REPORTAGE. Made by Renoscripto VAKTIJDSCHRIFT VOOR INFRASTRUCTUUR VAN HET ONDERWIJS & CWS-PATRIMONIUM - NR 6 - OKTOBER NOVEMBER

VAKTIJDSCHRIFT

VOOR

INFRASTRUCTUUR

VAN

HET

ONDERWIJS

&

CWS-PATRIMONIUM

-

NR

6

-

OKTOBER

NOVEMBER

REPORTAGE

Afgiftekantoor Gent X - P2A9282

2012

€

7

Made by Renoscripto

VITO

www.scholenvoormorgen.be

We beleven uitdagende tijden voor het "onderwijs". Niet alleen zijn er door de overheid programma’s opgesteld om meer scholen te bouwen en te renoveren dan ooit tevoren, we zijn ook gefocust op het ontwikkelen van nieuwe leeromgevingen en -systemen met aandacht voor o.a. multifunctionaliteit van de ruimtes, duurzaamheid, innovatie en kwaliteit van het binnenklimaat. Een leeromgeving ontwerpen en bouwen, is meer dan simpelweg een gebouw oprichten. Saint-Gobain en haar bekende merken, elk expert in hun domein, begeleiden u naar de beste systemen voor een optimale leeromgeving. MEER INFO [email protected]

EDITO

Negatieve berichtgeving? Alarmerend nieuws in De Tijd. Vlaanderen trapte het schooljaar 2012-2013 af met een nieuw record: de wachtlijst voor scholenbouw was nog nooit zo lang. 2.655 dossiers wachten in totaal op 2,6 miljard euro. Volgens de kwaliteitskrant groeit de wachtlijst voor regulier gefinancierde educatieve bouwprojecten nog steeds verder aan. ‘Ondanks de beloofde inspanningen’. Dat blijkt uit cijfers uit het jaarverslag van het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGIOn). De wachtlijst bedraagt 2.655 dossiers, samen goed voor een bedrag van 2,6 miljard euro. En eind 2010 was dat nog 2,48 miljard euro. Verder wijst de krant erop dat “investeringen in schoolinfrastructuur nochtans broodnodig zijn. 60% van de Vlaamse onderwijsinstellingen is ouder dan veertig jaar. Een op de drie zelfs ouder dan zestig. Steeds meer scholen moeten zelfs noodgedwongen beroep doen op containerklassen.” Klopt als een bus, uiteraard. Maar wat zijn we toch goed in het brengen van negatief nieuws. We hebben een enorme achterstand. En er moet dringend verandering komen. Wel, in tegenstelling tot vele andere dossiers, heeft de politiek het deze keer begrepen. Met DBFM is een grootschalige inhaaloperatie opgestart. En de realisatie van meer dan 200 state-of-the-art schoolgebouwen komt er (eindelijk) in sneltempo aan. 50 voorstudies zijn afgerond. In 2012 en 2013 word gefocust op het ontwerpproces zodat eind 2013 de laatste vergun-

ningsaanvraag ingediend kan worden. In 2014 wordt gestart met de realisatie zodat de laatste school eind 2016 wordt opgeleverd. Niet mis. Criticasters zullen wellicht verklaren dat het toch te lang duurt en dat er nog steeds geen steen is gelegd. Maar enorme projecten vergen tijd. Zeker als er een bankencrisis meespeelt. Maar het geduld zal binnenkort beloond worden. En de initiatiefnemers hebben nu voldoende ervaring om een dergelijke operatie in de toekomst sneller te laten verlopen. En er is nog meer. Om het met de woorden van Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen te zeggen: “Met dit project schrijven we geschiedenis. Niet alleen bouwen we voor het eerst zoveel scholen op zo’n korte termijn. Tientallen architecten dachten ook na over hoe onze onderwijsinfrastructuur er de komende decennia moet uitzien.” ‘Scholen van de toekomst’ realiseert niet zomaar nieuwbouw, maar hedendaagse gebouwen die energiezuinig zijn. Die het hart vormen van een leefgemeenschap. Waar de infrastructuur de ontwikkeling van het onderwijs – en dus van onze kinderen - niet in de weg staat. En dat verdient, wat mij betreft, op zijn minst enige duiding in de negatieve berichtgeving. Jesse Oh ja. Met die ‘containerklassen’ - een begrip dat de mogelijkheden van modulaire schoolgebouwen geweld aandoet - valt het heus wel mee. Lees maar het artikel over het College Paters Jozefieten in Melle.

3

EDUSCRIPT

EDUSRIPT

4

INHOUD

INHOUD 06

CONIX ARCHITECTS

20

AIRDECK

50

ALHO

68

RONDE TAFEL

84

GEVANGENISSEN

Christine Conix en haar team bouwen voor toekomstige generaties. Ontdek de Vierde Europese School

Betonkernactivering koppelt hoog comfort aan duurzaam energetisch concept in KHLim Diepenbeek

Modulair schoolgebouw voor College Paters Jozefieten

Hoe een moderne lift naar een aangenamer leven leidt

Overbevolking eindelijk duurzaam aangepakt

INHAALPROJECT

22

SONORCONTROL

34

Scholen van Morgen rond 50 boeiende voorstudies af Is Sound Qualty een dure luxe of een evidentie?

BEVEILIGING

Hoe voorkom je inbraak, diefstal en vandalisme?

37

HÄFELE

42

DEWIL

45

ALHO

50

OVSG

53

EDUBUILD

56

BAERT

58

VITO

61

KNX

67

Meubel- en bouwbeslag met antibacteriële coating Heilige Maagdcollege als groen baken in de stad Modulair gebouw in College Paters Jozefieten Extra middelen schoolinfrastructuur broodnodig! Vakbeurs ondersteunt onderwijssector Vouwtafels optimaliseren multifunctionele ruimtes Onderzoek naar innovatieve, duurzame oplossingen Heilig-Hart krijgt KNX-gebouwbeheersysteem

GEZE

74

WELEC

77

BIB

80

DE BOER

92

ZNA

94

VIDA VERDE

100

INFO

105

Powerdrive opent deuren in Scheepvaartmuseum Volledige elektrische infrastructuur van a tot z Waregem krijgt nieuwe boulevard en bibliotheek GIBO en GIKO Brasschaat investeren in Vijfde Gevel Hypermodern ziekenhuis in Antwerpen Van de Walle Bouwgroep zet in op duurzaamheid Educatie informatie

COLOFON

INHOUD

DIRECTIE EN REDACTIE OMICRON bvba Hoornstraat 16b • 8730 Beernem Tel: 050/250 170 • Fax: 050/250 171 [email protected] www.omicron-media.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Erwin Ooghe Hoornstraat 16b • 8730 Beernem REDACTIE Jesse Van Daele Alexander Bouckaert PRODUCT MANAGER Erwin Ooghe LAY OUT & COORDINATIE Trui Blomme LAY OUT & PRODUCTIE Robbie Vosté VERTALING JOALIS bvba DRUKWERK Perka Industrielaan 12 • 9990 Maldegem RECLAME ACQUISITIE OMICRON bvba Tel: 050/250 170 Fax: 050/250 171 PERIODICITEIT RENOSCRIPTO Verschijnt 4x per jaar: maart - juni september - december ABONNEMENTEN Hoornstraat 16b • 8730 Beernem Tel: 050/250 170 4 uitgaven: 35 € Version française sur demande COPYRIGHT EDUSCRIPT © 2012 Dit tijdschrift is auteursrechtelijk beschermd: uit deze uitgave mag analoog of digitaal niets gereproduceerd, verspreid of meegedeeld worden zonder schriftelijke toestemming van Omicron nv (tel. 050 250 170). www.presscopyrights.be Cover:

VITO

EXTRA EDITIE RENOSCRIPTO

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

5

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

6

Conix Architects

Conix Architects bouwt voor toekomstige generaties

In onze artikelenreeks over vermaarde architecten op het vlak van scholenbouw mag Conix Architects niet ontbreken. Dit internationaal geroemde architectenbureau integreert in haar ontwerpen vier basisideeën: context, duurzaamheid, samenleving en kennis. De architectuur is steeds gekenmerkt door een open en ruimtelijk concept. De wensen en verwachtingen van de bouwheer worden er verwerkt in unieke, hedendaagse projecten. Christine Conix en haar team kiezen er hierbij bewust voor om zich niet te specialiseren in één specifieke typologie: elke opdracht vormt een uitdaging. Ook scholenbouw. We ontdekken samen met u de Vierde Europese School in Laken.

Evolutie/ beweging Conix Architects werd in 1979 opgericht door Christine Conix. Sinds zijn oprichting kende het architectenbureau een gestage groei, zowel qua verscheidenheid als qua kwantiteit, dimensie en inhoud van de projecten. Het winnen van architectuurwedstrijden voor uitgebreide projecten in Brussel gaf een extra impuls aan de groei. In 1997 verhuisde het bureau naar een nieuwe locatie in Antwerpen: het gebouw Upstream in de Cockerillkaai 18. In 2004 werd een tweede vestiging geopend in de van Meyelstraat in Brussel.

Een team van een 40-tal medewerkers vormt een stevige basis voor nationale en internationale opportuniteiten in landen als Polen, China en Marokko. Gedurende al deze jaren is de aanpak van het bureau niet veranderd. De focus blijft liggen op het aanbieden van creatieve en duurzame oplossingen van een hoogstaande kwaliteit. Km² tot mm² “Conix Architects specialiseert zich bewust niet in een bepaalde sector of een

Conix Architects

bepaalde schaal. Van macro tot micro, steeds gaan we de uitdaging aan om verrassende architectuur te creëren, passend in zijn context”, vertelt Christine Conix. “In onze uitgebreide portefeuille vind je zo tal van residentiële projecten zoals individuele woningen, wooncomplexen en appartementen maar evengoed scholen, culturele projecten, commerciële panden, kantoren, bankgebouwen, industriële projecten, site ontwikkelingen, inrichtingen, productdesign en renovaties.” “Aard, omvang en budget zijn geen determinerende factoren voor het aanvaarden van een opdracht. Wel de mogelijkheid om een architecturale dialoog op gang te brengen met een opdrachtgever die openstaat voor hedendaagse en kwaliteitsvolle architectuur. De noden, wensen

en verwachtingen van de opdrachtgever vertalen we in gebouwen met een uniek gezicht waarbij we uitgepuurde moderne concepten met een hoogstaande architecturale kwaliteit nastreven.”

tekenis bepaald door de plaats, de eigen structuur, het ruimtelijke concept en de afwerking van het gebouw.

Conix Architects streeft niet per se naar origineel vormgegeven gebouwen of een unieke stijl, maar wenst in de eerste plaats antwoorden te formuleren voor de bouwheer. Die antwoorden passen binnen de eigenheid van het bureau en in een vast werkingsstramien waarin het streven naar ruimtelijkheid, binnen-buiten communicatie, raffinement en perfectie richtlijnen zijn.

“Met zijn huid moet de architectuur het gezicht zijn naar de buitenwereld en een weerspiegeling geven van de inhoud. Binnen deze tweeledigheid streven we naar een grote helderheid voor het gebouw, die ook tot uitdrukking wordt gebracht in relatie met de buitenruimte en de ruimtelijkheid van het interieur. Functionaliteit is een must en de ervaring van de ruimte binnen en buiten moet verrassen, vragen stellen en geruststellend zijn.”

Visie op architectuur De architectuur die door Conix Architects nagestreefd wordt, is er één met een be-

Meerwaarde De collectieve identiteit van het team is het fundament van de visie en de meer-

7

EDUSCRIPT

Duurzame vloeren voor een gezonde en inspirerende leeromgeving!

Marmoleumvloeren van Forbo zijn al sinds jaar en dag de eerste keuze in het onderwijs. Forbo weet als geen ander dat de eisen voor onderwijsinstellingen extra bijzonder zijn. De dagelijkse belasting door beloop, vuil- en zandinloop, en schuivend meubilair vraagt om vloeren die dit kunnen verdragen. En om een onderhoudsaanpak die is toegespitst op een hoge gebruiksintensiteit, zonder dat die de continuïteit van het onderwijs in de weg staat. Daarnaast is bekend dat een goede en doordachte onderwijsomgeving een positieve impact heeft op het leerproces. Forbo’s Marmoleumcollecties leveren hieraan een belangrijke bijdrage dankzij het natuurlijke karakter, de sfeervolle uitstaling en de akoestische eigenschappen van het materiaal. Forbo Flooring | ‘t Hofveld 4 | 1702 Groot-Bijgaarden | T +32 2 464 10 10 | F +32 2 464 10 11 | [email protected] | www.forbo-flooring.be

creating better environments

SILVER

Conix Architects

waarde voor een finaal en succesvol resultaat. De meerwaarde door architectuur scharniert zich rond vier punten: - Context met de omgeving als leidraad “Elk project is een begrijpen van de geest van een plek (oriëntatie, topografie, geometrie) maar ook van de tijdgeest (trends, conjunctuur). Architectuur moet een bijdragen tot de omgeving in brede en/of enge zin, esthetisch waardevol zijn en een culturele meerwaarde zijn voor mens en maatschappij.” - Duurzaamheid met tijd als leidraad Zowel fysiek, in de keuze van materiele elementen (plaats, materiaalkeuze), als emotioneel (sfeer, licht, schaduw) en intellectueel (debat, cultuur) voor de immateriële zijde van architectuur, is duurzaamheid in de tijd belangrijk. Tijdloos bouwen is gekoppeld aan respect voor de omgeving en een architectuurvisie op lange termijn. Om tijdloos te zijn, wordt gestreefd naar intelligente ruïnes. “Duurzaamheid in al zijn aspecten is steeds één van de belangrijkste fundamenten van onze architectuur geweest, lang voordat het een modewoord werd. Reeds van bij mijn eerste opdracht besefte ik dat ik van mijn opdrachtgevers het grootste budget in handen kreeg dat ze ooit zouden spenderen. Zij vroegen hiervoor niets minder dan dat ik hun levensdroom zou realiseren. Niet voor de komende vijf of tien jaar, maar voor de rest van hun leven.” “Duurzaam wonen gaat over meer dan oriëntering, isolatie, verminderen van uitstoot. Het gaat over het ontwerpen van kwaliteitsarchitectuur die generaties lang meegaat. Voor het leven. Die ook flexibel aan te passen is aan de levensloop van zijn bewoners.” - Maatschappijbeeld met ervaring als leidraad Voor rand- en gebruiksvoorwaarden en voor gebouwde of denkbeeldige ruimtes wordt de mensenmaat gehanteerd en een specifiek concept vooropgesteld. We zoeken, verwerken en sturen informatie

9

om architectuur te leren zien en voelen. Daarin ligt de maatschappelijke dimensie van Conix Architects. Architectuur beweegt mensen en creëert emotie. - Knowhow met kennis van zaken Ervaring en slagkracht zorgen voor de aangepaste modus operandi, voor de juiste studiepartners, voor een correct budgetbeheer en een multidisciplinaire aanpak. Vindingrijkheid en verbeelding zijn troef en staan ten dienste van kwaliteit die primeert op budgettaire eisen. De specifieke input van elk individu in het team is belangrijk voor het creëren van een finaal goed, kwalitatief en mooi resultaat. “Conix Architects stelt zich als primaire taak te voldoen aan de opdracht hoe klein of groot, eenvoudig of ingewikkeld die ook moge zijn. De keuze van de projecten en de kwalificatie van de mensen in het team zijn een belangrijke drijfveer om tegemoet te komen aan de bedoelingen, verwachtingen en verlangens van elke opdracht.” Visie op scholenbouw “De aanpak van het ontwerpend onderzoek voor een schoolgebouw verschilt in se niet van ieder ander gebouw. Uiteraard zijn er specifieke elementen waarmee we rekening houden, maar de uitgangspunten zijn dezelfde. We vertrekken vanuit een gedegen analyse van de context, onderzoeken het potentieel van de site en identificeren de knelpunten. Hoe situeert het project zich in zijn bredere context: ten opzichte van de stad, de gemeente en het omliggende landschap? Hoe is het project georiënteerd? Wat is de geometrie, de topografie? Zijn er waardevolle gebouwen of landschappen op of naast de site? Welke infrastructuur is aanwezig? Is een aansluiting met het weggenet en openbaar vervoer mogelijk? Met welke geldende regelgeving en normen dienen we rekening te houden?” “Hierna analyseren we het gewenste programma. Welke soort school wordt er gebouwd? Een kleuterschool, lagere, of middelbare school, hogeschool, beroeps-

EDUSCRIPT

Toegevoegde waarde Een goede opleiding is zoals de liften en roltrappen van Schindler een investering in de toekomst. De investering dus meer dan waard.

www.schindler.be

Conix Architects

of volwassenonderwijs, bijzonder onderwijs of een academie? Alle vereisen een specifieke aanpak. Ook het didactisch concept van de school is belangrijk: communaal, vrij, religieus -katholiek, mohammedaans, joods, Steiner, Montessori,…. En in het kader van de brede school; wat zijn de andere programmapunten die na de lesuren moeten gerealiseerd worden?” “Een goede communicatie tussen de verschillende betrokken partijen is hierbij erg belangrijk. In overleg met de bouwheer en andere stakeholders optimaliseren we

het bouwprogramma. Pas nadat het programma definitief vastligt, starten we met het uitdenken van een passend concept.” Bouwen aan de toekomst “Wie een school bouwt, bouwt aan de toekomst. We scheppen niet alleen een materieel kader voor onderwijs, maar creëren een omgeving waar de persoonlijkheid van onze kinderen tot ontwikkeling komt. Het is de plek bij uitstek waar ze hun geestelijke, fysieke, sociale en artistieke bekwaamheden ontplooien. Waar creativiteit en inventiviteit worden gestimuleerd door de interactie tus-

11

sen leeftijdsgenoten en leerkrachten. Via onze architectuur willen we de link tussen school en buitenwereld stimuleren. Een geslaagd ontwerp moet leerlingen zowel beschermen als uitdagen. Studie en werk moeten gestimuleerd worden, maar er moet ook ruimte zijn voor ontspanning. Ook moet de architectuur ruimte scheppen voor gemeenschappelijke activiteiten voor elke leeftijd en dit in alle weersomstandigheden.” “De ruimtes zelf moeten op schaal zijn van de leerlingen en hun behoeftes. Een kleuter- of lagere school bevindt zich ide-

Guided by emotions, inspired by beauty and creativity, supported by experience, sustainability and context, Conix Architects is continuously in motion.

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

12

Conix Architects

Conix Architects

13

aliter op het gelijkvloerse verdieping. Ramen, deuren, kasten, lavabo’s worden lager geplaatst. Lokalen krijgen vrolijke, optimistische kleuren en de speelplaats ligt in het verlengde van de klaslokalen. In het middelbaar en hoger onderwijs zijn de gebouwen groter en creëren we een rustige omgeving die niet afleidt maar juist de concentratie bevordert. De lokalen zijn uitgebalanceerd op het vlak van verlichting en akoestiek door het maximaal integreren van natuurlijke verlichting en geluidsabsorberende duurzame materialen.” “Uiteraard hebben we ook aandacht voor gemeenschappelijke ruimtes. Waar mogelijk integreren we een bibliotheek, cafetaria, studielokalen, sporthallen en polyvalente ruimtes. In elk van deze ruimtes spelen we in op mogelijke veranderingen in de tijd en integreren we flexibiliteit. Concept en gebouw moeten ook op lange termijn meegaan met veranderingen zoals het inkrimpen of stijgen van het aantal leerlingen of het veranderen van de onderwijsmethode.” Circulatie “Ook circulatie is een cruciaal aspect. Zowel in de school als buiten de gebouwen. We zorgen voor een ruim, veilig en gevarieerd netwerk van gangen, trappen en verwijdingen. Met voldoende niches om te rusten, te lezen en te genieten van het uitzicht. Met kijkassen naar interessante plekken op het schoolterrein en de omgeving. We scheppen zo een verrassende omgeving waarin ontmoetingen gestimuleerd worden. Zonder een doolhof te scheppen. De signalisatie is duidelijk, ludiek en flexibel.” “De circulatie buiten de gebouwen wordt praktisch ingericht. De toegangen en de circulatie van toelevering en brandweer worden gescheiden van deze van leerlingen, leerkrachten, personeel en ouders. Alle toegangen zijn ruim en duidelijk herkenbaar.” Duurzaamheid “In elke realisatie kiezen we steevast voor robuuste, duurzame materialen die mak-

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

14

Conix Architects

kelijk te onderhouden zijn. In het hele concept streven we naar een minimale impact. We optimaliseren de isolatie en passen passieve maatregel toe voor het thermische comfort. Denk aan schaduwgevende luifels, night cooling, een slimme inplanting van de gebouwen,… Indien mogelijk integreren we groendaken of andere duurzame technieken. Welke dit net zijn, hangt af van de specifieke wensen en randvoorwaarden voor elke project. Er is geen standaardoplossing. Het optimaliseren van het energetisch concept gebeurt tijdens het overleg tussen de verschillende partners. De kennis en ervaring van elk van hen, verrijkt het project waardoor we ook op dit vlak bouwen aan een ‘school van de toekomst’.” Vierde Europese School in Laken, van Kadettenschool tot ultramoderne Europese school In opdracht van de Regie der Gebouwen vormde de tijdelijke vennootschap 4à4 (Archi 2000 BVBA, Conix Architecten CVBA, Atelier Sart Tilman, Duijsens & Meyer Viol BV en Marcq & Roba SA) de vroegere Koninklijke Kadettenschool in Laken om tot de Vierde Europese school in Brussel. Zo’n 2.500 à 3000 leerlingen lopen er school en krijgen onderricht in verschillende talen. Noodzaak aan nieuwe Europese School De oprichting van een nieuwe Europese school, de vierde in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, was noodzakelijk. Door de toetreding van steeds nieuwe lidstaten was er een steeds toenemende behoefte aan onderwijs in de verschillende talen van de Europese Unie. Om aan deze behoefte te voldoen schreef de Regie der Gebouwen in 2005 een architectuurwedstrijd uit voor het aanleggen van een nieuwe Europese School op de voormalige site van de Koninklijke Kadettenschool in Laken. De opdracht was het ontwerpen van een kleuter-, lagere en middelbare school. Laureaat van de wedstrijd werd de tijdelijke vereniging 4à4.

Majestueuze paradekoer De school werd opgericht op de site van de vroegere Koninklijke Kadettenschool langs de Sint-Annadreef in Laken. Waar eind 19e eeuw een legerkazerne werd ontworpen door architect J.J. Van Ysendijck in Vlaamse neorenaissancestijl. Op de site bevindt zich een helling die het complex opsplitst in een lager gedeelte -waar in begin van de 20e eeuw groenten werden gekweekt - en een hoger gelegen gedeelte waarin de Kadettenschool was ondergebracht. De gebouwen van de Kadettenschool werden rond een majestueuze paradekoer geschikt. Aan de rechter- en linkerkant kwamen klaslokalen en aan de hoger gelegen voorkant van de koer werd de generale staf in een prestigieus gebouw gehuisvest. Enkele minder belangrijke bijgebouwen werden achter de klaslokalen verstopt. Er waren twee inkomportalen: aan de Sint-Annadreef en de Médoriestraat. De verbinding tussen de hoofdinkom aan de SintAnnadreef en het portaal aan de Médoriestraat vormt de grens tussen het lager gedeelte en de Kadettenschool. Op deze verbindingsweg overzie je de hele site. 4à4 vond deze plek erg belangrijk voor het ontwerp van de nieuwe school. Hier werden de belangrijkste ingrepen uitgevoerd. Er kwam een monumentaal kader. Een duidelijk herkenningspunt op de site zelf en een landmark voor de omgeving. Het kader geeft uitzicht op het lager gelegen gedeelte en de skyline van Brussel. Het legt zo een visuele link tussen de 4e Europese School en de hoofdstad van Europa. Een monumentale trappenhal onder het kader verbindt het lager met het hoger gelegen gedeelte waardoor de site opnieuw één geheel wordt. Functies In het centrum van de site bevinden zich de gemeenschappelijke functies van de school. Monumentale trap, kader, refter, turn-

Conix Architects

zalen, speelplaats, administratie, kunstateliers, polyvalente zaal, bibliotheek, grote sportzalen, ondergrondse parking voor personenwagens en bovengrondse parking voor bussen. Beide parkingdaken kunnen overdag als sportterrein gebruikt worden. Rond dat centrum zijn de drie clusters gebouwd: kleuterschool, lagere school en middelbaar onderwijs. Elke cluster is op zijn beurt rond een eigen speelplaats of patio gebouwd. Zo vormt de school een geheel van verschillende polen die elk hun eigen identiteit bewaren en in elkaar overvloeien. De kleuterschool bevindt zich in het lagere gedeelte van de site, waar de klassen rond een patio gebouwd zijn die alleen toegankelijk is voor de kleuters. De lagere en middelbare school bevinden zich in het hogere gedeelte van de site, rond de vroegere paradekoer. Aan de kant van de Sint-Annadreef ligt de lagere school, terwijl de gebouwen van het middelbare onderwijs aan de kant van de Médoriestraat zijn gesitueerd. Dit gebouwencomplex beschikt over leslokalen, laboratoria, studiezalen, een bibliotheek en een sportcomplex. Toegang en veiligheid De hele site is ommuurd. De oorspronkelijke ingangen werden door nieuwe poorten vervangen om de toegang vanaf de rijweg te beperken. De hoofdingang tot het schoolterrein is via de SintAnnadreef, waar bewakers voor de controle instaan. De meeste kinderen worden met de bus naar school gebracht. Deze bussen rijden binnen via de Sint-Annadreef, zetten de kinderen af op een daartoe voorziene busstelplaats met een capaciteit van 37 schoolbussen en verlaten het schoolterrein via de Médoriestraat. De ondergrondse parking wordt bereikt en verlaten via de SintAnnadreef en beschikt over 163 staanplaatsen, voorbehouden aan ouders en personeelsleden. De ouders kunnen in de ondergrondse parking hun kinderen in alle veiligheid afzetten in een ‘drop off’- zone.

15

Ook voetgangers en fietsers komen langs de Sint-Annadreef op het schoolterrein. Fietsers kunnen gebruik maken van de fietsenstalling. Gebouwen De bestaande historische gebouwen van architecturaal belang, werden gerenoveerd. De gebouwen die in de loop der jaren werden bijgebouwd en geen bijzondere architecturale meerwaarde hadden, werden afgebroken en vervangen door nieuwbouw. Hierbij werd resoluut gekozen voor een hedendaagse, moderne stijl met een unieke uitstraling, die aan de Europese school een uitzonderlijke visuele identiteit geeft. De gevels van de te behouden bestaande gebouwen werden zorgvuldig gerenoveerd, in overeenstemming met hun oorspronkelijk materiaal. De beschadigde delen werden ofwel hersteld ofwel vervangen en opnieuw opgevoegd. De kleuterschool werd gebouwd op de gelijkvloerse verdieping. Rondom een centrale patio vinden we 12 klasjes, een slaapzaal, keuken, eigen administratie en een polyvalente ruimte. Binnenwanden met grote glazen doorgangsopeningen zorgen ervoor dat alle klassen zicht hebben op de patio. Deze school is bereikbaar vanuit de grote esplanade of de “drop off”- zone in de ondergrondse parking. De klaslokalen van de lagere school werden in de bestaande gebouwen ondergebracht. Deze ondergingen hiervoor enkele aanpassingen en renovaties om ze opnieuw in goede staat te brengen en aan te passen aan de geldende normen. In het grote gebouw werden een noodtrap en een lift geplaatst. De nieuwe ramen werden zoals de originelen gemaakt. De dakbekleding werd in leisteen herbedekt en geïsoleerd. De metalen bouwstructuur bleef zichtbaar. De nieuwe vensters in hout hebben dub-

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

16

Conix Architects

Conix Architects

bele beglazing en een hoog rendement. In één van de kleinste gebouwen, waar destijds werd geschermd, werd optimaal van de ruimte gebruik gemaakt. Er werd een extra verdieping toegevoegd waar een bibliotheek in onder werd gebracht. Het complex van de middelbare school bestaat uit vijf gebouwen, waarvan er twee nieuw werden gebouwd. Eén ervan verzamelt de wetenschappelijke afdelingen, het andere - parallel met de Médoriestraat- bestaat uit 26 klaslokalen, verdeeld over 4 verdiepingen. Het dynamisme en de willekeurige plaatsing van de ramen contrasteert met de militaire strengheid van het bestaande gebouw er tegenover. In dezelfde lijn werd dit 120 meter lange gebouw, waar zich oorspronkelijk de paardenstallen bevonden, volledig gerenoveerd. Om er functionele leslokalen in te richten, werden de drie verdiepingen volledig uitgebroken en werden vijf nieuwe bouwlagen gecreëerd. Naast de kleuter-, lagere- en middelbare schoolgebouwen, bestaan er gemengde gebouwen, waaronder een gebouw waarvan de architectuur, en vooral zijn betonnen kader, zicht biedt op de Brusselse daken. Daarnaast is er een twee verdiepingen hoge cafetaria waarvan de volledige glazen gevel aan het kader vasthangt. Er is verder een plein, een keuken, een leveringszone, ondergrondse technische lokalen en een nieuw sportcentrum met drie sporthallen en met douches en vestiaires. Dit sportcomplex werd in de grond gegraven zodat het gebouw maar een verdieping hoog lijkt en de harmonie met de bestaande gebouwen buiten de site bewaard blijft. Kleurenschema Voor de keuze van de kleuren werkten we een schema uit gebaseerd op een chromatische cirkel dat uitgaat van drie basiskleuren: rood, blauw en geel. Naargelang de verschillende secties (kleuter, lager,

middelbaar); naargelang het concentratievermogen van de kinderen; naargelang hun houding in de klas en daarbuiten, pasten we de kleuren en tinten aan. Elke kleur heeft zijn impact: op de geest, maar ook op de sfeer van een lokaal. In de kleuterklassen speelt kleur een belangrijke rol. Ze is educatief en energieopwekkend. Ze is voornamelijk aanwezig in de klassen van de allerkleinsten om zo emoties en reacties uit te lokken. In de klassen van de lagere school motiveert en stimuleert de kleur de leerlingen. Maar ze kan hen ook makkelijk afleiden. We vinden dezelfde kleur terug in de klassen en in de gang, maar op een specifieke manier. Het concentratievermogen van een adolescent is delicaat. De kleuren komen dan ook subtiel en beperkt voor in de klaslokalen van het middelbaar door de glazen doorgang die het lokaal scheidt van de gang, waar de kleur alomtegenwoordig is. Adolescenten associëren primaire kleuren met kleine kinderen. Zij kiezen over het algemeen voor meer subtiele en gemengde tinten. Elke afdeling heeft een groep van drie kleuren eigen aan die afdeling. En deze kleuren wijken, naargelang de leeftijd van de kinderen, minder of meer af van de primaire kleuren. De gemengde of gemeenschappelijke gebouwen werden geschilderd in iedere kleur van elk van de afdelingen opdat de leerlingen, van welke afdeling ook, zich kunnen identificeren. Duurzaamheid Alle materialen die tijdens de afbraak en het bouwproces gebruikt werden, voldoen aan de standaarden voor duurzaam bouwen. Om de warmte zoveel mogelijk te behouden, werden alle gebouwen thermisch

17

EDUSCRIPT

Oefening baart kunst...

Perfectie bereik je niet zomaar Elke dag streven de fabrikanten van structuurelementen, lid van FEBEFAST, naar nóg betere balken, kolommen, trappen, wanden…. Daarbij laten ze niets aan het toeval over. Door het continu bewaken van het productieproces beantwoorden hun structuurelementen aan de F E B E FA S T v e r e n i g t b i n n e n F E B E ( F e d e r a t i e v a n d e B e t o n i n d u s t r i e ) de fabrikanten van structuurelementen in prefab beton: Altaan Prefab Beton – www.altaan.be / Betca – www.betca.be / Ergon – www.ergon.be / Megaton – www.megaton.be / Prefaco – www.prefaco.be Prefadim Belgium – www.prefadim.be / Ronveaux – www.ronveaux.com Structo – www.structo.be / Valcke Prefab Beton – www.valcke-prefab.be

www.febefast.be

infobeton.be FEBE - Vorstlaan 68 - 1170 Brussel - www.febe.be - [email protected]

strengste kwaliteitsnormen. Kies voor zekerheid. Eis BENOR.

