Richtlijn Mammacarcinoom
Truus Smit-Hoeksma Waterlandziekenhuis, Purmerend
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Fase in de richtlijnontwikkeling - uitwerken conclusie literatuursearch - schrijven aanbevelingen
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Aanleiding voor aanvullingen op richtlijn mammacarcinoom • vragen aan SIG mammacare uit achterban, zowel verpleegkundig, als overige disciplines • door IKNL hiaten in huidige richtlijn gesignaleerd n.a.v uitwerken overige richtlijnen • Mei 2013 samenwerking gezocht en besloten tot maken PICO’s om richtlijn aan te vullen
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
voorbereiding • Welke knelpunten/vragen? • PICO’s geformuleerd • PICO’s besproken, aangescherpt en vastgesteld • Financiële ondersteuning gezocht voor literatuursearch en uitwerking hiervan.
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
onderwerpen 1. 2. 3. 4.
Vermoeidheid en borstkanker Seksualiteit en intimiteit bij borstkanker. Seroompuncties Borstkanker en begeleiding aan kinderen en partner 5. Werkhervatting.
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Methode Per uitgangsvraag: • Zoekperiode: standaard 5 jaar • Databases: minimaal Medline • Taal minimaal: Nederlands en Engels • Studies: minimaal richtlijnen, systematic reviews en RCT’s. Optioneel observationele studies of andere suggesties • 18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
1a. vermoeidheid • Welke interventies zijn effectief om de vermoeidheid die vrouwen na de behandeling van borstkanker ervaren te verminderen?
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
1a. vermoeidheid P patiënte met borstkanker tijdens of na de primaire behandeling met adjuvante therapie I fysieke interventie C gedragstherapeutische interventie O gemeten vermoeidheidsklachten
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
1b. vermoeidheid • Welke interventies zijn effectief om de vermoeidheid die vrouwen na de behandeling van borstkanker ervaren te verminderen?
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
1b. vermoeidheid P patiënte met borstkanker tijdens of na de primaire behandeling met adjuvante therapie I fysieke interventie of gedragstherapeutische interventie C fysieke interventie en gedragstherapeutische interventie O gemeten vermoeidheidsklachten
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
2a. seksualiteit Heeft het door professionals in het ziekenhuis ter sprake brengen van mogelijke seksuele problemen bij patiënten tijdens en na de behandeling van borstkanker, invloed op de kwaliteit van leven van deze patiënten.
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
2a seksualiteit P vrouwen tijdens en na de behandeling van borstkanker (alle behandelingsmodaliteiten, chirurgie, radiotherapie, chemotherapie, hormonale therapie, immunotherapie) I seksualiteit en intimiteit bespreekbaar maken (methode plissit model, lastmeter, pdq-bc, eortc-br) C niets doen O QOL, seksuele tevredenheid, relationele tevredenheid, zorgtevredenheid
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
2b. seksualiteit Wat is de effectiviteit van interventies bij seksuele problematiek bij patienten tijdens en na de behandeling van borstkanker.
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
2b. seksualiteit P vrouw met borstkanker (alle behandelingen) met seksuele problemen (sexual arousal (disorder), sexual disire (disorder), orgasmic disorder (orgasm), vaginism), dyspareunia), body image, self image I ondersteuning door seksuoloog, ondersteuning door psycholoog, deskundigheidsbevordering, medicatie, plastische chirurgie: verbeteren cosmetiek C niets doen O QOL, seksuele tevredenheid, relationele tevredenheid, en de boven genoemde problemen (sexual arousal (disorder), sexual disire (disorder), orgasmic disorder (orgasm), vaginism), dyspareunia), body image, self image
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
3. seroompunctie Is het uitvoeren van seroompuncties bij patiënten die behandeld zijn voor borstkanker door middel van een amputatie, okselkliertoilet of beide niet nodig tenzij de patiënten pijnklachten heeft of er sprake is van een infectie?
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
3. seroompunctie P Patiënten die behandeld zijn voor borstkanker door middel van 1. amputatie; 2. okselkliertoilet; 3. beide I seroompunctie C geen seroompunctie O wondgenezing, infecties, mobiliteit, kwaliteit van leven, pijn.
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
4.Borstkanker en begeleiding aan kinderen en partner Welke interventies dragen bij om problemen binnen gezinnen van jonge vrouwen met borstkanker te verlichten of voorkomen?
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
4.Borstkanker en begeleiding aan kinderen en partner P Jonge patiënten (20-45 jaar) met borstkanker met een partner en/of kinderen I gerichte gezinsbegeleiding tijdens verschillende behandelfases afgestemd op gezin C geen begeleiding binnen gezin in behandeltraject borstkanker O QoL, problemen binnen gezin gedurende verschillende behandelfases
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
5. Werkhervatting na behandeling borstkanker • Wat is het belang van werk(hervatting) tijdens en na de behandelingen voor vrouwen die behandeld zijn voor borstkanker en welke rol kan de verpleegkundig specialist of gespecialiseerde mammacare verpleegkundige hierin hebben?
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
5. werkhervatting • • • •
geen literatuur search nazorgplan aanpassen blauwdruk kanker en werk gebruiken navragen bij achterban; o.a. revalidatiearts met specifieke expertise op dit gebied (spreker tijdens LOOV-bijeenkomst) om na te gaan welke relevante referenties mogelijk
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Conclusies n.a.v literatuur search • • • •
Op alle zoekvragen weinig evidence Evidence beoordeeld volgens GRADE methode Geen aanvullende financiële ondersteuning Dus doen we het met de conclusies die we nu hebben • Navraag bij professionals op gebied zoekvraag • Overige overwegingen met expert opinion
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
vervolg • Geschreven stukken met overige overwegingen en aanbevelingen voorleggen aan achterban en kerngroep richtlijn
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Vragen?
18 november 2014
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland