uitgebreid grondonderzoek in en onder de Dollard
G
asunie is van plan in het noorden drie nieuwe aardgastransportleidin-
gen aan te leggen, in combinatie met de bouw van een nieuw compressorstation bij Midwolda (Groningen). Het gaat om de trajecten Rysum (Duitsland) – Tripscompagnie via Midwolda, Oude Statenzijl – Midwolda en Midwolda – Ommen.
De leiding tussen Rysum en Midwolda heeft een lengte van circa 28 km en kruist de Eems-Dollard. BAM Combinatie Eemskruising (BAM Civiel en Wayss & Freytag Ingenieurbau) gaat hier een 4 km lange tunnel aanleggen. Fugro voert een uitgebreid onderFoto: Rob Greeve
zoek uit, dat bestaat uit boringen en sonderingen tot 40 m onder NAP en een laboratorium-onderzoek. Het onderzoek heeft als doel het IVYLU]HUKL[\UULSLMÄJPwU[ZULS en zonder problemen te laten
Onderzoekschip Greta II aan het werk in de Dollard.
verlopen. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt om
tot hun diepgang en onderzoek-
watermonsters genomen. Op het
De Dollard – een zeearm op het
waar mogelijk het tracé van de
mogelijkheden). De resultaten van
land worden de werkzaamheden
grensgebied van Nederland en
tunnel te optimaliseren en verder om een tunnelboormachine te
het geofysisch onderzoek zijn ook gebruikt om het geotechnische
uitgevoerd met standaard boor- en sondeermaterieel. Op het water
Duitsland – is onderdeel van de Waddenzee. De rivier Eems
ontwerpen die geschikt is voor de
onderzoek-programma te bepalen.
wordt onderscheid gemaakt in
mondt hierin uit en stroomt
aangetroffen bodemopbouw.
De locatie van de boringen en de sonderingen kunnen op deze wijze
drie gebieden: een gedeelte dat droog valt bij eb, een deel met een
daarna door naar de Noordzee. Het getijdeverschil in de Dollard
Het onderzoek-programma is
optimaal worden gekozen. Tijdens
waterdiepte kleiner dan 10 m en
is meer dan 3 m. Het water is er
samengesteld in nauw overleg met de aannemerscombina-
het boren worden geroerde en ongeroerde monsters genomen.
een gebied met een waterdiepte van meer dan 10 m. In deze drie
brak doordat het zeewater zich hier mengt met het water uit de
tie en het Duitse Steinfeld und
In het laboratorium worden de
gebieden wordt gewerkt met drie
Eems.
Partner – een adviseur van de Gasunie. Voorafgaand aan het
sterkte-eigenschappen van de grond geanalyseerd.
verschillende schepen, zodat die werkzaamheden snel én kwalitatief
De naam Dollard komt voor
zo goed mogelijk kunnen worden
het eerst in 1485 voor in een
uitgevoerd.
kloosterkroniek. Deze naam is vermoedelijk afgeleid van ‘groot
geotechnisch onderzoek is een geofysische survey uitgevoerd om in een korte periode in grote
Om de tunnelboormachine en het tunneltracé zo goed mo-
lijnen de ondergrond in kaart te brengen en de waterdiepten te
gelijk te kunnen ontwerpen, voert Fugro ook conus pressure
peilen. De waterdiepten zijn van
meter-sonderingen, geleidbaar-
Meer informatie: Rob Greeve,
groot belang om de juiste schepen te kunnen inzetten (in relatie
heidssonderingen en waterspanningssonderingen uit en worden
070 - 311 13 25,
[email protected]
gat in de grond, poel’, ‘kuil’ of wellicht ‘dodenkuil’ (dole).
7
Monitoring levert bijdrage aan beheersen bouwproces Hubertustunnel
Reflectorloze tachymetrie: goede aanvulling bij monitoring
D
e bouwcombinatie HTC (BAM, Van Hattum & Blankevoort, Wayss &
Feytag) heeft met succes het boren van de Hubertustunnel in Den Haag afgerond. Het tracé gaat deels onder een woonwijk door. Opdrachtgever gemeente Den Haag wilde de kans op schade en overlast voor omwonenden tot een absoluut minimum beperken en heeft strenge eisen gesteld aan de monitoring. Fugro kreeg de opdracht hierbij de omgevingsbeïnvloeding tijdens het boorproces nauwkeurig
Foto: Jan Kees den Haan, Fugro-Inpark
te volgen.