Conix Architects

geïsoleerd, de nieuwe gebouwen werden voorzien van isolatie -daken, façades, vloerplaten- om koudebruggen te vermijden. De daken van de bestaande gebouwen werden geïsoleerd en het raamwerk werd vernieuwd door houten ramen met een zeer performante beglazing. Alle technische installaties voor koud en warm water werden thermisch geïsoleerd. Aan de ingang van elk gebouw zorgt een sluis ervoor dat er geen koude in de gangen en klassen binnen kan. De ramen werden gekozen in functie van de inval van natuurlijk licht. Ze geven een gevoel van ruimte, rust en veiligheid wat onontbeerlijk is voor het welzijn van leerlingen en leerkrachten. Van binnenin het gebouw genieten we van een mooi zicht op een rustig landschap. Om de elektriciteitskosten te drukken, kan de verlichting die zich dichtbij de ramen bevindt en dus dichtbij natuurlijke lichtinval, afzonderlijk aan- en uitgedaan worden.Hoger gelegen plaatsen met meer kans op geluidshinder bevinden zich ver genoeg van de residentiële wijken. Het overgrote deel van

19

de voertuigen wordt naar een ondergrondse parking met “kiss and ride”-zone geloodst. En de openlucht sportterreinen bevinden zich op het lager gelegen gedeelte, om zo de geluidsoverlast te beperken. De mobiliteitsstudie, die voorstelt zoveel mogelijk het openbaar vervoer en de schoolbussen te gebruiken, die een fietsenstalling voorziet, die de parkeerplaatsen beperkt en de locatie van de schoolbussen in het lager gelegen gedeelte van de site voorziet, werd strikt nageleefd. Voor de voorziening van warm water voorzagen we een warmtekrachtkoppeling. Op 3 september opende de Europese School zijn deuren en werden de kinderen uitgenodigd om hun klassen en nieuwe school te ontdekken. Eind augustus en midden september waren er opendeurdagen; één voor de ouders en één voor het publiek. Ze waren een succes. Iedereen was enthousiast en optimistisch over de toekomst van de school en die van hun kinderen.

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

20

ADVERTORIAL

Betonkernactivering wordt wellicht het klimaatsysteem van de toekomst. In het buitenland wordt het systeem veelvuldig en succesvol toegepast. Nu zien we dat ook in België steeds vaker gekozen wordt voor dit doordachte, integrale klimaatontwerp dat een hoog comfort koppelt aan een duurzaam energetisch concept. En dit alles tegen een betrekkelijke lage investeringskost. Ook in scholen. Op de site van de Universitaire Campus in Diepenbeek bouwt de Katholieke Hogeschool Limburg momenteel een nieuw gebouw voor het departement Handelswetenschappen en Bedrijfskunde. A2o-architecten en Studiebureau Boydens stonden in voor het ontwerp en opteerden voor een efficiënte verwarming en koeling door middel van betonkernactivering met AIRDECK vloeren.

Nieuw energie-efficiënt gebouw voor KHLim in Diepenbeek

ADVERTORIAL

Recurente kosten laag houden “Veel scholen willen het bouwbudget binnen de perken houden, maar vergeten daarbij de hoge gebruikskost die ze na het project elk jaar gepresenteerd krijgen. Energie-efficiëntie speelt bij elk van onze projecten een grote rol. We wilden een energiezuinig gebouw waarin de recurrente kosten voor verwarming, verlichting, verluchting en onderhoud zo laag mogelijk werden gehouden”, legt John Roosen, directeur van KHLim uit. “Om dit mogelijk te maken rekenden we op de expertise van a2o en studiebureau Boydens. “Nog voor de eerste pennenstreek van het ontwerp werd getekend, zaten architecten en ingenieurs samen om een integraal energetisch concept uit te werken”, pikt Jo Berben van a2o in. “Ervaring leert dat je dergelijke systemen later niet meer in een ontwerp kunt ‘inpassen’. De te nemen maatregelen moeten eerder het uitgangspunt vormen van het ontwerp.” Eén van de belangrijkste beslissingen om te voldoen aan de vraag van de bouwheer was het integreren van het betonkernactiveringssysteem. Na aanbesteding bleek het systeem van Airdeck het meest performant en prijsgunstigste. Wat is betonkernactivering? Betonkernactivering is een verwarmingsen koelingssysteem dat steeds vaker wordt toegepast. Een systeem waarbij de vloer en het dak in de winter worden ver-

warmd, door middel van een ingestort leidingsysteem. Anders dan bij de vergelijkbare vloerverwarming in woningen liggen de watervoerende leidingen niet in de afwerklaag maar in de kern van de betonconstructie. Hierdoor wordt de totale betonmassa opgewarmd of gekoeld en vinden warmte- en koudeafgifte zowel naar boven als naar beneden geleidelijk plaats. Verwarmen gebeurt met water op een relatief lage temperatuur van maximum 26 graden (gemiddeld 23 graden), koelen met water van relatief hoge temperatuur (18 tot 20 graden). Hierdoor is het systeem uitermate geschikt om te koppelen met een warmtepomp en geothermie. Wat zijn de voordelen? “Dankzij betonkernactivering houden we het binnenklimaat het hele jaar door op peil. Met deze techniek kan de thermische massa op een actieve wijze worden bijgestuurd. Doordat de grote massa veel warmte uit de leslokalen en kantoren opneemt, blijft het binnenklimaat gedurende de zomer steeds aangenaam koel. En dit zonder hinderlijke tochteffecten. Tijdens de winter wordt deze warmte langzaam weer vrijgegeven en zorgt dit systeem voor de basisverwarming volgens het principe van een standaard vloerverwarming”, licht Wim Boydens van studiebureau Boydens toe. “Hiernaast werden in het KHLim-gebouw ook gewone radiatoren voorzien zodat

21

de temperatuur in de verschillende zones accuraat kan worden bijgeregeld. De opwekking van energie gebeurt hier door middel van modulerende condenserende gasketels voor de verwarming en performante warmtepompen gekoppeld aan een hybride koeltoren voor de verkoeling.” Het nieuwe KHLim-gebouw wordt ook uitgerust met een vraaggestuurde ventilatie. In de luchtgroep wordt een hygroscopisch warmtewiel met een rendement van 85 % geïntegreerd. Het specifieke luchtdebiet hangt af van de bezetting van de verschillende lokalen. De sturing en regeling van het luchtverdelingsnet is gebaseerd op een constant drukniveau, waarbij de debieten in de verschillende zones met behulp van eenvoudige regelelementen worden afgestemd op de luchtkwaliteit. “Ook de bezonning wordt onder controle gehouden”, vult John Roosen aan. “Bij goed geïsoleerde gebouwen merk je immers dat je bij de minste opwarming door de zon een probleem hebt. a2o voorzag haar gevelontwerp van vaste vinnen die dienst doen als vaste zonnewering waardoor het zonlicht nooit rechtstreeks het gebouw verwarmt. Het bespaart ons de kosten van een screen. Het is net dit probleemoplossend denken van alle partijen waardoor ik met vertrouwen naar de oplevering uitkijk.” Meer info? www.airdeck.be

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

22

‘Scholen van Morgen’ 50 voorstudies afgerond

23

Het belangrijkste scholenbouwproject ooit! Zo werd inhaalproject ‘Scholen van Morgen’ aangekondigd. Volgens Minister van Onderwijs Pascal Smet een “unieke kans om de sterk verouderde infrastructuur in Vlaanderen aan te pakken”. En ondanks enkele belangrijke kanttekeningen is het dat wellicht ook. Nooit financierde de Vlaamse Overheid zoveel educatieve nieuwbouw op zo’n korte termijn. En dankzij deze zware investering zouden tegen 2016 een totaal van 200 nieuwe ‘Scholen van de toekomst’ worden gerealiseerd. Niet zomaar nieuwbouw, maar hedendaagse gebouwen die energiezuinig zijn. Die het hart vormen van een leefgemeenschap. Waar de infrastructuur de ontwikkeling van het onderwijs niet in de weg staat. De voorbije jaren werd achter de schermen hard gewerkt. 66 architectenteams ontwierpen meer dan 50 boeiende concepten. In dit artikel vind je een bloemlezing…

Geschiedenis Scholen van Morgen is een publiek-private samenwerking (PPS) tussen het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGIOn) en de Participatie Maatschappij Vlaanderen (PMV) aan publieke zijde en BNP Paribas Fortis en AG Real Estate aan private zijde. Het doel: op zes jaar tijd 165 nieuwbouw- of renovatieprojecten realiseren en deze 30 jaar onderhouden. Samen goed voor 625.000 m². De aanloopperiode duurde langer dan verwacht, maar de concepten liggen nu op tafel en er wordt intensief gewerkt aan een snelle realisatie. Naast de architectenteams zijn er 30 projectmanagers aan de slag om voor elk project een definitief ontwerp te realiseren. “De dialoog met de schoolbesturen is hierbij van groot belang”, onderstreept Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen. “We willen gedragen projecten die de ambities en verwachtingen zoals ze in de projectdefinities werden uitgeschreven op het terrein waarmaken. “Vandaag werden 50 voorstudies afgerond. Deze moeten nu worden gerealiseerd. In 2012 en 2013 focussen we op het ontwerpproces zodat eind 2013 de laatste vergunningsaanvraag ingediend kan worden. In 2014 gaan we dan aan het bouwen zodat de laatste school eind 2016 wordt opgeleverd.”

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

24

“Met dit project schrijven we geschiedenis. Niet alleen bouwen we voor het eerst zoveel scholen op zo’n korte termijn. Tientallen architecten dachten ook na over hoe het er de komende decennia moet uitzien.” Ontwerpcompetities Wie mag aan de slag gaan? Twee verschillende ontwerpcompetities duidden 53 architectenteams aan: 24 via de Open Oproep van de Vlaams Bouwmeester en 29 via de ontwerpcompetities van DBFM Scholen van Morgen en AG Real Estate COPiD. 13 architectenteams waren al geselecteerd nog 9 andere worden later dit jaar aangesteld. Voor de Open Oproep-procedure koos een selectiecommissie uit een shortlist samengesteld door de Vlaams Bouwmeester drie architecten en nodigde hen uit om hun concept en een visie te presenteren. Voor de 29 niet-modelprojecten organiseerde afgevaardigd bouwheer AG Real Estate COPiD de zogenaamde ‘minicompetitie’. Een wedstrijd tussen telkens vijf architectenteams. Zo werden 29 winnende architectenteams geselecteerd die aangesteld werden voor 110 scholen. Momenteel lopen nog 9 minicompetities voor 17 schoolprojecten die pas in een tweede fase toetraden. Voor 13 andere projecten werd het architectenteam overgenomen dat door de school was aangesteld voor deze besliste deel te nemen aan de DBFM-procedure. Vijf parameters “We confronteerden alle architectenbureaus met vijf belangrijke parameters”, vertelt Peter Swinnen. “Hoe zien ze de kernversterkende projecten in hun stedelijke of landelijke context? Zoeken hun ontwerpen de nabijheid op van bestaande infrastructuur zoals een gemeentelijke sportaccommodatie? En kunnen ze zich handhaven in een binnenstedelijke context of een nieuw stuk stadsontwikkeling aanzwengelen? Hiernaast was het de uitdaging om ‘brede scholen’ te bouwen door delen van de accommodatie zoals een polyvalente ruimte of sportzaal ter beschikking te stellen voor derden. Ook moesten de projecten op een slimme wijze aan retrofitting en renovatie doen door een beschermd patrimonium te renoveren of erfgoed te herbestemmen. Dit moet bijdragen tot een duurzaam beleid voor ons historisch waardevol patrimonium. “En er is meer. In hun ontwerp moesten de architecten andere stedelijke functies en bestemmingen integreren. Niet evident binnen een DBFM-operatie. Maar dat was net de uitdaging: de lijnen van een masterplan uittekenen voor toekomstige (stads) ontwikkeling. Ook een ambitieuze maar realistische planning was van belang. De inhaalbeweging had een trage start door juridische en financiële kwesties. Maar vandaag zijn alle ontwerpen klaar en worden deze in overleg met de inrichtende machten verfijnd en aangepast aan de specifieke noden en wensen.” We stellen je met plezier enkele geselecteerde projecten voor. Groene tuin in Koekelberg Een eerste voorbeeld vinden we in de op één na kleinste gemeente van ons land: Koekelberg. Het ontwerp van Bogdan & Van Broeck Architects voor het Koninklijk Atheneum grijpt

25

EDUSCRIPT

is zoveel bien plus meer kleurque de la kleur is zoveel couleur is meer zoveel meer bekijk de inspiratiefilmpjes

mooiere visionner les clips d'inspiration. resultaten bekijk de inspiratiefilmpjes

de meilleurs résultats

mooiere mooiere resultaten resultaten

betere concentratie

une meilleure concentration

eduscript kind

betere betere concentratie meerconcentratie leerplezier

plus grande soif d’apprendre

meer leerplezier meer

leerplezier

Natuurlijk, een schoolgebouw of klaslokaal dat strak in de verf zit, ou une salle de classe Bien évidemment, un bâtiment scolaire

Natuurlijk, een'mooi'. schoolgebouw strak in saviez-vous de verf zit, is eerst en vooral is eerst en vooral Maar fraîchement wist u of datklaslokaal kleur méér isdat dan alleen repeint, c’est beau ! Mais qu'une couleur ‘mooi’. Maar wist Het u dat kleur méér is dan alleen het scientifiquement oog? Het is weten n'est pas seulement belle pour l'œil ?enIl voor est prouvé prettig voor het oog? is wetenschappelijk bewezen dat prettig goed que l’emploi mûrement des couleurs a une influenceinvloed positive heeft doordacht kleurgebruik positieve invloed heeft opréfléchi hoe mensen schappelijk bewezeneen dat goed en doordacht kleurgebruik een positieve surgeldt la façon lesingens se sentent agissent. C'est non maar zichhoe voelen en functioneren. Dat nietdont alleen scholen, maaretniet op mensen zich voelen en functioneren. Dat geldt alleen invalable, scholen, seulement l’école, aussi au bureau et à la maison, ook ininziekenhuizen, kantoren en woningen en opmais al die andere ook ziekenhuizen, kantoren en àwoningen en opà l’hôpital, al die andere plekken waar u als partoutkleurt. où vousBekijk prenez votre pinceau pour colorer le monde. plekken waar u als schilder de wereld onze inspiratieschilder de wereld kleurt. Bekijk onze inspiratiefilmpjes en ontdek hoe u méér uit kleur nos clips d'inspiration et découvrez comment mieux filmpjes en ontdek hoe u méér Visionnez uit kleur haalt op sigma.be/kleur. haalt op sigma.be/kleur.profiter des couleurs sur sigma.be.

prima l’esprit sigma sigma

Natuurlijk, een schoolgebouw of klaslokaal dat strak in de verf zit, is eerst en vooral 'mooi'. Maar wist u dat kleur méér is dan alleen prettig voor het oog? Het is wetenschappelijk bewezen dat goed en doordacht kleurgebruik een positieve invloed heeft op hoe mensen zich voelen en functioneren. Dat geldt niet alleen in scholen, maar ook in ziekenhuizen, kantoren en woningen en op al die andere

27

het enorme potentieel van de site aan: een kwalitatieve stedelijke context, een terrein met een uitgesproken reliëf, een goede oriëntatie en bestaande gebouwen met een bruikbare basisstructuur. Terwijl de strakke bovenbouw van de uitgesproken modernistische gebouwen grotendeels behouden blijft, grijpen de architecten in op de relatie tussen de benedenbouw van het complex en de omgeving. Op de plaats van de huidige speelplaats komt een ondergrondse collectieve ruimte met refter en polyvalente zaal. Deze vormt het nieuwe hart van de school. De speelplaatsen voor de verschillende leeftijdsgroepen verschuiven naar de groene rand van het gebied. En op het dak van de collectieve ruimte komt een besloten, groene tuin. Polyvalente Schakelschool in Kuringen De Schakelschool in Kuringen is een lagere school voor buitengewoon onderwijs. De school telt 130 leerlingen en 30 leerkrachten. Meer dan de helft van de kinderen is gehuisvest in containerklassen op een open en groen domein met voetbalveld. Door de geleidelijke invoer van het nieuwe leerzorgkader (herstructurering van het zorgaanbod voor leerlingen met specifieke noden), evolueert de populatie naar leerlingen met een lichte mentale handicap en kinderen met autisme. Dit houdt in dat ook de huisvesting een andere invalshoek moet krijgen. Om zoveel mogelijk open ruimte te behouden, ontwierpen Geurst & Schulze Architecten een compact volume met twee bouwlagen. Een overzichtelijk gebouw met helder plan. De open en vrije ruimtes kunnen naargelang de noden omgevormd worden tot nieuwe ruimtes. De lokalen grenzen aan een polyvalente zaal, maar maken er bewust geen deel van uit. Zodat de zaal niet voor teveel afleiding zorgt in de klaslokalen. Zo ontstaat een school waarin zowel kinderen, ouders als leerkrachten zich thuis voelen. Ook de buurt vindt in de polyvalente zaal ruimte om initiatieven te ontwikkelen. Omgekeerd maakt de school gebruik van de naastgelegen sporthal en het sportterrein. Lebbeekse klassen rond atrium De vrije basisschool van Lebbeke verhuist naar een nieuwe locatie aan de Brusselsesteenweg. De school heeft de ambitie om het achtergelegen park te betrekken en nieuwe mogelijkheden te creëren voor de buurt. Met een lange witte muur aan de straatkant herstellen de architecten van Compagnie-O het gevelfront van de Brusselsesteenweg. Achter de muur bevindt zich een open ‘vestibule’ als autovrije aankomst- en vertrekzone. Het ontwerp is als een groot leerlandschap. De atriumschool heeft een maximaal visueel contact met het park. Dit hart van de school bevat de refter en de sporthal, die gezamenlijk maar ook afzon-

derlijk kunnen functioneren. De klassen lopen als een krans rond het atrium. Ze verspringen onderling, zodat de rechtlijnigheid van de circulatie verbroken wordt en het multigebruik aangemoedigd. In het park komt zowel een tribune voor voorstellingen als een stille bezinningsruimte. Verder wordt er geanticipeerd op mogelijke wisselende pedagogische scenario’s in de toekomst: dankzij de modulaire opbouw kan de school ook functioneren zonder tussenmuren. Drie scholen in één Het buitengewoon secundair onderwijs (BSO) ‘Ter Zee’ en het buitengewoon basisonderwijs (MPI) ‘De vloedlijn’ zijn gevestigd in een residentiële buurt in Oostende. Ze krijgen het gezelschap van het ‘Koninklijk Technisch Atheneum’ (KTA), een centrale voor studie- en beroepsoriëntering (CSBO), een gemeentelijke sporthal en een theaterzaal. De ontwerpers, TV Van Mieghem Lams, stonden voor de uitdaging om de drie scholen samen op één perceel te organiseren zonder het terrein te verkavelen of het groene karakter teniet te doen. Het ontwerp bakent drie zones af: de publieke plek, de verzamelende binnentuin en de boomgaard. De publieke plek verbindt de site met de belangrijkste assen van en naar de stad en vormt een aanvulling op het stratenpatroon. Centraal op de site komt een collectieve binnentuin of parkstrook, die de circulatie organiseert en ook een buffer vormt tussen de drie gebouwenn. Een boomgaard biedt plaats aan de grotere entiteiten met ateliers. De speelplaatsen van het KTA en BSO vinden een plek tussen de volumes van de ateliers. Door de volumes open te breken en naar buiten te richten, ontstaan een open atmosfeer. Terwijl in de collectieve binnentuin een zekere beslotenheid wordt nagestreefd. Bij het samenvoegen van de programma’s van de drie scholen zorgden de ontwerpers voor een maximale synergie. Verschillende voorzieningen, zoals de sporthal, de theaterzaal of de refter, worden zoveel mogelijk gedeeld gebruikt. Zowel door de verschillende scholen als door de buurt. Les in een kasteel Het Groenendaalcollege in Merksem is gevestigd op de site van een negentiende-eeuws kasteel met rondom een groen kasteelpark vol sportmogelijkheden. Door jarenlang gebruik is de burcht echter afgeleefd en aan renovatie toe. Gezien de zonevreemde ligging in het parkgebied was een uitbreiding niet mogelijk. Daarom delen de architecten van HUB het gebouw op een efficiënte manier in met klaslokalen tot in de zolderruimten. Ook de latere aanbouw achteraan, die met zijn gevel de bouwstijl van het

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

28

kasteel imiteert, blijft behouden. Door de ruimte te bevrijden van haar tussenvloer en een nieuw glazen dak te voorzien, ontstaat een dubbelhoge, polyvalente zaal die ook voor naschoolse activiteiten gebruikt kan worden. Op die manier krijgt dit brokje cultureel erfgoed een zinvolle herbestemming. Parochiezaal in school De gemeente Riemst wil de gemeentelijke basisschool bouwen nabij de sportvoorzieningen en de naschoolse opvang in de dorpskom van Herderen. Omdat de ruimte beperkt is, moet het oude parochiehuis gesloopt worden. De polyvalente ruimte van de nieuwe school zal, als tegemoetkoming, ook dienen als parochiezaal en buurthuis. Dierendonckblancke architecten voorziet een compact volume met een slimme inplanting die een sequentie van levendige publieke en private ruimten doet ontstaan. De speeltuin wordt gemeenschappelijk gebruikt door de kleuterschool en de kinderopvang. Het buurthuis wordt binnen de schoolmuren geïntegreerd, maar kan ook onafhankelijk functioneren. Het buurtplein aan de ingang van het kerkhof is zowel speelplaats als publiek plein. Kunstencampus Eilandje in Antwerpen Scholen brengen leven in de stad. Daarom wil de stad Antwerpen een ‘kunstencampus’ inrichten op het Eilandje. Een nieuw stadsdeel in de voormalige haven. Het huidige Stedelijke Instituut voor Sierkunsten en Ambachten (SISA) op het Cadixeiland krijgt er met de Koninklijke Balletschool (KBA) een zusje bij. Door de samenvoeging van het SISA en het KBA willen beide scholen een maximale synergie realiseren. Zo worden refter, cafetaria en buitenruimten gemeenschappelijk gebruikt, zodat spaarzaam met de ruimte wordt omgesprongen. Hild und K Architecten presenteert een krachtig concept voor de reno-

vatie en uitbreiding. De oude school, een beschermd gebouw uit de jaren ’30, wordt met minimale middelen gerenoveerd. De structuur en het karakter van de architectuur van voormalig stadsarchitect Emiel Van Averbeke leiden het ontwerp van de nieuwbouw. Ook een oude havenloods wordt ingelijfd. Op die manier blijft het industriële karakter van het Eilandje behouden in het ontwerp. Beide instituten zijn sterk met elkaar verweven. Zo biedt de nieuwbouw op de eerste verdieping een onderkomen aan de dansstudio’s van de balletschool, terwijl in het souterrain de sport- en turnzalen van het SISA zijn ondergebracht. Die worden afzonderlijk ontsloten zodat ze ook voor de buurt bruikbaar zijn. Boven de dansstudio’s zijn dakterrassen gemaakt die toegankelijk zijn voor de leerlingen van beide scholen. Aansluitend op de campus ontwierpen de architecten een woningcomplex dat door een private ontwikkelaar zal worden gebouwd. De woningen zijn afgeschermd van het rumoer, maar genieten toch van boeiende zichten op de danszalen, binnentuinen en het water van de dokken. TSM in Mechelen Steeds meer scholen trekken weg uit de stedelijke kernen. Het dichte weefsel van de stad laat weinig ruimte voor uitbreidingen of sport en spel. Toch biedt een school in het stadscentrum een belangrijke meerwaarde. Het draagt niet alleen bij tot de versterking van de kern, maar garandeert ook een duurzame mobiliteit. De Technische Scholen Mechelen is gelegen in het hart van Mechelen, in de schaduw van de Sint-Romboutstoren. Aan de straatzijde komt een nieuw complex. De footprint is kleiner dan

29

die van het te slopen gebouw. Zo ontstaat nieuwe buitenruimte voor de leerlingen. De ligging is een grote troef voor de uitstraling. Maar ook voor het naschoolse gebruik, zoals het volwassenenonderwijs. Door de grote, open gevel dringt het schoolleven tot op de straat door. De centrale passage is tegelijk refter, podiumzaal en overdekte ruimte tijdens lesonderbrekingen. Het ontwerpvoorstel volgt zeer bewust geen pedagogisch model. De architecten ontwierpen een eenvoudige draagstructuur en een symmetrische ontsluiting met gangen, lichtpatio’s en trappenhuizen. Een intelligente ruïne waarin de tijd kan spelen en verandering ingebakken zit. Ursulinen in Mechelen Nog in Mechelen zit de Ursulinenschool al jarenlang gekneld in een bouwblok aan de Brusselsepoort. Toch wil de school zich op deze strategische plek – in de binnenstad, maar vlak aan de ring – verder ontwikkelen. Label architecture formuleert een sterke strategische visie voor de verdere verdichting van het bouwblok. De architecten vereenvoudigen en versoberen het masterplan dat eerder door HASA-architecten was ontwikkeld tot een aaneenschakeling van heldere maar efficiënte bouwvolumes. De leefwereld van de leerlingen staat centraal. De open ruimte wordt gemaximaliseerd. Op een dak komt een nieuwe speelplaats die in contact staat met de bestaande op de begane grond. Verder komt er een balkvormig volume voor de basisschool en een nieuwe sporthal met daarboven klaslokalen en onderaan een fietsenstalling. De smalle balk in de diepte van het bouwblok laat een schoolsteegje en een blik op het schoolleven open vanaf de straat. De architectuur is sober en vrij van spektakel of opsmuk.

Middenschool KA Stene in Oostende KA Steven ligt aan de rand van de kuststad, niet ver van de luchthaven. Vlakbij bevindt zich een basisschool. Naast het domein komt een nieuwe woonwijk. De nieuwbouw moet de pedagogische visie van de school weerspiegelen: transparant en participatief. De architecten van Urban Platform vertrokken vanuit een modulaire structuur. Die laat niet alleen toe om zeer eenvoudig functies en lokalen te wijzigen, maar ook om verschillende combinaties te maken van binnen- en buitenruimten. De gangen liggen aan de buitenzijden van het gebouw. De gevel aan de straatkant geeft de school een duidelijk nieuw gezicht. Nieuwe sportzalen in Oudenaarde Twee secundaire scholen en twee scholen van het buitengewoon basisonderwijs in Oudenaarde kampen met een gebrek aan sportinfrastructuur. Ze sloegen de handen in elkaar om op een centraal gelegen site een sportcomplex te bouwen. Architecten Koppert & Koenis moesten het programma organiseren en het gebouw integreren in de woonbuurt. De alomtegenwoordige hagenstructuur in de buurt diende als aanknopingspunt. Rond de site komt een omsloten groene haag waarboven twee volumes uitsteken. De sporthallen zijn licht ingegraven zodat de bouwhoogte beperkt blijft. Pleinschool en Sint-Amandscollege in Kortrijk Scholengroep DPSA is gevestigd op zeven verschillende locaties in Kortrijk en Harelbeke. Door een totale herschikking van het onderwijsaanbod wil het bestuur het aantal vestigingsplaatsen verminderen. Na een studie van het bestaande patrimonium stelde Labo A van de Universiteit Gent een gefaseerd masterplan op waarin drie locaties behouden blijven: twee in de binnenstad

EDUSCRIPT

PROJECT

SCHOOL IN STYLE

Wie zegt dat naar school gaan saai is? Of dat speelplaatsen grijs moeten zijn? Stone & Style by Ebema maakt van elke speelplaats een plek waar kinderen voluit kunnen spelen en ravotten. En dat dankzij een compleet gamma tegels, betonklinkers, lineaire elementen en meubilair in tal van leuke kleuren, formaten en afwerkingen. Met Stone & Style by Ebema hebt u alles in handen om van de speelplaats een echte leef- en speelruimte te maken boordevol prikkels en fantasie.

PLANNEN VOOR MORGEN? Bescheiden, middelgroot of groot? Ongecompliceerd of net supercreatief? Veelzijdigheid is onze grootste troef. Op www.ebema.com vindt u niet alleen alle praktische informatie, maar ook tal van realisaties. Wedden dat u er inspiratie vindt voor uw eigen droomspeelplaats? Bovendien kunt u na registratie via MyEbema onze productcatalogus downloaden. Voor meer info of onze ‘school in style folder’, contacteer ons via: [email protected].

AMEBE yb

sreteeP truK isidned teici sumaiuqile muie su ese q dMA atidobyuEBE mue diuq mangida uq e e s c i p s a m , mureps atcenon et

tendaal atidouq dese 3, B-3690 Zu diuq mangida 43 Dijkstraat q dese mu2e [0 u o d i t a a d i g n a m q u +3 ] 89 61 31 F: mue di | 11 00 61 T: +32 [0] 89 Rijkevorsel eg 204, B-2310 Oostmalsesteenw ] 3 311 77 00 [0 2 08 47 | F: +3 T: +32 [0] 3 312

31

van Kortrijk en één in Harelbeke. ABSCIS Architecten stond in voor het ontwerp. De schoolsite aan de Leiekant in Kortrijk wordt verder uitgebouwd tot een veilige thuishaven voor de leerlingen van de eerste graad. Het internaat krijgt een nieuw eetzaal en een oude kloostervleugel wordt gerenoveerd en heringericht. Op de Diksmuidekaai, waar de scholen voor de 15- tot 18-jaringen en de basisschool hun stek vinden, kiezen de architecten voor een campusmodel. Hier worden een aantal omvangrijke nieuwbouw-

en renovatieprojecten gerealiseerd. Elke entiteit krijgt er een eigen plek en identiteit. De campus is een open en voor het publiek toegankelijk gebied of park. Dwars door dit park en langs het centraal gelegen campusplein lopen voet- en fietspaden die het noorden van de stad via de nieuwe Collegebrug verbinden met het centrum en met de schoolsite aan de Leiekant. Dankzij het publieke karakter en de verbindingen met de stad slagen de architecten erin om de betrokkenheid tussen school en buurt gevoelig te verhogen.

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

32

INHAALBEWEGING DRINGEND NODIG Het nieuwe schooljaar is gestart met een negatief record voor Vlaanderen. De wachtlijst voor scholenbouw is langer dan ooit tevoren. Liefst 2.655 dossiers die samen 2,6 miljard euro kosten, zitten momenteel in de wachtzaal. AGIOn maakte deze alarmerende cijfers bekend in hun jaarverslag. Scholen hebben nood aan investeringen zoals ‘Scholen van Morgen’. Zes op tien van onze Vlaamse onderwijsgebouwen zijn immers ouder dan veertig jaar, de helft daarvan is zelf zestig of meer. Vorig jaar al raakte bekend dat scholen tien jaar moeten wachten na het indienen van hun dossier. AGIOn durft naar eigen zeggen geen voorspellingen te doen omtrent de wachttijden voor scholen die anno 2012 een dossier indienen. Hoewel de laatste jaren een steeds groter budget werd vrijgemaakt, blijft het dus een probleem. In 2006 werd het budget met 50 miljoen verhoogd, in 2008 kwam er een vast bedrag van 75 miljoen bij. Samen met een eenmalige investering van 175 miljoen. In 2011 werd dat zelfs 194 miljoen euro, maar toch blijkt dit onvoldoende om de achterstand weg te werken. In 2004 lanceerde toenmalig minister van Onderwijs Frank Vandenbroecke (sp.a) het idee voor een publiek-private samenwerking. Vijf jaar later werden de gezochte partners gevonden en kwam het concept ‘Scholen van Morgen’ van de grond. Nu, nog drie jaar later, reageren de onderwijsinstelling gematigd tevreden op de inspanningen. De wachtlijst werkt nog steeds ontmoedigend en scholen hebben driemaal zoveel geld nodig om het hoofd boven water te houden, luidt het.

ARCHITECTEN SCHOLEN VAN MORGEN Architecten aangesteld via Mini-Competitie GO1: Planomatic – Radermacher & Schoffers GO2: Marlies Rohmer GO3:- TV Frencken Scholl - Buro 5 GO4: BEAI - Arduenna Pass GO & O: De Bouwerij - Aupa Pass V: Licence to Build-Aedas Technisch: L3M – Abetec Renovatie: Stramien Bijz Ond: EVR Architecten Pass Antw: Buro II – Arch+I Gem basis kl O:Bovenbouw Gem basis kl M: THV Brut - BO - Hoeba Gem sec: Stéphane Beel architecten Gem basis kl W: De Jong-Gortemaker-Algra Broeders v Liefde: Hasa Architecten Bisdom Antw1: Markant Bisdom Antw2: Licence to Build-Aedas OZCS: TV IEA-PlusOffice-Grontmij Kath Ond Vilvoorde: Licence to Build - Aedas Kath Ond Roeselare: Groep 3 Architectuurburo Kogeka Geel: TV Hertzberger-Bossuyt Kat Ond Peer: Bekkering Adams Architecten Vrij sec West: arch D’Hondt Vrij sec Oost: ELCO Vrij sec Midden: RDBM Vrij Gemengd: De Jong-Gortemaker-Algra Vrij basis West: TV arch Vande Kerckhove - Buro architect Vrij basis Midden: KROS Vrij basis Oost: Labo Architectenbureau Architecten aangesteld via Open Oproep 006-000 G in Heverlee: Cuypers & Q 007-000 O in Antwerpen: HildundK architecten 028-000.G in Boom: Areal Architecten 030-000.G in Heist-op-den-Berg: Jef Van Oevelen 034-000.G in Koekelberg: Bogdan & Van Broeck

048-000.G in Kuringen: Geurst & Schulze 052-000.V in Lebbeke: Compagnie O 075-000.G in Oostende: TV Tom Van Mieghem - Ghislain Lams 103-000.V in Merksem: HUB cvba 107-000.G in Vilvoorde: PT Architecten 109-000.O in Duffel: TV KPW Architecten 112-000.O in Riemst: Dierendonck Blancke Architecten 116-000.G in Bocholt: TV Lens - Uarchitects 133-000.G in Halle: Stéphane Beel 167-000.V in Aalter: VMX Architecten 174-000.V in Mechelen: AWG Architecten 184-000.G in Schoten: A33 187-000.G in Oostende: Urban Platform 198-000.V in Mol: TV Teema - Wirtz 199-000.G in Erpe-Mere: Bart Dehaene - Sileghem & Partners 202-000.V & 310-000.V in Antwerpen: TV IEA-PlusOffice-Grontmij 214-000.V & 275-000.V & 276-000.V in Kortrijk: Abscis 236-000.V in Mechelen: Label Architecten 242-000.V in Oudenaarde: Koppert & Koenis Architecten proefprojecten 002-000.G in Sint-Niklaas: Abscis 003-000.O in Londerzeel: TEEMA Overgenomen Architecten 005-000.V in Beringen: OSAR 019-000.O in Kalmthout: Jef Van Oevelen 050-000.O in Lille: Kennes-Ellegeert - K. Beeck 059-000.V in Melle: Maenhout 079-000.O in Machelen: Plaza 110-000.V & 270-000.V in Kortrijk: TV SAR - De Vloed 121-000.V in Wilsele: A33 137-000.O in Mortsel: Crepain - Binst 150-000.O in Alsemberg: Ravestijn & Partners 211-000.V in Aarschot: DBV

De perfecte isolatie voor de bouw en renovatie van schoolgebouwen. Voor schoolgebouwen zijn kwaliteitsvolle en duurzame bouwmaterialen van groot belang. De keuze voor een optimale isolatie is hierbij cruciaal. Recticel Insulation biedt kwaliteitsvolle isolatieproducten en -oplossingen aan met een uiterst hoge isolatiewaarde.

