Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid)
Hieronder volgen de resultaten van het Israël onderzoek wat de EO in de afgelopen weken heeft laten uitvoeren. Veel stellingen zijn in een 5puntsschaal aan de ondervraagden voorgelegd (zeer oneens, oneens, neutraal, eens, zeer mee eens), met de mogelijkheid om 'geen antwoord' te kiezen. Voor de percentages bij de stellingen zijn deze categorieën samengevoegd tot een 3-puntsschaal, dus 'zeer oneens' en 'oneens' worden bij elkaar geteld en 'eens' en 'zeer mee eens'. Tot slot is het niet zo dat wanneer bijvoorbeeld 40% van de ondervraagden het ergens mee eens is, 60% het daarmee dus oneens is. De percentages die genoemd worden, zijn meestal de meest hoge uitkomsten. Omdat er daarnaast ook mensen 'neutraal' en 'geen mening' opgeven, is de tegenovergestelde mening vaak een lager percentage. Algemene punten: • Nederlanders zijn verdeeld over Israël. Een derde is negatiever gaan denken over de politiek in Israël, de helft vindt het goed dat de Joden een eigen staat hebben. De meerderheid wil streng optreden tegen anti semitisme. Eénderde van de Nederlanders heeft een positieve houding naar Joden, maar dat is gelijk aan hun houding naar andere religies. 1 op de 7 Nederlanders is vrij positief over Israël. Jongeren zijn negatiever. • Veel onwetendheid over Israël. Weinig mensen volgen het conflict, veel mensen zijn “neutraal” in houding. Feitelijk is er weinig bekend over ontstaansgeschiedenis van Israël. • Over de oorzaak van het conflict met de Palestijnen wordt verschillend gedacht, maar de meerderheid (59%) legt de schuld bij beide partijen. Er is ook nuance. 40% benoemt het conflict als te complex om zelf een goede mening te kunnen vormen. Een 2-statenoplossing wordt het meest gezien als de oplossing van het conflict. • Christenen zijn overwegend positiever richting Israël en de Joden, maar dit wordt voornamelijk bepaald door protestanten. Het verschil met de katholieken is vaak enorm groot, zij zien het huidige Israël veel minder vaak als voortzetting van het Israël uit de Bijbel.
•
•
De algemene Nederlandse houding naar Joden is niet anders dan naar andere geloven, behalve naar moslims (schrikbarend negatief!). Deze negatieve houding vertaalt zich niet naar meer begrip voor Israëlisch standpunt, dus de Palestijnse kwestie wordt dus in mindere mate in verband gebracht met een religieus conflict waar moslims een rol in spelen. Hoewel moslims in Nederland een negatievere houding hebben naar Israël, en veel vaker de schuld van het conflict bij Israël leggen, is het merendeel toch voor een 2-staten oplossing. Eén tiende van de moslims denken dat alleen wanneer Israël door omringende landen wordt verslagen, het conflict kan worden beindigd.
Hoofdstuk 1: algemene vragen • 9% van de Nederlandse bevolking is wel eens in Israël geweest, er is daar geen noemenswaardig verschil tussen christenen en niet-christenen. • 12% weet dat Israël half zo groot is dan Nederland (22km2 vs 37 km2). Het meerendeel denkt dat Israël meer dan 2x groter is (65%). • 40% denkt dat Israël eerder gesticht is dan 1947. 27% weet dat 1948 het stichtingsjaar is van Israël. Niemand noemt de datum 1917 (Balfourverklaring). • In een vraag waarin we de algemene beoordeling van het land in een rapportcijfer uitdrukten scoort Israël een 5. Nederland komt als best uit de bus met een 7,6. (Amerika: 6,2; Rusland: 4,1; Syrie: 2,6; Duitsland 6,9; Turkije 4,9). Het verschil tussen christen en niet-christen is voor al deze landen het grootst bij Israël (niet-Christen: 4,5 en christen een 5,7). 45,8% van de christenen geeft Israël een 6 of hoger. • 62% van de Nederlanders zegt dat Joden en christenen in dezelfde God geloven (78% van de protestantse christenen). 44% vindt dat Joden, christenen en moslims in dezelfde God geloven (33% van de Protestantse christenen). Bijna de helft van alle moslims (47%) vindt dat Joden, christenen en moslims in dezelfde God geloven. Hoofdstuk 2: ontstaan van Israël • 26% van de niet-christenen vindt dat Israël duizenden jaren geleden is ontstaan, t.o.v. 45% van de christenen. Deze cijfers komen overeen met de stelling dat Israël nu een voortzetting is van het Israël uit de tijd van de Bijbel (23% vs. 42%). Het landelijk gemiddelde is dat 1/3e van de Nederlanders deze mening onderschrijft. • Van alle stellingen over het ontstaan van Israël is de mening dat Israël is ontstaan om de Joden een eigen land te geven voor iedereen het duidelijkst (67% Nederlanders). • Slechts 27% van de Nederlanders weet dat Israël met de steun van de VN is opgericht (35% weet dit niet), en 24% weet dat ook in het oorspronkelijke plan van de VN een staat voor de Palestijnen was bedacht (35% weet niet). Tussen christenen en niet-christenen is hier geen significant verschil te zien. • De Joden kwamen “uit de hele wereld” (61%), daar is de meerderheid het wel over eens. 24% van de respondenten wist dat er ook al Joden in Israël
•
woonden ten tijde van de stichting, en slechts 18% weet dat ze ook uit de omringende moslimlanden kwamen. Ruim 69% van alle Nederlanders (geen verschil christenen en nietchristenen) denkt dat het land voorheen Palestina heette. In de open antwoorden is er van ruim 1000 respondenten 1 persoon geweest die noemde dat de Britten mandaat hadden, en dat de Turken daarvoor in het Ottomaanse Rijk dit grondgebied hadden bezet.
