REPORTAGE. Made by Renoscripto

SEMESTRIEEL VAKTIJDSCHRIFT VOOR BESLISSINGSNEMERS IN HET DOMEIN VAN EDUCATION & HEALTHCARE - NR 12 - OKTOBER - NOVEMBER 2015 - E 7

REPORTAGE

Afgiftekantoor Gent X - P2A9282

Made by Renoscripto

Kotville - Brugge

Producent van dakdichting, waterdichting en isolatie

Producent van IKO roof bitumen dakrollen, IKO kunststof dakbanen, IKO protect vloeibare waterdichting en IKO enertherm PIR-isolatie. Het complete en unieke IKO roof dakconcept: SBS TOPLAGEN

n

IKO carrara, witte luchtzuiverende dakbaan

n

IKO pantera, zwarte design dakbaan

n

IKO powerflex

APP TOPLAGEN

n

IKO carbon, brandwerende en wortelwerende dakbaan

n

IKO powergum

ONDERLAGEN

n

IKO base

PIR-ISOLATIE

n

IKO enertherm

DAMPSCHERMEN n IKO shield

DAKDICHTING I WATERDICHTING I ISOLATIE Setting the Standard

IKO nv I d’Herbouvillekaai 80 I B-2020 Antwerpen I België I Tel.: +32 3 248 30 00 website: be.iko.com

EDITO

Stop hokjesdenken! 3.696 kinderen vonden dit jaar geen plaats in het gemeenschapsonderwijs voorzien. Het katholieke onderwijs kampt met ‘gelijkaardige problemen’. De oorzaak is duidelijk: in vele steden en gemeenten groeide de bevolking en zoeken dus meer kinderen een school. Probleem is dat het aantal beschikbare klassen de afgelopen jaren niet even snel mee groeide. Het gevolg is dat ouders steeds verder moeten zoeken naar een plaatsje. Vroeger was dat alleen een probleem in de grootsteden, nu verspreidt het zich naar de rest van Vlaanderen. Het Laatste Nieuws stelt dat dit vooral een probleem is van kortzichtig denken. Van politici die te weinig visie hebben en te weinig investeren in de toekomst. Volgens de krant is het nochtans perfect te voorspellen hoeveel scholen en klasjes je moet hebben. Het is simpelweg af te leiden uit de geboortestatistieken. En in plaatst van één en één samen te tellen, blijken de miljoenen die nu in scholenbouw worden geïnvesteerd onvoldoende. Het is té weinig en té laat. Een ideaal artikel dus om de boel een beetje op te koteren. En in the end hebben ze overschot van gelijk. Maar enige nuancering is op zijn plaats. Daarvoor lieten we in ons magazine de Gentse schepen van Onderwijs Elke Decruynaere en Schepen Facility Management Martine De Regge aan het woord. Hun ambitie: een schoolbank voor élk kind. Om hierin te slagen, zien we overal in Gent nieuwe/ vernieuwde klassen verschijnen. In bestaande scholen, in nieuwe passiefgebouwen en in leegstaande complexen waar al jaren geen les meer wordt gegeven. Een planmatige antwoord dus op de piekende geboor-

tecijfers. En niet makkelijk in tijden van schaarse budgetten en onzekerheid. Nog voor het masterplan van minister van Onderwijs Hilde Crevits bekend werd, uitten beide schepenen hun bezorgdheid. “Dé hamvraag in het masterplan moet zijn: hoeveel heeft Vlaanderen veil voor het geven van goed onderwijs? En hoe snel willen we ons verouderde onderwijspatrimonium vernieuwen tot school van de toekomst?” “Hetzelfde budget als voorheen aanhouden is daarbij ondoenbaar. Indien we ons economische model van kenniseconomie in de komende decennia willen behouden (en zelfs versterken), dan moeten we de kloof dichten tussen bestaande en gewenste onderwijsinstellingen.” “En dit is een gedeelde verantwoordelijkheid over de departementen heen. We moeten ermee stoppen onderwijs als een afzonderlijk, gesloten dossier te behandelen. Leg de budgetten rond sport, cultuur, kinderopvang, welzijn en onderwijs samen in één en dezelfde pot. De multifunctionaliteit van een gebouw of campus zal voor meer efficiëntie zorgen. Meer budget zorgt voor meer ademruimte. Ook op grotere, stedenbouwkundige schaal. We moeten holistisch denken. Schaarse middelen zinvol investeren, in tijd en in functie.” Benieuwd naar hun volledige analyse? En een ruimte blik op de doelstellingen van het pas gelanceerde Masterplan? Dit en meer – véél meer – vind je in deze vetgemeste editie van Edu&Care. Ik wens je vele leesgenot. Jesse

3 EDU & CARE

“We moeten ermee stoppen onderwijs als een afzonderlijk, gesloten dossier te behandelen” Elke Decruynaere, schepen van Onderwijs stad Gent

end luidsisoler

Ge

end Brandwer

end Vochtwer

t Stootvas

WIJ ZORGEN VOOR HET SUCCES VAN UW (ZORG)PROJECT Hydropanel: dé multifunctionele vezelcementplaat Vezelcementplaten zijn niet meer weg te denken uit de moderne bouw. Maar voor sommige projecten liggen de vereisten een stuk hoger en dan heb je natuurlijk een aangepast product nodig. Met name in de zorgsector of bij de bouw van nieuwe onderwijsinstellingen ligt de lat zeer hoog. Speciaal daarvoor hebben we HYDROPANEL ontwikkeld: een multifunctionele vezelcementplaat die schokabsorberend en vochtbestendig is en tegelijk ook uitstekende brandwerende en akoestische prestaties neerzet. Ideaal dus voor al uw scheidingswanden, zwevende dekvloeren of binnenplafonds… én voor het succes van uw project natuurlijk. Meer weten over Hydropanel en haar vele kwaliteiten? Download meer info via www.siniat.be of vraag een staal, brochure en technische informatie aan via [email protected]. www.siniat.be

06 ABDM ARCHITECTEN

COLOFON

INHOUD DIRECTIE EN REDACTIE OMICRON bvba Hoornstraat 16b • 8730 Beernem Tel: 050/250 170 • Fax: 050/250 171 [email protected] www.omicron-media.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Erwin Ooghe Hoornstraat 16b • 8730 Beernem REDACTIE kapiteinortega.be PRODUCT MANAGER Erwin Ooghe

30

COORDINATIE Trui Blomme

VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS HILDE CREVITS: MASTERPLAN

PRODUCTIE Robbie Vosté LAY OUT Simon Ooghe Robbie Vosté VERTALING JOALIS bvba DRUKWERK Perka Industrielaan 12 • 9990 Maldegem

62 GROOTSCHALIG BOUWPROJECT: SCHOLENGROEP ‘TER ZEE’

RECLAME ACQUISITIE EXPOCOM bvba T +32 (0)50 250 170 F +32 (0)50 250 171 PERIODICITEIT RENOSCRIPTO Verschijnt 4x per jaar: maart - juni september - december ABONNEMENTEN Hoornstraat 16b • 8730 Beernem T +32 (0)50 250 170 4 uitgaven: 40 e

104

Version française sur demande

RONDE TAFEL: EFFICIENT WATERBEHEER IN EDUCATION & HEALTHCARE

COPYRIGHT EDU & CARE © 2015 Dit tijdschrift is auteursrechtelijk beschermd: uit deze uitgave mag noch analoog noch digitaal iets gereproduceerd, verspreid of meegedeeld worden zonder schriftelijke toestemming van Omicron bvba (T +32 (0)50 250 170). www.presscopyrights.be

Cover: Kotville - Brugge

EXTRA EDITIE RENOSCRIPTO

128 AZ ZENO KNOKKE

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

5 EDU & CARE

INTERVIEW

ABDM Architecten, autoriteit op vlak van duurzame onderwijsarchitectuur 6 EDU & CARE

Lang voor politici, middenveld en pers de alarmbel luidden over de schrikwekkende toestand van het Vlaamse onderwijspatrimonium, verdiende ABDM Architecten uit Zingem zijn sporen met het ontwerpen van fundamenteel duurzame schoolgebouwen. En met succes. De portfolio van het bureau omvat intussen een 40-tal schoolprojecten. Hoog tijd dus voor een uitgebreid interview met zaakvoerder Dirk Martens.

7 EDU & CARE

“A child has three teachers. The first are the other children, the second is the teacher, the third is the room” Otto Seydel

Gebouwenfonds voor de Rijksscholen ABDM ontstond in 1984 toen Dirk Martens in volle crisistijd zijn stage startte bij studiebureau Pauwels en Architectenen Ingenieusbureau D’Hondt, beiden in Kortrijk. Hierna zette hij de eerste stappen in de scholenbouw bij het Gebouwenfonds voor de Rijksscholen, het huidige GO!. Vanuit deze ervaring, bouwde hij zijn eigen bureau uit. Steeds meer richtte hij en zijn team zich op grotere projecten zoals administratieve gebouwen, culturele centra, rusthuizen en in het bijzonder scholenbouw. “De uitbreiding van de basisschool in Ganshoren voor het GO! in 1996 was ons eerste, eigen educatief project. Het bleek de start van een hele reeks projecten voor alle onderwijsnetten. Zowel gemeentelijk, vrij onderwijs, provinciaal onderwijs en gemeenschapsonderwijs en dit op alle niveaus, gaande van kleuteronderwijs, lager onderwijs, middelbaar onderwijs tot hoger onderwijs”, aldus Dirk Martens.

Fundamentele duurzaamheid “Bij elk van onze project staat de cliënt/gebruiker steeds centraal. Vanuit de context wordt een gebouw ontworpen dat maximaal voldoet aan zijn of haar wensen en de huidige en toekomstige behoeften.”

Hiernaast is architectuur voor ABDM een contextgebonden toegepaste kunst. Die zowel de sociale, ruimtelijke, wettelijke als economische omkadering omvat. “Het sociale aspect gaat ervan uit dat elke nieuw op te richten gebouw verantwoord moet zijn voor omgeving en maatschappij. Dit impliceert dat de basisprincipes van fundamentele duurzaamheid als rode draad lopen doorheen het gehele ontwerpen bouwproces. De ruimtelijke context wordt dan weer bepaald door bebouwde omgeving, korrel van de bestaande bebouwing, historiek, grondgesteldheid, klimatologische omstandigheden,… Hoe ambitieus een project ook mag zijn, de wettelijke voorschriften leggen steeds beperkingen op waar je moeilijk omheen kunt. Het vergt dikwijls de nodige creativiteit om de overheid over de brug te halen door aan te tonen dat het project past binnen de geest van de wettelijke voorschriften. Tot slot getuigt het van respect voor de cliënt om rekening te houden met de economische realiteit. Het in de hand houden van het bouwbudget is een essentiële randvoorwaarde bij elk project.”

Kwaliteit door teamwork “Om deze visie concreet vorm te geven, wordt ingezet op een holistische aanpak waarbij alle disciplines van het bouwen worden geïntegreerd. Dit vergt creativiteit, vakkennis en enthousiasme van alle

9 EDU & CARE

medewerkers. Dagelijks wordt hieraan gewerkt vanuit de waarden die ons ontwerpteam voorop stelt: cliëntgerichtheid, fundamentele duurzaamheid, authenticiteit en werkvreugde. Dit door geregeld kennisoverleg, opbouw van een intern kennissysteem, het volgen van opleidingen en sociale activiteiten. De medewerkers zijn voor ons het kloppende hart van het ontwerpteam.”

Totaalaanbieder “Aangezien de technische installaties in gebouwen steeds belangrijker worden in het kader van duurzaamheid en comfort, richtten we in 2005 de vennootschap CBAM op. Deze behartigt de stabiliteitsstudie, de studie van speciale technieken, de EPB-verslaggeving evenals de Fire Safety Engeneering en het akoestische advies. Voor ons architectenbureau, of voor collega’s. Belangrijk is dat we hierdoor bouwheren een compleet dienstenpakket kunnen aanbieden waarbij integratie van alle aspecten is gewaarborgd. Dit heeft tevens als belangrijk voordeel dat de opdrachtgever slechts één aanspreekpunt heeft en dat het totale budget de verantwoordelijkheid is van één enkele partij.”

Scholenbouw Onderwijs is van bij het begin van de beroepsloopbaan van Dirk Martens een belangrijk interessegebied ge-

weest. Dit enthousiasme mondde in 1992 uit in de aanstelling als docent aan de TU Delft en in 1995 als hoogleraar aan de TU Eindhoven. De verbondenheid met onderwijsinstellingen biedt twee belangrijke voordelen bij het ontwerpen van schoolgebouwen. Enerzijds is er voeling met de evolutie van pedagogische principes en onderwijsvormen. Anderzijds kan uit eerste hand kennis worden verworven over de nieuwste bouwtechnieken. “Onderwijs is niet enkel het resultaat van inspanningen geleverd door docenten. Zoals educationalist Otto Seydel het formuleerde: A child has three teachers. The first are the other children, the second is the teacher, the third is the room.” “De gebouwde omgeving is een essentieel onderdeel om de kwaliteit van ons onderwijs te waarborgen. Aangezien kennis in België de belangrijkste motor is van onze economie, is het noodzakelijk om veel aandacht te besteden aan een creatieve leeromgeving die nieuwsgierigheid opwekt en alle zintuigen prikkelt. Hiertoe wordt ingezet op ruimtelijk volumespel in combinatie met verrassende zichtlijnen, alomtegenwoordige lichtinval, uitdagende constructieve concepten, bijzondere materiaalkeuze en attractieve kleuren. Zo creëren we een ruimte die een gevoel van geborgenheid en veiligheid genereert. Wat een ideaal creatief leerkader vormt.”

worpen technische installaties, ruim opgevatte speelplaatsen, aandacht voor interactie tussen binnen en buiten en creatieve opvatting van circulatiezones als uitbreiding van de lesruimtes zijn onontbeerlijke uitgangspunten voor de ‘school van de toekomst’. Flexibiliteit is een conditio sine qua non om een schoolgebouw te laten fungeren als multifunctionele plek waar het ‘idee van gedeeld gebruik’ concrete vorm kan krijgen. De school moet meer en meer een ontmoetingspunt worden voor de hele gemeenschap. Duurzaam ruimtegebruik vereist immers dat de gebouwde infrastructuur maximaal moet worden gebruikt. Zowel na de schooltijden als in de vakantieperiodes. Van bij het ontwerp moeten deze principes inherent aanwezig zijn in het bouwconcept.”

Doordacht ruimtegebruik “Duurzaam ruimtegebruik impliceert ook dat de mogelijkheden van ondergronds en hoger bouwen moeten worden geëxploreerd. Zeker in Vlaanderen. Evenals de potenties van inbreidingsprojecten in woonkernen. Dit vergt niet alleen moed en durf van de vergunningverlenende overheden, maar vereist ook een mentaliteitsverandering waarbij wordt afgestapt van de ‘Not In My Backyard’-cultuur (NIMBY), die momenteel heel wat creatieve initiatieven fnuikt. Vanuit educatief standpunt is de school ook de ideale plaats als initiator en motivator voor energetische duurzaamheid. Aandacht voor compacte ruimteschikking, optimalisatie van de buitenschil, benutten van hernieuwbare energiebronnen en bewustwording van de beperkingen van onze aarde, moeten evidente onderdelen vor-

“Vanuit duurzaamheid dient een schoolgebouw functioneel te zijn. Flexibiliteit is daarbij cruciaal om allerlei onderwijsvormen te kunnen implementeren. Vandaag en morgen. Grote ruimtes zonder tussensteunpunten, verplaatsbare wanden, flexibel ont-

10 EDU & CARE

Modulaire VELUX lichtstraten Ontworpen in samenwerking met Foster + Partners

“

Dit modulaire concept geeft een prachtig resultaat. Bovendien zorgt het automatisch ventilatiesysteem voor een optimalisatie van het binnenklimaat, wat voor kinderen erg belangrijk is.

“

Birgit Rasmussen Eigenaar, architect CASA Architecten Bij de renovatie van de kleuterschool in Drømmebakken besloot Birgit Rasmussen om te werken met de modulaire VELUX lichtstraten. Daarmee koos ze resoluut voor de vele voordelen van natuurlijk licht en ventilatie. De 49 modulaire VELUX lichtstraten verbeteren het binnenklimaat en het welzijn voor 150 kinderen van 3 tot 6 jaar. Meer info op velux.be/modulairelichtstraten

© 2015 VELUX GROUP ® VELUX, HET VELUX LOGO, CABRIO, INTEGRA, io-homecontrol EN Pick&Click! ZIJN GEREGISTREERDE HANDELSMERKEN GEBRUIKT ONDER LICENTIE DOOR DE VELUX GROEP. PHOTOS: STAMERS KONTOR.

men van het educatief project én worden weerspiegeld in het gebouwenconcept. Stimuleren van energievriendelijk vervoer en maximaal hergebruik van grondstoffen (cradle-to-cradle) vormen een noodzakelijke aanzet tot het behoud van de rijkdom van onze kwetsbare leefomgeving.”

Bouwformules “Het bouwen van scholen gebeurt in veel gevallen volgens de traditionele formule waarbij de ‘inrichtende macht’ een ontwerper aanduidt, waarbij dan op basis van het aanbestedingsdossier een of meerdere aannemers worden geselecteerd voor de uitvoering van de bouw-

12 EDU & CARE

werken. Wat geen garantie geeft op een bevredigende project verloopt.” “Aangezien de procedures conform de wetgeving op de overheidsopdrachten dienen te verlopen, bestaat de mogelijkheid dat een minder kwalitatieve aannemer als begunstigde uit de bus komt.”

“DBFM in allerlei varianten, kunnen een interessant alternatief bieden. Hierbij wordt een keuze gemaakt voor een combinatie van ontwerper en aannemer die niet alleen een ontwerp aanbieden aan de opdrachtgever, maar tevens borg staan voor de kwalitatieve uitvoering van dit ontwerp voor een vaste prijs.” “ABDM ziet heel wat potentieel in deze formules, op voorwaarde dat een aantal spelregels wordt gerespecteerd. Een voorselectie van enkele teams is noodzakelijk. Evenals een duidelijke afbakening van de in te dienen documenten en een realistische vergoeding voor de deelnemende teams. En het werkt. Op basis van een dergelijke formule werd ons bureau recent aangesteld als ontwerper voor twee nieuwe schoolbouwprojecten.”

Hieronder bespreken we enkele recente onderwijsprojecten van ABDM.

Nieuwe campus HoWest, Kortrijk “In samenwerking met Rau voorzagen we de nieuwe campus van Hogeschool West-Vlaanderen in Kortrijk van een groen gebouw met ruime parksetting. Het landschap werd daarvoor op doordacht gekozen plekken verlaagd en mondt nu uit bij het marktplein, het restaurant en de mediatheek. De grote leesbaarheid, het daglicht tot diep in het gebouw en een doordachte schikking van de lokalen genereren een levendige sfeer. Duurzaamheid integreerden we in zijn meest ruime context. We creëerden een open en transparant gebouw, met grote

13 EDU & CARE

ROCKFON®

heeft een nieuwe scholenbrochure!

LET’S MAKE SCHOOLS BETTER!

SCHOOL

AULA / KANTINE

KLASLOKAAL

GANG

VERGADER RUIMTE

SPORT HAL

De gloednieuwe brochure SCHOLEN 2.0 ligt voor u klaar. Met daarin alle akoestische uitdagingen per ruimte voor zowel nieuwbouw, als renovatie. Bestel hem vandaag nog via www.rockfon.be. Mocht u aanvullende informatie nodig hebben, aarzel dan niet om contact op te nemen met de Area Sales Manager in uw regio of onze Customer Services via telefoonnummer 02/715 68 68.

www.rockfon.be

leesbaarheid, ruimte voor ontmoeting, zelfbeschaduwing van gevels, akoestische plafonds, veel daglicht tot diep in het gebouw en zicht op de natuur. Via de inplanting was er minimale overlast voor de omringende woningen, een herkenbare vorm en een kleine footprint. Het gebouw behoudt ook een duidelijke interactie met het omliggende park. Enkele innovatie elementen werden hierbij geïntegreerd. Denk daarbij aan urban farming, brede school principes, hybride ventilatiesystemen, E-bike en E-car oplaadpunten,…”

Odisee technologiecampus – gebouw B, Gent “Bij deze opdracht, streefden we naar maximaal behoud van de groene omgeving. Het dak van de uitbreiding werd ingericht als groendak, zodat ook deze zone door studenten gebruikt kan worden en de uitbreiding perfect opgaat in de bestaande schoolsite, zonder afbreuk te doen aan de charme van het bestaande gebouw.” “Bij dit bestaande gebouw werd de gevel gerenoveerd om zo het oud industrieel gebouw op te waarderen. Daarbij wijzigden we niets aan de bestaande gevelopeningen. Er werd wel nieuw schrijnwerk met superisolerende beglazing en slanke profielen voorzien, waarbij er gekozen is

terug te keren naar de originele industriële uitstraling.” “De recente uitbreidingen met een ander type baksteen werden opgewaardeerd door bekleding met antracietkleurige zinken gevelbekleding. De bestaande gevelbekledingen met bruine kunststofpanelen werd vervangen door platen in Cortenstaal, hetgeen goed harmonieert met de bestaande bakstenen gevel. Hierdoor creëerden we tevens een rustiger gevelbeeld.”

Oost-Vlaamse Politieacademie (OPAC), Mendonk Het aantal inschrijvingen voor de politieacademie groeide jaar na jaar aan, zodat er nood was aan extra leslokalen. Met uieraard de daarbij horende accommodatie zoals sanitair, cafetaria en extra dojo – verdedigingstechnieken - met kleedkamers. “Door de uitbreiding verkreeg het gebouw een dynamische en representatieve uitstraling. Met een duurzaam en laag-energiegebouw vervult de politieacademie nu een voorbeeldrol. Het werd een aantrekkelijk en modern nieuw uithangbord naar de straat toe.” De gebouwschil werd goed geïsoleerd en voor de technische installaties maakten we gebruik van de meest energie-

15 EDU & CARE

zuinige technieken zoals balansventilatie met warmteterugwinning. Hemelwater wordt nu maximaal opgevangen en hergebruikt. Het resterende hemelwater wordt gebufferd en vertraagd afgevoerd. Er kwam ook een individuele waterzuiveringsinstallatie evenals een grote hemelwaterput.”

Nieuwe gemeentelijke kleuterschool Lochristi Aansluitend aan de bestaande bibliotheek werden tien kleuterklassen en bijhorende voorzieningen gebouwd op een beperkt terrein. “Alle klaslokalen kregen een eigen tuintje en werden gebundeld rond een centrale polyvalente ruimte waarin gezamenlijke activiteiten kunnen plaatsvinden. Tussen polyvalente zaal en open speelplaats kwam een glazen vouwwand die tijdens de zomer volledig kan worden opengeschoven waardoor de polyvalente ruimte naadloos overgaat in de buitenruimte. Binnen wordt buiten en buiten wordt binnen. De leraarskamer werd een flexibel bruikbare ruimte met zicht op groenzone. En zorgt zo voor rust en contact met de buitenwereld. “Deze multifunctionaliteit werd verder versterkt door een afzonderlijke toegang aan de achterzijde die aansluit op het jeugdcentrum. Zomer en winter kan

“DBFM-formules kunnen, op voorwaarde dat een aantal spelregels wordt gerespecteerd. Een voorselectie van enkele teams is noodzakelijk. Evenals een duidelijke afbakening van de in te dienen documenten en een realistische vergoeding voor de deelnemende teams.”

opslagruimten voor hout en materieel. De CNC-afdeling, inclusief de instructieruimte + CAD tekenen, kwamen aan de straatzijde waardoor ze volledig onafhankelijk te gebruiken zijn. Om ruimte te besparen werden de kleedkamers met sanitair evenals de technische ruimtes voor compressoren, HVAC, afzuiging CNC en spuitcabine op een tussenniveau ondergebracht.”

de polyvalente zaal met bijhorend sanitair zo ook door derden worden gebruikt.” “Het werd ook een energiezuinig leefbaar schoolgebouw door een uitgekiend architectonisch concept met veel noorderlicht en dakoverstekken om oververhitting te voorkomen, goede isolatie, luchtdicht, nachtventilatie met voorkoeling via grondbuizen en met warmteterugwinning door warmtewiel. Met PV-zonnecellen met educatief display in inkomsas en daglichtdimming in klassen, bewegingsdetectoren in lokalen zonder permanente bezetting en hemelwater voor toiletspoeling.”

“De gebouwschil werd goed geïsoleerd. Voor de wanden opteerden we in eerste instantie voor sandwichpanelen in metaal, met een isolatiekern die overeenstemt met de strenge eisen voor passiefconcepten. Dergelijke panelen zijn onderhoudsvriendelijk en vormen meteen een afwerking aan de binnenzijde. Op verzoek van de opdrachtgever werd dit concept aangepast naar een combinatie van cellenbetonpanelen met isolatie aan de buitenzijde.”

Atlas atheneum Gistel “Bij de inplanting van dit nieuwe gebouw zorgden we ervoor dat de bestaande buitengebieden bij de klassen nagenoeg behouden bleven. En dat ook de brandweg slechts beperkt moest worden aangepast.”

“Er slechts een beperkte hoeveelheid beglazing aanwezig. Hiervoor is een U-waarde van het glas van 1,1 W/m2K voldoende. De niet-transparante lichtdoorlatende elementen werden uitgevoerd in lichtgekleurde meerwandige plexiplaten. Voor de dakdichting kozen we voor een EPDM-dichting of PVC-dichting. Op de vloer op volle grond werd dan weer een dikke isolatielaag aangebracht die nadien werd afgewerkt met een gepolierde vloerplaat.”

“Tevens kozen we ervoor om het gebouw in lengterichting noord-zuid te oriënteren. Er zijn zo minder transparante delen die teveel zon ontvangen, waardoor de kans op oververhitting minimaal is. Op die manier werd het ook mogelijk om aan de straatzijde in het noorden grote raampartijen te voorzien. Wat het open karakter en de uitstraling van de school ten goede kwam. Verder konden we dankzij de oriëntatie sheddaken voorzien waarmee zenitaal noorderlicht kan worden binnengebracht in het gebouw. Deze vormgeving sloot trouwens aan bij het gabariet van de bestaande werkplaatsen. En bood eveneens het voordeel dat de hellende vlakken perfect geschikt waren voor het plaatsen van fotovoltaïsche zonnecellen.”

“Naast een goede isolatie is de luchtdichtheid een even belangrijk onderdeel van het energetisch profiel. Om de luchtdichtheid te realiseren, voorzagen we een inkomsas. De wandplaten in metaal zijn volledig luchtdicht en de aansluiting met de dakplaten gebeurt met kleefstrips volgens de voorschriften van het WTCB. Als verwarmingssysteem kozen we voor luchtverwarming aangezien het vereiste ventilatiedebiet conform de EPBreglementering voldoende is om het verwarmingsvermogen te leveren.”

“Omwille van sociale controle kreeg het leraarslokaal een centrale plaats in het nieuwe gebouw. Van hieruit is er een goed overzicht over volledige werkplaats, inkomsas, spuitcabine en

16 EDU & CARE

“Als warmteopwekkingssysteem voorzagen we een condenserende ketel. Het hemelwaterbeheer gebeurt via een hemelwaterput met hergebruik voor toiletspoeling en poetsen. Voor het niet hergebruikte water werd een buffertank met vertraagde afvoer aangebracht.”

Gemeentelijke basisschool De Bosrank, Zingem “De realisatie van deze basisschool werd opgesplitst in drie fasen. Fase 1 omvatte de renovatie van een aantal bestaande lokalen en een uitbreiding van vijf nieuwe kleuterklassen een slaapklas. De uitbreiding kwam aan de achterzijde van het terrein en werd aan de buitenzijde van het terrein ingeplant. Zo ontstond een omsloten buitenruimte, die als speelplaats werd ingericht. Elke kleuterklas kreeg daarbij een eigen buitentuin met terras. De uitbreiding sluit aan op de bestaande gang in het bestaand gebouw. Om de niveauverschillen van het terrein te overbruggen werden hellingen en trappen voorzien.” “In Fase 2 en 3 bouwden we een overdekte speelplaats, zes nieuwe klassen, een lift, een gang en twee bergingen. Er kwam ook een verbinding door middel van een passerel tussen de nieuwe klassen en het bestaande gebouw aan de Dorpsstraat. Langs het Kerkplein kwam een opening met een onregelmatige houten lamellenwand ter hoogte van de overdekte speelplaats. Doel was om zo een visuele link te leggen tussen Kerkplein en speelplaats.” “Bij het concept van het gebouw werd veel aandacht besteed aan het energetisch profiel. Zowel de vloer, de wanden als het dak werden goed geïsoleerd. En de gevel aan de zijde van de speelplaats werd voorzien van grote glasvlakken, waardoor in de winter de warmte van de zon benut wordt om het gebouw gedeeltelijk te verwarmen. Om oververhitting te vermijden plaatsten we een luifel, die schaduw geeft van zodra de zon hoog staat.” “En een goede ventilatie is essentieel voor een gezonde leefomgeving. Hiertoe

voorzagen we een mechanische ventilatie met een hoogrendement warmterecuperatie waardoor de warmteverliezen beperkt werden. Ook installeerden we fotovoltaïsche zonnecellen en recupereerden we hemelwater voor de spoeling van de toiletten. In deze fase werd trouwens meteen het bestaande sanitair uitgebreid. Om het rendement van de verwarmingsinstallatie te verhogen, werd verder een nieuwe aardgasketel geïnstalleerd en de sturing grondig vernieuwd.”

Passiefschool De Marolle, Kruishoutem “Kleuters en lagere school werden in dit project samen ondergebracht op een nieuwe site, in een nieuwe leefomgeving met bijzondere aandacht voor zorg voor energie. We ontwierpen een pas-

17 EDU & CARE

siefbouw met behoud van geborgenheid, flexibiliteit en openheid. De sculpturele vormgeving in baksteen met lichthellende daken straalt daarbij dynamiek en creativiteit uit en vormt een inspirerende educatieve omgeving. “Op het voorplein voorzagen we gescheiden verkeersstromen en een veilige ‘kiss & ride’-zone. Kleuterblok en lagere school werden gescheiden, maar komen toch samen in een centrale polyvalente ruimte. De kleuterklassen kregen een eigen tuintje en een afzonderlijke open speelplaats met zicht op het straatgebeuren.” “Op hoger niveau, met panoramisch uitzicht op de prachtige landschappelijke omgeving, baadt de turnzaal in het licht.

We voorzagen ook een sfeervolle, flexibele polyvalente zaal die via een mobiele wand uitbreidbaar is met turnzaal en aansluit op de overdekte speelplaats. Ook taakklassen, snoezelruimte, expressieruimte,… zijn via een mobiele wand snel opsplitsbaar of uitbreidbaar. De leraarskamer kreeg vrij zicht op het landschap, de straatactiviteiten en de turnzaal.” “Oververhitting van de ruimtes werd vermeden door een doordachte oriëntatie en zonwering, gecombineerd met educatieve integratie van PV-zonnecellen.”

Gemeentelijke basisschool, Wichelen “Door gebruik te maken van baksteenmetselwerk, leien gevelbekleding en aluminium voor de ramen werd de gevel van deze school heel onderhoudsvriendelijk. Ook het onderhoud binnen beperkten we. De binnenwanden langs de zijde van de gang werden niet in metselwerk voorzien en we maakten gebruik van een polierbetonvloer en linoleum.” “Duurzaamheid was hier een speerpunt. Op het dak kwam een grote PV-installatie. Bovendien maakten we gebruik van een luchtgroep met warmteterugwinning, energiezuinige armaturen, debietbeperkende wastafel- en douchekranen met hergebruik van hemelwater. Verder bouwden we met hernieuwbare materialen zoals baksteen, leien, aluminium en rotswol. En met materialen die op een energiezuinige manier werden geproduceerd, zoals FSC-hout.”

18 EDU & CARE

stoel Hoth HOTH is een ergonomische designstoel die onbreekbaar is, er supermooi uitziet én betaalbaar is. Zie specificaties catalogus p 735.

super promo € 69 € 59 (incl. BTW)

Baert leverde prachtige kunststofstoelen aan het GTIL te Londerzeel in het kader van het scholenbouwproject “Scholen van Morgen”.

GTIL ging voor een combinatie van 4 kleuren HOTH stoelen die willekeurig aan de tafels geplaatst werden in de centrale ruimte. Het resultaat mag er zijn!

Essenestraat 16 | 1740 Ternat | [email protected] | T 02 583 56 56 | F 02 581 02 82

INTERVIEW

Schoolinfrastructuur Gent: planmatige aanpak uitdagingen moet mogelijk blijven Overal in Gent zien we nieuwe/ vernieuwde klassen verschijnen. In bestaande scholen, in nieuwe passiefgebouwen en in leegstaande complexen waar al jaren geen les meer wordt gegeven. Blinde bouwwoede? Integendeel. Het is het planmatige antwoord op piekende geboortecijfers. De ambitie: een schoolbank voor élk kind. Niet makkelijk in tijden van schaarse budgetten en onzekerheid over het Masterplan Scholenbouw. We polsten naar de visie van Gents schepen van Onderwijs Elke Decruynaere en Schepen Facility Management Martine De Regge.

20 EDU & CARE

Bubbelklassen Het onderwijspatrimonium in Gent omvat een honderdtal locaties waarvan in 88 gebouwen onderwijs wordt verstrekt. Het gaat zowel om kleuter-, lager-, basis-, secundair-, DKO en volwassenenonderwijs dat wordt verstrekt in een mix van gebouwen. Sommigen daarvan zijn net nieuwgebouwd, anderen sterk verouderd. Zonder dat de gebruikers te maken hebben met wantoestanden. Elk gebouw functioneert naar behoren. En de staat van de meeste gebouwen bevindt zich tussen deze beide extremen. “Vooral de laatste jaren kwam de Gentse onderwijsinfrastructuur onder druk te staan. In 2010 kwamen er 3.503 nieuwe Gentenaars op de wereld. Een absolutie piek. Sindsdien daalde het cijfer van jaar tot jaar lichtjes, maar we zien één constante: er worden in Gent veel meer kinderen geboren dan tien jaar geleden. En die moeten uiteraard allemaal

naar school kunnen”, steekt schepen Decruynaere van wal. “Om de eerste nood te lenigen, besloten alle onderwijsnetten samen - zowel het stedelijke als het katholieke, het GO! en het onafhankelijke net - extra klassen te creëren in reeds bestaande scholen. In lokalen die leeg stonden of in containerklassen.” “Er werd in meer dan 18 extra klassen geïnvesteerd. We noemden ze ‘bubbelklassen’, omdat ze er eventjes waren om vervolgens weer te verdwijnen. Ze konden meegroeien met de kinderen en zo plotse geboortepieken opvangen.”

Nood aan duurzame, structurele oplossingen “Door het aanhouden van de hoge geboortecijfers, merkten we echter dat we niet te maken hadden met een bubbel. In plaats van een instant oplossing moesten we investeren in duurzame en structurele oplossingen. Het was de start

21 EDU & CARE

van de volgende fase in ons beleid: bestaande scholen werden langdurig uitgebreid. Sinds 2011 krijgen we hiervoor extra middelen van de Vlaamse overheid”, aldus schepen De Regge. “Dit bijbouwen van extra klassen is nog volop bezig. Enkele zijn reeds klaar, maar de meesten hebben net hun ontwerpfase achter de rug. Grote bouwprojecten nemen veel tijd en vooral veel geduld in beslag.” “Projecten die nu nog in de planning zitten, zijn de volgende: De Piramide in de Slinke Molenstraat, De Letterdoos in Oostakker, ’t Groen Drieske in de Voordries, De Klavertjes in de Moutstraat, De Tovertuin in de Francisco Ferrerlaan, De Regenboog in de Sint-Sebastiaanstraat en Basisschool Oude Dokken.” “Deze locaties werden gekozen op basis van opportuniteiten”, pikt schepen Decruynaere opnieuw in. “Niet elke

teren we - naast dagelijks onderhoud - jaarlijks 5,3 miljoen euro in de verbetering van de schoolgebouwen”, vertelt schepen De Regge. “Hierbij worden systematisch alle tekorten aan gebouwen in kaart gebracht en planmatig aangepakt.”

school heeft de mogelijkheid om uit te breiden. En ook de buurt speelt natuurlijk een rol. We moeten geen klassen of scholen bijbouwen in een wijk waar er geen kinderen zijn om in te schrijven.” “En nog waren we er niet. Het bijbouwen van klassen op bestaande locaties was nog steeds onvoldoende. Niet alleen omwille van het grote aantal huidige geboortes, maar ook door nieuwe stadsontwikkelingen die nog meer jonge gezinnen overtuigen om in de stad te gaan wonen.” “We gingen noodgedwongen op zoek naar verse opportuniteiten; naar leegstaande gebouwen die ons kunnen verder helpen. Zoals Hippo’s Hof in de Hippoliet Lammenstraat, een oude school in Malem en een oud schoolgebouw in de Bernadettestraat.”

“Op die manier anticiperen we - opnieuw in samenwerking met alle onderwijsnetten - op plaatsgebrek in het kleuter- en lager onderwijs, waar momenteel de nood het hoogst is. Maar ook in secundaire scholen wordt geïnvesteerd.”

Scholen van Morgen “Voor enkele nieuwbouw en/of renovatieprojecten deden we beroep op het DBFM-programma ‘Scholen van Morgen’ van de Vlaamse Overheid. Deze formule laat toe de kostprijs van een investering over een lange periode te spreiden. Voor Gent werden o.a. schoolbouwprojecten De Wingerd en Atheneum Wispelberg geselecteerd.”

Planmatige aanpak “Om ons onderwijspatrimonium aan te passen aan de huidige normen, inves-

“We horen dat het trekkingsrecht in het nieuwe Masterplan van minister van onderwijs Hilde Crevits ter discussie zou staan? Hopelijk is dit een fabeltje, want het zou een serieuze stap achteruit zijn.” 22 EDU & CARE

“Bij elke ingreep is het onze ambitie om de gebouwenstatus op een hoger niveau te brengen. Steevast wordt ingezet op het aanpassen van de bestaande gebouwen aan de evoluerende noden. Dit op het vlak van energieverbruik, veiligheid, comfort, inspectievereisten,… Dit vertaalt zich, bijvoorbeeld, in het integraal vervangen van versleten dakbedekkingen door goedisolerende dakbedekkingen, het investeren in vernieuwde zuinige stookinstallaties,..” “Absoluut speerpunt daarbij is het duurzaamheidsprincipe. Een oplossing die initieel duurder is, maar zichzelf doorheen de jaren grotendeels terugbetaalt, moet aangemoedigd worden. Op die manier kunnen we niet alleen de dure exploitatiekost binnen de perken houden, we bouwen ook aan een duurzame toekomst over de generaties heen.” “Verder staan we ook open voor het ‘lesgeven van de toekomst’. Dat betekent niet alleen investeren in nieuwe technologieën, maar ook nadenken over hoe onderwijs in de nabije toekomst zal en moet evolueren. Dit in nauw overleg met ontwerpers, pedagogen, IT-specialisten,… We moeten durven innoveren op het vlak van klasgrootte, hoekjeswerken, polyvalente infrastructuren,…”

Brede school “Ook streven we naar gedeeld gebruik, volgens het ‘brede school principe’. De meeste van onze gebouwen zijn scholen tijdens de schooluren, maar staan erna open voor gebruik door buurtverenigingen en lokale (sport)organisaties”, legt schepen Decruynaere uit. “Dit gedeeld gebruik is echter een uitdaging waar we doordacht mee moeten omspringen. Enerzijds willen we onze scholen zo optimaal mogelijk ter beschikking stellen, anderzijds willen

“Er is geen tijd meer voor gerommel in de marge. Indien we ons economisch model van kenniseconomie in de komende decennia willen behouden (en zelfs versterken), dan moeten we de kloof dichten tussen bestaande en gewenste onderwijsinstellingen.”