Bovendien is Recticel Insulation de enige fabrikant van harde isolatieplaten in polyurethaan met een door CEN erkend en onafhankelijk Keymark kwaliteitslabel. U bent dus zeker van de hoge kwaliteit.

Recticel Insulation - T +32(0)56 43 89 43 - [email protected] - www.recticelinsulation.be

EDUSCRIPT

34

ADVERTORIAL

De NBN 400 S01–2 beschrijft de akoestische eisen waaraan gebouwen en ruimtes in een schoolomgeving moeten voldoen. De norm wordt binnenkort gepubliceerd, en is voor de architect de basis voor de akoestische architectuur van het gebouw. Hoewel in concept eenvoudig, is de vertaling van de eisen naar een concreet project vaak lastiger. Niet alleen gaat de norm voor schoolgebouwen verder dan deze voor residentiële woningbouw door de introductie van een belangrijk aantal eisen naar galmbeheersing, de norm legt architecten ook een akoestische evaluatie en studie op in de ontwerpfase van het project. Juist daardoor ontstaan belangrijke twijfels en onzekerheden inzake de kost van een goede akoestiek in de scholen van morgen. Verkeerde concepten of slechte uitvoeringen in bouwakoestiek oplossen is quasi altijd een financiële kater, en dus is ‘bezint eer ge begint’ in deze bijzonder aan de orde.

Sound ‘Quality’ in de schoolomgeving, dure luxe, of evidentie? Concept akoestische studie “Er is nood aan een soort ‘concept’ akoestische studie, die de architect en bouwheer een helikopterzicht biedt over het project, en waarbij diverse opties naar inplanting van de gebouwen, de indeling van het complex, de voorgestelde materialen en constructiewijzen,… naast elkaar zet, en daar bovendien de budgettargets naast zet”, aldus Christophe De Bonne van Studiebureau Sonorcontrol. “Dergelijke oefening vergt van het akoestisch studiebureau niet alleen de gedegen expertise in bouwakoestiek, maar eveneens, en even belangrijk, de praktische fieldkennis en inzicht in de kosten.” Volgens Christophe betaalt zo’n conceptstudie zich altijd dubbel en dik terug. “De schaalgrootte van schoolbouwprojecten is dusdanig groot dat geoptimaliseerde akoestische keuzes in samenhang met aspecten van stabiliteit, technieken en architectuur een tiendubbele slok op de borrel schelen.” “Helaas moet dit inzicht nog doordringen. Bijvoorbeeld de vraag stellen of sound quality in een schoolomgeving een ‘dure luxe’ is, dan wel een ‘evidentie’ typeert het nog ontbreken van de ‘acoustical feeling’. Uiteraard is sound quality in

ADVERTORIAL

de schoolomgeving een evidentie! Lesgeven is immers nog altijd quasi integraal auditief.” Sonorcontrol “Studiebureau Sonorcontrol is gespecialiseerd in industriële en bouwtechnische akoestiek. Onze aanpak blinkt uit door sterk pragmatisme en ervaring op het terrein. Naast volledige bouwakoestische studies, biedt Sonorcontrol architecten en aannemers ook de ‘help desk service’: bouwakoestische vragen of onzekerheden die ‘en cours’ opduiken worden door ervaren ingenieurs kort op de bal behandeld en beantwoord. En evident is Sonorcontrol ook vaak ‘waakhond’ op de werven. Zo worden gerichte controlemetingen tijdens kritische fases van een bouwproject genomen. Een mooi voorbeeld van het kunnen van Sonorcontrol is de verbouwing en nieuwbouw van de Lessius Hogeschool, campus de Molen, in Antwerpen. Inclusief het ontwerp van een prachtig nieuw auditorium. Het studiebureau tekende er voor een akoestisch totaalconcept binnen de praktische en budgettaire mogelijkheden. Meer info: www.sonorcontrol.be

Sonorcontrol Geluidproblemen zijn nooit simpel. Het vergt een gedegen opleiding om lawaai en geluid te ‘begrijpen’, laat staan, problemen op te lossen. De ingenieurs van Sonorcontrol weten dit. Maar weten ook dat dagelijks volhardend zoeken naar oplossingen wordt beloond. Grondige basiskennis in de fysica van geluid en trillingen, ondersteuning door akoestische software, en een full scale akoestisch labo met de recentste meetapparatuur zijn slechts de ‘tools’. De uitdaging vergt meer: praktische benadering, correcte analyse, snelle stappen in de oplossingsontwikkeling. De Sonorcontrol ingenieurs zijn in dit water gewassen, met ruime ervaring in de akoestische productontwikkeling, bouwakoestiek en de co-engineering voor machine-en apparatenbouwers. Consultancy is voor Sonorcontrol geen dik rapport schrijven. Het is meedenken, meewerken, meeontwikkelen.

35

EDUSCRIPT

! ! W I E U uw

N raag nu

n! a a v r laa p m e ex

Uitgebreider dan ooit. Brandend actueel. Oplossingen voor elk project. Häfele Belgium N.V. Lindestraat 13 A/PB 37, 9240 Zele • Tel: +32 (0)52/45 01 14 • Fax: +32 (0)52/45 01 51

w w w.hafele.com

37

De Algemene Directie Veiligheid en Preventie startte naar aanleiding van de problematiek ‘diefstal met braak in scholen’ het innoverende project ‘Beveiliging van scholen’. De modernisering, toename van technisch apparatuur, schaalvergroting en beperkte sociale controle maken van scholen een aantrekkelijk doelwit. “In veel gevallen kunnen inbraken en diefstallen in scholen worden voorkomen”, horen we van Marijke Deroover, van de Algemene Directie Veiligheid en Preventie van de FOD Binnenlandse Zaken. “Veel scholen zijn echter weinig of onvoldoende beveiligd. Gelukkig kunnen de risico’s aanzienlijk verminderd worden door het nemen van een reeks preventieve maatregelen.”

Beveiliging scholen, preventie van inbraak, diefstal en vandalisme Veiligheidsbeleid “Te vaak wordt onmiddellijk gedacht aan technische oplossingen en dure investeringen. Maar eenvoudige, organisatorische maatregelen worden vergeten, waardoor het gebruik van de dure investeringen minder efficiënt wordt. Een

alarmsysteem alleen is niet voldoende. Een degelijk sleutelplan, een goed uitgewerkt waardebeheer en een efficiënte toegangscontrole zijn minstens even belangrijk. Sensibilisatie en attitudevorming zijn een cruciale schakel. Daarnaast moet er ook aandacht geschonken worden aan veilig hang- en sluitwerk en een optimale verlichting.” In dit artikel geven we aandacht aan het veiligheidsbeleid. In volgende edities

van Eduscript spitsen we toe op andere beveiligingsaspecten. “Een adequaat veiligheidsbeleid is geen adhoc beleid waarmee de school reageert op een incident dat zich op dat moment voordoet, maar een beleid dat planmatig, structureel en schoolbreed is. Het is dan ook belangrijk dat men zich op

alle niveaus, directie, leerkrachten en ook op gemeentelijk niveau, bewust is van de risico’s en van de eigen verantwoordelijkheden. Een veiligheidsbeleid kan enkel

slagen wanneer het gedragen en gestimuleerd wordt door alle betrokken actoren. Tevens mag het veiligheidsbeleid niet los staan van het algemeen beleid van de school, maar moet het vervat zitten in het pedagogisch en personeelsbeleid.” “Duid een veiligheidsverantwoordelijke aan en stel een werkgroep samen om een preventie- en veiligheidsplan op te stellen en de preventieve maatregelen om te zetten in de praktijk. Aan deze werkgroep kan, naast de veiligheidsverantwoordelijke, ook de lokale diefstalpreventieadviseur, de gemeentelijke preventiedienst, de lokale politie en de technische dienst van de school deelnemen. Overleg op regelmatige basis.”

EDUSCRIPT

38

© Lecot

EDUSCRIPT

“Om een geïntegreerd veiligheidsbeleid uit te bouwen is het bovendien belangrijk om een goed inzicht te verwerven in de situatie. Preventie en beveiliging zijn immers maatwerk en moeten dus gebaseerd zijn op een goed en objectief inzicht in de veiligheidsproblemen van de school. Dit inzicht kan je bekomen aan de hand van een veiligheidsaudit en een incidentenregistratie.”

Veiligheidsverantwoordelijke “Naast de directie, die de eindverantwoordelijkheid draagt, is het belangrijk dat er een veiligheidsverantwoordelijke wordt aangeduid om de preventieve maatregelen in de dagelijkse werking te integreren. Het is belangrijk dat het veiligheidsbeleid niet topdown wordt georganiseerd, maar dat het breder wordt gedragen.”

Eerste prioriteiten Op basis van de gegevens die met behulp van deze instrumenten worden verzameld, kunnen de eerste prioriteiten worden bepaald. Zo is het belangrijk dat het veiligheidsplan concreet is en duidelijk al de te nemen maatregelen weergeeft. Bovendien moet er ook bepaald worden wie er verantwoordelijk is voor de uitvoering en de coördinatie ervan. Tevens moet op voorhand een duidelijke timing worden opgesteld. En dient het plan voortdurend geëvalueerd en bijgestuurd worden.

“Deelname aan het overleg met externe partijen, het opzetten van een incidentenregistratie en het opstellen en coördineren van het veiligheidsplan vormen onderdelen van het takenpakket. De uitvoering van het plan kan liggen bij andere personeelsleden, een breed gedragen veiligheidsbeleid is immers het doel.”

“Om het preventie- en veiligheidsbeleid kracht bij te zetten, kunnen het schoolreglement, de samenwerking met de lokale politie en de lokale overheid, meer bepaald de preventiedienst, belangrijke ondersteuningsinstrumenten zijn. En om het draagvlak voor het beleid te realiseren, is het bovendien belangrijk om personeelsleden en leerlingen te betrekken bij het beleid en hen te sensibiliseren voor het nemen van preventieve maatregelen.”

“Daarnaast vormt de veiligheidsverantwoordelijke tevens het aanspreekpunt voor veiligheid voor de directie, personeelsleden, leerlingen en externe partners en dient hij te werken aan een structurele samenwerking met de lokale politie. Bovendien dient hij de directie te adviseren bij het nemen van beslissingen op het vlak van veiligheid.” Diefstalpreventieadviseur “Een diefstalpreventieadviseur kan een school ondersteunen bij het opmaken van een veiligheidsdiagnostiek van het schoolgebouw, schoolterrein en de omgeving. De adviseur zal na een bezoek ter plaatse of na het bestuderen van de plan-

nen een advies op maat voorleggen: van eenvoudige organisatorische maatregelen tot mechanische en elektronische maatregelen. Zijn advies is gratis en objectief.” “Waarom diefstalpreventie? Het is een belangrijk middel om inbraken en diefstal in woningen, handelszaken en openbare gebouwen terug te dringen. Gebouwen die degelijk beveiligd zijn, lopen niet alleen minder risico op inbraak, maar hebben ook een hogere kans dat een inbraakpoging vroegtijdig wordt afgebroken. Bovendien zullen bepaalde maatregelen de gevolgen van een inbraak aanzienlijk verminderen.” “De gegevens van de diefstalpreventieadviseur van een gemeente of politiezone kunnen worden teruggevonden op www. besafe.be. Op deze website vind je ook informatie over tal van preventie-initiatieven en preventietips voor verschillende criminaliteitsfenomenen.” Veiligheidsaudit “Een veiligheidsaudit geeft een school de mogelijkheid om na te gaan welke preventieve maatregelen reeds werden genomen en om de hiaten in kaart te brengen. Een veiligheidsaudit houdt concreet in dat de veiligheidsverantwoordelijke, samen met de leden van de werkgroep en de diefstalpreventieadviseur, de schoolgebouwen, het schoolterrein en de omgeving nauwkeurig bekijkt. Het kan ook interessant zijn om de pre-

39

ventiedienst van de brandweer uit te nodigen. Deze audit gebeurt aan de hand van een checklist. Een werkinstrument bij het opstellen van het veiligheidsbeleid van de school.” “Naast de informatie die tijdens deze rondgang wordt verzameld, wordt de audit aangevuld met documenten van de school waarin informatie over veiligheid wordt teruggevonden. Het schoolreglement, gesprekken met verschillende personen (conciërge, personeelsleden en directieleden) die de werkgroep informatie verschaffen over een aantal procedures en over de beveiliging in het algemeen, zijn een interessante aanvulling.” Checklist Aan de hand van een checklist wordt nagegaan of een pakket organisatorische, bouwkundige, mechanische en elektronische maatregelen worden toegepast. Het zijn algemene richtlijnen die dienen aangepast te worden aan de lokale omstandigheden, namelijk de omgevingsfactoren, de structuur van de school en de middelen die voorhanden zijn.

© Lecot

Organisatorische maatregelen: “Veiligheid begint met het ontwikkelen van goede gewoonten. Hoewel ze vaak over het hoofd worden gezien, zijn deze maatregelen goedkoop, eenvoudig en vormen ze de eerste en essentiële stap in de beveiliging van een school en bij het opstellen van een veiligheidsplan.

In het veiligheidsplan moet er dan ook prioritaire aandacht worden geschonken aan deze maatregelen. Hierbij gaat het zowel om het invoeren van procedures, zoals sleutelbeheer, sluitingsprocedures, toegangscontrole, incidentenregistratie en waardebeheer, als om het opnemen van de verantwoordelijkheid op alle niveaus.” Bouwkundige en mechanische maatregelen: “Een inbraakpoging die langer dan drie minuten duurt, ontmoedigt de inbreker. Een inbreker wil de kans dat hij gezien of gehoord wordt absoluut vermijden. De inbraak moet dan ook zo weinig mogelijk tijd vragen. Een betere beveiliging vergroot de inbraaktijd, waardoor de kans vergroot dat de inbreker zijn inbraak zal staken. Het gebruik van bouwkundige en mechanische beveiligingsmaatregelen is dan ook een belangrijke maatregel om een extra obstakel te vormen voor inbrekers.” Elektronische maatregelen: “Een alarmsysteem en/of een camerasysteem verhindert geen inbraak. Deze maatregelen moeten gezien worden als een installatie van een bijkomende beveiliging, naast de organisatorische en mechanische maatregelen en dienen dan ook de laatste plaats in te nemen in uw veiligheidsplan. Het alarmsysteem zal wel elke inbraak of poging tot inbraak detecteren. Na het afgaan van een alarm rest de die-

ven nog maar weinig tijd om hun slag te slaan. De buitensirene en de zichtbare flashes zullen ook sommige daders afschrikken. Een camerasysteem kan nuttig zijn bij de identificatie en bij de melding van de feiten.” Incidentenregistratie “Sommige scholen vinden een incidentenregistratie niet nodig omdat ze menen dat er geen incidenten plaatsvinden. Maar hoe weet je dat als je niet systematisch registreert? Het is noodzakelijk dat niet alleen alle incidenten systematisch gemeld worden, maar dat ze ook op een correcte en consequente wijze geregistreerd worden. Op die manier krijgt de school een totaalbeeld van de problematiek: kwetsbare zones, kwetsbare groepen, begeerde voorwerpen van diefstal, gevoelige tijdstippen,…” “Een analyse van deze gegevens moet minstens één keer per jaar teruggekoppeld worden aan de schooldirectie en kan gebruikt worden om het veiligheidsplan op te stellen en bij te sturen. Zo kunnen er structurele maatregelen en sensibiliseringscampagnes opgezet worden die rechtstreeks inspelen op de problemen.” • Hoe? (via standaardregistratieformulier, incidentenboek of digitale registratie) • Wat? • Wat zijn de feiten? (diefstal, vandalisme, inbraak,…) • Wie is het slachtoffer? (leerling, leerkracht, de school,…)

EDUSCRIPT

styles in carpet tiles

IN-GROOVE, de sleutel tot een gezonde leeromgeving Een gezond binnenklimaat in het klaslokaal is van fundamenteel belang. Optimale luchtkwaliteit draagt bij tot een gunstige leeromgeving en bevordert het welbevinden en comfort. Onderzoek toont aan dat de concentratie van fijnstof in klaslokalen toeneemt en de luchtkwaliteit ernstig aantast. Dat kan leiden tot ontwikkeling van astma, vermoeidheid en onoplettendheid met verminderde leerprestaties tot gevolg. Het is dus essentieel om de hoeveelheid fijne stofdeeltjes in het klaslokaal te reduceren. modulyss heeft het antwoord op deze problematiek: IN-GROOVE. Tapijttegels die maar liefst zes keer beter zijn in het opvangen en het vasthouden van fijnstof dan harde vloeren. IN-GROOVE vormt hiermee de meest geschikte oplossing voor veel belopen ruimtes zoals schoolgebouwen, gangen en inloopzones. Want luchtkwaliteit is levenskwaliteit. ®

Meer informatie: modulyss | T +32 (0)52 45 72 11 | [email protected] | www.modulyss.com ®

© Lecot

41

• Wanneer deden de feiten zich voor? (lesuren, pauze, weekend,…) • Waar deden de feiten zich voor? (klaslokaal, speelplaats, omgeving van de school,…) • Waren er getuigen? • Wie is de dader? (onbekend, leerling, externe persoon,…) “Opgelet: een registratie is geen aangifte. Het is enkel een intern instrument voor de school om de problematiek in kaart te brengen. Toch kan deze informatie interessant zijn voor de lokale politie.” Schoolreglement “Een degelijk onderbouwd schoolreglement kan de eerste aanzet zijn tot een veiligheidsbeleid. Het biedt houvast aan het schoolpersoneel, de conciërge en de leerlingen. In dit reglement dient niet enkel vermeld te staan aan welke regels iedereen zich moet houden binnen de school, maar wordt ook aandacht besteed aan de richtlijnen en procedures inzake veiligheid: pestprotocollen, leefregels, regels over het gebruik van fototoestellen, mobiele telefoons, chatten op het inter-

net,… Op deze manier vormt het een basisdocument binnen het veiligheidsbeleid van de school. Het is aanbevolen dat het document ter inzage aan het onthaal en/ of secretariaat gelegd wordt.” Sensibilisatie – attitudevorming “Informeren, sensibilisering en attitudevorming zijn belangrijke stappen in het uitbouwen van een efficiënt veiligheidsbeleid. Met attitudevorming wordt het geheel van sensibiliseringsacties bedoeld die de houding van directie, personeel, leerlingen en bezoekers beïnvloedt. Het bekomen van de juiste attitude is van essentieel belang voor het welslagen van het veiligheidsbeleid.” “Want maatregelen van welke aard dan ook, slagen slechts als ze gedragen en gestimuleerd worden door alle betrokkenen. Hoeveel geld je ook uitgeeft, zolang je je niet op alle niveaus bewust wordt van de risico’s, van de eigen verantwoordelijkheid en een minimum aan discipline aan de dag legt, kan je geen komaf maken met de veiligheidsproblemen. Het sensibiliseren en informeren van de per-

soneelsleden en leerlingen kan worden gerealiseerd door het opzetten van informatie- en sensibiliseringscampagnes door brochures en folders, nieuwsbrieven, affiches, personeelsvergaderingen, stickeracties,...” Samenwerking met politie “Tot slot bevelen we aan om een partnerschap aan te gaan met de lokale politie. Ook een samenwerking met de lokale preventiedienst van de gemeente kan een meerwaarde bieden. Hierin kunnen op een duidelijke en gebruiksvriendelijke wijze de procedures van doorverwijzing en samenwerking worden vastgelegd.” “Maak praktische afspraken over spijbelgedrag en andere feiten zoals druggebruik, geweldsdelicten en diefstallen. Maak afspraken over het doorgeven van informatie en over een gezamenlijke aanpak van de problematiek. Over hoe en op welke wijze de school het best contact opneemt met de politie bij problemen. Hierdoor kan je snel ingrijpen om erger te vermijden.”

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

42

ADVERTORIAL

Alasept, een hoogwaardige antibacteriële coating voor meubel- en bouwbeslag, waarop de Duitse Häfele-groep wereldwijde exclusiviteit heeft, biedt sinds vorig jaar dé oplossing in de vaak moeizame strijd tegen ziekenhuisinfecties. Hierdoor worden de problemen rond hygiëne in bijvoorbeeld rusthuizen, dokterspraktijken en onderwijsinstellingen sterk gereduceerd.

Meubel- en bouwbeslag met antibacteriële coating

Ziekenhuisbacteriën Hygiëne in zorginstellingen zoals ziekenhuizen, bejaardentehuizen, maar ook dokterspraktijken, staat de laatste jaren hoog op de agenda. Daar zit het hoge risico op MRSA, beter bekend als de ziekenhuisbacterie, ongetwijfeld voor veel tussen. Zo zijn wereldwijd 53 miljoen mensen hiermee besmet. Vooral voor fel verzwakte patiënten kan dit fatale gevolgen hebben. Recent werd ook een nieuwe,

agressieve ziekenhuisbacterie ontdekt. Het zou gaan om de CPE-bacterie, waartegen antibiotica zelfs weinig weerstand biedt. Scholen staan eveneens bekend als broeihaard van bacteriën. Ook daar zal de veiligheidsfactor op het vlak van hygiëne in de komende jaren nog aan belang winnen. De uitdagingen op dit vlak worden met andere woorden alsmaar groter. Alle ziekenhuizen hebben een procedure in-

gebouwd waardoor onder andere al de deurgrepen minstens éénmaal om de 24 uren gereinigd worden. Grondig en veel reinigen is één mogelijkheid maar deze methode is zeker niet afdoend, daar een gemiddelde bezoeker niet zo proper is (bijvoorbeeld na een toilet bezoek). Alles goed steriliseren is niet alleen ontzettend moeilijk, het kost ook nog eens ontzettend veel tijd. De verplichte aanwezigheid van desinfecterende zeeppompjes in

ADVERTORIAL

elke ziekenhuiskamer is een zeer goede maatregel maar ook die is niet altijd waterdicht. De kans op kruisbesmetting (het overnemen van bacteriën en virussen op de huid) via raam- en deurklinken, bedonderdelen of andere aanraakvlakken blijft immers reëel. Tenzij alle aanraakvlakken na elke aanraking van personeel, bezoeker of patiënt zou worden gereinigd, wat praktisch en financieel niet haalbaar is. Zeker in grote publieke gebouwen zoals hospitalen of rusthuizen die veel mensen over de vloer krijgen. Kiemdodende werking Met zijn ISO-gecertificeerde merk Alasept biedt Häfele sinds 2011 de oplossing voor dit niet onbelangrijke probleem. Het gaat om een antibacteriële coating die wordt aangebracht op inox beslag van hoogwaardige kwaliteit. Deze coating is gebaseerd op koperionen. Koper is immers sinds jaar en dag hét product tegen bacteriën en virussen. Nu nog gaan mensen in India met een koperen emmer water halen. De kiemdodende werking van koper zorgt ervoor dat het sterk vervuilde water na 24 uur zo goed als volledig gezuiverd is van bacteriën. En testen op de spoedafdeling van drie Amerikaanse ziekenhuizen, waarbij alle het materiaal, van computermuis tot deurgrepen, in koper werd aangebracht is men tot de vaststelling gekomen dat er 40% minder infecties geregistreerd werden.

Het nadeel van koper is echter dat het verkleurt. Daarom heeft Häfele, samen met een gerenommeerd medisch-technisch bedrijf, een uniek product ontwikkeld dat bijdraagt aan de oplossing voor dit probleem: Alasept. Als eerste en enig merk op dit gebied, heeft Alasept het internationale standaard ISO 22196 verkregen. Uit onderzoek van het onafhankelijk instituut ‘Hohenstein Labaratories’ bleek dat 99,999% van de bacteriën na 24 uur onschadelijk was gemaakt, en zelfs na 1 uur bewezen de testen dat er 99.4% reeds uitgeroeid waren. Meer nog, de coating blijft maar liefst 40 jaar actief! Vandaar dat Häfele zo’n lange garantie geeft op dit product. Blijven reinigen Maar het allerbelangrijkste is dat het roestvast (inox)stalen beslag gecoat met Alasept de gebruiker beschermt tegen kruisbesmetting. Wanneer iemand een Alasept-deurkruk vastpakt, sluit de coating eventuele bacteriën en virussen die op zijn hand zitten direct op. Deze kunnen bijgevolg niet meer overgenomen worden door de volgende persoon die de klink aanraakt, waardoor het risico op kruisbesmetting helemaal van de baan is. De gepatenteerde coating is geschikt voor zowel deur- als venstergrepen, of andere aanraakvlakken met een oppervlakte tot 50cm2. Naast antibacteriële bescherming biedt Alasept maximale bescherming tegen corrosie.

43

Hafele wijst er wel op dat in de preventieve bestrijding van bacteriële ziektes, Alasept moet worden gezien als een extra aanvullend middel die het risico op infectie en verspreiding van de bacterie weliswaar voor meer dan 99% uitsluit. “Maar dat wil dus niet zeggen dat poetsbeurten in ziekenhuizen nu overbodig worden. Die standaardprocedure moet blijven, ook na de implementatie van onze Alasept-producten. Gepatenteerde coating Het productieproces verloopt als volgt: een speciale coating met een substantieel deel koper-ionen wordt onder hoge druk en temperaturen van 800°C op het bouwbeslag aangebracht. Dit proces is momenteel alleen mogelijk met inox, maar Häfele werkt nu reeds aan de mogelijkheid om ook andere materialen, zoals hard pvc, te behandelen. Alasept is te verkrijgen als coating op een aantal Häfeledeurkrukken, raamgrepen en scharnieren voor de utiliteitsbouw, maar kan in overleg ook op ander roestvast stalen bouwen meubelbeslag dat hiervoor geschikt bevonden wordt. Bovendien is deze antibacteriële oplossing perfect combineerbaar met het Dialock toegangscontrolesysteem van Häfele. Voor meer informatie, kan u steeds vrijblijvend contact opnemen met Häfele Belgium via tel: 052/45 01 14 of email: [email protected]

EDUSCRIPT

WIN EEN VAN DE DRIE

“ARCH SCHOOL AWARDS” 2013 OFFICIELE OPROEP AAN ALLE ARCHITECTEN (TEAMS) Expocom p/a Edubuild reikt op 17 oktober 2013 voor de tweede keer de tweejaarlijkse nationale ‘Arch School Awards’ uit ! Stuur uw inzending(en) toe op uiterlijk 30.06.2013 en kom in aanmerking om één van deze prestigieuze prijzen in de wacht te slepen in de drie afzonderlijke categorieën : ° Award 1 : meest geslaagde schoolproject ‘nieuwbouw’ ° Award 2 : meest geslaagde schoolproject ‘renovatie en/of uitbreiding’ ° Award 3 : meest geslaagde schoolproject ‘toekomstige realisatie’ Aan iedere ‘Award’ afzonderlijk is een geldprijs van 3.000 € gelinkt ! Elke deelnemer ontvangt een persoonlijke uitnodiging voor de officiële prijsuitreiking die plaats vindt op donderdag 17 oktober 2013 in hal 8 van Flanders Expo Gent nav “Edubuild” : ‘vakbeurs voor bouw, renovatie, onderhoud & inrichting van het Belgisch onderwijspatrimonium’. Voor meer informatie en/of inschrijvingen raadpleeg www.edubuild.com onder de rubriek ‘Architectuur’. Of stuur een mail naar organisator Expocom op [email protected].

Expocom • Hoornstraat 16b - 8730 Beernem • T +32(0)50-250.170 • F +32(0)50-250.171

Met de steun van

Officiële partners ‘Arch School Awards’

45

DEWIL architecten nam met twee projecten deel aan ‘Scholen van Morgen’: een uitbreiding van de Klimop in Vilvoorde en het Heilige Maagdcollege in Dendermonde, een school voor secundair onderwijs. Dit laatste project speelt in op de sterke visuele as tussen twee delen van Dendermonde. Het compacte nieuwe gebouw vormt zo een belangrijk oriëntatiepunt in de stedelijke omgeving.

