Risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E)

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 1

Risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E)

VOOR GYMNASTIEKVERENIGINGEN IN HET KADER VAN DE ARBO-WETGEVING

Uitgave oktober 2003

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 2

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 3

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g

INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 (BESTUUR en LEIDING) DEEL 1: INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Introductie van de arbo-wet in de sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het doel van de Arbo-wet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe wordt het doel bereikt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe gaat de RI&E in zijn werk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Welke activiteiten spelen een rol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat wordt er uiteindelijk bereikt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Algemene gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 5 5 5 6 7 7 9

(MODULE 1, BESTUUR) DEEL 2: ORGANISATIE VAN ALGEMENE ARBOZAKEN . . . . . . . . . . . . . . 1 Voorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Werktijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Bijzondere groepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Lichamelijke belasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Ongewenst gedrag (agressie, geweld, discriminatie en seksuele intimidatie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Werken op hoogte (hoger dan 2,5 meter) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Vaccinatiebeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Uitbesteding van werk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Ongevallenregistratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Voorbereid zijn op noodsituaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Verzekeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 13 13 13 13 14 14

(MODULE 2, BESTUUR) DEEL 3: ALGEMENE ACTIVITEITEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Par. 1: BESTUURS- EN KANTOORWERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1 Beeldschermergonomie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2 Kopiëren en printen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3 Klimaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15 15 15 15 15

Par. 2: COACHING,TRAINING, ARBITRAGE 2.1 Begeleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2 Werktijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3 Agressie en geweld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4 Mentale belasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

..................... ....................... ....................... ....................... .......................

11 11 11 11 12

16 16 16 16 16

Par. 3: KAMPEREN EN KAMPVUUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.1 Calamiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.2 Alcoholische dranken en drugs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.3 Kampvuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 3.4 Materialen en uitrusting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

R I S I C O - I N V E N TA R I S AT I E & E VA L U AT I E KO N I N K L I J K E N E D E R L A N D S E G Y M N A S T I E K U N I E

3.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 4


Par. 4: TECHNISCHE WERKZAAMHEDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1 Gevaarlijke stoffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2 Verven en lakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3 Elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4 Geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5 Gereedschap en apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6 Gereedschapsonderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18 18 18 18 19 19 19

Par. 5: VERKEER EN VERVOER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1 Veiligheid vervoermiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2 Kinderen op de fiets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3 Verkeersveiligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4 Veiligheid tijdens wedstrijden op de openbare weg . . . . . . . . . . . . . . . . .

20 20 20 20 21

(MODULE 3, BESTUUR en LEIDING) DEEL 4: ACCOMMODATIES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Par. 1: GEBOUWEN EN TERREINEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1 Accommodatie - algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2 Vluchtroutes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3 Voorbereid zijn op noodsituaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23 23 23 23 24

Par. 2: TOESTELLEN EN MATERIALEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1 Toestellen en materialen -algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2 Veilig gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3 Mankementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

25 25 25 25

Par. 3: KANTINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1 Lichamelijke belasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2 Veiligheid in keuken en bar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3 Hygiëne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4 Schoonmaakmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5 Geluid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26 26 26 27 27 27

(MODULE 4, LEIDING) DEEL 5: SPECIALE SPORTGEBONDEN RISICO’S 1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Turn- en Springtoestellen . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Matten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Hulpverlenen en Vangen . . . . . . . . . . . . . . . . .

................... ..................... ..................... ..................... .....................

29 30 31 31 32

(BESTUUR) DEEL 6: HET PLAN VAN AANPAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 1 Het stellen van prioriteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 2 Samenstellen Plan van aanpak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 DEEL 7: BIJLAGEN (MODELLEN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1 PLAN VAN AANPAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2 HULPMIDDEL VOOR HET VASTSTELLEN VAN PRIORITEITEN . . . . . 7.3 FORMULIER MELDING (BIJNA-) ONGEVALLEN . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4 FORMULIER MELDING MANKEMENTEN / ONVEILIGE SITUATIES . . 7.5 SCHADE AANGIFTEFORMULIER VOOR WA- en ONGEVALLENVERZEKERING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.6 GEDRAGSREGELS KNGU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35 35 37 41 43 45 49

EINDVERANTWOORDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 R I S I C O - I N V E N TA R I S AT I E & E VA L U AT I E KO N I N K L I J K E N E D E R L A N D S E G Y M N A S T I E K U N I E

4.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 5

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g (BESTUUR en LEIDING)

DEEL 1:

INLEIDING INTRODUCTIE VAN DE ARBO-WET IN DE SPORT De Arbeidsomstandighedenwet, kortweg de Arbo-wet genoemd, regelt de algemene zorg voor veiligheid, gezondheid en welzijn op het gebied van arbeid. De Arbo-wet geldt voor iedere werkgever en werknemer in Nederland. De begrippen werknemer en werkgever moeten ruim worden gezien. Iedereen die een ander werk voor zich laat verrichten, is werkgever en iedereen die werk voor iemand doet, is werknemer. Dus overal waar werk wordt verricht, is de Arbo-wet van toepassing. Dus ook binnen onze gymnastiekverenigingen geldt de Arbo-wetgeving en zijn de verenigingen verantwoordelijk voor de veiligheid, gezondheid en welzijn m.b.t. hun bestuur, leiding en leden. Het motto is eenvoudig: goede arbeidsomstandigheden is een zaak voor iedereen!

HET DOEL VAN DE ARBO-WET Het doel wordt omschreven als “het garanderen van een acceptabel niveau van veiligheid, gezondheid en welzijn van werknemers en vrijwilligers”. De gymnastiekvereniging is verantwoordelijk voor de mensen die voor de vereniging werk verrichten en daarom verplicht een arbeidsomstandighedenbeleid te voeren. De controle op de handhaving van de Arbo-wetgeving berust bij de Arbeidsinspecties.

HOE WORDT HET DOEL BEREIKT Het onderzoeken en verbeteren van de arbeidsomstandigheden moet planmatig worden aangepakt. Elke vereniging moet onderzoeken of het werk gevaar kan opleveren en de gezondheid en het welzijn kunnen schaden. De wetgever heeft daarom in de Arbo-wet bepaald dat elke organisatie een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) moet opstellen als eerste stap naar goede arbeidsomstandigheden. Als daaruit blijkt dat de arbeidsomstandigheden moeten worden verbeterd, dan moet er een verbeterplan komen, een zogenaamde Plan van aanpak. Volgens de Arbo-wet moeten alle organisaties de door hen gemaakte RI&E laten toetsen door een Arbo-dienst. Echter, vrijwilligersorganisaties (dus ook de gymnastiekverenigingen) zijn daar voorlopig van vrijgesteld, zolang er niet meer dan veertig uur betaalt werk per week wordt verricht. Om een RI&E goed te kunnen uitvoeren, zijn er checklijsten nodig voor allerlei deelgebieden. Het NOV (Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk), NOC*NSF,TNO Arbeid en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben daartoe een tweetal Arbo-checks ontwikkeld, waarmee organisaties hun eigen RI&E kunnen uitvoeren. Het betreffen de Arbocheck Vrijwilligerswerk en de Arbocheck Sportorganisaties. R I S I C O - I N V E N TA R I S AT I E & E VA L U AT I E KO N I N K L I J K E N E D E R L A N D S E G Y M N A S T I E K U N I E

5.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 6

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g De Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU) is echter van mening dat, gezien de sporteigen risico’s binnen de verschillende disciplines die onder de verzamelnaam gymnastiek vallen, het noodzakelijk was dat er voor de KNGUverenigingen een eigen, tak van sport gerichte, RI&E moest worden ontwikkeld. Naast de checklijsten zoals voorkomend in de eerder genoemde Arbochecks, is daar een speciale checklijst “Sportgebonden Risico’s” aan toegevoegd.