Bedenkingen bij het masterplan Voor dit interview waren de krachtlijnen van het masterplan nog niet gekend, bij de publicatie zal dit wel het geval zijn. Toch geven beide schepenen graag hun gezamenlijke bezorgdheden mee. “Een nieuw Masterplan scholenbouw is nodig om de frustraties over de wachtlijsten te ontmijnen. Maar de minister moet ruimte geven voor overleg rond gevoeligheden. Herverdeling van schaarste leidt haast altijd tot ruzie. Er mag naar ons gevoel gerust meer openheid en transparantie zijn over het plan en de denkrichtingen.”

Doorstart Scholen van Morgen? “Eén dossier zou alvast met zorg moeten worden behandeld: het DBFMprogramma Scholen van Morgen. De voorbereiding van de dossiers van deze inhaaloperatie sleepte erg lang aan, maar op dit moment worden de gebouwen wel gerealiseerd. De juridische basis zit eindelijk goed, de kennis en ervaring zijn aanwezig. Er zijn fouten gebeurd en er waren serieuze vertragingen. Maar we mogen het kind niet met het badwater weggooien. Een doorstart kan volgens ons mooie resultaten boeken.”

we het huiselijke aspect van onze basisscholen niet in het gedrang brengen. Dit doen we, bijvoorbeeld, door het afsluiten van bepaalde delen. Gangen, toiletten, kleedkamers en turnzaal kunnen worden gebruikt zonder dat daarvoor de klaslokalen toegankelijk zijn. Niet elke school heeft echter een hieraan aangepaste infrastructuur. Bij oudere gebouwen is een gedeeld gebruik enkel mogelijk door goede afspraken en voortdurende dialoog tussen de verschillende gebruikers.”

sidies. Zo kunnen we ons aandeel van onderwijs autonoom besteden en beheren. Deze subsidies zijn niet luxueus of comfortabel, maar zijn voldoende om de basisnoden op een afdoende manier in te vullen. Dankzij dit constante budget, kunnen we onze behoeften over de jaren heen planmatig aanpakken. Alle gebouwen worden geregeld gescreend en beoordeeld. Problemen worden gedetecteerd en oplossingen worden in een masterplan ingepland.”

Subsidies noodzakelijk

“We hopen deze manier van werken in de toekomst te kunnen voortzetten. Al horen we dat het trekkingsrecht in het nieuwe Masterplan van minister van onderwijs Hilde Crevits ter discussie zou staan? Hopelijk zijn dit fabeltjes, want het zou een serieuze stap achteruit zijn.”

“Willen we in bovenstaande ambities slagen, zijn fondsen vanuit de Vlaamse overheid absoluut noodzakelijk. Op dit moment hebben we, net als andere Vlaamse grootsteden, een trekkingsrecht op de Vlaamse investeringssub-

23 EDU & CARE

“Uiteraard weten we dat minister het hier niet alleen voor het zeggen heeft. Europa ligt dwars over het financieringsprincipe. Deze Europese bezwaren zijn volgens ons echter waanzinnig en foutief. We moedigen de minister dan ook aan om bij de Europese instanties aan te dringen op het terecht aanvaarden van deze manier van werken.”

Stop hokjesdenken! “Maar dé hamvraag in het hele masterplan zou moeten zijn: hoeveel heeft Vlaanderen veil voor het geven van goed onderwijs? En hoe snel willen we ons verouderde onderwijspatrimonium vernieuwen tot school van de toekomst?” “Hetzelfde budget als voorheen aanhouden is daarbij ondoenbaar. Dan is het dweilen met de kraan open. En er is geen tijd meer voor gerommel in de marge. Indien we ons economische model van kenniseconomie in de ko-

mende decennia willen behouden (en zelfs versterken), dan moeten we de kloof dichten tussen bestaande en gewenste onderwijsinstellingen.” “En dit is een gedeelde verantwoordelijkheid over de departementen heen. Want we moeten ermee stoppen om onderwijs als een afzonderlijk, gesloten dossier te behandelen. De ‘brede school’-principes zijn volgens ons een conditie qua non om de uitdaging van de komende decennia het hoofd te bieden. Leg de budgetten rond sport, cultuur, kinderopvang, welzijn en onderwijs samen in één en dezelfde pot. De multifunctionaliteit van een gebouw of campus zal voor meer efficiëntie zorgen. Meer budget zorgt voor meer ademruimte. Ook op grotere, stedenbouwkundige schaal.” “We moeten holistisch durven denken. Onze schaarse middelen zinvol investeren, in tijd en in functie.” Hieronder vind je enkele recente educatieve bouwprojecten in Gent.

De Piramide Stedelijke basisschool De Piramide ligt in het hart van de ‘Brugse Poort’, een wijk

waar het bruist van multiculturele dynamiek. Tot voor kort kampte de school met plaatsgebrek, voldeden de lokalen niet meer aan de normen en was de speelplaats te klein. “De oude basisschool bestond uit een oud gebouw uit 1945. Dat bevatte klaslokalen waar de turnzaal, de refter en het dagverblijf op aansloten. Door inefficiënte indelingen en de ligging van hoofdingang en secretariaat, werden meerdere ruimtes niet optimaal benut. De basisschool werd als een complexe groepering van gebouwen ervaren en niet als één geheel binnen het bouwblok. Dit bemoeilijkte de werking”, aldus schepen Decruynaere. Bovendien steeg de laatste jaren de vraag naar plaatsen in de kleuterklasjes enorm. En ook in het lager onderwijs drong een schaalvergroting zich op. Als antwoord op al deze problemen, besloot het stadsbestuur een nieuwbouw op te trekken. De ontwerpopdracht vertrouwden ze toe aan het Gentse Architectenbureau Nero. Zij voorzagen zes nieuwe kleuterklassen, acht klassen voor lager onderwijs, een turnzaal, refter en dagverblijf. Hun

24 EDU & CARE

ontwerp werd in februari 2013 officieel ingehuldigd. Duurzaamheid, ecologie en rationeel energiegebruik zijn speerpunten in het nieuwbouwproject. Dit werd gerealiseerd door o.a. warmtepompen, daglichtsturing om de klassen te verlichten, en stenen op de speelplaats die het regenwater doorlaten. Verder kreeg de school ook een nieuw gezicht naar de buurt toe. Door zijn drie bouwlagen gaat het gebouw nu niet alleen op in zijn omgeving, het treedt ermee in dialoog. Klassen op niveau zoeken contact met de buurt en de opengewerkte straatgevel is hier een vertaling van. “De refter op het dak, met bijhorende buitenruimte, zorgt voor extra ruimte. De speelplaats brengt dynamiek in de straat. Ook werd ingespeeld op het ‘brede school principe’. Zo doet de refter na de schooluren dienst als polyvalente zaal voor de buurt”, aldus schepen van Onderwijs Elke Decruynaere.

De Letterdoos Ook in stedelijke basisschool De Letterdoos werd een nieuwbouw- en re-

Roeselarestraat 209 8840 Oostnieuwkerke T +32(0)51 22 15 86 F +32(0)51 22 54 30 www.alheembouw.be [email protected]

Creatieve en hygiënische vloeroplossingen voor de onderwijssector ONDERWIJS

Direct instapklaar na installatie en zeer onderhoudsvriendelijk. De Sanitec behandeling zorgt voor een permanente afstoot van bacterie- en schimmelvorming onmiddellijk na installatie van de vloer. Bovendien is deze vloeroplossing warmte- en geluidsisolerend.

Vraag naar onze brochure:

VLOEROPLO

Back to school IVC_3019_Sectorbr

o_EDUCATION_NL_

Web: www.itecfloors.be

SSINGEN VOO

Onderwijs

3 door IVC.indd

R

1

Contact: [email protected]

novatieproject opgestart. Hierin zullen - naast de leerlingen van De Letterdoos - ook de kinderen van Stedelijk Initiatief voor Buitenschoolse Opvang (STIBO) De Toverdoos gebruik maken van de nieuwe lokalen. Het project wordt begin 2016 opgeleverd. “Het wordt een nieuw dynamisch gebouw met moderne lokalen, een nieuwe refter en een vernieuwde turnzaal die plaats biedt aan 250 kinderen. Daarnaast worden in de bestaande delen van de school de kleedkamers en sanitaire ruimtes gerenoveerd. Ook krijgen sommige delen van de speelplaats luifels.” “De nieuwbouw brengt meer ruimte voor de leerlingen en leerkrachten, meer en betere ruimte voor leerontwikkeling en talentontwikkeling, meer ruimte voor sfeer en welbevinden en vooral meer ruimte voor levenslang leren.” Het voorgestelde programma van het Gentse Buro-C Architecten is tweeledig. Naast het actualiseren en uitbreiden van het bestaande scholencomplex zal De Letterdoos ook inzetbaar zijn als buurtcentrum. De positionering en functionele schakeling van de nieuwe volumes op het terrein spelen in op deze dubbele agenda. De inplanting van de nieuwe lokalen aan de rand van het terrein onderschrijft de logica van de bestaande bebouwing: de oorspronkelijke structuur van de school blijft zichtbaar terwijl de buitenruimtes optimaal behouden blijven.

Sint-Bernadettestraat In 2014 startten de werken in de SintBernadettestraat in Oostakker. Door het opnieuw in gebruik nemen van een oud schoolgebouw uit 1935, gecombineerd met een nieuwbouwproject, creëert de Stad Gent er tegen 2016 240 extra plaatsen voor zowel kleuter- als lager onderwijs. “Het project Hogeweg vlakbij de SintBernadettestraat voorziet in 329 nieuwe wooneenheden. En zal heel wat jonge gezinnen aantrekken. Logischerwijs zal dit tegen 2016 zorgen voor een verhoogde druk op de scholen in de buurt”, legt schepen van Onderwijs Elke Decruynaere uit. “Met de nieuwe school

willen we maximaal op deze problematiek inspelen.” De werken aan de school worden uitgevoerd in twee fasen. In een eerste fase wordt de linkervleugel gerenoveerd en heringericht, in een tweede fase gaat een ander deel van het schoolgebouw tegen de vlakte om plaats te maken voor een nieuwbouw. Voor dit laatste werd het Gentse architectenbureau Robuust geselecteerd als ontwerper. In het pand komen zowel een stedelijke kleuter- en basisschool als een buitenschoolse kinderopvang. Ook de verenigingen die het oude gebouw gebruikten - Buurtwerk en vzw Jong - krijgen er een plaats. Evenals een nieuwe sporthal. Tot slot zal de heraanleg van de school zich situeren in een breder masterplan met parkaanleg.

Mariavreugde Ook in Wondelgem werden extra plaatsen gecreëerd in de basisscholen Mariavreugde en De Regenboog. Katholieke Basisschool Mariavreugde kreeg er in juni dit jaar 100 plaatsen bij. De verouderde schoolgebouwen werden daarbij vernieuwd. En er werd ook gekozen voor een uitbreiding: een nieuwbouw met zes nieuwe klaslokalen en een polyvalente zaal.

De Mozaïek En nog in Gent zorgde De Vloed Architektenburo voor een nieuwbouw in de Katholieke school De Mozaïek. Op 15 mei 2013 werd deze nieuwe lagere- en kleuterschool met overdekte speelplaats in gebruik genomen. De nieuwbouw bestaat uit één strak gebouw met drie bouwlagen. Het gebouw werd trapsgewijs opgebouwd, waardoor op elke ver-

27 EDU & CARE

dieping een buitenruimte ontstond. Deze zijn, voor alle klassen, toegankelijk vanuit de gezamenlijke binnenruimte of vanuit de gang. Als het leerlingenaantal in de toekomst stijgt, is het trouwens mogelijk de dakterrassen te verbouwen tot klaslokalen. Op niveau +0 bevinden zich nu drie kleuterklassen, administratieve functies en gemeenschappelijke functies zoals een binnenspeelruimte, refter en kleutersanitair. Op de andere verdiepingen bevinden zich voornamelijk klassen. Naast de klassen is er op elke verdieping een gemeenschappelijke ruimte voor ‘kringgebeuren’, gelinkt aan de dakterrassen. De refter is gekoppeld aan een dienkeuken, berging, sanitair en inkom. De indeling maakt het mogelijk om een gedeelte te verhuren aan derden. De school is opgetrokken uit wanden in zichtbeton in combinatie met zichtbare sierbetonblokken en lichte scheidingswanden in gipskarton. De dubbele trap werd uitgewerkt in blauwe hardsteen. De fundering werd uitgevoerd met micropaalfundering omdat de draagkracht van de grond niet voldeed en er een bestaande middeleeuwse kelder onder de bouwplaat van de nieuwbouw zit. In de overdekte speelplaats zijn er keivormige lichtkoepels die zorgen voor een open speels karakter van de overdekking. Deze vormen komen ook terug in de vloeren plafondafwerking van alle gemeenschappelijke ruimten. Tevens worden zij geaccentueerd door indirecte verlichting en extra kleuraccenten. Ook in de buitenaanleg komen de vormen terug.

230 V

48 V (RJ45)

NIEUW

LED-PLAfoNDVERLIchtINg SERIE ALIcE QUADRo-SEtS

DALI

230 V

48 V (RJ45)

BioDynamiscH licHt in een stanDaarD Kantoor Via plUG-anD-play. De ALICE Quadro-Sets bezorgen de mens op zijn werkplek, op elk moment van de dag de best mogelijke lichtatmosfeer. Dankzij verschillende combinaties tussen Master en Slaveverlichting en dankzij het ESYLUX Light Control lichtmanagement met geïntegreerde Hightech-Sensor kan een daglichtafhankelijk constant licht gecreëerd worden, of meer: individuele afstelling van elk licht apart.

type

art.nr.

formaat

QUaDro-set tW Dim Dali symBiloGic PNLALC100308TWWHC0ELCX00

EQ10123528

595 x 595 mm

PNLALC100308TWWHC0ELCX00

EQ10123573

620 x 620 mm

PNLALC100308TWWHCLELCX00

EQ10123627

595 x 595 mm

PNLALC100308TWWHCLELCX00

EQ10123672

620 x 620 mm

QUaDro-set tW Dim Dali ls symBiloGic

In de meest geavanceerde uitvoering stellen deze Sets de gebruiker niet alleen in staat helderheid en lichtkleur traploos en manueel te veranderen. Daarenboven zijn ze uitgerust met de SymbiLogic Technology van ESYLUX voor een biodynamisch licht, dat de vitaliteit, het concentratievermogen en de gezondheid van de mens versterkt! De installatie van de sets is easy, per Plug-and-play, en last but not least: dankzij de geïntegreerde DALI-interface kan men de sets uitbreiden naar een installatie van elke mogelijke omvang. ESYLUX – officiële partner van daglicht !

performance for simplicity ESYLUX Belgium nv | [email protected] | www.esylux.be

INTERVIEW

Masterplan Scholenbouw, samen bouwen aan onze scholen van morgen? 30 EDU & CARE

“De jarenlange onderfinanciering halen we niet zomaar in” Het afgelopen jaar werkte Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits aan haar ‘Masterplan Scholenbouw’. Hierin zouden de krijtlijnen worden uitgetekend voor vernieuwende aanpak van de scholenbouw in Vlaanderen. Zowel voor het oplossen van de concrete capaciteitsnoden in specifieke gebieden als voor de modernisering van het verouderde schoolpatrimonium. En dit op een planmatige, transparante en efficiënte wijze. De noden zijn groot, de budgetten – wellicht – beperkt. Redenen genoeg dus voor iedere betrokkene in de sector om het hele proces met argusogen te volgen. En redenen genoeg dus voor ons om op de koffie te gaan bij de minister en haar uitgebreid de kans te geven haar plannen voor te stellen… Welke krijtlijnen bevat uw Masterplan Scholenbouw? Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Iedere maand kennen het Agentschap voor Onderwijsinfrastructuur en het GO! samen gemiddeld 25 miljoen euro toe aan de bouw van nieuwe scholen en noodzakelijke verbouwingswerken aan verouderde schoolgebouwen. Deze goedkeuringen betekenen voor vele scholen het startschot van hun bouwproject en een belangrijke eerste stap in de realisatie van hun bouwof verbouwingsproject. Op die manier

werken we aan de verbetering van de schoolinfrastructuur in Vlaanderen en Brussel. Het toekomstige Masterplan Scholenbouw zal deze investeringen in scholenbouwprojecten in een juist kader plaatsen en nog verder versterken door een meer planmatige, transparante en efficiënte aanpak.” “Het is voor het eerst sinds de overdracht van de onderwijsbevoegdheid naar de Vlaamse Gemeenschap dat er een dergelijk geïntegreerd en totaalplan voor scholenbouw in Vlaanderen en Brussel

31 EDU & CARE

in de steigers wordt gezet. Samen met de onderwijskoepels zullen we de volgende maanden de krachtlijnen en strategische doelen verder concretiseren en uitwerken.” “Het masterplan omvat vijf grote strategische doelstellingen en een hele reeks concrete operationele doelen. De twee belangrijkste inhoudelijke doelstellingen zijn enerzijds de vernieuwing van het sterk verouderde schoolpatrimonium. Anderzijds biedt het plan een antwoord op de meest urgente capaciteitsnoden

in bepaalde gebieden waar er een tekort aan stoelen is of dreigt te ontstaan. In het basisonderwijs én het secundair onderwijs.” “Via het Masterplan zullen we ook concrete pistes rond alternatieve financiering lanceren. We ontwikkelen kleinschalige, specifieke DBFM-projecten om nieuwe scholen te bouwen en we breiden het systeem van huursubsidies uit zodat schoolbesturen ook ondersteund worden wanneer ze tijdelijk bepaalde infrastructuur wensen te huren om er een school in onder te brengen. Het toekennen van huursubsidies aan scholen is tot op heden enkel mogelijk in erkende capaciteitsgemeenten.” “Gelet op de beschikbare middelen vinden we het absoluut noodzakelijk dat de (ver)nieuw(d)e schoolinfrastructuur multifunctioneel wordt ingezet. We focussen sterk op medegebruik en gedeeld gebruik van schoolinfrastructuur. Dus ook gebruik buiten de schooluren door sportverenigingen, buurtbewoners of jeugdbewegingen. Zo wordt de school het kloppend hart van een buurt.” “Tot slot is het belangrijk dat er voldoende planmatig en transparant te werk

gegaan wordt. Dat betekent werk maken van een meerjarenplanning, de bestaande wachtlijsten screenen, de meest urgente noden detecteren en durven prioriteren op basis van objectieve criteria, kortom een transparant management van de bestaande wachtlijsten.”

Hoe ziet u de Vlaamse onderwijsinfrastructuur evolueren? Op korte en middellange termijn? Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “De jarenlange onderfinanciering halen we niet zomaar in. Dat zal meer dan een legislatuur lang bijzon-

dere inspanningen vergen. Op korte termijn voeren we twee inhaaloperaties uit. Enerzijds het privaat-publiek programma ‘Scholen van Morgen’ dat nu op kruissnelheid zit. Tegen het einde van de legislatuur moet dat resulteren in 165 afgewerkte projecten of 200 nieuwe schoolgebouwen. Daarnaast zal het Masterplan Scholenbouw de komende jaren veel doen bewegen. We trokken het structurele budget voor scholenbouw dit jaar (2015) al op met 50 miljoen euro extra. Vroeger werd er veel ad hoc geïnvesteerd, te weinig structureel.” “Op middellange of lange termijn moeten we anders gaan denken over scholenbouw, een heuse mindshift. Vroeger bouwde men een school als zou die voor eeuwig blijven bestaan op dezelfde locatie. Nu moeten we toch anders durven denken: wat nu een schoolgebouw is, is dat binnen 30 jaar misschien niet meer. Het onderwijslandschap is permanent in beweging. Duurzaam bouwen wordt de norm. We zetten in op andere energienormen, op onder andere passiefbouw. De motivatie hiervoor is uiteraard ecologisch, maar heeft ook economisch zijn voordelen. Eén van de grootste kostendrijvers voor schoolbesturen is immers de energiefactuur.” “De betreden paden verlaten werkt, dat bewijzen enkele scholen nu al. Zij betrekken hun leerlingen uit de technischeof beroepsrichtingen bij de bouw of renovatie van hun school. Die ervaring

32 EDU & CARE

Hoe wilt u de befaamde wachtlijst rond schoolinfrastructuur wegwerken? Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Dé wachtlijst bestaat niet. Er zijn verschillende wachtlijsten, elk onderwijsnet heeft zo zijn eigen systeem en methode. Maar ze zijn allemaal lang. De noden zijn gekend. Die moeten we nu systematisch wegwerken.”

in reële praktijksituaties is van onschatbare waarde. Leerlingen krijgen meer zelfvertrouwen én het levert betere vaklui op. Tegelijk houdt dit de bouwkosten beheersbaar, een overtuigende win-win. We willen dit uitrollen over Vlaanderen binnen het stelsel van het werkplekleren. In plaats van hun stage te volgen in het bouwbedrijf, kunnen leerlingen kleinere bouwwerkzaamheden uitvoeren op school. Uiteraard onder begeleiding van een mentor of vakman uit het bedrijf. Directeurs van technische scholen en de bouwsector reageerden eerder al positief. We zullen ook leerlingen van het technisch- en beroepsonderwijs vragen om ideeën te ontwikkelen rond scholenbouw in de toekomst.”

Welke oplossing ziet u voor de demografische ontwikkelingen in onze steden/gemeenten op het vlak van onderwijs? Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Dit jaar kenden we al bijna 36 miljoen euro toe voor extra schoolcapaciteit in Vlaanderen en Brussel: 35 miljoen euro aan bouwsubsidies en 0,5 miljoen euro aan huursubsidies. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Antwerpen, Asse, Gent Grimbergen, Halle, Leuven, Mechelen, Roeselare, SintPieters-Leeuw, Sint-Niklaas en Vilvoorde krijgen zo extra middelen ter beschikking om te investeren in capaciteitsprojecten. Daarnaast verdelen we nog eens 15 miljoen euro via de reguliere financiering van bouwdossiers op de wachtlijst.

Ook deze bouwprojecten situeren zich in capaciteitsgemeenten. In totaliteit gaat het dus om 50 miljoen euro waarmee we reële capaciteitsnoden invullen.” “Om de huidige en toekomstige capaciteitsdruk in de verschillende capaciteitsgemeenten te berekenen, werd gebruik gemaakt van lokaal aangeleverde en centraal beschikbare gegevens over de noden en het reeds beschikbare schoolaanbod. We werken momenteel aan een capaciteitsmonitor die ons in staat zal stellen om de werkelijke noden nog preciezer in kaart te brengen. Deze monitor zal verfijnde prognosemodellen per capaciteitsgemeente mogelijk maken, bijvoorbeeld op wijkniveau, of ons meer informatie geven over toekomstige leerlingenstromen.”

“De middelen zijn echter beperkt. We moeten het dus slim aanpakken: via alternatieve formules, maar ook veel efficiënter aan de slag gaan met de beschikbare (overheids)middelen. We kunnen met dezelfde middelen meer doen. Via een meerjarenplanning, een planmatige en transparante aanpak.” “Het GO! werkt met integraalplannen. Die houden rekening met de strategische onderwijsvisie, de pedagogische visie, de ouderdom van gebouwen, de noden, het lokaal onderwijslandschap,… Zij werken zo vanuit een totaalvisie die rekening houdt met hun keuzes voor de toekomst en de omgeving van de school.”

“Maar het is niet enkel kwestie van middelen toekennen, dat leert het verleden ons. We stelden vast dat in de periode 2010-2014 de realisatie van bijkomende schoolgebouwen veel te lang op zich liet wachten waardoor de werkelijke capaciteitsuitbreiding vaak pas vele jaren later een feit is. Slechts voor een vijfde van de toegekende capaciteitsmiddelen in die periode zijn de werken volledig uitgevoerd.

“We moeten de problematiek van de scholenbouw ook ‘integraal’ durven aanpakken bij het vrij gesubsidieerd onderwijs. Nu gaat het merendeel van de middelen naar uitzonderingsprocedures: dringende werken, kleinschalige renovatiewerken, noodzakelijke maar niet altijd structurele ingrepen. Dit gebeurt steeds in afwijking van de bestaande ‘standaarddossiers’. Als we dit beter kunnen plannen, kunnen we meer investeren in de ‘standaarddossiers’ op de wachtlijst: om gebouwen sneller volledig te renoveren, nieuw te bouwen en minder te investeren in ‘tijdelijk oplapwerk’. Dit vormt de basis voor het masterplan scholenbouw.”

Bij bijna de helft van de middelen zijn de werken nog niet opgestart. Dat moet anders en beter. Sneller. We moeten die ‘slapende’ reeds toegekende middelen voor scholenbouw sneller omzetten in bijkomende stoeltjes.”

“Er liggen ook kansen in samenwerking over scholen heen. Infrastructuur is makkelijk te delen omdat het pedagogisch project daar minder bepalend in is. Als in een gemeente een school leeg staat, terwijl een ander schoolbestuur al

33 EDU & CARE

jaren aan het wachten is op geld om een nieuwe school te bouwen, dan zou er, al dan niet tijdelijk, samengewerkt kunnen worden.” “Ik geloof in huursubsidies als nieuw instrument. Dat kon al, maar enkel in het kader van de capaciteitsproblematiek. We breiden deze formule nu uit naar de reguliere financiering. Met huur kan je flexibel inspelen op bepaalde tijdelijke noden zonder het gebouw expliciet in eigendom te moeten hebben. We nemen het initiatief om de huur van gebouwen voor onderwijsdoeleinden vlotter mogelijk te maken. Huur kan zo een aanvullend en volwaardig instrument worden binnen de alternatieve financiering van schoolinfrastructuur.”

Hoe evalueert u Scholen van Morgen? Komt er een tweede ronde? Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Overal in Vlaanderen worden er momenteel ‘Scholen van Morgen’ gebouwd. 1.000 werknemers gaan iedere dag op het terrein aan de slag. Al meer dan 117 werven zijn intussen opgestart. Er werden reeds vier scholen geopend,

begin september volgen er nog een aantal ingebruiknames. In het komende half jaar wordt meer dan één nieuw schoolgebouw per week opgeleverd. Tegen het einde van de legislatuur zijn dat 165 schoolbouwprojecten of 200 nieuwe schoolgebouwen.” “Het is goed dat de spades nu overal de grond in gaan, maar het hele publiekprivate programma kende een erg lange voorbereidingstijd. Dat is niet voor herhaling vatbaar. Het is een erg logge en grote operatie, die zeer centraal aangestuurd wordt. Misschien gaan we beter naar iets meer kleinschalige projectspecifieke DBFM-operaties, waarbij bijvoorbeeld een tiental schoolbouwprojecten samen in één cluster in de markt gezet worden. Laten we vooral de goede dingen van het DBFM-programma ‘Scholen van Morgen’ behouden en de punten die voor verbetering vatbaar zijn versterken.”

Verandert de huidige procedure waarin AGIOn de subsidies regelt? Komen er extra budgetten? Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Deze legislatuur voorzien we

34 EDU & CARE

extra budget. Dit jaar was dat bijna 50 miljoen euro structureel waarvan reeds 36 miljoen euro definitief is toegekend voor nieuwe schoolcapaciteitsuitbreidingsprojecten in specifieke capaciteitsgemeenten. De extra investeringen in schoolinfrastructuur worden structureel verankerd. Zo weten we nu al wat de komende jaren voorzien wordt. Dat maakt het mogelijk om op iets langere termijn te plannen.” “De procedure om subsidies toegekend te krijgen, zal in de toekomst wijzigen. De plaats op de wachtlijst zal niet langer alleen maar gebaseerd zijn op het criterium chronologie. We gaan op zoek naar meer objectieve criteria om dossiers te beoordelen en te rangschikken. Ook de werkwijze zal wijzigen. Nu controleert AGIOn ieder dossier onder meer op het voldoen aan de wetgeving op de overheidsopdrachten. Dat vergt veel tijd. We mogen er echt wel van uitgaan dat inrichtende machten voldoende kennis hebben om aanbestedingsdossiers uit te schrijven en correct te gunnen. Ze verdienen dat vertrouwen. De opvolging van de dossiers moet in de toekomst ook bijna volledig digitaal verlopen.”

Lucht om te leren TROX SCHOOLAIR Energiebesparende ventilatie-oplossingen voor scholen Decentrale ventilatie-en klimatiseringsoplossingen van TROX zijn optimaal afgestemd op de specifieke eisen van scholen. De voordelen : ■ Complete oplossing voor ventilatie, verwarming en koeling (extra radiator of klimatisering is overbodig) ■ Besparing van verwarmingsenergie door middel van warmteterugwinning ■ Lage investeringskosten in de gevelrenovatie ■ Grote flexibiliteit door individuele uitrusting en vraaggestuurde regeling ■ Eenvoudige planning en installatie

■ Tochtvrije luchtverversing door optimale luchtstroom SCHOOLAIR V 1800

www.trox.be

100% FLEXIBEL DOCUMENTBEHEER VOOR HET ONDERWIJS Met Konica Minolta als partner neemt u een belangrijke voorsprong, met oplossingen van multifunctionele printers tot complete hard- en softwaresystemen voor academische doeleinden en administratieve taken. En u kan zich 100% focussen op uw basisopdracht: zorgen voor kwaliteitsonderwijs! Neem snel contact op met onze specialisten! Konica Minolta Business Solutions (Belgium) NV/SA www.konicaminolta.be [email protected] 02/717.08.55

Vaste kosten. Strikte termijnen. Kant en klaar. ALHO Haal hoge cijfers met de duurzame scholenbouw van ALHO. Zij het een school, een kinderdagverblijf of een universiteitsgebouw, voor het onderwijs is de systeembouw van ALHO de perfecte keuze: snelle en flexibele oplossingen met hoogwaardige gebouwen “made in Germany”, zowel voor definitieve als tijdelijke toepassingen. ALHO Systeembouw Researchpark Haasrode 1820 · Interleuvenlaan 62 / bus 44 B-3001 Leuven Tel. +32 16 397838 · Fax +32 16 397840 [email protected]

Het Masterplan Scholenbouw: 5 strategische doelstellingen 1. Het bestaande onderwijspatrimonium vernieuwen

den, maar ook binnen de reguliere financiering. Huursubsidies kunnen een volwaardig en flexibel instrument worden binnen de alternatieve financiering van schoolinfrastructuur.

De historische voorraad aan bouwdossiers op de wachtlijst in het gesubsidieerd onderwijs wordt gescreend om een beter beeld te krijgen van de ingediende schoolbouwprojecten. Naast de screening wordt er een nieuw systeem voor de rangschikking van dossiers op de wachtlijst ontwikkeld. Chronologie zal hierbij niet langer het enige criterium zijn dat bepaalt wanneer een dossier voor subsidiëring in aanmerking komt. De aanvragen voor bouwsubsidies zullen in functie van 6 prioriteitencriteria behandeld worden : dwingende nood aan investering, multifunctionaliteit, bouwkost, duurzaamheid, planmatige aanpak en chronologie. Dit nieuwe systeem zal na verder overleg met de onderwijsverstrekkers en na de nodige overgangsmaatregelen vanaf 2017 ingevoerd worden. Tegelijk worden de verschillende uitzonderingsprocedures beperkt en vereenvoudigd. Op dit moment gaat circa 70 % van de reguliere middelen in het vrij onderwijs naar afwijkende procedures.

4. Focus op schoolgebouwen van de toekomst Het is van groot belang dat schoolgebouwen multifunctioneel gebruikt worden. Na de schooltijd of in het weekend biedt dat mogelijkheden. Goede praktijkvoorbeelden kunnen inspireren en met het oog op het daadwerkelijk openstellen van scholen zal informatie verstrekt worden en is sensibilisering noodzakelijk. Vanuit de praktijk wordt ondervonden of de huidige regelgeving eenvoudiger kan, wat de hinderpalen zijn en welke optimalisaties mogelijk zijn. Toegankelijkheid, duurzaam en energiezuinig bouwen en kwaliteitsvolle didactische uitrusting in technische en beroepsgeoriënteerde scholen verdienen voldoende aandacht. De lancering van een Bijna-EnergieNeutraal (BEN) schoolgebouwenproject is gepland om tegemoet te komen aan de verstrengde eisen rond energieprestaties. In het kader van het STEM-beleid komt er een project waarbij leerlingen van het technisch- en beroepsonderwijs ideeën kunnen lanceren voor het schoolgebouw van de toekomst en/of de ontwikkeling van technieken en producten om de schoolinfrastructuur te verbeteren. Dit in samenwerking met het bedrijfsleven.

2. De onderwijscapaciteit uitbreiden In de toekomst worden de kredieten voor de dringendste noden inzake capaciteit geïntegreerd in de reguliere middelen, zowel bij het gesubsidieerd onderwijs als bij het GO!. Om de 3 jaar zal de capaciteitsmonitor prognoses aanleveren over de vraag- en de aanbodzijde van de capaciteitsproblematiek in Vlaamse steden en gemeenten en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De uitvoering en de snelle realisatie van deze capaciteitsprojecten in het basis- én het secundair onderwijs worden sterker en strikter opgevolgd, met een transparante rapportering door het GO! en AGIOn. Via een actieve deelname aan het gronden pandenbeleid gaat er voldoende focus naar het potentiële schoolpatrimonium op lokaal vlak. Het moet makkelijker worden om gronden voor scholenbouw aan te kopen en leegstaande schoolgebouwen opnieuw te gebruiken. Schoolpatrimonium dat leegstaat of sterk onderbenut is, moet sneller opnieuw voor onderwijsdoeleinden aangewend kunnen worden.

5. Langetermijnplanning en eenbeheersmatige aanpak bevorderen Om de budgetten efficiënt te besteden is een goede planning van schoolbouwprojecten onontbeerlijk. Schoolbesturen worden geïnformeerd en gesensibiliseerd over het belang van langetermijnplanning. Ook het overleg tussen schoolbesturen, scholengemeenschappen en lokale besturen wordt aangemoedigd om een goede aansluiting te hebben met het lokale beleid. Netoverschrijdende samenwerking wordt eveneens aangemoedigd. Dat is belangrijk met het oog op de ruimtelijke context zoals stadsvernieuwingsprojecten. AGIOn zal een concreet en praktijkgericht onderzoek lanceren naar de elementen die invloed hebben op kostenefficiënt bouwen met als doel de realisatie van duurzame onderwijsinfrastructuur tegen een aanvaardbare kostprijs.

3. Alternatieve financieringsbronnen aanboren Alternatieve financiering zal in de toekomst noodzakelijk blijven om de wachtlijsten effectief aan te pakken, gelet op de huidige beschikbare overheidsmiddelen. Het doel is de schaal van publiek-private schoolbouwprojecten te verkleinen. In het nieuwe concept zijn de inrichtende machten verantwoordelijk voor wat zij als scholenbouwprogramma gerealiseerd wensen. Een bundeling van bouwprojecten wordt noodzakelijk. Inrichtende machten of scholengroepen kunnen hiervoor samenwerken. Er wordt uitgegaan van vier of meer DBFM-bundels met een totale investeringskost van 200 miljoen euro. Hiernaast moeten ook de huurmogelijkheden versterkt worden, niet enkel in capaciteitsgebie-

37 EDU & CARE

“Onze vernieuwde visie op onderwijs vertaalt zich ook op het vlak van scholenbouw”

En wat met de zogenaamde ‘containerklassen’? Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “Ik noem ze liever modulaire of tijdelijke units. ‘Containerklassen’ heeft een negatieve bijklank, terwijl er nu heel mooie en kwaliteitsvolle oplossingen beschikbaar zijn die al lang niet meer te vergelijken zijn met de containers van 10 jaar geleden. Het gaat om volwaardige tijdelijke scholen die na enkele jaren opnieuw verdwijnen.” “We investeren uiteraard liever in duurzame schoolgebouwen, maar we moeten ook efficiënt omgaan met de beschikbare middelen. Als we, bijvoorbeeld, kijken naar de capaciteitsdruk: die is nu vooral voelbaar in het basisonderwijs. Binnenkort verplaatst die druk zich naar het secundair onderwijs. We moeten toch nadenken hoe we de tijdelijke druk die we nu voelen kunnen opvangen én hoe we ervoor kunnen zorgen dat basisscholen na enkele jaren niet opnieuw leeg komen te staan. Het antwoord vinden we in innovatieve oplossingen: denk

aan huursubsidies voor scholen, lokalen delen, een innovatief bouwproces waarbij gebouwen makkelijk van functie kunnen wijzigen of misschien wel een ‘verplaatsbare’ school.”

Hoe ziet u de ‘school van de toekomst’? Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: “De school van de toekomst wordt een ‘school in verbinding’. Scholen mogen nooit op zichzelf staan. Het zijn geen eilanden. Ze zijn ingebed in de realiteit van de buurt, de gemeente of stad. Het zijn meer dan ooit echte ontmoetingsplekken en dat zal in de toekomst enkel toenemen. Kinderen ontmoeten elkaar op de speelplaats en in de klas, ouders en grootouders aan de schoolpoort. In het weekend komen allerlei socioculturele verenigingen samen op de speelplaats of in de school.” “Nu staan heel wat schoolgebouwen leeg na de schooluren, in het weekend of tijdens de vakanties. Het is een win-winsi-

38 EDU & CARE

tuatie wanneer de lokale gemeenschap, het verenigingsleven, jeugd- en sportverenigingen, het deeltijds kunstonderwijs hiervan gebruik kunnen maken. Ik denk dan vooral aan de polyvalente zalen, refters en sporthallen. Het gebeurt nu al, er zijn goede praktijkvoorbeelden, maar het kan beter. Het moet een reflex worden. Wanneer al bij het ontwerp van de nieuwbouw of verbouwing wordt nagedacht over multifunctioneel gebruik, dan kost dit ook veel minder dan dat de aanpassingen voor gedeeld gebruik achteraf moeten doorgevoerd worden.” “De school en de buurt zijn steeds vaker verweven met elkaar. Denk maar aan vrijwilligers uit de buurt die worden ingeschakeld om de kinderen voor te lezen, te helpen bij huiswerk. Verschillende scholen bouwen gezamenlijk een naschools aanbod uit en stellen dit aanbod open voor alle kinderen uit de buurt. Sportverenigingen bieden naschoolse lessenreeksen aan met initiaties.

Bedrijven leren kinderen tijdens of na de schooluren programmeren. De stedelijke kunstacademie organiseert kunstklassen voor de scholen in plaats van bos- of zeeklassen, terwijl de klasleraar op stage gaat in de kunstacademie.” “Deze vernieuwde visie op onderwijs vertaalt zich ook op het vlak van scholenbouw. Zo zullen de keuzes die scholen maken om te evolueren naar een campus- of domeinschool in het kader van de modernisering van het secundair onderwijs of om sterker samen te werken op het niveau van de schoolbesturen hun impact kennen op de schoolinfrastructuur. We zetten nog meer dan nu in op gedeeld bouwen, waarbij bijvoor-

beeld een kinderopvang of het dienstencentrum van de gemeente samen met een school bouwen en later ook ‘samen huizen’ in dat gebouw. Zo kunnen bouwkosten worden gedrukt, maar ook latere exploitatiekosten, zoals één onthaalbalie voor beide organisaties. Om dit aan te moedigen is het van belang om regels en kaders vanuit verschillende beleidsdomeinen omtrent onder meer veiligheid en hygiëne goed op elkaar af te stemmen.”

Hoe worden ICT en andere innovaties in ons onderwijs geïntegreerd? Hoe ziet u de rol van onderwijzer evolueren? Vlaams minister van Onderwijs Hilde

Crevits: “Een school van de 21e eeuw die aan leerlingen en leerkrachten een comfortabele en hedendaagse leer- en werkomgeving wil bieden, dient te beschikken over moderne en veilige ICTinfrastructuur, die beantwoordt aan de noden van de moderne kennismaatschappij. Zo is mijn administratie bezig met een nieuwe raamovereenkomst om het breedbandinternet voor scholen nog sterker te faciliteren.” “Onze jongeren leven digitaal, ze denken digitaal, ze dromen digitaal. Ze delen lief en leed via foto’s, filmpjes, tweets en smsjes. Diezelfde sociale media openen voor onze jongeren ook een venster op de wereld. Ze krijgen toegang tot een onbegrensde wereld van informatie en nieuws. Hun kijk op mens en maatschappij wordt er steeds meer door bepaald. Maar er zijn ook vele risico’s verbonden aan die sociale media. De onbesuisdheid en onbevangenheid van jongeren in hun sociale omgang in combinatie met de anonimiteit van het internet kan gevaarlijke situaties creëren. Er lopen daarom verschillende projecten rond veilig ICT-gebruik, bijvoorbeeld het project rond het e-safetylabel.” “Gelet op de snelle technologische evolutie is het belangrijk dat we werken aan voldoende digitale en mediageletterdheid en mediawijsheid bij leerlingen en leerkrachten. Het moet ons doel zijn op elke school tot een evenwichtig social media beleid te komen dat de mogelijkheden maximaal benut zonder de gevaren uit het oog te verliezen. Want mediawijsheid vormt een essentieel onderdeel van de nieuwe geletterdheid. Daarom zet ik ook in op expertiseontwikkeling bij de verschillende betrokken stakeholders in de onderwijssector. Verder is er het project van het Vlaams Instituut voor Archivering (VIAA) met haar educatieve opdracht om archiefmateriaal te delen met zoveel mogelijk onderwijsinstellingen en leerkrachten. Op dit ogenblik worden ook de mogelijkheden onderzocht rond de realisatie van een uniek toegangsportaal voor digitale leermiddelen.”