De Hubertustunnel bestaat uit twee naast elkaar gelegen tunnelbuizen, elk met een lengte van 1.500 meter. Deze tunnel is een onderdeel van de Noordelijke Randweg Haagse Regio, de N14. Bijzonder van dit tunnelproject is de ligging. De tunnel is deels langs en deels onder in gebruik zijnde gebouwen geboord door
Doorbraak van de tunnelboormachine (TBM).
een tunnelboormachine (TBM).
inclusief de TBM-positie door
basis voor het onder controle hou-
De TBM moest onder een zeer
Tijdens het boorproces werden deformaties van grond en gebou-
Fugro verwerkt in een speciaal opgezette database en beschikbaar
den van de zettingen tijdens het boorproces. Tijdens de ontwerp-
drukke verkeersader (de Oude Waalsdorperweg / Van Alke-
wen zeer uitgebreid gemonitord,
gesteld aan een GIS-applicatie.
fase moesten de bedrijfszekerheid
madelaan) passeren, waar met
om de invloed op de omgeving en ondergrond te kunnen vaststellen
Hierna beheert de gemeentelijke Projectorganisatie (PHT) de
en de betrouwbaarheid van deze cruciale maaiveldzettinggegevens
conventionele tachymetrie geen goede continue monitoring
én de zettings-eisen te kunnen
gegevens via een internettoepas-
zo veel mogelijk worden ver-
mogelijk is zonder het verkeer
toetsen.
sing. Alle actuele meetgegevens, inclusief de positie van de TBM,
groot. Dit gebeurde door gebruik ]HUYLÅLJ[VYSVaL[HJO`TL[YPL
te hinderen. Samen met bouwcombinatie HTC heeft Fugro een
Een boorproces kent de nodige
zijn hierdoor zowel bovengronds
Deze techniek kent een aantal
innovatieve oplossing ontwikkeld
risico’s, zoals het verzakken van de grond boven de machine. Door
als ondergronds beschikbaar.
voordelen. Zo is het meetproces eenvoudiger en inzichtelijker
door deze metingen uit te voeren TL[YLÅLJ[VYSVaL[HJO`TL[YPL
continu metingen te verrichten
Door deze koppeling met de TBM
en zijn de meetgegevens en
Op zichzelf is de technologie niet
aan het maaiveld, op de as van de tunnel en aan de gebouwen, kon-
was men ondergronds bewust van de bovengrondse effecten van het
eventuele offset eenvoudig te verklaren en te traceren. Verder is
nieuw, maar de ervaringen waren tot dan toe niet positief. Voor dit
den deformaties zeer nauwkeurig worden gevolgd. Binnen anderhalf
boorproces. Waar nodig, kon zo het boorproces worden bijge-
uitval van instrumenten sneller en eenvoudiger te verhelpen. Tot slot
project is een uitgebreide praktijkproef uitgevoerd, die aantoonde
uur na het uitvoeren van de me-
stuurd. De maaiveldzettingen op
is de techniek zeer nauwkeurig en
dat zeer goede resultaten zijn te
tingen werden alle meetgegevens
de as van de tunnel vormden de
betrouwbaar.
bereiken door de juiste keuze voor
8
instrumenten en de juiste aanpassingen in het meetprotocol. Deformaties in de ondergrond Om de omgevingsbeïnvloeding te kunnen vastleggen, zijn zowel geodetische als geotechnische meettechnieken gebruikt. Het doel van de geotechnische metingen was de relatie te kunnen leggen tussen zettingen op het maaiveld en vervormingen in de ondergrond. Voor het meten van de horizontale en verticale deformaties in de ondergrond zijn respectievelijk horizontale In Place Inclinometers (IPI’s) en stang-extensometers toegepast. In vier raaien (haaks op de tunnel-assen) zijn op en naast het tunneltraject verticale mechanische grondboringen uitgevoerd, die zijn voorzien van instrumentatie. IPI’s zijn kettingen van inclinometers, die op een vaste afstand zijn gekoppeld en waarmee de helling
De installatie van de In Place Inclinometers (IPI’s).
in situ verticaal wordt gemeten.
die op verschillende diepten zijn
Meetprincipe reflectorloze tachymetrie
geplaatst. Deze zogeheten stangextensometers zijn tot aan het
)PQYLÅLJ[VYSVaL[HJO`TL[YPL^VY-
maaiveld opgelengd en tijdens de
den afstandsmetingen verricht
passage van de TBM voorzien van extenso-verplaatsingssensoren.
op vooraf gekozen meetvlakken. Een Robotic Total Station (RTS)
Op deze wijze is de invloed van
zendt signalen uit, die vervol-
het boorproces op de omgeving tijdens de passage van de TBM
NLUZ^VYKLUNLYLÅLJ[LLYKVW het wegdek. Uit de looptijd van
vastgelegd.