HOE GAAT DE RI&E IN ZIJN WERK Het bestuur van de vereniging neemt zijn verantwoordelijkheid en stelt een Werkgroep Arbo samen, die de opdracht krijgt het Arbobeleid van de vereniging gestalte te gaan geven. De volgende stappen zijn te onderscheiden: Stap 1: Informatie verspreiden en verzamelen. Alle betrokkenen moeten weten waar de vereniging mee bezig is en wat het belang van goede arbeidsomstandigheden is. Vaak zit er ook veel kennis bij de leden (of de ouders van leden) en het is goed die kennis inzichtelijk te krijgen en daar gebruik van te maken. Van groot belang is het om vooral bij de gemeente of schoolbestuur, als eigenaar van de zaal of sporthal, te informeren wat zij hebben gedaan aan Arbo-beleid t.a.v. hun accommodaties en wat de voorgenomen acties c.q. verbeterpunten zijn. Stap 2: De checklijsten invullen. Stuk voor stuk de checklijsten (laten) invullen en de kolommen “niet van toepassing”, “gedaan” of “nog te doen” afvinken. Afhankelijk van de checklijst kunnen verschillende groeperingen de lijsten doorlopen, b.v. bestuur, technische leiding of leden. Gezien de diversiteit binnen de 1250 KNGU-verenigingen zullen niet alle onderwerpen in de checklijsten voor iedereen een zelfde waarde hebben of zelfs zullen bepaalde zaken voor een aantal verenigingen niet van toepassing zijn. Daar tegenover staat dat verenigingen die bepaalde zaken missen, die gemakkelijk zelf aan een checklijst kunnen toevoegen. Stap 3: Het Plan van aanpak. Zoals eerder opgemerkt, is het Plan van aanpak in feite een verbeterplan of een actieplan waarin duidelijk wordt gemaakt welke zaken moeten worden aangepakt. Het is ook een plan waarin prioriteiten worden gesteld. De minpunten uit stap 2 die het grootste gevaar vormen, krijgen uiteraard de hoogste prioriteit en moeten als eerste worden uitgevoerd. Zaken die geen direct gevaar opleveren, maar misschien veel geld kosten, worden wat later uitgevoerd. In het Plan van aanpak wordt dus, naast deze prioritering, ook benoemd wat het bijbehorende tijdpad is, wie voor de uitvoering verantwoordelijk is en wat precies de maatregelen (en eventueel de kosten) zijn om het verbeterpunt aan te pakken. Stap 4: De Evaluatie. Hiermee wordt gedoeld op de periodiek (tenminste 1x per jaar) door de Werkgroep Arbo controleren en bespreken of de Arbocheck nog wel actueel is, wat de vorderingen zijn en of de verbeterpunten inderdaad tot verbetering van de veiligheid, gezondheid en welzijn hebben geleid. R I S I C O - I N V E N TA R I S AT I E & E VA L U AT I E KO N I N K L I J K E N E D E R L A N D S E G Y M N A S T I E K U N I E

6.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 7

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g Ook bij verandering van omstandigheden kan of zal het wenselijk zijn de Arbocheck opnieuw uit te voeren. Dit zal zeker noodzakelijk zijn na een ongeval of een bijna ongeval, teneinde herhaling te voorkomen. Het bijhouden van een ongevallenregistratie, waarbij ook de bijna ongevallen worden opgetekend met de daarbij behorende omstandigheden, behoort eveneens tot de eisen van de Arbo-wet.

WELKE ACTIVITEITEN SPELEN EEN ROL • De organisatie van algemene Arbo-zaken, zoals werktijden en lichamelijke belasting. • De accommodatie(s), zoals vluchtroutes, hygiëne en geluid. • De toestellen en overige materialen, met aandacht voor veilig gebruik, mankementenregistratie en de opbergruimten. • Training en coaching, zoals agressie, mentale belasting en gedragscodes. • Vervoer, met o.a. zaken als een inzittendenverzekering voor reizen met eigen vervoer naar wedstrijden. • De veiligheid tijdens wedstrijden en trainingen.

WAT WORDT ER UITEINDELIJK BEREIKT Als met de uitvoering van de RI&E kan worden nagegaan welke risico’s de vrijwilligers en leden in de vereniging lopen, als duidelijk is gemaakt of er voldoende voorzorgsmaatregelen zijn getroffen de risico’s zo gering mogelijk te houden en er ook nog een prioriteitsstelling heeft plaats gevonden, dan is er in ieder geval bereikt dat de vereniging zich serieus bezig houdt met de verbetering van de arbeidsomstandigheden en daar ook beleidsmatig mee om wenst te gaan. De Arbocheck is geen statisch gebeuren, maar dient met enige regelmaat te worden herhaald, zeker na een ongeval of bijna ongeval. Samen met de zaal-eigenaar of zaal-beheerder zal het Plan van aanpak een krachtig wapen blijken om de kwaliteit van en de arbeidsomstandigheden in onze gymnastiekzalen te verbeteren en op peil te houden. Bovendien, als zich onverhoopt toch ongelukken voordoen, dan zijn de Arbochecklijsten en het Plan van aanpak (met de uitkomsten verwerkt in dat plan), belangrijke bewijsstukken. De vereniging kan glashelder aantonen dat er een goed Arbo-beleid wordt gevoerd en de zorg voor goede arbeidsomstandigheden serieus wordt genomen.

Veel succes met uw Risico Inventarisatie & Evaluatie. Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie


7.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 8

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 9

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g ALGEMENE GEGEVENS Naam van de Vereniging .................................................................................................................

Straat en huisnummer .................................................................................................................

Postcode en Woonplaats .................................................................................................................

Kengetal en Telefoonnummer .................................................................................................................

Kengetal en Faxnummer .................................................................................................................

Emailadres van de vereniging .................................................................................................................

Website van de vereniging .................................................................................................................

INGEVULD DOOR (NAMEN EN FUNCTIES INVULLEN) ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

OVERLEG GEVOERD MET VERENIGINGSKADER?

JA

❏

NEE

❏

INDIEN JA, NAMEN EN FUNCTIES INVULLEN ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................

DATUM INVULLING .................................................................................................................


9.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 10

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 11

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g (MODULE 1, BESTUUR)

DEEL 2:

ORGANISATIE VAN ALGEMENE ARBOZAKEN

Aandachtspunten

Maatregelen en adviezen

1

Voorlichting

Zorg ervoor dat iemand in de organisatie beschikbaar is als vraagbaak voor Arbo-zaken. Zorg ervoor dat nieuwe vrijwilligers voorlichting en instructie krijgen over: de risico’s die ze lopen tijdens het vrijwilligerswerk, de maatregelen die de organisatie hiertegen heeft getroffen en de maatregelen die de vrijwilligers zelf kunnen treffen. Zij kennen de risico’s van het werk nog niet altijd. Maak eventueel een inwerkplan, waarin bijvoorbeeld ‘het meelopen’ met meer ervaren vrijwilligers is opgenomen.

2

Werktijden

Zorg ervoor dat de werktijden van de vrijwilligers niet te lang zijn. Denk ook aan autorijden van en naar de werkplek en aan de tijd die ze besteden aan hun eventuele andere werk. Ter vergelijking: de werktijden van (betaalde) werknemers zijn maximaal 9 uur per dag, bij incidenteel overwerk maximaal 11 uur per dag. Neem bij overschrijding maatregelen, zoals het inzetten van extra vrijwilligers. De veiligheidsrisico’s worden bij overschrijding te groot.

3

Bijzondere groepen

Geef vrijwilligers, indien nodig, voorlichting over de achtergronden van de mensen die zij ontmoeten tijdens hun vrijwilligerswerk. Andere gebruiken en gewoonten (maar ook traumatische ervaringen of onzekerheid over de toekomst) kunnen ervoor zorgen dat dingen verkeerd worden begrepen wat kan leiden tot onenigheid. Houd rekening met vrijwilligers die de Nederlandse taal nog niet voldoende spreken of lezen. Verkeerd begrijpen kan in sommige gevallen leiden tot gevaarlijk handelen. Geef daarom eventueel instructie over woorden of uitdrukkingen die specifiek zijn voor het betreffende vrijwilligerswerk. Houd rekening met de leeftijd van vrijwilligers. Jongeren zijn onervaren en overzien niet altijd de gevolgen van bepaalde handelingen. Ouderen overzien deze gevolgen beter, maar hebben mogelijk meer lichamelijke beperkingen. Houd rekening met deze verschillen bij het verdelen van de taken.

Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑


11.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 12

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g Aandachtspunten

Maatregelen en adviezen Houd rekening met vrijwilligers met eventuele gezondheidsklachten of andere lichamelijke beperkingen. Sommige vrijwilligers hebben lichamelijke of geestelijke beperkingen waardoor ze extra risico lopen, of bepaalde werkzaamheden niet kunnen uitvoeren. Houd hiermee rekening door in overleg met hen de werkzaamheden af te stemmen. Houd rekening met extra risico’s voor zwangere vrijwilligers. Voor zwangeren is zwaar lichamelijk werk vaak bezwaarlijk, houdt daar rekening mee. Ook wanneer het risico op agressie en geweld aanwezig is tijdens het vrijwilligerswerk, is het van belang maatregelen te treffen om zwangeren te beschermen.

4

Lichamelijke belasting Moeten vrijwilligers vaak langdurig (meer dan twee uur achtereen) staan? Zorg ervoor dat de vrijwilligers hun houding kunnen afwisselen door bijvoorbeeld stoelen of banken te plaatsen. Of stel sta-steunen ter beschikking (bijvoorbeeld een wandelstok of paraplu waarvan de handgreep uitgevouwen kan worden tot zitting). Moet er veel getild worden? Zorg ervoor dat de vrijwilligers maximaal 23 kg tillen.Til zo nodig met z’n tweeën, gebruik til- en transporthulpmiddelen (koevoet, takel, karretje, steekwagen en dergelijke). Een gewicht van 23 kg is de norm voor recht voor het lichaam tillen met gebruik van de beenspieren. Bij gedraaid tillen is de norm afhankelijk van het draaien veel lager (tot zelfs minder dan 10 kg). Organiseer zo nodig cursussen om vrijwilligers te leren op een juiste wijze te tillen. Dit geldt vooral voor vrijwilligers in de gehandicaptensport; een lichaam weegt vaak teveel voor één en meestal ook voor twee personen. Informeer bij gezondheidszorginstellingen of uw vrijwilligers ook mee mogen doen met de trainingen die daar wordt gegeven.