39 EDU & CARE

PROJECT

Zorghotel Drie Eiken koppelt professionele zorg aan viersterrencomfort

Ziekenhuisverblijven worden almaar korter. Maar niet iedereen die het ziekenhuis verlaat, voelt zich meteen fit genoeg om naar huis te gaan. Zorghotel Drie Eiken in Edegem, dat in maart 2015 haar deuren opende, biedt de oplossing. Patiënten krijgen er de nodige zorg, terwijl ze genieten van de faciliteiten en het comfort van een viersterrenhotel.

40 EDU & CARE

“Zorghotel Drie Eiken: Helder, duurzaam en compact, met respect voor de omgeving”

41 EDU & CARE

Adempauze in comfortabele accommodatie Het zorghotel is een tussenstap tussen ziekenhuis en thuissituatie. Het biedt gasten een adempauze in een comfortabele en sfeervolle accommodatie. “Er zit zeker toekomst in het concept”, zegt Herman Bernaerts, gedelegeerd bestuurder van bouwbedrijf Ibens, dat van bouwen voor de zorgsector een specialiteit heeft gemaakt en dit project realiseerde als Design & Build aannemer. Architect Geert Bekaert van LLOX architecten licht toe: “Zorghotel Drie Eiken mikt op gasten die tijdelijke zorg nodig hebben. Die een ingreep of zware behandeling achter de rug hebben, die moeten aansterken voor een operatie, die chronisch ziek zijn en een tijdje wat meer zorg nodig hebben of die even geen beroep kunnen doen op een mantelzorger,... Zij kunnen terecht in één van de 58 eenpersoonskamers of 10 tweepersoonskamers. Want ook partners en mantelzorgers die in de buurt van hun patiënt willen blijven, zijn welkom.” “De oprichting van het zorghotel is zo de eerste stap om tegemoet te komen aan de vraag van minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen om in Vlaanderen 1.500 kamers ter beschikking te stellen voor een vlottere doorstroming van patiënten na een ziekenhuisopname.”

42 EDU & CARE

Comfort, luxe én zorg Zorghotel Drie Eiken heeft in geen enkel opzicht de uitstraling van een ziekenhuis. Zorg is aanwezig, maar niet zichtbaar. Wel zichtbaar zijn kwaliteit, comfort en gastvrijheid. Gasten - niet patiënten - staan daarbij centraal. “Bij het ontwerp kozen we bewust voor een viersterrenhotelbeleving en een uitstekende hotelservice. Dit combineerden we met een kwalitatieve zorgverstrekking op maat. Klanten kunnen in alle privacy gebruik maken van een zorgkundige, verpleegkundige en/of paramedicus. Deze zorgverleners hebben vooral een coachende en ondersteunende rol. Gasten behouden zelf de controle over hun eigen programma.”

Flexibiliteit “In ons concept streefden we naar duurzaamheid door flexibiliteit. Het gebouw moest zich in de nabije of verre toekomst makkelijk kunnen aanpassen aan conceptveranderingen en zelfs een totaal nieuwe functie”, aldus Geert Bekaert. “De buitengevels en de twee dragende binnengevels trokken we daarom grotendeels op uit prefabbetonelementen. Voor de indelingswanden binnen gebruikten we zoveel mogelijk gipskarton.”

43 EDU & CARE

Diamond Board Ongewoon hard voor geluid en schokken

Geluidisolatie tot 61 dB

Brinell hardheid 34 N/mm²

Vochtopname H2

Knauf Diamond Board biedt door zijn oppervlaktehardheid een grote weerstand tegen krassen en stoten. Geplaatst op wanden in gangen, kamers en publieke ruimtes, beperkt de plaat in grote mate toevallige of bedoelde beschadigingen. Ook wat akoestische wanden betreft, biedt Knauf Diamond Board een blijvend en groot geluidscomfort voor werken leefruimtes. Dit maakt de plaat onmisbaar in ziekenhuizen, schoolgebouwen en scholen. www.diamondline.be

Compact en helder volume Het gebouw werd letterlijk in de heuvel ingeplant. Zo integreert het zich niet alleen in de omgeving, maar haalt het diezelfde groene omgeving rechtstreeks binnen. De heuvel onttrekt de parkeerplaatsen uit het directe zicht en zorgt ervoor dat er als vanzelf een groot terras op het zonnige zuiden werd gecreëerd met een weids uitzicht over de omgeving. “Door te kiezen voor een compacte vorm konden publieke- en logistieke stromen gescheiden worden. Leveringen gebeuren achteraan. Ook de ontvangst van goederen, keuken en personeelsvoorzieningen werden aan de achterzijde gesitueerd.” “In dit compacte gebouw hoorde ook een compacte kern. Door de trap te ontwerpen als een dubbele helix was het mogelijk om op elke verdieping twee gecompartimenteerde, uit elkaar liggende trappen te maken die toch één kern vormen. De liftkern bestaat uit twee liften: één voor bezoekers en één voor logistiek. Ook hier werd redundantie gegarandeerd.”

Comfort centraal in architectuur In het concept van de volledig rolstoeltoegankelijke zorgkamers staan gemak, comfort en toegankelijkheid voorop. Alle één- en tweepersoonskamers werden uitgerust met een ruime badkamer, luxe comfortbed, minibar, interactief televisiesysteem, kluis en domotica. Er is bovendien voldoende ruimte voor de zorg en rooming-in van partner of verzorger. “In ons ontwerp van de kamers hielden we rekening met de genezende factor van de buitenruimte. Hoge verticale ramen bieden nu zicht op de groene omgeving - ook vanuit het bed – en laten meteen het daglicht diep in de kamer binnendringen. En net zoals in een hotelkamer stemden we kleuren en stoffen op elkaar af. Gaande van de gordijnen tot het linnen van het bed en de bekleding van de stoel. Badkamers kregen een warme sfeer en stralen kwaliteit en

klasse uit. Op de vijfde verdieping kwamen er zelfs enkele suitekamers en kamers die voldoen aan het A+ label van Toerisme Vlaanderen.”

Wellness “Ontspanning is er ook buiten de kamers. Zorghotel Drie Eiken beschikt over een wellnessruimte en een sfeervolle lounge. Verder zijn er voldoende therapie-, revalidatie-, en ontspanningsruimtes waar professionals fysiotherapie, ergotherapie en massages geven. Hier kan een revalidatieprogramma op maat worden samengesteld.”

Energie-efficiëntie “Gezien de vraag naar een grote energetische performantie was een compact gebouw het uitgangspunt voor ons architectuurconcept”, schetsen de archi-

45 EDU & CARE

Zorghotel Drie Eiken werd genomineerd voor de Zorginnovatieprijs ‘Innovation to Care 2013’. Deze wordt jaarlijks toegekend aan een innovatief ontwerp voor een zorginstelling.

Design & Build-team: EGM, LLOX en Ibens Zorghotel Drie Eiken is een ontwerp van EGM architecten uit Dordrecht en LLOX architecten uit Antwerpen. Beide architectenkantoren hadden al eerder met elkaar samengewerkt voor onder andere de bouw van het ziekenhuis AZ Maria Middelares in Gent. LLOX en Ibens stonden samen in voor onder meer WZC Amandina in Wuustwezel. Tijdens studiebezoeken in Nederland en Duitsland kwam Ibens in contact met EGM architecten. Deze succesvolle samenwerkingen leidden ertoe dat de drie samen een Design & Build-team vormden voor deze opdracht. “Al vanaf de eerste ontwerpen werkten we in Building Information Modelling (BIM) en maakten we een 3D-model om overleg te optimaliseren. Dit model evolueerde steeds verder. En naarmate het project vorderde, maakten steeds meer partijen er gebruik van”, vertelt architecte Marijke Veryser (EGM).

tecten Marijke Veryser (EGM) en Geert Bekaert (LLOX). “Dat compacte volume hebben we gedeeltelijk in een bestaande heuvel verzonken, zodat de wal op het gelijkvloers een buffer vormt naar de straat, er op niveau +1 plaats was voor een ruim buitenterras en je daar uitkijkt op het groen aan de overzijde zonder dat je het verkeer ziet. De raamopeningen zijn overal afgestemd op een maximaal uitzicht en dito daglichttoetreding zonder de energetische performantie aan te tasten. De laag ingeplante ramen zijn conform de voorschriften ingevuld met gelaagd glas, wat meteen ook betere akoestische prestaties oplevert. Voor de indeling binnenin zijn we vertrokken van de oppervlakte van een rolstoeltoegankelijke kamer. Door daarmee te jongleren, kwamen we tot de gevraagde 58 eenper-

46 EDU & CARE

soonskamers, 10 tweepersoonskamers waarvan twee suites.” Energetisch streefden de ontwerpers naar het ideale optimum. “Naast een doorgedreven isolatie (K25) houden de lichte kleur van de gevel, het zonwerende glas en de automatische buitenzonwering overtollige warmte zoveel mogelijk buiten. Massieve betonnen wanden voor het binnenspouwblad en draagmuren met daarop zware betonnen kanaalplaten/ welfsels met massief betonnen druklaag, zorgen voor een grote thermische inertie. Voor de vloerverwarming op lage temperatuur zorgt een lucht-water-warmtepomp.” “Free cooling en nachtventilatie gebeuren via de ramen in de gangen. Op het dak liggen zowel zonnepanelen voor elektriciteitsproductie als voor de verwarming van sanitair water.”

ErgoSystem® A100 Alu: ergonomisch, designvol, prijsattractief

fsb_anz-ergosystem-a100-milieu_230x149_nl-f.indd 2

Bij Stradus Infra beschikken we over een uitgebreid gamma aan producten en maatwerkmogelijkheden voor de buiteninrichting van de scholen en zorginstellingen van de toekomst. Samen met u denken we creatief mee om binnen het vooropgestelde budget een omgeving te ontwerpen die zowel inspirerend, duurzaam, toegankelijk als multifunctioneel is. Creativiteit, budget en duurzaamheid kunnen volgens onze visie immers goed samen gaan.

Vraag onze inspiratiebrochure ‘De buitenruimte van uw school’ aan via ons infocenter op

www.stradusinfra.be

Het ErgoSystem® staat al meer dan 10 jaar, meer dan elk ander barrièrevrij systeem, voor de geslaagde combinatie van esthetische en functionele eigenschappen. Het nieuwe ErgoSystem® A100 in aluminium vult de systeemfamilie aan met een aantrekkelijk geprijsde Oplossing die zeer goed in de hand ligt en past in elke sanitaire omgeving. Meer info op Expo 60+ Mechelen, stand 1332, bij didier.baert@ fsb.be of op www.fsb.be

28.08.15 11:30

15-16 oktober 2015 vakbeurs voor bouw, renovatie, inrichting & onderhoud van het onderwijspatrimonium 4de editie

Expocom bvba • Hoornstraat 16b - B-8730 Beernem Tel. +32 (0)50/250.170 • Fax +32 (0)50/250.171 • www.edubuild.com • [email protected]

ICT

Kenniseconomie in gevaar? Vlaanderen hinkt achterop op vlak van ICT-onderwijs De rol van ICT-verantwoordelijken is erg omvangrijk. Ruim 60% van hen geeft aan de informatie niet meer te kunnen volgen. Hoewel ze gebeten zijn door hun vak en de ontwikkelingen in hun sector. Om zichzelf bij te scholen, presteren ze vaak vele overuren. Wat op zijn beurt kan leiden tot evidentie en een verkeerd verwachtingspatroon. Een ICT-verantwoordelijke leeft zo in een hoog ‘spanningsveld’: toenemende verwachtingen van eindgebruikers, groeiende complexiteit, groeiende impact van ICT en zijn toepassingen en een beperkt budget. Een efficiënt en veilig ICT-beleid uitbouwen is bijgevolg niet evident. Toch is dit primordiaal indien we willen blijven slagen om Vlaanderen te profileren als kenniseconomie.

ICT-uitwisseling stimuleren EduBIT is een vakvereniging voor ICTcoördinatoren en directeurs omtrent ICTbeleid, -beheer en -praktijk op school. “Onze vereniging wil daarbij functioneren als een uitwisselingsplatform tussen directies en ICT-coördinatoren die streven naar een professionele aanpak van ICT in het onderwijs en leveranciers en organisaties die een zinvol ICT-aanbod hebben. We zien het als onze rol om initiatieven te nemen die deze uitwisseling stimuleren”, aldus Luk Vanlanduyt, één van de bezielers van de organisatie. De doelstellingen van de organisatie zijn talrijk en ambitieus: - Bedrijven en scholen helpen nieuwe technologieën in het kennis- en leerproces te integreren. - Onderzoeksresultaten over nieuwe technologieën en methodieken in kaart brengen.

- Producten voor het kennis- en leerproces bekendmaken. - Onderwijstechnologen bijscholen. - Nieuwe technologieën omtrent ICT, kennis en leren verzamelen en uitwisselen. - Een community uitbouwen voor ICT-verantwoordelijken. - Samenwerkingsverbanden met verwante organisaties in andere landen opbouwen en onderhouden. - ICT-verantwoordelijken kansen geven op vormingsdagen, ook op Europees niveau.

Jarenlange passie EduBIT werd in 2010 opgericht door Peterjan Van der Gucht en Luk Vanlanduyt toen ze zelf ondervonden hoe moeilijk het is om een school op ICT-vlak volledig uit te rusten en upto-date te houden met de nieuwste technologieën.

49 EDU & CARE

“Jarenlang was ik ICT-coördinator in campus Lemmens in Leuven. Vlak na het vallen van de Berlijnse muur automatiseerde ik er o.a. de bibliotheek. In OostDuitsland stond men toen verder dan ons wat betreft ICT-automatisatie van bibliotheken. Met de wagen trok ik erop uit om hun systeem te ontdekken en hier te introduceren. Echt pionierswerk was dat, en een mooi voorbeeld van de huidige manier van werken van onze organisatie. Geen moeite is ons te veel om het best mogelijke en betaalbare systeem aan scholen te kunnen aanbieden”, aldus Vanlanduyt. “Toen mijn vrouw en ik verhuisden naar Gent verdiepte ik me verder in de vele kansen die ICT te bieden heeft op het vlak van onderwijs. Het online aanbieden van cursussen, het uitwerken van leerpakketten voor onderwijs en het be-

drijfsleven. E-learning; al stond dat toen nog in zijn kinderschoenen.”

zijn onze scholen – ook de nieuwe – nog van deze tijd?”

“In die periode leerde ik Peterjan kennen en samen besloten we onze vzw op te richten. In die beginperiode oriënteerden we ons heel breed. Maar al snel legden we ons toe op het trachten verbeteren van ICT in het onderwijs. Want daarin ligt een gigantische uitdaging.”

“ICT in ons onderwijs wordt nu vooral gebruikt als vervanger van bestaande systemen. Powerpoints, bijvoorbeeld, vervangen de transparantjes van vroeger. Dé uitdaging ligt echter in gepersonaliseerd leren mogelijk te maken via ICT. Om bestaande en toekomstige ontwikkelingen doordacht in te zetten en zo het leerproces niet alleen te verbeteren, maar zelfs te verkorten. In het iTEC project waarin EduBIT actief was, werd ondermeer geopperd om leerlingen van de hoogste graag een bepaalde leerstof enkel via ICT-instructies aan te leren. De leraar moet enkel in geval van nood inspringen en kan zijn tijd besteden aan het bijstaan van de zwakkere leerlingen. ICT wordt zo de innoverende motor, de leraar krijgt een coachende rol.”

Zware investeringen nodig “Vlaanderen wil zich profileren als kenniseconomie. Maar willen we hierin blijven slagen, moeten we in ons onderwijs zwaar investeren in ICT. Op dit moment liggen we mijlenver achterop ten opzichte van heel wat andere landen zoals Nederland, Engeland, Duitsland, VS, Turkije,…” “Naar aanleiding van de inhaaloperatie bouwen we nu aan de ‘school van morgen’. Maar is dat ook zo? Is er voldoende ruimte voor werkplekleren? Zal onze jeugd binnen enkele jaren nog steeds op de stoel aan een schoolbank luisteren naar één leerkracht die aan een schoolbord onderwijst? Met andere woorden:

“Concreet zou ICT– bijvoorbeeld – kunnen helpen bij het begeleiden van teamwork. Coöperatieve leervormen zoals groepstaken worden op dit moment niet ten volle benut. Vaak is er een iemand die alle werk uitvoert. Maar met de juiste

50 EDU & CARE

software kan je meten wie wat doet. Je kan persoonlijker gaan screenen, begeleiden. Wat zou er gebeuren wanneer je alle ‘leiders’ in één groep samenzet? En alle ‘volgers’ in een andere groep? Of de ‘wiskundigen’ en de ‘creatievelingen’ groepeert. Uit die samenstellingen en de metingen zouden interessante dynamieken en inzichten ontstaan die nuttig zijn voor de persoonlijke ontwikkeling van de studenten.”

Kenniscentrum “Een heel belangrijke, eerste stap die nu ontbreekt is de oprichting en uitbouw van een kenniscentrum waarin alle ICTevoluties en verwezenlijkingen in het onderwijs goed gedocumenteerd worden en up to date worden bewaard.” “Elke universiteit en hogeschool heeft pilootprojecten lopen die op de huidige evoluties inspelen. Maar die werken steeds onafhankelijk van elkaar. Ieder doet zijn eigen ding en bouwt niet verder op bestaande elementen. Een kenniscentrum met portaalsite naar de verschillende onderzoekscentra zou tot veel diepgaandere resultaten leiden.”

k Ontde ing ploss deze o erum bij Van op ild & IT edubu po Gent rs E x Flande -16/10 15 8 5 07 Stand

SIZE DOES MATTER! Het grootste interactieve wHiteboard in de wereld; maar liefst 135”. i3BOARD 135” Multi-touch De enige oplossing die “ECHT” multi-user is. SENSE • iedere leerling heeft een eigen toolbar SENSE

SENSE

i3PROJECTOR WL ULTRA SHORT-THROW LAMPLOZE PROJECTOR • geen lamp meer • lager energie verbruik • 3000 Lumen

i3-Distribution Benelux Nijverheidslaan 60 - 8540 Deerlijk T +32 56 313415 | [email protected] www.i3-distribution.be

www.i3learning.be

Extra budget nodig “Ons onderwijs evolueert op dit moment te traag. Er is te weinig draagkracht voor veranderingen, al zijn die absoluut nodig. Het gaat daarbij niet alleen over technologische vooruitgang. Bijvoorbeeld: lesgeven met twee leerkrachten en het aanpassen van de infrastructuur aan nieuwe lesmethodes zijn haast onbespreekbaar. En vaak is het ontbreken van budget de belangrijkste reden.” “Het ministerie van onderwijs onderstreept de uitbouw van ICT in het onderwijs in haar beleidsnota. Maar in werkelijkheid wordt er geen extra budget vrijgemaakt voor vernieuwing inzake ICT. De lopende ICT-zaken worden ondersteund, voor grondige innovatie is er nog niet veel ruimte. Terwijl net de volgende vijf jaar cruciaal zullen blijken om de omslag te maken en kennis in Vlaanderen een nieuw elan te geven. Indien we niet durven investeren, dreigen we de boot te missen.” “Een zware tegenslag daarbij is het afschaffen van pICTos, een online-omgeving met als doel het concreet ondersteunen van basisscholen bij het opstellen van een visie en beleid rond ICT. pICTOS prikkelde de scholen om beleidsmatig te denken over ICT, nu is die prikkel verdwenen en is ICT vaak een zaak van korte termijn visie en brandjes blussen” “De uitdagingen zijn enorm. Vlaanderen mag zijn huidige achterstand niet verder laten oplopen. En dit vraagt visie, durf, een doordachte implementatie en extra budgetten. EduBIT wil hierin graag zijn rol spelen en beleidsmakers ondersteunen in hun inspanningen.”

ICT-Kompas EduBIT werkt momenteel aan ICT-Kompas, een ICT-budgetmeter en een ICTscan. Naast de checklist voor goed ICT-beheer wordt dit een cruciale tool die goed ICT-beleid en -visie op school moet stimuleren. De tool zal leiden tot een vernieuwd draaiboek dat voor het eerst wordt aangeboden op de vakbeurs Edubuild op 15 oktober. Tijdens twee sessies zal het kompas en zijn werking er worden voorgesteld.

www.edubit.be

53 EDU & CARE

PROJECT

Oud kloostergebouw in Gent omgetoverd tot nieuwe school In Gent wordt op dit moment een voormalig kloostergebouw van de Zusters van Liefde verbouwd, gerestaureerd en heringericht als nieuwe school voor het BuBaO Sint-Lievenspoort. Geen sinecure, en dat is zelfs zwak uitgedrukt. Toch werd een doordacht ontwerp uitgetekend waardoor de inspirerende ruimte kan worden uitgerust met klaslokalen, vaklokalen en aangepast sanitair. Verder komt er ook een administratieve zone en wordt de bestaande kapel omgevormd tot turnzaal. De huidige binnenkoer wordt afgebroken en deels vervangen door een nieuwe polyvalente zaal met speelplaats bovenop. Daarnaast wordt er ook voorzien in de aanleg van open speelplaats en parkeerruimte.

54 EDU & CARE

het ontwerp. Voor de restauratie en renovatie van de gebouwenschil werkten ze samen met Callebaut Architecten. Hiernaast deden ze beroep op de kennis en ervaring van studiebureau’s Mouton (stabiliteit) en Istema (technieken). Algemene Aannemingen Van Laere voert de werken uit. “Het imposante neogotisch complex omvat meer dan 5.000 m2 vloeroppervlakte”, start Geert Kinget, productiedirecteur van Van Laere zijn rondleiding. “Het klooster werd in 1873 gebouwd naar een ontwerp van Arthur Verhaegen. Op de site zijn nog restanten van de neogotische gebouwen te vinden. Zoals twee huisjes in de Sint-Lievenspoortstraat, alsook het Bruin gebouw aan de noordzijde. “Met deze grondige renovatie, zorgen we ervoor dat BuBaO Sint-Lievenspoort de centrale spil wordt op de site. Een kruispunt van een vernieuwd en leesbaar circulatiepatroon. De ingang van de school wordt daarbij duidelijk zichtbaar en voelbaar gemaakt vanaf de Sint-Lievenspoortstraat. En de omgeving wordt autovrij en fel vergroend.”

Doorsteek “Door het wegnemen van de centrale bebouwing op de binnenhof van het klooster en de perforatie van de buitenschil aan twee zijden ontstaat zo naast een veel vlotter circulatiepatroon, ook veel meer openheid. Het klooster staat niet meer letterlijk in de weg, maar wordt net het levende centrum van de site.” “De doorbraak door de westvleugel wordt gerealiseerd door drie imposante stalen portieken op een betonconstructie die enerzijds als fundering fungeert en anderzijds als regenwaterput dient voor het complex. Om scheurvorming in de historische gevel te vermijden, pasten we een vijzeltechniek toe waarbij de gevel tijdens de onderkapping op spanning werd gehouden.”

BuBaO? De nieuwe school voor Buitengewoon Basisonderwijs is bestemd voor kinderen met lichte, matige, zware slechthorendheid of doofheid, spraak- en taalontwikkelingsstoornissen, dysfasie en/of verbale dyspraxie en autismespectrumstoornissen. De school staat eveneens in voor geïntegreerd onderwijs (GON) aan kinderen van dezelfde doelgroepen in gewoon onderwijs. In Oost-Vlaanderen is het de enige school voor buitengewoon kleuter- en lager onderwijs type 7.

Binnengebied en passerelle “Op de nieuwe binnenkoer zorgen enkele hedendaagse architecturale ingrepen zoals de polyvalente zaal en de passerelle voor oriëntatie, de juiste schaal en de identiteit van beide nieuwe schooldelen.”

Historische situering

“In het binnengebied wordt een nieuwe polyvalente zaal gerealiseerd aangrenzend aan de vergroende buitenruimte. Boven de polyvalente zaal wordt extra speelruimte voorzien. Deze is

Het project wordt gerealiseerd binnen de DBFM-procedure ‘Scholen van Morgen’. evr-Architecten uit Gent stond in voor

55 EDU & CARE

FLOOR: Dover Topo 80 x 80 cm

rechtstreeks toegankelijk vanuit de doorsteek en vanop de eerste verdieping. Het hellende gedeelte van het dak wordt uitgewerkt als groendak.”

Rondgang klassenvleugels

“De verschillende functies van het gebouw ontsluiten allen op dit binnengebied. De verschillende functionele delen krijgen een specifieke kleur om de leesbaarheid voor kinderen, personeel en bezoekers te vergroten.”

“Het bestaande gebouw is hoofdzakelijk geconcipieerd als massieve metselwerkstructuur. Dit leidt tot aantrekkelijke plafonds geconstrueerd in baksteengewelven. Deze bestaan uit een schaalconstructie van 9 cm dik. Opgevuld met zand, assen en, in mindere mate, puin.”

“Het onthaal en de administratie van de nieuwe school worden gelokaliseerd op de meest logische en zichtbare plaats: aan de doorsteek en in de westgevel.” “De historische kloostergangen worden hergebruikt en geoptimaliseerd. Daarrond worden functionele, flexibele en heldere klassen ingericht. Circulatie doorheen het gebouw wordt helderder en eenvoudiger gemaakt door toevoeging van een passerelle op de eerste en tweede niveaus.”

Kapel “De voormalige kapel wordt herbestemd als sportzaal. Een tussenvloer die in de jaren ’60 werd voorzien, wordt terug weggenomen waardoor de historische ruimtelijkheid in ere wordt hersteld. Het bestaande tongewelf in goede staat wordt integraal bewaard. In functie van bescherming tijdens de werken wordt dit gewelf afgeschermd met een dampscherm.” “Met respect voor de bestaande ruimtelijkheid worden twee nieuwe ingrepen uitgevoerd. De passerelle in een balkon wordt doorgetrokken en een volume voor de sportleerkrachten wordt toegevoegd. Via het balkon is de toneelklas toegankelijk op de tweede verdieping. In de sporthal zelf wordt gefocust op balsporten. Sporttoestellen en hun bevestigingen worden geïntegreerd in de

wanden en de vloer. Zodat de ruimtelijkheid bewaard blijft.”

“In de verblijfruimtes zijn trekkers aanwezig die de spatkrachten in de gewelven opvangen. Om de eigenheid van deze structuur te verzoenen met de prestaties die geëist worden omtrent stabiliteit, akoestiek, afwerkingstoleranties,…” In het ‘Scholen Van Morgen’-programma werd in samenspraak met de aannemer gekozen om alle vloeren op te hogen met een lichte uitvullaag. Zo wordt een nieuwe zwevende dekvloer voorzien boven de bestaande baksteengewelven. Het hoogteverschil wordt uitgepast ter hoogte van de trappen door het toevoegen van een extra trede. Buiten deze trede worden de trappenhuizen integraal gevrijwaard, gelet op de ruimtelijke en historische waarde. “Op de verschillende bouwlagen zijn nog verschillende waardevolle interi-

eurelementen aanwezig die worden afgeschermd, hersteld en teruggebracht. Hieronder een aantal waardevolle deuren, schouwmantels en sierelementen in de gevel zoals het resterende kruis op de kapel, glas in lood, smeedijzer,… Naast de historische waardevolle elementen worden ook een aantal reeds aanwezige bouwmaterialen op een andere manier hergebruikt. Zoals het constructiehout voor zolder en kapel, maar ook natuursteenplinten, tegels en dorpels worden gerecupereerd. Alle niet-waardevolle of herbruikbare objecten zoals tussenwanden, nutsleidingen en toestellen worden verwijderd in de ontmanteling.” “De nieuwe scheidingswanden worden opgevat als lichte metalstudstructeren. Zo worden er geen nieuwe lasten aangebracht op de bestaande structuur.” “Tussen twee klassen wordt telkens een tussenschot voorzien waarin berging, wastafel en sanitair wordt ondergebracht. Deze inrichting biedt een aantal aanvullende mogelijkheden voor de leerkrachten. Het laat toe om te werken in specifieke, afgeschermde leefgroepen. Daarnaast is het ook mogelijk om bij noodgevallen toezicht te houden over twee klassen. Technisch is het ook interessant omdat zo alle leidingswerk

evr-Architecten, ontwerpteam voor duurzame architectuur en scholenbouw evr-Architecten uit Gent promoot al meer dan 20 jaar onverdroten de principes van duurzaam bouwen. Lang voor het begrip een modewoord werd en een manier voor ondernemingen om zich een groen imago aan te meten. In hun visie vertrekken de vennoten Luc Eeckhout, Jan Van Den Broeke en Luc Reuse steeds vanuit de inhoud. Niet vanuit de vorm. Hun ecologische denkproces leidt uiteindelijk tot de architectuur en niet omgekeerd. www.evr-architecten.be

57 EDU & CARE

verticaal kan worden georganiseerd in schachten waardoor geen kanalen in de waardevolle ruimtes hoeven te verlopen.”

Zolder “Op zolder vallen de imposante dakspanten op. Ze zijn gezandstraald en beschermend behandeld. Kepers en gordingen worden hersteld en waar nodig verstevigd. Het hout was hier aangetast door zwam. Dit werd zone per zone en per type aantasting behandeld. In deze context werden ook een aantal spantbenen integraal vervangen. Na herstelling werd het dak doorgedreven geïsoleerd met ongeveer 30 cm minerale wol.” “Oorspronkelijk was er in elke travee een dakkapel aanwezig. Deze zijn echter in een voorgaande renovatie volledig afgebroken. Aangezien er geen enkele restant overbleef was het dan ook onmogelijk om deze terug te brengen. Omwille van de functionaliteit kozen we ervoor om per travee een dakvlakvenster te voorzien.” “Op zolder is er ruimte voor de financiële dienst van de vzw’s, een aantal klassen en een aantal vergaderzalen. De laatste slede van de trappenzaal in de noordvleugel werd in functie van het brandveiligheidsconcept aangepast door een nieuwe betonslede aan te brengen bovenop de bestaande trap.”

Duurzaamheid “Hoewel een renovatie zijn beperkingen heeft op het gebied van energiebesparing, wordt zwaar ingezet op een minimum verbruik en een maximaal comfort. Zo worden alle ramen vervangen en vloer en dak doorgedreven geïsoleerd. Bovendien wordt hoog ingezet op luchtdichtheid door verzorgde detaillering en toepassing van balansventilatie. Tot slot speelt de inertie van de bestaande structuur een grote rol in het uitvlakken van de temperatuurspieken.” Duurzaamheid is trouwens veel meer dan energiebesparing. Het ‘instrument voor Duurzame Scholenbouw’ dat door evr-Architecten werd ontwikkeld voor AGIOn en GO!, werd ook hier ingezet als ontwerptool. “Duurzaam bouwen is in de eerste plaats ‘gebruiken wat er is’. Maximaal hergebruik en valoriseren. Daarnaast wordt ook ingezet op de vergroening van het gebied. Wat goed is voor natuurontwikkeling en het milieu. Alsook het voorzien van een klimaatrobuust watersysteem met overgedimensioneerde hemelwaterputten, bufferinrichtingen en verhardingen met rechtstreekse infiltratie.”

58 EDU & CARE

Meer

zuurstof

tot nadenken ...

Healthy School Concept ® Bouwen aan energiezuinige en gezonde scholen.

Stand Stand 8419 8811

Bij de bouw of renovatie van scholen denkt RENSON ® niet alleen aan energiezuinigheid, maar vooral aan de gezondheid en het comfort van leerlingen en leerkrachten. De continue toevoer van verse lucht en de gecontroleerde afvoer van vervuilde lucht (basisventilatie) zorgt voor een goede luchtkwaliteit. Buitenzonwering in combinatie met intensieve nachtventilatie (nightcooling) garandeert steeds aangename temperaturen in de lokalen. Wenst u meer informatie ? www.renson.be

eduscript_NL_0913_220x139.indd 1 RENSON ROB NL.indd 1

6/09/13 09:45 14/09/15 15:52

BELGIAN QUALITY BRAND

LUCHTDICHTINGSSYSTEMEN VOOR DAK, GEVEL & RAAM LUCHTDICHT BOUWEN : DÉ UITDAGING VOOR ALLE SCHOLEN VAN MORGEN !

BelgaClimacademy bundelt professionele opleidingsmodules voor architecten, installateurs en aannemers. Onze specialisten delen hun expertise en ervaring met u als professional, in vakspecifieke sessies. In functie van de doelgroep worden de klemtonen anders gelegd en wordt de informatie in het bijzonder toegepast op de werkomgeving van de cursist.

VOLG EEN OPLEIDING

INSCHRIJVEN via www.belgaclima.be

BelgaClimacademy is een erkend sectoraal opleidingscentrum voor de bouwsector

gratis advieslijn

0800 90 90 3

www.belgaclima.be Belga Plastics nv . Gontrode Heirweg 142 . B-9090 Melle . T +32 (0)9 210 77 60 . [email protected]

Beton wordt plaatselijk in België geproduceerd, dit maakt het mogelijk om te bouwen tegen een betaalbare prijs. Dankzij zijn natuurlijke luchtdichtheid en zijn vermogen om warmte op te slaan in de winter en koude vast te houden in de zomer, is beton de ideale bondgenoot voor wie duurzaam wil bouwen en energie wil besparen. Dus, twijfel niet langer! Bouwen met beton, is toekomstgericht bouwen.

www.holcim.be

Sinds jaren neemt Holcim zijn verantwoordelijkheid op. Op het vlak van milieu maar ook als werkgever en belangrijke economische speler voor de regio’s waar het bedrijf actief is. ACT for the future

by Holcim

Kracht. Prestatie. Passie.

PROJECT

Ziekenhuis Knokke: zwevend zorgcentrum in beton Het nieuwe zorgcentrum van Knokke moest zowel origineel, functioneel als toekomstgericht en duurzaam zijn. Bovendien moest het ook het landelijke karakter van de omgeving bewaren. Dit was in enkele woorden het lastenboek van het AZ Zeno vzw in 2007. Nu, bijna tien jaar later, wordt dit project realiteit. Levende architectuur De tijdelijke vereniging AAPROGBOECKX.-BURO II & ARCHI+I die in 2007 de wedstrijd van vzw Gezondheidszorg Oostkust won, nam de uitdaging aan met een multidisciplinair ontwerpteam dat zich met alle stadia van het project bezighield. Van ontwerp, planning, bouw tot ingebruikname en toekomstige evolutie.

hellingsbeton op punt. Dit hellingsbeton, Hillroc genaamd, is een C40/50 EE4 beton op basis van CEM III/A 42,5 N LA. Door toevoeging van een thixotrope hulpstof heeft Hillroc de eigenschap enkel te ‘vloeien’ wanneer deze getrild wordt. Eenmaal de trilling stopt, kan het beton de zwaartekracht de baas tot hellingen van 45° en soms meer.

Met het toepassen van duurzame en energiebesparende maatregelen en het streven naar hoge comforteisen werd het ontwerp een voorbeeld van ‘levende architectuur’.

Beton voor hellingen

Gekromd betonoppervlak voor zwevend effect

Voor de uitvoering werd gebruik gemaakt van proefopstellingen. Enerzijds om de beste manier van het bekisten te bepalen, anderzijds om te leren werken met Hillroc op het vlak van trilling en consistentie. Om flexibiliteitsredenen werd gekozen voor een plankenbekisting.

Het zwevende effect van het gebouw werd gecreëerd door een gekromd betonoppervlak, steunend op stalen pijlers. Om dit te kunnen realiseren stelde Holcim –fabrikant met brede ervaring in dit soort betontypes - een speciaal

In totaal werd er 1415 m3 Hillroc geleverd tussen 1 juli 2013 en 16 september 2014. Bij een dikte van 20 cm kom dit uit op een oppervlakte van een 7000 m2.

61 EDU & CARE

Holcim België Holcim België is een filiaal van de groep LafargeHolcim, wereldleider inzake bouwmaterialen. Met een evenwichtige aanwezigheid in 90 landen en activiteiten inzake cement, granulaten en beton stelt LafargeHolcim wereldwijd 115.000 werknemers tewerk en realiseerde in 2014 een gezamenlijke omzet van 33 miljard Zwitserse frank (27 miljard euro). LafargeHolcim is binnen de sector dé referentie op het gebied van R&D. De groep staat ten dienste van alle spelers, van individuele woningbouwers tot de grootste en meest complexe projecten. Ze biedt een brede waaier van producten met een toegevoegde waarde, innoverende diensten en integrale bouwoplossingen. Bovendien verbindt de Groep zich ertoe duurzame oplossingen te ontwikkelen om de bouw van gebouwen en infrastructuur te verbeteren en bij te dragen tot een betere levenskwaliteit. De groep is dan ook het best geplaatst om uitdagingen van de toenemende verstedelijking aan te gaan. www.holcim.be

PROJECT

Grootschalig bouwproject: Scholengroep ‘Ter Zee’: KTA1 en SBSO

In Oostende wordt op dit moment de campus Ter Zee uitgebreid volgens de krijtlijnen die uitgetekend werden in een eerder opgesteld masterplan. Eenmaal gerealiseerd zal het plaatstekort op de campus worden opgevangen én een logische samenhang worden gecreëerd. Een interessant project dus waarvoor we graag samen zaten met Peter Temmerman, ceo van Alheembouw, en architect Tom Van Mieghem. “Een school speelt een belangrijke rol in het stedelijk weefsel. Als doorwaadbaar project brengt dit project ademruimte in de buurt. Tijdens én na de schooluren. Dankzij het theater, de toekomstige sporthal en andere multifunctionele ruimtes”, aldus beide heren. Klaarstomen voor de toekomst Het domein ‘Ter Zee’, eigendom van het GO!, is ongeveer 35.000 m2 groot. Op de site waren tot voor kort twee scholen gevestigd in drie schoolgebouwen: SBSO Ter Zee, een school voor buitengewoon secundair onderwijs, en MPI De Vloedlijn, een school voor buitengewoon basisonderwijs. Sinds 2004 worden belangrijke inspanningen geleverd om de campus klaar

te stomen voor de toekomst. Want de uitdagingen zijn groot. Het secundair onderwijs kampt met een tekort aan oppervlakte en heeft nood aan een uitbreiding van de school. Hiernaast verlaten twee andere Oostendse scholen - het KTA1 en het CDO (deeltijds onderwijs) die nu gelegen zijn aan respectievelijk het station en de Ieperstraat - binnenkort hun huidige locatie. De ‘harde sector’ van het KTA1 en het CDO moeten daarbij verhuizen naar de campus ‘Ter Zee’.

62 EDU & CARE

Op deze ontwikkelingen werd ingespeeld door een aanliggend perceel te verwerven van ongeveer 12.000 m2. Hierdoor kon er een belangrijke stap gezet worden om het plaatstekort op te vangen én om een logische samenhang te creëren op de campus. Tegen 2016 zal het bouwteam een nieuwbouw realiseren voor SBSO Ter Zee. Deze opdracht omvat de realisatie van klaslokalen en lokalen voor de

“Het gaat hier over meer dan esthetiek en functionaliteit. We realiseren een maatschappelijk programma. En bouwen mee aan de stad.”

‘harde’ richtingen. Het schakelt diverse functies, laat diverse gebruiksmogelijkheden ontstaan en doet de grens binnenbuiten vervagen. Aan de ene zijde kwam de cluster van de praktijklokalen, aan de andere zijde kwam de toegang tot de refter van de school. Deze werd opnieuw een opengewerkte zone tussen de diverse, meer gesloten volumes. Ze werd geflankeerd door het volume van het sanitair en het volume van de cluster van de keuken. De keukens werden zo opgesteld dat ze rug aan rug gericht zijn naar een van de gevels van het volume. De vierde gevel werd gericht naar de refter en vormt de bedieningszone.

administratie. Daarnaast trekt het team ook een nieuwbouw voor KTA1 HoTech harde sector en het CDBSO op. Met daarin klaslokalen voor algemene vakken, verscheiden ateliers en labo’s voor het onderwijzen van beroepsvakken, een theaterzaal, specifieke ruimtes voor het Deeltijds Centrum en een aantal gemeenschappelijke ruimten zoals sanitair, archiefruimte en personeelsruimte.

configuratie met de bestaande gebouwen werd ingeplant. Een nieuwbouw die een uitbreiding mogelijk maakte en meteen de site organiseerde en structureerde. De nieuwbouw schoof zich naast de brandweg, en waardeerde deze op tot nieuwe (uitbreidings)as van de school.”

“Niet toevallig werd de huidige opdracht aan ons architectenbureau toegewezen”, start Tom Van Mieghem zijn verhaal. “Ook in het verleden hebben we voor de school enkele belangrijke projecten gerealiseerd die allen leiden tot deze recente opdracht.”

“In deze strook werden de drie programmaclusters in sterk omsloten paviljoenen ondergebracht. Ertussen kwamen de collectieve functies. Die openden zich naar de omgeving toe en organiseerden de doorsteken tussen de verschillende gebouwen. De vele doorzichten rijgen nu de verschillende ruimtes aan elkaar. En een transparante onthaalruimte verzamelde de praktijklokalen van de zachte sector rond zich.”

“Onze samenwerking met het schoolbestuur startte in 2004 toen ons bureau de Open Oproep won voor een uitbreiding van de campus. We realiseerden toen een nieuw gebouw dat in optimale

Tussen de cluster van de praktijklokalen en de cluster van de keuken kwam de overdekte speelplaats van de school. Het opengewerkte plein verbindt het bestaande gebouw met het gebouw van de

Uitbreiding in 2004

63 EDU & CARE

“Het lange gebouw wordt nu ervaren als een rijgsnoer van volumes met tussenliggende leegtes die de beslotenheid van het schoolgebouw ontnemen en het plekken in het landschap verschaft. Vanuit de campus worden de diverse clusters/volumes gelezen als een lijn tussen de andere campusgebouwen. Als heel eenvoudige volumes die er toch in slagen om op te gaan in een landschap van diversiteit.”

Masterplan in 2007 In 2007 lanceerde de Vlaamse Bouwmeester de oproep voor het ontwikkelen van een Masterplan waarin de site niet werd verkaveld, maar waarin alle gebouwen en schoolgeroepen als één geheel werden geïntegreerd en gevaloriseerd. Waarin oplossingen op het vlak van toegankelijkheid, bereikbaarheid en afsluitbaarheid werden gezocht en gevonden. Tom Van Mieghem Architecten werd uitgenodigd om dit plan uit te werken. Het werd de rechtstreekse aanleiding tot het huidige bouwproject. “Het uitgangspunt van onze studie was de zoektocht naar zowel ruimtelijk en programmatorische allianties als naar het bewust afscheiden van plekken, circulatiepatronen, en inplanting van volumes binnen één samenhangend geheel.”

Alheembouw, bouwt op ervaring Bouwonderneming Alheembouw uit Oostnieuwkerke (Roeselare) wil in zijn sector een kwalitatief hoogwaardige en betrouwbare bouwpartner zijn met aandacht voor mens, milieu en leefomgeving.

“Gezien de omvang van het bijkomende programma dat in de nabije toekomst moest worden gerealiseerd, was het belangrijk de ruimtelijke conditie van de site en de directe omgeving binnen verschillende schaalniveaus te kennen. De structurerende stedenbouwkundige elementen werden via historisch en synchroon onderzoek blootgelegd. De ruimtelijke eigenheid van het terrein met zijn randen en directe omgeving, de resultaten van de analyse van het bestaande en gevraagde programma, en het onderzoek van de juridische en technische kaders leidden tot twee ontwerpvoorstellen.” “Er werd uiteindelijk gekozen voor het ontwerpvoorstel waarbij verschillende landschappelijke stroken de site organiseren. Een stedelijk plein sluit direct aan op – en maakt deel uit van – het publieke weefsel. Het park verzamelt de bebouwing. En de boomgaard ontsluit en buffert de ateliers.” Het masterplan voorzag o.a. in een theaterzaal die ‘s avonds kan worden verhuurd aan derden. Deze werd als apart bouwvolume op het terrein voorzien. Het plan voorziet ook in de bouw van een sporthal. Deze moet het grote tekort aan sportaccommodatie voor de scholen opvangen en tegelijk een sportvoorziening realiseren voor de buurt en de inwoners van stad Oostende. Deze hal valt buiten de huidige opdracht en zal wellicht later in samenwerking met de stad Oostende worden gerealiseerd.

Uitbreiding SBSO in 2010 “Naar aanleiding van ons masterplan, werd de campus in 2010 voor de eer-

ste keer uitgebreid. Er kwam een Open Oproep en ons bureau dat voor die gelegenheid samenwerkte met architectenbureau Lams werd gekozen als laureaat. Ons team bestond zo uit Lams – Van Mieghem architecten TV, studiebureau R. Boydens voor de technieken, UTIL structuurstudies voor de stabiliteit en TTAS Theater Technieken Advies Studie voor de theatertechnieken.”

De onderneming wil zich onderscheiden door zijn uitstekende bouwkwaliteit en een tot in de puntjes verzorgde dienstverlening. Om dit doel te bereiken hanteren ze een transparante overlegstructuur met korte communicatielijnen, kennisuitwisseling en een team vakmensen. Bij elke bouwopdracht staat het bedrijf open voor innovatieve en creatieve oplossingen. En wordt een duurzame band onderhouden met opdrachtgevers, onderaannemers en leveranciers. www.alheembouw.be

“Op het moment van de Open Oproep bestond de school Ter Zee uit een volume met praktijklokalen voor de zachte sector, een keukenblok en refter onder één dak met de overdekte speelplaats die tevens een soort kruispunt was van alle bewegingen door de school. In de nieuwbouwuitbreiding kwamen bordklassen en administratie. Dit nieuwe volume werd mee met de kop van de recente nieuwbouw naar voor geschoven in de voortuinstrook. Door onderaan het nieuwe volume de schooladministratie te plaatsen, deels gericht naar de straat, kreeg het gebouw een meer publiek karakter. Daarboven kwamen twee lagen met klaslokalen. Het volume vormde op die manier een buffer tussen straat en speelplaats. De leraarskamer werd hier verweven in de administratie maar heeft overzicht over de speelplaats.”

Huidig ontwerp nieuwbouw KTA “In 2010 werd het huidige bouwproject gelanceerd. En wordt op dit moment het KTA1 als volledig nieuwe school op de site toegevoegd.” “In het programma verzamelden we typelokalen in drie clusters. De cluster bordklassen/ praktijklokalen zachte sec-

64 EDU & CARE

tor, de cluster met ateliers en de cluster rond het theatergebeuren en de administratie. Elk van deze clusters is te koppelen aan een specifiek ruimtegebruik.” De ateliers worden verzameld als een dorp met drie grote volumes. Het zijn grote gesloten dozen waarin steeds eenzelfde geheel van programmaonderdelen worden ondergebracht. De wanden kunnen optimaal benut worden door het gebruik van zenitaal licht. De klassen worden gestapeld langs het collectieve park. De theatervoorzieningen en de daaraan gekoppelde lokalen worden verzameld in een transparante box. “Door het enten van de volumes op de diverse zones in het masterplan ontstaat de koppeling naar het publieke, het schoolspecifieke en de logistieke logica van de site. De verschillende volumes worden verbonden door een centrale as door de school. De hoge ruimte tussen de inkom en de klassenvleugel, met zicht op het collectieve park, zullen als

ARCHITECTURALE GEVELCASSETTES

ALUMINIUM STAAL CORTEN STAAL ALUZINC ZINC INOX

www.limeparts.be

Limeparts is vandaag toonaangevend in het aanleveren van totaaloplossingen voor geventileerde gevelprojecten. Meedenken met bouwheer en architect in het aanreiken van de meest efficiënte oplossing en het meest efficiënte compromis, maken van Limeparts een zeer betrouwbare en betrokken partner. In het kader van haar filosofie van totale kwaliteitszorg en het streven naar een duurzame samenwerking met elk type partner, beheerst zij het hele proces om van ieder project een succes te maken. Onder het motto ‘alles onder één dak’ (inclusief afwerking en finishing), werkt zij mee vanaf de voorstudie en de engineering, over de productie en de montage en speelt zij systematisch flexibel in op elke samenwerking en de strakke planning die de realisatie van een hedendaags bouwproject vraagt. Limeparts biedt nu ook een technische oplossing op het gebied van zonnewering en geintegreerde LED verlichting.

Limeparts nv, GZ-Zone 8, Oosterring 21 B-3600 Genk T +32(0)89 62 09 11 [email protected]

foyer worden gebruikt. Op de kruispunten van de centrale as met de dwarse bewegingen situeren zich functies die zoneoverschrijdend werken zoals sanitair, trappen,…”

Scholen van Morgen Het huidige bouwproject wordt gerealiseerd in het kader van de DBFM-formule Scholen van Morgen. “Deze grootschalige inhaaloperatie was niet alleen voor architecten een sprong in het duister”, pikt Peter Temmerman, ceo van Alheembouw, in. “Door het Maintenance-luik werd er een 30-jaar lange verantwoordelijkheid geëist van de betrokken aannemers. Offertes moesten daarom opgesplitst worden in een geschatte bouwkost en een geschatte onderhoudskost. Geen sinecure, want we hadden weinig referentiemodellen om op terug te vallen. Onze firma besloot om qua onderhoud steeds het maximum in te schatten.” “Een bijkomende moeilijkheid was dat we onze prijsoffertes op vrij korte termijn moesten bezorgen. Daarbij was het onmogelijk om alle meetstaven correct in te schatten. We zaten dikwijls met heel wat vraagtekens in verband met de prijs van de verschillende onderdelen, maar onder het motto ‘wie niet waagt, niet wint’ besloten we toch onze offertes in te dienen voor verschillende deelprojecten van ‘Scholen van Morgen’. Eventuele problemen zouden we dan in dialoog met de andere betrokken partners oplossen.” “In het licht daarvan selecteerden we vooral projecten die uitgetekend werden door architecten waarmee we in het

verleden goede ervaringen mee hadden. Waarmee er al een band bestond. In dit project was dit niet het geval, maar al gauw merkten we ook hier de wil om vooruit te gaan en samen in dialoog oplossingen te bedenken.” “Dat bleek een juiste inschatting. AG Real Estate was zelf gebonden aan een zwaar commercieel contract dat ze zo goed mogelijk trachtte na te komen. Hetzelfde gold voor de betrokken architecten. Problemen en meningsverschillen die zich manifesteerden in de loop van het project werden samen besproken en er werd steeds gestreefd naar een constructief compromis waarin alle partijen zich konden vinden.” “Op het einde van het traject werd hierdoor steeds een school gebouwd tegen de juiste prijs.”

Stringente werkmethodiek “Ook wij namen een berekend risico om ons in te schrijven voor het programma ‘Scholen van Morgen’”, gaat Tom Van Mieghem verder. “Het contract dat we hiervoor moesten aangaan was immers alles behalve evident.” “Het hielp daarbij dat we al een lange voorgeschiedenis hadden met de campus. Maar het was frustrerend om tijdens het voortraject ons design steeds opnieuw te moeten aanpassen en herwerken. Alle details werden onder een vergrootglas gehouden en de manoeuvreerruimte was beperkt. Er waren een pak normen die zorgvuldig moesten bewaakt worden.”

Tom Van Mieghem Architecten “Tegenover de ambitie van de ontwerper van het stedelijk fragment staat de uitdaging van de ontwerper van het gebouw. De ontwerper van het stedelijk fragment zet de diverse lagen, zoals mobiliteit, groen, centraliteit.....van de stad uit als kader voor de te bouwen volumes. De grondeenheid van dit stedelijke fragment is de bouwplaats van het gebouw. Dit gebouw zal echter het lokale karakter van de wijk mee bepalen. Ze wordt de context waarin men verblijft.” “Naast de verantwoording ten opzicht van de wijk moet het gebouw dus een plek worden voor zijn bewoners/gebruikers. Voor de ontwerper en de bewoner wordt het een boeiende zoektocht om die plek te bouwen. Bewust van de maatschappelijke evolutie en de bouwfysische eisen blijft het een vraagstuk van ruimte. Ruimte die gekenmerkt wordt door verhoudingen, ritme, textuur,… architectuur.” “Dit inspelen op de context, de diverse stedelijke condities is in elk van onze ontwerpen een absoluut speerpunt. Ook leggen we de nadruk op interieurafwerking. In ons bureau worden architectuur en interieurontwerp steeds beschouwd als totaalopgave. Het verfijnen van de overgangen en het vormgeven van de tussenruimte geeft de woning de kans om bewust deel uit te maken van de context, waardoor er stedelijkheid ontstaat.” “Naast het vraagstuk rond ruimte, erkennen we de toename van complexiteit en het technische van het bouwen. Het gegeven van duurzame oplossingen voor ruimtelijke vraagstukken zit zowel in het omgaan met ruimte als in het bouwkundig vertalen van die ruimte. Het is voor ons belangrijk dat ook dit een integrale aanpak kent.” www.vanmieghemarchitecten.be

66 EDU & CARE

REYNAERS SLIM LINE 38 ULTRASLANK ÉN HOOGISOLEREND Reynaers Aluminium lanceert de nieuwe hoogisolerende profielreeks SL 38 in 3 designvarianten. Uitermate geschikt om het effect van fijn geprofileerde stalen ramen te bekomen en perfect toepasbaar in zowel traditionele als hedendaagse en minimalistische architectuur.

www.reynaers.be

www.reynaers.be

CLASSIC

FERRO

TOGETHER FOR BETTER

TOGETHER FOR BETTER

CUBIC

Habito™, de nieuwe generatie Gyproc®-platen Ik? Ik hang van alles op aan een Gyproc-wand. Steeds vaker worden Gyproc-platen toegepast in nieuwbouw en renovatie. Daarom ontwikkelde Gyproc de Habitoplaten, een nieuwe generatie Gyproc-platen speciaal aangepast aan de hedendaagse comfortbehoefte om jou toe te laten jouw woon- en leefruimten snel en functioneel te vullen. Wanden bekleed met Habito-platen geven je alle flexibiliteit om nieuwe ruimtes in te richten of te verbouwen of zelfs je hele huis onder handen te nemen. Het bevestigen van gordijnroedes, flatscreens, wandrekken, ... wordt echt kinderspel. Habito-platen zijn bovendien tot vijfmaal sterker dan gewone gipskartonplaten en beperken bovendien de geluidsoverdracht tussen aanpalende ruimtes.

SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM

nv

- Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - 9130 Kallo - Tel. +32 3 360 22 11 - www.gyproc.be

“Niettegenstaande de frustraties, ontdekten we dat de aanpak die geëist werd in dit project een positief neveneffect had op de interne werking van ons bureau. Door de erg strakke deadline en het rigide frame waarbinnen we moesten werken, maakten we ons - haast ongemerkt – een werkmethodiek eigen die we nu toepassen op al onze projecten. We gaan veel gedetailleerder te werk, gaan producten vroeg testen op haalbaarheid en uitvoerbaarheid en anticiperen van bij de ontwerpfase op eventuele moeilijkheden bij de realisatie.”

Tweede ronde gewenst Op basis van de opgedane ervaring zijn beide heren ervan overtuigd dat ‘Scholen van Morgen’ zijn nut bewezen heeft en dat een verlening van het project gewenst is. “Er is heel wat kennis en knowhow opgebouwd, zowel bij AG Real Estate, bij de architecten als bij de aannemers en het zou jammer zijn om deze nu te laten verloren gaan.” “Toch zou het project doordacht moeten worden herzien. Een bank is misschien niet de beste bouwheer. Ook zou de start van het project – het ‘design’ – beter kunnen worden aangepakt. Ik pleit ervoor om in dat geval architect en aannemer samen een voortraject

te laten doorlopen. Zodat al heel wat mogelijke valkuilen worden ontmijnd. Uiteraard moet daarbij elke partij in zijn waarde worden gelaten”, aldus Peter Temmerman. “De werkplaatsen die we nu moeten optrekken – bijvoorbeeld - hebben volgens ons teveel ‘toeters en bellen’. Met standaardwerkplaatsen blijven we binnen het budget. Niettegenstaande zijn we absoluut voorstander voor het behoud van architectuur. Voor de ontwerpvrijheid van de architect. We mogen niet in de fout trappen om standaardscholen te creëren. We zijn tegen platte architectuur.”

Kraaiennest: overschotruimte of hart van het project? “Dat is inderdaad een breekpunt”, vult Tom Van Mieghem aan. “Architectuur wordt ontworpen op verschillende niveaus. De volumetrie van de stad, het niveau van de woning en de inrichting van de ruimtes. Ons bureau streeft er vooral naar dat de ruimtelijkheid in al onze projecten overeind blijft. Zolang dat aan deze voorwaarde voldaan wordt, kan er budgettair bespaard worden op de andere niveaus.” “Architecten moeten een soort bewakers zijn van stedelijkheid. Zeker op het vlak van scholenbouw, want een school

69 EDU & CARE

speelt een belangrijke rol in het stedelijk weefsel. Als doorwaadbaar project brengt dit project ademruimte in de buurt. Dankzij het theater, de toekomstige sporthal en andere multifunctionele ruimtes doet het gebouw dienst na de schooluren.” “Het gaat hier over meer dan esthetiek en functionaliteit. We realiseren een maatschappelijk programma. En bouwen mee aan de stad.” “Een mooi voorbeeld daarvan is het ‘kraaiennest’, vlak naast het theater. Een soort cafetaria op een verhoog. Maar vooral een plek waar leerlingen kunnen ontspannen, waar ontmoetingen plaatsvinden. Functioneel en budgettair is dit wellicht de eerste plek die geschrapt kon worden. Maar al snel zal je zien dat deze ‘overschotruimte’ het hart zal vormen van het gebouw en de activiteit erin.” “Architectuur mag dus niet verschralen. Maar moet steeds afgewogen worden op rendabiliteit, over de jaren heen. Dit spanningsveld zal steeds nodig zijn om goede ontwerpen te realiseren.”

OGE N AL H

FR

EE

HALOGEENVRIJ

CABLE MANAGEMENT SOLUTIONS SCHAKELMATERIAAL INSTALLATIEMATERIAAL

BRANDVEILIGHEID VOOR ELK TYPE GEBOUW

WERELDSPECIALIST OP HET VLAK VAN ELEKTRISCHE EN DIGITALE GEBOUWINFRASTRUCTUREN

Het Reynaers Consult Team staat steeds ter beschikking van architecten, bouwheren en investeerders om samen te werken aan specifieke bouwoplossingen met betrekking tot aluminium buitenschrijnwerk. Architect Tom Van Mieghem zocht voor de realisatie van het project KTA Oostende enkele concrete oplossingen.

klaslokalen. Daarenboven moest de gevel voorzien worden van een geïntegreerde luifelstructuur en shadowboxen. Mede door de grootte van de overspanningen van het schrijnwerk, werd geopteerd voor het gevel- en daksysteem CW 50. Dit systeem biedt, dankzij de minimale aanwezigheid van profielen, een maximum aan lichtinval en maakt bovendien een enorme creatieve vrijheid mogelijk. Het gevelsysteem is verkrijgbaar in verschillende varianten. In dit project werd geopteerd voor de versie CW 50 HI. De High Insulation uitvoering komt tegemoet aan de strenge isolatie-eisen die werden vooropgesteld. Er werd samen met het bouwteam over gewaakt dat niet enkel de innovatieve architecturale eisen werden vervuld maar ook dat het budget onder controle werd gehouden. De constructieve samenwerking tussen Reynaers Aluminium en de andere betrokken partijen resulteerde in een kwalitatief project met alleen maar tevreden partners.

De eisen van de architect waren uitdagend. De doelstelling was een zo transparant mogelijke gevel te creëren die toch voldoet aan de strenge EPB eisen en bovendien rekening houdt met de strenge akoestische normen voor

www.reynaers.be

71 EDU & CARE

PROJECT

72 EDU & CARE

FLEXLIFE: uw thuisgevoel, onze passie Ervaring leert dat senioren zo lang mogelijk zelfstandig willen wonen. Studies bewijzen keer op keer dat actief deelnemen aan het gemeenschapsleven mensen langer jong houdt. Twee zaken die Flexlife als uitgangspunt neemt in de realisatie van hun woonconcept voor 65-plussers. Daarbij staat levenskwaliteit centraal en worden luxe en wellness aan het begrip assistentiewoning gekoppeld. “In tegenstelling tot onze ouders zijn we meer luxe en comfort gewoon”, vertelt CEO Bart Vanderschrick. “Maar ouder worden betekent niet dat we daar afstand van moeten doen. Integendeel.”

Woonconcept met concept “Bij ‘Flexlife Community Living’ wonen senioren in alle onafhankelijkheid op een centrale toplocatie”, kadert Bart het project. “Daarbij combineren we het beste van twee werelden. De luxe van een comfortabel appartement en de service van een vijfsterrenhotel voorzien van een medische post. Onze communities werden op maat van de actieve 65-plusser ontworpen. En bewoners vinden er alles om de hoek. Niet alleen winkels, maar ook logistieke en medische hulp in noodgevallen.” “In de gebouwen zelf zit een gemeenschappelijke kern met een lobby, lounge, parking en een stijlvolle brasserie. En het wellnessgedeelte met jacuzzi en sauna zijn exclusief voor bewoners en hun gasten.” Een plek waar senioren tot rust komen met de nodige faciliteiten en comfort. Een woonconcept met succes, zo blijkt. Want sinds 2010 trekt Flexflife, gelinkt aan Senior Assist, ook in het buitenland gelijkaardige projecten op. Dat onder de naam Senior Assist International (SAI). Met vestigingen in Nederland, Turkije, Peru, Uruguay en Chili. In sommige van deze worden ook andere diensten aangeboden, zoals zorg voor mensen met een beperking en revalidatiecentra voor alle leeftijdsgroepen.

Living Medina In 2010 boorde SAI de Latijns-Amerikaanse markt aan met een woonzorgcentra in Chili: ‘Living Medina’. “Een modern gebouw van vijf verdiepingen, gelegen in de traditionele wijk Providencia”, beschrijft Bart het woonzorgcentrum. “Living Medina is omgeven door prachtige tuinen en paden voor veilig wandelen. Het gebouw telt 95 kamers en is speciaal voorzien van eenheden voor mensen met de ziekte van Alzheimer. Daarvoor is exclusief een verdieping voorbehouden met specifiek opgeleid personeel.”

73 EDU & CARE

Senior Assist Senior Assist is een vooruitstrevende Belgische groep, opgericht in 2006 door twee Vlamingen, die zich ten dienste stelt van 60-plussers die aangepaste zorg behoeven. Dat gebeurt in een uitgebreid netwerk van woonzorgcentra, dagcentra, revalidatiecentra, assistentiewoningen en thuiszorg. De groep behoort intussen tot de top drie van België en is daarnaast ook actief in o.a. Nederland, Turkije en Zuid-Amerika. Senior Assist telt 32 woonzorgcentra en 150 assistentiewoningen in België, waarvan 85 procent in Brussel en Wallonië. De groep telt in België 3.000 residenten en 2.000 medewerkers. Daarnaast beschikt Senior Assist nog over een netwerk van zelfstandige verpleegkundigen, dat zo’n 3.000 senioren aan huis bereikt. www.senior-assist.be www.flexlife.be

“Een team hooggekwalificeerde professionals staat steeds klaar voor de bewoners. Zo kunnen senioren steeds een beroep doen op een medisch coördinator, verpleegkundigen, ergotherapeuten en een voedingsdeskundige. Bijkomend staan een kapper en podoloog ook steeds ter beschikking. De kamers zelf zijn uitgerust met een eigen badkamer met douche, antislipvloer en thermoramen. Dankzij een oproepsysteem kunnen de bewoners het personeel steeds alarmeren wanneer ze hulp nodig hebben.” “Een gemeenschappelijk recreatiegebied biedt de nodige ontspanning, polyvalente zaal, leef- en feestruimte en eetkamer werden hier in ondergebracht, evenals de cafetaria, een terras en de leeshoek” “Living Medina is een geslaagd project. Daarom blijven we in Chili nieuwe cen-

tra bouwen. Met ‘Living Errázuriz’ in Las Condes, Santiago openen we in december dit jaar een nieuw woonzorgcentrum. Voor 2016 staan nog drie gelijkaardige projecten in Chili op onze planning.”

Woonlandschap De Leyhoeve Ook in Nederland zette SAI al enkele woonzorgprojecten op poten. In Tilburg vinden we het ‘Woonlandschap De Leyhoeve’. “Alle appartementen bieden er een oase van rust, ruimte, licht en comfort”, vertelt Bart. “Bewoners genieten er van de heerlijke natuur van het Leijpark en de botanische vlindertuin. Ze kunnen er in de moestuin hun eigen groenten kweken. Bovendien vinden zij ontspanning in het zwembad, brasserie of restaurant. De aanwezige service clubs zorgen voor een gevoel van samenhorigheid. Dankzij de aanwezige faciliteiten blijft zelfstandig wonen steeds mogelijk voor de senioren. Ook bouwtechnisch werd daaraan gedacht. Met de installatie

74 EDU & CARE

van domotica zoals dwaal- en valdetectie is alles aanwezig om zo lang mogelijk zelfstandig te wonen.” Het uitgangspunt van De Leyhoeve? ‘Healing hospitality’. Een manier van Zorg met een focus op aandacht, service en betrokkenheid. Zodanig dat die helend werkt. “De bewoners staan er centraal. Een dergelijke aanpak vergt meer, maar haalt echt resultaten. Bovendien is er zeven op zeven zorg aanwezig. Op die manier hoeven bewoners nooit meer te verhuizen en kunnen koppels blijven samenwonen, ook al heeft de één een grotere zorgbehoefte dan de ander. Het woonzorgcentrum beschikt ook over eigen afdelingen voor intensieve zorg en revalidatie, voor wie dat nodig heeft.” De Leyhoeve bestaat uit 200 riante appartementen in 7 verschillende types en daarboven nog eens 85 zorgsuites voor mensen met gevorderde dementie. “Alleen al het feit dat die zorgsuites aanwezig zijn, geeft de bewoners een geruststellend gevoel. Ook al moeten ze er geen gebruik van maken. Maar de garantie dat het kan wanneer nodig, geeft hen rust.” En het concept werkt: ondertussen bouwt SAI in Groningen een tweede Leyhoeve.

Parelhof en De Mouterij Niet alleen in het buitenland, ook in België bouwt Flexlife voort. Zo is het ‘Parelhof’ in Lokeren een vooruitstrevende residentie met 82 kamers. Stuk voor stuk kwalitatieve woonzorgkamers

75 EDU & CARE

waar levenskwaliteit, zorg op maat en luxe centraal staan. “Parelhof oogt en voelt ook anders aan dan een doorsnee woonzorgcentrum. Bewoners ontmoeten elkaar in verschillende ontspanningsruimtes zoals een kapsalon, een prachtige tuin met petanqueterrein en een groot zonneterras. Zowel de gangen als de tuin zijn toegankelijk voor minder mobiele bewoners. Een kronkelend geheel dat ook bij mindere weersomstandigheden uitnodigt tot een gesprek. Alle woonzorgkamers zijn voorzien van een optimaal uitgeruste badkamer met drempelvrije inloopdouche en de allernieuwste domotica. Ze zijn opvallend ruim en lichtrijk. Gebouwd op maat van een de nieuwe generatie zorgbehoevende ouderen. Die gesteld zijn op meer comfort, wellness en luxe.” Ook de appartementen van ‘Tuin van Myra’ in Sint-Niklaas zijn de perfecte uitvalsbasis voor de actieve senior. Alle appartementen zijn zeer lichtrijk en voorzien van een optimaal uitgeruste keuken en badkamers met een drempelvrije inloopdouche. Duurzaamheid is een sleutelwoord. Alle leefunits zijn goed geïsoleerd. Verwarmen en koelen gebeurt door middel van warmtepompen en vloerverwarming. “In het gebouw zit een gemeenschappelijke ruimte, een lobby, ondergrondse garage en een stijlvolle stadsbrasserie. Het wellnessgedeelte met jacuzzi en infraroodcabine zijn exclusief voor de gasten. Net als de verpleegpost.”

PROJECT

Les Trèfles, duurzaamheid als pedagogisch element Tegen maart 2016 krijgt Anderlecht een nieuwe gemeentelijke school: P23 - Les Trèfles. Een passieve kleuter- en lagere school met sportzaal met een capaciteit van 750 leerlingen. Het gebouw, ontworpen door architectenbureau Árter, heeft daarbij een duidelijke missie. Het project wil niet alleen een voorbeeld zijn qua energetische prestaties en andere duurzaamheidsaspecten maar eveneens de bewustwording van kinderen, ouders en leerkrachten stimuleren door hen de juiste reflexen aan te leren om zuinig met energie om te springen. Duurzaamheid wordt op die manier een cruciaal onderdeel van het pedagogische project.

76 EDU & CARE

77 EDU & CARE

Klavertjevier De algemene opbouw van Les Trèfles doet denken aan een klavertjevier of ‘trèfle à quatre feuilles’, wat meteen de nieuwe naam verklaart. In het midden van elk klaverblad vinden we een cirkelvormige speelplaats, in het hart de opdeelbare cafetaria, op het dak een looppiste. De gevel van het complex bestaat uit panelen in ‘evoluerende‘ kleuren en elke cirkel heeft zijn eigen kleurtoon, waarmee elke groep kinderen zich makkelijk kan identificeren. “Ons ontwerp is geïnspireerd op het onderzoek van professor Mitsuru Senda. De doelbewust gekozen ronde vormen stimuleren tot 20% meer beweging bij de leerlingen. Bovendien bekomen we zo ook een grotere benutbare vloeroppervlakte voor een zelfde gevelontwikkeling ten opzichte van een rechthoek”, aldus architect Patrick Vonck, directeur van Árter. “De circulatie werd daarbij zorgvuldig bestudeerd. Er werden geen trappen voorzien, maar gewerkt met drie niveaus die door middel van bruggen en zachte hellingen met elkaar verbonden zijn. Hierdoor zijn ze makkelijk bereikbaar voor personen met beperkte mobiliteit en voor ouders met kinderwagens.”

Duurzaamheid troef Het project werd geselecteerd als laureaat van de projectoproep ‘Voorbeeldgebouwen 2012’ georganiseerd door Leefmilieu Brussel-BIM. Niet verwonderlijk, want de school en turnzaal worden gekenmerkt door vooruitstrevende energetische en milieuprestaties die ruim voldoen aan de passiefnorm. “De jaarlijkse energievraag voor ruimteverwarming ligt met 9 kWh/m2 per jaar voor de school en 7 kWh/m2 per jaar voor de turnzaal onder de passiefnorm van 15 kWh/m2 per jaar. Bovendien werden alle bouwknopen gedetailleerd en gesimuleerd met berekeningssoftware in functie van de noodzakelijke isolatie en luchtdichtheid van de gebouwschil. Het passiefgebouw evolueert zo richting nulenergie.”

Een WKK bijgestaan door de verwarmingsinstallatie produceert het sanitair warm water van de turnzaal.

Gezondheid en concentratie De keuze van alle bouwmaterialen wordt bepaald op basis van een ‘Life Cycle Assessment’ (LCA), waarbij de totale milieubelasting van een product gedurende de hele levenscyclus wordt berekend. “De gevelbekleding voorzien we van een kristallaag die effect heeft op de kleurbeleving afhankelijk van het perspectief en de werking van het zonlicht. BREEAM kende hiervoor een A+ rating toe aan de gevel.” “Door de aanwezigheid van veel natuurlijk licht is de klas gedurende 80 % van de schooltijd onafhankelijk van kunstlicht. De driedubbele beglazing in het gebouw wordt voorzien van een ingebouwd zonweringsysteem achter een vierde glasplaat. En een lichtvoeler regelt het artificieel licht van de klassen naargelang het beschikbare daglicht. De verlichting van de sportzaal kan op ‘trainingsoptie’ of op ‘wedstrijdoptie’ worden geschakeld.” “De gebouwen dienen niet gekoeld te worden. In de zomer wordt oververhitting vermeden door middel van een free cooling- en night coolingsysteem met warmtewisselaar en natuurlijke ventilatie. In de winter worden de zonnewinsten benut met behulp van de zonnefactor van de beglazing.”

78 EDU & CARE

“Het binnenklimaat zal bijdragen tot de gezondheid van leerlingen en leerkrachten en hun concentratievermogen verbeteren. Individuele ventilatie-eenheden met warmteterugwinning ventileren elke klas. Terwijl de sportzaal extra voorzien is van centrifugale ventilatoren die gekoppeld zijn aan individuele luchtkwaliteitsondes zodat het ventilatiedebiet kan worden bijgestuurd in functie van de bezetting.” De prestaties van de verschillende technische installaties worden daarbij voortdurend gemonitord zodat ontsporingen kunnen worden voorkomen.

Groen op school “Ook is er oog voor groen op school. Naast groendaken en -gevels die zorgen voor meer biodiversiteit, bewaarden

SMART WALL PAINT: Creëer een whiteboard, waar je klant maar wil. Met deze innovatieve verftoepassing vult BOSS paints niet alleen de behoeftes van scholen in, maar ook van bedrijven en particulieren die een whiteboard in hun interieur willen integreren. De verf leent zich voor elke ondergrond, zolang deze effen en vlak is. Kies uit de witte of transparante versie, voor een eindeloze waaier aan kleurenopties.

BOSS paints is exclusief verdeler van Smart Wall Paint voor Benelux.

Meer info? BOSS paints – Nijverheidstraat 81 – 8791 Beveren-Leie www.bossvip.be – 056 73 83 33

Anz_230x149horizontal_PCB_Sept 2015 9/4/15 8:29 AM Seite 1

FOAMGLAS® isolatie

Isoleer met zorg voor de toekomst L’isolation FOAMGLAS®

Isoler avec soin pour l’avenir Pittsburgh Corning Europe NV/SA, Afdeling Verkoop Bouw, België & G.H. Luxemburg / Département Ventes Bâtiment, Belgique & G.D. Luxembourg, Lasne Business Park (Gebouw B / Bâtiment B), Chaussée de Louvain 431, 1380 Lasne Tél.: +32 (02) 352 31 82, Fax: +32 (02) 353 15 99, [email protected]

www.foamglas.be

© BOECKX - BURO II & ARCHI + I

we enkele moestuinen die al vóór de bouw van het project aanwezig waren. Contacten tussen leerlingen en niet-professionele kwekers worden daarbij een wezenlijk onderdeel van het educatieve project van de school.” “Het regenwater wordt on-site beheerd met twee bedoelingen. Enerzijds om het te hergebruiken, anderzijds om het water dat naar de riool gaat te vertragen en te verminderen. Twee regentonnen zorgen voor de inzameling van regenwater vanaf de groendaken en maken hergebruik mogelijk voor het sanitair en het begieten van de directe omgeving. Deze watertonnen voorzien in 37 % van het waterverbruik van het project.” Twee stormbekkens vertragen de afvoer van het regenwater naar de riool. Deze bekkens worden in het project geïntegreerd in de vorm van vijvers en deze aanwezigheid van water maakt het terrein erg aantrekkelijk. Drainerende parkings en buffersloten vullen het regenwaterbeheersysteem aan: ze laten het regenwater in-site infiltreren of off-site evacueren zonder het rioleringsstelsel te overladen.

Studie- en ontwerpbureau Árter Árter is een multidisciplinair studie- en ontwerpbureau uit Brussel. Het bestaat uit vijf departementen die elkaar aanvullen waardoor het mogelijk wordt alle facetten van een hedendaags project te bestuderen. Aandacht voor milieu en duurzaamheid spelen in elk domein de hoofdrol. Sinds zijn ontstaan in 1990, heeft deze groep van ongeveer 45 medewerkers, onder leiding van Johan Van Dessel en Patrick Vonck, talrijke projecten in verscheidene domeinen gerealiseerd. Het departement Environment geeft in zijn haalbaarheidsstudies steeds de voorkeur aan passiefconstructies met ecologisch verantwoorde en gezonde materialen. De technieken worden op doordachte wijze ontworpen met integratie van hernieuwbare energieën met als doel het nulenergie bouwen. De restauratie van historische monumenten door het departement Restoration gaat verder dan het louter toepassen van standaardoplossingen. Met behulp van gespecialiseerde software worden bouwknopen gesimuleerd om zo tot de beste oplossing te komen. Enkele recente duurzame referenties van het bureau zijn de Botanique in Brussel met een passief ontvangstpaviljoen en lokalen voor de tuiniers, de Veeartsenijschool in Anderlecht met de restauratie van gevels en daken en het Park van Liverpool met het duurzaam wijkcontract Lemmens. www.arter.be

81 EDU & CARE

PROJECT

AZ Alma wordt ‘modernste ziekenhuis van Vlaanderen’ Eeklo krijgt in 2017 een spiksplinternieuw ziekenhuis. Wellicht het meest geavanceerde van ons land. Opdrachtgever AZ Alma wil met zijn nieuwe gebouw een zorgomgeving creëren waarin patiënten, personeel, bezoekers en buurtbewoners zich op hun gemak voelen en zich ongedwongen kunnen bewegen in een open zorgstructuur. Het gebouw krijgt daarvoor een professionele en optimistische uitstraling die geruststellend werkt op alle gebruikers. Ook de functionele organisatie en de architecturale aspecten helpen het doel te bereiken van een zorgverblijf in een comfortabele, huiselijke omgeving.

Ontstaan AZ Alma Sinds 1 januari 2003 vormen het Elisabeth Ziekenhuis in Sijsele en de Heilig-Hartkliniek in Eeklo één gezamenlijke entiteit: de vzw Elisabeth ziekenhuis-Heilig Hartkliniek. Gedurende drie jaar werkten beiden intensief samen, maar behielden hun eigen erkenningsnummer. Achter de schermen werd echter druk getimmerd aan de weg naar een definitieve fusie. Op 1 juli 2006 zette de Vlaamse Overheid hiervoor het licht op groen en werd de fusie een feit. Meteen werd ook het starschot gegeven voor een compleet nieuwe identiteit met een nieuwe naam, nieuwe slagzin, nieuw logo en nieuwe missietekst. Op 1 februari 2007 zag AZ Alma het daglicht tijdens een grootschalig evenement.

Uitgebreid programma Na de opfrissing van de structuren was het tijd om ook de bestaande infrastructuur klaar te stomen voor de toekomst. Al bleek dat makkelijker gezegd dan ge-

daan. “Reeds in 2004 zetten we hiervoor de eerste stappen, schakelden we een architectenbureau in en stelden we het eerste dossier op. Ondanks verwoedde inspanningen duurde het echter tot 2011 vooraleer we de uiteindelijke goedkeuring van de Vlaamse Overheid kregen. Toen die beslissing eenmaal gevallen was, schakelden we meteen een paar versnellingen hoger. Het jaar erop startten we al met bouwen en in maart 2017 zal ons nieuwe ziekenhuis officieel worden ingehuldigd”, verduidelijkt Henk Vincent, directeur facilitaire diensten en masterplan. De nieuwe campus aan de rand van Eeklo wordt er één met 512 bedden en een vloeroppervlakte van meer dan 60.000 m2. Naast algemene diensten zal er ook plaats zijn voor een uitgebreide polikliniek, dagkliniek, revalidatie en nierdialyse. Het ontwerp is van de hand van AAPROG architecten, in samenwerking met de studiebureaus VK Engineering en Studiebureau De Klerck Engineering.