Nieuw Heilige Maagdcollege Dendermonde als groen baken in de stad

Gezicht van een school Gebouwen zijn het gezicht van een school. Een kwalitatieve schoolomgeving, waar een kind zich thuis voelt, zal goede schoolresultaten bevorderen. De ruimtelijke kwaliteit wordt bepaald door de leesbaarheid en de toegankelijkheid van de schoolomgeving. Een vlot verloop van de leerling- en leerkrachtenstromen op de dagelijkse piekmomenten, vormen het uithangbord van de school. Deze visie staat

centraal bij DEWIL architecten voor het conceptualiseren van hun ontwerpen van educatieve infrastructuur. Centrale as Het meest opmerkelijke op de site is de centrale as. Deze werd zodanig aangelegd dat je denkt een groen park of dreef te betreden met in de verte de kerktoren vanuit de Noordlaan. De school zorgt op die manier voor een groene baken in de

stad. Verderop de as ligt een oriëntatieplein met een ‘zuiderse’ overdekking die ontstaat door het overkragende gebouw van het leerlingensecretariaat. Vanwege de uitnodigende groene aanleg is het meteen een hangplek voor jongeren. De groene en omheinde buffer rondom de site, scheidt de drukke straat van de speelplaats. Zodat leerlingen ongestoord kunnen ontspannen. Hiervoor werd gedacht aan een langgerekte heuvel en die

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

46

symbolisch de onderliggende waterloop aangeeft. Op deze heuvel komen desgewenst groene aanplantingen en hier en daar ludieke overdekkingen voor de bushalten. De ruime speelplaats van 1.528 m² kan naargelang de behoeften van de school en/of leerlingen worden ingevuld met groen, sportvelden,... De gevel ‘Open Air Movie’ van de sportzaal is zo ontworpen dat er een film kan worden geprojecteerd. De trappen naar deze gevel dienen als kleine tribune of podium voor minivoorstellingen. Stedelijke context De sterke visuele as tussen de twee stadsdelen van Dendermonde, wordt volledig lineair aangelegd om een vlotte doorstroom van fietsers en voetgangers te realiseren op de piekmomenten van een schooldag. Open rust- of keuvelruimtes raken de aslijn en worden duidelijk afgebakend door materiaalkeuzes en groenaccenten. Zo worden doorstromen en ‘hangruimtes’ van elkaar onderscheiden en georganiseerd. De in- en uitgangen van de ondergrondse fietsenparking liggen langs de centrale as en zijn bereikbaar vanuit de twee richtingen. De langgerekte opening in de

aanleg trekt veel licht en lucht naar binnen en zorgt voor een veilig gevoel door de grote betrokkenheid naar buiten toe. Door het verplaatsen van de wortelaanzet van enkele bomen van het straatniveau naar verdieping -1, wordt de aanleg van de buitenomgeving voortgezet. De bussen en de kiss & ride-zone blijven langsheen de Noordlaan georganiseerd, waarbij de parkeer- en busstrook aangenamer worden ingericht met afwisselend bomen, auto’s en bussen volgens de behoefte. Een lage langgerekte heuvel bakent de schoolsite af met allerlei mogelijke invullingen, zoals wachtbankjes, struiken, bomen en overdekkingen om bushaltes aan te duiden. De leerkrachten kunnen nog steeds hun auto parkeren op de nabij gelegen parking. In een verdere ontwikkeling van het project kan deze parkeerzone verder worden geëxploiteerd in samenspraak met de stad. Circulatie Het hoofdgebouw heeft drie toegangen. Eén vanuit het oriëntatiepunt in het midden van de centrale as, één vanuit de speelplaats en één via de Noordlaan. De leerlingenstromen kunnen zo vlot en georganiseerd naar binnen en buiten. Aan de straat kan in een latere fase een kleine administratieve unit komen om bezoe-

kers professioneel en aangenaam te ontvangen. Zo kunnen de poorten tijdens de schooluren aan beide zijden van de as op slot. De sportzaal heeft twee toegangen. De toegang voor intern gebruik ligt via de speelplaats en leidt rechtstreeks naar de kleedkamers, sanitair en de sportzaal. Buitenschoolse organisaties worden via een sasdeur geleid naar een onthaalruimte met balie en wachtruimte. Het sanitair blok wordt losstaand van de gebouwen georganiseerd om zoveel mogelijk leerlingen van de hele site te bedienen tijdens de piekmomenten van de speeltijden. Dit gaat het vlotst via de speelplaats. De kleine sanitaire units per verdieping zorgen voor een verhoogd gebruiksgemak voor leerlingen en leerkrachten tijdens de lesuren. Fietsenstalling Stedenbouwkundige voorschriften bepaalden dat fietsen volledig ondergronds moeten worden ondergebracht. Met de opgelegde bouwhoogte van 18 meter en het te realiseren aantal verdiepingen, werd namelijk bepaald dat er geen extra vrije hoogte meer over was voor een half verzonken verdieping. Door volledig ondergronds te gaan kan natuurlijk wel meer oppervlakte worden

47

beslagen. Zo kan er ook onder de binnenstraat, het binnenpleintje en eventueel nog verder een parking komen. In het toekomstig volume waar het leerlingensecretariaat komt, zou dan een derde trappenhuis kunnen worden gepland. Ook een bijkomend hellend vlak voor de fietser is niet uitgesloten in deze lineaire uitbreiding. Hierdoor blijft een maximum aan buitenruimte voorhanden om de site aangenaam en nuttig in te richten. De voorgestelde capaciteit aan fietsenstallingen in het project bedraagt 880 plaatsen. Hoofdgebouw Het hoofdgebouw bestaat uit drie volumes met elk hun specifieke kenmerken en functies. De hoofdbalk, evenwijdig aan de bestaande schoolgebouwen, bepaalt mee het karakter van de centrale as. Hier worden op elke verdieping vier klaslokalen op rij voorzien, toegankelijk via een binnengang. Het balkvolume wordt door deze twee assen bepaald en architecturaal geaccentueerd. De lokalen zijn allen 6 meter op 8.50 meter groot en hebben steeds hun lange zijde aan de kant van de ramen om optimaal het natuurlijke licht te benutten. De ramen geven uit op het zuidoosten en krijgen bijgevolg een open rasterstructuur die de hoge zon in de zomer tegenhoudt, de middenstanden tempert en de lage stand in de winter doorlaat om van de energie gebruik te kunnen maken. In geval van verblinding in deze zonnestand, brengen binnengordijnen tijdelijk hulp. De lokalen zijn twee aan twee koppelbaar om flexibel en creatief met de ruimte om te springen. Op het gelijkvloers, rechts van de centrale gang, trekt het plan open in de richting van de Noordlaan. In dit volume kwamen onder meer de studie en het leerlingensecretariaat. Deze ruimtes verdragen een vrijere vormgeving en kunnen daardoor typeren als tegenhanger van de rechte klaslokalen. Het studielokaal is een makkelijk bereikbaar lokaal voor allerhande doeleinden en gedraagt zich een beetje als een polyvalente ruimte. De betrokkenheid bij de speelplaats en

EDUSCRIPT

De Boer is actief sinds 1922 en biedt als producent wereldwijd diensten en producten aan in bitumineuze waterdichtingssystemen. We benaderen de markt via professionele partners zoals architecten - studiebureaus, distributeurs en dakdekkers. Sinds enkele jaren besteden we ook enorm veel aandacht aan milieu, energiebewustzijn en duurzaamheid met onze afdeling groendaken - De Boer Green Roof Solutions -, onderhoud en controle van uw dakenpatrimonium met De Boer Roof Maintenance Solutions en veiligheid op en rond uw dak met De Boer Roof Safety Solutions. Onze klanten kunnen rekenen op professionele ondersteuning om samen een lange termijn relatie op te bouwen zodat we ons als partners kunnen differentiëren en waarde creëren. Dankzij continue innovatie en een doorgedreven kwaliteitscontrole garanderen wij een optimale levensduur van al onze systemen. In onze processen gaan wij verantwoord om met maatschappij en milieu. De stuwende kracht die hieraan ten grondslag ligt, is de klantgerichte ingesteldheid van al onze medewerkers.

49

de openheid dragen daartoe bij. Het leerlingensecretariaat ligt aan de voorgevel zodat er controle is over de werking van deze zone. Het is een tijdelijke functie, die later zal verhuizen naar het centrale volume. De huidige ruimte zal dan een onthaalfunctie krijgen om externen te bedienen en oriënteren. Ook kan er een achterliggend klaslokaal voorzien worden. Centraal in dit tweede volume komt de verticale circulatie, de technische kokers, het sanitair en de toegang vanuit de speelplaats. Deze laatste is overdekt door volume drie. Je komt er binnen via een ruime sas die de energieprestatie van het gebouw bevordert. Voor de toegankelijkheid komt in deze sas de lift en een ruim toilet voor andersvaliden. Verdiepingen van volume drie Op de verdiepingen wordt het basisbalkje uit de voorstudie uitgebreid met een L-vorm. Met telkens drie klassen waarvan er twee schakelbaar zijn. Ook hier hebben de klassen dezelfde afmetingen en verhoudingen tegenover de buitenramen. Twee lokalen aan de Noordlaan zijn volledig op het noorden gericht, de derde klas is georiënteerd op het zuidwesten. De ramen van deze klassen worden afgeschermd door een overhellende gevel, waardoor deze boven de raamgehelen een overkraging biedt. Door de rotatie van de L-vorm, volgens de rooilijn en de aslijn, ontstaat een verbreding in de gang die extra ruimte geeft tijdens de klassenwissel en die meteen ook het licht verspreidt in de zijgang. Het rotatiepunt dat hierdoor in het plan ont-

staat, is de ideale plaats voor de verticale circulatie en de technische ruimtes die geen rechtstreeks daglicht behoeven. De gang wordt op elke verdieping op de twee uiteinden verlicht. Volume drie maakt een overkraging van ± 80m² boven de speelplaats, bij de waarschijnlijk meest gebruikte in- en uitgang van het gebouw. Op de vier verdiepingen zijn er ook nog korte rechte balkvormen tegenover Volume één aan de zuidwestkant. Hier zijn telkens twee schakelbare klassen met dezelfde eigenschappen als deze van Volume één. De klassen op de kop van de gesloten zuidgevel ondervinden geen last van oververhitting en verblinding. Dit zijn de twee gesloten vlakken met de wandkasten en de digitale borden in verwerkt. De gang krijgt vanuit het zuiden daarentegen een overvloed aan licht die de klassen van binnenuit gebufferd belicht. Dit aan de hand van lage scheidingswandkasten met glazen bovenlichten. Sporthal Het gebouw bestaat uit twee volumes. Volume A heeft een nuttige oppervlakte van 403,52 m². Scheidingsgordijnen zorgen ervoor dat twee groepen tegelijk kunnen turnen. De gevels zijn vrij gesloten. De noordoostgevel aan de speelplaats, heeft een lage visuele link met beschermende betonnen lamellen. Helemaal boven, net onder de overhangende dakrand, voorzagen we een lichtstrook voor een mooie verdeling van natuurlijk licht. Op middenhoogte komt een gesloten

deel omdat hier de meest storende lichtintensiteit optreedt. De zuidoostgevel is gesloten. De zuidwestgevel is onderaan gesloten om privacy te garanderen ten aanzien van de Nachtegaalstraat. Bovendien is glas voorzien waarbij het grootste gedeelte van de middenzone beschermd is door betonnen lamellen. Zij beschermen tegen vandalisme en verblindende zonnestralen. De bovenste vrije glasstrook onder de overhangende dakrand dient dan weer voor de verdeling van het natuurlijke daglicht. De noordgevel werd zo open mogelijk gehouden om de activiteit kenbaar te maken en uit te stralen. Veel glas aan de noordkant trekt bruikbaar daglicht binnen. Hier kunnen ook grafische elementen extra informatie uitdragen naar de stedelijke omgeving toe. In volume B verdeelt de doorlopende gang de eigenlijke sportzaal duidelijk van de functionele ruimtes. Het zorgt voor een open karakter en een perspectief bij het betreden aan elk van de twee ingangen. De overgebleven driehoekvorm herbergt in de smalste delen kleine functies zoals technisch lokaal, sanitair en een zit-of ligbank met aansluitend een ingebouwde EHBO-kast. De breder wordende lokalen zijn de kleedkamers met telkens een kleine doucheruimte. Het breedste uiteinde kan nog worden ingevuld volgens de behoeften. Dit kan een kleine onthaalruimte worden met balie of zitruimte met automaten voor drank- en versnapering,…

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

50

ADVERTORIAL

ALHO ontwerpt modulair schoolgebouw voor College Paters Jozefieten Een stijgend leerlingenaantal dwong de schooldirectie van het Paters Jozefieten College in Melle om vroeger dan voorzien een nieuwbouw te realiseren. Om kort op de bal te spelen en de schoolactiviteiten tijdens de bouw niet te storen, werd gekozen voor modulair bouwen. De firma ALHO bouwde in amper vijf maanden tijd een nieuw, modulair schoolgebouw. Op het gelijkvloers kwamen zes klaslokalen waarvan twee met een mobiele wand kunnen worden verruimd. Op de tweede verdieping werd dit bouwprogramma herhaald. En op de derde verdieping kwamen 25 internaatskamers met douche en toilet. Na de oplevering op 3 september waren leerlingen en leerkrachten verbaasd dat het gebouw er niet alleen erg goed uitzag, maar dat het ook uitstekende punten haalde op het vlak van comfort, akoestiek, flexibiliteit, duurzaamheid en energetisch concept. Nood aan extra capaciteit “De campus van ons College Paters Jozefieten uit Melle huisvest een lagere en secundaire school”, vertelt Marc Vincent, directeur Algemene Diensten. “Ons gebouwenpark bestaat voor de helft uit geklasseerde gebouwen. Deze zijn dringend toe aan een stevige opfrissing. Ook de niet-geklasseerd gebouwen zijn aan vervanging toe. Om onze school klaar te stomen voor de toekomst gaf onze Raad van Bestuur opdracht een Masterplan op te stellen dat een dertigtal grote en kleine projecten omvat. Alles samen goed voor een realisatieperiode van 20 jaar. Het

masterplan werd ingediend bij AGIOn en kwam op de wachtlijst terecht.”

lijkse school- en internaatsleven zo weinig mogelijk stoorden.”

“Door een flinke stijging van het aantal leerlingen in vooral het secundair werden we echter verplicht om sneller dan bij AGIOn was voorzien, een aantal extra klassen te realiseren. Tevens wilden we van de gelegenheid gebruik maken om ons internaat met 25 kamers uit te breiden. Op die manier konden we te kleine kamers in oppervlakte verdubbelen.”

Modulair bouwen “Behoorlijk snel werd onze aandacht getrokken door het concept van modulair bouwen. De basis van deze bouwvorm is een stevige bodemplaat met daarop metalen units die grotendeels in de fabriek worden geprefabriceerd. Zij worden op rij aan elkaar gezet en gestapeld. De afwerking van dak, gevel, vloeren en technieken gebeurt ter plaatse. Zo kan de werfperiode in tijd enorm worden beperkt. Het gebouw voldoet aan hoge

“Bovendien was het belangrijk dat we bij de realisatie van de nieuwbouw het dage-

ADVERTORIAL

energie-eisen en behaalt een E-70 peil. Verder scoort het uitstekend wat betreft hoge akoestische normen, zijn er moderne internet- en presentatietechnieken voorzien, is er een grote flexibiliteit mogelijk en is het bovenal een onderhoudsvriendelijk, duurzaam gebouw.” “Voor afbraak-, funderings- en rioleringswerken deden we beroep op de firma Juri uit Zele. Voor de fabricatie van de 48 units die samen drie bouwlagen van elk 550 m² vormen, evenals voor de plaatsing en de afwerking van het dak, gevel, nutsleidingen, technieken en decoratie vertrouwden we op de firma ALHO uit Morsbach, Duitsland. Na een grondige screening van mogelijke bouwpartners, bleken zij op alle vlakken de meest aangewezen firma. Zowel qua prijs-kwaliteit, duurzame materialen als flexibiliteit. Ook het technische en energetische dossier was bijzonder goed uitgewerkt.”

school werd zoals afgesproken op 3 september opgeleverd. Op 14 september waren ook de omgevingswerken afgerond en was het gebouw klaar voor zijn officiële inhuldiging.” Doelgericht en efficiënt Peter Luyten van ALHO Systeembouw: “Een goed contact met onze klanten is voor ons erg belangrijk. ALHO staat niet alleen voor hoogwaardige oplossingen op het gebied van module- en containerbouw, maar ook voor verantwoord handelen tegenover alle partijen die bij een project worden betrokken. De tevredenheid van klanten, partners en medewerkers bepaalt het succes van onze onderneming. Daarom willen wij ons doelgericht en efficiënt verder ontwikkelen om op die manier onze troeven en de klantentevredenheid te verbeteren.

“De communicatie verliep erg vlot. Van in het begin maakten we duidelijk wat we wilden. Alho dacht met ons mee en hielp ons de juiste oplossingen voor onze noden te vinden.”

“In totaal hebben we in Melle 1.700 vierkante meter bruto vloeroppervlak gerealiseerd. Inclusief afbraak van de oude vleugel, fundering en aanbouw is het nieuwe schoolgebouw gebouwd in amper vijf maanden. En dat alles binnen een marktconform budget.”

“Er waren ook geen verrassingen. Het vooropgestelde budget van 3,1 miljoen euro werd niet overschreden en de

ALHO Systembau GmbH ALHO is een belangrijke producent in de systeembouw - hoogwaardige containers

51

en ruimtemodules. Ook in België bouwt de onderneming flexibele en duurzame gebouwen voor de onderwijssector. “Vanwege schommelende geboortecijfers of nieuwe wettelijke randvoorwaarden in het onderwijs zijn gemeentes, hogescholen en private onderwijsinstanties gedwongen, flexibel te reageren op veranderende situaties. Modulebouw biedt de mogelijkheid daartoe. Met een bouwtijdreductie van wel 70 % t.o.v. massieve bouw creëren we een leeromgeving die moderne pedagogische concepten ondersteunt. Als nieuwbouw, aanbouw of tijdelijke oplossing. Maar altijd tegen een vaste prijs en vaste termijn”, aldus Peter Luyten van ALHO Systeembouw. “Uitgekiende concepten voor hoog rendement en milieubescherming: korte bouwtijden, materialen die grondstoffen besparen en onschadelijk zijn voor de gezondheid, alsook de nieuwste technieken op het gebied van warmte-isolatie, zonnewering en ventilatie zorgen ervoor dat het nieuwe lesgebouw voldoet aan de wensen van alle gebruikers.” “Bovendien beantwoorden modulaire gebouwen aan de hoogste eisen wat betreft energiebesparing en duurzaamheid.” Meer info: www.alho.be

EDUSCRIPT

Niet voor niets marktleider in België!

Focus Touch LED monitoren Waarom een Focus Touch?

Nieuw: Gen 5!

De beste prijs/kwaliteitsverhouding Schermen van zware, industriële kwaliteit Ingebouwde audio Zeer uitgebreid assortiment randartikelen Uit voorraad leverbaar Service en support

Prijsdoorbraak Generatie 5! Alle ervaringen van 4 generaties komen nu samen! Inbouwmogelijkheden voor PC Uitgebreide connectiviteit en standaard Anti-Glare glas. Geleverd inclusief wandbeugel en Wizteach software! Hardware knoppen en USB multimedia poort aan de voorzijde van het scherm.

men!

uchscher o t e i t a r e n De 5e ge

Multi Media USB2

Industrielaan 18 - 8790 Waregem Tel. 056/600303 - Fax 056/609625 E-mail: [email protected]

Advertentie Prodiason - april 2012.indd 1

ROOFMATE LG-X ROOFMATE LG-X ROOFMATE LG-X ››› ››› ››› ›››

MENU

PC

CH+

CH-

VOL+

VOL-

SOURCE POWER

Meer informatie over de nieuwe generatie schermen en de accessoires vindt u op:

www.focus-touch.be www.prodiason.be

ROOFMATE™ LG is een unieke combinatie van 4/12/2012 11:42:21 AM ROOFMATE™ LG is een unieke combinatie van van ROOFMATE™ is een unieke combinatie thermische isolatie enLGballast. ROOFMATE™ LG-X is een unieke combinatie van thermische isolatie en één ballast. thermische isolatie en ballast. De isolatieplaat is aan zijde voorzien thermische isolatie en ballast. De is aan één zijde voorzien isolatieplaat is aan één zijde voorzien vanisolatieplaat een De laag gemodificeerd en vezelgewapend De isolatieplaat is aan één zijde voorzien van een laag gemodificeerd en vezelgewapend van een laag gemodificeerd en millimeter. vezelgewapend beton met een dikte van minimaal 10 van een laag gemodificeerd en vezelgewapend beton met een dikte van minimaal 10 millimeter. beton met een dikte van minimaal 10 millimeter. Het totale gewicht van isolatie en ballast bedraagt beton met een dikte van minimaal 10 millimeter. Het totale isolatie bedraagt Het gewicht van 2isolatie en2ballast bedraagt niet totale meer dan 250gewicht N/m (25van kg/m ). enenballast Het totale gewicht van 2 isolatie 2 ballast bedraagt 2 2 niet meer N/m (25).kg/m ). niet meer dan 250dan N/m250(25 kg/m niet meer dan 250 N/m2 (25 kg/m2). ROOFMATE LG is een ideale oplossing voor ROOFMATE LGideale is eenoplossing ideale oplossing voor ROOFMATE LG isdie een voor dakconstructies niet zijnoplossing op een voor ROOFMATE LG-Xberekend is een ideale dakconstructies die niet berekend dakconstructies die niet berekend zijn locaties opzijn eenop een zware ofdakconstructies additionele ballast. Ookberekend voor die niet zijn op een zware of additionele ballast. Ook voor locaties zware of additionele ballast. Ook voor locaties waar hetzware moeilijk of zelfs onmogelijk is omvoor grind of additionele ballast. Ook locaties waar het moeilijk of zelfs onmogelijk is om grind waar het moeilijk of zelfs onmogelijk is om grind op het dak te het brengen, biedt ROOFMATE LG een waar moeilijk of zelfs onmogelijk is om grind op het dak te brengen, biedt ROOFMATE LG een op het dak te brengen, biedt ROOFMATE LG een geschikte oplossing. op het dak te brengen, biedt ROOFMATE LG-X een geschikte oplossing. geschikte oplossing. geschikte oplossing.

voor lichtgewicht omkeerdak voor het lichtgewicht omkeerdak ›››het voor het lichtgewicht omkeerdak voor voor dakrand-opstanden ›››dakrand-opstanden voor dakrand-opstanden

RAVAGORAVAGO PLASTICS N.V. PLASTICS N.V. Moerenstraat 89, 2370 Arendonk RAVAGO PLASTICS N.V. Moerenstraat 89, 2370 Arendonk Tél : (014) Tél 67 :20 Moerenstraat 89,012370 Arendonk (014) 67 20 01 Fax::(014) (014)Fax 6720 22 67 21 22 Tél 67 01 :21 (014) E-mail : [email protected] E-mail [email protected] Fax : (014) 67 21:22 E-mail : [email protected]

®™ Handelsmerk van The Dow Chemical (“Dow”) of van een tot de behorende vennootschap. ®™ Handelsmerk van TheCompany Dow Chemical Company (“Dow”) of Dow-groep van een tot de Dow-groep behorende vennootschap. ®™ Handelsmerk van The Dow Chemical Company (“Dow”) of van een tot de Dow-groep behorende vennootschap.

www.styrofoam.be www.styrofoam.be www.styrofoam.be

53

“In 2005 werd DBFM aangekondigd als een ‘versnelde inhaaloperatie’ om de achterstand in scholenbouw een boost te geven. Tot nu toe werden nog geen twee stenen op elkaar gelegd. Nu, in 2012, blijkt het hele project eindelijk in een stroomversnelling te komen. Inrichtende machten hebben doordachte projectdefinities aangeleverd, ontwerpers gaven scholen voor de toekomst vorm. Nu kan eindelijk met het bouwen van duurzame scholen worden begonnen. Uiteraard is dit een goede zaak, toch staat nu al vast dat het lang niet genoeg is om de achterstand weg te werken. De reden zijn velerlei”, aldus algemeen directeur van OVSG Patriek Delbaere.

OVSG pleit voor extra middelen om schoolinfrastructuur te moderniseren

Meer klassen? Meer scholen! “De staat van het Vlaamse schoolgebouwenpark is erg, heel erg. Het zou me geen enkele moeite kosten om dit ook voor het gemeentelijke onderwijsnet met cijfers aan te tonen. En om te analyseren waar we als Vlaanderen juist in de fout gingen. Soortgelijke oefening werden de afgelopen jaren voldoende gemaakt, zonder tot oplossingen te leiden. De conclusie blijft dat de infrastructuur op heel wat plaatsen meer een belemmering dan een hulpmiddel is voor de vorming van onze kinderen. Gesteld dat er al infrastructuur is en geen capaciteitstekort. De hamvraag is: hoe geraken we – binnen een redelijke termijn – uit deze situatie?”, vraagt Patriek Delbaere zich af.” “Het project ‘Scholen van Morgen’ dat nu hopelijk eindelijk resultaten zal opleveren, is een eerste stap in de goede richting. Maar extra, grootschalige maatregelen zijn broodnodig. De problematiek van de schoolgebouwen ligt nu immers niet alleen meer bij de historische achterstand die moet worden ingelopen. Met de stijgende nataliteit en de veranderende migratiestromen moet er ook zonder die achterstand in bijkomende infrastructuur worden voorzien.”

“Anno 2012 zijn er geen 200 nieuwe scholen gebouwd, maar zien we een veelvoud aan capaciteitsproblemen. Vooral in de steden.” “Er moeten meer scholen komen, omdat de klassen uit hun voegen barsten. Meer leerlingen vragen meer ruimte. Ook het plan van Vlaamse minister van Onderwijs Pascal Smet om de kleuterklassen kleiner te maken, staat of valt met het vinden van de nodige onderwijskrachten én het bouwen van bijkomende onderwijsinfrastructuur. Een enorme uitdaging. En met de huidige inhaaloperatie onmogelijk op te lossen.” Uitbreiding in plaats van inkrimping wachtlijsten Filip Smets, diensthoofd schoolgebouwen, die samen met Armand Konings de dienst bemant die binnen OVSG de steden en gemeenten bijstaat bij het verwerven van subsidies, nuanceert. “Rome werd ook niet op één dag gebouwd. De DBFMoperatie heeft gezorgd voor heel wat positieve impact en opportuniteiten. Is er leergeld betaald bij het uitwerken van deze constructie? Het antwoord is duidelijk ‘ja’. Zitten er bruikbare elementen in de operatie? Ook hier antwoorden we volmondig

EDUSCRIPT

www.baert.com

43 of 46 cm

nederland Postbus 134 / 4570 AC Axel / tel. 040 257 26 12 / fax 0800 243 01 23 belgiË Essenestraat 16 / 1740 Ternat / tel. 02 583 56 56 / fax 02 581 02 82 / [email protected]

Nieuw bij Baert: MOLDE stoel

nieuw Vraag onze interessante prijzen op

[email protected]

p p p p p p p p p p p

Kleurrijke, super robuuste kunststof stoelen. 10 jaar garantie! Aantrekkelijke prijs! Gemakkelijk stapelbaar en afwasbaar. Licht maar toch ultra stevig. Ergonomische zitting. Geeft een hedendaags uitzicht aan elke ruimte. Verkrijgbaar in 12 levendige kleuren en 2 hoogtes: 43 cm en 46 cm. UV bestendig. 100% recycleerbaar. Conform met alle geldende EN normen.

55

‘ja’. Het is nu de taak van de overheid om die positieve elementen te destilleren en een vervolg te lanceren waaruit de kinderziektes verdwenen zijn. Want de nood is en blijft hoog.” “Eén van de positieve elementen uit de inhaaloperatie – de aandacht in de media – had ook een onverwacht, sensibiliserend neveneffect. Door de nadruk op aangepaste schoolinfrastructuur en het klaarstomen van de ‘school van morgen’ schreven nog meer schoolbesturen zich in voor een modernisering van hun onderwijsgebouwen. Wat uiteraard de wachtlijsten niet ten goede kwam. Waar we voor DBFM nog een wachtlijst hadden van 140 à 150 miljoen euro, is dit vandaag opgelopen tot 350 miljoen euro. De nood werd zo nog veel zichtbaarder.” Hoge nood, schaarse middelen “In die mate zelfs dat we dringend op zoek moeten naar bijkomende middelen”, pikt Patriek Delbaere weer in. “Budgetten van een andere orde dan er momenteel in de begroting terug te vinden zijn. En dit gedurende vele jaren. Misschien moeten we ook wel buiten de begroting durven kijken en op zoek gaan naar extra budgetten op lokaal en zelfs privaat niveau. Een idee: in hoeverre kunnen we investeringsbudgetten die Europa ter beschikking stelt voor schoolgebouwen gebruiken?” “Hierbij moeten we ook durven denken over de sectoren heen. De normen en regelgeving moet beter afgestemd worden op de ‘brede school’ waarbij schoolgebouwen ook worden gebruikt na de reguliere lesuren. De politieke remmen moeten weggenomen worden zodat sport, cultuur, kinderopvang, ouderenzorg, wonen – die ook tot de kernopdracht van steden en gemeenten – op dezelfde site kunnen worden georganiseerd. Zo kan de school 24u op 24u renderen en komen er extra middelen vrij om te investeren in infrastructuur.” “Een goed voorbeeld is GIBO Brasschaat waar naast onderwijs ook wonen op de site werd geïntegreerd. Een win-win situatie waar iedereen beter van wordt.”

OVSG, de gemeente maakt school OVSG is de koepelorganisatie van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs. In december 1990 werd het Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap opgericht om de eigenheid van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs te ondersteunen. OVSG is zo de zusterorganisatie van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en de steunpilaar van de gemeenten voor alles wat met onderwijs te maken heeft. De kernopdrachten van de organisatie zijn de belangen behartigen van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs, pedagogische begeleiding, juridische dienstverlening geven, vorming en nascholing aanbieden, materieel en logistiek ondersteunen en het overleg in het veld stimuleren en ondersteunen “Onze missie? Onderwijs en permanente ontplooiingskansen zijn een recht voor elke mens. De gemeente is door haar nabijheid het best geplaatst om dit grondwettelijk recht te waarborgen. Ze kent immers de lokale en specifieke noden en speelt daarop in met een eigen onderwijsbeleid. Daarom ondersteunt OVSG steden en de gemeenten bij het organiseren van democratisch, kwaliteitsvol en zorgzaam onderwijs.” “OVSG biedt dienstverlening aan lokale besturen en hun scholen. Vormt en begeleidt stedelijke en gemeentelijke scholen, academies en centra voor leerlingenbegeleiding en volwassenenonderwijs. Behartigt de belangen via vertegenwoordiging en overleg om de eigenheid van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs te vrijwaren.” “Daarnaast streven we samen met onze partners naar kwalitatief hoogstaand onderwijs dat openstaat voor alle leerlingen en cursisten met respect voor diversiteit. Naar democratische scholen, centra en academies als sociaal en cultureel bindweefsel in de lokale gemeenschap. Hierbij respecteren we de autonomie van de schoolbesturen en de eigenheid van de scholen. Evenals de verscheidenheid van pedagogische en artistieke projecten.”

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

56

Ongetwijfeld heeft u het eind september gelezen in de zakenkrant ‘De Tijd’: Vlaams Minister van Onderwijs Pascal Smet wil dringend de historische achterstand in de scholenbouw wegwerken en zoekt hiervoor naar alternatieve financiering. Ook de criteria die voor de wachtlijst gehanteerd worden, zijn aan een herziening toe. Inmiddels liggen er sinds vorig jaar maar liefst 2.655 (!) dossiers op tafel voor een totaalbedrag van 2,6 miljard euro. En dus zal er op de vakbeurs “Edubuild” in oktober van volgend jaar veel gepraat, maar vooral veel moeten gewerkt worden.

Vers geld voor scholenbouw! Een vaste waarde De unieke tweejaarlijkse vakbeurs “Edubuild” vindt op donderdag 17 en vrijdag 18 oktober 2013 plaats in Flanders Expo Gent en is inmiddels aan haar derde editie toe. Deze biënnale blijft tot nader order de enige vakmanifestatie in België waar uitsluitend professionelen welkom zijn: projectontwikkelaars, bouwheren, directeurs, opdrachtgevers, preventieadviseurs, facility managers én beslissingsnemers in het domein van bouw, renovatie, onderhoud en inrichting van het nationale onderwijspatrimonium. Tot de belangrijkste bezoekersdoelgroepen behoren eveneens architecten, studiebureaus en ingenieurs, technische diensten steden en gemeenten, diensten ruimtelijke ordening en stedenbouw, OCMW’s, huisvestingsmaatschappijen en schepenen van onderwijs & patrimoniumbeheer. Ons schoolpatrimonium is bijzonder rijk aan (vaak oude) gebouwen die dringend aan uitbreiding of renovatie toe zijn. Daarnaast is er de grote noodzaak aan nieuwe infrastructuur. Edubuild focust in deze nichemarkt dan ook op een brede waaier: kinderdagverblijven & crèches, kleuter-, lagere en middelbare scholen, scholengroepen en –gemeenschappen, universiteiten, faculteiten, hogescholen, internaten, studentencomplexen, teken- en muziekscholen, jeugdateliers en jeugdhuizen…. Kortom alle onderwijsinstellingen volgens inrichtende macht en naar onderwijsvorm. Hierbij aansluitend ligt het accent tevens op gebouwen met educatieve doeleinden zoals theaters, musea, culturele centra,

gevangenissen, openbare bibliotheken, sportcomplexen, beschutte werkplaatsen, psychiatrische instellingen, service flats, zwembadinrichtingen, enzovoort. Eerste inschrijvingen Het aanbod van bedrijven die op een persoonlijke manier contacten willen leggen met ‘decision makers’ in de specifieke markt van education weerspiegelt zich evenzeer in de verscheidenheid van het

aanbod op de beursvloer: dak- en geveltechnieken, grootkeukens en apparatuur, vloer- en wandbekleding, audio- en videotoepassingen, sanitaire voorzieningen, raam-, deur- en zonweringssystemen, speelplaats-, sport- en terreininrichting, toegangscontrolesystemen, verwarmingsinstallaties, isolatie – en ventilatietechnieken, verlichting, containerklassen, ICT-oplossingen, schoolmeubilair, didactische apparatuur, droge en natte afbouw-

“Wij namen voor de eerste keer deel en waren bijzonder aangenaam verrast over het bezoekersaantal maar vooral over de kwaliteit hiervan. De vakbeurs heeft ons heel wat nieuwe waardevolle contacten opgeleverd!” Dirk Bruggeman, General Manager Adec Sport

57

“Heel leerrijk en perfect voor een degelijke voorbereiding van ons schoolbouwproject. We legden er de juiste contacten en maakten op Edubuild kennis met producten en technieken waarvan we voordien het bestaan niet afwisten!” Directeur Hans Van de Moortel van de Kleuter- en Basisschool Wijnberg uit Wevelgem

technieken, ... Het gaat immers om zowel bouw, renovatie als onderhoud, maar ook inrichting van het hele onderwijspatrimonium en zijn talloze gebouwen! Dat de bijna 2.000 bezoekers van de vorige editie in 2011 na afloop heel erg tevreden waren, hebben we dan ook in grote mate te danken aan het sterke aanbod aan exposanten. Significant hierbij was alvast de uitspraak van Christof Verschaete (preventieadviseur van de grote scholengemeenschap Wijnberg te Wevelgem) die het volgende zei: “Ja ik kende al vele fabrikanten maar op de vakbeurs Edubuild zelf hakten de directeur en ikzelf de knoop door om binnen ons nieuw schoolproject voluit te kiezen voor de vloerbedekking van de firma Armstrong Floors, de fietsstallingen van het bedrijf Velopa en de nieuwe ICToplossingen van Prodiason.” Met als gevolg heel wat blije gezichten onder de vele deelnemende bedrijven. Voor meer testimonials en reacties van firma’s aan de vorige “Edubuild” verwijzen wij u graag naar onze website (www.edubuild.com) waar u heel wat reacties van tijdens en na Edubuild anno 2011 kan nalezen. Ook de eerste officiële inschrijvingen voor de derde editie in oktober van volgend jaar vindt u er terug! Business as usual Ter gelegenheid van de tweejaarlijkse vakbeurs in Gent krijgt ook de geslaagde eerste editie van de nationale ‘Arch School Awards’ een vervolg, waarbij aan drie architectenteams een geldprijs van telkens 3.000 euro wordt overhandigd. Wie zich onderscheidt op het vlak van nieuwbouw, renovatie/uitbreiding of toekomstige realisatie, wordt hierbij uitgenodigd om één of meerdere projecten naar organisator Expocom te sturen. De periode waarop er ingeschreven kan worden start op 1 november van dit jaar en inzendingen dienen op uiterlijk 01 juli 2013 op het kantoor van de organisatie aanwezig te zijn. Alle schoolprojecten die in de drie verschillende categorieën in aanmerking komen, moeten gerealiseerd zijn tussen 1 juli 2011 tot en met 01 juli 2013 (over een periode van twee jaar dus). Het architectenconcours geniet wederom de steun van Agion, GO!, NAV en BVA evenals het partnership van de firma’s Ebema, Desso, Didakta, Rockfon en Renson. In ieder geval tonen de vele krantenkoppen van de voorbije maanden duidelijk aan dat er op het vlak van infrastructuur binnen het segment education, nog steeds heel wat business gegenereerd wordt. Een bloemlezing vindt u hieronder: - Investering van 30 miljoen euro stemt zwemverenigingen blij: Brugge krijgt nieuw olympisch bad - Werken Saelens nemen in najaar hoge vlucht met bouw van een multifunctionele sporthal van de toekomst - Dilbeek opent nieuwe spraakmakende muziekacademie met bibliotheek en ontmoetingscentrum - KU Leuven krijgt ultramodern topsportcentrum van vijf miljoen euro - Facelift kunstacademie in Deinze kost 9,8 miljoen euro - Nieuwe scholen in Nederbrakel dankzij publiek-private samenwerking - Nieuw zwembad in Eeklo gooit deuren open eind 2015 - Echte seniorensite op komst met nog heel wat woonprojecten in Bassevelde

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

58

ADVERTORIAL

Een multifunctionele ruimte dient als eetplaats, turnzaal, vergaderzaal, overblijversopvang,... Het grote nadeel van deze multifunctionaliteit is echter het vaak zware, vervelende en omslachtige af en aan dragen van losse tafels en stoelen. Telkens opnieuw is dit een rugbelastende en tijdverslindende bezigheid voor minstens twee personen. Maar nu zijn er de Sico vouwtafels met aangebouwde zitjes waarmee je tijd, moeite en ruimte bespaart.