Hoofdstuk 3: Houding naar Israël en geloof • Israël is bijzonder, volgens 50% van de Nederlanders (14% vindt dit niet, 45% niet-Chr, 55% Chr.), en ondanks dat Israël ver weg ligt, heeft 1/3e van de Nederlandse bevolking wel iets met Israël, voornamelijk christenen trouwens (25% niet-Chr, 42% Chr “heeft iets met Israël”) • De helft van de Nederlanders (49%) vindt het goed dat de Joden in Israël een eigen staat hebben, maar hier is een groot verschil tussen christenen en niet-christenen te zien (38% vs. 60%) • Nederlanders zijn overwegend “neutraal” of “positief” naar Joden. 35% van de Nederlanders (46% christenen, 60% protestanten) zijn (zeer) positief naar Joden. 56% neutraal. 12,6% van de niet-christenen in Nederland is (zeer) negatief over Joden (8,6% van de. Nederlandse bevolking). Dat is vergelijkbaar met de houding naar boedhisten en hindoeïsten. 41% van de Nederlanders is (zeer) negatief is over moslims. Overigens is daar geen verschil tussen christenen (welke stroming dan ook) en niet-christenen. • 36% van de Nederlanders merkt dat ze kritischer zijn naar Israël dan vroeger, 16% van de Nederlanders (voornamelijk protestantse christenen) zal Israël altijd blijven steunen. • 59% van de Nederlanders praat nooit over Israël, slechts 4% volgt de ontwikkelingen m.b.t. het conflict op de voet. • 58% van de Nederlanders vindt dat de overheid hard moet optreden tegen anti-semitisme (6% niet). Van de moslims deelt 30% deze mening, opvallend is dat daar veel “neutraal” of “geen mening” beantwoord wordt, want 10% van de moslims is het oneens met deze stelling. Hoofdstuk 4: Israël en de Palestijnen • De oorzaak van het conflict ligt bij beide partijen, vindt 59% van de Nederlanders. 11% vindt dat de oorzaak bij Israël ligt, 7% bij de Palestijnen. 9% legt dit bij de internationale gemeenschap. Protestantse christenen vinden dat de schuld meer bij de Palestijnen ligt (18% vs. 6% schuld Israël), katholieken geven Israël juist vaker de schuld (9% vs. 3% schuld Palestijnen). • Eénderde van de Nederlanders vindt dat Israël gesticht is op land van de Palestijnen, 15% is het daarmee oneens (33% protestanten christenen), de rest weet het niet, of stemt neutraal. • Ook al is Israël in oorlog, het rechtvaardigt hun handelen niet, vindt Nederland (47% vs. 17%). De helft van de Nederlanders vindt het dus goed dat Israël als Joodse staat bestaat, maar is kritisch tegenover haar politiek (geen verschil tussen christenen en niet-christenen!). • 52% van de Nederlanders vindt dat de afscheiding (hek/muur) gebouwd is om terroristiche aanslagen te voorkomen, 24% denkt dat Israël hiermee
•
•
•
•
extra land van de Palestijnen wil veroveren of de Palestijnen economische wil isoleren (33%). Deze afscheiding leidt voor de meerderheid van de Nederlanders tot schending van mensenrechten (53%), slechts 11% is het daar niet mee eens. 17% van de Nederlanders (28% van de protestantse christenen) vindt dat gebieden die Israël verovert heeft in oorlogen die ze niet zelf zijn begonnen aan Israël toebehoren. 37% heeft geen mening, 34% is het niet met deze stelling eens. 44% van de Nederlanders vindt dus dat de bezette gebieden, hoewel deze zijn veroverd, niet aan Israël behoren (13% vindt van wel, 34% neutraal) De oplossing van het conflict wordt vooral bereikt wanneer de Palestijnen een eigen staat krijgen, volgens Nederland (41%), 29% vindt dat Israël zich moet terugtrekken uit de bezette gebieden, 28% benoemt dat alle Arabische landen Israël moeten erkennen als staat. Opvallend is dat 24% van de Nederlanders graag zou zien dat er 1 democratische staat is waar Joden en Palestijnen leven. 15% geloof niet in een oplossing. 11% van de moslims ziet als oplossing dat Israël door de omringende landen moet worden verslagen (2% van de Nederlanders). 36% van de moslims (vs. 4% van de Nederlanders) vindt dat de Palestijnen volledige zeggenschap over het land (dus inclusief Israël) moeten krijgen. Slechts 10% vindt dat de arabische landen Israël moeten erkennen als staat.