82 EDU & CARE

Maximale flexibiliteit “Opdrachtgever AZ Alma wou in de eerste plaats een functioneel en herconfigureerbaar ziekenhuis”, verduidelijkt Jo De Maesschalck van AAPROG. “De nieuwbouw diende daarom zo ontworpen te worden dat die vlot kan inspelen op zowel inhoudelijke veranderingen - zoals nieuwe zorgprogramma’s - als volumeveranderingen. Maximale flexibiliteit was dus noodzakelijk.” “We zorgden voor een logisch raster in de medisch technische zones dat werd ingevuld in functie van het programma. In de verpleegafdelingen werden de verticale betonnen structuren als holle koker gebruikt. Technieken worden zo flexibel in het gebouw geïntegreerd. Indien zich problemen voordoen, kan er makkelijk en snel worden ingegrepen. Ook wanneer een bepaald gebouwdeel van functie moet veranderen, kan dit zonder al teveel breekwerken.” “Volumematig streefden we naar een zo compact mogelijk gebouw met aandacht voor terreinbezetting, uitbreidbaarheid

83 EDU & CARE

Oude campussen? Eens het nieuwe ziekenhuis in gebruik wordt genomen, wordt Campus Sijsele aan de Gentse Steenweg een zorgmetropool: Sanapolis. De congregatie van de Zusters van Liefde zal er samen met RVT Morgenster, AZ Alma en het Centrum voor Medisch Begeleid Sporten Mensana een zorgfunctie blijven ontwikkelen. Jong en oud kunnen er terecht om te werken aan een gezonder leven en een gezondere levensstijl. Er zijn ook plannen voor een horecacomplex. De ziekenhuissite in centrum Eeklo komt in handen van de stad. Dit als ruil voor de gronden aan de Ringlaan waarop het nieuwbouwziekenhuis is neergeplant. De zone blijft haar

en korte loopafstanden. Het gebouw telt 7 niveaus, waarvan 1 half verzonken, 1 gelijkvloers en 5 verdiepingen. Functiegroep 1 werd per niveau opgebouwd uit twee T-vormige plateaus die elk plaats bieden aan twee verpleegafdelingen, voor een totaal van maximaal 128 bedden per niveau. Dit biedt de nodige flexibiliteit naar indeling, bezetting en bestaffing. Zo krijg je een schakeling van 4 verpleegeenheden per niveau die organisatorisch en functioneel kunnen overvloeien.” “Tussen de plateaus kwam een groots glazen atrium dat als centrale inkomzone

woon- en zorgkarakter houden. Deze site wordt uitgebouwd in samenwerking met de nu reeds aanwezige partners: Zusters Kindsheid Jesu, de woon- en zorgcentra in de buurt - Sint-Elisabeth en Avondzegen - en kinderdagverblijf Kinderlach.

AAPROG architecten: het optimale team voor elk ziekenhuisproject AAPROG architecten uit Wetteren streeft van bij de aanvang van elk van hun projecten naar een geïntegreerde ontwerpmethodiek waarin masterplanning, stedenbouwkundige integratie, architectuur, interieur, kunst, landschapsarchitectuur, stabiliteit en technieken tot een krachtig samenhangend geheel worden gekneed en vertaald in een realistisch

fungeert en waarrond alle functies zijn georganiseerd.”

Menselijk lichaam Belangrijkste inspiratiebron voor de ontwerpers was het menselijk lichaam. De transparante toegangsweg werd zo opgevat als een aorta die naar het hart van het ziekenhuis leidt: het atrium. “De schijnbaar willekeurige structuur van deze indrukwekkende ruimte staat symbool voor de complexiteit van het lichaam. Het licht en de helderheid zorgen er voor een leefbare atmosfeer,

84 EDU & CARE

haalbaar concept. “De meest uiteenlopende complexe opdrachten in de gezondheidszorg worden aan ons toevertrouwd. Wij zijn dan ook verplicht om onze opdrachtgevers te verzekeren van de juiste specialisatie en vakkennis op de juiste plaats. Naast de eigen 30 medewerkers verrijken wij onze projectteams niet enkel met ingenieurs gespecialiseerd in stabiliteit, speciale technieken, akoestiek,… We werken samen met andere architectenbureaus en landschapsarchitecten. Ook kunstenaars, sociologen en filosofen kunnen voor het project een meerwaarde betekenen”, aldus architect en vennoot Jo De Maesschalck. www.aaprog.be

terwijl de symmetrie in de opbouw bijkomende rust geeft. Aan de twee pragmatisch opgevatte gebouwen links en rechts wordt door een horizontale definiëring een kleinschalige perceptie meegegeven, waarbij de functionaliteit van de verschillende lagen medebepalend is. De gelijkvloerse verdieping wordt licht en transparant, en als het ware losgetrokken van de vier bovenliggende verdiepingen.”

Speelse ‘healing environment’ “In de zorgsector wordt vaak gesproken over de positieve effecten van een hea-

“Duurzaamheid zal zich in ons ziekenhuis echter vooral vertalen in het zorgvuldig selecteren van materialen en concepten die uitblinken op het vlak van onderhoudskost en levensduur. Alles moet ‘nurse proof’ zijn. Zo kozen we, bijvoorbeeld, voor een pvc-vloerbekleding als wandbekleding tot 1,10 meter hoog. Op die manier worden schokken door bedden die soms op hoge snelheid door de gang worden gejaagd, opgevangen.” “Met respect voor het budget kozen we waar mogelijk voor hoogwaardige, onderhoudsvriendelijke oplossingen”, aldus Jo De Maesschalck. “Eenvoudige materialen die gegarandeerd jarenlang meegaan en die meteen bijdragen tot een rijkelijke uitstraling.” ling environment – in de praktijk zien we echter dat er dikwijls niet meer wordt gedaan dan het spelen met kleuren”, gaat Henk Vincent verder. “In ons ziekenhuis gaan we echter verder… Het atrium en zijn nevenfuncties zijn opgevat als een speelse omgeving die eerder aan een hotelomgeving dan aan een zuiver klinisch ziekenhuis doet denken. Het is ook letterlijk het hart van het gebouw. Opname, ontvangst, mediatheek, restaurant, zithoeken, groen, horizontale en verticale circulatie komen hier samen. Door middel van lichtinval, natuurlijk aandoende texturen, bekledingen en kleuren, panoramische liften en kunstintegratie worden hier alle zintuigen geprikkeld. Het concept zal zo bijdragen tot het welbehagen en het genezingsproces.”

“In dat opzicht was de lange aanloopperiode tot het nieuwe gebouw eigenlijk een zegen. Kleine renovatiewerken in beide campussen waren ze zo dé opportuniteit om concepten en materialen uit te testen en verder te verfijnen. De ervaring die we hiermee opdeden komt nu bijzonder goed van pas.”

Toegangscontrole Volgens Henk Vincent is ook veiligheid een kernbegrip. “Zoals gezegd, willen we ons als ziekenhuis profileren als ‘open huis’ met laagdrempelig karakter. Toegankelijk, makkelijk bereikbaar en transparant. Maar het mag daarbij niet de bedoeling zijn dat iedereen overal binnen en buiten kan. Bepaalde ruimtes of afdelingen - zoals operatiekamers of medicijnkasten - moeten gesloten blijven voor bezoekers, maar ook voor onbevoegd personeel.”

“De circulatie voor patiënten en bezoekers is uiterst rationeel en intuïtief.”

“Voor een sluitend veiligheidsplan en toegangscontrole kwamen we terecht bij Nedap uit Groenlo, Holland. Zij boden ons een geavanceerd platform aan waarin alle systemen voor toegangscontrole, inbraak, videobewaking en online monitoring worden geïntegreerd. Dit brengt heel wat voordelen voor beheersbaarheid en management met zich mee. We krijgen nu een sleutelloos ziekenhuis waar elk personeelslid een badge heeft. Deze wordt persoonlijk ingesteld op het vlak van toepassingen en bevoegdheden. Complex sleutelbeheer is daardoor verleden tijd.”

Duurzaamheid Uiteraard werd ook nodige aandacht besteed aan de aspecten van duurzaam bouwen. Zo worden alle zichtbare daken (70 %) uitgevoerd als groendak. En wordt gebruik gemaakt van de Boorgat Energie Opslag-techniek (BEO-veld). Verder zal de verlichting voor 90 % bestaan uit LED lampen. Deze gaan niet alleen veel langer mee, ze zorgen bovendien voor een fikse besparing op de energiefactuur en geven extra mogelijkheden in sfeerschepping.

85 EDU & CARE

PROJECT

Koekjesfabriek Parein omgevormd tot nieuwe campus KdG De Karel de Grote-Hogeschool in Antwerpen startte in november vorig jaar met de bouw van haar nieuwe centrale campus Zuid. Vanaf 2016 zal het nieuwe complex plaats bieden aan zo’n 5.500 studenten en 500 docenten. “De bouw kadert in een strategisch huisvestingsplan waarbij we ook in onze andere campussen investeringen plannen”, verklaart directeur Infrastructuur Paul Deckers. “We kiezen daarbij voor een ‘kernenscenario’, waarbij we van 13 campussen gaan naar een drietal grote campussen dicht bij elkaar.”

Biscuiterie Parein In 2010 kocht de Karel de Grote-Hogeschool de site van de voormalige koekjesfabriek ‘Biscuiterie Parein’ en later de hoofdzetel van de bank AXA – tegenover het Antwerps Justitiepaleis – om er een nieuwe centrale campus te bouwen. Waar vroeger ‘Cha Cha’s’ en ‘Petit Beurres’ werden gefabriceerd, worden binnenkort toekomstige onderwijzers, pedagogen en verpleegkundigen opgeleid.

RAU RAU werd in 1992 opgericht door Thomas Rau. Het architectenbureau is gevestigd in Amsterdam en werkt vanuit een sterk bewustzijn ten aanzien van het ontwerpen van duurzame gebouwen. Vanuit een integrale ontwerp-methodologie werkt RAU zowel voor de publieke als private sector. Het motto is ‘Architectuur als Gesprek’. Want architectuur bij uitstek wordt niet alleen maar samen wordt gemaakt. Het bureau realiseerde in de afgelopen 20 jaar o.a. ruim 20 onderwijsprojecten. Variërend van basis- en middelbare scholen tot HBO en universiteitsgebouwen.

Met deze nieuwe campus vestigt KdG zich nu op drie opvallende locaties in en rond Antwerpen. “De campus aan de Groenplaats herbergt momenteel 3.800 studenten, en op onze campus in Hoboken willen we alle technische opleidingen concentreren”, aldus Paul Deckers. “De nieuwe campus aan de Troonplaats moet het sluitstuk vormen van ons kernenbeleid waarbij onze hogeschool zich omvormt van veertien kleinere naar drie grote campussen.” Niets te vroeg, want het totale studentenaantal van KdG steeg de afgelopen jaren tot boven de tienduizend. “Maar het is niet alleen die kwantiteit die ons noopt tot vernieuwing. Ook de kwaliteit van onze gebouwen moet mee evolueren volgens de nieuwste onderwijsevoluties.”

www.rau.eu

86 EDU & CARE

87 EDU & CARE

Bruisend centrum

Bouwpartners

Als antwoord op deze uitdagingen wordt de huidige fabriekssite deels gerenoveerd en deels vervangen door nieuwbouw. “Campus Zuid zal onderdak bieden aan de opleidingen van de onderwijsgroep Welzijn, Onderwijs en Gezondheidszorg. Ook de centrale hogeschooldiensten en de studentenvoorzieningen (KdG Stuvo) vinden hier hun thuishaven. Samen met de campussen van onze onderwijsgroep Management en Technologie en met Sint Lucas Antwerpen wordt dit binnenkort een bruisend centrum voor innovatie en ontwikkeling in Antwerpen”, aldus Paul Deckers.

“Om dit grootschalige project te realiseren, kozen we voor een samenwerking met de Tijdelijke Vereniging van de architectenbureaus Rau uit Amsterdam en Stramien uit Antwerpen. Arcade en Cenergie staan in voor de stabiliteitsstudies en de studies speciale technieken en Bopro voor de veiligheidscoördinatie. Samen zullen ze een nieuwbouw- en renovatieproject realiseren van zo’n 38 000 m2.”

“De bouw van deze nieuwe campus is een grote stap in het waarmaken van onze visie omtrent een krachtige leeromgeving. Een ruime, modern uitgeruste en flexibele infrastructuur is daar een belangrijk onderdeel van.”

Ontmoetingen centraal De nieuwe campus wordt een boeiende combinatie van oud en nieuw. Een transparante en overzichtelijke hogeschool waar ontmoeting centraal staat: zowel tussen student en docent, tussen oude en nieuwe architectuur, als tussen school en buurt. Geen eiland, maar een onderdeel van de wijk er omheen. “Het wordt ook een plek die kwaliteitsvol onderwijs ondersteunt. Zodat studenten als medewerkers worden gestimuleerd om de juiste competenties te ontwikkelen opdat ze later een eigen bijdrage kunnen leveren aan de samenleving.” Op de site komt een centrale onthaalruimte, een brede waaier aan multi-inzetbare onderwijs- en praktijklokalen, een hedendaagse mediatheek en studielandschap, meerdere aula’s, ICTondersteunde flexibele werkruimten voor docenten en medewerkers, een bewegingsruimte, een cafetaria, een boekhandel, parkeerplaatsen en fietsenstallingen.”

Centraal binnenplein “In het door hen ontwikkelde architectuurontwerp blijven de belangrijkste delen van het fabriekspand behouden. Ze krijgen een nieuwe bestemming als kantoorruimte, les- of praktijklokaal. Aan de Troonplaats en de Brusselstraat worden delen gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Zo maken we meer plaats voor grote aula’s, de cafetaria, een grote sportzaal en het open leercentrum met mediatheek en studielandschappen.” “Een centraal binnenplein vormt het hart van de campus en geeft het geheel licht en lucht. Het biedt toegang tot het gebouw en het open leercentrum dat zich uitstrekt over de verdiepingen aan de Troonplaats. Het binnenplein verbindt alle functies en sluit aan op de huizen er rond. Zo wordt de campus een stukje stad op zich dat studenten boeit en inspireert. Rondom dit centrale binnenplein komt een onthaalruimte, een ruime cafetaria, een leercentrum, een brede waaier aan multi-inzetbare les- en praktijklokalen en meerdere aula’s. Zowel binnen als buiten kunnen studenten en docenten op tal van plekken samenwerken, overleggen en studeren. Het bouwprogramma ondersteunt en stimuleert zo kwaliteitsvol en toekomstgericht onderwijs.”

Duurzaamheid “Het geheel wordt ook een duurzaam, energie- en milieubewust gebouw. De centrale ligging in de stad en de goede

88 EDU & CARE

bereikbaarheid met openbaar vervoer vullen we aan met een ruime, ondergrondse fietsenparking.” “In het gebouw zelf zorgen we voor flexibel ruimtegebruik. We isoleren buitengevels en voorzien groendaken. Technieken en installaties zijn opgevat volgens energiezuinige principes zoals minimale CO2-emissie, nachtventilatie, thermal-grid verwarming, maximale energiebesparing en zoveel mogelijk hernieuwbare energiebronnen. Ventilatie gebeurt grotendeels natuurlijk. Ook water en zon benutten we optimaal om het verbruik van het gebouw te reduceren.” Voor al deze inspanningen krijgt het project het BREEAM ‘Excellent’ label.

Stramien Stramien is een ontwerpbureau voor architectuur en stedenbouw. De integratie van beide disciplines is de sterkste drijfveer van het bureau. Met een team van 30 ontwerpers, architecten en stedenbouwkundigen staat het bureau garant voor een integrale benadering van elke opdracht. Het architectenbureau ontwerpt woningen, publieke en private gebouwen. Zowel renovatie- als nieuwbouwprojecten variërend van grotere gehelen tot individuele opdrachten. Een bijzondere aandacht voor de herbestemming van het patrimonium, en dit volgens duurzame principes, kenmerkt de aanpak. Stramien integreert stedenbouw en architectuur bij elk project. Dit komt het sterkst tot uiting in stadsprojecten, van bij het masterplan tot en met de uitvoering. De aandacht strekt zich uit ‘van stoel tot stad’. www.stramien.be

ORIGINAL LAMINATE | SINT-JORIS ZORGSCHOOL, MENEN

pro.pergo.be

PROJECT

Passiefschool De Vonk schiet uit startblokken In Knokke-Heist wordt op dit moment volop gebouwd aan een nieuwe campus voor gemeenteschool De Vonk. Een multifunctioneel, duurzaam en eigentijds passief schoolgebouw met een kleuterafdeling en lagere school. Met centraal een polyvalente turnzaal die ook kan gebruikt worden als ontmoetingsruimte, theater of feestzaal. In juni 2016 zou de nieuwe school worden opgeleverd. Waarna ze de meer dan 235 leerlingen van de scholen in de Eward Verheyestraat en in Zevekote zal ontvangen.

90 EDU & CARE

Duurzaam, flexibel, eigentijds De nieuwe school komt op een open terrein van ongeveer twee hectare tussen de Kragendijk en de Jan Devischstraat. Op de grens van een open landschap van weiden en akkers, maar toch in de onmiddellijke nabijheid van het centrum van Knokke. “Met dit project realiseren we de wens van het gemeentebestuur om te investeren in een eigentijds schoolgebouw in een groene omgeving”, vertelt Inge Van Wassenhove, projectleider van AGSO Knokke-Heist. “Duurzaamheid en multifunctionaliteit waren daarbij de speerpunten.” Het ontwerp werd toevertrouwd aan NL Architect en studiebureau ABT België. Deze laatste neemt ook de rol van uitvoerend architect op zich.

Klasoverschrijdend Volgens Leen Heyrman, ingenieur bij ABT België, kwam NL Architects in zijn ontwerp tegemoet aan de vernieuwde pedagogische visie van de bouwheer. “Zowel bij de kleuters als bij de lagere schoolklassen werd er veel ruimte voorzien buiten de klas. Dit zal aanzetten tot klasoverschrijdend werken en individuele leertrajecten. In het verlengde hiervan zal de vleugel van de lagere school 14 klassen omvatten in een kring rond een centraal open leercentrum.” “Lagere school en kinderdagverblijf zijn gehuisvest in een gebouw met campusachtige setting. De polyvalente turnzaal bevindt zich in het midden en vormt het hart van de school. Deze zaal is tegelijk ontmoetingsruimte, theater, feestzaal en verbindende element.”

91 EDU & CARE

“Rond de zaal komt een rondgang die leerlingen en bezoekers over het gebouw verdeelt. Deze geeft toegang tot de vier volumes: lagere school, kleuterschool, administratief gedeelte en polyvalente ruimte. Een dikke wand om de zaal neemt de kleedruimten en toestellenberging in zich op, maar bevat ook speelen werkplekken die de omringende gang verder zullen activeren. De wand opent zich hier en daar om visuele en fysieke ontmoetingen mogelijk te maken.”

Volledig gelijkvloers “Doordat het lager- en kleuteronderwijs, het administratief gedeelte en de overige multifunctionele ruimtes als vleugels aan de turnzaal worden gekoppeld, ontstaat een geleed gebouw. De vele tussenliggende buitenruimten bieden in- en doorkijk en zorgen ervoor dat er veel te beleven valt wanneer je je door het gebouw beweegt.” “Het gebouw heeft een helder en duidelijk schema waarin kleine kinderen makkelijk hun weg vinden. Ook het naschoolse gebruik voor de buurt is goed te organiseren. Enige nadeel is de grote terreininname om het volledig gelijkvloers gebouw te realiseren. Dit was echter noodzakelijk om een aantrekkelijke, warme en zeer kindvriendelijke schoolomgeving te creëren.”

AGSO Knokke-Heist AGSO Knokke-Heist werd door de gemeente Knokke-Heist opgericht om vastgoedtransacties en concrete stadsontwikkelingsprojecten uit te voeren. Het autonoom gemeentebedrijf kan zo snel en soepel inspelen op marktontwikkelingen en de visie van het gemeentebestuur helpen realiseren. www.agsoknokke-heist.be

NL Architects Het onderzoeken en bewerken van het bestaande, om onverwachte mogelijkheden aan het licht te brengen, staat centraal bij NL Architects uit Amsterdam. Niet zozeer de vorm, maar juist de strategie van de ontwerpen staat voorop. Enorme projecten zoals Cruise City/City Cruise in 2004 en Parkhouse/Carstadt in1995 bleven slechts ontwerpen op papier. Hiernaast tonen enkele gerealiseerde plannen duidelijk aan dat de strategie van de groep architecten ook kan uitmonden in tastbare resultaten. www.nlarchitects.nl

ABT België Studiebureau voor stabiliteit en bouwkunde ABT België uit Antwerpen is een zelfstandig onderdeel van het Nederlandse studiebureau ABT. Het is een multidisciplinair bureau dat een volledig pakket aan bouwtechnische dienstverlening verzorgt. Enerzijds groot genoeg voor een integrale, multidisciplinaire dienstverlening. Anderzijds klein genoeg om flexibel en persoonlijk maatwerk te kunnen bieden. De manier van werken is helder en effectief: de architect zo vroeg mogelijk ondersteunen en intensief samenwerken met de bouwheer en alle overige adviseurs. Integratie van architectuur en techniek is daarbij de sleutel tot een soepel ontwerpen bouwproces, lagere bouwen exploitatiekosten en een gebouw dat precies zo wordt als de architect het bedoeld heeft. www.abt-belgie.eu

92 EDU & CARE

“Het volledige gebouw ligt een halve meter verdiept in de grond en opent zich naar het plein en groen door middel van grote raampartijen en galerijen. Vooraan bij de lagere school en achteraan bij de kleuterschool komt een overdekte speelplaats en grote groene bufferzone met moestuin en schuifaf. Op het dak van die kleuterschool kwam zelfs een ‘vulkaan’.”

Passiefschool “We kozen bewust voor een duurzame passiefschool. Met die keuze wil het gemeentebestuur niet alleen de kinderen, maar ook de ouders sensibiliseren. Het

groendak op de vulkaan vooraan het gebouw maakt het ook voor passanten duidelijk dat dit niet zomaar een school is. Die duurzame visie wordt doorgetrokken in goede isolatie, het optimaal gebruiken van zonne-energie, het vermijden van oververhitting door zonnewering (de luifel fungeert hier als zonnewering), energiezuinige installaties, hybride ventilatie, het hergebruik van regenwater, de automatische koeling door nachtventilatie, een waterbekken en de mogelijkheid om zonnepanelen te plaatsen op het dak.”, aldus Inge Van Wassenhove.

93 EDU & CARE

PROJECT

Kotville, hoogwaardige studentenhuisvesting in Brugge Gent weze gewaarschuwd. Enkele belangrijke ontwikkelingen zullen er de komende jaren voor zorgen dat de ‘braindrain’ van West-Vlaamse studenten zal ophouden en dat Brugge zich – eindelijk – zal profileren als studentenstad bij uitstek. Nu al spelen opmerkzame bouwpromotoren in op de voorspelde studententoestroom. Het wellicht opmerkelijkste initiatief is Kotville: 125 volledig afgewerkte studentenflats of studio’s op een toplocatie. Nabij de expresweg die een vlot verkeer garandeert, dicht bij het station en op een boogscheut van de VIVES hogeschool.

Brugge studentstad? In de Joseph Wautersstraat in SintMichiels sloot onlangs Brugotel definitief de deuren. Het hotel met 49 kamers zal plaatsruimen voor Kotville, een gloednieuw studentenhuis met 125 kamers, 40 parkeerplaatsen, een fietsenberging bui-

ten en een ruime fietsenberging binnen met individuele afsluitbare fietshaken. Niet verwonderlijk, want binnen drie jaar mag Brugge zich meer dan ooit een studentenstad noemen. De komende jaren wordt een toenemende stroom studen-

94 EDU & CARE

ten naar de Stad Brugge voorspeld. Er is immers een verplaatsing van de campus Oostende naar Brugge en er komt eveneens een nauwere samenwerking met de Katholieke Universiteit Leuven en VIVES. Het aantal studenten in Brugge zal daardoor op korte tijd verdubbelen van 4.000

naar 8.000 studenten. Met het interessant vastgoedproject anticipeert initiatiefnemer Euro Immo uit Nieuwpoort nu al op deze ontwikkelingen. “De huidige beschikbare studentenkoten bevinden zich vooral in verouderde panden in de binnenstad. Met Kotville realiseren we een hoogkwalitatief pioniersproject. Een alternatief dat beantwoordt aan de huidige luxe- en comfortbehoeften van onze studenten”, aldus zaakvoerder Stefaan Dhondt. “Ons target is om de studentenkamers af te werken tegen april/mei 2016. De studenten zullen er hun intrek kunnen nemen vanaf september 2016.”

Gespecialiseerd ontwerpbureau “Kotville is een project van vele investeerders. Wijzelf en de andere betrokken bouwpromotoren beschikken over een ruime ervaring en hebben een doorgedreven kennis van mede-eigendom in het algemeen en het beheer in combinatie met verhuur in het bijzonder.” “Alle betrokkenen waren zich daarbij bewust van het belang van een goed doordacht ontwerp. Daarom stelden we onmiddellijk na het verwerven van de gronden met BAU uit Roeselare een gespecialiseerd kantoor op het vlak van

studentenhuisvesting aan om het ontwerp uit te tekenen. Niet enkel architecturaal moest het zo een prachtig project worden, ook op het vlak van technieken wilden we dat er een doordacht en compromisloos voorstel op tafel kwam liggen. En daar is het team ter dege in geslaagd.”

Hoogwaardige afwerking Elke kamer of studio wordt compleet afgewerkt. • Afzonderlijke sanitaire ruimte met douche, hangtoilet, lavabo met spiegelkast. • Vaste vloerbekleding • Volledig geschilderd • Voorzien van het nodige meubilair • Voldoende stopcontacten en eveneens internetaansluiting • Flatscreen • Koelkast • Kitchenette (enkel in studio’s) Ook de gemeenschappelijke delen worden afgewerkt met duurzame, onderhoudsvriendelijke materialen.

Ventilatie, isolatie en verwarming “Daarnaast zal de residentie aan de meest strenge isolatie- en ventilatienormen voldoen. Er wordt gestreefd naar

een K-waarde van 40 en een E-peil van 70. Zo garanderen we een minimum aan energieverbruik en wordt de energiefactuur tot een minimum herleid. Voor ventilatie kiezen we het type D, met permanente verluchting. Constante frisheid wordt gegarandeerd, zonder de warmte te laten ontsnappen. Ook de akoestische normen zien we als uitermate belangrijk. Hier willen we voldoen aan de NBN S01400-1 norm.” Verwarming en het gebruik van warm water wordt door de bouwpromotoren in een gemeenschappelijke ruimte voorzien. Geen extra onderhoud, geen extra zorg. Per periode worden de individuele tellers opgenomen om de kost onderling te verdelen.

Garantie op een veilige omgeving “Ook veiligheid was een speerpunt. Het reilen en zeilen binnen het project zal beheerd worden door de syndicus, samen met de conciërge. Eveneens komen er diverse geregistreerde camera’s in en rond de residentie. Dit geeft iedereen de zekerheid dat de afspraken worden gerespecteerd én dat alle bewoners in een veilige omgeving kunnen studeren.” www.kotville.be

95 EDU & CARE

PROJECT

Vliegende doorstart voor Scholen van Morgen Het einde van het bouwverlof was voor Scholen van Morgen het startsein voor de bouw van maar liefst tien nieuwe scholen in Vlaanderen: drie ervan in de omgeving van Geel, twee in Ternat en twee in Zwevezele. Ook in Hofstade, Edegem en BaarleHertog gingen de bouwwerken voor nieuwe schoolinfrastructuur van start. De inhaaloperatie zorgt er zo voor dat de beloofde tsunami van nieuwe onderwijsinstellingen op volle kracht blijft doorrazen.

96 EDU & CARE

Drie nieuwe Geelse scholen In Geel werden de werven opgestart voor het Sint-Jozefsinstituut, voor het Sint-Dimpnacollege en Vrije Basisschool Sint-Dimpna, en iets verderop, in Kasterlee, ook voor het Sancta Maria Instituut. Zowel deze drie projecten, als de eerder opgestarte bouwwerf voor het SintAloysiusinstituut, ook in Geel, werken met dezelfde hoofdrolspelers: de tijdelijke vennootschap architectuurstudio Herman Hertzberger - Studio Plus Architecten, aannemer Hooyberghs en inrichtende macht Kogeka in samenwer-

king met vzw katholiek basisonderwijs Sint-Dimpna.

Nieuwbouwprojecten in Ternat In Ternat werden zowel basisschool De Brug als middenschool Sint-Angela in de steigers gezet. Voor kleuter- en lageronderwijs worden zo maar liefst 28 nieuwe klaslokalen gerealiseerd. En voor de leerlingen van de middenschool verrijst er een nieuwe vleugel met moderne praktijk- en vaklokalen. Beide bouwprojecten werden ontworpen door De Jong Gortemaker Algra. Aannemer Valens zorgt voor de realisatie en het 30-jarig onderhoud.

97 EDU & CARE

Zwevezele: brede en speelse scholen Ook De Regenboog en De Horizon in Zwevezele worden gerealiseerd door Scholen van Morgen. In de nieuwe De Regenboog komen klassen, kantoren en zorglokalen, maar ook een vleugel voor naschools gebruik door de academie en de buurt. Architecten Vande Kerckhoveburo aRCHITEC ontwierpen het bouwproject. Antwerpse Bouwwerken staat in voor de bouw en het onderhoud. De Horizon wordt een speelse school, met veel aandacht voor groen en speelruimte. Met naast kleuterklassen ook een refter en polyvalente ruimte. Ook hier

BELGIAN QUALITY BRAND

LUCHTDICHTE FOLIES VOOR DE SCHOLEN VAN MORGEN

LUCHTDICHTINGSFOLIE IDEAAL GESCHIKT VOOR DE TOEPASSING VAN GROTE OVERSPANNINGEN • ZEER STERKE, DAMP- EN LUCHTDICHTE FOLIE • VOLVLAKS ZELFKLEVEND • DOORTRAPVEILIG • SPECIAAL VOOR GEBRUIK IN PLATTE DAKEN MET GROTE OPPERVLAKTE, Z.A. SCHOOLGEBOUWEN, GYMZALEN, SPORT- EN INDUSTRIEHALLEN • GROTE OPPERVLAKTE MET ÉÉN ROL DOOR LAAG EIGEN GEWICHT

Intelligent Glue Technology - IGT Technologie waarbij lijmen worden ontwikkeld die zich variabel gedragen in functie van de ondergrond, luchtvochtigheid, kleefkracht, gebruiksvriendelijkheid en rendement

gratis advieslijn

0800 90 90 3

www.belgaclima.be Belga Plastics nv . Gontrode Heirweg 142 . B-9090 Melle . T +32 (0)9 210 77 60 . [email protected]

ging architecten Vande Kerckhove-buro aRCHITEC aan de slag. Bouw en onderhoud zijn voor rekening van Jan De Nul nv.

Hofstade, Edegem en Baarle-Hertog In het groene Hofstade, dichtbij Aalst, wordt het scholencomplex SBS ’t Hofje onder handen genomen. Een deel wordt afgebroken en vervangen door nieuwbouw; een ander deel gerenoveerd. Antwerpse Bouwwerken bouwt hier volgens het ontwerp van De Jong Gortemaker Algra. Binnen het bouwproject voor ’t Kofschip in Edegem wordt het bestaande kleuterschooltje afgebroken en een nieuw gebouw opgetrokken, inclusief sportzaal. Het nieuwe schoolgebouw werd ontworpen door Architectenbureau Marlies Rohmer. Reynders B&I staat in voor de bouw en het 30-jarige onderhoud. Tot slot steken we de Nederlandse grens over naar de Belgische enclave BaarleHertog. Daar krijgt vrije basisschool De Vlinder een nieuw gebouw met sporthal op een nieuwe locatie. Geurst & Schulze Architecten ontwierpen de school. Hooyberghs voert die plannen uit en onderhoudt de school gedurende 30 jaar.

Scholen van Morgen Enkele jaren geleden ging de Vlaamse overheid op zoek naar een alternatieve manier om de lange wachtlijst in scholenbouw in te korten. De inhaalbeweging voor schoolinfrastructuur werd in het leven geroepen en per decreet vastgelegd. Na een openbare procedure duidde de overheid een private partner aan die instaat voor het ontwerp, de bouw, het onderhoud en de financiering van de scholen. Deze private partner is een samenwerking tussen AG Real Estate en BNP Paribas Fortis. De publieke en private partner vormen samen de DBFMvennootschap, genaamd “DBFM Scholen van Morgen nv”. Deze is verantwoordelijk voor de concrete uitwerking van het programma dat bestaat uit 165 projecten, goed voor meer dan 200 nieuwe of gerenoveerde schoolgebouwen. www.scholenvanmorgen.be

99 EDU & CARE

INTERVIEW

Scholen van de Toekomst, incubator voor het onderwijs Sinds 2014 is de ‘School van de Toekomst’ in Izegem operationeel. In deze inspiratieruimte kunnen scholen, architecten en studiebureaus zien en beleven wat de onderwijstechnologie vandaag en morgen te bieden heeft. Wat er technologisch mogelijk is in de inrichting en uitrusting van klaslokalen. En welke innovatieve en duurzame oplossingen daarvoor gebruikt kunnen worden. Initiatiefnemers willen op die manier het onderwijs helpen klaarstomen voor de uitdagingen van de toekomst.

100 EDU & CARE

Leeromgeving van de toekomst? “Onze maatschappij is constant in beweging en wordt technologisch steeds ingewikkelder. Onderwijs moet zich continu aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Samen met andere stakeholders dient de educatiesector klaar te staan om de uitdagingen van de toekomst aan te pakken. Maar omwille van budgetten en tijdsgebrek knelt hier vaak het schoentje. ‘School van de Toekomst’

wil hier een oplossing aanreiken. In onze expositieruimte in Izegem demonstreren we heel wat duurzame en innovatieve oplossingen die nu en in de toekomst kunnen bijdragen tot een stimulerende lesomgeving”, zegt Bert Dekeyzer van School van de Toekomst. “Net zoals het Huis van de Toekomst inspireren we in deze up-to-date leeromgeving scholen, architecten en studiebureaus met innovatieve en duurzame

oplossingen zoals een domoticasysteem, beamers, innovatief schoolmeubilair, touchscreen, e-screen. Maar ook bouwtechnische elementen zoals een ventilatie systeem D, regenwaterrecuperatie, beveiliging, isolatiemogelijkheden,…” “Dat is echter niet alles. In onze werking focussen we ons op twee zaken. In de eerste plaats het organiseren van kwaliteitsvolle opleidingen voor onderwijsstakeholders en architecten/studiebureaus. Dit zowel voor algemene als technische, duurzame opleidingen. Daarnaast ondersteunen we onderwijs bij het opzetten van projecten/subsidiedossiers rond internationalisering, ondernemingsschap, samenwerkingsverbanden, duurzaamheid,...”

Vrijwilligersinitiatief Dekeyzer benadrukt dat de praktijkopstelling een niet-commercieel initiatief is. “We zijn een groep mensen die iets willen terugdoen voor de maatschappij. Eerst dachten we aan het opstarten rond duurzaamheid. Iets later kwam daar het idee voor de ‘School van de Toekomst’ bij.” “Onze organisatie draait op een groep van zo’n 140 vrijwilligers en bijdrages van bedrijven. We werken voorlopig zonder subsidies van de overheid.” School van de Toekomst werkt voor en door het onderwijs. “We gaan in principe zelf op zoek naar de voor ons relevante elementen die we hier willen tonen. Maar we staan vanzelfsprekend ook open voor andere nieuwe technologieën en bedrijven. Voor de bouw werkten we samen met tal van technische scholen uit de omgeving. Een vorm van werkplekleren waarbij leerlingen buiten de schoolwerkplaats ervaring konden opdoen. met de nieuwste toepassingen (werkplekleren)”, aldus Dekeyzer.

Zonnepanelen met batterijopslagsysteem “Dankzij de steun van alle betrokkenen wordt de inspiratieruimte steeds verder afgewerkt. Eén van de eerste systemen die we integreerden was de hemelwaterput van 20.000 liter van O Beton. Deze wordt aangestuurd door een pomp

101 EDU & CARE

Verse lucht om beter te leren. Gedecentraliseerd ventilatie ideaal voor scholen. • Lage installatiekost • Totale controle van het ventilatie toestel • Een laag geluidniveau

Meer info ?

www.codume.be ANN. CODUME EDUSCRIPT AIRMASTER 230x149 mm NL.indd 1

Bezoek ons op stand 8623

26/04/13 16:41

nora vloerbekledingen zijn de beste van de klas rubber vloerbekledingen voor het onderwijs

nora flooring systems tel. +32 2 657 52 50 www.nora.com/be-nl

en een decentrale regeling van GEP Benelux. Op een scherm kan je nagaan hoeveel hemelwater er in de tank zit, hoeveel spoelbeurten voor de toiletten dat vertegenwoordigt en hoeveel leidingwater daarmee uitgespaard wordt. Het bijgeleverde educatieve paneel maakt termen als waterbesparing en de (maatschappelijke) kostprijs van water heel concreet. Het zal zo aanzetten tot een meer verantwoord omgaan met water door leerlingen, leerkrachten, ouders en andere gebruikers. De speciaal ontwikkelde Trident filter is gemakkelijk te installeren en is bovendien zelfreinigend”

Zonnepanelen met batterijopslagsysteem “Nog een voorbeeld? School van de Toekomst beschikt over een installatie die zonnepanelen combineert met een batterijopslagsysteem. Want bij een stroomonderbreking werkt een omvormer van een traditionele zonnepaneleninstallatie niet meer. Een energieopslag- en verdeelsysteem biedt hier de oplossing. Als het elektriciteitsnet uitvalt, levert het systeem ononderbroken stroom vanuit de zonnepanelen en/of de batterijen. Cleantec Trade, BYD en Perpetum zorgden voor de installatie van zonnepanelen en opslagsystemen.” “Voor scholen kan een dergelijk systeem een grote meerwaarde bieden. In het weekend verbruikt een schoolgebouw nagenoeg niets. De energie die de zon-

nepanelen produceren, wordt dan in de batterijen opgeslagen. Elke weekochtend is er een piekverbruik: dan worden alle computers en machines opgestart, wat erg veel elektriciteit vraagt. Indien de zonnepanelen dan te weinig leveren, kan de overige energie uit de batterijen gehaald worden. Bovendien worden scholen ‘s avonds steeds vaker gebruikt voor sportactiviteiten en avondonderwijs. Ook daar kunnen de batterijen hun steentje bijdragen.” “Op dit moment is een dergelijk systeem veel te duur om te implementeren in de nieuwe onderwijsinstellingen. Maar doorheen de jaren zal de prijs ongetwijfeld dalen. Op dat moment zullen we perfect weten wat precies de initiële installatiekost, de onderhoudskost, de gerealiseerde winsten en dus de terugverdientijd zal zijn.”

Verdonck uit Beveren aan de IJzer voor de grondwerken bij het installeren van de regenwaterrecuperatie. Cinedream installeerde de cinemazaal, uiteraard met het nodige zitcomfort. BOSS Paints kleurde de wanden op basis van een doordachte kleurenstudie. Niko zorgde voor domotica binnen. Er kwam een lage temperatuur radiatoren van Jaga. Remeha vervolledigde het verwarmingsplaatje. En EMS security en Securitas garandeerden een sluitende toegangscontrole. En niet te vergeten Dox zorgde voor optimaal schoolmeubilair. Teveel om op te noemen eigenlijk.”

Up-to-date technologie

“Het is de bedoeling dat de School van de Toekomst een werk in uitvoering blijft. Deelnemende bedrijven kunnen telkens hun meest geavanceerde of vernieuwende technieken inbrengen. Een lijst van deelnemende bedrijven vind je trouwens terug op de website. Naast inspiratieruimte zullen zowel leslokaal, zithoek, cinemaopstelling kunnen gebruikt worden door scholen, ontwerpers, participerende en andere bedrijven en verenigingen voor vergaderingen, demonstraties, opleidingen.”