Vouwtafels voor multifunctionele ruimtes 10 voordelen t.o.v. losse tafels en stoelen 1. Eén persoon kan op vier minuten een lege zaal omtoveren tot een eetzaal of vergaderzaal voor 120 of 160 kinderen en omgekeerd, terug leegmaken. 2. Je rijdt een Sico tafel-stoel combinatie vingerlicht aan. De grote wielen zijn kogelgelagerd. Openvouwen en je hebt weer 12 of 16 zitjes met tafel klaar voor gebruik. 3. Kunt u zich het veelvoud van inspanning voorstellen als u dit met losse tafels en stoelen moet realiseren? 4. Een multifunctionele zaal wordt pas écht multifunctioneel met Sico. 5. Doordat de zitjes vast aan de tafel zijn verbonden, wordt een eetzaal veel rustiger. 6. Losse stoelen schuiven krassend, fluitend, kreunend over de vloer. 7. Kinderen zijn rustiger. De toezicht houdende persoon heeft het makkelijker. 8. Door diezelfde vaste zitjes is er minder loopruimte tussen de tafels nodig. 9. Opgevouwen nemen de Sico-tafels maar een fractie van de ruimte in van op elkaar gestapelde tafels en stoelen. 10. Sico is snel, handig en leuk. Maar vooral ook veilig voor de rug van de mensen die de klus elke dag opnieuw moeten klaren. Vergelijkende studie t.o.v. andere merken 1. Tilkracht: met SICO slechts 10 kg i.p.v. 27 kg bij een ander merk. Een uniek veersysteem zorgt voor véél lichter werk.

ADVERTORIAL

59

2. Waarborg: 15 jaar SICO-waarborg t.o.v. 5 jaar op een ander merk. Dit kan dankzij het slijtagevrije veersysteem. 3. Veiligheid: alleen SICO biedt een TUVveiligheidskeuring. Belangrijk i.v.m. aansprakelijkheid bij een ongeval. 4. 30 jaar ervaring: vraag ons naar SICOgebruikers in uw streek! 5. Verschillende modellen: rechthoekig, rond, achthoekig of ovaal. Meer info? Surf naar www.baert.com

Vernieuwend, inspirerend en competitief BAERT is gespecialiseerde leverancier aan basisscholen, kinderopvang en logopedie. De onderneming levert schoolbenodigdheden, didactische materialen, creatieve knutsel- en bewegingsartikelen en schoolmeubilair. Ook in de logopedische wereld is het bedrijf gekend als uitgever van o.m. Logo-Art en Transparant. “Ons aanbod wil origineel zijn, fris, en inspirerend”, aldus Timme Baert. “Daarom brengen we elk jaar een nieuwe, dynamische catalogus met dit jaar zelfs 800 vernieuwende producten. Baert wil ook competitief zijn met prijzen: meer dan 600 artikelen werden dit jaar in prijs verlaagd ten opzichte van de vorige catalogus. Het is voor ons prettig te weten dat onze materialen ook in ontwikkelingsprojecten in de D.R. Kongo, Mali, Ecuador, Ghana, goede diensten bewijzen. Er is in de derde wereld zeker ruime nood aan onderwijs en kennis.” Baert wil een dynamisch en ondanks de leeftijd van haast 100 jaar, jong bedrijf zijn. Ten dienste van onderwijs en kinderopvang in België en Nederland.

EDUSCRIPT

Verse lucht om beter te leren … Ventilation by Codumé®

Het X-Vent gamma is zonder twijfel de beste investering voor toepassingen zoals bvb schoolgebouwen. Een gedecentraliseerde ventilatie verzekert de beste luchtkwaliteit voor de leerlingen.

Sterke punten: • Een laag geluidniveau die de concentratie van de leerlingen vergemakkelijkt • De esthetiek van de lokalen dank zij het ontbreken van kanaalwerk • Aangepast voor verschillende lokalen dank zij de eenvoudige montage(muur/plafond/vloer) • Lage installatiekost • Totale controle van het ventilatie toestel

Projecten: Voor schoolgebouwen: • College Sint Barbara te Zottegem - 9 X-Vent toestellen geplaatst in de nieuwe gebouwen - 8 X-Vent toestellen geplaatst in de te renoveren gebouwen In de gezondheidszorg: • Wit-Gele Kruis Het X-Vent gamma is aangepast voor nieuwe constructies en voor gebouwen in renovatie. De discrete oplossing die het comfort verhoogt zonder de binnen decoratie te wijzigen.

www.codume.eu ANN. CODUMÉ EDUSCRIPT 230x152mm 201204 NL.indd 1

23/04/12 10:27

61

Sinds haar ontstaan in 1991 gaat VITO voor duurzame ontwikkeling door middel van technologisch onderzoek. De toepassingen vind je ook in de scholenbouw terug. Hoe maken we duurzame schoolgebouwen waarin leerlingen en personeel graag verblijven? Welke materialen en ventilatietechnieken zijn het gezondst voor het binnenmilieu in klaslokalen? Hoeveel vervuilt een bordenwisser precies? VITO zoekt het uit en dient zo naast een belangrijk technologisch aspect ook een erg belangrijk maatschappelijk doel.

Vind de gezondste materialen en overige duurzame oplossingen voor scholenbouw dankzij VITO VITO? “ VITO is een onafhankelijk Vlaams onderzoekscentrum dat innovatieve technologieën en wetenschappelijk onderbouwde adviezen levert aan industrie en overheid. Dit in de domeinen leefmilieu, energie, duurzame materialen en aardobservatie”, vertelt Marlies Van Holm van VITO. “VITO bundelt nu de kennis en expertise uit verschillende van haar onderzoeksteams voor onderzoek naar

duurzaam bouwen. Het meten van binnenluchtkwaliteit is één van de toepassingen met betrekking tot schoolgebouwen. Verder neemt VITO ook de energie-efficientie van scholen onder de loep. Een andere belangrijk onderzoeksdomein is de milieu-impact van bouwmaterialen over de hele levenscyclus. Door middel van levenscyclusanalyse (LCA) worden de milieuaspecten van een product, proces of systeem geanalyseerd en geëvalueerd ge-

durende hun volledige levenscyclus. Van wieg tot graf: vanaf de ontginning van grondstoffen, productie, transport, gebruik, tot verwerking aan het einde van de levensduur.” “De maatschappelijke doelstelling van VITO is bijdragen aan duurzame technologische innovatie door het ondersteunen van overheden en industrie, om zo het economisch en maatschap-

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

62

pelijk weefstel in Vlaanderen te versterken. Op vraag van beleidsinstellingen levert VITO beleidsrelevante adviezen. Aan de bouwpraktijk en -industrie verschaft VITO informatie over bouwmaterialen, duurzaam bouwen en stadsontwikkeling op maat van de toekomst. VITO is echter geen standaard studiebureau. Standaardvragen uit de bouwsector krijgen een doorverwijzing naar marktpartijen. Ons doelpubliek bestaat uit innovatieve scholen die verder willen gaan in duurzaamheid en daarvoor nog onvoldoende kennis vinden bij de marktpartijen. In dergelijke situaties starten we een project waarbij we vaak ook marktpartijen betrekken om samen de lat wat hoger te leggen en ook hun kennis te vergroten. ” Duurzaamheid begint bij energie-efficiëntie “Sinds begin 2008 moeten scholen voldoen aan de E70-norm. Een normering die een pak strenger is dan de toenmalige E100 voor woningen –voor woningen geldt E70 maar sinds begin 2012. Maar die E70 bleek in 2007 al het kostenoptimale niveau voor scholen te zijn, wat inhoudt dat de meerinvestering in energie-efficiënte maatregelen tijdens de bouw van de school zich in afzienbare tijd terugverdient als besparing op de energiekost om de school te verwarmen, klimatiseren en verlichten.” “Tegelijkertijd met de E70-normering lanceerde de overheid een oproep voor de bouw van een 20-tal passiefscholen. Daarnaast werd de voorbije jaren het DBFM-initiatief voor de bouw van 200 scholen via een privaat-publieke samenwerking op poten gezet. Naar ons inziens beweegt er dus heel wat rond scholenbouw. De focus van VITO-onderzoek naar energie-efficiëntie van gebouwen ligt meer op het niveau van het gehele gebouwenpark en op de technische, financiële en maatschappelijke barrières die actoren weerhouden om energiebesparende maatregelen door te voeren. Hoe kunnen we mensen ertoe aanzetten om voor een duurzame oplossing te kiezen? Dat is de vraag die ons bezighoudt”, ver-

klaart Marlies Van Holm. “De technologische middelen zijn al in grote mate al aanwezig. Nu moeten we de barrières wegwerken die actoren weerhouden om voor duurzame oplossingen te kiezen. Hierbij is het van belang in de huid van de betrokkenen te kunnen kruipen: Hoe kunnen we jonge gezinnen die een woning renoveren aanzetten om ook de gepaste energierenovatiemaatregelen door te voeren? Wat zijn de barrières die kleine en middelgrote aannemingsbedrijven en architectenbureaus ondervinden en die hen weerhouden om duurzame oplossingen te vermarkten? Kunnen we financieringsmechanismen opzetten die het mogelijk maken om energiebesparende maatregelen door te voeren, bijvoorbeeld derdepartijfinanciering op maat van scholen?” “REQUEST is voorbeeld van een Europees onderzoeksproject waarin VITO betrokken is. In dit project willen we energetische renovatiemaatregelen voor woongebouwen structureel gaan stimuleren. In de verschillende betrokken EU-landen werden concrete pilootprojecten opgezet. Het Belgische pilootproject richt zich op EPC’s, ofwel energieprestatiecertificaten voor bestaande woningen. We bekijken in REQUEST hoe een EPC woningeigenaars en –huurders beter kan aanzetten om renovatiemaatregelen ook effectief te gaan uitvoeren. Met andere woorden: het EPC als startpunt en als gids voor het verbeteren van energie-efficiëntie en gebouwcomfort. In opdracht van de drie gewesten werkt VITO momenteel ook mee aan de ontwikkeling van de EPC-methodiek voor nietresidentiële gebouwen, meer specifiek dus ook voor schoolgebouwen. We werken in dit kader ook aan instrumenten die inzicht bieden in gepaste en kostenoptimale renovatiemaatregelen, ook voor bestaande schoolgebouwen.” Duurzaam materiaalgebruik in de bouw “Daarnaast heeft VITO heel wat kennis in huis betreffende bouwmaterialen en hun impact op het leefmilieu. In opdracht van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) werkt VITO samen met KU Leuven en WTCB aan een database van de mi-

Beste bouwheren en architecten, duurzaam bouwen gaat veel sneller dan u denkt. Zij het een school of een kinderdagverblijf, voor het onderwijs is de systeembouw van ALHO de perfecte keuze. ALHO systeembouw staat immers voor wat de traditionele bouw vaak alleen maar belooft: oplossingen met hoogwaardige gebouwen binnen strikte termijnen en aan vaste prijzen – bvb. het Vesaliusinstituut in Oostende, 2800 m² die in februari 2012, slechts 6 maanden na bestelling, kant en klaar werden afgeleverd. Vaste kosten. Strikte termijnen. Kant en klaar. ALHO www.alho.be

Bedreven in vastgoedzorg

jaar vakmanschap in bouwen, renoveren en conserveren Afdeling Renovatie conservatie erkenning D1 D21/D24 : Gevelreiniging - Natuur en steenherstellingen - Verwijderen en hervoegen van elastische voegwerken - Binnen en buitenschilderwerken - Injectie tegen opstijgend vocht - Plaatsen van kalei- en toplagen - Verankeren van gevelpanelen en baksteenmetselwerk (Thor- Helical) - Plaatsen van nieuwe natuursteenpanelen Alle voegwerken - Scheurherstel - Metselwerkherstel - Inspectie van binnenmuren - Spouwmurenisolatie en dakisolatie en binnenmuurisolatie - Vochtwerend behandelen van muren - Herstel van lijsten, ornamenten, beelden - Plaatsing gevelbepleistering en/of isolatie (approved applicator STO). Afdeling betonrenovatietechnieken erkenning BCCA Europese Norm voor erkende betonherstellingsbedrijven/ approved applicator BASF : Structurele en manuele betonherstellingen - Opgieten met self- levellingmortels - Egalisatie van betonstructuren - Gelijmde wapeningen Scheurinjecties - Spuitbeton.

120739 www.mink.be

Afdeling balkonrenovatie : Uitbraak en vernieuwen van balkons - Vernieuwen van afwateringen afvoersystemen - Vernieuwen van borstweringen.

Batsleer Renovatie NV | Groendreef 32 | B-9880 Aalter | T 09/325 25 00 | F 09/375 22 80 | [email protected] | www.batsleer.be

65

lieu-impacten van bouwmaterialen. Bouwmaterialen zijn voor 10-15 % verantwoordelijk voor de totale milieu-impact van een gebouw. Naarmate we meer lage-energie- en nulenergiegebouwen optrekken, wordt het belang van de milieu-impact van de bouwmaterialen echter steeds groter. Om hier inzicht in te bieden ontwikkelden we een methode en database om het materiaalgebonden milieuprofiel van gebouwelementen -kortweg MMG- in kaart te brengen. De inschatting van de milieu-impact van materiaalkeuzes zal het mogelijk maken om verschillende gebouwontwerpen te vergelijken en te kiezen voor het ontwerp met de kleinste impact.” “Van belang voor materiaalgebruik in de bouw is ook de tijdsdimensie”, vertelt Wim Debacker. “We bekijken gebouwen over hun hele levenscyclus en pleiten voor gebouwontwerp dat rekening houdt met de levensduur van bouwmaterialen, componenten en gebouwen, met benodigde toekomstige vervangingen en met aanpasbaarheid. Dit leidt ook tot meer kostenefficiënte oplossingen en tot praktisch-technische voordelen naar vervangingen en onderhoud van gebouwen toe. Het ‘cradle to cradle’principe maakt in dit verband ook deel uit van ons onderzoek. Volgens dit denkkader bevinden materialen zich in gesloten kringlopen van biologische of technische grondstoffen. Afval bestaat in dit concept niet meer: men probeert systemen en producten –of zo je wil gebouwen- zo te ontwerpen dat afvalstromen met kwaliteitsbehoud hergebruikt kunnen worden in nieuwe producten. Een ander belangrijk aspect is echter ook de bredere maatschappelijke context. In het onderwijs merken we hieromtrent ook een duidelijke evolutie. Denk maar aan het concept van de ‘brede school’. Het belangrijkste vanuit het perspectief van duurzaam materiaalgebruik is dat je op het moment van de bouw of de renovatie, de mogelijkheid integreert om de functionaliteit van het gebouw te maximaliseren en om toekomstige veranderingen op te vangen.” Binnenluchtkwaliteit in schoolgebouwen “VITO is ook heel actief in luchtkwaliteitonderzoek”, zegt expert ter zake Marianne Stranger. “We karakteriseren het binnenmilieu in verschillende gebouwen, zoals woningen, kantoorgebouwen zwembaden en ook scholen. In opdracht van de Vlaamse overheid, departement Leefmilieu, Natuur en Energie, voerden wij in 2010 de studie BiBa uit, naar de luchtkwaliteit in 90 Vlaamse klaslokalen. Hieruit bleek voornamelijk de ontoereikende verluchting van klaslokalen, en de impact hiervan op het binnenmilieu. VITO voert momenteel voor dezelfde opdrachtge-

ver een studie uit naar de luchtkwaliteit in duurzame, mechanisch geventileerde gebouwen. Hierbij wordt onder andere de luchtkwaliteit in nieuwbouw klaslokalen bepaald en wordt gekeken hoe duurzamere bouwprincipes en mechanische ventilatiesystemen het binnenmilieu beïnvloeden. Naast het bestuderen van het binnenmilieu, meten we ook materiaalemissies. We doen dit door gebruik te maken van klimaatkamers. In deze kamers kunnen we een klasomgeving simuleren, en zo onder meer vluchtige organische stoffen karakteriseren, die uitgestoten worden door producten die typisch gebruikt worden op school. De luchtkwaliteit op scholen en deze typische materiaalemissies gerelateerd aan klaslokalen, bestuderen we ook op Europees niveau in het kader van het onderzoeksproject ’Sinphonie’, waarbij de luchtkwaliteit van 114 klaslokalen uit 25 landen bepaald werd.” Meer informatie is te vinden op www.vito.be/indoor_air Een leidraad op weg naar integrale duurzaamheid “Duurzaamheid gaat natuurlijk over nog heel wat meer dan energie-efficiëntie, materiaalgebruik en binnenluchtkwaliteit. Denk maar aan maatregelen die bijdragen tot duurzame mobiliteit, tot biodiversiteit, ecologische waarde en beschikbaarheid van groene ruimte, aan verantwoord en duurzaam landgebruik, aan waterbeheer en aan het verbeteren van luchtkwaliteit. Om schooldirecties, architecten en aannemers een leidraad te bieden bij het realiseren van kwaliteitsvolle, duurzame en functionele schoolgebouwen lanceerde AGIOn samen met GO! het ‘Instrument Duurzame Scholenbouw’. Deze duurzaamheidsmeter voor schoolgebouwen werd ontwikkeld door EVR-architecten. Het is een soort handboek dat zowel gebruikt kan worden door de bouwheer, om eisen te stellen aan de architect, als door de architect zelf die er richtlijnen en aangeraden maatregelen inzake duurzaam bouwen vindt. Zowel bij nieuwbouw- als renovatieprojecten kan men zo controleren of het gebouw voldoet aan de minimale vereisten. Internationaal bestaan er al het gelijkaardige BREEAM en LEED, maar dat GO! een minimale duurzaamheidspeil vraagt voor haar schoolgebouwen is een Belgische primeur. Ook voor woningen, kantoren en andere gebouwen legt de Belgische Sustainable Building Council (BSBC) de laatste hand aan dergelijke duurzaamheidsinstrumenten. Hierbij is VITO actief betrokken, momenteel bijvoorbeeld in de testfase ter voorbereiding van de eigenlijke lancering, en dit samen met EVRarchitecten en het ingenieursbureau Daidalos-Peutz. We hopen dat dergelijke instrumenten ontwerpers en bouwheren de juiste leidraad bieden om wat betreft duurzaamheid onderbouwde keuzes te maken voor toekomstbestendige gebouwen.”

EDUSCRIPT

17-18 oktober 2013 vakbeurs voor bouw, renovatie, inrichting & onderhoud van het onderwijspatrimonium met medewerking van Agion en GO!

VLERICK MANAGEMENT SCHOOL LEUVEN • 360 architecten & Stéphane Beel architecten • ©Stany Dederen

3de editie

Expocom bvba • Hoornstraat 16b - B-8730 Beernem Tel. +32 (0)50/250.170 • Fax +32 (0)50/250.171 • www.edubuild.com • [email protected]

67

Hoe ziet de moderne school anno 2012 eruit? Om het antwoord op die vraag te kennen, moet je het Heilig-Hart Instituut & College in Halle bezoeken. In dit nieuwe complex waarin zowel basisonderwijs als secundair onderwijs werden ondergebracht, hielden architect en bouwheer extra rekening met de noden van de verschillende leeftijdsgroepen. Absolute prioriteiten waren de energiezuinigheid en het creëren van de meest ideale leeromgeving.

Heilig-Hart Instituut & College uitgerust met KNX-gebouwbeheersysteem

Aangepaste verlichting en verwarming Het nieuwe schoolgebouw heeft een oppervlakte van 1.300 m², telt vijf verdiepingen en een kelderverdieping. De gekoppelde technieken zijn vooral verlichting en zonnewering. Door de constante lichtsturing via het DALI-protocol past de verlichting zich aan het natuurlijk invallend zonlicht aan. Wat zorgt voor een bewezen verhoging van de concentratie voor zowel leerlingen als leerkrachten.

te gaan is de zonnewering gekoppeld aan een weerstation. Hierdoor kan rekening gehouden worden met de stand van de zon en is er meteen bescherming tegen hevige wind. Het centraal beheer is eenvoudig uit te voeren door het technische team of de conciërge via een aanraakscherm in de technische ruimte. Eveneens kunnen alle technieken in het auditorium centraal bediend worden via een verplaatsbaar aanraakscherm.

De combinatie van vloerverwarming met automatische luchtverversing en recuperatie van warmte garandeert de perfecte balans tussen temperatuur en een laag CO2-gehalte in de binnenlucht. Energiezuinig maar evenzeer belangrijk voor een gezonde leeromgeving. Om de opwarming van de gebouwen tegen

KNX Of het nu over een eengezinswoning of schoolgebouw gaat, de vraag naar comfort en flexibiliteit voor het beheer van luchtbehandeling, belichting en toegangscontrole neemt toe. Gelijktijdig wordt het efficiënter gebruik van energie steeds belangrijker. Meer comfort en veiligheid ge-

koppeld aan een lager energieverbruik kan enkel met intelligente besturings- en controlesystemen. Om de gegevensoverdracht van en naar alle componenten van het gebouwenautomatiseringssysteem te verzekeren, is een systeem nodig dat het probleem van geïsoleerde subsystemen oplost door ervoor te zorgen dat alle componenten met elkaar communiceren. De KNX standaard is gebaseerd op meer dan 20 jaar ervaring, onder andere dankzij de voorgangers EIB, EHS en BatiBUS. Bouwheer: H. Hartinstituut Halle Anuntiaten, Heverlee Architect: Vanhaelen Architecten, Ruisbroek Integrator: DOMOTIC.LOUNGE, Kortrijk Installateur: EEG Electro Entreprise, Gullegem

EDUSCRIPT

68

Naar de Spaanse Trappen in Rome trekken jaarlijks miljoenen mensen. In eigen huis ontzien we het nochtans vaak om elke dag weer die beklimming aan te gaan. De gebouwen worden steeds groter, de gemiddelde bevolking steeds ouder. Voor senioren of mensen met een beperking is het vaak niet evident om een trap op te gaan, soms zelfs ronduit onmogelijk. De oplossing is al lang bekend: een lift! Zeker in grote publieke gebouwen zoals schoolgebouwen en zorgcentra voor ouderen is de aanwezigheid van één of meer liften een vanzelfsprekendheid. Of dat zou het toch moeten zijn… Voor het wat, hoe en waarom zaten we samen rond de tafel met enkele experts uit de liftenwereld. Een druk op de knop naar de eerste alinea, en we zijn vertrokken.

Ronde tafel: hoe een moderne lift naar een aangenamer leven leidt

© Cosmolift

EDUSCRIPT

69

Vergrijzing Eric Morel, ThyssenKrupp: “Eén van de grootste uitdagingen van de toekomst is de vergrijzing. Europa telt op dit moment tachtig miljoen ouderen. En dat aantal zal alleen maar verder stijgen. Naast de noodzaak om toegang van publieke gebouwen mogelijk te maken voor mensen met een beperking, zorgt die vergrijzing ervoor dat de vraag naar liften in de privé- en zorgsector de laaste jaren sterk gestegen is.” Pieter de Neve, Cosmolift: “Niet alleen oudere mensen hebben trouwens aandacht voor een makkelijke bereikbaarheid. We zien nu dat zelfs jonge mensen ruimte voorzien voor liften in hun woning. Enerzijds is er het fenomeen van kangoeroewoningen waarin twee generaties samen hun intrek nemen in één woning uit financiële en zorgtechnische redenen. Anderzijds merken we dat velen al van bij het ontwerp rekening houden met de toekomst. De levensverwachting ligt steeds hoger, en de woning moet met de veranderende noden kunnen meegroeien. In beide gevallen wordt een lift van in het begin mee geïntegreerd.” Zorgsector en onderwijs Francis Conrad, Schindler: “Maar uiteraard zien we het gebruik van liften vooral in grote, publieke gebouwen. Zoals scholen en de zorgsector. Vooral in deze laatste worden liften structureel geïntegreerd. Ziekenhuizen en zorginstellingen overbruggen niveauverschillen haast standaard met de lift. In een school is het gebruik dan weer meer uitzonderlijk. In bestaande schoolgebouwen zien we dat vaak gegrepen wordt naar tijdelijke oplossingen. Een les die normaal op het tweede verdiep plaatsvindt, wordt verplaatst naar het gelijkvloers om een leerling die slecht te been is te helpen. Indien er een liftinstallatie aanwezig is, zal deze hoofdzakelijk gebruikt worden voor occasioneel vervoer van personen met een beperkte mobiliteit. Tevens merken we een tendens op waarbij bestaande schoolgebouwen buiten de lesuren meer en meer worden gebruikt voor andere activiteiten, en waarbij uiteraard ook gebruik wordt gemaakt van de liftinstallatie.” Dirk De Moor, Agoria: “Het is niet zo dat een bestaand schoolgebouw niet in orde is omwille van het ontbreken van een lift. De overheden voeren hierop geen controles uit. Maar scholen die niet voldoen aan deze basisvoorwaarde moeten zich wel bewust zijn dat de wetgeving toch moet worden nageleefd als er een klacht komt tegen de toegankelijkheid. Voor nieuwbouw of grondige renovatie van schoolgebouwen en zorginstellingen zijn er echter wel enkele belangrijke voorwaarden…” Wetten en inspecties Dirk De Moor, Agoria: “In projecten met een bouwvergunning, kijk je naar het hoogteverschil in je gebouw. Vanaf een verschil van ten minste 18 centimeter, is het verplicht dat je naast een trap ook een helling of lift aanbiedt. In een nieuw of grondig gerenoveerd schoolgebouw is het een must dat iedereen de lessen kan volgen. In België geldt immers het recht op vrije keuze van school. Ook mensen met een rolstoel, hetzij tijdelijk of permanent, moeten die vrije keuze hebben.”

Eric Morel van ThyssenKrupp vult aan: “De wetgeving voor liften is in ons land echter verwarrend, dat geldt niet alleen voor onze sector. Zo regelt een Koninklijk Besluit uit 1977 de toegankelijkheid van gebouwen. Daarnaast bestaat er heel wat gewestelijke wetgeving zodat we nu verschillen hebben tussen Vlaanderen, Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Bovendien moet er ook rekening gehouden worden met normen op Europees niveau inzake toegankelijkheid van personen met een beperking,met de brandveiligheid en de bescherming tegen vandalisme. Al deze reglementeringen spreken daarbij steeds over minimumvoorwaarden. Ervaring leert ons dat het in de meeste gevallen aangewezen is om ruimer te gaan. De vaak geringe extra investering weegt daarbij nauwelijks op tegen de vele voordelen.” Dirk De Moor, Agoria: “Ook na de installatie van de lift moet deze voldoen aan heel wat reglementeringen. Zo bepaalt het “Koninklijk Besluit van 2003 betreffende de beveiliging van bestaande liftinstallaties” de inspectievereisten. Indien men werkt met een ISO-gecertificeerd onderhoudsbedrijf, zijn twee wettelijke keuringen per jaar, uitgevoerd door een erkend keuringsorganisme voldoende. Anders zijn dat vier keuringen per jaar. Eind dit jaar zal bovendien een aanpassing aan het dit KB gepubliceerd worden, waarbij er om de vijftien jaar een uitgebreide technische controle moet plaatsvinden op al de bestaande liftinstallaties. Deze technische controle zal uitgevoerd worden door de EDTC’s, de Externe Dienst voor Technische Controle. Vooral dit laatste zal een grote impact hebben op het blijven functioneren van bestaande liften, gezien op dat moment de staat van de lift wordt vergeleken met de op dat moment geldende veiligheidsnormen. Indien de lift niet meer voldoet aan de normen, zal hij aangepast of vervangen moeten worden. Op dit moment wordt het nog al te vaak beperkt tot oplapwerk bij technische storingen.” Kurt Vermeulen, ThyssenKrupp: “Doordat schoolliften veel minder gebruikt zijn, vergen ze uiteraard een aangepast onderhoudsprogramma. Voor deze liften rekenen we op maximum vier onderhoudsbeurten per jaar. In zorgcentra is dat veel vaker, tot wel tienmaal per jaar. Wanneer een lift wordt gekocht, bieden liftproducenten standaard een periode gratis onderhoud en garantie aan. Daarna kan iedere liftenfirma worden aangesproken om het onderhoud te verzekeren.” Adviesfunctie bij liftproducenten Kurt Vermeulen, Thyssen Krupp: “Iedere architect kent de wetgeving omtrent de minimumnormen. Maar de meeste kleinere bureaus hebben geen specialist in deze niche. Wij als firma kunnen hen voorzien van gedegen advies. Het liefst al van in de ontwerpfase. Want in vele gevallen volstaat het voldoen aan de minimumnormen niet als antwoord op de behoeften van de gebruikers van de lift(en). Een voorbeeld. Stel dat een bewoner op de tiende verdieping van een appartement aan de kust een hartinfarct krijgt. De lift is daar doorgaans niet groot genoeg om een brancard te vervoeren. Als we over de grenzen kijken, merken we dat de minimumnorm in Nederland bijvoorbeeld heel wat hoger ligt. Daar werkt men veelal met zwaardere en grotere

EDUSCRIPT

ThyssenKrupp Liften Ascenseurs Uw partner voor al uw projecten nieuwe installaties, modernisering, onderhoud en herstelling van liften, roltrappen en automatische deuren. votre partenaire pour tous vos projets de vente, montage, modernisation et service après-vente d’ascenseurs, d’escalators, trottoirs roulants et portes automatiques.

Avenue de la Métrologie 10 – 1130 Brussel - Tel: +32 (0)2 247 35 11 – Fax: +32 (0)2 247 35 00 www.thyssenkruppliften.be – www.thyssenkruppascenseurs.be - [email protected]

ThyssenKrupp Liften Ascenseurs

71

liften, een voorbeeld dat België volgens ons beter zou volgen.”