5

Ongewenst gedrag

(agressie, geweld, discriminatie en seksuele intimidatie) Geef voorlichting over gedrag dat niet geaccepteerd hoeft te worden.Train de vrijwilligers om daar op een goede manier mee om te gaan. Maak gebruik van het Huishoudelijk Reglement van de KNGU. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.6

Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑


12.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 13


Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Maakt u gebruik van steigers bij het werken op hoogte? Zorg ervoor dat ze door een erkende steigerbouwer zijn opgebouwd.

❑

❑

❑

Instrueer vrijwilligers over de juiste werkwijze bij gebruik van ladders, trappen en steigers.

❑

❑

❑

Stel een onderhoudsplan op voor de ladders en steigers en voer dit uit.

❑

❑

❑

Zorg ervoor dat vrijwilligers die met risicogroepen moeten werken voldoende zijn voorgelicht en eventueel gevaccineerd.

❑

❑

❑

Leg indien nodig, in een protocol vast wat te doen bij een prikincident.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Maatregelen en adviezen Zorg dat vrijwilligers met klachten over ongewenst gedrag bij iemand terecht kunnen . Het is de vereniging vrij om zelf een vertrouwenspersoon aan te stellen, danwel advies in te winnen bij de KNGU in voorkomende gevallen. Communicatie over dit punt richting leden etc., kan bv. via de clubbladen, leidingmappen, etc.

6

Werken op hoogte

(hoger dan 2,5 meter) Ladders en trappen moeten geschikt zijn voor het werk, gebruik daarom bij voorkeur geen huishoudtrappen of ladders, maar exemplaren die goedgekeurd zijn voor de industrie.

7

8

Vaccinatiebeleid

Uitbesteding van werk Als er werk wordt uitbesteed, bijvoorbeeld aan een aannemer of cateraar, maak dan goede afspraken over de verantwoordelijkheid voor veiligheid en gezondheid. Het is handig om die afspraken schriftelijk vast te leggen, zodat er na een calamiteit niet over de aansprakelijkheid hoeft te worden getwist.

9

Ongevallenregistratie Schrijf een plan (wie en hoe) voor melding, registratie en rapportage van ongevallen. U moet alle ongevallen registreren waarbij sprake is van ziekteverzuim (ook voor het normale werk). Wanneer het een ongeval betreft met ernstig lichamelijk letsel of de dood als gevolg, dan moet u het ongeval melden aan de Arbeidsinspectie. Een ongeval is als ‘ernstig’ te beschouwen wanneer iemand binnen 24 uur na het ongeval naar het ziekenhuis wordt gebracht of wanneer iemand blijvende gezondheidsschade oploopt. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.3 en par. 7.5


13.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 14


Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

Zorg ervoor dat alle vrijwilligers op de hoogte zijn van de inhoud van het plan.

❑

❑

❑

Zorg voor de aanwezigheid van een adressen- en telefoonlijst . In geval van het inroepen van hulp bij calamiteiten.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Sluit, indien nodig, een aanvullende ongevallenverzekering af voor de vrijwilligers.

❑

❑

❑

Alle vrijwilligers die anderen meenemen in de auto beschikken over een inzittendenverzekering.

❑

❑

❑


10 Voorbereid op noodsituaties Stel een plan op hoe te handelen bij calamiteiten (zoals brand of een ongeval). N.B. Wanneer de organisatie gebruik maakt van de accommodatie van bijvoorbeeld de gemeente, overleg dan met de eigenaar/beheerder over het calamiteitenplan.

11 Verzekeringen

Zorg ervoor dat voor de vrijwilligers een WA-verzekering wordt afgesloten. Verenigingen, aangesloten bij de KNGU, zijn reeds via de KNGU verzekerd. Zie tevens DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.5


14.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 15

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

Plaats de pc zo ver mogelijk van het raam, haaks op de muur waarin het raam zit. Het raam mag zich niet achter of voor de beeldschermwerker bevinden.

❑

❑

❑

Pas, ter voorkoming van spiegeling, lichtarmaturen toe die zorgen dat de lampen geen zijdelings licht uitstralen (geen ‘kale’ TL-verlichting).

❑

❑

❑

Zorg voor goede zonwering zodat mensen geen last hebben van teveel licht.

❑

❑

❑

Zorg voor afwisselende werkzaamheden als medewerkers langer dan twee uur achtereen aan een beeldscherm werken. Als er geen ander werk is, dan moet een rustpauze genomen worden.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

(MODULE 2, BESTUUR)

DEEL 3:

ALGEMENE ACTIVITEITEN PAR. 1: BESTUURS- EN KANTOORWERK

Aandachtspunten


1.1 Beeldschermergonomie Zorg voor een goede stoel, een goede beeldschermtafel en een goede instelbare PC. In ieder geval is het volgende meubilair geschikt: een stoel die voldoet aan NEN-norm 1812, een beeldschermtafel die voldoet aan NEN-norm 2449 en een PC die voldoet aan NENISO-norm 9241-3. De leverancier kan u vertellen of het meubilair voldoet aan deze normen.

1.2 Kopiëren en printen

Plaats kopieermachines en printers zover mogelijk bij de beeldschermwerkers vandaan. Zo krijgen ze wat afwisseling in hun houding tijdens het werk. Plaats de apparatuur het liefst in een aparte ruimte in verband met lawaai en uitstoot van ozon.

1.3 Klimaat

Zorg bij vergaderingen en andere bijeenkomsten voor een ruimte met voldoende ventilatie en neem om het uur een korte pauze. Onvoldoende ventilatie zorgt voor vermindering van de zuurstof- en verhoging van het koolzuurgaspercentage in de lucht. Daardoor worden mensen na verloop van tijd slaperig en krijgen velen hoofdpijn. Dat is niet gezond en vermindert bovendien de effectiviteit van de bijeenkomst. Spreek af dat er tijdens vergaderingen niet gerookt wordt. Gebruik bovengenoemde pauzes eventueel om te roken, maar wel in een andere ruimte!


15.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 16

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g PAR. 2: COACHING,TRAINING, ARBITRAGE

Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Aandachtspunten


2.1 Begeleiding

Is de opleiding en begeleiding van vrijwilligers die coachen, trainen of arbitreren goed geregeld? De vereniging kan aansprakelijk worden gesteld voor eventuele ongevallen als de vrijwilligers niet voldoende worden opgeleid en begeleid.

2.2 Werktijden

Zorg ervoor dat de werktijden van de coaches en trainers niet te lang zijn. Denk ook aan autorijden van en naar de werkplek en aan de tijd die ze besteden aan hun eventuele andere werk. Ter vergelijking: de werktijden van (betaalde) werknemers zijn maximaal 9 uur per dag, bij incidenteel overwerk maximaal 11 uur per dag.

2.3 Agressie en geweld

Geef coaches, trainers en arbiters een training hoe om te gaan met agressie en geweld, bijvoorbeeld van sporters, ouders van pupillen, publiek enzovoort. Zie ook ongewenst gedrag (agressie, geweld en seksuele intimidatie bij DEEL 2, par. 5

2.4 Mentale belasting

Train hulpverleners in het omgaan met emotionele gebeurtenissen.

❑

❑

❑

Zorg voor goede nazorg wanneer vrijwilligers betrokken zijn geweest bij een emotionele gebeurtenis.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Zorg voor goede afspraken over de hantering van eventuele conflicten tussen bestuur en vrijwilligers. Leg deze afspraken vast in bijvoorbeeld het huishoudelijke reglement.


16.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 17

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g PAR. 3: KAMPEREN EN KAMPVUUR Aandachtspunten


3.1 Calamiteiten

Overweeg of het noodplan dat u voor de organisatie heeft opgesteld wel voorziet in de omstandigheden tijdens kamperen. Maak zonodig een aangepast plan voor deze activiteiten. Wanneer u in het veld bent kunnen externe hulpverlenende instanties niet altijd snel ter plekke zijn. Dit betekent dat u zelf beter op dergelijke situaties voorbereid moet zijn.

3.2 Alcoholische dranken en drugs Maak afspraken over het gebruik van alcohol en drugs door de vrijwilligers tijdens het kamperen. Vrijwilligers hebben een verantwoordelijkheid voor de deelnemers tijdens het kamperen. Wanneer een deelnemer bijvoorbeeld onverwachts naar het ziekenhuis vervoerd moet worden, zullen één of meerdere vrijwilligers daartoe in staat moeten zijn. 3.3 Kampvuur

Maak regels voor het stoken van open vuren. Voorbeelden zijn: • alleen een kampvuur maken als er een volwassene bij is • altijd water of blusmiddelen bij de hand houden • vuur nooit alleen laten • voordat het vuur verlaten wordt, eerst doven met water tot er geen rook meer afkomt en daarna afdekken met zand

3.4 Materialen en uitrusting Zorg voor een deugdelijke uitrusting. Onderhoud de uitrusting regelmatig. Maak daarvoor een onderhoudsplan, bijvoorbeeld voor de winterperiode.

Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑ ❑ ❑

❑ ❑ ❑

❑ ❑ ❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑


17.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 18


Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

Berg gevaarlijke stoffen op in een veilige afgesloten ruimte.