“Naast regenwateropslag en zonnepanelen zijn in onze ruimte op dit moment verlichting met aangepaste kleurtemperatuur en veranderende lichtintensiteit terug te vinden. Het systeem van Philips noemt Schoolvision. Werkt nu nog op TL5-lampen, maar in 2016 komt er een LED-variant. Evenals nieuwe ICTtoepassingen, beamers, ergonomisch zitmeubilair dat samenwerking in groepen bevordert, digitale examens en supersnel internet.” “Monteyne uit Jabbeke , bijvoorbeeld, stond in voor de grondbemaling, Tim

103 EDU & CARE

“Maar er is nog ruimte voor verbetering. Zo willen we absoluut een project opstarten rond digital signage (zowel indoor en outdoor).

Werk in uitvoering

www.schoolvandetoekomst.eu

RONDE TAFEL

RONDE TAFEL: drinkwatersystemen en efficiënt waterbeheer in education & healthcare

104 EDU & CARE

“Is de ecologische voetafdruk van gerecupereerd grijs water niet groter dan het gebruik van gewoon leidingwater? Deze vraag kan eigenlijk best beantwoord worden door een doordachte levenscyclusanalyse.”

105 EDU & CARE

Hoe zit het met de drinkwatersystemen en waterbehandeling in onze onderwijs- en zorginstellingen? Hoe kunnen we zorgzaam omspringen met water en zo twee vliegen in één klap slaan: een fikse ecologische én economische besparing? Hoe garanderen we daarbij veiligheid, comfort en hygiëne? We legden deze vragen voor aan maar liefst 10 experts die zich rond onze tafel verzamelden. Het resultaat? Een geanimeerd gesprek dat ook nadien, op de parking, werd voortgezet.

Spaarzaam omspringen met water “Drinkwater is een basislevensmiddel waarmee we voorzichtig moeten omspringen. Niet alleen in Derde Wereld landen, maar ook dichter bij huis. Want ook in België dreigt er op termijn waterschaarste.” “Dat komt niet natuurlijk doordat het hier te weinig regent. Maar omdat we slecht omgaan met het regenwater dat in onze bodem terechtkomt. Door de grote bevolkingsdichtheid verbruiken we op een beperkte oppervlakte relatief veel water. En door de dichte bebouwing en vele verharde wegen loopt het water snel weg naar de riolering. Waarlangs het via waterlopen naar zee stroomt en dus niet in de bodem terechtkomt.” “Ons grondwaterpeil is de jongste 50 jaar gemiddeld met 80 meter gedaald en in sommige grondwaterlagen zelfs met 140 meter. De gemiddelde waterbeschikbaarheid per inwoner per jaar bedraagt in Vlaanderen en in Brussel slechts 1.480 m3. Dat is minder dan de helft van het Europese gemiddelde, en niet ver boven de grens van 1.000 m3 die de Verenigde Naties beschouwen als een ernstig watertekort.”

Kraanwerk “Hoog tijd dus om ons verbruik te herdenken. Dat we daarmee meteen onze wateren energiefactuur fors zien

dalen, is uiteraard mooi meegenomen. Watergebruik in scholen en zorginstellingen heeft een gigantische kost. Zowel economisch als ecologisch. Een voorbeeld? Een school met 65 traditionele kranen die dagelijks 70 keer worden gebruikt gedurende 180 dagen heeft een verbruik van ongeveer 8 miljoen liter per jaar. Indien je daarvoor zelfsluitende kranen gebruikt, ligt het verbruik maar 84 % lager. Met elektronische kranen bespaar je zelfs tot 92 %. Dat is jaarlijks 7,36 miljoen liter. De meerkost van deze kranen is zo ontzettend snel terugverdiend.” “Deze besparing wordt onder meer gerealiseerd door de toevoer snel te onderbreken via kraanwerk met automatische zelfsturing. Die bovendien een gegarandeerde sluiting hebben bij het vertrek van de gebruiker. Verzuim wordt zo uitgesloten. Een vooringesteld regelbaar debiet zorgt dan weer voor een comfortabel gebruik en dus een optimale waterén energiebesparing. Want dankzij dit systeem kunnen leidingen en warmwaterproductietoestellen met een beperktere capaciteit worden gebruikt.” “Ook aan de veiligheid werd gedacht. Thermostatische kranen hebben een stabiele temperatuur, ongeacht de verschillen in de installatie. Bovendien is er een antiverbrandingsveiligheid. In geval van een onderbreking van de koudwatertoevoer sluiten de kranen ogenblikkelijk de

106 EDU & CARE

“Wie kiest voor een permanente chemische desinfectie komt bedrogen uit. Waar je normaal een drinkwaterinstallatie hebt die moeiteloos 50 jaar meegaat, krijg je er nu een waarvan de levensduur fors wordt beperkt. In sommige gevallen tot slechts een paar jaar.”

Leidingnetwerk

warmwatertoevoer af. Verder kunnen ze worden uitgerust met een temperatuurbegrenzer.”

“Deze raad geldt trouwens niet alleen voor het kraanwerk, ook een perfect werkend leidingnetwerk is van cruciaal belang voor een optimaal watersysteem. Een correcte installatie en geregeld onderhoud moeten dit garanderen. Toch knelt daar vaak het schoentje.”

Vandaalbestendig en nurse proof “Belangrijk daarbij is dat kraanwerk wordt gebruikt dat speciaal voor deze functies werd ontwikkeld. Nog te vaak wordt - veelal omwille van budgettaire redenen - gekozen voor gewone kranen die ook in huishoudens worden gebruikt. Kortzichtig, want dergelijke kranen werden ontworpen om slechts enkele malen per dag te gebruiken.”

“Nog te vaak zien we dat de door studiebureaus voorgeschreven technieken en producten niet worden gevolgd. Er wordt gekozen voor inferieure producten. Handleidingen worden niet gevolgd. Beschermingsmaatregelen genegeerd. Van bij het begin heeft vuil vrijspel. Tijdsdruk, budgettaire besparingen en het niet opnemen van verantwoordelijkheid zijn de belangrijkste redenen.”

“Kranen in scholen en ziekenhuizen worden iedere dag tot honderden malen geopend en gesloten. En dikwijls niet met dezelfde omzichtigheid als thuis. Dergelijk kraanwerk moet dan ook tegen een stootje kunnen. Een stevige vormgeving moet losrukken verhinderen. En een schokbestendig mechanisme de kraan bestand maken tegen honderdduizenden handelingen. Een antiblokkeringsysteem verhindert dan weer het blokkeren in werkende toestand. En met verstevigde bevestigingen wordt een maximale weerstand gegarandeerd.”

“Het installeren van een bouwrecht en een stringente werfcontrole zouden veel kunnen oplossen. Jammer genoeg zien we bij de beslissingsnemers geen enkel initiatief in die richting.” “Ook de controle moet beter. In ziekenhuizen zien we dat het watersysteem meestal goed wordt opgevolgd, maar in scholen en ZVC is dit veel minder het geval. Terwijl de meeste systemen best minstens eenmaal per jaar moeten worden gecon-

“Wil je niet elke week een nieuwe kraan aanschaffen? Investeer dan meteen in de juiste materialen.”

107 EDU & CARE

troleerd. Veel instellingen treden echter pas op wanneer er zich een probleem stelt. Of zelfs dan nog niet. Deze veronachtzaming kan echter leiden tot zeer gevaarlijke toestanden…”

Legionella “Eén van de grootste gevaren waarover moet gewaakt worden is het onder controle houden van de Legionallabacterie, de voornaamste veroorzaker van de veteranenziekte en Legionellagriep. Deze waterminnende bacterie is totaal ongevaarlijk wanneer ze gedronken wordt, maar wordt dat wel bij inademing van vernevelde waterdruppeltjes waarin ze geconcentreerd aanwezig is. Denk aan douches, whirlpools, aircosystemen met luchtbevochtiging, koeltorens, sprinklerinstallaties,…”

“Om te groeien, heeft Legionella voedingsstoffen nodig zoals aminozuren, mangaan, ijzer, magnesium,... Die vinden we terug in de biofilm die zich onvermijdelijk vormt op de wanden van leidingen en hun onderdelen. Ook een toenemende ijzerconcentratie versterkt het effect, evenals de corrosie van verzinkt staal. De bacterie kan ook groeien in stagnerend water, zoals in dode vertakkingen of leidingen naar weinig gebruikte tappunten.” “De belangrijkste groeifactor is echter temperatuur. Met een maximale groei tussen de 35 en 40 °C. Boven de 55 °C is er geen groei meer.”

Legionellapreventie “Sinds 2007 is het Legionellabesluit van kracht. Dit besluit legt maatregelen op

108 EDU & CARE

voor watervoorzieningen in publiek toegankelijke inrichtingen. Zo is het wettelijk verplicht om Legionellagroei in sanitaire installaties in te tomen.” “Centraal daarbij staat de temperatuursbeheersing. Warmwaterproducties moeten, indien er wordt gewerkt met een centrale verhitting, een temperatuur hebben van 55 °C of meer. Koudwaterleidingen moeten onder de 25 °C blijven. Terugkeerleidingen naar de verwarmer moeten dan weer een watertemperatuur garanderen van minstens 55 °C.” “Minstens even belangrijk is het voorkomen van stagnatie van het water in de leidingen. Door de doorstroming in de drinkwaterinstallatie te verbeteren, zal automatisch het temperatuursprofiel in

Deelnemers Ronde Tafel Wij danken alle deelnemers aan het rondetafelgesprek. Indien je vragen of opmerkingen hebt, kan je hen steeds contacteren via onderstaande gegevens: BWT:

Erik De Winter, product manager CT • [email protected] • www.bwt.be

Delabie:

Frank Desmet, sales manager • [email protected] Geoffrey Moerman, technisch-commercieel • [email protected] • www.delabiebenelux.com

Farys:

Frederik Pardo, Xavier De Wintere • [email protected] • www.aquadomo.be

Franke:

Stijn Willekens, Head of Sales Belgium • [email protected] • www.franke.com/watersystems

Geberit:

Hans Leen, product manager • [email protected] • www.geberit.be

Technum: Stefaan Devriese, projectleider building • [email protected] • www.technum.be Schell:

Dirk Vanden Breede, directeur, Michel Van Boxstael, projectmanager • [email protected] • www.schell.eu

Spirotech: Eddy Jansen, Business Director BeLux & Industry Global • [email protected] • www.spirotech.com

een installatie verbeteren. Omgekeerd is dat niet automatisch waar.” “Hiernaast moet je voldoende oog hebben in het vermijden van volgende problemen: het onvoldoende geïsoleerd zijn van de leidingen - zowel warm als koud -, het te dicht bij elkaar leggen van het warm- en koudwatercircuit, een te grote afstand tussen verhittingspunt en tappunt, een onvoldoende capaciteit van de boiler of opslagtank, een onvoldoende rondpompdebiet bij circulerende circuits, het ontbreken van regelmatig reinigen en ontkalken van opslagtanks, en van boilers, douche- en kraankoppen.” “De hoge temperatuur van het warmwatercircuit veronderstelt het veralgemeend gebruik van thermostatische kranen. Doorspoelen van de leidingen met water op hoge temperatuur is een doeltreffend middel. De bacterie sterft zeer vlug af bij temperaturen van 70° C. Het is dan ook aan te raden het circuit geregeld door te spoelen met water van 70° C gedurende 4 door elk tappunt.” “Elektronische kraanwerk uitgerust met een periodieke spoelcyclus versterkt dit. Zo kan je zorgen voor een automatische spoeling van 45 seconden die elke 24u na het laatste gebruik geactiveerd wordt.”

Chemische desinfectie? “Indien er toch een verhoogde concentratie wordt vastgesteld, dient een gepast actieplan te worden gevolgd. Hierbij moeten de oorzaken worden opgespoord en aangepakt. En de leidingen grondig worden gereinigd.” “Ook chemische desinfectie door middel van chemicaliën, koper-zilver ionisatie, mixed oxidants door middel van elec-

109 EDU & CARE

trolyse,… is aan te raden. Maar enkel als tussentijdse oplossing!” “Op dit moment bestaan er systemen die uitgaan van een permanente chemische desinfectie, maar wie hiervoor kiest komt bedrogen uit. De gebruikte producten vallen ook het materiaal aan van de drinkwaterinstallatie zelf en vreten het op. Niet alleen de leidingen worden aangetast, maar de levensduur van onder-

delen zoals kraanwerk, regelventielen, dichtingen,... neemt gevoelig af.”

van ziekenhuisinfecties die leiden tot het overlijden van de patiënt.”

“Waar je normaal een drinkwaterinstallatie hebt die moeiteloos 50 jaar meegaat, krijg je er nu een waarvan de levensduur fors wordt beperkt. In sommige gevallen tot slechts een paar jaar. Wie op die manier denkt te investeren in een veilig en economisch interessant systeem, zal vrij snel geconfronteerd worden met een belangrijke meerkost.”

Pseudomonas aeruginosa

“De bacterie heeft zowel lucht als water nodig om zich te ontwikkelen. Ideale voedingsbodems zijn dus de uitloop en binnenwanden van een kraan. Eens geïnstalleerd in de holtes en uitsparingen van de binnenwanden van de uitloop, zal de bacterie zich geleidelijk koloniseren in het lichaam van de kraan. Daarna in de flexibels en ten slotte in de leidingen. Eens dit stadium bereikt, is het bijna uitgesloten de bacterie te verwijderen.”

“Naast Legionella moet er ook aandacht zijn voor ‘Pseudomonas aeruginosa’. Deze bacterie is berucht voor zijn resistentie tegen antibiotica. Mede hierdoor is het de tweede belangrijkste oorzaak

“Voorkomen is in deze dus beter én goedkoper dan genezen. Om hierin te slagen worden kranen met een speciaal ontwerp gebruikt. Mengkranen met

beperkte waterinhoud en een specifiek ontwerp die het watervolume in het kraanhuis beperken. Met een kraanbinnenkant zonder hoeken, zodat het water aan hoge snelheid door de kraan stroomt en de vorming van de biofilm afgeremd wordt. En met een gladde binnenkant en/of gladde uitloop die de ontwikkeling van bacteriën en de vorming van de biofilm verhindert. Best ook met demonteerbare onderdelen die een volledige interne reiniging en het plaatsen van aangepaste uitlopen toelaten.”

Waterbehandeling “Naast kranen en leidingen is uiteraard ook het water zelf belangrijk. Opnieuw is het van kapitaal belang dat je het juiste water voor de juiste toepassing gebruikt.

Mogelijke waterbesparingen -

Waterzuinige kranen via doorstroombegrenzers, bruismondstukken, zelfsluitende kranen … Waterzuinige toiletten en urinoirs via spoelkeuzeknop, spoelonderbreker, stromingsvergroter, waterloze urinoirs … Waterzuinige douchekoppen Waterzuinige toestellen Beperking waterlekken via logisch ontwerp waterleidingen, lekbegrenzers,…

“Ook regenwaterrecuperatie is mogelijk. Hemelwater bevat geen kalk en is dus zachter dan kraantjeswater. In een toilet met regenwaterspoeling moet je dus geen kalkaanslag afschuren.” “Maar let op: regenwater bevat zichtbare en onzichtbare vuildeeltjes die ventielen en toestellen verstoppen of doen lekken: automatisch opspoelende zandfilters of eenvoudige zakfilters zijn noodzakelijk. Afhankelijk van het materiaal waarop het regenwater wordt opgevangen, komen er ook gekleurde organische stoffen mee, die een vuile indruk geven aan toiletten en urinoirs. Aktiefkoolfilters met lage doorstroomsnelheid bieden hier de oplossing. Tenslotte kan je chloor doseren om het leidingnet en de spoelbakken vrij te houden van biofouling.” “Ook grijs water kan – in theorie – worden aangewend om water te besparen. Dit afvalwater afkomstig uit bijvoorbeeld douche, wasmachine en keuken kan na behandeling worden gebruikt in het sanitair. Maar belangrijke vraag hierbij is of de maatregelen en producten die hiervoor moeten worden gebruikt opwegen tegen de gerealiseerde winsten. Is de ecologische voetafdruk van gerecupereerd grijs water niet groter dan het gebruik van gewoon leidingwater. Deze vraag kan zou eigenlijk best beantwoordt worden door een doordachte levenscyclusanalyse.” “Eenzelfde oefening zou ook bij het recupereren van hemelwater voor diverse toepassingen best worden toegepast. Om die reden is het, bijvoorbeeld, verboden om regenwater te drinken. Technisch is het mogelijk om het te zuiveren tot het ook hiervoor geschikt is, maar er blijven gezondheidsrisico’s. De kwaliteit van het water kan immers onmogelijk continu worden opgevolgd en bijgestuurd.”

110 EDU & CARE

En dat het op een correcte manier wordt behandeld.” “Daar waar in het leidingnet vuilophopingen zijn, zullen bacteriën zich aanhechten en de biofilm vormen. Om de zichtbare vuildeeltjes zoals zand en roest die werkingsstoornissen veroorzaken aan de sanitaire toestellen tegen te houden, installeer je best een zeeffilter. En opdat de filter zelf geen kweekpot voor bacteriën wordt wegens te weinig opspoelen, raden we aan om een automatisch spoelende filter te plaatsen.” “Ook kalkaanslag moet worden tegengegaan. Naargelang de temperatuur en zuurtegraad van water, vormt zich kalk die neerslaat in de warmste delen van de sanitaire installatie en in de aangesloten toestellen. Een ontharder weerhoudt een deel van de hardheidscomponenten calcium en magnesium en verhindert zo debiets- en energieverliezen evenals werkingsstoornissen.” “De drinkwaternormen, die alleen gelden voor sanitair koud water, verbieden lager te ontharden dan 15 °f (Franse hardheidsgraden). Warm water daarentegen wordt meestal onthard naar 5 à 8 °f. Na een zekere tijd zijn de harsen volgeladen met calcium en magnesium, en volgt een regeneratiefase waarbij in de zoutbak aangemaakte pekel de hardheidscomponenten naar de riool afvoert en de harsen weer in de oorspronkelijke staat brengt. De resthardheid kan continu bewaakt worden door middel van een analysetoestel. Deze leest de gemeten hardheid uit en waarschuwt het gebouwbeheerssysteem bij panne of kwaliteitsprobleem.”

111 EDU & CARE

Circulair watermanagement Gebruik - Recycling - Hergebruik

POWERED BY

Schat u de risico’s van legionella juist in? Is uw installatie afgestemd op de strenge legionellavoorschriften? AquaDomo is uw partner voor veilig legionellabeheer. Het is een service van FARYS.

Hoe kunnen wij u helpen? Wij helpen u met de geschikte desinfectie van uw installatie en kunnen u adviseren omtrent de nodige structurele aanpassingen. U kan rekenen op de expertise en flexibele service van ons eigen geaccrediteerd laboratorium.

Onze expertise? We werkten in 2002 mee aan het uitschrijven van de legionellawetgeving en in 2007 aan de daarbijhorende BBT. Ons bedrijf was als eerste Vlaams waterbedrijf erkend voor de analyse van legionella pneumophila (NEN6265) In 2014 voerden we zowat 3.500 staalnames en analyses op legionella uit. We maakten een 100-tal beheersplannen op en voerden 18 desinfecties uit.

Onze ervaren technici en ingenieurs bieden ook advies en oplossingen rond hemelwater, (afval-) waterzuivering en water(her)gebruik. Zij bieden hun expertise aan in diverse sectoren: ziekenhuizen, zorgcentra, scholen, sportaccommodaties, zwembaden, hotels ...

Meer weten? www.aquadomo.be [email protected] 09 242 58 39 p/a FARYS – Stropstraat 1 – 9000 Gent

TAFELPARTNER 1

Biologische afvalwaterzuivering voor Sint-Kamillus Het Universitair Psychiatrisch Centrum Sint-Kamillus in Bierbeek is een instelling die ongeveer 700 patiënten en bewoners geestelijke gezondheidszorg aanbiedt. In 2012 contacteerde het UPC Sint-Kamillus AquaDomo, een service van FARYS (vroeger TMVW) biedt organisaties en bedrijven oplossingen voor watermanagement, in het kader van een afkoppelingsstudie. Het Centrum reageerde zo op de strengere milieunormen rond de lozing van afvalwater. De meest economische en technisch haalbare oplossing bleek de bouw van een nieuwe biologische waterzuiveringsinstallatie, die ook de nutriënten stikstof en fosfor verwijdert. Onvoorziene omstandigheden “Het project vroeg om een creatieve aanpak”, vertelt Bart De Gusseme, projectleider Engineering bij FARYS en Prof. dr. ir. in de Toegepaste Biologische Wetenschappen (UGent). “Het rioleringsstelsel op de site was verouderd. Renovatie was noodzakelijk. Bij het graven bleek de ondergrond echter instortingsgevoelig. Voor de aanleg van de buffertank, op vijf meter onder het maaiveld, werd daarom gebruik gemaakt van een berlinerwand. Ook de richtlijnen van het Agentschap Onroerend Erfgoed moesten in acht genomen te worden.Op de site van Sint-Kamillus staan immers enkele beschermde gebouwen. Mooi, maar met een zware impact op de zuiveringsinstallatie. Zo moest de installatie op ‘veilige afstand’ van de gebouwen komen en de maximale hoogte van twee meter gerespecteerd worden. Om de ingenomen ruimte en hoogte te beperken, werd de installatie in RVS-units opgebouwd op een vloerplaat die één meter onder het maaiveld werd aangebracht. “

energieverbruik te beperken, werden frequentiegestuurde pompen geplaatst en fijnbellige beluchters, aangestuurd door zuurstofmeting”. Sinds de ingebruikname midden 2014 voldoet het gezuiverde water aan alle normen voor lozing op de nabijgelegen Herpendaalbeek.

Staaltje projectmanagement AquaDomo stond in voor het ontwerp, organiseerde de openbare aanbesteding, faciliteerde het overleg tussen de betrokken overheden en stond in voor de bouwen milieuvergunningsdossiers. Bovendien coördineerde de onderneming de bouw en opstart van de installatie. Verder staat AquaDomo in voor de wekelijkse opvolging van het proces en de jaarlijkse audit van de zuivering. www.aquadomo.be

Bovendien ligt het UPC Sint-Kamillus ook nog eens in beschermd landbouwgebied. De installatie werd daarom omzoomd met een streekeigen groenscherm.

Gewapend voor de toekomst “De nieuwe zuivering maakt gebruik van een continu actief slibsysteem en omvat een buffertank, een denitrificatie- en nitrificatietank, een nabezinker en een slibopslag. De installatie is zo ontworpen dat een nominaal debiet van 80 m2/dag huishoudelijk afvalwater kan worden verwerkt. Dankzij de renovatie van de oude septische tank worden pieken tot 200 m2/ dag opgevangen. Noodzakelijk om de onvolledige afkoppeling van regenwater op het terrein te compenseren. Om het

113 EDU & CARE

TAFELPARTNER 2

Best Water Technology (BWT) BWT-Belgium maakt deel uit van de Oostenrijkse BWTGroup, fabrikant en Europees marktleider van apparatuur en chemicaliën voor behandeling van drinken proceswater ‘op het gebruikspunt’. BWT-Belgium doet projectstudie, verkoop en onderhoud van filters, ontharders, doseersystemen, omgekeerde osmose (RO) toestellen, UV-sterilisatoren, zoutelectrolysetoestellen,…

Enkele innovatieve producten - Rondomat Duo-S: hygiënische ontharders met lage drukval tijdens piekmomenten, voor sanitair water.

- Bewades N-DVGW: krachtige UVsterilisatoren voor legionella-bestrijding in sanitaire warmwaterkringen.

- Permaq Compact: hoogwaardige ROtoestellen voor kleine debieten, voor luchtbevochtiging, batterijen,… - Permaq Mobile: mobiele RO-toestellen voor automatische vulling van CVinstallaties, bijvoorbeeld tijdens de nacht. - Ecofildeb Evolution Plus: magnetische zeeffilters met verstoppingsdetectie, voor CV- en ijswaterkringen. - Eco-MX-Nano: ‘Mixed Oxydants’ uit zoutelectrolyse, ter bestrijding van biofouling in sanitair en koeltorens. - Smart Release: in België en Europa toegelaten en geregistreerde behandelingschemicaliën voor koeltorens.

Steeds tot je dienst Een uitstekende service wordt verzorgd door een technische ploeg met een 20tal lichte bestelwagens met onderdelen en wisselstukken. Een 2500 m2 magazijn met testbank en labo. Een stock van courante toestellen evenals wisselstukken zoals membranen, harsen en ventielen. En ten slotte ook enkele onmiddellijk inzetbare mobiele toestellen. www.bwt.be

114 EDU & CARE

om

D at

uo-S

Bewades

N-D VG

W

Enkele producten voor behandeling van sanitair en CV-water:

Ro nd

Hoogwaardige technologie zorgt voor uitstekende waterkwaliteit

Permaq M ob i

Rondomat Duo-S: hygiënische ontharders voor sanitair water, met een lage drukval tijdens piekmomenten Permaq Mobile: mobiele RO-toestellen voor automatische vulling van CV-installaties bv. tijdens de nacht Bewades N-DVGW: krachtige UV-sterilisatoren tegen legionella BWT Belgium nv Leuvensesteenweg 633 1930 Zaventem Tel.: 02/758 03 10 www.bwt.be - [email protected]

le

TAFELPARTNER 3

Schell, kwaliteit en innovatie Als betrouwbare partner van de sanitaire sector kan Schell terugblikken op meer dan 80 jaar ervaring in de constructie en fabricage van op de praktijk gerichte sanitaire en verwarmingskranen. Hoogwaardige basismaterialen en geautomatiseerde productieprocessen vormen de basis voor kwaliteitskranen ‘Made by Schell in Germany’. Voor gebruikers en installateurs Schell kiest voor steeds nieuwe invalshoeken en past deze toe in innovatieve producten, die echt voordeel bieden aan de gebruiker en de installateur. Enkele voorbeelden: het spaarzaam omgaan met de grondstof water en de hoge designeisen, de compromisloze kwaliteit, de eenvoudige montage en een omvangrijke service, afgestemd op de vereisten van de installateur. Schell kranen voldoen aan talloze nationale en internationale toelatingen en zijn meervoudig bekroond met designprijzen. Dit vormt – samen met de continu geteste kwaliteit – een bijkomende reden waarom talrijke klanten steeds weer voor Schell kiezen. Schell heeft zijn op de installateur en de gebruiker gerichte strategie gedurende tientallen jaren constant verfijnd en aangepast aan de marktbehoeften. Vandaag is Schell met meer dan 450 medewerkers in twee zeer moderne fabrieken in Olpe en een ruim programma hoogwaardige producten een van de belangrijkste kraanfabrikanten van Europa. Wat ook wordt verlangd van wastafelkranen of wanduitloopkranen, urinoir- en wc spoelers in sanitaire ruimtes, het uitgebreide productassortiment van Schell voldoet aan elke wens.

5 redenen om te kiezen voor Schell - Maximale drinkwaterhygiëne - Eenvoudige montage, bediening en onderhoud - Duurzaamheid en lange levensduur - Aantrekkelijk design - Ruim assortiment

117 EDU & CARE

TAFELPARTNER 4

Franke Water Systems: ‘Aqua 3000 open’ watermanagementsysteem In educatieve instellingen en in de zorgsector staat hygiëne voorop. Infecties ontstaan dikwijls via handcontact, verontreinigde voorwerpen of via water. Daarom is het belangrijk om de sanitaire ruimtes in te richten met functionele, gebruiks- en onderhoudsvriendelijke producten en materialen. ‘Franke Water Systems’ biedt hygiënische, robuuste en energie-efficiënte ‘best practice solutions’ aan. Standaard of op maat. En steeds met respect voor het beschikbare budget.

Optimale hygiëne Of het nu gaat om scholen, ziekenhuizen, sportaccommodaties of gevangenissen, sanitaire faciliteiten in openbare gebouwen zijn steeds meer onderworpen aan speciale wetgeving met betrekking tot drinkwaterhygiëne en legionellabeheersing. Franke speelt hier op in met rendabele oplossingen op maat van elk gebouw. Stagnatie en contaminatie worden preventief voorkomen. Efficiënt wateren energiebeheer was voor Franke het uitgangspunt bij het ontwerp van de derde generatie van het

‘Aqua 3000 open’ watermanagementsysteem. Het resultaat is een elektronisch gestuurd beheersysteem dat toelaat om mee te groeien en te voldoen aan de steeds strenger wordende eisen van internationale klanten.

en programma’s voor thermische desinfectie wordt een hoge drinkwaterkwaliteit gegarandeerd. Hiernaast zorgt het systeem voor een stevige wateren energiebesparing. Enkel het benodigde water wordt gebruikt voor de noodzakelijke hygiënespoelingen en thermische desinfecties. De installatie verdient zichzelf zo op korte tijd terug. Ten slotte is het ook uitermate gebruiksvriendelijk.

Legionellabeheersing Het Aqua 3000 open watermanagementsysteem gaat stagnatie tegen. De aanwezige modules registreren telkens zorgvuldig het laatste verbruik van ieder tappunt. Van zodra zo’n tappunt een bepaalde tijd niet meer is gebruikt, wordt het even gespoeld. Om alle risico’s op legionella uit te sluiten en de gebruikers een optimale hygiëne te garanderen wordt de gehele installatie ook regelmatig thermisch gedesinfecteerd. Dankzij de gebruiksvriendelijke beheersoftware is dit niet langer een tijdrovende bezigheid. Met slechts enkele muisklikken worden de douches groep per groep automatisch doorspoeld met heet water. Ook een belangrijk deel van het koudwatercircuit en thermostaten worden op deze manier gedesinfecteerd. www.franke.com/watersystems/

Belangrijkste voordelen

SAVE Energy Award

Het systeem is zeer flexibel en werkt uitstekend in combinatie met een gebouwbeheersysteem. Er wordt niet met vaste programmaties gewerkt, maar de modules worden geprogrammeerd in functie van de noden van de klant. Door automatische dynamische hygiënespoelingen

Op de beurs HVAC & ECL 2014 won het watermanagementsysteem van Franke de SAVE Energy Award omwille van zijn sterke energieprestatie, duurzame energieproductie en rationeel energiegebruik.

118 EDU & CARE

NIEUWE HORIZONNEN ONTDEKKEN Een lijn. Een ontwerp. EXOS. accessoires en wastafels. Heldere belijning. Elegant design. Hoogwaardige materialen. De nieuwe serie waarin functionaliteit en esthetiek samenkomen. Tijdloos design voor (semi-) openbare gebouwen. Flexibiliteit voor architect en ontwikkelaar door verwisselbare fronten en modulaire opbouw. Make it wonderful at Franke.com

Knowhow aangepast aan de klant Roto AL Roto AluVision en de Leadenhall building in Londen Know-how aangepast aan de klant Competentie in aluminium Het bijzondere aan de Leadenhall Building van 225 meter hoog is dat de gevel 10 graden naar binnen helt, waardoor het de bijnaam “the cheese gratter” (de kaas rasp) kreeg. Voor dit project leverde Roto een speciale versie van de Roto AL scharnier voor de 560 ramen van de gevel. Speciaal voor deze architectuur ontwierp Roto bijzondere scharnieren en Roto AL. Een inteligent beslag  560 draairamen  Raamafmetingen: 930 - 1,430 mm x 2,680 - 2,726 mm  Raamgewicht 147 - 220 kg  Onzichtbare gas gedempte openingsbegrenzers  Speciaal beslag voor rookafvoerramen  Fabricant van de gevel: Yuanda-Europe Ltd

Roto Frank NV Rue du Bosquet 1 1400 Nivelles telefoon: +32 67 89 41 40 [email protected] www.roto-frank.com

TAFELPARTNER 5

Technum: Smart & Sustainable Infrastructure Technum is de entiteit van Tractebel Engineering, gespecialiseerd in ‘Smart & Sustainable Infrastructure’. Een studie- en adviesbureau met vestigingen in Brussel, Antwerpen, Gent, Hasselt en Oostende en met meer dan 100 jaar expertise in energie- en infrastructuurprojecten. Hun experts en projectmanagers zijn actief in de volledige levenscyclus van deze projecten, gaande van haalbaarheidsstudies tot ontmanteling. Begeleiding en advies

komst. Steeds wordt gestreefd naar het juiste evenwicht tussen natuurlijke ruimte en gebouwde leefomgeving om er zo een duurzame bron van vooruitgang en ontwikkeling van te maken.

Technum begeleidt private en publieke klanten bij de precisering van hun strategische keuzes en masterplannen, adviseert hen bij de opmaak van beleids- en haalbaarheidsstudies, voert detailstudies uit en verzorgt het projectmanagement. Het bureau biedt deze diensten aan in diverse domeinen: regionale en stedelijke ontwikkeling, publieke en private gebouwen, zeehaven- en waterwegprojecten en transportinfrastructuur. Actuele thema’s zoals klimaatverandering, energie-efficiëntie en intelligente infrastructuur zijn speerpunten.

Door de sterke lokale aanwezigheid kunnen de uitdagingen waarmee lokale overheden en private ondernemingen worden geconfronteerd, snel en met kennis van zaken ter harte worden genomen. Onder alle omstandigheden wordt opgetreden als verantwoordelijke en onafhankelijke raadgevers.

Kwaliteitsvolle, duurzame oplossingen

De kwaliteit van de advies- en studiediensten en het voortdurend zoeken en streven naar de hoogste toegevoegde waarde, zorgt daarbij voor een aanzienlijk concurrentievoordeel.

Technum streeft steeds naar kwaliteitsvolle, duurzame oplossingen via een intelligente integratie van infrastructuur, gebouwen, milieu, mobiliteit en energie-efficiëntie. Op die manier speelt de onderneming een sleutelrol in de ontwikkeling van de steden en de leefomgeving van de toe-

www.technum.be

121 EDU & CARE

TAFELPARTNER 6

Geberit hygiënespoeling, ververst water vóór ziektekiemen vrij spel krijgen Overal waar het risico bestaat dat het water in de drinkwaterinstallatie stagneert, biedt de Geberit hygiënespoeling een veilige oplossing om te garanderen dat er zich steeds zuiver water in de leidingen bevindt. Dankzij de vele instelmogelijkheden, het compacte design en de innovatieve besturingstechnologie zet dit product nieuwe maatstaven in de sector. Compacte oplossing tegen ziektekiemen De Geberit hygiënespoeling verzekert al jarenlang een veilige waterverversing in delen van de drinkwaterinstallatie waar een risico op stagnerend water bestaat. Typische plaatsen waar dit product kan worden gebruikt, zijn hotels, ziekenhuizen en rusten verzorgingstehuizen, scholen, sporthallen, kazernes en vakantiewoningen. En de Geberit hygiënespoeling is nu nog beter: de programmeerbare logica laat

een instelling van de reële spoelhoeveelheid toe op basis van tijd, volume, temperatuur en verbruik. Via de temperatuursensor en de debietmeter wordt verzekerd dat alleen de effectief vereiste hoeveelheid water wordt gebruikt. Hierdoor bereik je makkelijker een optimaal evenwicht tussen drinkwaterhygiëne en waterverbruik. In vergelijking met andere oplossingen biedt de Geberit hygiënespoeling een bijzonder compacte vormgeving met onderhoudsopening. De module is perfect te

122 EDU & CARE

integreren in de Geberit GIS en Geberit Duofix lichte wand systemen, maar uiteraard ook in andere lichte of massieve wanden.

Smartphone Besturing van de Geberit hygiënespoeling gebeurt via een smartphone: de fabrieksinstellingen kunnen in enkele stappen worden geoptimaliseerd. De meest voorkomende toepassingsscenario’s werden voorzien. www.geberit.be

Geberit hygiënespoeling

Eenvoudig voorkomen.

Stilstaand water in drinkwaterinstallaties is de perfecte voedingsbodem voor legionella en andere levensbedreigende kiemen. De Geberit hygiënespoeling heeft haar nut al bewezen en is nu nog beter: compact, met hoog spoeldebiet en een digitale interface voor het gebouwbeheersysteem, bediening met smartphone en intelligente sensortechnologie die water spaart. Dankzij deze nieuwe Geberit hygiënespoeling blijft water drinkbaar zonder chemische additieven.

TAFELPARTNER 7

Spirotech garandeert duurzame waterkwaliteit Spirotech is een internationaal bedrijf met hoofdzetel in Nederland en vestigingen in België, Duitsland, Groot-Brittannië, China, India en de Verenigde Staten. Het bedrijf is gespecialiseerd in het ontwikkelen en produceren van innovatieve totaaloplossingen voor het conditioneren van vloeistoffen in HVAC-, proces- en sprinklerinstallaties, zowel voor de particuliere als de industriële markt. Spirotech gaat er prat op waterkwaliteit te garanderen, met het milieu op de voorgrond. Open en gesloten systemen Water wordt alsmaar duurder, waterkwaliteit wordt alsmaar kritischer en waterrecuperatie een noodzaak. Spirotech biedt naast producten ook kennis en informatie, of het nu gaat om een eengezinswoning, een groot utiliteitsproces of een industrieel proces. Het bedrijf helpt om de prestaties aanzienlijk te verbeteren en de waterkwaliteit te beheersen.

waterbehandeling en chemicaliën. In de vestiging is onder andere een laboratorium waar waterkwaliteit kan worden geanalyseerd. Installateurs krijgen er in een mum van tijd een doeltreffende oplossing voor problemen zoals corrosie, vervuiling en afzettingen in watervoerende installaties. www.spirotech.be

In de internationale groep is Spirotech België tevens verantwoordelijk voor de industriële tak. Het heeft zich volledig toegelegd op de waterbehandeling van open en gesloten systemen van residentieel tot industrie. Voor het optimaliseren van de waterkwaliteit in educatieve en zorginstellingen kan gekozen worden uit een goede mix van mechanische filter- en ontgassingtechnieken in combinatie met de juiste, chemische toevoegingen en, waar nodig, ondersteund door periodieke controles en analyses.

Competence center De groep richtte in Tessenderlo een competence center op, gespecialiseerd in

125 EDU & CARE

TAFELPARTNER 8

Delabie, specialist in kranen en accessoires voor utiliteiten Het kraanwerk van Delabie blinkt uit op het vlak van waterbesparing, veiligheid, comfort en hygiëne. En met een robuust maar aantrekkelijk design is ook de degelijkheid gegarandeerd. Daarnaast kunnen scholen en zorginstellingen bij Delabie ook terecht voor alle bijhorende toestellen: wastafels, urinoirs, zeepverdelers, grepen en steunen. Kwaliteitsbesef

Veiligheid

Delabie profileert zich bewust als specialist in kranen en accessoires voor utiliteiten. De producten zijn vanaf de eerste pennentrek ontworpen voor gebruik in openbare gelegenheden of zorginstellingen. Elk product wordt individueel gecontroleerd in elk stadium van de productie. De gebruiker kan ervan op aan dat de kranen en de accessoires presteren zoals beloofd. Dit engagement vertaalt zich in een garantie van 10 jaar op fabricagefouten.

De temperatuur van het warm water in het net is veelal zeer hoog. Alle Delabie mengkranen zijn daarom uitgerust met een temperatuurbegrenzing. Op de thermostatische modellen zorgt de anti-verbrandingsveiligheid voor een onmiddellijke onderbreking van het warm water bij onderbreking van het koud water.

Tot 90 % waterbesparing Watergebruik kan een gigantische kost vormen. Een school bijvoorbeeld, met 65 traditionele kranen die elk dagelijks 70 keer worden gebruikt gedurende 180 dagen heeft een verbruik van ongeveer 8 miljoen liter per jaar. Indien je hiervoor Delabie zelfsluitende kranen gebruikt, ligt het verbruik 84 % lager. Met elektronische kranen bespaar je zelfs tot 92 %! Dat is jaarlijks maar liefst 7,36 miljoen liter! De investering van deze kranen is dus snel terugverdiend. Voor een betere controle op het waterverbruik, hebben de Delabie zelfsluitende kranen een debiet van 3 l/ min voor de wastafel en 6 l/min op de douches. Via een automatische zelfsluiting wordt de toevoer onderbroken. Bovendien is er een gegarandeerde sluiting bij het vertrek van de gebruiker. Nalatigheid wordt zo uitgesloten.