Hoofdstuk 5: De Nederlandse politiek • 39% wil niet dat Nederland moet meebetalen aan de beveiliging van Joodse objecten (20% wel), en 34% wil dat Nederland zich strenger moet opstellen (18% niet). De helft hiervan vindt dat dit door sancties of boycotten zou moeten. • Vooral christenen vinden dat Nederland een bijzondere vriendschapsband heeft met Israël (46% vs. 25% niet-Chr.) • Als Israël wordt aangevallen door Iran, hoeft ze niet op hulp te rekenen van Nederland: 22% zou Israël dan willen helpen, 35% niet. Hoofdstuk 6: de toekomst (van Israël) • 9% van Nederland denkt dat Israël over 50 jaar niet meer bestaat, 49% is het met deze stelling oneens. • Zijn in de toekomst alle religies tolerant t.o.v. elkaar? Het merendeel van de Nederlanders (45%) denkt van niet. Moslims hebben hier de meeste hoop: 31% gelooft dat tolerantie zal komen, 16% van de christenen, 14% van de niet-gelovigen. Hoofdstuk 7: Christenen en Israël • In de houding naar Israël is er een groot verschil tussen katholieken en protestanten. Geeft de gemiddelde Christen een 5,7 als rapportcijfer aan Israël, katholieken geven een 5, protestanten een 6,7 (v9). Nergens is dit verschil groter. Een ruime meerderheid van de protestanten vindt Israël bijzonder, dat geldt niet voor de katholieken. • 10% van de katholieken geeft een 8-10 en zou je “pro Israël” kunnen noemen vs. 30% protestant.
•
•
• •
•
28% van de christenen vindt dat de Joden Gods uitverkoren volk zijn, maar hier zijn de verschillen tussen katholiek (16%) en protestant (50%) zeer groot. Dat Israël weer bestaat is voor 54% van de protestanten een vervulling van de bijbelse belofte, versus 17% van de katholieken. De houding van katholieken naar de Joden is in meerderheid “Neutraal” (57%). 38% is (zeer) positief naar de Joden dat is 59% bij de protestanten. 30% van de katholieken vindt dat Israël een voortzetting is van Israël uit de bijbel vs. bijna het halve percentage bij protestanten! (57%) 26% van de christenen ziet in Israël een bewijs dat God bestaat, 40% is het hiermee oneens. Opvallend is dat 14% van de katholieken dit bewijs zien en 44% van de protestanten. Een groot verschil dus. (V13) 24% van de christenen zal Israël altijd blijven steunen. Dit zijn overwegend protestanten (42% vs. 12% katholiek)
Hoofdstuk 8: Nederlandse moslims en Israël • Moslims geven Israël een rapportcijfer van een 3,3. Ook Amerika krijgt met een 4,6 een laag rapportcijfer. Nederland en Turkijke beiden een 7 • Moslims denken vaker dan andere groepen in Nederland dat Israël door alle staten is erkend (31% vs. 19%) • Veel minder moslims vinden Israël bijzonder, en stellingen die beweren dat Israël op historische gronden terecht gesticht is worden door een meerderheid van moslims afgewezen; • Moslims zijn positief over moslims en christenen. Ze zijn juist niet te spreken over Joden (23% positief vs. 35%) • 1 op de 5 moslims volgt het Israëlisch-palestijns conflict op de voet. Meer dan de helft van de moslimslegt de oorzaak van het conflict bij Israël. Op de vraag of het meer een religieus dan een politiek conflict is blijken moslims net zo genuanceerd als andere Nederlanders. • 1 op de 3 moslims gelooft dat Israël over 50 jaar niet meer bestaat. • Toch is een groot deel moslims in Nederland niet uit op het verdwijnen van de staat Israël. Meer dan de helft is voor een oplossing van 2 staten, maar 36% vindt dat het hele land aan de Palestijnen hoort. • Twee keer zoveel moslims als andere Nederlanders geloven dat religies in de toekomst toleranter worden voor elkaar (31% vs. 16%)
Gegevens uit dit onderzoek mogen alleen met bronvermelding worden overgenomen. Copyright Evangelische Omroep Hilversum, mei 2013