© ThyssenKrupp

Francis Conrad, Schindler: “Voor zorgcentra hebben we in België begrepen dat speciale liftvoorzieningen moeten worden getroffen. Er zijn verschillende studiebureaus die daarvoor over de juiste knowhow beschikken. Bij scholen ligt dat helemaal anders. Hier grijpt men quasi altijd naar de minimumvoorwaarden. Cru gesteld heeft zo’n lift een kooi van 1,10 op 1,40 meter. Net voldoende voor één rolstoel met begeleider. Onhandig om ook kasten of ander verhuismateriaal in te steken. Het zorgt vaak voor veel frustratie en hefwerk. Problemen die met een iets grotere lift makkelijk konden vermeden worden. Om zulke situaties te vermijden zouden de liftconstructeurs reeds van bij de ontwerpfase betrokken moeten worden om, samen met de architect of bouwheer, een correcte lifttoepassing voor te stellen afhankelijk van de uiteindelijke gebruikseisen.” Soorten liften Pieter De Neve, Cosmolift: ”Wettelijk gezien bestaan er niet veel soorten liften, maar in de praktijk zijn er grote verschillen. 80% van de geproduceerde liften zijn standaardmodellen, die eventueel licht kunnen worden aangepast. De overige 20% wordt vervaardigd op maat van de behoeften van de klant. Er komt immers heel wat meer bij kijken dan op het eerste gezicht gedacht wordt.” Eric Morel, ThyssenKrupp: “In scholen werken we vooral met personenliften en de iets ruimere logistieke liften om materiaal te verhuizen. Handig wanneer je een grote hoop knutselgerief of didactisch materiaal verhuist. In rusthuizen zien we al duidelijke diversificatie en specialisatie. Maar de uitrusting kan nog steeds beter. Er is nood aan brede liften, brancardliften, of liever nog beddenliften. De verschillende adviescentra in Vlaanderen steunen die stelling. Het is ook fout om te denken dat één lift voldoende is. Zelfs aan een lift van topkwaliteit moet vroeg of laat eens hersteld worden. Als de lift even buiten gebruik is, is dat in een zorgcentrum meteen een groot probleem. Des te meer omdat liften daar doorgaans gebruikt worden voor het bedelen van de maaltijden. Werking op noodstroom en meerdere liften zijn dan ook een absolute aanrader.”

© Schindler

Vandalisme en brand Francis Conrad, Schindler: “Liften in scholen en zorginstellingen moeten voldoen aan andere vereisten. In scholen wordt vaak onmiddellijk gedacht aan mogelijk vandalisme. Al zien we dat dit niet meteen een groot probleem vormt. We kiezen meestal een klassieke lift zonder speciale bescherming en hebben hierbij weinig problemen. Dit is anders in bijvoorbeeld ondergrondse parkings. Daar gebruiken we meer ‘hufterbestendige’ materialen en kiezen we zelfs meestal voor glazen kokers. Het verhoogt de zichtbaarheid en versterkt de sociale controle. Waar we wel extra aandacht op vestigen is het feit dat bordesdeuren van liftinstallaties welke geplaatst worden aan de buitenzijde van een gebouw moeten uitgerust zijn met materialen die voldoen aan een bijkomende beschermingsgraad (IP 54), waardoor deze bestendig zijn tegen water. Die maatregel is niet zozeer om vandalisme tegen te gaan, maar helpt vooral wanneer ijverige poetsvrouwen de lift onder handen nemen.”

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

72

Kurt Vermeulen, Pieter De Neve, Francis Conrad, Eric Morel en Dirk De Moor

Kurt Vermeulen, ThyssenKrupp: “Brandveiligheid is in alle liften een prioriteit. Liften moeten in grote gebouwen altijd kunnen ingezet worden als evacuatiemiddel. Vooral bij hoogbouw is dit van levensbelang. In de WTC-torens was je bijvoorbeeld een halfuur onderweg langs de trap. In zo’n geval redt een evacuatielift vele levens. De lift wordt daarom beschouwd als een apart compartiment. De schacht is minstens twee uren brandwerend, de bordesdeuren zelf een halfuur. Om de veiligheid in geval van brand te garanderen, is de lift uitgerust met een brandweersturing en beschikt iedere brandweerman over een sleutel om de controle van de lift over te nemen. Daar zien we wel nog een lacune in de wetgeving. Per producent is er een andere brandweersleutel. Het zou voor de brandweer handiger zijn om met één loper alle liften te besturen.” Pieter De Neve, Cosmolift: “De nood aan toegankelijkheid van schoolgebouwen kan sterk variëren, zeker omdat onze schoolgebouwen multifunctioneel ingezet kunnen worden. Zowel tijdens als na de lesuren kan via een eenvoudig systeem de beschikbaarheid worden beperkt. We installeren, bijvoorbeeld, een codeklavier, badgesysteem of aan/uit-functie. Zo voorkomen we dat de volledige lift of sommige verdiepingen bereikbaar zijn voor personen zonder de juiste autorisatie.” Duurzaamheid Pieter De Neve, Cosmolift: “Net als in de hele bouwsector is ook bij liften duurzaamheid belangrijk. Zo hebben we de laatste decennia sterk ingezet op het beperken van het verbruik. Wellicht de belangrijkste vernieuwing is de switch van hydraulische personenliften naar elektrische machinekamerloze liften. Ook op het

vlak van duurzame verlichting, verluchting, verwarming,… werden de nodige maatregelen genomen. Onze liften worden steeds vaker getoetst aan standaarden van energie-efficiënt bouwen, zoals VDI en BREEAM. Dirk De Moor, Agoria: “Ook in slaaptoestand beperken we het verbruik. Als de lift op stand-by staat, is het verbruik heel erg laag. De motoren slaan pas aan wanneer het nodig is. Bovendien werkt een lift met een tegengewicht, de motoren moeten dus slechts de afwijking van het tegengewicht compenseren.” Meer comfort Eric Morel, ThyssenKrupp: “Ook het comfort van een lift kan met enkele kleine, budget beperkte ingrepen gevoelig worden verbeterd. Talloze mogelijkheden worden onderbenut. Denk maar aan opklapbare zitjes. Ze kosten weinig, maar zijn comfortabel voor ouderen. Toch zie je ze weinig. Of LCD-schermen met menu’s of avondactiviteiten. Met ledlampen verander je eenvoudig de kleuren en dus de mood in de lift. Ook een streepje muziek draagt bij tot de gezelligheid. Belangrijker is spraaksynthese. Wanneer je op de knop drukt, wordt het gekozen verdiep luidop uitgesproken. Voor blinden en slechtzienden erg belangrijk.” Francis Conrad, Schindler: “In de zorgsector zien we tevens dat er een scheiding wordt gemaakt tussen enerzijds het transport van de bezoekers, en het logistieke transport en beddenvervoer anderzijds. Om hier een ideale oplossing aan te bieden, is het noodzakelijk in de ontwerpfase trafiekanalyses uit te voeren om de optimale oplossing uit te werken. De liften ontworpen voor het logistieke transport en het vervoer van bedden worden

73

Dirk De Moor

Francis Conrad

Eric Morel

Agoria: Dirk De Moor, Liftspecialist Agoria, [email protected] ThyssenKrupp Liften: Eric Morel, Managing Director Belgium, eric. [email protected] & Kurt Vermeulen, Directeur New Installations, [email protected] Schindler: Francis Conrad, Large Projects & Dual Brands Manager, [email protected] Cosmolift: Pieter De Neve, Sales Pieter De Neve

Kurt Vermeulen

in huidige toepassingen ook mee geïntegreerd in het globale logistieke plan van deze zorginstellingen. Dit kan uitgewerkt worden via diverse mogelijkheden gaande van badgesystemen tot de huidige bestemmingsbesturingen waarbij er een optimale interface tot stand wordt gebracht tussen de logistieke afdelingen en het patiëntenvervoer. Hoeveel tijd wordt er actueel niet verloren door op de lift te wachten? Zo zie je maar dat iedere toepassing een andere lift vraagt. Gelukkig hebben we alles in huis om een afdoend antwoord te bieden op elke vraag. Zolang we maar op tijd in het ontwerpproces worden betrokken.” Kurt Vermeulen, ThyssenKrupp: “Architecten mogen altijd op onze kennis en ervaring beroep doen. We beseffen zeer goed dat ze zich niet in alles kunnen specialiseren. We hopen dan ook dat met dit gesprek de aanzet is gezet om ons vaker te betrekken.” Agoria Agoria is de Belgische federatie van de technologische industrie. Agoria telt meer dan 200 werknemers en verenigt liefst 1.600 ondernemingen. In de liftwereld geeft Agoria inlichten over de minimumvoorwaarden. Ze doen dat bijvoorbeeld met een infosessie op Batibouw. De verschillende sectoren waarin Agoria actief is: auto-industrie, bouwproducten, elektrotechniek, industriële automatisering, informatie- en communicatietechnologieën, kunststoffen en composieten, lucht- en ruimtevaart, contracteren

en onderhoud, mechatronica, metaalbewerking, metalen en materialen, montage en kranen, veiligheid en defensie. ThyssenKrupp ThyssenKrupp Liften Ascenseurs is een zelfstandig opererende organisatie die als dochteronderneming van ThyssenKrupp Elevator deel uitmaakt van het wereldwijd opererende Duitse concern ThyssenKrupp AG. Met montage- en onderhoudsbedrijven, fabrieken en verkoopvestigingen over de hele aardbol, is ThyssenKrupp Elevator de op twee na grootste liftenleverancier ter wereld. Schindler en Cosmolift In 1927 werd in België, midden in de hoofdstad Brussel, het filiaal Schindler België opgericht. In de loop van de jaren is Schindler België uitgegroeid tot een onderneming met meer dan 600 werknemers, deel uitmakend van de Zwitserse Schindler Groep. Schindler België installeert, onderhoudt en moderniseert liften en roltrappen en -paden. Wereldwijd vervoert Schindler dagelijks meer dan 900 miljoen mensen. Het Belgische Cosmolift, dochteronderneming van Schindler, profileert zich dan weer als dynamisch installatie- en onderhoudsbedrijf binnen de Belgische liftensector. De onderneming is zowel actief in de residentiële sector als in de publieke sector van scholen, sportcomplexen en kleinere zorginstellingen.

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

74

ADVERTORIAL

Het monumentale Scheepvaartmuseum in ’s Lands Zeemagazijn werd in 1656 ontworpen door Daniel Stalpaert als pakhuis van de Admiraliteit van Amsterdam. In Nederlands Gouden Eeuw dus, toen Amsterdam de grootste haven ter wereld was. De stad werd dan ook het ‘pakhuis van de wereld’ genoemd: alle denkbare goederen uit de hele wereld waren er te koop. Nu, ruim 350 jaar later, is het magazijn nog altijd een indrukwekkend gebouw met veel karakter. Het ademt geschiedenis uit. De perfecte locatie voor Het Scheepvaartmuseum, dat hier sinds 1973 is gevestigd.

Scheepvaartmuseum Amsterdam

Grondige opknapbeurt nodig In 1972 begon het Zeemagazijn aan zijn nieuwe leven als ‘pakhuis’ voor topstukken van Het Scheepvaartmuseum. Het museum werd een Rijksmuseum, waardoor de financiële mogelijkheden aanzienlijk werden verruimd. Op 13 april 1973 werd het museum officieel geopend door prinses Beatrix. De locatie en het gebouw mochten dan schitterend zijn, het Zeemagazijn had niet de perfecte condities voor een museum. Het gebouw bestond uit lange, vrij smalle ruimten die rond een binnenplaats waren gegroepeerd. Grote zalen ontbraken en ook de klimaatbeheersing was niet optimaal. Bovendien nam het aantal bezoekers sinds de jaren ‘70 enorm toe. Kortom: het Zeemagazijn was toe aan een grondige opknapbeurt.

Toen de financiering rond was, startte in 2007 een ingrijpende verbouwing. Architecte Liesbeth van der Pol bleef daarbij terughoudend in haar ontwerp, ze wilde het gevoel van een 17e-eeuws pakhuis niet verloren laten gaan. De toegevoegde elementen zijn van glas en metaal. Materialen die het stoere karakter van het gebouw benadrukken. Dankzij de ingrepen werd het een multifunctioneel gebouw. Met ruimtes voor grote diners, feesten, vergaderingen en bijeenkomsten. Daarnaast is er ook een prachtige filmzaal waarin films rondom op de gehele halfronde wand worden getoond. GEZE krachtpatser Hendriks Konstrukties was verantwoordelijk voor het ontwerp en de realisatie van de gebogen toegangsdeuren. Op verzoek van

ADVERTORIAL

75

Theo Rijk van Hendriks Konstrukties werd hiervoor gebruik gemaakt een ‘Powerdrive van GEZE’. “We realiseerden een unieke constructie en vanaf het begin was GEZE daarbij als proactieve leverancier nauw betrokken”, vertelt Theo Rijk. “De deuren worden na sluiting van de zaal onderdeel van de projectiewand en dus moest alles naadloos op elkaar aansluiten. We bedachten een stalen constructie en hadden dus behoefte aan een echte krachtpatser om die deuren te openen en sluiten. Het juiste antwoord was de Powerdrive van GEZE. Kracht, geavanceerde techniek en perfect materiaal komen hierin allemaal samen.” Inmiddels straalt het museum als nooit tevoren en vergapen bezoekers zich aan de maritieme geschiedenis van Nederland. Over GEZE GEZE behoort wereldwijd tot de succesvolste ontwikkelaars en producenten van bouwsystemen voor deur-, raam- en beveiligingstechniek. Als marktleider  op het gebied van innovatie en design ontwikkelt, produceert en verkoopt de onafhankelijke familieonderneming hoogwaardige technologie. GEZE deursluiters en schuifsystemen bieden vele technische en optische mogelijkheden. De deursluiters vallen onder de beste ter wereld. Dagelijks gaan miljoenen mensen door deuren met een GEZE TS 5000 deursluiter en genieten van het vanzelfsprekende comfort van automatische deursystemen uit de Slimdrive reeks. De universele oplossingen voor volledig glazen systemen bieden architectonische ontwerpvrijheid bij onderscheidende bouwprojecten. GEZE biedt een omvangrijk palet aan producten inclusief ventilatiesystemen, rook- en warmteafvoerinstallaties (RWA), beveiligingssystemen en een nieuw toegangscontrolesysteem, en technische systemen voor gebouwbeheer. Productoplossingen van GEZE kunnen gevonden worden in bekende gebouwen over de hele wereld. Met 30 dochterondernemingen is de organisatie vertegenwoordigd over de hele wereld door een flexibel en efficiënt verkoopen servicenetwerk met 2.500 medewerkers en een omzet van ongeveer 324 miljoen euro in het jaar 2011-2012. Meer info? Surf naar www.geze.nl. Of contacteer ons op tel: +31-(0)40 262 90 80, fax: +31-(0)40 262 90 85 of mail: benelux. [email protected]

EDUSCRIPT

77

In de nieuwbouw van de Katholieke Hogeschool Kempen in Turnhout verzorgde Welec uit Westerlo de volledige elektrische infrastructuur, de brandpreventie, het datanetwerk, de geluidsinstallatie en de audiovisuele uitrusting van het auditorium. De elektrische infrastructuur begint er bij het toegangspunt van de middenspanning. Van daaruit worden 26 verdeelborden gevoed op de site. “Producten van onze eigen bordenbouw”, onderstreept Welecprojectleider Steven Van Craen. “Samen voorzien ze de hele Blaironsite van de KHK van elektrische stroom.”

Blaironsite Katholieke Hogeschool Kempen nieuw visitekaartje van Welec Binnen- en buitenverlichting Welec installeerde niet alleen de verlichting in het hele gebouw, maar stond ook in voor de buitenverlichting. “Voor alles samen brachten we meer dan 2.000 armaturen aan. En om overal stroom te

kunnen afnemen zijn er ruim 1.500 stopcontacten.” Opmerkelijk is dat 90% van de stopcontacten en de volledige verlichting geschakeld worden via een plcsysteem. “De lokale schakeling gebeurt manueel of via bewegingssensoren.

Centraal is er een hoofdscherm om alles te schakelen. Verder zijn er tijdgestuurde schakelingen.” Om het hele project vlot te laten verlopen, was Welec ongeveer een jaar lang

EDUSCRIPT

De Smart energy box, beheer uw energieverbruik zelfs vanop afstand.

Met de Smart energy box meet u niet alleen het verbruik van individuele toestellen. U kunt elk van die toestellen ook vanop afstand aansturen met uw smartphone of via internet. Uw lampen, computer, kopieermachine of andere toestellen aanzetten, uitzetten, programmeren, controleren… u doet dit waar en wanneer u wilt. U beheert nu echt uw verbruik. Zodat u energie bespaart en toch uw rendement behoudt. De Smart energy box is vanaf nu te verkrijgen op electrabel.be, via 078 35 33 33 of in een Electrabel Shop.

De Smart energy box. Ga slimmer om met energie.

79

actief op de campus. Dit met gemiddeld een twaalftal medewerkers, en op piekperiodes zelfs met meer dan dubbel zoveel. Totaalprojecten Het project paste perfect in de portfolio van Welec. “Als installatiebedrijf leveren we totaalprojecten in elektriciteit af, sleutel op de deur. Van de studie van de elektrische installatie tot en met het plaatsen en aansluiten van het laatste koper- of glasvezeldraadje. Hiervoor beschikken we over een team van vijf ontwerpers en tien project-engineers, die tien bordenbouwers en een 180-tal gemotiveerde installateurs aansturen.” Welec is een modern dynamisch bedrijf voor hoogwaardige elektronische totaalprojecten. De onderneming werd opgericht in 1991 in Voortkapel. In 1996 werd het huidige complex in Westerlo in gebruik genomen, met een zeer sterke expansie qua personeel en projecten. Deskundige projectleiders, een hedendaags studiebureau, teken- en ontwerpafdeling en atelier bordenbouw dragen bij tot de realisatie van projecten in binnen- en buitenland. Deze omvatten onder meer algemene elektrische installaties van laag- tot hoogspanning, industriële bordenbouw, rationeel energiebeheer, (proces)automatisering, beveiligingssystemen, databekabeling, computernetwerken,... Voor de productie van elektrische componenten en diverse (schakel)borden is een ruim atelier beschikbaar en op de gevarieerde voorraad onderdelen kunnen onze medewerkers een beroep doen. Klantentevredenheid “Bij Welec draait alles om optimale klantentevredenheid”, legt zaakvoerder Willy Eyckmans uit. “De klant die bij Welec aanklopt, vertrekt er niet meer. Onze referenties spreken hierin boekdelen: Welec heeft tevreden klanten van 10, 15 en zelfs 20 jaar. Deze trouwheid danken we in de eerste plaats aan het feit dat we er steeds alles aan doen om ze te geven wat ze wensen. We anticiperen op verlangens en verwezenlijken die ook.” “Welec werkt op een duurzame manier, met respect voor de mensen en de natuur. In onze branche is dit niet altijd eenvoudig. Maar toch vergen we die extra

inspanning, omdat we weten dat ze in de toekomst vruchten afwerpt, zeker voor onze klanten. We houden ook de vinger aan de pols op elektronicagebied en passen de meest recente technieken toe.” “De volgende stap is de inrichting van een gesofisticeerd atelier voor borden-

bouw en een stukje logistiek in recente gebouwen”, pikt Jef Eyckmans in. “Welec beschikt hiervoor over een officiële erkenning voor openbare werken klasse 8 en over het VCA-certificaat petrochemie. Bovendien voldoen we aan de ISO9002norm en de ISO 14001-milieunorm.” www.welec.be

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

80

In 2013 ondergaat Waregem ten zuiden van het stadscentrum een heuse metamorfose. Met de toekenning van het PPS-project ‘Het Ware Heem’ aan projectontwikkelaar Vanhaerents werd het startschot gegeven voor een ambitieus stadsontwikkelingsproject. Winkelcentrum het Pand krijgt aan cultuurcentrum De Schakel een 40 meter brede en 250 meter lange wandel- en activiteitpromenade die loopt tot de Zuiderlaan en via de Holstraat terug naar de Markt. Deze winkelwandellus wordt op de hoek van de Zuiderlaan en de Holstraat begrensd door een nieuwe bibliotheek. Verder komen langs de promenade en rond de bib ook een 66-tal woongelegenheden. Gaande van studio’s tot royale appartementen met zicht op het park.

Waregem krijgt met nieuwe boulevard en bibliotheek stedelijke allure

81

Publiek Private Samenwerking Stad Waregem en OCMW Waregem schreven in 2009 een PPS-wedstrijd uit om een projectontwikkelaar te selecteren voor de realisatie van een nieuwe openbare bibliotheek, private woongelegenheden en commerciële ruimtes, ondergrondse en bovengrondse parkeergelegenheden en de herinrichting en aanleg van het openbaar domein. In oktober 2011 won Vanhaerents in samenwerking met Robbrecht en Daem architecten, Goedefroo+Goedefroo architecten, landschapsarchitect Bureau Bas Smets, studiebureau technieken en stabiliteit VK Group en veiligheidscoördinatie Vecobo. Zuidboulevard Waregem “Het projectgebied situeert zich op de hoek van de Holstraat en Zuiderlaan,

langs de nieuwe gebouwen van het OCMW De Meers tot aan de –nu nog – achterkant van het Pand.”, vertelt Kurt Vanryckeghem, Burgemeester van Waregem. “De nieuwe bibliotheek komt als onafhankelijk volume op de hoek van de Holstraat en Zuiderlaan en wordt een sober en laag volume. Haar positie op de hoek creëert een uitnodigende openheid naar de stad toe en is door zijn stedelijke en openbare functie een hoeksteen van het binnenstedelijk weefsel. De nieuwe verbinding van de bibliotheek naar het Pand toe wordt de Zuidboulevard. Een brede wandelpromenade langs winkels en het park.”

zijn op deze hellende vloer georganiseerd. De leeszalen zijn uit praktische overweging ondergebracht op de vlakke hoeken van de rondgang. Deze vormgeving zorgt meteen voor een overzichtelijke circulatie en een integrale toegankelijkheid.”

De boulevard vormt de ruggengraat van de ontwikkeling. Op het gelijkvloers van de bebouwing rond de bibliotheek en de boulevard worden winkels en horeca voorzien met daarboven drie woonvolumes. Het grootste gedeelte van de woonfuncties is gesitueerd aan de Zuidboulevard en heeft zicht op het park en de activiteiten op de esplanade: een waterpartij, een grote grasvlakte en toegangstuinen die licht brengen in het parkeerniveau voor 400 auto’s onder de boulevard.

“Bij het binnen- en buitengaan van de bibliotheek moet elke bezoeker langs het leescafé. Zo kan een uitgeleend boek meteen gelezen worden of kan elke Waregemnaar genieten van een koffie terwijl hij het af en aan gaan van bezoekers gade slaat. De link tussen het leescafé en de polyvalente ruimte laat toe dat deze ook na sluitingstijd gebruikt kan worden door, bijvoorbeeld, een leeskring of de plaatselijke jeugdbeweging. Eenmaal voorbij de balie slaat de jeugdige bezoeker rechtsaf, om via de jeugdbibliotheek en bijhorende leeszaal helemaal boven in de kinderhoek terecht te komen. Hier is het plafondhoogte ook het laagst en komen de kleinste bezoekers in een knusse vertelhoek terecht. Het meer volwassen publiek gaat na de inkomzone rechtdoor via de open kastenafdeling naar de leeszaal tijdschriften. Daar begint de volwassenenafdeling die eindigt in het centrale atrium. Helemaal op het einde van de rondgang werd de audiovisuele afdeling ondergebracht.”

“De esplanade brengt voetgangers via een zacht oplopende helling op het niveau van het Pand. Op deze manier ontstaat een attractieve winkelwandellus lopende van de kerk door de Holstraat tot aan de bibliotheek en door het winkel- en wandelgebied rond de bibliotheek. Om vervolgens via de autovrije boulevard aansluiting te vinden langs het park met het Pand en De Schakel. De parking onder de boulevard sluit naadloos aan op de parking onder het Pand en schakelt zich op die manier op de parkeerlus die start in de Meersstraat en eindigt op de Zuiderlaan. Parkingzoekend verkeer wordt zo geweerd uit het publieke domein.” De bibliotheek “De bibliotheek lijkt aan de buitenkant een glazen schijf met overkragende dakrand. Aan de buitenkant wordt echter een complexere architectuur zichtbaar. De eenvoudige gevel verhult een zacht oplopende spiraal rond een centraal atrium. Alle afdelingen, leeszalen en zithoeken

De vier beglaasde gevels zorgen samen met de centrale daklichten met noorderlicht voor de basisverlichting van het gebouw. Alle gevels zijn op een identieke manier vormgegeven om te vermijden dat het gebouw met haar rug naar de Zuiderlaan lijkt te staan. Door zijn extraverte karakter straalt de inhoud van het gebouw zo naar alle windrichtingen.

Innovatieve en duurzame bibliotheek “We kozen voor eenvoudige bouwprincipes en eerlijke materialen. De volledige constructie werd opgetrokken in zichtbeton. Beton leek ons een goed uitgangspunt omdat het stabiliteit combineert met een grote thermische massa en het meteen ook als duurzame afwerking dient. Door te kiezen voor betonkernactivering wordt deze massa gebruikt als groot verwarmingselement in de winter en als verkoeling in de zomer. De typische tochtklachten bij conventionele convectieve koelinstallaties, die koelen via de lucht, werden vermeden”, aldus Sven

EDUSCRIPT

Woon bij ons = Duurzaam en veilig

83

De combinatie met hout voor alle schrijnwerk en meubilair zorgt verder voor een warme, huiselijke sfeer.”

Goedefroo van Goedefroo+Goedefroo architecten. “De betonkernactivering zorgt voor een getemperd klimaat, zonder dure airconditioning. Het systeem heeft bovendien een lage onderhoudskost. De energievraag voor verwarming en koeling wordt beperkt door een zeer goede isolatie, een winddichte buitenschil, efficiënte zonwering, ventilatiegroepen met warmterecuperatie en door gebruik te maken van daglicht. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van hernieuwbare energiebronnen voor de verwarming, koeling, ventilatie en verlichting. De resterende energievraag voor verwarming en koeling wordt met efficiënte installaties met hoog rendement ingevuld.” “Het groendak zorgt voor een extra buffer tegen de hitte in de zomer en de koude in de winter. Het water van het dak wordt opgevangen in een opvangreservoir en kan hergebruikt worden in sanitaire voorzieningen.” “In vergelijking met een standaardontwerp voor een E100-kantoorgebouw zal het gebouw ongeveer 40 % minder primaire energie verbruiken, en ongeveer 40 % minder CO2 produceren. Het eigen kantoorgebouw van Goedefroo+Goedefroo was pionier in deze integrale bouwwijze. Dit energieconcept resulteert uiteindelijk in een jaarlijkse kostenbesparing van 22.000 euro.

Wonen aan de Zuidboulevard Volgens Stefanie Vanden Broucke, projectmanager van Vanhaerents, hebben de wooneenheden aan beide zijden zeer sterke troeven. De appartementen aan de Zuidboulevard zijn zuidwest georiënteerd en hebben uitzicht op de nieuwe esplanade en het park. Ook aan de noordwestzijde genieten bewoners van een prachtig uitzicht. De bibliotheek wordt omarmd door drie volumes. De keuze voor drie kortere volumes in een plaats van één lange bebouwing heeft tot direct gevolg dat meer kamers binnenin de woningen van rechtstreeks daglicht genieten.” De drie wooneenheden vormen één totaalproject en hebben dezelfde afwerking. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen eenheden met grote of kleine woningen. Zowel om esthetische als energetische redenen zijn alle zichtbare daken ingericht als daktuinen. “De verdiepingen zijn grote plateaus zonder vaste wanden of kolommen behalve de kernen. Deze worden volgens de vraag flexibel ingevuld. De appartementen zijn voorzien van balkons aan alle zijden. Zij bepalen het uitzicht van de gebouwen, maar zorgen eveneens voor extra ademruimte aan slaapkamers, badkamers, keukens,… Tegelijk bieden ze een eerste bescherming tegen zon en regen, tegen brandoverslag en laten ze toe schuiframen tot op de grond te maken. Aan de zuidelijke zijde zijn deze balkons verbreed tot volwaardige terrassen met zicht op de boulevard of op de daktuin van de bibliotheek. De warme houten schuiframen bepalen in grote mate de beleving binnenin de woningen en de uitstraling van de gevels. Verder zijn alle woningen voorzien van hedendaagse technische installaties en akoestische comfort.”

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

84

Overbevolking gevangenissen eindelijk grondig aangepakt

85

Om de zoveel maanden is het een nieuwsitem: de zoveelste spectaculair of minder spectaculaire vluchtpoging, staking van de cipiers, amok voor de zoveelste verplaatsing van Farid le Fou of de zware kostprijs voor het huren van Nederlandse cellen voor ons exportproduct bij uitstek: gevangenen. Al jaren kampt ons land met een nijpend tekort aan gevangenisplaatsen. Waar de federale regering tot voor kort iedereen rechtstreeks doorstuurde naar de gevangenis zonder te betalen, komt hier nu eindelijk verandering in. De nodige budgetten werden vrijgegeven en een masterplan goedgekeurd. De gevangenissen in Sint-Gillis en Leuven werden grondig gerenoveerd en de volgende jaren moeten vier nieuwe gevangenissen Dendermonde, Beveren, Marche-en-Famenne en Leuze-enHainaut worden gebouwd. Verder komen er in Gent en Antwerpen twee nieuwe forensisch psychiatrische centra. Dit alles is een flinke stap vooruit in de strijd tegen de overbevolking van de Belgische gevangenissen. Drastische maatregelen vereist Uit het jaarrapport van het Directoraat-Generaal van het Gevangeniswezen blijkt dat de Belgische gevangenissen in 2011 gemiddeld 10.973,5 gedetineerden tellen. Een forse stijging die hoogst problematisch is, aangezien er slechts plaats is voor 9.129 gevangenen. Een voorlopige oplossing werd gevonden in Nederland. Sinds 2010 verhuurt Nederland de gevangenis van Tilburg, die plaats biedt aan 650 gedetineerden. Een vreemde situatie die niet kan blijven duren.

begin. De privépartner staat in voor de bouwkost en de financiering van het project. Hij stelt het gebouw ter beschikking gedurende 25 jaar aan de federale staat die hiervoor een trimestriële beschikbaarheidsvergoeding betaalt. Op het einde van het contract neemt de federale staat kosteloos de gevangenis over.” “De Regie der Gebouwen en de FOD Justitie organiseerden een wedstrijd waarvoor consortia zich konden inschrijven. Die consortia namen studiebureaus, aannemers, financiers en onderhoudsfirma’s in hun groep op. Hun opdracht was een ontwerp indien voor “De nieuwe een nieuwe gevangenis in Beveren met gevangenissen zullen plaats voor 300 gedetineerden tegen 2014. In Marche-en-Famenne voor 312 beantwoorden aan de gevangenen tegen halfweg 2013, in principes van Leuze-en-Hainaut met evenveel gevangeeen duurzaam nen tegen mei 2014 en een nieuwe gevangenis in Dendermonde die de grootste energiebeleid.” zou moeten worden met 444 plaatsen.”

Als oplossing keurde de federale regering een masterplan 2008–2012–2016 goed voor een meer humane gevangenisinfrastructuur. De vijf belangrijke actiepunten van het plan zijn: de renovatie van de bestaande infrastructuur met het oog op het herstel van de verloren capaciteit; de bouw van bijkomende cellen in de bestaande gevangenissen; de bouw van zeven nieuwe instellingen om de capaciteit uit te uitbreiden; de bouw van zes nieuwe instellingen ter vervanging van de verouderde infrastructuur en onderhoudswerken om de optimalisering van de leef- en werkomstandigheden te garanderen. Vier volledig nieuwe gevangenissen In navolging van de inhaaloperatie voor scholen, koos de federale overheid voor de bouw van vier nieuwe gevangenissen in Dendermonde, Beveren, Marche-en-Famenne en Leuze-enHainaut via een Publiek-Private Samenwerking door middel van een DBFM-overeenkomst. “Dit houdt in dat zowel het ontwerp, de bouw, de financiering en het onderhoud worden uitbesteed aan een privépartner”, herinnert Johan Vanderborght van de Regie der gebouwen ons. “DBFM is geïntegreerd ontwerpen en samenwerken vanaf het

“De nieuwe gevangenissen zullen beantwoorden aan de principes van een duurzaam energiebeleid. Er wordt hernieuwbare energie opgewekt met fotovoltaïsche zonnecellen op het dak en via een warmte-krachtkoppeling. De groenstroomcertificaten en opbrengsten gelieerd aan de verkoop van deze energie zullen in mindering worden gebracht van de beschikbaarheidsvergoeding. De warmte-krachtkoppeling staat in voor de aanmaak van sanitair warm water en produceert tezelfdertijd elektriciteit. De energievraag wordt op een efficiënte manier ingevuld dankzij het gebruik van lage temperatuurverwarming, energie-efficiënte lichtarmaturen, een goede isolatie van de installatieleidingen, condenserende ketels,… Ook inzake waterbeheer staat duurzaamheid voorop. Het verbruik van water wordt zoveel mogelijk beperkt, het hemelwater wordt gerecupereerd en hergebruikt. Zowel tijdens de bouwwerken als tijdens de exploitatie van de gevangenis wordt een duurzaam afvalbeleid gevoerd. Op de bouwwerf is een afvalcoördinator aangesteld.

EDUSCRIPT

www.dysonairblade.be

Gebruikskosten zijn € 1.095 per jaar.*

Gebruikskosten zijn € 47 per jaar.*

Uitgaande van 200 mensen die een toiletruimte 2 keer per dag bezoeken, zullen er, bij gebruik van papieren handdoeken, 146.000 handdoeken per jaar verbruikt worden.

Voor hetzelfde gebruik kost een Dyson Airblade™ handdroger slechts € 47. Het droogt handen in slechts 10 seconden** en het HEPA filter zuivert de lucht voordat deze op de handen wordt geblazen.

De gebruikskosten zijn € 1.095.