Hygiëne Delabie past verschillende methodes toe om bacteriegroei te bestrijden. Delabie zorgt er bijvoorbeeld voor dat de interne delen van de kraan volledig glad zijn. In traditionele, gegoten kranen hebben de interne oppervlakken altijd een zekere ruwheid waarin micro-organismen zich kunnen nestelen en zo een biofilm vormen. Verder moet stagnatie zoveel mogelijk vermeden worden. Dat kan door regelmatige spoelingen, zoals met alle elektronisch kranen van Delabie, waarbij de kraan automatisch 60 seconden spoelt, telkens 24 uur na het laatste gebruik. Bovendien let de fabrikant op alle details. De wastafelkranen zijn standaard uitgerust met straalbrekers, zodat er geen water in achterblijft. En het elektronisch kraanwerk is uitgerust met een gepatenteerd elektroventiel zonder membraam. Zo wordt voorkomen dat water stagneert achter een rubberen membraan. www.delabiebenelux.com

126 EDU & CARE

WATERBESPARING DUURZAAMHEID HYGIËNE TOEGANKELIJKHEID Kranen voor utiliteiten Elektronische of zelfsluitende wastafelkranen Elektronische of zelfsluitende douchepanelen Centrale thermostatische mengautomaten Urinoirs, WC en voorwandsystemen Toiletspoeling met dubbele bediening

Douchepanel

Toegankelijkheid en autonomie Grepen en steunen in RVS of Nylon Douchezitjes Hygiëne accessoires voor utiliteiten

Opklapbare greep

Extra Comfort douchezitje

Meer informatie op delabie.nl

PROJECT

AZ Zeno Knokke kiest voor inspiratie via groendaken

Ceci n’est pas un hôpital. Het nieuwe ziekenhuis AZ Zeno Knokke voelt niet aan als een ziekenhuis maar eerder als een geruststellende, open state-of-theart zorgomgeving die inspirerend werkt. Vol licht, natuur, warmte en verbeelding. Het nieuwe gebouw zweeft als het ware boven het landschap en wordt door licht en natuur gedomineerd. Ook van bovenaf. De firma Green Building Projects uit Sint-Andries, Brugge legde hiervoor drie groendaken aan: op de binnenpatio, boven de containerzone en op de derde verdieping.

128 EDU & CARE

Architectuur bevordert genezing In hun concept koppelden de ontwerpers TV AAPROG-BOECKX-BURO II & ARCHI+I hoogtechnologische zorg aan een algemeen gevoel van welbehagen en vrije beweging voor iedereen die in het nieuwe ziekenhuis verblijft, werkt of komt. De link tussen binnen en buiten, tussen zorgfaciliteiten en publieke ruimtes werd vrijwel naadloos. Met als gevolg een uitnodigende en inspirerende omgeving. Waar de architectuur het genezingsproces bevordert. Groendaken vormen hierin uiteraard een integraal onderdeel.

Meer vegetatie dan klassieke opbouw Voor de architecten is er een absolute overtuiging dat groendaken een blijvende meerwaarde zijn., vooral als ze een grotere diversiteit in vegetatie aanbieden dan de gekende klassieke opbouw. Green Building Projects werd hiervoor tot partner aangeduid. Op de daktuin van de binnenpatio bestaat de vegetatie uit vaste planten. Hierbij werd rekening gehouden met zowel oriëntatie als schaduwzone. De planten zijn er dicht bij mekaar geplant om tot een snelle dichtgroei te komen en zo onkruid te vermijden. De opbouw bestaat uit een drielaagssysteem met waterbufferende drainage en een 15cm dikke substraatlaag. Het groendak boven de containerzone kent eenzelfde opbouw. Dit groendak is ingezaaid met een gras- en bloemenweidemengsel. Het groendak op de derde verdieping is een extensief drielaagssysteem met waterbufferende drainage en een substraatlaag van 7cm. De beplanting bevat sedum, bloemen, grassen en kruiden. Deze substraatlaag werd golvend geplaatst zodat de vegetatie over de volledige oppervlakte varieert en de biodiversiteit kan toenemen. Dit garandeert meteen een afwisselend kleurenpallet.

Green Building Projects Green Building Projects uit Sint-Andries (Brugge) is gespecialiseerd in het aanleggen van duurzame groendaken, groengevels en daktuinen. Systemen voor aanleg worden steeds uitvoerig getest en geplaatst na opmeting van oriëntatie, schaduwzones en stabiliteit om zo tot een blijvend groen en florerend resultaat te komen. www.greenbuildingprojects.be

129 EDU & CARE

FEDERATIE

Passive Fire Protection Association (PFPA) ijvert voor meer brandveilige gebouwen PFPA vzw is een organisatie die een aantal toonaangevende bedrijven verenigt die in België actief zijn als producent, importeur of verdeler van producten of systemen die toegepast worden bij de passieve brandbescherming van gebouwen.

Passieve brandbescherming “Waar ‘actieve brandbescherming’ van een gebouw in werking treedt op het moment dat de brand ontstaat, wordt ‘passieve brandbescherming’ reeds van bij het ontwerp geïntegreerd”, horen we van voorzitster Liesbeth Jacobs. “Het gebruik van passieve, onbrandbare materialen heeft een gunstige invloed op de brandveiligheid van een gebouw. Daarnaast vertraagt de toepassing van brandwerende constructies het risico op

de verspreiding en vooral de uitbreiding van brand aanzienlijk. We denken hier niet alleen aan verspreiding van het vuur maar ook aan de overdracht van hitte en rookontwikkeling. Door toepassing van brandwerende constructies en systemen blijven de vluchtwegen gedurende een langere tijd beschikbaar en is een efficiënte evacuatie mogelijk. Ook hulpdiensten kunnen op deze manier sneller ingrijpen, mensenlevens

130 EDU & CARE

redden en schade aan goederen en installaties beperken.”

Doelstellingen “Via onze vzw willen we het doordracht gebruik van passieve brandbescherming aanmoedigen. De doelstellingen van PFPA zijn talrijk. We wensen algemeen te sensibiliseren omtrent brandveiligheid van gebouwen, kwalitatieve passieve brandbescherming in de bouw promoten en een platform aanbieden waar indus-

Promat, referentie in passieve brandbescherming Als marktleider in passieve brandbescherming biedt Promat systemen aan die ervoor zorgen dat bij brand mensenlevens gered worden, goederen gevrijwaard worden en hulpdiensten op een veilige manier kunnen optreden. Alle Promat systemen zijn gebaseerd op moderne innovatieve concepten. Hun oplossingen en systemen voldoen aan de strengste eisen en zijn met succes getest in onafhankelijke laboratoria volgens de Belgische of Europese normen. Het is de filosofie van Promat om niet alleen producten aan te bieden, maar vooral om partner te zijn van hun klanten. Dit omvat niet alleen het helpen bij de keuze van systemen en oplossingen, maar vooral de ondersteuning en begeleiding tijdens planning en bouw. De uitgebreide waaier aan producten, de talloze met succes geteste systemen, de oplossingen op maat en de uitstekende support en professionele aanpak van de gekwalificeerde Promat medewerkers zijn daarbij een aanzienlijke troef en een competitief voordeel. www.promat.be

trie, plaatsingsbedrijven, openbare diensten, wetgevende macht en deskundigen inzake brandveiligheid elkaar kunnen treffen voor het uitwisselen van informatie en het opstellen van doelstellingen m.b.t. brandveiligheid van gebouwen.”

Onder onze leden bevinden zich ook heel wat specialisten op het vlak van producten en systemen voor passieve brandbescherming. Zij kunnen geïnteresseerden met raad en daad bijstaan voor het brandveilig maken van een gebouw.”

“Hiernaast willen we informatie verschaffen over regelgeving, technieken, producten en systemen voor passieve brandbescherming van gebouwen. En actief deelnemen aan en organiseren van werkgroepen, symposia, studiedagen en normcommissies in samenwerking met officiële instellingen, universiteiten en openbare diensten. Zowel nationaal als internationaal. PFPA is zo lid van de European Passive Fire Protection Association (E.A.P.F.P.) en stichtend lid van Fireforum vzw.

Leden van PFPA staan je bij voor: - Bescherming van draagstructuren waardoor de constructie langer stabiel blijft bij brand. - Brandwerende compartimentering waardoor een brand gedurende een langere periode niet overslaat naar omliggende ruimtes of gebouwen door middel van brandwerende plaatmaterialen, brandwerende deuren,... - Brandwerende doorvoeringen van buizen, kabels en lucht- en rookaf-

131 EDU & CARE

voerkanalen waardoor een brand zich via deze weg niet verspreidt in het gebouw. - Technische oplossingen zoals brandkleppen, bescherming van nutsleidingen,... - (Onbrandbare) isolatiematerialen met goede brandwerende eigenschappen. “Deze maatregelen zorgen voor een brandveilig gebouw waarbij menselijke drama’s vermeden worden, directe en indirecte economische schade beperkt wordt en het milieu gespaard blijft.” “Het is dan ook belangrijk dat passieve brandveiligheid deel uitmaakt van het concept van het gebouw en dat op voorhand wordt nagedacht over compartimentsgrenzen, brandbescherming van

Cleanrooms Military Hospital, Brussels Architect: VK VK services: architecture, structural engineering, building services, interior architecture

CHECK OUR NEW WEBSITE ! VK Architects & Engineers delivers fully integrated architecture and engineering services for demanding healthcare clients worldwide who want to invest in healing environments in a constantly evolving society where our quality of life is under stress. www.vkgroup.be Want to help build tomorrow’s world? Check out how you can realize your possibilities on www.vkgroup.be/career.

ARCHITECTS & ENGINEERS

structurele elementen, rookafvoer en zelfs voorzieningen voor brandwerende doorvoeringen.”

Voordrachten Edubuild Met drie voordrachten zet PFPA op de beurs Edubuild zijn streven kracht bij. Sven Eeckhout zal het hebben over het afdichten van brandwerende doorvoeringen. Een hot topic, want een compartimentswand die doorboort wordt door allerhande technieken doet de brandweerstand van de wand volledig teniet. Tenzij er op een degelijke manier een afdichting wordt voorzien. Dit kan via de typeoplossingen beschreven in de wetgeving. Maar zij hebben hun beperkingen. Beter is het om een brandwerend product te gebruiken dat uitvoering getest is volgens de geldende Europese testnormen. Enkel zo realiseer je een conforme oplossing. Dezelfde lezing stelt dat de plaatsing van dat soort producten nauw samenhangt met een degelijke uitvoering. Indien

de uitvoering niet conform het testrapport gebeurt, kan de brandweerstand niet aangetoond worden. Bij de plaatsing moeten diverse aspecten in rekening gebracht worden. Sven Eeckhout, die als senior hoofdadviseur binnen het WTCB meeschreef aan de lijvige TV, geeft aan de hand van de praktische voorbeelden meer inzicht in de materie.

voering. Maar de trend van prescriptieve naar performantiële (of prestatiegerichte) lastenboekbeschrijvingen laat vaak de keuze open. De weerhouden oplossing voldoet dan wel (minimaal) aan de performantie, maar er wordt te weinig nagedacht over de compatibiliteit van de verschillende systemen onderling. Wat zorgt voor problemen bij de uitvoering.”

Meer brandregelgeving

De laatste voordracht brengt het gebruik van hout in schoolgebouwen aan het licht. Hout heeft opnieuw een prominente plaats in de educatieve sector, voornamelijk omwille van zijn technische eigenschappen, maar ook door zijn korte bouwtijden en rustgevende, warme uitstraling. Is deze trend verzoenbaar met hoge brandveiligheidseisen? Hout heeft dan wel een slechte brandreactie, maar de brandweerstand is zeker niet zo slecht en zeer voorspelbaar. Sectorfederatie Fedustria brengt een interessante presentatie rond deze aspecten.

“PFPA ijvert daarnaast voor meer kwaliteit in de bouw. Veel van bovenstaande kwaliteitsaspecten worden niet of in beperkte mate afgedwongen door de bouwregelgeving. En daar waar prijzen onder druk staan, worden extra’s vaak als eerste geschrapt. Daarmee ontstaat er in toenemende mate een discrepantie tussen de verwachtingen van de ontwerpers/bouwers aan de ene kant en de eigenaar/gebruiker aan de andere kant.” “Een goed concept dat zich uit in een degelijk conform lastenboek, geeft daarbij meer zekerheid op een goede uit-

133 EDU & CARE

www.pfpa.be

IN DE KIJKER

Belgische start-up doet leerlingen rechtstaan Onderzoek toont aan dat langdurig zitten obesitas, rugpijn en zelfs depressies in de hand werkt. Onze moderne sedentaire levensstijl is dus heel ongezond. Acht vrienden sloegen de handen in elkaar en richtten ‘Jaswig’ op. De Gentse start-up produceert in de hoogte verstelbare tafels waar leerlingen rechtstaand aan kunnen werken. “De tafels creëren een dynamische werken leeromgeving”, vertelt medeoprichter Samuel Rieder. Jong geleerd, oud gedaan Al tijdens de kinderjaren treedt de oorzaak op van de meeste rugklachten. “Onze sedentaire levensstijl wordt ons al in de basisschool met de paplepel ingegeven”, bevestigt Samuel. “Kinderen brengen een groot deel van hun jeugd op school door en zitten er dagelijks uren neer.” “Wie neerzit, neemt automatisch een slechte zithouding aan. Die houding wordt bovendien langdurig aangehouden. Dat betekent een grote inactiviteit van de spieren in onze rug. En niet onbelangrijk: het is nefast voor de spierontwikkeling van benen en achterwerk. Dat laatste speelt een belangrijke rol in de ondersteuning van de onderrug. Iets wat weinig mensen weten. Maar dat het hele probleem begint op de schoolbanken, daar wilden we wat aan doen.” De oplossing? Tafels waar leerlingen aan kunnen rechtstaan. “Een staande positie zorgt voor minder druk op de rug. En activeert de spiergroepen die lijden onder een slechte zitpositie.” De Jaswig-tafels hebben steeds een voetsteun. “Een belangrijk onderdeel. Want

die nodigt uit om verschillende posities aan te nemen. Linker- en rechtervoet laten afwisselen op de voetsteun zorgt voor verschillende houdingen. Op die manier ontstaat een dynamische werken leeromgeving. En geniet je veel bewegingsvrijheid.”

American Dream Jaswig heeft enkele proefprojecten lopen. Zo proberen basisschool De Bollekensschool in Gent en freinetschool De Klaproos enkele tafels uit. “Zowel kinderen als directies zijn erg enthousiast”, klinkt Samuel tevreden. “Met stad Gent maakten we al plannen om het project uit te breiden. Indien men de hele klas wil voorzien van Jaswig-tafels, komt daar best een hoge stoel bij. Dat stimuleert de leerlingen om tussen verschillende posities te wisselen. Maar enkele tafels per klas is ook mogelijk. Op die manier creëren we verschillende eilandjes en hebben leerlingen diverse opties. Extra bewegingsvrijheid dus.” Het jonge team hoopt ook in de Verenigde Staten voet aan de grond te krijgen. “Ook in Amerika hebben we enkele proefprojecten lopen. Eerste er-

134 EDU & CARE

“De tafels creëren een dynamische werken leeromgeving”

varingen met prototypes van de Jaswig hebben het product sterk verbeterd. De gemiddelde Amerikaan zit trouwens nog meer neer dan Europeanen. Gevolg: een pak meer mensen met obesitas. Daar kunnen we met Jaswig wat aan doen.” Een alledaags klaslokaal bestaat uit identieke tafels. “En dat is eigenlijk niet logisch. Want elke leerling heeft een andere lichaamslengte. Daarom gingen we voor ergonomie voor elke schoolkind. Onze tafels zijn in hoogte verstelbaar en beschikbaar in drie formaten. Eén voor kinderen van 6-9 jaar, een mediumformaat voor grotere kinderen en volwassenen. En een groot exemplaar voor mensen groter dan 1m80.”

Standing revolution Jaswig werkt uitsluitend met kwaliteitsmaterialen. “Ecologie is onafscheidelijk verbonden met onze gezondheid”,

135 EDU & CARE

verklaart Samuel. “We willen een maatschappelijk probleem aanpakken zonder mee te werken aan een ander. Bovendien beschikken we over moderne productietechnieken die een duurzaam productieproces garanderen. Onze tafels bestaan uit Russische berkentriplex. En het vernis voldoet aan de EN 71-norm voor kinderspeelgoed.” Jaswig mag dan nog in haar kinderschoenen staan, de medewerkers hopen snel een ‘standing revolution’ op de Europese en Amerikaanse markt te ontketenen. Het team denkt het nodige startkapitaal bij elkaar te kunnen krijgen via een crowdfundcampagne die op maandag 17 augustus van start ging. “We hopen in de eerste maand 250 tafels te verkopen. Als dat ons lukt, transformeren we wekelijks tienduizend werkuren.” www.jaswig.com

INTERVIEW

GreenFox van Arcotec: bespaar op energiekosten door verlichtingrenovatie Je kent ze zeker. Verlichtingsbuizen van zo’n twee duimen dik die jarenlang standaard werden gebruikt in zowat elk gebouw. In Vlaanderen hangen nu naar schatting 40 miljoen van die traditionele T8 TL–buizen. En ze verbruiken heel wat stroom. Niet alleen omwille van de verouderde lampen, maar ook door de aansturing. Wie kiest voor een verlichtingsrenovatie door GreenFox Belgium, onderdeel van maatwerkbedrijf Arcotec, bespaart bijna de helft op zijn energiefactuur. En dat zonder investeringskost. Een succesvol economisch, ecologisch én sociaal verhaal dus. En het slaat aan. Dit jaar nog wil GreenFox zo’n 100.000 lampen vervangen bij bedrijven, gemeentebesturen, ziekenhuizen en scholen.

Geen investeringskost Een gemiddelde school spendeert jaarlijks ongeveer 15.000 euro om de lichten te laten branden. Een gigantische som die nu makkelijk kan worden bespaard”, vertelt Marleen Logghe, Business Development Manager bij Arcotec en mede-bezielster van het GreenFox Belgium Project. “Dankzij onze oplossing kan een school per jaar ongeveer 40 tot 50% besparen op energie-uitgaven voor verlichting. De terugverdientijd is dan 2,5 jaar.” Klopt als een bus. Maar dan moet je wel nog eerst die initiële investeringskost ophoesten, zullen critici denken. Wel, dat hoeft dankzij het systeem zelfs helemaal niet het geval te zijn…

Geen investerigskost “GreenFox vervangt de T8- lamp door een 35 Watt T5 tl-lamp. Deze dunnere lamp heeft een werkelijk verbruik, inclusief aansturing, van 38 Watt terwijl hij een betere lichtopbrengst en een tot drie maal langere levensduur heeft. Met andere woorden: je hebt beter licht terwijl je tot maar liefst 40 % bespaart op elektriciteitsverbruik.” “Het systeem telt vele voordelen. Eén ervan is dat je geen compleet nieuw armatuur hoeft aan te schaffen en ook je plafond niet moet aanpassen. Door gebruik te maken van de huidige

136 EDU & CARE

“In een gemiddeld kantoor is 25% van het totale stroomverbruik afkomstig van TL-verlichting. Bij scholen is dat maar liefst 58%!”

ving. Voor bestaande armaturen is onze oplossing vooralsnog de betere keuze. Zowel wat betreft lichtopbrengst als energiebesparing. En uiteraard is er ook bij ombouw naar LED een belangrijke investeringskost.”

Uitvoering armatuur blijft het plafond intact. Wat op zijn beurt de prijs laag houdt”, aldus Marleen Logghe.

Werkwijze “We werken steeds volgens dezelfde methode. In eerste instantie komen onze experts langs bij klanten om kosteloos hun huidige verlichting te inventariseren. Na afloop ontvangen zij het resultaat van deze verlichtingsscan. Hierin vinden ze een overzicht van hun huidige verlichting, CO2-uitstoot en kosten. Samen met een inschatting van hun toekomstige verbruik, uitstoot en kosten indien ze beroep doen op onze oplossing. Zo krijgen ze een goed beeld van de investering en terugverdientijd.” “De mogelijkheid bestaat echter om de werken zonder investering uit te voeren.

Je doet dan beroep op een 100 % financiering bij één van onze financiële partners. De terugbetaling van dit krediet gebeurt dan met het geld dat je iedere maand bespaart.” “Bovendien geeft Osram op de projecten van GreenFox 5 jaar garantie op de elektronica en 3 jaar op de lampen. Dat is vergelijkbaar met de aanschaf van een nieuw armatuur/lichtbak.”

Beter dan LED En waarom niet ineens kiezen voor een omschakeling naar LED technologie? “De ontwikkeling van LED in TL verlichting is inderdaad in volle gang. En terecht. LED verlichting is een interessante ontwikkeling met een grote toekomst, zeker voor nieuwe armaturen met een nieuwe en innovatieve vormge-

137 EDU & CARE

“Het ombouwen van de lampen gebeurt uitsluitend door werknemers van Arcotec. Allen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Na een interne training gaan onze medewerkers aan de slag onder leiding van een elektromonteur. In kleine teams wordt op locatie de bestaande verlichting omgebouwd.” “Met ongeveer 500 werknemers is Arcotec de grootste toeleverancier van de regio Brugge. Als West-Vlaams maatwerkbedrijf zijn we gespecialiseerd in alle mogelijke metaaldraadtoepassingen, bloemen- en preidraad, tampondruk, grafische afwerking, montage van o.a. elektronica onderdelen, vormen van verpakkingen allerhande,… Op onze bedrijfsoppervlakte van ruim 2 hectare vind je een uiterst moderne infrastructuur. Ruime magazijnen en twee loskades garanderen een

x winst met het GreenFox-concept -

Maatschappelijk: creëren van duurzame werkgelegenheid Ecologisch: aanzienlijke CO2-reductie en energiebesparing Economisch: gemiddeld 40 % besparing op energiefactuur Unieke terugverdienformule: investering via besparing op energiefactuur

Arcotec & Loca Labora Beschutte werkplaats Arcotec en sociale werkplaats Loca Labora sloten in 2010 een alliantie. Hiermee werden ze een belangrijke economische speler in de regio Brugge. Arcotec is als vroegere beschutte werkplaats sinds 1966 actief in diverse industriële sectoren. De onderneming stelt ruim 400 personen tewerk op één locatie dicht bij het stadscentrum. Loca Labora zet sinds 1986 tewerkstellingsinitiatieven op in arbeidszorg. Als leerwerkplaats en als sociale werkplaats. Alles samen goed voor een 120-tal personen die een brede waaier aan diensten aanbieden met als rode draad het ecologische en groen: de Kruiderie (kruidenkwekerijen), de Landschapswacht (groen-, bosen natuurbeheer), ‘t Roodhof (landelijk feest- en seminariecentrum in Oostkamp), de cafetaria en het domeinonderhoud van de Kinderboerderij in Torhout, en Loca Consult (interne en externe trajectbegeleiding).

vlekkeloze verhandeling van goederen en een betrouwbare opvolging van voorraadtransacties.” “Ook extern is de knowhow van Arcotec perfect inzetbaar. Zo beschikken we over een professionele groendienst, een team van schilders en is onze arbeid ook inzetbaar bij andere bedrijven onder de vorm van enclaves.”

North Sea Deluxe Sinds kort ontwikkelt Arcotec ook economische activiteiten onder een eigen label. Naast werken onder het label van GreenFox Belgium, leveren we onder de merknaam ‘North Sea Delux’ dagvers handgepelde garnalen aan toprestaurants.” “De dagverse garnalen worden rechtstreeks aankocht in de vismijnen. Enkel de grootste en mooiste worden geselecteerd. Zij worden handgepeld door onze eigen medewerkers in een professioneel uitgerust voedingsatelier. Gedurende het volledige proces worden daarbij alle regels rond voedselveiligheid uiteraard gerespecteerd. Dit concept werd in house bedacht en met succes gelanceerd”, vertelt Marleen Logghe trots.

138 EDU & CARE

Ook opleidingscentra hebben recht op zuivere lucht!

www.nederman.be

Nederman n.v. Bergensesteenweg 181, 1600 Sint Pieters Leeuw, België Tel: +32-2.334 2250, Fax +32-2.334 2251 E-mail: [email protected]

y a w e h T lementen e s g n i k r e w f Klinkers - A

to your

! s m drea

Megategels

Smooth

Objects

bjects O h t o Smo

Klinkers

BEZOEK ONS OP EDUBUILD - STAND 8413

EVENEMENT

Weer 100 aanbieders op vierde editie ‘Edubuild & IT’ Op donderdag 15 en vrijdag 16 oktober huisvest hal 8 van Flanders Expo Gent weer meer dan 100 exposanten die er in het specifieke domein van onderwijsinfrastructuur hun oplossingen aanreiken. De vierde editie van Edubuild & IT kondigt zich opnieuw als veelbelovend aan! Divers aanbod

Boeiende lezingen

Bouwen, renoveren, onderhouden en inrichten van het onderwijspatrimonium, dat is waar het tijdens deze tweejaarlijkse vakbeurs allemaal om draait. Naar aanleiding van deze vierde editie is het aanbod aan producten, technieken en systemen binnen deze nichemarkt dan ook weer heel divers. Zo kan elke beslissingsnemer er kennis maken met firma’s die nieuws brengen op het vlak van toegankelijkheid, akoestiek, security, sanitaire ruimtes, ventilatie, verlichting, brandveiligheid, isolatie, verwarming, afbouw of sportinfrastructuur. Daarnaast is er ook de opvallende aanwezigheid van een aantal belangrijke nieuwkomers in het segment van ICT (o.a. HP Signpost, Dell Eurosys, Lab9 Online Grafics, Connect US, PC Center, Rhombus en Gimme). Maar ook bedrijven met innovaties in het domein van schoolmeubilair, camerabewaking, semi-permanente huisvesting, grootkeukens, smartboards of audio-videotoepassingen zijn van de partij.

In de rand van ‘Edubuild & IT’ worden in een apart ingerichte seminarieruimte op de beursvloer tal van lezingen georganiseerd. Een aantal beroepsfederaties zorgde voor boeiende gastsprekers die ten behoeve van directies en medewerkers actuele topics toelichten. Verspreid over twee dagen worden beslissingsnemers antwoorden aangereikt in functie van vele problemen en uitdagingen die zich in onderwijsinstellingen dagelijks manifesteren. Details over deze gratis lezingen vindt u in een apart kaderstuk terug.

Steun van onderwijsnetten De vakbeurs ‘Edubuild & IT’ geniet meer dan ooit de steun van vrijwel alle onderwijsnetten, die op hun beurt hun vele directies en respectievelijke medewerkers sensibiliseren om deze vierde editie in Flanders Expo Gent te bezoeken. Het is immers voor Vlaanderen en het Brussels Gewest het enige B2B event die specifiek in het domein van onderwijsinfrastructuur om de

141 EDU & CARE

DE NIEUWE GRANITOTEGEL

Duurzaam en sterk EEN LICHTE EN DUNNE VERSIE VAN DE ALOMGEKENDE MARMERMOZAÏEK (GRANITO)

alugrijs

arduingrijs

crema

granietgrijs

ivoorbeige

porfido

pebbles

Venetiëlaan 22, 8530 Harelbeke, België T ++32 56 23 70 00 | F ++32 56 23 70 02 [email protected] | www.beltrami.be

STAND 8503

OPENINGSTIJDEN SHOWROOM

ma-wo-vr 9u-17u | di-do op afspraak zat 8u30 - 12u30

Deze exposanten vindt u op Edubuild & IT stand d.d. 18/09/2015 Adec Sport Agion Alho Systeembouw Autrosystems B.E.G. Luxomat Baert Belgaclima Beltrami Stonite Bender Benelux Boss Paints Budé Containerized Solutions Campro Cebeo Claerbout Metaalwaren Cleandienst - Cleanfix Codumé Connect Us CPE Firestone Crabbé Dakwerken Daw Belgium Deister Electronic Benelux Delabie DELL - EuroSys Desso De Meeuw De Sphinx Maastricht Didakta Dombrecht Distribution Easy-M Ebema Edubit Emco Benelux Erea Energy Engineering Eurobox International

Franke Water Systems Floor Couture/Phenix Geberit Gerflor Belgium Gimme Online Communication Grundfos Bellux Hahbo HP-Signpost HR Groep Icopal Icoustic IdemaSport Interactive Concepts I.R.S-Btech IT.1 IVC Group Jaga Janssen-Fritsen Jaswig Kärcher Center Van Mol Lab 9 Online Graphics LDL Equipment Lecot-Raedschelders Leerfestival Legrand Group Belgium Libraplay Machiels Building Solutions Marny Metos Nederman Nora Flooring Systems Novatio International PC Center Prebes

Presibel Proludic Promat International Rada Sanitairtechniek Renson Ventilation & Sunprotection Rf-Technologies Rhombus - Samsung Rockfon Rockwool Roy Products Sablo Salubris Santens Automatics Schelde Sports Schell Belgium School van de Toekomst Siemens Building Technologies Sika Belgium Sonesto Stradus Infra Switch Tarkett Belux Tata Steel Colorcoat Telec Triplaco Tronixx Belgium - Zumi Lighting Trox Technik Ultimaker - Trideus Unilin Panels Van Hoof Gebroeders Vanerum Viakan Vigotec Akatherm Warsco Units

twee jaar plaats vindt. Voor al wie op de hoogte wil blijven van de nieuwste ontwikkelingen is deze vakbeurs dan ook een uitstekend platform om rechtstreeks in dialoog te treden met de vele bedrijven die onverminderd in ons onderwijspatrimonium investeren.

recties, stafmedewerkers, bouwheren, opdrachtgevers, preventieadviseurs, projectleiders en IT-coördinatoren in direct contact kunnen treden met circa 100 bedrijven die op het vlak van bouw, renovatie, onderhoud en/of inrichting heel wat pasklare oplossingen voor u klaar hebben staan.

Nieuwe plaatsen in basisonderwijs

Allen dus welkom op 15 & 16 oktober in hal 8 van Flanders Expo Gent. Uw bezoek is gratis. Schrijf u in via registratie.edubuild.com !

Op 1 september kwamen er in de ‘capaciteitsgemeenten’ dankzij de huursubsidies van de Vlaamse regering circa 1.500 extra plaatsen bij. In afwachting van de definitieve bouwprojecten kunnen de steden of gemeenten die het meest worstelen met plaatsgebrek in scholen (o.a. Antwerpen, Gent, Vilvoorde, Denderleeuw en Grimbergen) nu tijdelijke plaatsen huren. Via de bouwsubsidies komen daar de volgende jaren in 49 scholen minstens 5.800 permanente plaatsen bij. Voor de uitbreiding van die schoolcapaciteit trok Vlaams Minister van Onderwijs Hilde Crevits in april al 36 miljoen euro uit. Financiële middelen die nu worden verdeeld onder 15 gemeenten. Ook deze ontwikkelingen illustreren de acute problematiek die er heerst binnen de onderwijssector. Net daarom ook is ‘Edubuild & IT’ een uniek B2B evenement waar architecten, studiebureaus, di-

Praktische info -

143 EDU & CARE

Data: 15 & 16 oktober 2015 Locatie: Flanders Expo Gent, Hal 8 Maaltekouter 1, 9051 Gent Openingsuren: Donderdag: 10u - 18u, Vrijdag: 10u - 17u Gratis bezoeken: schrijf u in via registratie.edubuild.com Organisatie: Expocom, Hoornstraat 16B, 8730 Beernem Contact: T +32(0)50/250 170 - [email protected]

Eén van deze interactieve sessies gratis bijwonen? Schrijf u dan nu in via registratie.edubuild.com Donderdag 15/10/2015 Voormiddag

Namiddag

Federatie: Edubit. Vereniging voor ICT-coördinatoren en directeurs.

Federatie: BVA. Beroepsvereniging van Architecten. Architecten versterken en verbinden.

Sessie 1 • Topic: E-safety op school? ICT en informatieveiligheid op school - Van tips tot plan - Esafetycoach • Uur: 10u15-10u45 • Spreker(s): Jacques Verleyen, gecertificeerd consulent voor informatieveiligheid, eertijds medewerker GO! • Omschrijving: Impact van e-safety en mogelijke lekken. Voorstelling van nieuw haalbaar traject voor scholen.

Sessie 1 • Topic: Integrale toegankelijkheid van schoolgebouwen • Uur: 14u00-14u50 • Spreker(s): Fien Van den Abeele, Architect medewerker, Agentschap Toegankelijk Vlaanderen • Omschrijving: Een toegankelijke schoolomgeving: achtergrond, principes en aanbevelingen voor het gewoon en het buitengewoon onderwijs.

Sessie 2 • Topic: Tablets op school: is het de moeite waard? • Uur: 10u55-11u25 • Spreker(s): Kurt Dossche, ICT-coördinator Eeklo. Eertijds betrokken bij diverse projecten waaronder het Europees project iTEC • Omschrijving: Wat kunnen we leren van het gebruik van tablets op school?

Sessie 2 • Topic: A label Toerisme Vlaanderen: Jeugd en Verblijfcentrum (Park Brasschaat) • Uur: 15u00-15u40 • Spreker(s): architect Mathias Lammens (ABV+ architecten) • Omschrijving: Toelichting van de ase ‘Jeugd en Verblijfcentrum Park Brasschaat’, dat voldoet aan het A-label Toerisme Vlaanderen.

Sessie 3 • Topic: ICT-budget • Uur: 11u35-12u05 • Spreker(s): Koen Fonteyn, ICT-coördinatoren SintPieterscollege Brussel. Eertijds betrokken bij diverse projecten waaronder het Europees project iTEC • Omschrijving: Hoe gaan scholen om met ICT en budgettering? Praktijkvoorbeelden & lancering budgetmeter.

Sessie 3 • Topic: Universal Design, ontwikkeling van een inclusieve ontwerp grammatica • Uur: 15u50-16u30 • Spreker(s): Prof. dr. arch. Marc Dujardin, KU Leuven Faculteit Architectuur • Omschrijving: Hoe kan een product, een grafische boodschap, een gebouw of een publieke ruimte zowel esthetisch als functioneel zijn voor een zo groot mogelijke groep gebruikers?

Sessie 4 • Topic: Het ICT-kompas en opmerkelijke vernieuwingen • Uur: 12u15-12u45 • Spreker(s): Luk Vanlanduyt. Projectleider EduBIT • Omschrijving: Toelichting ICT-kompas om het ICT-beleid af te toetsen. Hoe kunnen ICT-coördinatoren, directeurs en scholen veel tijd, geld en zorgen vermijden?

144 EDU & CARE

Eén van deze interactieve sessies gratis bijwonen? Schrijf u dan nu in via registratie.edubuild.com Vrijdag 16/10/2015 Voormiddag

Namiddag

Federatie: PREBES. Zet zich in voor welzijn op het werk, duurzaamheid en maatschappelijk en sociaal verantwoord ondernemen.

Federatie: PFPA. Verenigt fabrikanten die zich inzetten voor passieve brandbescherming in de bouwsector. Sessie 1 • Topic: Eisen voor ontwerpers bij het waarborgen van passieve brandveiligheid en het belang van conforme lastenboeken • Uur: 14u00-14u30 • Spreker(s): Stijn Vandersanden, ondervoorzitter PFPA • Omschrijving: Wat is het belang van een conform lastenboek binnen het wetgevend kader?

Sessie 1 • Topic: Onderzoek stemproblemen en meten van gehoorschade bij kleuteronderwijzers en sportleerkrachten • Uur: 10u00-10u40 • Spreker(s): Lode Goderis, prof KU Leuven • Omschrijving: Wist u dat 40-60% van de leerkrachten stemproblemen ontwikkelen? In het onderzoek van prof. Lode Goderis wordt de geluidsblootstelling en de gehoorschade voor deze doelgroepen in kaart gebracht. Een interessante uiteenzetting!

Sessie 2 • Topic: Brandwerende doorvoeringen: wetgeving, praktijk en correcte uitvoering • Uur: 14u40-15u20 • Spreker(s): Sven Eeckhout, senior hoofdadviseur WTCB • Omschrijving: Praktijkvoorbeelden & belangrijkste aandachtspunten.

Sessie 2 • Topic: Toelichting bij de nieuwe norm ‘akoestische criteria voor schoolgebouwen’. • Uur: 10u50-11u30 • Spreker(s): Lieven De Geetere, Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf • Omschrijving: Wat houdt deze norm in en wat zijn de gevolgen voor mijn school, centrum of academie bij bouwprojecten? De nieuwe norm NBN S 01-400-2 glashelder voor u uitgelegd, door een expert akoestiek. Sessie 3 • Topic: Praktische uitvoering van een risicoanalysemodel over brand op basis van het nieuwe KB brand - toepasbaar in het onderwijs. • Uur: 11u40-12u20 • Spreker(s): Jos Van Laeken, verantwoordelijke Prebes projectgroep brand • Omschrijving: Voor de 1e keer wordt dit model toegepast op een onderwijsinstelling.

Sessie 3 • Topic: Brandveilige houten deuren, gevels en structuren • Uur: 15u30-16u15 • Spreker(s): Jan Dietvorst, adviseur Fedustria • Omschrijving: Het materiaal hout krijgt in veel schoolgebouwen steeds meer een prominente plaats. Maar is deze trend wel verzoenbaar met hoge brandveiligheidseisen? Sessie 4 • Topic: Hoe realiseer ik een duurzame betonherstelling voor schoolgebouwen ? • Uur: 16u25-16u55 • Spreker(s): Guido Van der Borgh (Fereb) • Omschrijving: Het belang van de gecertificeerde aannemer in het hele proces

145 EDU & CARE

IN DE KIJKER

Switch voor bedrijven helpt digitale verhaal integreren in lessenpakket

Switch voor bedrijven is de zakelijke IT-partner bij uitstek voor onderwijsinstellingen. Met respect voor het beschikbare budget tekent een team van adviseurs en technische engineers een pasklaar antwoord uit dat inspeelt op de wensen en verwachtingen van de school. Naast het implementeren, integreren en onderhouden van de nieuwe systemen, wijst de onderneming gebruikers de weg om het digitale verhaal te integreren in hun lessenpakket. En dat is niet alles; Via workshops zorgen ze ervoor dat leerkrachten en leerlingen het gebruik van nieuwe media niet als een extra inspanning ervaren, maar als een afwisseling die lessen een nieuwe boost geeft. Onderwijspartner Switch voor bedrijven heeft een lange staat van dienst wat betreft het inzetten van Apple-technologieën in de onderwijssector. Van lagere school tot universiteit. Een bewuste keuze, horen we van business manager Tim De Vis. “Het ICTlandschap is voortdurend in beweging. Evoluties volgen elkaar sneller op dan in eender welke branche. Bijna dagelijks ontstaan er nieuwe producten en diensten die samenwerken, thuiswerken, afstandswerken, communiceren,… moge-

lijk maken, vergemakkelijken of uitbreiden. Veel van deze toepassingen kunnen daarbij een absolute meerwaarde vormen in ons onderwijs.” “Deze evolutie naar een digitale leeromgeving doet bij veel schoolbesturen vragen rijzen rond beheer, gebruiksgemak, beveiliging en duurzaamheid van de ITinfrastructuur. Welke systemen moeten ze implementeren? En wat kunnen die voor hen betekenen? Het zijn slechts enkele van vele vragen.” “En net daar biedt Switch voor bedrijven de oplossing. Onze adviseurs brengen

146 EDU & CARE

de noden en verwachtingen van de onderwijsinstelling in kaart en analyseren welke producten en diensten kunnen bijdragen. Met respect voor het beschikbare budget.”

Volledige implementatie of gefaseerde integratie? “We zijn ons daarbij bewust dat een dergelijke investering een weloverwogen beslissing moet zijn. Het is dan ook van het grootste belang dat de gekozen infrastructuur ook volgens de regels van de kunst wordt geïnstalleerd.”

“Ons team waakt erover dat alle systemen snel en perfect worden geplaatst. Er kan trouwens gekozen worden voor een volledige implementatie of een gefaseerde integratie.” “Grote voordeel daarbij is dat Appletechnologieën modulair zijn en perfect inpasbaar in bestaande infrastructuren. Mac-gebaseerde bestandsservers, softwareupdateservers, mobiledevicemanagementservers kunnen perfect toegevoegd worden zonder dat andere processen er hinder van ondervinden.

Integendeel, het gebruiksgemak en de efficiëntie zullen verfrissend werken.” De voordelen voor onderwijsinstellingen zijn dus talrijk. Zo ondervonden ook het KA Pegasus Oostende en Basisschool Mariagaarde uit Borgerhout.