het signaal kunnen de afstand
Zowel bij de Hubertustunnel als bij
en de verticale hoek worden berekend. Uit deze twee groot-
toekomstige bouwprojecten blijft
heden wordt de hoogte van het
toetsing van de procesbeheersing essentieel. Met geotechnische
maaiveld bepaald. Indien geen deformaties van het wegdek
metingen bij het (ondergronds)
optreden, zullen – doordat
passeren van wegen en bebouwing is de invloed van het boorproces
steeds onder een vaste hoek ten opzichte van het wegdek wordt
goed vast te stellen en nauwkeurig
gemeten – elke keer dezelfde
te volgen. Ook kan dan – waar nodig – op tijd worden ingegrepen.
punten met dezelfde afstand worden ingemeten. Bij defor-
Verticale deformaties zijn in situ gemeten met behulp van ankers
maties zullen andere afstanden
Meer informatie: Rob van der Salm,
opgetreden deformatie wordt de meethoek gecorrigeerd,
070 - 311 11 00,
zodat de oorspronkelijke x- en
[email protected]
y-coördinaten worden gemeten.
Foto’s: Fugro N.V.
worden gemeten naar andere coördinaten (zie schets). Na een
De installatie van een Robotic Total Station (RTS).
9
ACHTER DE SCHERMEN Op pad met een uitvoerder
Je komt natuurlijk wel eens een kadaver tegen
K
ruipruimten kennen geen geheimen voor Jos Boesveld, uitvoerder bij
Fugro Ingenieursbureau in de regio Oost. Hij werkte van 1978 tot 1981 in het laboratorium en vanaf 1990 in de buitendienst; als landmeter en nu dus als uitvoerder. Vanuit zijn laboratorium-achtergrond heeft hij de nodige kennis over doorlatendheidsmetingen en hij houdt zich daarom veel bezig met in situ metingen en het samen met adviseurs ontwerpen van syZ[LTLU]VVYOLTLS^H[LYPUÄS[YH[PL In die functie komt hij vaak over (en ónder) de vloer bij mensen die problemen ondervinden als gevolg van wateroverlast: scheuren in muren of verzakkingen. Hij moet vaak de kruipruimte in voor een goed beeld van de situatie, een klusje dat niet iedereen graag doet. Jos heeft er geen moeite mee: ‘Ik veeg het spinrag weg en ga aan het werk. Je komt natuurlijk wel eens een kadaver tegen, maar dat schuif ik gewoon opzij.’ Over de vraag wat hem het meest opvalt in zijn werk, hoeft Jos niet
en dan kijk je toch altijd ook vanuit je “werk-perspectief” naar zaken.
lang na te denken: ‘De grote ver-
AV]PLSTLPU0UKVULZPwVWKH[
schillen tussen mensen: de manier waarop ze op situaties reageren
wanneer het regent en de straten onder water staan, de mensen
en over zaken denken. Soms zie
daar veel rustiger mee omgaan dan
ik in één straat mensen die enorm netjes op hun huis zijn en die zich
hier. Ze zetten gewoon de auto aan de kant en wachten tot het water
excuseren voor het kleinste propje
gezakt is, desnoods tot de vol-
op de grond, en dan kom ik bij hun buren in een enorme zwijnenstal,
gende dag of de dag daarna. Het openbare leven komt tot stilstand,
waar het niemand wat uitmaakt of
maar niemand maakt zich druk.
er schimmel op de muur groeit. Die verschillen zie je ook op grotere
Terwijl hier in Nederland iedereen meteen in rep en roer is als er een
schaal: ik reis van oudsher graag
keer een straat blank staat.’
10
Nederlandse waterbouwkundige knowhow hoog aangeschreven
South-east Asia Water Forum kan springplank voor Fugro worden
V
an 22 tot 26 oktober jl. nam Fugro deel aan het derde South-east Asia
Water Forum in Kuala Lumpur (Maleisië). Deze conferentie werd bijgewoond door ca. 450 vertegenwoordigers uit de deelnemende landen, waaronder Vietnam, Cambodja, Indonesië, Thailand, de Filippijnen, Laos, Myanmar en Maleisië.
Ook deze landen krijgen steeds meer te maken met de gevolgen van klimaatverandering, extreme regenval en een sterk groeiende bevolking in de deltagebieden. Als thema voor de conferentie was dan ook gekozen voor 'Implementation of Integrated Water Resources Management'. Samen met het Netherlands Water Partnership en zes andere bedrijven presen-
Peter van der Kolk (Fugro) leidt de discussie tijdens het Dutch side-event.
teerde Fugro zich tijdens het Dutch side-event, georganiseerd door de
van dijken en de risico’s van een
SPQROLKLUVTVVRPUA\PKVVZ[(aPw
Nederlandse ambassade in Kuala
doorbraak of overstroming. De
en de Stille Oceaan diensten te
Lumpur. Ruim 150 deelnemers namen kennis van de Nederlandse
aldus verkregen analyses leveren actuele informatie voor waterbe-
gaan aanbieden op het gebied van water resources management
knowhow op het gebied van veilig-
heerders.
en daarvoor beschikbare Fugro-
OLPKÅVVKYPZRTHUHNLTLU[LU water resources.