Het is snel, hygiënisch en kost een fractie van de kosten van papieren handdoeken.

* 2 papieren handdoeken per droogbeurt. € 0,01 per papieren handdoek (intern onderzoek van Dyson - januari 2010). Apparaat van 1600 W. € 0,14 per kWh (gegevens uit Eurostat 2009 Semester 2 - gepubliceerd in maart 2010). De aanschafkosten van een houder voor papieren handdoeken en een Dyson Airblade™ handdroger zijn niet in de vergelijking opgenomen. ** Droogtijd van 10 seconden gebaseerd op NSF-protocol P335.

87

Naast de vier nieuwe werden onlangs twee bestaande gevangenissen grondig gerenoveerd: Sint-Gillis en Leuven. Sint-Gillis: Vleugel B onder handen genomen De gevangenis van Sint-Gillis werd eind 19e eeuw opgetrokken in Tudorstijl. Ze is van het ‘Ducpétiaux-type’, genoemd naar de eerste inspecteur van het gevangeniswezen in België. De inkomgevel ligt op de grens van het beschermde erfgoedgebied rond het stadhuis. Voor de initiële vormgeving werd uitgegaan van een stervorm. Net als de overige vier vleugels geeft vleugel B uit op het centrale observatiecentrum. Een ander typisch kenmerk is de zee van open ruimte vanbinnen. Deze doet denken aan een kerkschip waar de verdiepingen met elkaar zijn verbonden via metalen loopbruggen. Dit indertijd bijzonder populaire ontwerp geeft het gebouw een aparte architecturale uitstraling. Altijd en overal is er controle en de communicatie binnen eenzelfde vleugel verloopt bijzonder vlot. De cellenvleugel is aangepast aan de hedendaagse veiligheidsvereisten. Bepaalde tekortkomingen werden weggewerkt, onder meer door de plaatsing van een rookafvoersysteem. “De uitgevoerde renovatiewerken in vleugel B vallen onder de noemer ‘zware renovatie’. De vernieuwde vleugel voldoet aan alle reglementaire en technische voorschriften van een hedendaagse gevangenis waarbij ook honderd extra eenpersoonscellen, vier polyvalente zalen, drie wachtzalen, vijf kantoorruimten en achttien douches zijn ingericht. Daarvoor werd de ganse draagstructuur van de celvleugel blootgelegd, gecontroleerd, hier en daar verstevigd en aangepast aan de huidige normen en reglementeringen. Dat gebeurde onder andere op het vlak van hygiëne en comfort. Het eindresultaat is afgestemd op de behoeften van de gebruiker. Al het buitenschrijnwerk en traliewerk is vervangen en alle vensteropeningen zijn in hun oorspronkelijke staat hersteld.” “De daklijsten aan de buitenkant werden vernieuwd en de regenafvoerbuizen werden nu van beneden tot aan de eerste verdieping in de gevel verwerkt. Zo krijgt vandalisme geen kans meer en is het onmogelijk om de gevels te beklimmen. Ook het meeste binnenschrijnwerk is vervangen. Afgezien van de ruwbouw werden heel wat technische investeringen uitgevoerd, zoals de vernieuwing van de sanitaire voorzieningen. Zo werden onder meer nieuwe douches geplaatst met luchtafvoer en aanpalende warmwaterproductie voor een efficiënter energieverbruik. De radiatoren werden vervangen, de elektrische installaties vernieuwd en er kwam een branddetectiesysteem dat in verbinding staat met de rookafvoer.” Verbouwen Centrale Gevangenis Leuven “De Centrale Gevangenis Leuven biedt plaats aan 350 gedetineerden, meestal langgestraften: crimineel veroordeelden, zware recidivisten, buitenlanders die na hun straf het land moeten verlaten en hoofdzakelijk werden veroordeeld wegens drugs- of mensenhandel en veroordeelden voor pedoseksuele feiten. De 300 veroordeelden en 50 beklaagden zijn strikt van elkaar gescheiden met elk hun eigen regime. De gevangenis is gebouwd op een terrein van ongeveer vier hectaren. Ook deze gevangenis is een klassieke Ducpétiaux-gevangenis in stervorm met twee

EDUSCRIPT

GEZE Benelux B.V. | Steenoven 36 | 5626 DK Eindhoven | www.gezebenelux.com

COMFORT EN VEILIGHEID

GEZE TS 5000 ECline- barrièrevrije sterkten tot EN 5 GEZE heeft haar productgamma uitgebreid met een nieuwe en efficiënte deursluiter: de TS 5000 ECline. Met de innovatieve technologie van de nieuwe TS 5000 ECline met glijrail kunnen rook- en brandwerende deuren met deurbreedtes tot max. 1.250 mm (EN 5) barrièrevrij volgens norm DIN 18040 uitgerust worden. Met geringe krachtinspanning openen deuren gemakkelijk. In geval van gevaar sluit de TS 5000 ECline de deuren veilig en betrouwbaar. Kijk op onze website www.gezebenelux.com voor meer informatie over de TS 5000 ECline of onze andere producten.

Deursluiters & beslag | Automatische deursystemen | RWA raam- en ventilatietechniek | Vluchtwegcontrole | Glas design

BE WEG UNG BE WEGUN M I T SYS G TEM MIT SYS TEM

89

grote en vier kleine vleugels zoals in Sint-Gillis. Alle cellen zijn monocellen met uitzondering van veertien cellen op de beklaagdenafdeling, waarin drie of vier gedetineerden verblijven. Tussen de vleugels bevinden zich twee wandelterreinen en een grote sportruimte. De inrichting telt bovendien verschillende werkhuizen, een theaterzaal, een fitness- en cardioruimte, diverse klaslokalen en in elke vleugel enkele recreatiezalen.” “De gevangenis beschikt over een schrijnwerkerij, boekbinderij en diverse werkhuizen voor stukwerk. De technische ploeg, die instaat voor het onderhoud van de gebouwen, kan gedetineerden tewerkstellen voor werken als schilderen, metselen en allerhande herstellingen (bijvoorbeeld elektriciteit en verwarming). Daarnaast kunnen de gedetineerden werken in de huishoudelijke diensten zoals de bibliotheek, de keuken, de wasserij of de milieudienst.” Nieuwbouwcomplex met werkhuizen “De werkhuizen voor schrijnwerkerij, kabels en boekbinderij zijn momenteel gehuisvest in een verouderde infrastructuur en bieden onvoldoende tewerkstellingscapaciteit om alle werkwillige gedetineerden werk aan te bieden. Zij moeten gemiddeld vijf maanden wachten vooraleer aan de slag te kunnen gaan in een werkatelier. Wat zorgde voor veel frustratie.” Dit jaar rondde de Regie der Gebouwen daarvoor een laatste vernieuwingsproject af. Er werden nieuwe grote werkhuizen gebouwd, maar er kwam ook een nieuwe keuken en een personeelsrestaurant. Op termijn zal de cellenvleugel B grondig gerenoveerd worden, zodat er 35 extra cellen ingericht worden op de gelijkvloerse verdieping. “Tot voor kort werd deze ruimte als atelierruimte gebruikt. De bedoeling is om ook dit gedeelte van cellenvleugel B zijn oorspronkelijke functie terug te geven. Door

de aanleg van een nieuwe ringweg zijn alle cellenblokken bovendien sneller te bereiken bij interventies van brandweer of politie. Het nieuwbouwcomplex met de werkhuizen en keuken werd opgebouwd uit betonnen wanden en vloerplaten. De werkhuizen werden uitgevoerd in staalbouw, opgevuld met betonnen panelen. De gevels kwamen in rode baksteen die perfect aansluit bij de bestaande gebouwen. Dit was een voorwaarde van de administratie ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg (arOHM). Het gebouw straalt rationaliteit, functionaliteit en degelijkheid uit en is volledig ingepast binnen de bestaande infrastructuur. De nieuwbouw bestaat uit twee werkplaatsen (1.660 m²), een magazijn (260 m²), een grootkeuken voor 800 maaltijden (785 m²), een personeelsrestaurant met bijhorende keuken (300m²), een werkplaats (330 m²) en technische lokalen. De werkhuizen zijn uitgerust met verschillende technische voorzieningen voor luchtdruk, 220v en 380v, afzuiginstallatie en opslagplaats gevaarlijke producten,… Er ontstond zo een polyvalente werkplaats die aangepast is aan de huidige voorschriften op het vlak van veiligheid en preventie. Dankzij deze bijkomende werkplaats wordt de tewerkstellingsgraad met zo’n 70 extra arbeidsplaatsen uitgebreid.”

Duurzaam bouwen De nieuwe installaties voor de verwarming en het sanitair in Leuven en Sint-Gillis zijn voorzien van condenserende toestellen waarbij de warmte van de rookgassen het rendement van de toestellen verbetert. Alle verluchtingsgroepen zijn voorzien van warmtewisselaars die de warmte uit de gedeeltelijke terugnamelucht recupereren. De werkhuizen worden verwarmd met stralingspanelen waardoor de temperatuur in deze ruimtes twee tot vier graden hoger wordt ervaren en er dus minder energie nodig is. “De energie nodig voor de verwarming wordt hierdoor met 10 tot 25 % verminderd. Er wordt een uiterst geringe tempera-

EDUSCRIPT

Drie systemen, Eén doel

1

A K O E S T I S C H E WA N D E N SOUNDPROTECTION SYSTEMS

DIAMOND BOARD Hard als diamant

2 SOUNDSHIELD Het geluidsschild

3 SILENT BOARD De absolute rust

Geluid en lawaai zijn niet meer weg te cijferen uit onze leefwereld. Dagelijks worden wij met dit toenemend fenomeen geconfronteerd wat niet enkel leidt tot veel ergernis, maar bovendien ook schadelijk is voor de gezondheid. Met de SoundProtection Systems van Knauf kunt u op een vrij eenvoudige wijze een leef- en werkomgeving creëren waar het akoestisch comfort alom tegenwoordig is. En daarvoor zijn de lichte scheidingswanden met gipsplaten, metalen profielen en glaswol bijzonder nuttig om een afdoend scherm op te trekken tegen latente, storende geluiden. Vraag nù via [email protected] naar het naslagwerk Akoestische wanden – SoundProtection Systems met alle geluidsisolatieniveaus van de verschillende wandtypes.

www.soundprotectionsystems.be

91

tuurgradiënt gerealiseerd. Dit reduceert de warmteverliezen, vooral aan het plafond, en leidt tot een nog grotere energiebesparing. Om oververhitting tegen te gaan zijn de lichtstraten in de daken van de werkhuizen opgebouwd uit lichtdoorlatende polycarbonaatplaten uit drie wanden. De dakkoepels bestaan uit dezelfde platen maar dan uit vier wanden.” Het gebouw is uit veiligheidsoverwegingen voornamelijk opgetrokken uit beton. “Omdat betonnen gebouwen een hoge thermische massa hebben, is er minder energie nodig om het gebouw te verwarmen en te koelen. Het regenwater wordt in Leuven opgevangen in aparte ondergrondse infiltratiebekkens met een totaal volume van maar liefst 350 m³ die geplaatst werden onder de ringweg. Op deze manier infiltreert het regenwater geleidelijk in de ondergrond en wordt overbelasting van de riolen voorkomen. Tegelijk wordt het afvalwater, dat in de riolering terechtkomt, verwerkt voordat het in het openbare rioleringssysteem terecht komt.” Nieuwe forensisch psychiatrische centra Naast Leuven en Sint-Gillis werd de afgelopen jaren in Merksplas ook een forensisch psychiatrisch centrum geopend, een gesloten instelling voor de opvang van geïnterneerden. De instelling is vergelijkbaar met een psychiatrisch ziekenhuis, maar er is een hogere graad van beveiliging voorzien. Er worden strenge eisen gesteld aan de beveiliging van de directe omgeving rond het centrum. Hiervoor wordt onder meer een ommuring voorzien evenals een draadafsluiting, camerabewaking, … Deze beveiliging is vergelijkbaar met die van een nieuwe gevangenis. De beveiliging in het gebouw zelf is vergelijkbaar met die van een gesloten psychiatrisch ziekenhuis. “In België bestaan er nu vier forensisch psychiatrische centra: in Doornik, Bergen, Paifve en Merksplas. Het centrum in Merksplas werd in juni 2009 geopend, daar verblijven zo’n 60 patiënten.” “Maar het is niet genoeg. In Vlaanderen bestaat er een manifest gebrek aan opvangplaatsen. Daarom werd beslist om twee nieuwe centra te bouwen in

Antwerpen voor 180 patiënten en in Gent voor 270 patiënten.” “Het nieuwe forensisch psychiatrisch centrum in Gent wordt gebouwd op een braakliggend terrein op de Wondelgemse Meersen. Een parking voor bezoekers en personeel wordt voorzien in de onmiddellijke omgeving van het terrein. De stad Gent heeft een ringweg aangelegd langs de spoorlijn met een doorsteek naar het forensisch psychiatrisch centrum. Deze nieuwe toegangsweg naar de Wiedauwkaai wordt als werfweg gebruikt zodat alle hinder voor de buurtbewoners die in de Limbastraat wonen tot een minimum wordt beperkt.” “Het concept van de instelling houdt rekening met de evolutiecyclus die de geinterneerde patiënt doorloopt in het centrum. De gesloten instelling bestaat uit verschillende afdelingen of paviljoenen: observatie en oriëntatie, intensieve behandeling en ten slotte verpleging en resocialisatie. De ruwbouw van de paviljoenen is vandaag al goed opgeschoten. De patio’s in de paviljoenen zullen voor het nodige licht en transparantie zorgen op de gelijkvloerse verdieping. Ook wordt aan doorgedreven afvalbeheer gedaan. Naast het beperken van afval, door prefabricatie en het beperken van verpakkingen, wordt het bouwafval geselecteerd en afzonderlijk ingezameld.” “Bij de keuze van de materialen speelde gebruiksduurzaamheid een belangrijke rol. De gebruikte materialen moeten corrosiebestendig, slijtvast, vandaalbestendig en eenvoudig te onderhouden zijn. Waar mogelijk wordt recycleerbaar materiaal gebruikt. Ook duurzaam energiegebruik staat voorop bij dit project via warmtekrachtkoppeling, hoge isolatie-eisen, recuperatie van regenwater, energiezuinige lampen en dergelijke meer.” Naast dit project in Gent, wordt ook de bouw van een forensisch psychiatrisch centrum op Linkeroever in Antwerpen voorbereid. In mei 2012 werd de bouwvergunning ontvangen voor de bouw van een instelling voor 180 geïnterneerden. De procedure voor de aanstelling van een bouwfirma loopt en normaal worden de bouwwerken in de eerste helft van 2013 gestart.

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

92

ADVERTORIAL

De vijfde gevel, het dak van een gebouw, is minder zichtbaar dan de vier andere gevels. Hierdoor krijgt het vaak niet de aandacht die het verdient. Om gebouweneigenaars en voorschrijvers bewust te maken van de vele interessante voordelen van een doordachte dakinvestering werd het communicatieproject ‘de Vijfde gevel’ opgestart. Via dit initiatief reiken Belgische topfabrikanten creatieve en hoogwaardige oplossingen aan om meer uit het dak te halen. Vanuit een gezamenlijke filosofie bieden ze samen producten aan die hun meerwaarde hebben bewezen in talrijke projecten. In Brasschaat realiseerden De Boer Waterproofing Solutions (bitumineuze waterdichting) en De Boer Green Solutions (intensieve en extensieve groendaken en groene gevels), partners van de Vijfde gevel, twee inspirerende schoolprojecten waar via het dak een belangrijke meerwaarde werd gecreëerd.

GIBO en GIKO Brasschaat halen meer uit hun Vijfde Gevel 26 duplexappartementen bovenop dak GIBO school In 2008 startte het gemeentebestuur van Brasschaat met een gedurfd en uniek project: wonen boven een school. Op het dak van GIBO Mariaburg kwamen 26 duplexappartementen. Een mooi voorbeeld van duurzaam bouwen door dubbel gebruik van de oppervlakte. Bovendien krijgt de school op die manier belangrijke inkomsten om zijn werking te verbeteren. En er is meer. De groene omgeving van de school wordt steviger in de verf gezet door het gebruik van extensieve groendaken. Zij zorgen voor een mooi uitzicht en talrijke voordelen zoals een hogere isolatiewaarde, akoestisch comfort, vertraagd afgeven van regenwater en een goede bescherming van de dakdekking. Duurzaam bouwen door dubbel gebruik “Hoe organiseer je de combinatie school en woningen het best? De oplossing werd gevonden op de Vijfde gevel”, vertelt Philippe Bruon van De Boer Green Solutions. “Een kleuter- en lagere school functioneert het eenvoudigst op het gelijkvloers. Dit betekent veel grondinname en een omvangrijk dakoppervlakte. Het dak van de school was dan ook de ideale bouwplaats voor de appartementen. Het was ongebruikt, beschikbaar en nam geen extra grond in. Zo werd meteen voldaan een één van de belangrijkste principes van duurzaam bouwen.” “Op het dak van de school kwamen bel-etage duplexwoningen. Elk met een ruim terras en uitzicht over het groene binnengebied. De privacy is gegarandeerd. Er is gezorgd voor een goed evenwicht tussen de inkijk van de speelplaats en de woningen. De inrit voor de woningen ligt op het ‘Woonerf’, een nieuwe straat tussen het schoolgebouw en de perceelsscheiding. De verkeersstromen zijn hierdoor onafhankelijk.”

ADVERTORIAL

Extensieve en intensieve groendaken Op de daken van woningen, school en luifels werden groendaken geïnstalleerd. De dakopbouw bestaat uit welfsels of ter plaatse gestorte platen met een thermische isolatie bestaande uit een mengsel van mortel en isolerende korrels. Samen met een 2-laagse bitumineuze dakopbouwvormt dit de ideale opbouw voor het extensief groendak. “De terrassen van de ‘duplexappartementen’ werden voorzien van een intensief groendak. Omdat de opbouwhoogte ter hoogte van de terrasmuren en terrassen beperkt was, hebben we de plantenkeuze aangepast zodat het zich voldoende kan ontwikkelen in een geringe substraatlaag. De vegetatie bestaat uit een assortiment bodembedekkers en lage vaste planten met een wisselende bloeiperiode. Een gedeelte is bladhoudend tijdens de winterperiode. We opteerden voor planten met een laag onderhoudsniveau. Veiligheidshalve voorzagen we een extra waterretentielaag om droogteperiodes beter te overbruggen.” Het daklandschap wordt vervolledigd door grote, ronde, halfbolvormige lichtkoepels. Samen met diverse vides zorgen zij voor lichtinval en aparte doorzichten. Akoestiek En wat met geluidshinder? “Spelende kinderen maken lawaai, dat is normaal en hoort ook zo te zijn. Is dit een probleem voor de bewoners? Neen. De meeste bewoners verlaten de site voor de school opent en komen pas na de schooluren thuis. In plaats van gejoel en drukte is het terrein dan een oase van rust.” “De voordelen van dit dubbel gebruik zijn dus enorm: betaalbaar wonen, extra inkomsten voor de school, een rustig binnengebied, speelmogelijkheden voor de kinderen, een energetische meerwaarde en wisselwerking, sociale controle,…” GIKO Brasschaat speelt onder dakluifel met groendak Ook een tweede project waarin De Boer Waterproofing Solutions en De Boer Green Solutions meer uit het dak haalden ligt in Brasschaat. Sinds 2010 spelen de kleuters van de GIKO school er onder een prachtige, 240m² grote, hellende luifel met groendak. Veel meer dan een mooie bescherming tegen regenweer geeft

93

de luifel via het groendak de school een inspirerende aanblik. “Voor de waterafdichting van de luifel werd gekozen voor een hiervoor geschikte tweelaagse waterafdichting met als toplaag de DuO High Tech 4 WGG/F C180 Landscape”, legt Gert Van der Padt van aannemersbedrijf IRC daktechniek uit. “Dit soepel waterdichtingsmembraan met dubbele wapening en dubbele polymeerbitumencoating is speciaal bestemd als toplaag voor groendaken voor één- of meerlaagse gevlamlaste afdichtingen. Hierop kwam een sedumlaag met kleine groei en een zeer groot kolonisatievermogen. Met een grote weerstand in extreme condities en vervuiling.” Duurzaam bouwen Het hellend groendak is een mooi voorbeeld van duurzaam bouwen. Dankzij de DuO dakdichting is er een bewezen duurzaamheid van minstens 25 tot 30 jaar. Onlangs presenteerde firma De Boer immers met trots de resultaten van het 3e DuO levensduurrapport. Een wetenschappelijke test waarin het WTCB in samenwerking met SGS wereldwijd de levensduur controleert van DuO dakdichting. De eindconclusie: “Bij labotesten op monsters genomen uit de dakafdichtingsystemen blijkt dat de resultaten nog steeds goed te vergelijken zijn met de kenmerken die voor nieuwe membranen worden gedeclareerd. Er is slechts een relatief geringe veroudering merkbaar. Eveneens blijkt dat de DuO-dakrol haar prestaties behoudt in verschillende klimaten.” Het onderzoek blijft ook de volgende jaren lopen. Bij De Boer verwachten ze dat de bewezen duurzaamheid alleen maar verder zal stijgen. Bovendien werd door een onderzoek van VITO bewezen dat er geen micropolluenten vrijkomen en dat bitumineuze dakmembranen geschikt zijn voor regenwaterrecuperatie. De DuO dakmembranen die momenteel geproduceerd worden zijn hoogwaardige bouwmaterialen zodat de waterkwaliteit afkomstig van gemineraliseerde bitumineuze dakbedekkingen geen essentiële verschillen toont ten opzichte van EPDM-daken. Het water is in alle gevallen geschikt voor hergebruik voor toiletspoeling, reiniging of besproeien van tuinen. De aanbeveling is wel om bij alle dakmaterialen uit voorzorg het regenwater gedurende de eerste regenbuien af te koppelen van het regenwateropvangsysteem. www.deboer.be

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

94

Nieuw hypermodern ziekenhuis in hartje Antwerpen

Als alles volgens plan verloopt, schittert tegen 2018 een nieuw ZNAziekenhuis in het centrum van Antwerpen, tussen het Kempisch Dok en Park Spoor Noord. Een architecturaal pareltje met topinfrastructuur. Veel daglicht om het herstel te bevorderen, een tramhalte voor de deur en zelfs een supermarkt op het gelijkvloers: alles is aanwezig. Een ziekenhuis met een vijfsterrenkwaliteit voor patiënten, luiden de lovende woorden van de artsen. Ontdek hier 19 verdiepingen vol hedendaagse snufjes.

95

Acuut ziekenhuis Het nieuwe ZNA ziekenhuis (Ziekenhuisnetrwerk Antwerpen) wordt een acuut ziekenhuis en zal grotendeels een nieuw onderdak bieden aan de diensten die vandaag in ZNA Stuivenberg gehuisvest zijn. Er komt onder meer een spoeddienst, een brandwondencentrum, een intensieve zorg, hospitalisatieafdelingen, een dagziekenhuis en een polikliniek. Ook de materniteit vanuit ZNA Sint-Erasmus zal naar hier verhuizen evenals een deel van de centrale administratie. Het nieuwe ziekenhuis wordt gebouwd door het consortium

Kairos-Euro Immo Star. Deze projectontwikkelaars namen architecten Robbrecht en Daem, VK Studio en Bladt & Verstraeten onder de arm. Als alles vlot verloopt, starten de werken in de loop van 2014. En als alles dan nog eens volgens plan verloopt, opent het nieuwe ZNA-ziekenhuis in 2018. “We onderzochten op welke manier we het ziekenhuis het best op het terrein tussen de Kempenstraat en de Noorderlaan konden inpassen”, zegt Steven Wallays van studiebureau VK. “Doordat de grondoppervlakte relatief beperkt is, werd het aantal mogelijkheden van in het begin sterk gereduceerd. Om te voldoen aan de vereiste om een ziekenhuis te bouwen met een capaciteit van 430 bedden, realiseerden we ons al snel dat in de hoogte bouwen de enige juiste optie is. Wat aansloot bij de ruimtelijke visie die de stad heeft voor die plek.” Supermarkt op gelijkvloers “ZNA liet ons verstaan veel belang te hechten aan architectuur”, vertelt Johannes Robbrecht van Robbrecht en Daem architecten. “Ze wilden een ontwerp van hoog niveau. Een referentie in

de stad. Voor ons ontwerp inspireerden we ons onder meer op de ‘Lake Shore Drive Apartments’ in Chicago, ontworpen door Mies van der Rohe. Met de feedback die we tijdens het parcours kregen, hebben we onze plannen verder verfijnd en verrijkt. Het resultaat is een ‘gestapeld en geschakeld’ ziekenhuis van 19 verdiepingen. Een gebouw dat enkel op deze prominente plek kan staan. “In tegenstelling tot andere nieuwbouwziekenhuizen die vandaag vooral aan de rand van de stad worden gebouwd, zoals in Kortrijk en Mechelen, ligt dit gebouw in de stad. De samenloop van dok, park en stad maken van deze locatie een scharnier-

plaats. Dat zal zich weerspiegelen in de architectuur. We verlaten de klassieke ziekenhuissfeer in de inkom en zorgen voor een sterke verwevenheid met de omliggende stad. Het leeuwendeel van de ruimte op het gelijkvloers is daarom voorzien voor winkels, supermarkt en horeca. De concrete invulling gebeurt in overleg met ZNA. Op die manier maken we de drempel zo laag mogelijk en zullen er ook mensen over de vloer komen die niets met het ziekenhuis te maken hebben. In de voet van de twee torens die het ziekenhuis flankeren, komen zorggerelateerde voorzieningen, zoals een opticien, een apotheek, een gehoorcentrum…” “Op de begane grond zal de site het midden houden tussen een winkelstraat en een zorgboulevard. De buitengevels worden volledig bekleed met glasmozaïektegels die de kleur van de lucht, het water en het park opnemen. Deze pointillistische afwerking zal de drie glinsterende gebouwen verweven met hun omgeving. Het geheel zal rust uitstralen. We lieten ons hiervoor inspireren door het schilderij ‘Une Baignade à Asnières’ van Georges Seurat. De klassieke poses van de figuren stralen ook een zekere

EDUSCRIPT

TM

PU BLUE

De duurzame designvloeren van mFLOR kenmerken zich door de natuurgetrouwe uitstraling. Deze vinylstroken en -tegels in hout- en steendessins zijn niet meer van echt te onderscheiden. mFLOR vloeren zijn comfortabel en praktisch in het gebruik. Door de waterbestendigheid kunnen ze worden toegepast in vochtige ruimtes én zijn ze makkelijk te reinigen. Hoge slijtvastheid en geschikt voor vloerverwarming en -koeling. Bovendien staan alle mFLOR vloeren garant voor de hoogste kwaliteit op het gebied van binnenklimaat en luchtkwaliteit. Dit noemen wij mFLOR PU BLUE. De designvloeren van mFLOR bieden daarmee optimale vloeroplossingen voor alle toepassingen.

mFLOR International-BV Koningsbergenstraat 8-10 7418 ER Deventer Tel: 0570 67 80 95 Fax: 0570 67 80 96 E-mail: [email protected]

www.mflor.eu

Endesign Limited Hilltop Barton Road Pulloxhill Bedfordshire MK45 5HP England Z-156.603-720

De innovatieve designvloer

Emissionsgeprüfter Bodenbelag nach DIBT-Grundsätzen

97

Wat de milieueisen betreft, legde ZNA de lat hoog. “Dat was een serieuze uitdaging. Het nieuwe ziekenhuis moet zeer energiezuinig worden. We hebben het gebouw zo compact en isolerend mogelijk gemaakt. Er wordt gebruik gemaakt van hernieuwbare energie en er komt een BEO-veld, een systeem waarbij warmte en koude diep in de grond worden opgeslagen om later te recupereren.” “Ook qua bereikbaarheid is het een duurzaam ziekenhuis. Omdat het in de stad ligt, mikken we in de eerste plaats op voetgangers, fietsers en openbaar vervoer. Het was voor ons natuurlijk een meevaller dat de plannen al bestonden om de tramlijn van de Leien te verlengen tot voorbij de plaats waar het ziekenhuis komt. Voor de deur van ons ziekenhuis krijgt de tram een halte.”

“Bovendien zorgen we er voor dat elke patiëntenkamer een interessant uitzicht krijgt”, vult Johannes Robbrecht aan. “Het raam in de kamer maakten we zo groot mogelijk. De klassieke vensterbank is verlaagd en verbreed zodat het een zitbank wordt. En een open panoramische verdieping op het derde, waar ook het restaurant komt, biedt mensen de ruimte om een luchtje te scheppen.”

Nieuwste standaarden en inzichten “Hoe moet een ziekenhuis worden ingericht zodat het optimaal werkt? Welke diensten zetten we in elkaars buurt? En wat zijn logische patiëntenstromen doorheen het ziekenhuis? Dat zijn enkele van de vragen waarop we in een werkgroep, bestaande uit hoofdartsen en directeuren patiëntenzorg, een antwoord zochten”, vertelt Stefan Van Garsse, staflid van de medische directie betrokken bij de functionele invulling van het nieuwe ziekenhuis. “We gingen praten met experten, keken naar internationale voorbeelden en bezochten verschillende nieuwbouwziekenhuizen. In de literatuur zochten we naar de nieuwste standaarden en inzichten in de ziekenhuisbouw. Op basis van deze documentatie stelden we een gedetailleerd pakket met eisen samen die een vlotte werking van het nieuwe ziekenhuis moeten garanderen. Met als resultaat dat we nu, op het einde van het aanbestedingstraject, de concrete plannen hebben voor het meest optimale ontwerp. Omdat bijvoorbeeld de transporttijden voor patiënten en medewerkers zo kort mogelijk moeten zijn, worden bijvoorbeeld 31 liften in het nieuwe ziekenhuis. Die moeten zorgen voor een vlot verticaal transport. Ook komt er een rechtstreekse lift – een zogenaamde ‘hotline’ - tussen de spoed en het operatiekwartier op de vierde verdieping.”

Langs binnen is het ziekenhuis opgebouwd rond een eenvoudig geraamte. “Uit ervaring weten we dat nieuwe ziekenhuizen de dag na de opening al opnieuw verbouwd worden”, gaat Steven Wallays verder. “Er moet, bijvoorbeeld, een nieuwe scanner in passen of een bepaalde dienst breidt uit. Een van de eisen van ZNA was dan ook dat het een ‘flexibel’ gebouw moest worden. Daarom werkten we met een heel eenvoudige structuur, waarbinnen muren makkelijk kunnen worden verplaatst. Toch zal het ziekenhuis er vanbinnen zeker niet als ruwbouw uitzien. We werken alles netjes af. Leidingen en kabels werden zo proper weggewerkt in schachten en valse plafonds. Uitbreidingen zijn hier ook snel gelegd.”

Vijfsterrenkwaliteit voor patiënten Ook dokter Leo Hendrickx, hoofdarts van ZNA Stuivenberg/SintErasmus is enthousiast. “Het nieuwe ZNA-ziekenhuis zal het merendeel van de activiteiten van ZNA Stuivenberg integreren. Als project is het minstens even ambitieus als Stuivenberg dat ooit was in 1884. Zowel op het vlak van architectuur als zorgverlening was ons ziekenhuis toen een pionier. De geneeskunde en de zorg zijn binnen onze muren continu blijven innoveren, maar de architectuur is verouderd. Door moderne infrastructuur van het nieuwe ZNA-ziekenhuis zullen we onze patiënten opnieuw vijfsterrenkwaliteit bieden. Het wordt een state-of-the-art ziekenhuis voor de 21e eeuw. Een voorbeeld? In ZNA Stuivenberg

rust uit. Ze zitten en liggen op een groene oever, naast het water met industrie op de achtergrond.” Tramhalte voor de deur “Naast rust staat ook comfort centraal in het ontwerp”, licht Steven Wallays toe. “We geloven dat een ziekenhuis een ‘healing environment’ moet zijn. Een aangename omgeving die het herstel stimuleert. Voldoende daglicht is daarbij een van de vereisten. We kozen daarom voor een glaskleur die het buitenlicht zo weinig mogelijk verkleurt.”

EDUSCRIPT

evr-Architecten bvba

ETERNIT GEVELBEKLEDING Een uitmuntend productassortiment

Eternit, afdeling Gevel staat voor een uitgebreid assortiment natuurlijke producten op basis van vezelcement. De hoogwaardige gevelbekleding bestaat in een ruime waaier van maten, kleuren en uitvoeringen. Naast gevelbekleding verdeelt Eternit Gevel ook een breed assortiment bouwplaten. Deze kunnen overal worden gebruikt: als vloerplaten, tegelplaten, scheidingswanden, plafondbekleding en veel meer ... Eternit Gevel, uw partner in de bouw.

JA, ik ontvang graag meer info over Eternit gevelbekleding gamma 2012. JA, ik heb een concreet project. Belt u mij voor een afspraak. Naam bedrijf:

Contact:

Straat: Postcode:

Plaats:

Telefoon: E-mail: Eternit nv, afdeling Gevel Kuiermansstraat 1 - 1880 Kapelle-op-den-Bos - België Tel 015 71 74 43 - Fax 015 71 74 49 [email protected] - www.eternit.be

Fax:

Dhr.