❑

❑

❑

Zorg voor aanwezigheid en gebruik van voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen. Bedoeld wordt oog-. hand- of gezichtsbescherming.

❑

❑

❑

Neem voldoende maatregelen om de risico’s van bijtende stoffen te beperken. Bijvoorbeeld een oogspoelfles of een nooddouche.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

PAR. 4: TECHNISCHE WERKZAAMHEDEN Aandachtspunten


4.1 Gevaarlijke stoffen

Gebruik voor de gezondheid zo min mogelijk schadelijke stoffen. Deze zijn te herkennen aan het oranje waarschuwingsetiket; zorg vooral dat voor gebruik de aanwijzingen op de verpakking zijn gelezen.

4.2 Verven en lakken

Gebruik alleen oplosmiddelarme producten. Verven en lakken behoren ook tot de gevaarlijke stoffen. Dit komt vooral door de oplosmiddelen die gebruikt worden. U kunt dat zien op het etiket aan de oranje waarschuwingssymbolen en de waarschuwingszinnen. Voorkom de inademing van oplosmiddelen door gebruik te maken van verven op waterbasis of lakken op acrylbasis. Als dat echt niet mogelijk is, zorg dan voor goede ventilatie (zo mogelijk buiten) en goede adembescherming. Bedenk ook dat oplosmiddelen bijna altijd brandbaar zijn en neem daar goede voorzorgsmaatregelen tegen (rookverbod, blusmiddelen).

4.3 Elektriciteit

Zorg ervoor dat elektrische apparatuur is voorzien van deugdelijke snoeren, stekkers, invoerpunten en dergelijke. Controleer dit regelmatig en vervang beschadigde apparatuur direct. Laat reparaties alleen door deskundigen uitvoeren. Vooral voor grotere installaties is het raadzaam een onderhoudscontract af te sluiten bij een erkend installatiebureau.


18.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 19


Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Er is een checklist voor de aanschaf van nieuwe apparatuur. Hierin staan zaken als: • apparatuur is voorzien van een CE—keurmerk • veiligheidsvoorzieningen • geluidsniveau enzovoort

❑ ❑ ❑

❑ ❑ ❑

❑ ❑ ❑

Stel een onderhoudsplan op voor het gereedschap en voer dit uit.

❑

❑

❑

Zorg ervoor dat elektrische gereedschappen en machines periodiek worden gekeurd door een deskundige (vraag de leverancier).

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Aandachtspunten


4.4 Geluid

Zorg voor zoveel mogelijk geluidsarme apparatuur. Let hierop bij aanschaf van nieuwe apparatuur. Gebruik lawaaiige apparatuur zo veel mogelijk in een aparte, afgesloten ruimte. Zo hebben anderen minder last van het geluid. Stel gehoorbescherming ter beschikking wanneer vrijwilligers met lawaaiige apparatuur werken. Gehoorschade kan optreden wanneer mensen regelmatig worden blootgesteld aan een geluidsniveau van 80 dB(A) of meer. Hiervan is waarschijnlijk sprake wanneer u elkaar moeilijk kunt verstaan op een afstand van een meter

4.5 Gereedschap en apparatuur Zorg ervoor dat de apparatuur voldoende beveiligd is tegen knellen en snijden en is afgeschermd tegen vonken, spatten, splinters enzovoort.

4.6 Gereedschapsonderhoud Zorg ervoor dat de gereedschappen waarmee onderhoud wordt gepleegd van voldoende kwaliteit zijn en zelf ook goed worden onderhouden. Slecht onderhouden gereedschap werkt moeilijker en is soms, zoals bij een mes, gevaarlijker dan scherp gereedschap. Laat het onderhoud door voldoende geïnstrueerde vrijwilligers verrichten. Om risico’s te beperken is het noodzakelijk dat het onderhoud wordt gedaan door mensen die verstand hebben van het werk dat ze moeten doen. Zorg zo nodig voor aanvullende opleiding of instructie.


19.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 20


Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑ ❑

❑ ❑

❑ ❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑ ❑ ❑

❑ ❑ ❑

❑ ❑ ❑

❑

❑

❑

Let bij gebruik van eigen vervoermiddelen van vrijwilligers op APK-keuring en bewijs van verzekering (groene kaart).

❑

❑

❑

Stimuleer dat vrijwilligers een kaart met medische persoonsgegevens bij zich dragen in de auto.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Check tenminste eens per jaar of iedere bestuurder over een geldig rijbewijs beschikt.

❑

❑

❑

Laat nooit het maximum van negen personen per personenbus of personenauto overschrijden.

❑

❑

❑

Let op de aanwezigheid van een inzittendenverzekering en het maximum aantal inzittenden dat daarmee is gedekt.

❑

❑

❑

Zorg er voor dat bestuurders van voertuigen voor aangepast personenvervoer bekend zijn met de risico’s en de veiligheidsvoorzieningen.

❑

❑

❑

PAR. 5: VERKEER EN VERVOER Aandachtspunten


5.1 Veiligheid vervoermiddelen Zorg dat vervoermiddelen van de organisatie een goed onderhoudsschema hebben en voer de onderhoudsbeurten ook uit. Zorg voor voldoende veiligheidsvoorzieningen in vervoermiddelen van de organisatie. Overweeg de volgende voorzieningen: • een goed instelbare stoel • handsfree bediening van een eventueel aanwezige autotelefoon • airconditioning • traliehekwerk tussen bagageruimte en zitplaats, wanneer regelmatig lading meegenomen wordt • aanwezigheid van een Anti Blokkeer Systeem (ABS), let hierop bij de aanschaf van nieuwe auto’s • brandblusser • verbandtrommel • een hulpmiddel voor het doorsnijden van veiligheidsgordels en inslaan van ruiten

5.2 Kinderen op de fiets Maak een instructie waarin vermeld staat hoe er met kinderen in een groep gereden moet worden. Kinderen zijn speels en minder oplettend, zorg daarom altijd voor voldoende begeleiding. Zie er vooraf op toe dat de fietsen in goede staat zijn en eventuele bagage goed is bevestigd. Denk ook aan de verlichting als er kans bestaat dat er in het donker gereden moet worden. 5.3 Verkeersveiligheid


20.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 21


Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

Stel hiervoor voldoende materialen ter beschikking (waarschuwingslint, pylonen, waarschuwingshek, waarschuwingsborden enzovoort).

❑

❑

❑

Maak afspraken met de politie over wedstrijden op de openbare weg en overleg over de juiste wijze van afzetten.

❑

❑

❑

Stel veiligheidsvesten ter beschikking aan vrijwilligers die activiteiten uitvoeren tijdens de wedstrijden.

❑

❑

❑

Geef vrijwilligers instructie over een veilige werkwijze tijdens wedstrijden op de openbare weg (bijvoorbeeld de juiste wijze van het afzetten van wegen).

❑

❑

❑


5.4 Veiligheid tijdens wedstrijden op de openbare weg Zorg dat bij wedstrijden op de openbare weg, de weg voldoende wordt afgezet.


21.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 22

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 23

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g (MODULE 3, BESTUUR en LEIDING)

DEEL 4:

ACCOMMODATIES Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Alle vrijwilligers zijn op de hoogte van de meldingsprocedure van tekortkomingen. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.4

❑

❑

❑

Er is een beveiligingsplan voor diefstal en vernieling.

❑

❑

❑

Houd de vluchtroutes vrij van obstakels.

❑

❑

❑

Zorg voor duidelijke bordjes UIT, die blijven branden bij stroomuitval. Verantwoordelijkheid van de eigenaar van de accommodatie.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

PAR. 1: GEBOUWEN EN TERREINEN Aandachtspunten


1.1 Accommodatie - algemeen Overleg regelmatig met de eigenaar/beheerder van gebouw(en) en/of terreinen over de veiligheid. Denk ook aan het onderhoud van gebouwen en terreinen, de voorzieningen voor calamiteiten (EHBO, brandblusapparatuur enzovoort), hygiëne en schoonmaak, verlichting op en rondom het terrein. Bij grote gebreken en direct waarneembare gevaren, de accommodatie niet gebruiken. Wanneer de accommodatie eigendom van uw organisatie is, bent u uiteraard zelf verantwoordelijk voor deze aspecten. Er is een procedure voor het melden van tekortkomingen of mankementen. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.4 Er zijn voldoende toiletten, van sekse gescheiden en voorzien van handenwasgelegenheid. Minimaal vereist is één toilet per 15 personen, voor mannen mag een deel vervangen worden door urinoirs als er dan tenminste één toilet per 25 mannen overblijft.

1.2 Vluchtroutes

Zorg dat er buiten de algemene toegangsdeur een tweede (nood)uitgang is, die van binnenuit altijd open kan. Op de begane grond kunnen hiervoor zonodig ook ramen worden gebruikt als ze tenminste kunnen worden geopend en er bijvoorbeeld een trapje beschikbaar is. Houd deze nooduitgangen vrij, ook aan de buitenkant.