In gesprekken met belangrijke con-
[LJOUVSVNPLwU[LILU\[[LU tractors en consultants in Kuala
Meer informatie:
Er was grote belangstelling voor de door Fugro ontwikkelde, toepas-
Lumpur zijn contacten gelegd voor mogelijke samenwerking in de
Peter van der Kolk, 070- 311 12 78,
singen van delta-technologie zoals
toekomst. De directeur-generaal
[email protected]
Fast4DMAP en het daarop gebaseerde SUCCESS (Safety Under
van het Maleisische Departement van Irrigatie en Drainage (DID),
Control Civil Engineering Support
Dato Keizrul bin Abdullah, was
System). Voor dit systeem, dat samen met andere Nederlandse
persoonlijk aanwezig om zich van de Nederlandse kennis en
bedrijven en kennis-instellingen
ervaring op de hoogte te stellen.
is ontwikkeld, worden pilots voorbereid bij het Waterschap
Hij is opgeleid in Delft en bleek voorzitter te zijn van de Alumni-
Groot-Salland, in de Verenigde
vereniging van Delftse studenten
Staten en wellicht ook in andere delen van de wereld. Het systeem
PU4HSLPZPw+L5LKLYSHUKZLRLUUPZ op waterbouwkundig gebied staat
combineert kennis op het gebied
hoog aangeschreven in deze regio.
van veiligheid, sterkte en belasting
-\NYVVYPwU[LLY[aPJOVWKLTVNL-
11
OPINIE Nieuwe ieuwe kolencentrales niet nodig
Er is nog gas genoeg
T
emidden van alle commotie over CO2-uitstoot bereiden de Nederlandse
energiemaatschappijen momenteel de bouw voor van vijf nieuwe kolencentrales. Hoewel een kolencentrale meer dan
tweemaal zo veel CO2 produceert per kilowattuur als een gasgestookte centrale, zijn vanuit Den Haag weinig bezwaren te horen. Men geeft aan dat de Nederlandse overheid onder de geldende Europese regels de bouw van kolencentrales niet kan tegenhouden. Paul van Riel, directeur en COO Development & Production van Fugro.
‘Jammer,’ zegt Paul van Riel,
nog wel een paar jaar bij kunnen
Fiscaal gezien zijn kolen ook slech-
zoeken naar olie en gas. Dat komt
directeur en COO Development & Production van Fugro, ‘waar een
worden opgeteld, zeker als de overheid exploratie in Nederland
ter voor Nederland: gasgestookte centrales brengen via de hoge
onder andere doordat we voor het Nederlandse deel van de Noord-
wil is, is een weg. Het is onbegrij-
zou stimuleren. Al met al in ieder
OLMÄUNLUNLSKPUOL[SHH[QLIPQKL
zee niet beschikken over actuele
pelijk dat de weerstand tegen de nieuwbouw van de kolencentrales
geval genoeg om de transitie te maken naar een duurzamer ener-
Belastingdienst, terwijl kolen onbelast worden geïmporteerd. Wie
geofysische en geologische data. En dat heeft weer te maken met
niet veel groter is. Want er zijn
gievoorziening.’
het weet mag het zeggen, maar ik
de manier waarop dit onderwerp
eigenlijk geen argumenten vóór kolen te verzinnen. Milieu? Kolencen-
Zijn er dan economische over-
zie echt geen enkel argument voor kolengestookte centrales.’
in onze Mijnbouwwet is geregeld. Daarom is het een goede zaak dat
trales stoten per kilowattuur meer
wegingen als argument voor
dan tweemaal zoveel CO2 uit, en WYVK\JLYLU]LYKLYÄQUZ[VM:62 en
kolen? Paul van Riel: ‘Er wordt vaak gezegd dat kolen goedkoper
Nu heeft u deze oproep deze zomer gedaan in het publieke
Zaken die wet wil aanpassen. Als dit goed gebeurt, stimuleert dat
NOX. Gastekort? Als specialist op
zijn dan gas, maar dat is schijn.
domein; heeft dat reacties opgele-
oliemaatschappijen planmatig en
het gebied van bodemonderzoek en het inwinnen van gegevens
In de gasprijs zit (exclusief BTW) ongeveer 30% aan accijns, terwijl
verd? Paul van Riel: ‘Laat ik vooropstellen dat ik mijn pleidooi doe
gestructureerd naar olie en gas te zoeken in Nederland. En dat zal
voor de exploratie van olie en gas
de import van kolen onbelast is.