Mevr.

99

Ziekenhuis zoals museum ZNA-medewerker Dirk Van Brabant is als ingenieur van de Projectcel nauw betrokken bij de realisatie van het nieuwbouwziekenhuis. Hij is voorzitter van een technische werkgroep die werd opgericht om in een eerste fase de technische eisen van ZNA te formuleren en vervolgens de ingediende ontwerpen te evalueren. “Een van de eisen die we vanuit ZNA stelden, is dat het een ‘flexibel’ gebouw moet zijn, voorzien op de toekomst. Dat makkelijk aanpasbaar is bij uitbreiding van diensten of plaatsing van nieuwe toestellen. Je kunt het een beetje vergelijken met een groot museum. Dat moet je voor een nieuwe tentoonstelling ook makkelijk kunnen ombouwen. Het moet voorzien zijn van toegangswegen voor kunstwerken van grote omvang. Zo kunnen in het winnende ziekenhuisontwerp bepaalde plaatsen in de gevel eenvoudig gedemonteerd worden om nieuwe grote toestellen naar binnen te verhuizen. Nu staat het ontwerp voor 95 % op punt. Vijf procent is nog voor technische verbetering vatbaar. Daar sleutelen we in overleg met de architecten verder aan. Als dat klaar is, kunnen we aan de bouw starten. En net zoals tijdens de selectieprocedure, gaan we ook op de bouwwerf de kwaliteit van de infrastructuur nauwlettend bewaken.”

moeten artsen en verpleegkundigen vaak nog lange afstanden wandelen. In het nieuwe ziekenhuis zullen Spoed, dienst Radiologie, het operatiekwartier en de dienst Intensieve zorg in elkaars verlengde liggen. Wat een vlotte werking alleen maar zal bevorderen.” Belgische primeur ZNA-juriste Lore Geukens zorgde er mee voor dat de volledige aanbestedingsprocedure volgens de wettelijke richtlijnen verliep. “We moesten erop toezien dat alle kandidaten gelijk behandeld werden. Als het ene consortium een vraag over het bestek stelde, stuurden we ons antwoord standaard ook naar de andere bieder. We wilden geen risico nemen waardoor de procedure zou kunnen worden geschorst of stopgezet. Nu zitten we met het winnende consortium Kaïros Euro immostar rond de tafel om onze samenwerking in een contract vast te leggen. Het gaat om een publiek-private samenwerking (PPS), waarbij het consortium de bouwgrond aanbrengt, het ontwerp maakt, als bouwheer zal optreden en nadien ook zal instaan voor het onderhoud van het gebouw. Een van de voordelen van deze formule is dat er nu finaal een ontwerp op tafel ligt dat veel meer rekening houdt met duurzame materialen en technieken die zich goed laten onderhouden. Het is belangrijk om de afspraken rond de verschillende bevoegdheden van het consortium duidelijk in de contracttekst uit te klaren. Dat een ziekenhuis wordt gebouwd volgens een PPS, is trouwens een primeur in België. Dit was enkel mogelijk omdat de Belgische wetgeving recent werd aangepast om PPSprojecten in de ziekenhuissector mogelijk te maken.”

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

100

ADVERTORIAL

Nog geen jaar na het binnenhalen van de Belgian Building Award Innovation 2012 kijkt Van de Walle Bouwgroep uit Aalter alweer vooruit. Ze kregen de award voor de duurzame renovatie/nieuwbouw van het Sandton Grand Hotel Reylof dat ook werd bekroond met een BREEAM certificatie. Uniek in België. Nog meer duurzaamheid is het doel. “Niet enkel met mooie woorden, maar aangetoond met erkende internationale certificaten”, luidt het ambitieus. Het volgende ambitieuze project staat zo al in de steigers. Vanaf 2013 kun je in de groene rand rond Gent terecht in ‘Vida Verde’.

Van de Walle Bouwgroep zet met Vida Verde opnieuw in op duurzaamheid Innovation Award 2012 De Confederatie Bouw reikte tijdens de Belgian Building Awards haar Innovation Award 2012 uit aan Van de Walle Bouwgroep voor zijn micro-warmtekrachtkoppeling met warmteopslag in paraffine. “Warmte-krachtkoppeling is niet nieuw”, verduidelijkt gedelegeerd bestuurder Geert Van de Walle ons. “Recent begon micro-warmte-krachtkoppeling aan een opmars: compactere installaties die minder ruimte nodig hebben voor de warmteopslag. Doorgaans wordt de warmte daarbij opgeslagen in water. Maar Van de Walle Bouwgroep zette een ingenieuze techniek op punt die voor de opslag geen water maar paraffine gebruikt.” Een mooi voorbeeld van zo’n installatie valt te bewonderen in het Sandton Grand Hotel Reylof in de Hoogstraat in Gent. Een gerenoveerd gebouw waarvan enkel de geklasseerde gevel bewaard bleef. Het project is te catalogeren als nieuwbouw.” “In de kelders van dit gerenoveerde achttiende-eeuwse gebouw was geen plaats voor een klassieke warmte-krachtkoppeling dus zocht Van de Walle samen met installateur Brontec en ontwerper Watts-On naar een betere oplossing”, verklaart Conferatie Bouw de keuze voor de winnaar. “Het hotel is zo een mooi voorbeeld van hoe bedrijven in de bouwsector samen op een innovatieve manier zoeken naar duurzame en doeltreffende oplossingen.”

ADVERTORIAL

Uniek in Europa “De award was een mooie erkenning voor de inspanningen die ons bedrijf steeds opnieuw doet”, vertelt Geert Van de Walle. “Maar het is niet het enige. Dé troef van het Reylof-project is ons unieke BREEAM-certificaat. BREEAM is op internationaal vlak de bekendste waardemeter inzake duurzaamheid. Voor de uitreiking van het certificaat wordt rekening gehouden met de gehele realisatie van het gebouw. Met de herkomst van materialen, de mogelijkheid tot recyclage en tal van andere factoren die een sociologische of ecologische impact hebben. Geen eenvoudige opdracht dus. We zijn dan ook trots dat het Sandton Grand Hotel Reylof als allereerste hotel in Europa dit certificaat kreeg. Op ecologische wijze hebben we van dit historisch stadshotel uit de 18e

eeuw een luxueus en duurzaam viersterrenhotel gemaakt.” “Maar hier eindigt het verhaal niet. Na de bouw van het hotel gaat ons duurzaam beleid helemaal verder. Zo we willen in onze realisatie bijvoorbeeld het water-, elektriciteits-, en gasverbruik onder controle houden zonder dat gasten minder comfort ervaren. BREEAM houdt namelijk rekening met duurzaamheid tot ver na de realisatie van een project. De duurzaamheid van het totale project en van de gebruikte materialen en technieken wordt geëvalueerd van cradle to cradle, van wieg tot wieg.” Volgende stap: DuBo “Het is nu meer dan ooit noodzakelijk om niet enkel stevige bouwwerken te realise-

101

ren. Om duurzame projecten te realiseren en onze ecologische voetafdruk gevoelig te verkleinen. Iedereen heeft de mond vol van duurzaamheid, sustainibility, cradle to cradle, passief wonen... maar veelal blijven het holle frases en verandert er in realiteit niet veel. Het behalen van de Innovation Award 2012 toont aan dat het bij ons niet enkel bij beloftes blijft. In ons volgende grote project willen we nog een stap verder gaan en gaan we voluit voor het DuBo keurmerk.” “DuBo staat voor Duurzaam Bouwen. Het wil duidelijkheid scheppen over het begrip ‘duurzaamheid’ dat tegenwoordig een modewoord is. Iedereen koppelt er zijn producten aan, gegrond of ongegrond. Voor een objectieve certificatie ontwikkelde Nibe (het Nederlands

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

102

ADVERTORIAL

Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie) het DuBokeur. In België is er geen alternatief, daarom namen we zelf contact met Nibe. Het is voor ons immers belangrijk dat we geen loze woorden verkondigen, maar dat we onze prestaties staven met een bijhorend certificaat.” Vida Verde “De naam en locatie van onze ambitieuze plannen zijn reeds bekend. Onder de naam Vida Verde, Spaans voor ‘Groen Wonen’, zullen we 48 appartementen bouwen tegenover Flanders Expo in Gent. Dit project moet volledig DuBo-gecertificeerd worden.” Residentie Vida Verde is centraal en uniek gelegen in de nieuwe stadswijk The Loop. Vlakbij de groene gordel rond Gent. Met de historische binnenstad van Gent en de shoppingcentra op fietsafstand. En de nabije ligging van het knooppunt E17/E40 als ideale uitvalsbasis. Vida Verde zal bestaan uit twee afzonderlijke residentiële gebouwen met elk 24 appartementen en een gezamenlijke parking met 53 plaatsen. De werken zijn gestart op 1 september. Residentie Vida wordt 450 dagen later opgeleverd, Residentie Verde na 600 dagen.” Vereisten DuBO “Waar andere certificaten en keurmerken vaak alleen beoordelen op één milieueffect neem het DuBokeur zoveel mogelijk milieueffecten mee. Zo worden woningen beoordeeld op vlak van energie- en waterzuinigheid, milieuvriendelijke materiaalkeuze, duurzame energieopwekking en diverse comfort- en gezondheidseisen. De strenge eisen worden beoordeeld op wetenschappelijk onderbouwde wijze.” “Omdat duurzaamheid bij het ontwerp begint maar op de bouw eindigt, worden de eisen zowel doorgerekend in dynamische rekenmodellen alsook gecontroleerd op de bouwplaats. Met het DuBo keurmerk als woningcertificaat weet de bewoner dat zijn woning goed scoort op het gebied van milieu, gezondheid en duurzaamheid.” ”Om het DuBo keurmerk te krijgen, moet je uiteraard voldoen aan enkele basisvereisten. Ten eerste moet de EPB waarde 25% beter zijn dan wettelijk vereist bij een bouwaanvraag. Concreet wil dat zeggen dat bij een verplicht EPB-peil van 80, ons gebouw een EPBpeil van maximum 60 mag hebben. Een tweede vereiste is dat 10% van het energieverbruik duurzaam opgewekt wordt. Dat kan met PV-cellen, een zonneboiler, warmtepompen of andere duurzame technieken. Ten derde moeten we een MPN-score van minimaal 8 realiseren. MPN is de Materiaal Prestatie Norm, uitgewerkt door Nibe. Vervolgens is alleen hout uit duurzame bosbouw toegelaten en is er een waterconcept waarbij dagelijks maximaal 100 liter drinkbaar water verbruikt wordt per persoon. Daarom gebruiken we spaardouchekoppen en besparende toiletten en natuurlijk recupereren we ook regenwater. Daarnaast willen we met vloer- , wand- en/of luchtverwarming een lagere temperatuur realiseren bij de verwarming.” “Hiernaast zijn er ook keuze-eisen en compensatie-eisen. Bij de keuze-eisen moet je, bijvoorbeeld, onderbouwen hoe de temperatuuroverschrijding in de zomer voorkomen zal worden, moet er een 40% groter daglichtoppervlak zijn dan aangegeven in het bouwreglement, is er een verplichte overstroomvoorziening en moet een ventilatie gerealiseerd zijn met een 20% hogere capaciteit dan ge-

ADVERTORIAL

103

bruikelijk. Bij de compensatie-eisen is vooral ruimte voor innovatieve concepten en nieuwe ideeën. Levensloopbestendige gebouwen plaatsen, flexibel en aanpasbaar bouwen en de inbedding in de omgeving zijn daarbij kernpunten.” ”Bij Vida Verde hebben we zowat bij alles rekening gehouden met de vereisten van DuBo. Enkele voorbeelden? Ramen en deuren zijn vervaardigd uit FSC of PEFC gelabeld hout of aluminium en houden dus rekening met de vereisten gesteld door DuBo in verband met duurzaam bouwen. De verluchting wordt volledig uitgevoerd volgens eisen opgesteld door Nibe, dus 25% beter dan wettelijk bepaald. Een ventilatiesysteem D zal geplaatst worden met warmterecuperatie, met een individuele unit per appartement. Alle aftakkingen worden met brandkleppen voorzien ter hoogte van de kokers.” Meegroeiwoning “Je bent jong en je hebt tal van dromen: één daarvan is een mooie woning waar je de rest van je dagen met je gezin kan doorbrengen. Vreemd genoeg besteden we tijdens het ontwerp van die droomwoning vaak weinig aandacht aan die levenslange bruikbaarheid. Nochtans veranderen je behoeften in de loop der jaren: kinderen komen en gaan, ouders komen eventueel inwonen, de lichamelijke mogelijkheden van jezelf of je partner veranderen,… Soms vragen die veranderingen wijzigingen aan de woning. Wanneer de woning hier niet op voorzien is, kan dit handen vol geld kosten of is het zelfs nodig te verhuizen.” “In Vida Verde ontwierpen we de meeste appartementen zodanig dat ze zonder grote aanpassingen of kosten mee kunnen evolueren met veranderende noden en behoeften. Alle terrassen op de eerste, tweede en derde verdieping zijn drempelloos bereikbaar. Het raamprofiel is ingewerkt in de vloer en er is een maximaal niveauverschil van 2 cm tussen het terras en de appartementsvloer. Een aanpasbare woning vertrekt van een aanpasbare structuur. Wanneer deze structuur zo is opgevat dat enkel aanpassingen in de afwerking voldoende zijn om de gewenste veranderingen door te voeren, zullen de inspanningen en kosten tot een minimum herleid worden. Daarom kozen wij ervoor om enkel de appartementscheidende muren dragend te maken. Alle muren binnen het appartement zijn niet-dragend en kunnen dus naar eigen keuze verplaatst worden.” Blijven verder denken “Bij Van de Walle Bouwgroep willen we steeds blijven verder werken aan duurzaam bouwen. Denk aan stopcontacten in de kelders voor elektrische fietsen. Of oplaadpalen voor elektrische auto’s. Op dit moment is dit nog niet aan de orde, maar wie weet is het dit bij de oplevering van het project toch aan de orde. We willen geen zaken realiseren dus hun nut nog niet hebben bewezen, maar we staan open voor alle denkpistes. Van de Walle Bouwgroep kiest daarbij steeds doordacht voor duurzaamheid.” Van de Walle Bouwgroep Van de Walle Bouwgroep is uitgegroeid tot een overkoepelende bouworganisatie met afdelingen in Industriebouw, Appartementenbouw, Vastgoed, Infrastructuur, Betoncentrale, Natuursteen, Logistiek, Real Estate en Energy. Voor een onderneming als de Bouwgroep is elk project een opportuniteit om zich te verfijnen. “Wanneer je aanklopt bij de Bouwgroep wéét je dat je een realistische planning, geraffineerde uitvoering en een duidelijk eindpunt kunt verwachten. Je persoonlijke projectleider controleert stipt het bouwproces en beantwoordt trefzeker je vragen. Van de Walle Bouwgroep garandeert een duurzaam bouwwerk met oog voor specifieke plannen. De Bouwgroep wordt erkend om zijn innovatieve blik op de wereld. We verwerken trends op onze eigen manier met een stevige knowhow. Onze interne studiedienst verrast daarbij graag met originele tot experimentele maar steeds duurzame oplossingen.” www.vandewalle.be

EDUSCRIPT

SIKKENS, DE GEKNIPTE PARTNER VOOR DUURZAME PROJECTEN

Duurzaamheid is een basisvoorwaarde geworden voor een geslaagd project. De duurzame Sikkens producten hebben een minimale ecologische footprint en zijn gecertifïeerd met het Europese Eco-label. Ze zijn herkenbaar aan het EcoSure logo en bieden een oplossing voor tal van projecten. Sikkens gelooft in een brede definitie van duurzaamheid en engageert zich daarom zowel voor de opleiding van vakmensen als voor het vitaliseren van communities met kleur. Wilt u er meer over weten? Contacteer dan het Sikkens Account Team of surf naar www.sikkens.be onder de rubriek “Sustainability”. WWW.SIKKENS.BE

INFO

AKZONOBEL

105

Kleurrijke klaslokalen voor iedereen Bij AkzoNobel, moederbedrijf van Levis, is er wereldwijd een Let’s Colourbeweging aan de gang: ‘Adding colour to people’s lives’ is de centrale missie. Het doel is om het leven van zo veel mogelijk mensen op een positieve manier te veranderen met behulp van kleur. In ons land helpt Levis door de ‘De Kleurrijkste School’-actie samen met schooldirecties,

leerkrachten, ouders en sympathisanten duizenden kinderen aan een kleurrijke en blije omgeving. Kinderen die dagelijks in grauwe en verouderde klaslokalen zitten, krijgen een opsteker door de ruimtes in goed uitgekozen, frisse kleuren te schilderen. Omdat scholen het financieel vaak moeilijk hebben, helpt Levis graag een handje. Het verfmerk wil op die manier de katalysator zijn voor vernieuwing, verbetering en verrijking van een volledige gemeenschap. Via de website www.dekleurrijksteschool.be (www.monecoleencouleur.be) kunnen alle Belgische basisscholen die nood hebben aan een likje kleur zich registreren en beginnen sparen voor de benodigde vierkante meters verf. Wanneer ouders, leraren en sympathisanten de handen in mekaar slaan, kunnen ze met de steun van Levis een kleurrijke school creëren die een positieve verandering brengt in het leven van alle kinderen.

ESYLUX

Nieuwe aanwezigheidssensoren en bewegingsmelders Eenvoudiger, efficiënter, esthetischer: dat zijn samengevat de voordelen van de nieuwe aanwezigheidssensoren en bewegingsmelders van ESYLUX. Talrijke innovaties geven adviseurs en installateurs meer speelruimte bij het plannen en realiseren van energie-efficiënte gebouwautomatisering. Eén van de highlights is de PD-C360i/24 DUODIMplus. Deze aanwezigheidssensor schakelt tot drie verlichtingszones. Dat maakt hem ideaal voor klaslokalen waar naast de twee rijen plafondverlichting ook de bordverlichting geschakeld moet worden. Tevens zijn maximaal twee verlichtingszones te dimmen. Met de PD-C 180i KNX breidt ESYLUX zijn aanbod uit met een KNXcompatibele aanwezigheidssensor voor wandmontage. Nu kunnen adviseurs en

installateurs kiezen uit een compleet assortiment KNX-sensoren voor alle toepassingsgebieden. Ook nieuw is de CE-serie met sensoren voor plafondinbouw. Installateurs profiteren van een zeer eenvoudige en dus tijdbesparende installatie, want ter plaatse hoeven geen losse onderdelen gemonteerd te worden. ESYLUX ontwikkelt, produceert en verkoopt elektrotechnische producten voor meer energie-efficiëntie en veiligheid in industriële, commerciële en particuliere gebouwen. Services als de ESYLUX Academy of de adviesdiensten van de projectafdeling, die bouwprojecten van planning tot oplevering begeleidt, maken het dienstenspectrum compleet.

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

106

INFO

DOX acoustics

Spraakverstaanbaarheid in scholen verbeteren Nog dit jaar wordt een nieuwe norm van kracht gericht op de verbetering van akoestiek in schoolgebouwen: NBN S 01-400-2 ‘Akoestische criteria voor schoolgebouwen’. Deze norm komt de vraag tegemoet naar een geïntegreerd ontwerpproces waarin er meteen een optimale leeromgeving wordt gecreëerd met een minimale investering, zonder sanering na oplevering. Een verbeterde ruimteakoestiek in schoolgebouwen vertaalt zich in het reduceren van de nagalmtijd in zowel klaslokalen, circulatieruimtes en grote ruimtes zoals sportzalen, auditoria,… Hoe korter de tijd die verstrijkt tussen het uitschakelen van de geluidsbron en het moment dat het geluid lager ligt dan 60 dB, hoe beter. Men moet streven naar zo weinig mogelijk nagalm (=echo) in een ruimte. Om de akoestiek in diverse ruimtes te verbeteren biedt DOX acoustics, specialist in akoestische oplossingen, zijn diensten aan scholen aan. “We hebben de kennis en ervaring. Zo hebben we reeds in talrijke kleuterscholen, basisscholen en middelbare scholen in België een belangrijke inbreng gehad in het verbeteren van de ruimteakoestiek op een zo optimaal mogelijke en budgetvriendelijke manier.”

Wienerberger

Nieuwe massief passief scholen: Vrije basisschool Wuustwezel + VTI Roeselare De school van de toekomst moet voldoen aan een lange lijst van vereisten. De school is aangepast aan het pedagogisch project, functioneel én voldoende flexibel om alle huidige en toekomstige gebruiksnoden op te vangen, sociaal ingebed in de omgeving, houdt rekening met de mobiliteit en de veiligheid, is uitgevoerd in duurzame materialen die mee een gezond gebouw garanderen en een minimum aan onderhoud vergen en is energiezuinig. Massief passief scholen kunnen in hoge mate bijdragen tot het verwezenlijken van deze sterke ambities. Het gebruik van keramische materialen in deze scholen voor de dragende wanden, de gevelbekleding en de dakafwerking schrijft zich in een duidelijk ecologisch engagement in. De grondstoffen worden lokaal ontgonnen. De productie gebeurt met respect voor het milieu. De toepassing geeft gebouwen met een duidelijke meerwaarde wat levensduur, onderhoud, energetisch en akoestisch comfort en technische kwaliteiten betreft. Achteraf zijn keramische materialen recycleerbaar of, de filosofie van Cradle to Cradle getrouw, herbruikbaar zonder in te boeten aan kwaliteit. Wienerberger, fabrikant van keramische bouwmaterialen en oplossingen, is pertinent aanwezig in de bouw van passieve scholen. Twee recente voorbeelden daarvan zijn de vrije basisschool Sterbos in Wuustwezel en het VTI in Roeselare.

ONS CONTACTEER G VANDAAG NO Voor nieuwbouw of renovatie stelt UNILIN, division insulation een eigen systeem voor dat sterk lijkt op de klassieke opbouw van het dak, maar dan weer anders is in die zin dat de isolatie, evenals kepers, onderdak en binnenafwerking, verenigd zijn in één enkel product, namelijk het isolerende dakelement.

@unilin.com info.insulation 0 91 T. +32 56 73 5

Dit wordt doorgaans rechtstreeks op de gordingen (de horizontale balken en de muurplaten) geplaatst. Deze gordingen worden volgens de regels van de kunst bevestigd in de dragende muren, topgevels en/of dakspanten. 2

1 1 2 3 4 5

3

ISOLATIE KEPERS BINNENAFWERKING HORIZONTALE BALKEN (= GORDINGEN) MUURPLATEN BRANDWEERARSENAAL ETALLE

5

4 5

UNIPUR RF – 30 of 60 minuten brandweerstand Onze brandwerende openschalige dakelementen (waarbij de isolatie PUR/PIR tussen de kepers wordt gespoten) zijn specifiek toepasbaar voor openbare en publieke gebouwen zoals scholen, refters, sporthallen, brandweerkazernes, …

UW VOORDELEN

BASISSCHOOL ZONNEBEKE

• geschikt voor hellend dak • grote overspanningen tussen de gordingen mogelijk • variatie mogelijk in binnenbekleding zoals af te schilderen gipsvezelplaat, wit afgewerkte houtspaanplaat of een multiplexplaat • kiest u daarbovenop voor een geperforeerde spaanplaat,

dan heeft u meteen ook een uitstekende zaalakoestische prestatie • luchtdicht hoogisolerend bouwsysteem volgens de EPB-eisen • geleverd onder technische goedkeuring ATG en met beproevingsverslag m.b.t. brandweerstand

COLLEGE OUDENAARDE

UNILIN bvba, division insulation Waregemstraat 112, 8792 Desselgem - T +32 56 73 50 91 - F +32 56 73 50 90 [email protected] - www.unilininsulation.com

Meer

zuurstof

tot nadenken ...

Healthy School Concept ® Bouwen aan energiezuinige en gezonde scholen. Bij de bouw of renovatie van scholen denkt RENSON ® niet alleen aan energiezuinigheid, maar vooral aan de gezondheid en het comfort van leerlingen en leerkrachten. De continue toevoer van verse lucht en de gecontroleerde afvoer van vervuilde lucht (basisventilatie) zorgt voor een goede luchtkwaliteit. Buitenzonwering in combinatie met intensieve nachtventilatie (nightcooling) garandeert steeds aangename temperaturen in de lokalen. Wenst u meer informatie ? www.renson.be

eduscript_NL_0312_220x139.indd 1

15/03/12 16:29

raam& deurbeslag

e www.lecot.b e held rs.be www.raedsc

d e é c ht e p r o f e s s ional s p rin g t eruit

interieur& meubelbeslag

witgoed

elektronisch bouwbeslag

gereedschappen

bevestigingen & chemicaliën

persoonlijke bescherming

lastechnieken

tuingerief

1

2

3

4

5

6

7

8

9

*

0

#

INFO

MOBOTIX

S14M FlexMount MOBOTIX lanceert de eerste flexibele, dubbele Hemispheric camera: de S14M FlexMount. De camera, die zowel in Mono- (S14M) als in Dual- (S14D) uitvoering verkrijgbaar is, onderscheidt zich door zijn miniatuur lensunits en de flexibele toepassingsmogelijkheden. De S14D kan bijvoorbeeld van twee hemisferische lensunits met geïntegreerde microfoon worden voorzien, die via aansluitkabels met de hoofdbehuizing worden verbonden. Zo kunnen twee naast of boven elkaar gelegen ruimtes met slechts één S14 ononderbroken worden bewaakt. De modules kunnen dankzij hun vlakke constructie zeer discreet worden gemon-

Vlaamse regering

109

teerd en zijn in de kleuren wit en zwart verkrijgbaar. Een S14D kan ook zodanig worden geïnstalleerd dat hij ‘om de hoek’ kan kijken of tegelijkertijd een gebied binnen en buiten kan bewaken. Dankzij de twee sensoren biedt de S14 zelfs de mogelijkheid om twee gecorrigeerde, 180°-panoramabeelden met een hoge resolutie van 3,1 megapixels te genereren. Alle andere lenzen van MOBOTIX, van de supergroothoek tot de telelens, kunnen binnenkort als dag- of nachtversie worden gekozen. De S14 kan dan als ‘s werelds eerste Hemispheric dag- en nachtcamera worden ingezet. Als de twee modules met zwart-wit- en kleurensensor direct naast elkaar worden gemonteerd, zodat ze hetzelfde gebied overzien, dan kiest de camera automatisch de optimale modus voor de heersende lichtomstandigheden. Hierdoor wordt een zeer realistische kleurweergave bij daglicht en een hoge gevoeligheid in donkere omgevingen bereikt. Het draaien van en inzoomen op het beeld gebeurt volledig elektronisch. De gebruiker krijgt gedetailleerde weergaven en andere beelduitsneden zonder mechanische bewegingen. Daardoor vindt er geen slijtage plaats en is onderhoud overbodig.

200.000 euro uit voor pilootprojecten zorg De Vlaamse Regering heeft op voorstel van minister Jo Vandeurzen 200.000 euro vrijgemaakt voor een begeleidingstraject van vijf pilootprojecten die vernieuwend zijn op het vlak van zorg, architectuur en ruimtelijke ontwikkeling. De pilootprojecten moeten grensverleggend zijn voor de toekomstige woonzorgmodellen. Vlaams minister Jo Vandeurzen lanceerde daarvoor een oproep in het atelier van de Vlaams Bouwmeester. Vlaanderen vergrijst de komende decennia in ijltempo.

EDUSCRIPT

EDUSCRIPT

110

INFO

Het gezicht van onze samenleving verandert drastisch. Vandaag telt Vlaanderen 1.175.875 personen van 65 jaar of ouder. Tegen 2020 zullen zij met ruim 200.000 meer zijn. Er zullen niet alleen meer, maar vooral andere ouderen zijn met meer en andere behoeften aan wonen en zorg. Deze behoeften vragen nieuwe en vernieuwende antwoorden. Vlaams minister Jo Vandeurzen en Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen vragen daarom mee na te denken over hoe we deze uitdagingen vormgeven en hoe zorgverlening een volwaardige plaats kan innemen in onze omgeving. “Er is immers maar voldoende ruimte voor zorg, als we voldoende zorg dragen voor de

Heras

ruimte”, vindt minister Vandeurzen. Met deze oproep kijken Jo Vandeurzen en Peter Swinnen vooruit en anticiperen ze op de toenemende behoefte aan woon- en zorgondersteuning voor ouderen en op de problematiek van de beperkte ruimte die hiervoor beschikbaar is. De oplossing ligt niet in het voorzien van extra ruimte, maar in de ontwikkeling van woonzorgmodellen die creatief, innoverend en doordacht omgaan met die ruimte. “Zo wordt ‘zorgen voor’ een logisch onderdeel van het leven en niet afgeschermd van de samenleving”, aldus Peter Swinnen. Initiatiefnemers kunnen een pilootproject indienen tot 23 november 2012.

Minder CO2 en lagere prijs door gepatenteerde techniek Heras introduceert een nieuwe generatie spijlenhekwerk dat grenzen verlegt op het gebied van duurzaamheid en prijs: Grence. Het resultaat van een nieuwe productietechniek, Heras Stent Technology, die niet alleen zorgt voor een fraaier uiterlijk maar ook voor een fors lagere kostprijs. Bovendien staat de technologie garant voor een productieproces met tot 70 procent lagere CO2-uitstoot. Internationaal klantenonderzoek door Heras resulteerde in drie bepalende kenmerken waaraan het ideale hek moet voldoen: zo min mogelijk milieubelasting, robuust en toch stijlvol en value for money. Op basis van deze criteria ging Heras op zoek naar het ultieme spijlenhekwerk. De sleutel tot het succes schuilt in de nieuwe productietechniek: Heras Stent Technology. Deze innovatie maakt lassen overbodig. Lasnaden behoren dus tot het verleden. Dit zorgt, samen met de keuze voor gebruik van voor- in plaats van naverzinkt materiaal, voor een zeer fraai en glad uiterlijk als resultaat. Bovendien is het productieproces minder arbeidsin-

tensief, wat een gunstig effect heeft op de kostprijs. Niet voor niets wordt de productiemethode nu al gezien als de nieuwe standaard voor spijlenhekwerk. Grence is het groenste spijlenhekwerk van Heras tot nog toe. Alleen al in de voorbewerking vindt tot 70% minder CO2-uitstoot plaats. Bovendien is er veel minder CO2-uitstoot omdat lassen niet meer nodig is. De gehele productie van Grence is energiezuinig, vergt minder transport en er is minder zink nodig. Dit alles gaat overigens niet ten koste van de kwaliteit. Grence heeft dezelfde garantievoorwaarden als ieder ander Heras-hekwerk. Grence is het groenste hek van Heras, maar het is leverbaar in vele kleuren. Standaard komt het hekwerk in zeven RAL-kleuren. In overleg zijn alle andere RAL-varianten mogelijk. Het nieuwe spijlenhekwerk is verkrijgbaar in hoogtematen van 1 tot 2,5 meter en is goed te combineren met oplossingen uit het Atlas-programma van Heras. Atlas omvat een complete lijn vakwerkelementen, slootwaaiers en draai- en schuifpoorten.

Gebruikers van schoolgebouwen zoeken flexibele, gezonde en comfortabele ruimtes. Airdeck Intelligent Floorsystems biedt scholen een optimaal beheersbaar binnenklimaat, in combinatie met alle voordelen van grote ruimtes. Aanpasbaar aan de activiteiten die er doorgaan. Vandaag en morgen. Dag en nacht.

Bespaar op de levenscycluskost met het uniek gewichtsbesparend vloersysteem. De juiste oplossing voor elk gebouw.

Airdeck is een intelligent bouwsysteem op basis van geprefabriceerde lichtgewichtvloeren. Met het innoverende Airdeck-concept kunt u: • een gebouw vrij ontwerpen • het bouwproces optimaliseren • de technieken eenvoudig integreren in de kern van het gebouw • het energiemanagement rentabiliseren

Met Airdeck bespaart u tot 30% op grondstoffen en tot 90% op energiekosten.

104852

Schoebroekstraat 58, 3583 PAAL-BERINGEN Tel: +32 (0)11 52 68 68, Fax: +32 (0)11 26 96 01

www.airdeck.be

[email protected]

The Floor is Yours

Een beter, schoner leerklimaat met tapijt Minder fijnstof in de lucht dan bij harde vloeren

AirMaster® Het tapijt dat de lucht zuivert Dit innovatieve tapijt vangt ongezonde fijnstof uit de lucht en voorkomt

Eenvoudig

dat het weer in de lucht terechtkomt. Simpelweg stofzuigen verwijdert

in onderhoud

het fijnstof zodat luchtfiltering optimaal blijft.

Betere akoestiek

SoundMaster® Akoestische oplossing voor drukke ruimtes Deze tegelrug verhoogt de dempende werking van tapijt. De zachte

Voor drukke

polyester-onderlaag is een voordelige akoestische oplossing en is

locaties

leverbaar als optie op Desso tapijttegels.

Desso NV | T +32 (0)522 624 80 | [email protected] | www.desso.com