23.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 24



1.3 Voorbereid zijn op noodsituaties Zorg voor voldoende EHBO-voorzieningen (volledige verbandtrommels) en plaats deze op een goed toegankelijke plaats. Regel de controle en de aanvulling op de volledigheid. Zorg voor voldoende brandblusapparatuur op verschillende plaatsen. Indien eigendom van de vereniging: raadpleeg daarvoor de plaatselijke brandweer. Indien NIET in eigendom van de vereniging: check bij eigenaar. Regel en controleer het onderhoud van brandblusapparaten en -middelen. Door een abonnement bij de leverancier kan een goede jaarlijkse controle worden gewaarborgd. Check bij eigenaar van de accommodatie. Plaats op alle telefoons een sticker met het landelijke alarmnummer (1-1-2). Indien accommodatie NIET in eigendom van de vereniging: check bij eigenaar. Zorg voor posters met eenvoudige, duidelijke instructies voor handelen bij ongevallen en brand. (De eigenaar van de accommodatie is verantwoordelijk voor de aanlevering.)

Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑

❑


24.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 25

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g PAR. 2: TOESTELLEN EN MATERIALEN Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

Beschadigingen aan toestellen en andere materialen worden gemeld aan de beheerder van de zaal.Toestellen worden onmiddellijk gerepareerd of vervangen.

❑

❑

❑

Er worden geen toestellen voor nooduitgangen geplaatst.

❑

❑

❑

Losse, in de berging tegen de wand staande toestel(onderdelen), moeten vastgezet kunnen worden, om ongevallen en letsel te voorkomen.

❑

❑

❑

2.2 Veilig gebruik

De vrijwilligers zijn geïnstrueerd over het veilige gebruik van de toestellen en materialen.

❑

❑

❑

2.3 Mankementen

Er is een procedure voor het melden van tekortkomingen of mankementen. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.4

❑

❑

❑

Alle vrijwilligers zijn op de hoogte van de meldingsprocedure van tekortkomingen.

❑

❑

❑

Aandachtspunten


2.1 Toestellen en materialen -algemeen Met de eigenaar/beheerder van de accommodatie wordt regelmatig overlegd over de veiligheid van de inrichting van de accommodatie. Wanneer de toestellen of materialen eigendom van uw organisatie zijn, bent u uiteraard zelf verantwoordelijk voor deze aspecten.


25.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 26

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g PAR. 3: KANTINE Niet van toepassing

Gedaan

Nog te doen

Vervoer zware middelen (kratten, biervaten en dergelijke) zo veel mogelijk met een steekwagen.

❑

❑

❑

Zorg dat de opslagruimte voor biervaten en andere drank goed toegankelijk is.

❑

❑

❑

Zorg dat de loopafstand tussen bar/keuken en opslagruimte niet te lang is.

❑

❑

❑

Plaats de keukenapparatuur (bijvoorbeeld een vaatwasmachine) hoger door middel van een plateau.

❑

❑

❑

Creëer een voldoende breed looppad achter de bar.

❑

❑

❑

Plaats veel gebruikte producten zo veel mogelijk op reikhoogte.

❑

❑

❑

3.2 Veiligheid in keuken en bar Beschikt u over een biertap? In de ruimte waar de flessen koolzuurgas staan, mag eventueel weggelekt gas zich niet ophopen. Zorg daarom voor goede ventilatie in deze ruimte. Het grootste risico van koolzuurgas is dat het bij ontsnapping de noodzakelijke zuurstof verdringt waardoor verstikkingsgevaar ontstaat.

❑

❑

❑

Verwissel de koolzuurgasflessen zorgvuldig. Controleer de aansluitingen van de koolzuurgasflessen regelmatig.

❑

❑

❑

Voorkom gladde keukenvloeren door gemorste stoffen zo snel mogelijk op te ruimen.

❑

❑

❑

Voorkom een gladde vloer door het aanbrengen van een slipvaste vloer of door een bestaande vloer op te ruwen.

❑

❑

❑

Keukenapparatuur is zodanig beveiligd dat er geen gevaar bestaat voor snijden of knellen.

❑

❑

❑

Vrijwilligers zijn goed geïnstrueerd om veilig met de keukenapparatuur te kunnen werken.

❑

❑

❑

Er is gezorgd voor een voorziening om gebroken glas veilig op te kunnen ruimen.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Aandachtspunten


3.1 Lichamelijke belasting

In de keuken zijn voldoende brandblusmiddelen aanwezig. Denk aan een brandblusdeken bij het gasfornuis of hulpmiddelen om ‘de vlam in de pan’ te kunnen doven bij frituurapparatuur. R I S I C O - I N V E N TA R I S AT I E & E VA L U AT I E KO N I N K L I J K E N E D E R L A N D S E G Y M N A S T I E K U N I E

26.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 27


Gedaan

Nog te doen

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Zorg ervoor dat voldoende beschermingsmiddelen aanwezig zijn voor het werken met schoonmaakmiddelen, zoals geschikte handschoenen en eventueel een beschermende schort.

❑

❑

❑

Sla de schoonmaakmiddelen op in een aparte, afgesloten kast.

❑

❑

❑

❑

❑

❑

Aandachtspunten


3.3 Hygiëne

Onderhoud de afzuigkap in de keuken regelmatig en reinig of vervang filters tijdig (minimaal 1 keer per maand).

3.4 Schoonmaakmiddelen Zorg ervoor dat de vrijwilligers geïnformeerd zijn over de risico’s van de schoonmaakmiddelen die ze gebruiken. Schoonmaakmiddelen zijn vaak gevaarlijke stoffen. Het zijn bijvoorbeeld vaak bijtende stoffen, zoals chloorbleekloog en/of sterke zuren. U herkent ze aan de oranje pictogrammen op de verpakking. Vervang deze middelen zoveel mogelijk door niet of minder schadelijke producten. Zorg tevens voor een goede gebruiksinstructie van de middelen.

3.5 Geluid

Is het geluid van de muziek begrensd? Teveel lawaai geeft aantoonbare gehoorschade, het is daarom raadzaam de geluidsinstallatie te begrenzen. Gehoorschade kan optreden wanneer mensen regelmatig worden blootgesteld aan een geluidsniveau van 80 dB(A) of meer. Hiervan is waarschijnlijk sprake wanneer u elkaar moeilijk kunt verstaan op een afstand van een meter


27.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 28

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 29

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g (MODULE 4, LEIDING)

DEEL 5:

SPECIALE SPORTGEBONDEN RISICO’S Er zijn zoveel sporten met specifieke risico’s, dat niet alle risico’s hier vermeld kunnen worden. Bepaal zelf voor uw eigen sport de risico’s (arbo-aandachtspunten) , inventariseer deze en neem ze op in een nieuwe tabel. Achter elk aandachtspunt kunt u de maatregelen en adviezen vermelden. Daarbij geniet algemene bescherming (een hek bijvoorbeeld) voorkeur boven persoonlijke bescherming (zoals een gebitsbeschermer). Als daarnaast het maken van afspraken of het geven van voorlichting nodig is, dan kunt u ook dat apart vermelden. Het kan hierbij ook gaan om risico’s voor het publiek. Deze risico’s kunnen voor de vrijwilligers groter zijn, omdat zij zich vaak met andere zaken bezighouden dan het kijken naar sport. In de gymnastiek- en turnsport, met zijn complexe bewegingen en veelal hoge coördinatieve eisen, is het hulpverlenen en vangen enerzijds een “must”, maar anderzijds vaak een (te) zware belasting voor de leiding. Om deze belasting te vermijden, zouden alle accommodaties moeten zijn voorzien van een valkuil. Aangezien een dergelijke voorziening slechts in een beperkt aantal accommodaties voorkomt, kunnen de punten genoemd in dit DEEL 5 bij par. 4, Hulpverlenen en Vangen, in ieder geval bijdragen aan een vermindering van de fysieke belasting van de leiding.


29.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 30

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g Aandachtspunten 1

Algemeen

Gedaan

Nog te doen

Zorg dat er geen obstakels of uitsteeksels aan de wanden van de zaal zitten.

❑

❑

Zorg voor een goede zonwering, zodat er geen verblindende lichtinval kan ontstaan.

❑

❑

Zorg voor een adequate verlichting in de zaal.

❑

❑

Zorg voor een voldoende ventilatie van de zaal.

❑

❑

Laat nooit klein materiaal in de zaal slingeren.

❑

❑

Zorg voor een goede temperatuur (voor turnen 19-20 graden).

❑

❑

Is de vloer niet te glad en wordt het juiste schoeisel gebruikt? (bijv. geen sokken bij jazzdans).

❑

❑

Gebruik de turntoestellen niet voor andere doeleinden dan waarvoor ze zijn gemaakt.

❑

❑

Is er van alle materialen een halfjaarlijks of jaarlijks keuringsrapport aanwezig?

❑

❑

Zijn er voldoende methodische hulpmiddelen aanwezig?

❑

❑

Landingsmatten behoren tot de standaarduitrusting en er kunnen verhoogde en/of schuine vlakken worden gecreëerd.

❑

❑

Toestellen hebben een vaste plaats in de toestelberging, waardoor onnodig tillen wordt voorkomen.

❑

❑

Richt de zaal altijd zodanig in dat er overzicht is op de oefensituaties.