om een bijdrage te leveren aan de
zeker positieve gevolgen hebben
heeft Fugro veel inzicht in de situatie op dit gebied, over de gehele
En als je de milieubelasting van kolen zou verdisconteren in de
discussie op basis van de kennis die Fugro heeft van deze materie.
voor de voorraden olie en gas. Het ministerie is bezig met een inven-
wereld. We zien dat de afgelopen
prijs – bijvoorbeeld door de hoge
Vanuit een aantal milieu-organisa-
tarisatie van de wensen van de
jaren veel gasvondsten zijn gedaan op plaatsen waarvan we tien jaar
kosten voor afvangen en opslaan van de geproduceerde CO2 mee
ties hebben wij positieve reacties ontvangen. Ook Al Gore heeft aan-
sector ten aanzien van wijzigingen in de Mijnbouwwet. Sinds deze
geleden niet eens vermoedden
te rekenen – komen de prijzen van kolen en gas dicht bij elkaar. En
gegeven dat hij het onbegrijpelijk
zomer levert Fugro hieraan een ac-
vond dat Nederland plannen heeft om kolengestookte elektriciteits-
tieve bijdrage. Hopelijk draagt dit bij tot het besef dat die kolenge-
centrales te bouwen. Maar vanuit
stookte centrales niet nodig zijn en
Den Haag geen reacties.’
dat aardgas uit alle gezichtspunten – milieutechnisch, economisch en
Hoe gaat het nu verder? Paul van
ÄZJHHS¶LLUIL[LYHS[LYUH[PLMPZ
op de wereld naar Nederland wor-
Riel: ‘De overheid gaat uit van ons inziens te sombere voorspel-
totdat we een duurzame oplossing voor onze energievoorziening heb-
lands gas zijn voor 14 jaar – bij de huidige stand van de techniek
den verscheept; we zitten echt niet aan één pijpleiding vast. Wereldwijd
lingen over onze eigen voorraad aardgas. Eén van de redenen
ben ontwikkeld.’
bijna kan worden verdubbeld tot
is in de nu bewezen reserves zelfs
daarvoor is het feit dat we ten
25 jaar. En het is mijn verwachting dat daar de komende decennia
nog voor 63 jaar gas aanwezig, met potentieel voor nog eens 65 jaar.
opzichte van onze buurlanden achterliggen op het gebied van het
dat er iets te vinden was. Vooral in Noord- en West-Afrika, maar ook in Noorwegen, zijn enorme gasvelden ontdekt, terwijl naar gas nog niet eens erg hard is gezocht. Ik denk dat de termijn waarmee ons ministerie van Economische Zaken werkt – er zou nog genoeg Neder-
12
ook het economisch-strategische argument dat Nederland voor zijn energievoorziening niet afhankelijk
het ministerie van Economische
wil zijn van één leverancier (lees: Rusland), snijdt geen hout. Gas kan – in de vorm van LNG – van overal
Milieukundig bodemonderzoek verzandt in protocollen en certificaties
Nederland verliest positie als gidsland voor sonderingen
N
ederland is sinds de ontwikkeling van de mechanische kleefmantelconus in 1965 uitgegroeid
tot een waar sondeerland. De meeste sonderingen in Nederland worden uitgevoerd in het kader van funderingsadvies. Daarnaast worden sonderingen vooral gebruikt voor het ontwerp of de beoordeling van dijken, wegen, kunst-
TM
schematische weergave ROST
principe
werken en waterbouwkundige constructies. Het internationaal toepassen
vaak toegepast, hoewel ons land
lijkt te liggen in de grote aandacht
en doorontwikkelen van de vooruitstrevende Nederlandse
van oudsher vooropliep op het gebied van milieukundig bodem-
die het beleidsmatig oplossen van de bodemproblematiek vraagt,
MIP
sondeertechnieken is één van
onderzoek. Dat onderzoek wordt in
gecombineerd met een zekere
Met de Membrane Interface Probe
de speerpunten waarmee Fugro zich heeft kunnen ontwikkelen tot
Nederland grotendeels nog uitgevoerd op een traditionele manier.
verstarrende werking die uitgaat van een teveel aan protocollen en
(MIP) worden verontreinigingen
specialist in bodemonderzoek.
Door nieuwe, slimme technieken in
JLY[PÄJH[PLZ
organische verbindingen (VOC’s)
Hoewel sonderingen worden toegepast in vele landen, maken we
te zetten, kan echter veel worden gewonnen, zowel in prijs als in
Maatschappelijk betekent dit dat
standaard sondeerconus van Fugro
in Nederland dagelijks bijna net zo
kwaliteit.
een ‘sanering’ overgedimensio-
met de MIP-probe geeft accurate
veel sonderingen als in de rest van de wereld bij elkaar. Belangrijkste
informatie over de lithologie en de
De nieuwe technieken zijn in ons
neerd wordt uitgevoerd of dat het gebruiksrisico groter is dan het ge-
reden hiervoor is dat de grond in
omringende landen veel meer
stelde doel. In beide gevallen wor-
screening van de bodem op vluch-
andere landen vaak zó hard is dat een sondering onmogelijk is.
geaccepteerd. Momenteel heeft Fugro de beschikking over vier
den de kosten over het algemeen collectief gedragen. Het verkleinen
MIP-systemen en twee ROST-
van de onzekerheden in ons inzicht
Naast voor funderingsadvies en civiele techniek zijn sonderingen
systemen, die voornamelijk in BelNPwLU+\P[ZSHUK^VYKLUPUNLaL[
in de bodem en bodemprocessen levert een grote maatschappelijke
ook bruikbaar bij milieukundig bo-
De autoriteiten die zich bezighou-
meerwaarde.
demonderzoek. Zo zijn conussen ontwikkeld waarmee bijvoorbeeld
den met milieukundig bodemVUKLYaVLRPU)LSNPwLU+\P[ZSHUK
Door vroegtijdige inzet van in situ
reinigingen met PAK en PAK-gerela-
de redox-potentiaal, elektrische
zijn zelfs zeer enthousiast over het
meet- en bemonsteringmethoden
teerde componenten vast te stellen.
geleidbaarheid, temperatuur en zuurgraad kunnen worden geme-
gebruik van sondeertechnieken.
worden de onzekerheden bij vaststelling van de kwaliteit van
Hiertoe wordt de speciale conus
ten. Ook bestaan sondeertechnie-
De traditionele aanpak van een
de grond en het grondwater en
de bodem ingebracht. De techniek
ken waarmee op grotere diepte snel een monster kan worden
(nader) bodemonderzoek bestaat voornamelijk uit boren, monsterna-
daarmee gepaard gaande risico’s verkleind. Zo kunnen nadere on-
is gebaseerd op het gegeven dat
genomen van verontreinigde grond
me en laboratorium-analyses. Een
derzoeken, saneringsmaatregelen
licht absorberen en dat vervolgens
of grondwater, zonder dat het monster met andere grondlagen
aanpak waarmee informatie vooral verkregen wordt op indirecte wijze.
en monitoringprogramma’s worden geoptimaliseerd, wat uiteindelijk
IPQLLUZWLJPÄLRLNVSÅLUN[L\P[aLU-
in contact komt. Tenslotte zijn er
Een meer structurele aanpak van
leidt tot een aanzienlijke besparing
centie genoemd. De intensiteit
sondeertechnieken, zoals de MIP en ROST™, die on line verontreini-
onderzoek naar bodemverontreiniging, analoog aan bijvoorbeeld
in tijd én kosten.
]HUÅ\VYLZJLU[PLPZHMOHURLSPQR]HU
gingen van aromatische koolwaterstoffen of vluchtige gechloreerde
funderings- of geohydrologisch onderzoek, is in Nederland nog
Meer informatie:
(verontreiniging). Bij de ROST wordt
koolwaterstoffen kunnen meten.
geen standaard. Wij lopen duidelijk
Robert Jan Stuut,
pulserend laserlicht gebruikt om
De innovatieve methoden ROST en MIP worden in Nederland niet
achter op Vlaanderen en Duitsland. De oorzaak van deze achterstand
026 - 369 84 44 of 06 53 56 10 81,
[email protected]
met vluchtige (gehalogeneerde) gescreend. De combinatie van de
geohydrologie en een continue tige organische verbindingen.
ROST-systeem ROST staat voor Rapid Optical Screening Tool, ofwel een snelle optische onderzoek-methodiek. ROST is bijzonder geschikt om grond-, bodemlucht- en grondwaterveront-
met behulp van sondeerapparatuur
aromatische koolwaterstoffen UV-
KLU+P[MLUVTLLU^VYK[Å\VYLZ-
het soort en de concentratie van de lichtabsorberende component
Å\VYLZJLU[PLVW[L^LRRLU
13
Horizontale grondvervormingen bij ophooglocatie maximaal 30 mm
Foto: Fugro Geomonitoring
Automatische hellingmeter meet vervormingen ondergrond
Uitvoering van het ophoogwerk met de corridor voor de leiding. Rechts op de voorgrond een meetkast met zonnepanelen.
phoogwerkzaamheden
O
Begraafplaats IJsselhof in Gouda
risico vormen voor een waterlei-
regelen die de vervormingen
bij een begraafplaats in
is uitgebreid, waarbij het terrein
ding die onder het terrein loopt.