❑

❑

Zorg voor persoonlijke beschermingsmiddelen (ook voor de sporter) om de kans op ongelukken te verkleinen.

❑

❑

Zorg dat de turn(st)ers de juiste kleding dragen, met name om hen veilig te kunnen vangen en/of te begeleiden.

❑

❑

Zorg voor het regelmatig schoonmaken van de zaal (magnesium, stof enz.).

❑

❑



30.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 31


3

Gedaan

Nog te doen

Zijn alle toestellen die zwaarder zijn dan 23 kg. voorzien van een verrolinstallatie of kunnen ze op verrolbare karretjes worden geplaatst?

❑

❑

Zijn de banken ook verrolbaar?

❑

❑

Zijn de spring- en voltigepaarden en bokken voorzien van een verrolinstallatie?

❑

❑

Let erop dat bij een verplaatsbare spiegelwand de wieltjes op de rem worden gezet.

❑

❑

Hang geen bank(en) in het midden van de brugliggers.

❑

❑

Het “slaan” van kettingen van parterre-installaties en stelkettingen van de ringen, dient te worden vermeden.

❑

❑

Wordt de verankering van parterre-toestellen altijd gecontroleerd?

❑

❑

Zorg dat de schakels van kettingen altijd in een reeks achter elkaar zitten.

❑

❑

Zorg ervoor dat de schakels van kettingen niet klem zitten tussen een andere schakel.

❑

❑

Controleer of de riemen van de ringen niet zijn uitgedroogd en de gespen niet in een (in)gescheurd gat zitten.

❑

❑

Zorg dat het op hoogte stellen van toestellen altijd door of onder toezicht van de leiding gebeurt.

❑

❑

Draag te allen tijde zorg voor een veilig landingsvlak.

❑

❑

Landingsmatten en andere grote matten moeten zijn voorzien van 6 draaglussen en moeten kunnen worden verplaatst op verrolbare wagentjes.

❑

❑

Landingsmatten moeten in 2 “kwaliteiten” aanwezig zijn, namelijk een zachte mat voor rollen, buik- en ruglandingen en een mat met een relatief zachte onderlaag en een relatief harde bovenlaag om puntlandingen op te vangen.

❑

❑

Zijn de matrassen voorzien van beschermhoezen?

❑

❑

Let bij het op elkaar leggen van (korte) matten altijd op het open afstapgevaar en vermijd risico’s van landen op de randen van de matten.

❑

❑


Turn- en Springtoestellen

Matten


31.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 32


Gedaan

Nog te doen

Sta altijd op een stabiele ondergrond.

❑

❑

Vermijd een eenzijdige belasting door zelf afwisselend links en rechts hulp te verlenen of te begeleiden.

❑

❑

Zorg ervoor gedoseerd hulp te verlenen.

❑

❑

Verleen hulp op borsthoogte, bij bewegingen laag bij de grond door te knielen of te zitten en bij bewegingen boven reikhoogte een verhoging gebruiken.

❑

❑

Zorg altijd voor hulp bij het tillen en verplaatsen van toestellen.

❑

❑


Hulpverlenen en Vangen


32.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 33


DEEL 6:

HET PLAN VAN AANPAK 1 Het stellen van prioriteiten De arbocheck vraagt u om aan te geven of iets in orde is of dat iets verbeterd moet worden. Soms is de verbetering eenvoudig en kan deze direct worden uitgevoerd, zoals het weer toegankelijk maken van een nooduitgang. Maar zo eenvoudig zal het niet altijd zijn. Vaak zult u moeten aangeven wie actie onderneemt, wat moet worden gedaan en wanneer dat gedaan moet zijn. U zult een afweging moeten maken welke punten het eerst verbeterd moeten worden. Het kan zijn dat u niet alles in één keer kunt verbeteren. Om een keuze te maken kunt u zich de volgende vragen stellen: • Hoe groot is het risico dat uw vrijwilligers, leden of bezoekers lopen als u niets doet (met andere woorden, hoe groot is de kans op ziekte of een ongeval en wat zal dan het gevolg zijn)? • Hoeveel mensen staan bloot aan dit risico? • Kunt u snel maatregelen nemen om het risico te verminderen? (Zo kan bijvoorbeeld met de aankoop van een nieuw hulpmiddel het knelpunt worden opgelost.) Kunt u eventueel tijdelijke maatregelen nemen? • Hoe belangrijk vinden uw vrijwilligers het dat er maatregelen worden genomen? Daarna kunt u de actiepunten die prioriteit hebben gekregen overzichtelijk bij elkaar zetten in het plan van aanpak. 2 Samenstellen Plan van aanpak Stel samen met uw vrijwilligers een toptien op: wat moet het eerst gebeuren? Om dit te bepalen kunt u kijken naar • het aantal mensen dat een risico loopt; • de omvang van de risico’s; • de gevolgen van de risico’s waarbij ernstige schade aan de gezondheid of de veiligheid te verwachten is. Wanneer u verdere actie gaat plannen, hanteer dan de volgende volgorde: 1. Kijk of u het risico geheel kunt wegnemen. 2. Als dat niet kan, welke maatregelen kunt u dan treffen om de risico’s zoveel mogelijk te beperken? 3. Het gebruiken van persoonlijke beschermingsmiddelen is een laatste toevlucht wanneer er niets anders is dat u op korte termijn kunt doen. Voor concrete actie is het handig om ook aan de volgende punten te denken: • Noteer de naam van de persoon die de maatregel uitvoert. • Noteer de datum wanneer u het uitgevoerd wilt hebben. • Vraag advies op terreinen waar u niet zeker van bent • Bespreek het plan met uw vrijwilligers. N.B. Bespreek minimaal één keer per jaar het plan van aanpak met betrokken vrijwilligers om te controleren of het nog actueel is. Dit overleg zal soms aanleiding zijn om een nieuwe ronde te maken met de arbocheck.


33.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 34

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 35

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g (MODELLEN)

DEEL 7:

BIJLAGEN

7.1

PLAN VAN AANPAK

Onderwerp

Actie

* • • •

Kosten Prioriteit*

Wie

Wanneer

Evaluatie tussentijds door wie

Evaluatie na afronding door wie

Prioriteit: 1 = hoog (binnen 3 maanden) 2 = midden (binnen 1 jaar) 3 = laag (binnen 2 jaar)


35.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 36

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 37


7.2

HULPMIDDEL VOOR VASTSTELLEN VAN PRIORITEITEN (VAN INGEVULDE CHECKLISTS NAAR EEN PLAN VAN AANPAK) Toekenning van prioriteiten. Na het volledig invullen van de 4 modules (de risico-inventarisatie) ontstaat er een overzicht van datgene wat er nog dient te gebeuren. Dit zijn de punten die opgenomen moeten worden in het Plan van Aanpak (Verbeterplan). Omdat niet alle op te nemen zaken van gelijke importantie zijn, gaat het Plan van Aanpak uit van prioriteitsstelling per op te nemen activiteit. Dat wil zeggen, dat de ingeschatte zwaarte van een punt kan leiden tot een hoge, midden of lage prioriteit. Voor het oplossen van deze 3 verschillende categoriën worden ook verschillende tijdslijnen gehanteerd. Hierna volgt eerst een overzicht hoe arbeidsrisico’s kunnen worden onderverdeeld naar risicosoort en risicobron. Vervolgens worden 2 methoden beschreven die gebruikt zouden kunnen worden als hulpmiddel voor het vaststellen van de prioriteit.

Arbeidsrisico´s, onderverdeeld naar risicosoort en risicobron. De arbeidsrisico´s worden onderverdeeld naar risicosoort en risicobron. Risicosoorten: • Veiligheidsrisico: het ongewenste effect treedt (vrijwel) direct op. Voorbeeld: snijwond.

• Gezondheidsrisico: het ongewenste effect zal zich meestal pas na enige tijd openbaren. Voorbeeld: rugklachten.

• Welzijnsrisico: hierbij zijn de aspecten van het werk onvoldoende aangepast aan de persoonlijke eigenschappen van de medewerk(st)er. Voorbeeld: de uit te voeren werkzaamheden zijn niet in overeenstemming met opleiding, kennis en vaardigheden van de medewerk(st)er.

Risicobronnen: Bij risicobronnen gaat het om de herkomst of oorzaak van de arbeidsrisico´s. Enkele voorbeelden van bronnen zijn: • Bedrijfsmiddelen. Voorbeeld: turntoestellen.

• Grondstoffen. Voorbeeld: chemicaliën.

• Organisatie. Voorbeelden: bij inkoop van bedrijfsmiddelen en grondstoffen wordt onvoldoende rekening gehouden met arbo-aspecten en er is geen periodieke keuring/onderhoud op bedrijfsmiddelen.

• Fysieke omstandigheden. Voorbeelden: geluid en klimaat.

• Medewerk(st)er. Voorbeeld: het niet opvolgen van voorschriften / procedures.


37.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 38

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g METHODE 1: BASISVERSIE Risico-inschatting gaat uit van de formule: R(isicowaarde) = K(ans) x E(ffect) De inschatting van Kans en Effect vindt aan de hand van tabellen plaats.Voorbeeld van tabel :

Basisversie: Activiteit - risico (op te nemen in het Plan van Aanpak) Kans dat het risico zich voordoet Effect dat het risico zal hebben

groot 2 2

klein 1 1

De risicowaarde van een arbeidsrisico wordt dus verkregen door de inschattingswaarden van Kans en Effect met elkaar te vermenigvuldigen. De prioriteit van de op te starten actie wordt daarna gekoppeld aan de hoogte van de risicowaarde.

Voorbeelden: a) b) c) d)

Kans Kans Kans Kans

wordt wordt wordt wordt

ingeschat ingeschat ingeschat ingeschat

op op op op

1, Effect 2, Effect 1, Effect 2, Effect

wordt wordt wordt wordt

ingeschat ingeschat ingeschat ingeschat

op op op op

1, dus 1, dus 2, dus 2, dus

risicowaarde risicowaarde risicowaarde risicowaarde

is: 1 is: 2 is: 1 is: 2

x x x x

1 1 2 2

= = = =

1 2 2 4

De mogelijke risicowaarden kunnen in deze basisversie dus 1,2 of 4 zijn.

Relatie tussen risicowaarde en prioriteit:

Risicowaarde 4 2 1

Prioriteit Hoog Midden Laag


38.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 39

To e t s i n g A r b o - w e t g e v i n g METHODE 2: UITGEBREIDERE VERSIE Risico-inschatting gaat uit van de formule : R(isicowaarde) = K(ans) x D(uur) x E(ffect) De inschatting van Kans, Duur en Effect vindt aan de hand van tabellen plaats. Voorbeeld van tabellen : Kans

Vrijwel zeker

Goed mogelijk

Ongewoon, maar mogelijk

Onwaarschijnlijk

Zeer onwaar -schijnlijk

Vrijwel onmogelijk

K=

6

5

4

3

2

1

Duur

Meerdere keren per les

Een keer per les

Wekelijks of incidenteel

Maandelijks

Enkele keren per jaar

Zeer zelden

D=

6

5

4

3

2

1

Behandeling in ziekenhuis

Behandeling door huisarts

Behandeling door EHBO

Zelf kunnen corrigeren

4

3

2

1

Effect

E=

Dodelijk ongeluk Opname ziekenhuis/melding arbeidsinspectie

6

5

De risicowaarde van een arbeidsrisico wordt dus verkregen door de inschattingswaarden van Kans, Duur en Effect met elkaar te vermenigvuldigen. De prioriteit van de op te starten actie wordt daarna gekoppeld aan de hoogte van de risicowaarde.

Risicowaarden kunnen op deze wijze berekend, oplopen van 1 tot 216. Kans x Duur x Effect =

(minimaal)

1x1x1=1

Kans x Duur x Effect =

(maximaal)

6 x 6 x 6 = 216

Relatie tussen risicowaarde en prioriteit: Risicowaarde hoger dan 63 13 t/m 63 lager dan 13

Prioriteit Hoog Midden Laag

Opmerking : • dit is slechts een voorbeeld. Organisaties kunnen bv hun eigen relatie tussen risicowaarde en prioriteit afspreken.


39.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 40

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 41


7.3

FORMULIER MELDING (BIJNA-) ONGEVALLEN


41.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 42



42.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 43


7.4

FORMULIER MANKEMENTEN / ONVEILIGE SITUATIES


43.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 44

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 45


7.5

SCHADE AANGIFTEFORMULIER VOOR WA- EN ONGEVALLENVERZEKERING

VERZEKERINGEN


45.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 46



46.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 47



47.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 48

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 49


7.6

GEDRAGSREGELS KNGU

HUISHOUDELIJK REGLEMENT KNGU HOOFDSTUK 7 GEDRAGSREGELS (VOOR BESTUURSLEDEN, LEIDING EN VRIJWILLIGERS)


49.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 50

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 51

Huishoudelijk Reglement (24-06-2000)

HOOFDSTUK 7. GEDRAGSREGELS INHOUDSOPGAVE Art. Onderwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BIz. 7.0. Algemene bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 7.0.01. Begripsbepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 7.0.02. Werkingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 7.1. Gedragsregels voor begeleiders in de gymnastiek met toelichting . . . 7.1.01. Omgeving en sfeer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.02. Vaststellen van concrete doelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.03. Respect voor waardigheid en privé-leven. . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.04. (Machts)misbruik, intimidatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.05. Belang van de gymnast. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.06. Seksueel misbruik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.07. Seksuele toenaderingspogingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.08. Nodeloos aanraken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.09. Verbale intimiteiten, grof taalgebruik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.10. Omgang met de gymnast. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.11. Verplichting tot samenwerking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.12. Verplichting tot bescherming. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.13. Ontvangen van vergoeding, beloning of geschenken. . . . . . . . . 7.1.14. Respecteren van toevertrouwde feiten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.15. Toezicht op naleving gedragsregels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.16. Slotbepaling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50 50 50 50 50 51 51 52 52 52 53 53 53 53 54 54 54


51.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 52

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 53

Huishoudelijk Reglement (24-06-2000) HOOFDSTUK 7.

7.0.

ALGEMENE BEPALINGEN

7.0.01.

BEGRIPSBEPALINGEN In deze gedragsregels wordt verstaan onder: Begeleider: a. sporttechnisch kader (trainers, coaches, leraren); b. sportorganisatorisch en facilitair kader (leiders, begeleiders, wedstrijdfunctionarissen, onderhoudsmedewerker, enzovoort); c. bestuurskader. Gymnast: deelnemer aan enige gymnastische activiteit ongeacht leeftijd en geslacht.

7.0.02.

WERKINGSGEBIED De gedragsregels gelden voor allen die direct of indirect zijn betrokken bij de begeleiding of sportbeoefening van één of meer gymnasten. Deze regels gelden naast of als aanvulling op richtlijnen van begeleiders die voor de uitoefening van hun beroep al over eigen gedragsregels of een beroepscode beschikken, zoals (sport)artsen, fysiotherapeuten, psychologen, enzovoort. Andere betrokkenen dan de hiervoor genoemden, zoals familieleden en medegymnasten dienen deze regels eveneens na te leven.


53.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 54

Huishoudelijk Reglement (24-06-2000)

7.1.

GEDRAGSREGELS VOOR BEGELEIDERS IN DE GYMNASTIEK MET TOELICHTING

7.1.01.

OMGEVING EN SFEER. De begeleider zorgt voor een omgeving en sfeer waarbinnen de gymnast zich veilig voelt (te verkeren). De gymnast moet als mens worden gerespecteerd, in samenhang met de sportactiviteiten en zijn (fysieke en mentale) mogelijkheden, zonder onderscheid naar of nadruk te leggen op geslacht, ras, culturele achtergrond, religie, leeftijd en lichamelijke kenmerken.

7.1.02.

VASTSTELLEN VAN CONCRETE DOELEN. De begeleider stelt in overleg met gymnasten en, indien minderjarig tevens met hun ouders, afhankelijk van het niveau, concrete doelen vast.

7.1.03.

RESPECT VOOR WAARDIGHEID EN PRIVÉ-LEVEN. De begeleider respecteert de waardigheid van de gymnast en dringt niet verder door in diens privé-leven, dan nodig is voor de doelen als bedoeld in 7.1.02. Het recht op bescherming van het privé-leven is te herleiden tot het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, dat is neergelegd in artikel 10 van de Nederlandse Grondwet en artikel 8 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.

7.1.04.

(MACHTS)MISBRUIK, INTIMIDATIE. De begeleider onthoudt zich van elke vorm van (machts)misbruik of intimidatie tegenover de gymnast. Omdat het oordeel en het handelen van de begeleider het leven van de gymnast kan beïnvloeden moet hij alert zijn op het gebruik van persoonlijke, financiële, sociale, organisatorische en politieke factoren die tot misbruik van zijn invloed kunnen leiden. Misbruik of intimidatie is bijvoorbeeld het gebruik van de (professionele) relatie voor privé-doeleinden van de begeleider, zoals eigen materieel of immaterieel gewin, bevrediging van eigen seksuele en/of agressieve verlangens of het misbruiken van het uit zijn deskundigheid en/of positie voortvloeiend overwicht.


54.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 55

Huishoudelijk Reglement (24-06-2000) 7.1.05.

BELANG VAN DE GYMNAST. Het belang van de gymnast staat centraal. De begeleider gebruikt of misbruikt de (sportieve) situatie niet ten koste van het belang van de gymnast. Voorbeelden van misbruik zijn: a. een seksueel en/of erotisch geladen sfeer scheppen; b. de gymnast op een niet functionele wijze bekijken, waarbij de ogen gericht zijn op de geslachtskenmerken; c. met seksueel gedrag ingaan op verliefde gevoelens, seksuele verlangens of fantasieën van de gymnast; d. vormen van aanranding; e. exhibitioneren.

7.1.06.