beperken (verplaatsen ophoging,
Gouda hebben grondvervormingen veroorzaakt bij
deels circa 3,5 m is opgehoogd. Gouda staat bekend om zijn sa-
Om schade aan de leiding te
lichtgewicht ophoogmateriaal) en maatregelen die de vervormingen
een naburige waterleiding. Door
mendrukbare bodem en ook bij dit
voorkomen, heeft Fugro in
tegenhouden (sloot of damwand
middel van slim ophogen in combinatie met automatische
project was het raak: de bovenste 14 meter van de ondergrond
opdracht van de Gemeente Gouda berekend wat de maximale
tussen ophoging en waterleiding). Voor de berekeningen heeft Fugro
hellingsmetingen kunnen deze
bestaat bijna volledig uit slappe
grondvervormingen zullen zijn.
het eindige-elementenmodel
vervormingen zodanig binnen de perken worden gehouden dat de
klei- en veenlagen. In dat soort NL]HSSLUSLPK[VWOVNPUN[V[ÅPURL
Vervolgens is een aantal varianten om de vervormingen bij de
Plaxis gebruikt.
waterleiding intact blijft.
grondvervormingen. Al vroeg in
leiding te reduceren gedetailleerd
Met een juiste mix van ontwerp-
het project kwam naar voren dat de grondvervormingen een groot
beschouwd. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen maat-
maatregelen en een ingestelde veiligheidszone naast de leiding
14
Foto: Fugro Breda Illustratie: Fugro Waterbouw, Nieuwegein
Installatie van het meetsysteem met op de voorgrond meetbuis nr. 3.
Plaxis-verplaatsingen (boven zonder maatregelen, midden met sloot, onder met damwand)
betrokken personen automatisch
In Gouda worden de IPI’s eenmaal
gewaarschuwd door middel van
per 30 minuten ‘ondervraagd’ en
een e-mail of sms.
deze data wordt lokaal in de logger opgeslagen. Vanuit het kantoor in
Voor het meten van horizontale
Leidschendam wordt elke 6 uur
deformaties wordt een string van in-place inclinometers (IPI) in de
de meest recente data uit de logger opgehaald. De ontvangen
hellingmeetbuis geplaatst. De
data wordt daarna automatisch
onderlinge afstand tussen de sensoren is 2 m. De IPI’s meten
verwerkt in Argus en op internet gepubliceerd.
de vervormingen in de verwachte verplaatsingsrichting. De opnemers bestaan uit een waterdichte RVS-
Fugro heeft ook de werkvoorbereiding en directievoering bij het
behuizing voorzien van geleide-
ophoogproces voor de begraaf-
is uiteindelijk gegarandeerd dat de vervormingen rondom de
gekomen dat de meest kritische hellingmeetbuizen driemaal per
wieltjes die in de groeven van de hellingmeetbuis vallen. Hierdoor
plaats begeleid. Het ophogen is inmiddels succesvol afgerond. De
waterleiding minder zijn dan
week zouden worden uitgelezen.
blijft de opnemer gecentreerd in
verplaatsing is beperkt gebleven
enkele centimeters. Schade aan de leiding kan volgens de beheerder
Fugro stelde voor een geautomatiseerd systeem te installeren om
de buis en zal altijd haaks op de te meten richting worden gemeten. De
tot minder dan 20 mm, ruim onder de norm van 30 mm. De betrok-
echter pas worden uitgesloten als
kosten te besparen en tevens de
opnemers in de string meten onaf-
ken partijen zijn enthousiast over
de horizontale grondvervormingen op 0,8 m beneden het maaiveld
effectiviteit en nauwkeurigheid van de metingen te vergroten. Het
hankelijk van elkaar. Elke sensor is door middel van een signaalkabel
de resultaten, presentatie en toegankelijkheid van de meet-
kleiner zijn dan 30 mm. Daarom is
complete systeem kan binnen
verbonden met een data-acquisi-
resultaten en hebben besloten drie
besloten de grondvervormingen tijdens uitvoering intensief te be-
een week worden gemobiliseerd. De resultaten zijn 24 uur per dag
tie-systeem dat op het maaiveld bij de meetraai is geplaatst.
maanden langer te meten om de restverplaatsingen te monitoren.
waken door de horizontale grond-
beschikbaar via het internet,
verplaatsingen nauwkeurig en zeer frequent te meten. Dit gebeurt
zodat de betrokken instanties en partijen het ophoogproces vanuit
Alle instrumenten zijn aangesloten op een data-acquisitie-systeem,
Meer informatie:
met hellingmeetbuizen. Er werd
kantoor kunnen volgen. In geval
bestaande uit een datalogger voor-
Rob van der Salm, 070 - 311 11 00,
met de leidingbeheerder overeen
van een overschrijding worden alle
zien van een GSM-modem.
[email protected]
15
Fugro beheert openbare ruimte bedrijventerrein
D
e Riekerpolder maakt deel uit van een stedelijk gebied
Correspondentie-adres: Fugro-Inpark B.V. Postbus 3000, 2260 DA Leidschendam. T 070 - 317 07 00 F 070 - 317 07 50
binnen Amsterdam dat door
het Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Foto: Rob List, ORAM.
Amsterdam (OGA) wordt ontwikkeld tot een modern kantorenpark. Riekerpolder Businesspark heeft een strategische ligging tussen Schiphol en de Zuid-as en is mede daarom een hoogwaardige werklocatie. Het Masterplan Riekerpolder van de Dienst Ruimtelijke Ordening (DRO) stelt
Fugro INFO is een uitgave van Fugro Ingenieursbureau B.V. en Fugro-Inpark B.V., onderdeel van Fugro N.V., een internationale groep ingenieursbureaus die gegevens over het aardoppervlak en de (zee)bodem verzamelen en interpreteren, met wereldwijd bijna 12.000 medewerkers in meer dan 50 landen. Oplage: 7.500 exemplaren.
Colofon
Beheer Businesspark Riekerpolder valt in de prijzen
In aanwezigheid van o.a. vertegenwoordigers van ORAM en OGA, verschillende ondernemers en beheerders van Fugro werd op het businesspark ter gelegenheid van de ORAM-prijs een speciaal bord onthuld.
Fugro op Internet: www.fugro.nl www.fugro-nederland.nl
Redactie: mw. ing. K. Kolnaar, ir. J. Nijman, ing. M. Pehlig, Ph. Reedijk, mw. A.J. van Vliet, Productie: Maas Communicatie, Rotterdam. Fugro INFO wordt verspreid onder relaties en medewerkers van de Fugro-Groep Nederland. Overname van (delen van) artikelen is toegestaan, indien de bron wordt vermeld.
– vanwege het intensieve ruimtegebruik en de menging van functies – hoge eisen aan het projectmanagement.
bouwwerkzaamheden. De positieve effecten van dit
Tijdens voorbereiding én uitvoering wor-
beheer op de openbare ruimte zijn zó goed zichtbaar dat
den de kosten en de kwaliteit van de
Businesspark Riekenpolder dit jaar de ORAM-prijs voor
inrichting zeer streng bewaakt. Inmid-
het best onderhouden Amsterdamse bedrijventerrein
dels is vrijwel het gehele bouwvolume
heeft ontvangen.
gerealiseerd; op een aantal locaties wordt nog gebouwd.
ORAM (Ondernemersvereniging Amsterdam) heeft deze prijs ingesteld om het grote belang te onderstrepen van
Fugro is vanaf 1999 bij dit project
goed beheer van de Amsterdamse bedrijventerreinen.
betrokken. Aanvankelijk ging het vooral
Zestien deelnemende terreinen in en rond Amsterdam
om de coördinatie van de voorberei-
worden elke drie maanden onderworpen aan een objec-
dings- en uitvoeringswerkzaamheden in
tieve KBB-meting (Kwaliteit Beheer Bedrijventerreinen).
de openbare ruimte: watergangen, het
Fugro is er trots op hieraan haar steentje te hebben
^LNWYVÄLSVU[ZS\P[PUNLU]HURHU[VYLU
bijgedragen.
Fugro Ingenieursbureau B.V. Veurse Achterweg 10 Postbus 63, 2260 AB Leidschendam T 070 - 311 13 33 F 070 - 327 70 91 Vestigingen in: Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, HardinxveldGiessendam, Leidschendam, Nieuwegein en Weert Fugro-Inpark B.V. Dillenburgsingel 69 Postbus 3000, 2260 DA Leidschendam T 070 - 317 07 00 F 070 - 317 07 50 Vestigingen in: Amsterdam, Arnhem, Breda, Drachten en Leidschendam
het parkeren, de verkeersafwikkeling, het openbare groen, pleinen, wegmeubilair en openbare verlichting. De ruime
Meer informatie: Boy Busing, 020 - 651 08 34,
kennis en ervaring die Fugro in de loop
[email protected]
der jaren heeft opgedaan met de Amsterdamse regelgeving en procedures kwam bij dit project goed van pas en Artist impression: Dienst Ruimtelijke Ordening Amsterdam.
leverde regelmatig tijdwinst op. Inmiddels voert een ervaren team civiele engineers van Fugro het dagelijks beheer en onderhoud uit van het openbare gebied in het businesspark. Hieronder vallen de coördinatie van de bouwactiviteiten op de locatie, de dagelijkse directievoering, het toezicht op de uitvoering en de afstemming tussen de betrokken gemeentelijke diensten en bedrijven. Op deze manier zorgt Fugro er onder andere voor dat de bedrijven die al gevestigd zijn in het businesspark, geen overlast hebben van de
Businesspark Riekerpolder in ontwikkeling. Overzicht van Fugro-vestigingen in de Benelux.
16