SEKSUEEL MISBRUIK. Seksuele handelingen en seksuele relaties tussen de begeleider en de jeugdige gymnast tot 16 jaar zijn onder geen beding geoorloofd, worden beschouwd als seksueel misbruik en kunnen strafrechtelijk worden vervolgd. Hierbij is aansluiting gezocht bij het Wetboek van Strafrecht. Hierin wordt strafbaar gesteld: a. gemeenschap met meisjes tot 12 jaar (art. 244); b. gemeenschap met vrouwen tot 16 jaar als zij daartoe een klacht indienen (art. 245); c. feitelijke aanranding van de eerbaarheid (art. 246); d. verleiding van een minderjarige tot ontucht door bijvoorbeeld giften, beloften, misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht (art. 248ter); e. ontucht met misbruik van gezag, zoals met minderjarige eigen kinderen (inclusief stief- en pleegkinderen), pupillen en aan de zorg, opleiding of waakzaamheid toevertrouwde minderjarigen (art. 249). Dit geldt onder andere ook voor ambtenaren, bestuurders, geneeskundigen en onderwijzers. Om te voorkomen dat gevallen van seksueel misbruik in de doofpot geraken wordt de gymnast geadviseerd van seksueel misbruik aangifte te doen. Het is aan de Officier van Justitie om te bepalen of een strafrechtelijke vervolging plaatsvindt.


55.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 56


SEKSUELE TOENADERINGSPOGINGEN. De begeleider gaat niet in op seksuele toenaderingspogingen van de gymnast en onderneemt ook niet zelf dergelijke toenaderingspogingen. In een (professionele) relatie met de begeleider en de gymnast kunnen bij beiden gevoelens ontstaan die zich niet verhouden met de relatie tot het trainen, begeleiden en dergelijke. Deze gevoelens kunnen bijvoorbeeld zijn: a. verliefdheid; b. afkeer; c. agressie. Bij het ontdekken van deze gevoelens dient de begeleider dan wel de gymnast tijdig passende maatregelen te nemen, waarbij wordt gedacht aan het verbreken van de professionele dan wel emotionele relatie. Al dan niet jeugdige gymnasten die op het moment zelf wel positief staan tegenover seksueel contact, bijvoorbeeld omdat zij verliefd zijn op de begeleider, realiseren zich vaak pas achteraf dat bij het gebeurde vraagtekens zijn te plaatsen.

7.1.08.

NODELOOS AANRAKEN. De begeleider raakt de gymnast niet op zodanige wijze nodeloos aan, dat de gymnast deze aanraking naar redelijke verwachting als seksueel of erotisch van aard kan ervaren, zoals doorgaans het geval zal zijn bij het doelbewust (doen) aanraken van geslachtsdelen, billen en borsten. Uitgangspunt is dat de gymnast het contact als seksueel ervaart. Dit kan bijvoorbeeld zijn: a. bij begroeting of afscheid de hand te lang vasthouden; b. iemand naar zich toetrekken om te kussen; c. zich tegen de gymnast aandrukken; d. andere ongewenste aanrakingen. De begeleider zorgt er voor dat daar, waar lichamelijk contact noodzakelijk en functioneel is voor de sportbeoefening, dit contact (aanrakingen) nooit verkeerd in de zin van seksueel- kan worden geïnterpreteerd.

7.1.09.

VERBALE INTIMITEITEN, GROF TAALGEBRUIK. De begeleider onthoudt zich van verbale intimiteiten en grof taalgebruik. Hierbij kan gedacht worden aan: a. seksueel getinte opmerkingen en insinuaties (grove taal en schuine moppen), onder het mom van “dat moet kunnen”; b. het stellen van niet functionele vragen -vaak onnodig in detail- over het seksleven van de gymnast, bijvoorbeeld over masturbatie, frequentie en vormen van vrijen.


56.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 57


OMGANG MET DE GYMNAST. De begeleider gaat gereserveerd en met respect om met de gymnast, in ieder geval in de volgende situaties: tijdens training(stages), wedstrijden en reizen, met name ook in ruimten als de kleed- of hotelkamer. De begeleider hanteert het spanningsveld van vertrouwelijk kunnen zijn, maar niet grensoverschrijdend. De gymnast moet zo min mogelijk in een situatie van isolement of afhankelijkheid terechtkomen. Gereserveerd en met respect omgaan met de gymnast kan bijvoorbeeld betekenen dat de begeleider en de gymnast bij voorkeur niet getweeën op reis gaan en in ieder geval niet op één kamer slapen of dat de gymnast niet alleen thuis bij de begeleider wordt ontvangen. Gereserveerd en met respect omgaan met de ruimtes waarin de gymnast zich kan bevinden, betekent dat de gymnast zich daar veilig moet voelen, dat zijn privacy is gewaarborgd en dat sociale controle niet is uitgesloten. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan: a. het niet zonder aankondiging betreden van de kleed- of hotelkamer; b. het open laten staan van de deur na het binnentreden tenzij duidelijk is dat beiden behoefte hebben aan een zekere privacy; c. geen gesprekken dan wel overleg met de gymnast in de kleed- of hotelkamer houden maar altijd in een niet-intieme ruimte. Een uitzondering wordt uiteraard gemaakt voor het coachen tijdens wedstrijden, dan is het veelal noodzakelijk zich ergens rustig te kunnen terugtrekken.

7.1.11.

VERPLICHTING TOT SAMENWERKING. De begeleider is verplicht met personen of instanties samen te werken die de belangen van de jeugdige gymnasten samen met hen behartigen opdat deze instantïes hun werk goed kunnen uitoefenen. Hierbij moet worden gedacht aan het samenwerken met of het verstrekken van informatie aan bijvoorbeeld jeugdconsulenten of vertrouwenspersonen.

7.1.12.

VERPLICHTING TOT BESCHERMING. De begeleider heeft binnen de (sportieve) situatie de plicht de gymnast te beschermen tegen schade en misbruik door derden. Binnen zijn mogelijkheden heeft de begeleider de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de gymnast. De begeleider neemt daarvoor de redelijke en noodzakelijke maatregelen ter voorkoming van (lichamelijke en geestelijke) schade en misbruik.

7.1.13.

ONTVANGEN VAN VERGOEDING, BELONING OF GESCHENKEN. De begeleider geeft de gymnast geen (im)materiële vergoedingen met de kennelijke bedoeling tegenprestaties te vragen. Ook aanvaardt de begeleider geen financiële beloning of geschenken van de gymnast, die in onevenredige verhouding staan tot de gebruikelijke dan wel afgesproken honorering. Door vergoedingen dreigen de objectiviteit van het handelen en de onafhankelijke positie van de begeleider dan wel de gymnast in het gedrang te komen.


57.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 58


RESPECTEREN VAN TOEVERTROUWDE FEITEN. De begeleider respecteert feiten die aan hem zijn toevertrouwd. Er worden slechts mededelingen aan derden gedaan, indien mogelijk in overleg met de gymnast, als de begeleider ervan is overtuigd dat de belangen van de gymnast of zijn omgeving hiermee zijn gediend. Als een begeleider van een gymnast bijvoorbeeld medische gegevens krijgt toevertrouwd, is de begeleider niet vrij deze, in welke vorm ook, bekend te maken. Een uitzondering zou kunnen worden gemaakt als de begeleider van mening is dat de gymnast een lichamelijk of geestelijk risico loopt, of als hij kennis krijgt van strafbare feiten. Hij kan deze gegevens dan doorgeven naar bijvoorbeeld een (vertrouwens)arts of het landelijk melden consultatiepunt.

7.1.15.

TOEZICHT OP NALEVING GEDRAGSREGELS. De begeleider ziet er actief op toe dat deze regels door iedereen, die is betrokken bij de gymnast, worden nageleefd. Hij neemt passende maatregelen als hij gedrag signaleert dat niet in overeenstemming is met deze regels. De te nemen passende maatregelen kunnen onder meer zijn: a. het optreden van de begeleider zelf; b. melding aan een vertrouwenspersoon dan wel het landelijk melden consultatiepunt; c. opname in het “Registratiesysteem zedendelicten” van de KNGU; d. het aanhangig maken van een klachtzaak bij de Tuchtcommissie. Dit kan leiden tot ontneming van een licentie, een verbod tot het uitoefenen van een functie of functies, tot schorsing of ontzetting. De begeleider moet zich realiseren dat hij een voorbeeldfunctie heeft. Ook dient de begeleider de gymnast in voorkomende gevallen te wijzen op de mogelijkheid van het indienen van een klacht.

7.1.16.

SLOTBEPALING. In die gevallen waarin de gedragsregels niet (direct) voorzien, ligt het binnen de verantwoordelijkheid van de begeleider in de geest hiervan te handelen.


58.

KNGU

14-10-2003

15:30

Pagina 59


EINDVERANTWOORDING Deze arbocheck is ontwikkeld door: TNO Arbeid Postbus 718 2130 AS Hoofddorp 023 - 554 93 93 Met medewerking van: ARBO Unie Arbeidsinspectie AVIOS ARBO BOA NFWS NOC*NSF Met ondersteuning van: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Directie Arbeidsomstandigheden Postbus 90801 2509 LV Den Haag Bewerking en aanvulling op deze Arbocheck:

Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie Werkgroep ARBO-check voor gymnastiekverenigingen Postbus 142 7360 AC Beekbergen 055 – 505 87 00


59.

Risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E)

Recommend Documents