KA Pegasus Het Koninklijk Atheneum Pegasus in Oostende is een ambitieuze school met een onmiskenbare dynamiek. “We zetten bewust actief in op technologie voor betere lessen. En de resultaten zijn er. We

147 EDU & CARE

zien mindere leerlingen beter worden en goede leerlingen goed blijven. En dat is nu net de bedoelding van onderwijs”, aldus directeur Jean Surmont. Surmont geloofde in Apple als kwalitatief, zeer gebruiksvriendelijk product met een lange levensduur en een beperkt onderhoud. En met een absolute meerwaarde in de klas. Om dit uit te testen, koos de school in eerste instantie voor een koffer met 25 iPads. “Niet alleen mijn initiatief, ook de leerkrachten waren vragende partij. Belangrijk, want iedereen moest achter deze investering staan. Want ook al waren we zeker van het rendement van Apple, het bleef wel duur. Ook dat heeft zijn voordelen: we merken nu een groot respect van de leerlingen voor het materiaal. Ze appreciëren echt dat ze met iPads mogen werken. Hetzelfde enthousiasme zien we trouwens ook bij de ou-

ders. Het zal niet het enige element zijn dat de groei van onze school stimuleert, maar het speelt zeker een rol.”

Eventuele nadelen? “We kozen echter niet voor ‘radicaal digitaal’. Een les met iPads is heel intensief omdat elke leerling 100 % betrokken wordt: op elk moment kan de leerkracht via AppleTV vragen om het individuele scherm naar het grote scherm door te sturen. De afwisseling met gewone lessen is dan ook welkom.” En wat met ongewenste afleiding door, bijvoorbeeld, Facebook? “Daar geloven wij niet in. Een restrictieve politiek is niet wenselijk. Leerlingen moeten de juiste mentaliteit aanleren.” “Wat je wel in het oog moet houden is het technische aspect: als je met de nieuwste technologie wilt werken, moet die ook functioneren zoals het hoort. Niets is zo demotiverend als techniek die niet mee wil: geen betrouwbare internetverbinding, een server die sputtert, problemen om mac en windows te draaien... Maar dankzij het werk van onze ICTcoördinator én de uitstekende service bij Switch zijn we daar tegen gewapend.” Na de positieve ervaring koos KA Pegasus om te investeren in nog 50 extra ipads.

Basisschool Mariagaarde Ook in Basisschool Mariagaarde uit Borgerhout niet dan positieve geluiden. “Wie kiest voor vooruitgang moet altijd een drempel over, daarom is het belangrijk dat je die laag houdt. Je wilt als school ouders financieel ontzien én je wilt materiaal dat werkt. Een kennismaking met ICT via materiaal dat niet werkt, is nefast voor zowel de gebruiker als voor de school. Die laatste heeft wel wat beters te doen dan technische problemen op te lossen. ICT op school heeft een pedagogische functie, geen technische. Vandaar dat wij kozen voor Apple en voor Switch: dat is duurzaam materiaal van een service-minded leverancier”, aldus Directeur Dirk Daelemans. “We beslisten elke leerkracht een MacBook te geven, de iPads voor de klassen zijn snel gevolgd.”

“Switch voor bedrijven kwam luisteren naar wat we nodig hadden. Alle schooladministratie gebeurde toen al online en alles werd in realtime gemonitord: afwezigheden, agenda, leerplan,... Buitenstaanders hebben meestal geen idee hoever scholen daarin staan.Dat een ICT-leverancier luistert en meedenkt was dan ook erg belangrijk. Wij kunnen geen uur zonder onze computers. En we hebben veel te verliezen bij ICT die niet werkt, zowel administratief als in de klassen. Duurzaam, onderhoudsvriendelijk materiaal en service zijn dan ook erg belangrijk. Bovendien kozen we met Switch voor een betrouwbare partner met een efficiënte B2B-dienst en een

148 EDU & CARE

netwerk van winkels waardoor ze nooit veraf zijn, mocht dat nodig blijken.” Ondertussen worden de iPads in alle soorten lessen gebruikt, ze zijn eigenlijk nooit niet-geboekt. We dachten in eerste instantie met 20 voldoende te hebben, maar de vraag was groot. De mogelijkheden zijn dan ook enorm, het aanbod aan waardevolle apps blijft groeien, ook voor zorgleerlingen. Zelfs onze jongste kinderen hebben snel door dat ze het beste materiaal ter beschikking krijgen en ze gaan daar allemaal heel respectvol mee om. Tegelijk benaderen ze zo’n tablet heel intuïtief: geef een kleuter een iPad in handen en hij/zij doet wat hem/

MaMu Architects and more Architectenbureaus waren historisch gezien de eerste gebruikers van Appleproducten. Maar ook nu nog vinden ze bij Apple en Switch een partner die oplossingen op maat helpt uitdenken, implementeren en onderhouden. Zo getuigt managing partner Jeroen Maesen van MaMu uit Hasselt: “In al onze projecten geldt‘time is money’. Budget en timing zijn geen relatieve maar definitieve begrippen. Wil je gelijke tred houden, dan moet je op vaste waarden kunnen vertrouwen. Onze mensen zijn zulke vaste waarden. Onze infrastructuur en zeker onze IT-infrastructuur moet dat ook zijn. Daarom kozen we voor Apple, omdat zij ‘mee’ is. En voor Switch, omdat we nood hadden aan een professionele partner.” “Met Apple ben je zeker dat alle systemen met elkaar communiceren. Onze agenda’s, mail, data en zelfs de domotica van ons kantoor, alles wordt via Appleapparaten beheerd. Het is jammer dat de typische ‘architecten-software’ nog altijd niet Apple- maar Java-based is, maar ook daar zijn oplossingen voor.” “Dankzij onze IT-infrastructuur hebben trouwens alle betrokken partijen altijd toegang tot de laatste versie van een projectdocument. Ook zonder dat we voortdurend alles moeten printen en distribueren. Ook die toegankelijkheid is van onschatbare waarde.”

haar logisch lijkt. Bij Apple leidt dat tot resultaat en die beloning is pedagogisch heel waardevol. Dit materiaal schept ICTvertrouwen en dat is iets waar onze kinderen hun verdere leven van profiteren.” Ook het feit dat Apple naast OSX standaard ook Windows draait is een grote plus. Het leerplan en de eindtermen moedigen multiplatform-werken immers erg aan. En de Windows-gebaseerde programma’s van het secretariaat zijn voor de Macs dus ook geen probleem.”

Opleidingen “Wil je ook in jouw klas digitaal aan de slag gaan? Switch voor bedrijven biedt

scholen en leerkrachten een brede waaier gespecialiseerde trainingen aan. Gaande van productgeoriënteerde standaardtrainingen tot opleidingen op maat, samengesteld volgens de noden en wensen van je school.” “Bij onze partner ICT Atelier kunnen scholen terecht voor diverse workshops. Deze vzw met een dynamisch, ervaren team van lesgevers uit alle netten en onderwijsvormen brengt sinds 2009 de passie van het werken met nieuwe media over op leerkrachten en leerlingen. Het doel: de creativiteit, innovatie en motivatie in het leren en lesgeven verhogen.”

149 EDU & CARE

Neem deel aan het Leerfestival! En tijdens het Leerfestival ontdekken leerkrachten wat de iPad kan betekenen voor hun lessen. In 10 workshops en 2 weekends, georganiseerd door Easy-m en Switch, krijgen ze de kans om hun ICT- en new media-ervaring aan te scherpen, ideeën uit te wisselen met collega’s en om in een informele sfeer een eigen ICT-klasproject uit te werken. Twee van de workshopsessies vinden trouwens plaats op Edubuild. Schrijf je gratis in via de website: registratie.edubuild.com www.switch.be

IN DE KIJKER

FSB brengt ergonomie naar woonzorgcentra In 1881 ontstond FSB als kleinschalige producent van scharnieren en sobere, religieuze voorwerpen uit koper. Twee uiteenlopende producten, maar één ding hadden ze wel gemeen: een modern design. Die gestroomlijnde manier van ontwerpen hebben ze nu, meer dan 130 jaar later, nog steeds. Maar hun focus werd breder. FSB vind je nu overal waar architectuur en “greep”-concepten elkaar ontmoeten. In een nieuw gamma leggen ze zich toe op gebruiksvriendelijke oplossingen voor woonzorgcentra. Ontdek samen met ons drie innovatie producten…

150 EDU & CARE

ErgoSystem E300 In moderne woon- en verzorgingsconcepten is barrièrevrijheid al lang vanzelfsprekend. FSB levert met het ‘ErgoSystem’ voor de meest uiteenlopende eisen van uitbaters en architecten de juiste oplossing. Meer bepaald dankzij een optimale link tussen design, functie en economische meerwaarde. Het ‘ErgoSystem E300’-gamma bestaat uit ergonomische hulpmiddelen voor in de badkamer. Het inhangzitje in dat aanbod is één van die barrièrevrije toepassingen. En combineert veiligheid met comfort. Het ergonomisch gevormd zitje met hygiëneopening bestaat uit huidvriendelijk, hygiënisch PUR en fijn-mat roestvrij staal. Het heeft een rugsteun en armsteun met opklapfunctie voor een gemakkelijke bediening. Het zitoppervlak van 400 bij 350 mm verdraagt een maximale belasting van 150 kg. En is eenvoudig te combineren met de FSB-douchehoekcombinaties en -handgrepen. Dankzij de ‘A-Flex montagetechniek’ worden badkamer en toilet doelgericht uitgerust of gedemonteerd met hulpmiddelen. Denk aan vaste wandsteunen en doucheklapzitjes. Of aan de opklapbare steun van FSB. Gemaakt voor wastafel of wc, met instelbare veerbelasting voor optimaal grijpen en ondersteunen. De elliptische handgreepvorm met meet 36,5 bij 22 mm en is gekanteld onder 45° . Voor individuele noden als ongevallen of anticiperen op het ouder worden. De wandhouder uit zwartgrijs aluminium is 160 bij 160 mm groot. De ErgoSystem E300-douchekophouder heeft veel comfortabele instelmogelijkheden. Deze trapsgewijs verstelbare sproeikophouder bestaat uit roestvrij staal en kunststof. De ergonomische Ergohendel zorgt voor een moeiteloze bediening met één hand. Ideaal voor ouderen. Zo heb-

ben ze altijd een hand vrij om zich vast te houden. Veilig en handig. De glijstang heeft een diameter van 22 mm. Die van de wandhouder bedraagt 70 mm.

ErgoSystem A100 De ergonomische technieken van FSB bestaan ook in aluminium. De ‘ErgoSystem A100’-reeks is een budgetvriendelijk alternatief voor de E300toepassingen uit inox. Het assortiment past voor nagenoeg elk gebruiksdoel. De naar wens uitrustbare handgreepcombinaties met individuele profielen maken planning en montage een pak eenvoudiger. Zo maken de douchehoekcombinaties de plaatsing mogelijk van uitneembare hoekrekjes in kunststof. Tabletjes met en zonder geïntegreerde greepstang zijn beschikbaar in standaardafmetingen. En op maat tot een lengte van 1050 en 1900 mm. Dankzij de bruikbaarheid, zowel links als rechts, is het gebruik van de onderhoudsvrije steunklapgreep erg flexibel. Wandgrepen op maat, vaste steungrepen, enkel- en tweevoudige handdoekhouders, wandhaakjes en papierrolhouders evenals opklapbare beugels met oproeptoets , al of niet met LED, vullen het ErgoSystem A100 verder aan. Het ErgoSystem A100 is dankzij variabele kleurconstellaties individueel afstembaar op interieur en sfeer. En vrij combineerbaar in kleurgeving. Zo bereiken voldoende contrasten een optimale zicht- en afleesbaarheid in de kamer. Wat meer zekerheid betekent voor ouderen met verminderd zichtvermogen. Kleurdifferentiatie van handgrepen en steunen biedt een bijkomende ondersteuning voor veilig grijpen.

FSB met ‘Isis M300’ vooropstelt. Het elektronisch toegangsmanagementsysteem zorgt voor symbiose tussen technologie en comfort. De programmering is gebaseerd op elektronische kaarten, rechtstreeks op het beslag. Met zowel offline als online beheermogelijkheden. Op die manier kan je met behulp van pc een willekeurig aantal deuren aansturen . Besturing offline kan met USBstick, online met routers aangesloten aan het bestaand netwerk of zelfs via wifirouters waarbij de communicatie draadloos en in real-time gebeurd tussen de deurbeslagen. Wie zonder rompslomp wil profiteren van de voordelen van een systeem voor elektronische toegangsorganisatie heeft met Isis M300 altijd een betaalbare flexibele optie. Geen nadelen meer van een mechanische sleutel en ook geen kabels meer trekken naar de deuren.

Isis M300

De toekomstgerichte systeemoplossing voor toegangsmanagement gebruikt een elektronicamodule met de afmetingen van een conventionele profielcilinder onder het sleutelrozet. En een mechatronische module in het krukrozet of dekschild. De batterij-aangedreven garnituren maken extra kabels overbodig en zorgen voor een maximale flexibiliteit bij de installatie. Verschillende deurdiktes vormen daarbij geen enkel probleem. Cilinders vervangen is niet meer nodig.

Eenvoudig gebruik en flexibele uitbreidingsmogelijkheden. Twee zaken die

www.fsb.de

151 EDU & CARE

IN DE KIJKER

Cebeo, partner in elektronisch materiaal Op zoek naar de grootste distributeur van elektronisch materiaal of naar deze die het beste je noden invult? Dat tweede nemen we aan. Cebeo, elektrogroothandel voor elektrisch materiaal, LED, verlichting, domotica, HVAC,… is dan wel de grootste van België, de onderneming doet er vooral alles aan om ook de beste te zijn. De firma ziet het daarbij als zijn basistaak om kwaliteitsmateriaal te leveren op de meest efficiënte manier. En met de beste service. Hun toegevoegde waarde bestaat uit een uitgebreid servicepakket dat verstrekt wordt door een uitgebreid netwerk van commerciële medewerkers, specialisten en ondersteunende diensten. Marktleider met lange traditie “In België zijn we marktleider”, start Carl Malfait, Marketing & Communication Manager, zijn verhaal. “Die positie verwierven we door ons dag in dag in te zetten voor het verwerven en behouden van het vertrouwen van onze talrijke klanten. In 90 jaar tijd groeiden we zo uit van lokale groothandel tot een ijzersterke organisatie ten dienste van de klant. Zonder dat we daarbij het familiaal karakter veloren dat stichter Charles Bultiauw en later zijn zoon Christian Bultiauw hoog in het vaandel droegen.” “In datzelfde opzicht, investeerden we in de loop der jaren ook in een aantal strategische overnames. Steeds met de bedoeling om klanten een nog betere service te garanderen. Op die manier ontstond een bijzonder uitgebreid netwerk van filialen met een unieke expertise.”

Denken in oplossingen “Of het nu gaat om installatiemateriaal, verdeelborden & kasten, kabel, kabelgoten & -kanalen, building automation, verlichting, automatisatie & aandrijving, tooling & lifting equipment,… We beschikken over meer dan 1.000.000 refe-

152 EDU & CARE

renties, waarvan 50.000 permanent op voorraad. Steeds gaat het over producten van absolute kwaliteit, enkel en alleen geleverd door A-merken.” “Dé sterkte van Cebeo is echter dat we denken in termen van oplossingen, die meer zijn dan de optelsom van onze producten. Onderwijs- en zorginstellingen kunnen bij ons terecht voor alles wat valt onder de noemer ‘elektrische installatie’. En samen met hen en de installateur gaan we op zoek naar de meest geschikte oplossing op maat. Over de leveranciers heen. Met respect voor het beschikbare budget.”

Uitgebreide dienstverlening “Daarnaast mogen klanten bij ons rekenen op een uitgebreide dienstverlening, voor een optimaal resultaat.” “Een snelle levering is daarbij onontbeerlijk. Cebeo investeert voortdurend in de optimalisatie en verfijning van het logistieke proces. Het hart daarvan bevindt zich in het Cebeo Distributie Center in Moeskroen. Dag na dag zijn hier 120 medewerkers in de weer om bestellingen klaar te stomen en te laten leveren binnen de 24u.” “Cebeo beschikt daarnaast over een nationaal netwerk. Er is altijd wel een filiaal in de buurt van je school of zorginstelling. Bijzonder handig, voor wie dringend nood heeft aan materiaal of advies.”

Opleiding “Onze sector evolueert bijzonder snel, bij blijven met de laatste nieuwe ontwikkelingen op het vlak van verlichting, building automation, HVAC... is onontbeerlijk. Daarom organiseert Cebeo in samenwerking met fabrikanten continu in opleidingen voor installateurs. Nieuwe producten of oplossingen? Recente marktevoluties? Wij zorgen ervoor dat profesionals ze onder de knie krijgen. Zodat je als eindklant gerust bent over een gedegen installatie.” Benieuwd naar wat Cebeo voor je kan betekenen? Bezoek hun stand op Edubuild. www.cebeo.be

153 EDU & CARE

IN DE KIJKER

Stradus Infra denkt mee in het ontwerp van inspirerende buitenruimtes in beton Als een kind mag kiezen waar hij het liefste speelt, dan zijn dat plekken waar avontuur schuilt, die de creatieve kinderbreinen doen overborrelen, waar talloze spellen verzonnen worden en waar ze echt even uit de klaslokalen zijn. Stradus Infra heeft dat goed begrepen. Als producent en verdeler van hoogwaardige bestratings- en maatwerkproducten uit beton beschikt het bedrijf over een uitgebreid gamma producten en maatwerkmogelijkheden voor de buiteninrichting. Samen met architect en bouwheer denken hun specialisten graag creatief mee aan het ontwerpen van een inspirerende, duurzame, toegankelijke en multifunctionele schoolomgeving.

Bredeschool-gedachte “Scholen spelen een cruciale rol in de vorming van onze jongeren. Niet alleen leerprogramma’s, leerkrachten en klasgenoten zijn sleutelaspecten. Ook infrastructuur draagt bij tot de stimulatie van schoolgaande kinderen en tieners”, aldus Jef Martens, product manager van Stradus Infra. “Het aspect ‘buitenruimte’ is daarbij van groot belang. Een buitenruimte met een multifunctionele en doordachte inrichting zet jongeren aan tot leren, spelen, sporten en sociale interactie.” “Bovendien wordt de functie van onze scholen steeds breder. Zowel refters, computerlokalen, sportfaciliteiten, speelen rustplaatsen als buitenklassen worden steeds vaker ingezet voor gebruik na de schooluren. Naarmate de ‘bredeschool’gedachte groeit, wordt een goede en veilige integratie van de school binnen het stedenbouwkundige plan belangrijker.”

154 EDU & CARE

“Net op deze ontwikkelingen spelen we met Stradus Infra maximaal in. Als producent en verdeler van hoogwaardige bestratings- en maatwerkproducten uit beton bieden we ontwerpers en bouwheren inspirerende oplossingen voor de inrichting van veilige, toegankelijke en duurzame publieke ruimtes. Met respect voor het vooropgestelde budget.” “De mogelijkheden daarbij zijn haast onbeperkt. Beton is immers robuust, duurzaam, goedkoop, veelzijdig, kleurrijk en dus uitermate geschikt om creatief mee aan de slag te gaan. Bovendien kan je bij ons terecht voor het complete gamma. Van klinkers en tegels tot vloerplaten en meubilair. Wie toch zijn gading niet vindt in ons standaardgamma helpen we met specifieke ontwerpen op maat.”

GTIL, eerste ‘School van Morgen’ “Een mooi voorbeeld waar we deze visie in praktijk brachten, is het Gemeentelijk Technisch Instituut van Londerzeel (GTIL) dat in september 2014 als eerste ‘School van Morgen’ werd geopend.” “Een duurzaam karakter en grote belevingskwaliteit stonden centraal in het

ontwerp van TEEMA architecten. De school kreeg zo een duidelijk eigen ‘gezicht’ binnen de omgeving. De deels hellende gevels van het gebouw werden opgetrokken uit betonnen premuren in opvallend bloempotrode kleur en met het patroon van baksteenstrips. En zowel ramen als daken kregen een speels ritme. Voor de omgevingsaanleg werd gekozen voor prefabbetonplaten uit ons gamma industriële vloerplaten. Zowel het voorplein als de aansluitende parking – in totaal goed voor een 1400 m2 - werd ingekleed met grijze, geborstelde

vloerplaten van 2x2m en 2x1m. De architecten kozen ervoor de vloerplaten in twee verschillende formaten afwisselend te gebruiken. Op de platen kwamen 15 strakke betonnen zitelementen uit grijs, zelfverdichtend beton. Deze elementen - met formaten 2x1 m, 2x2 m en 3x1 m – werden door ons op maat gemaakt en ritmisch verdeeld over de oppervlakte van het voorplein. Het sloot zo mooi aan op het sculpturale design van het schoolgebouw.” www.stradusinfra.be

Solar Straatmeubilair Solar straatmeubilair van Stradusinfra is een collectie zitbanken en tafels voorzien van geïntegreerde zonnepanelen die opgevangen zonlicht omzetten in groene energie. Deze duurzaam opgewekte elektriciteit is multi-inzetbaar. Zo kan de energie worden gebruikt voor het opladen van mobiele telefoons, tablets, laptops en zelfs elektrische fietsen. Maar ook voor het aansturen van fonteinen, watervallen of de straatverlichting. De ruimte tussen de zonnecellen is transparant, waardoor de bank niet zo massief oogt en je een bijzonder schaduweffect krijgt.

Grastegel ‘virage’ Stradus Infra won eind 2014 met zijn esthetische grasbetontegel ‘virage’ de FEBE award. De speelsheid en veelzijdigheid van het concept resulteert immers in een creatieve bestrating die tevens ook waterpasserend is.

155 EDU & CARE

IN DE KIJKER

AZ Alma in Eeklo wordt stevig, stootvast en brandveilig dankzij Siniat

Het regionale ziekenhuis AZ Alma is op dit moment nog verdeeld over twee campussen in Eeklo en Sijsele. Zoals je elders in dit magazine kan lezen, wordt er momenteel volop gewerkt aan een nieuwbouw die de twee campussen vanaf 2017 zal verenigen. Bouwproducent Siniat draagt hiertoe zijn steentje bij. Voor de binnenafwerking wordt zo’n 125.000 m2 Hydropanel plaat gebruikt. De staalconstructie in het Atrium krijgt een vuurvaste beschermlaag van Siniat Prégyfeu-A1. Concept: Ziekenhuis 2.0. Met de nieuwbouw op de campus Eeklo realiseert AZ Alma zijn nieuwe gebouw dat plaats zal bieden aan 513 bedden. Zo wil AZ Alma een functioneel en herconfigureerbaar ziekenhuis zijn dat vlot kan inspelen op zowel inhoudelijke veranderingen als volumeveranderingen. Maximale flexibiliteit is daarbij noodzakelijk. “In het ontwerp maakten we een duidelijk onderscheid tussen twee functiegroepen: de verpleegeenheden en de medischtechnische eenheden”, verduidelijkt Jo De Maesschalck van AAPROG architecten. “Volumematig streefden we naar een zo compact mogelijk gebouw met aandacht voor terreinbezetting, uitbreidbaarheid en loopafstanden.” Het gebouw telt zeven niveaus, waarvan één half verzonken, één gelijkvloers en vijf verdiepingen. Functiegroep 1 werd per niveau opgebouwd uit twee T-vormige plateaus die elk plaats

bieden aan twee verpleegafdelingen, voor een totaal van maximaal 130 bedden per niveau. Dit biedt de nodige flexibiliteit naar indeling, bezetting en bestaffing. Zo krijg je een schakeling van vier verpleegeenheden per niveau die organisatorisch en functioneel kunnen overvloeien. Tussen de plateaus is er een groots glazen atrium dat als centrale inkomzone fungeert en waarrond alle functies zijn georganiseerd. Hierdoor wordt de helderheid van het gebouw ook van binnenuit ervaren. Het totale project, met een bruto oppervlakte van ongeveer 60.000m2, zal naar verwachting in 2017 opgeleverd worden.

De afwerking: Hydropanel De afwerking van de binnenwanden werd toevertrouwd aan de firma Jansen Finishings uit Meeuwen- Gruitrode. Project Manager Marnix Nuyten: “Gezien het hier om een ziekenhuis gaat, waar toch veel met bedden en karren gemanoeuvreerd wordt, stonden de sterkte en de stootvastheid van de vezelcementplaat met stip in het lastenboek. Daarom kozen wij

156 EDU & CARE

voor de Hydropanel vezelcementplaat van Siniat. Die is veel sterker dan gipsplaten. Zo kon ik met slechts 12 mm de gewenste sterkte en stootvastheid bereiken. Met de traditionele wandplaten moet je daarvoor twee platen tegen elkaar zetten. Een ander voordeel is dat Hydropanel voor de bevestiging van allerlei zaken geen extra versterking aan de achterzijde behoeft. Met een stalen plug kan de plaat een belasting van 100 kg aan.”

worden blootgesteld. Zoals in ziekenhuizen, scholen en zorginstellingen.

verbeterde eigenschappen ten opzichte van gewone gipskartonplaten.

Voordelen Hydropanel

Voordelen Prégyfeu-A1

Zeer hoge stootweerstand Uitmuntende brandprestatie Verhoogde akoestische weerstand Bestand tegen extreme uittrekkrachten 5. Extreem vochtbestendig 6. Rotvast en schimmelwerend 7. Chemische weerstand

1. Volledig brandbestendig 2. 2x sterker en drukvaster dan andere gipsplaten 3. Vlotte afwerking 4. Meest economische oplossing

“Dat geeft aan hoe sterk deze plaat is. De plaat is bovendien behoorlijk wateren schimmelbestendig, wat meegenomen is in een ziekenhuis. Voor de verwerking van de Hydropanel vezelcementplaten gebruikten we producten uit het Siniat-gamma: schroeven, primer, voegproducten en voegstrips. Dankzij de afgeschuinde zijde laat de plaat zich eenvoudig voegen.”

Brandveiligheid: Prégyfeu-A1

Siniat produceert gipsproducten, vezelcementplaten en accessoires voor de complete afwerking van wanden en plafonds en levert een belangrijke bijdrage aan het comfort en een gezond binnenklimaat. De totaalsystemen staan garant voor een technisch, esthetisch, ecologisch en economisch resultaat dat beantwoordt aan de strengste Europese normen voor stabiliteit, brand, akoestiek en thermische isolatie. Siniat verleent technisch advies aan professionals en is onderdeel van de Etex Group.

De Hydropanel vezelcementplaat van Siniat is uitzonderlijk goed bestand tegen schokken en uittrekkrachten. Zijn hoge mechanische prestaties en vormvastheid leveren de beste resultaten in druk bezochte zones, zoals gangen en gemeenschappelijke ruimten die aan slijtage

1. 2. 3. 4.

Het bedrijf DURV - Denken, Uitvinden, Realiseren, Verbeteren - uit Zottegem stond in voor het brandveilig maken van de stalen structuren in het Atrium. “Ik koos voor de Prégyfeu-A1 van Siniat omdat die bij 12,5 mm een goede brandweerstand oplevert. Bovendien is het een gebruiksvriendelijke plaat om mee te werken. Dat wij de EQUITONE [tectiva] plaat als afwerking er moeiteloos konden op monteren was ook een voordeel.”, aldus projectleider Joachim De Smet. De Prégyfeu-A1-plaat van Siniat is een 100 % onbrandbare gipsplaat, die valt in de klasse A1 volgens de Europese normering. De Prégyfeu-A1-plaat heeft sterk

157 EDU & CARE

Siniat

www.siniat.be

IN DE KIJKER

Stonite-tegels van Beltrami voor een solide schoolvloer Wat in een schoolgebouw het meest intensief gebruikt wordt? De vloer. Zonder twijfel. En wie een nieuwe wil, mag gerust veeleisend zijn. Zo is kwaliteit steeds een must en is de vloer zelf, gezien zijn vaak grote oppervlakte, best onderhoudsvriendelijk. Elk schoolbestuur wil vast ook een robuuste vloer. En een exemplaar dat lang meegaat. Al was het maar om leerlingen het belang van duurzaamheid bij te brengen. Ten slotte staat esthetiek steeds hoog op de lijst voorwaarden en zoekt een school steeds naar budgetvriendelijke oplossingen. Stuk voor stuk wensen waar de producten van Beltrami op inspelen.

Groef- en barstbestendig Een grote opsomming aan voorwaarden hierboven. Daar stelt Beltrami steevast het ‘Stonite’-gamma bij voor. Dat gamma bestaat uit natuurlijke grondstoffen zoals marmer, graniet en kwarts. En behoudt het de fysische voordelen van de natuurstenen, waar ze uit gemaakt zijn. Het geheim? Stonite gebruikt tot 6 mm lange korrels. Gebonden in een milieuvriendelijke mix van witgekleurd cement en additieven. Dat mengsel wordt dan vacuüm gezogen in een mal en geperst onder hoge druk. Na uitharding worden de stenen afgewerkt.

Dat specifiek productieproces en de eigenschappen van de grondstoffen maken van Stonite een kwaliteitsvolle steen. Het duurzame materiaal heeft een hoge weerstand tegen hitte en krassen. En is groefen barstbestendig. De steen is immuun voor koude en schimmels. En behoudt langdurig zijn glans en kleur. Ook op vlak van antislip behaalt Stonite een uitstekende score. Dat door zijn hoge wrijvingscoëfficiënt. Dankzij hun gepolijste vervangen door: verzoete oppervlak zijn de stenen net na productie al klaar voor installatie. Ten slotte is het een licht, dun, esthetisch en natuurlijk product.

158 EDU & CARE

Steen die tegen een stootje kan Het Vrij Secundair Onderwijs Poperinge (VSOP) deed beroep op het Stonite-gamma voor hun nieuwe vloer. “Door een brand moesten we de oorspronkelijke eetzaal en drie klaslokalen heropbouwen”, vertelt directrice Ann Leys. “Ook het archief van de centrale diensten, het O.L.V.-instituut en de basisschool ontsnapte niet aan het vuur. De brand ontstond tijdens werken op het dak van het Sint-Franciscusinternaat in september 2012. Een nieuwe vloer maakte deel uit van de herstellingswerken. Goed voor zo’n 250 m2.” “Via onze aannemer kwamen we bij Beltrami uit. We wilden een tegel die tegen een stootje kon en kozen daarom voor Stonite.” Ondertussen is de nieuwe vloer af, tot tevredenheid van de directrice. “De steen zorgt voor veel licht en ruimte en wordt niet snel vuil. Na de paasvakantie vorig schooljaar betraden we dat gebouwblok voor het eerst na de brand. Iedereen vond dat onze school er fantastisch uitziet.”

Kleefbare tegels

Beltrami Beltrami werd in 1986 door Herwig Callewier opgericht, uit aanvoelen dat er in de Benelux nood was aan een betrouwbare natuursteenhandel. Met de introductie van natuursteen uit het Verre Oosten vestigde het bedrijf zich begin de jaren ’90 als innoverend natuursteenbedrijf. Niet alleen nieuwe steensoorten, ook op vlak van formaten, afwerking en toepassingsmogelijkheden blijft Beltrami nieuwe dingen ontwikkelen. Vanaf 2000 startte Beltrami verkoopkantoren op doorheen heel Europa. Na het Verenigd Koninkrijk volgde ook Frankrijk. Ondertussen groeide het bedrijf uit tot een Europese speler met een uitstekende reputatie qua gamma, kwaliteit en service.

Ook het Don Bosco-instituut in Groot-Bijgaarden kreeg een nieuwe vloer van Stonite. “Die stenen lagen in dezelfde lijn als de marmeren mozaïekvloer van de eerste bouwfase”, verduidelijkt architect Jean Herzeel. “Die eerste fase dateert van 12 jaar geleden. De tweede fase bestond uit een nieuwe spiegelbouw van het oorspronkelijke gebouw. Ondertussen bracht Beltrami een nieuwe variant van die gelijkaardige tegel op de markt. Door de effen onderkant kon de tegel rechtstreeks op de chape gekleefd worden. Geen plaatsing in natte stabilisé dus. Dat betekende een enorme tijdswinst. Belangrijk, gezien de schaal van de project. Door de dunnere tegels kan de plaatser opnieuw een mooie tijdswinst behalen én is zijn werk ook minder belastend. En tenslotte worden door de geringere dikte ook minder grondstoffen gebruikt/verspild, wat de duurzaamheid van het product en het milieu enkel ten goede komt” “De tegel is makkelijk te onderhouden en heeft een harde slijtweerstand, net als de tegel van de eerste bouwfase. Een schoolvloer kent veel passage, maar Stonite toont geen doffe sporen of looplijnen. Ook niet na intensief gebruik. Een steen die langdurig dezelfde esthetiek garandeert.”

www.beltrami.be Bezoek Beltrami op Edubuild, stand 8503.

159 EDU & CARE

IN DE KIJKER

IT-netstelsel: oplossing voor vitale stroombanen De wijziging van het artikel 104 van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties – Specifieke voorzorgsmaatregelen tegen brand) heeft een grote impact op de elektrotechnische installatie van bouwprojecten. Bender, fabrikant van producten voor elektrische veiligheid en Erea, producent van industriële transformatoren, sloegen de handen in elkaar om oplossingen aan te bieden m.b.t. specifieke elementen uit artikel 104: Elektrische componenten voor ruimten met verhoogd brandgevaar (Par. 03.D) & functiebehoud van vitale elektrische installaties (Par. 03.E).

Vitale stroombanen Het nieuwe KB verstrengt de wetgeving tegen brand in ruimten met bijzonder brandgevaar. Artikel 104, definieert de term vitale stroombanen. En nogal wat installaties vallen onder die definitie. Elementen zoals liften, nood- en veiligheidsverlichting, oproepsystemen, detectie-, melding-, waarschuwing-, alarmsystemen, over en onderdrukinstallaties tegen rook worden nu beschouwd als vitale stroombaan. Dit verhoogt de veiligheid maar heeft een belangrijke impact op de uitvoering van elektrische installaties, materiaalkeuze en componenten.

Zwevend net Artikel 104 zegt in Par. 03.E dat installaties bij brand nog minimaal 1 uur in dienst moeten blijven. Daarom is het verboden om vitale stroombanen bij de eerste massafout te beschermen door automatische onderbrekingsinrichtingen. Differentieelstroomschakelaars zijn zo niet langer een oplossing. Verder beschrijft het KB dat voeding door een ITnetstelsel een voor de hand liggende oplossingen is om bij brand de installatie in dienst te houden.

160 EDU & CARE

Isolatiebewaking Bender en Erea bieden de oplossing. Het bewaken van een IT- netstelsel hoort tot de corebusiness van beide bedrijven. Bender heeft isolatiebewakingstoestellen en omschakeleenheden (Transfer Switch of Ping-Pong genoemd). Erea heeft speciale transformatoren. De Bender isolatiebewakingstoestellen garanderen een vroegtijdige alarmering bij het ontstaan van een eerste aardfout, en dragen bij tot een hoge betrouwbaarheid van de te bewaken vitale elektrische installatie. Dit zorgt voor een hoog veiligheidsniveau ten aanzien van gebruikers en ter voorkoming van brandgevaar. De toestellen maken gebruik van de

AMP puls-meetmethodiek en zijn inzetbaar bij zuivere AC en DC IT-netstelsels. De omschakeleenheden ATICS (PingPong) behoren tot de meest veilige en compacte omschakel- en monitoringeenheden. Ze bewaken lijn 1 en lijn 2, doen stroomcontrole op de uitgang, hebben een omschakeltijd kleiner dan 0,5 sec,... En voldoen aan de hoogste integriteitsveiligheidseisen volgens SIL- 2 (Safety Integrity Level).

Scheidingstransformator Bij zo’n IT- netstelsel kan je natuurlijk niet om de beschermingstransformator heen. EREA produceert zulke transformatoren, waaronder de energiezuinige Blue

161 EDU & CARE

e?- transformator. De SPT/BTE-reeks zijn perfect inzetbaar in het kader van artikel 104 van het AREI. Samen met de isolatiebewaking van Bender biedt EREA ‘high-end’ oplossingen op vlak van zwevende netten. En op vlak van energiebesparing scoren de Blue e ?-transformatoren erg hoog. Wanneer ze 24 uur op 24 draaien, is de meerprijs binnen enkele jaren terugverdiend. www.benderbenelux.com www.erea.be

INFO

ESYLUX Lichtkwaliteit met hoog IQ Esylux verwierf internationaal een uitstekende naam als ontwikkelaar van intelligente technologieën voor ruimteen gebouwautomatisering. Dit onder meer dankzij zijn breed gamma bewegingsmelders. Maar ook als leverancier van hoogwaardige buiten- en veiligheidsverlichting. Nu volgt de beslissende stap op het gebied van binnenverlichting met een intelligent verlichtingsmanagementsysteem. Sleutelbegrip daarbij is ‘Human Centric Lighting’, een type verlichting met een biologisch positieve uitwerking op de mens dankzij een op daglicht gelijkend licht dat dynamisch verandert. Het beste voorbeeld is de serie ‘ALICE’, een System-Set-oplossing voor het plafond die bijzonder snel geïnstalleerd en op elk gewenst ogenblik uitgebreid kan worden. De producten uit deze serie zijn, dankzij de eigen SymbiLogic Technology, speciaal geoptimaliseerd voor de verlichting in kantoorruimten. Ze hebben een gunstige invloed op de gezondheid en prestaties van werknemers. Dankzij een aanwezigheidsen daglichtafhankelijke lichtregeling met geïntegreerde Hightech-sensoriek gebeurt dit bovendien op zeer energie-efficiënte wijze. www.esylux.com

SCHOLEN VAN MORGEN Lanceert nieuwe website

Vier redenen om naar de nieuwe website te surfen:

De afgelopen maanden werd achter de schermen getimmerd aan een gloednieuwe website en nieuwsbrief voor Scholen van Morgen. En sinds eind augustus is deze een feit!

• Aantrekkelijke projectpagina’s: wat, waar, wanneer, door wie en voor wie wordt er gebouwd? En hoe zal de school eruitzien? • Duidelijk algemeen projectenoverzicht: bekijk alle ontwerpen bouwteams en alle planningen in een overzichtelijke tabel. • Visueel dashboard: ontdek in een oogopslag de stand van zaken van de laatste maand: hoeveel m2 wordt gebouwd en hoeveel leerlingen kunnen al naar een nieuwe school? • Interactieve kaart: kies op de kaart van Vlaanderen het bouwproject waarover je meer wil weten. www.scholenvanmorgen.be

162 EDU & CARE

TECHNOLUX

LED 10

TECHNISCHE & ARCHITECTURALE VERLICHTING

.0

NIEUW

r a a b k i h c nu bes

De nieuwste editie van de Technolux cataloog bevat uitsluitend LED-oplossingen. De 156 pagina’s tellende cataloog is een onmisbaar werkinstrument voor al uw verlichtingsprojecten. • LED-verlichting voor algemene en gespecialiseerde toepassingen en markten • Binnen- en buitenverlichting • Uitstekende prijs-kwaliteitverhouding • Foto en technische kenmerken van alle producten

VRAAG UW EXEMPLAAR in uw Cebeo filiaal of download op www.cebeo.be/nl/technolux

Elektrotechnisch materiaal, technische oplossingen & diensten.

www.cebeo.be

w form n u e t e Ni pla itsuw ilite w o r)b e ut tbou e (v r d jec o o vo pr

ut i l i t y b ui l d i n g t o m o r ro w

23-24 MAART 2016

K O R T R I J K X PO

Meer info:

WWW.UTILITY2BUILD.BE

DE COENE PRODUCTS

Reserveer vandaag nog uw standplaats: [email protected]

GEA Happel Belgium

INFO

RENSON Ventilatie en zonwering voor betere leerprestaties Onderzoeken toonden aan dat veel klaslokalen muffe ruimtes zijn met een verontreinigde lucht, flikkerende en verblindende verlichting en op warme dagen een temperatuur zoals in een sauna. Voldoende verse lucht en een aangename temperatuur maakt de lokalen al veel gezonder, wat concentratieverlies, stress en andere gezondheidsproblemen bij leerlingen en leerkrachten voorkomt. Ventilatie, ventilative cooling en zonwering van Renson zorgt voor gezonde en attente studenten, wat uiteindelijk leidt tot betere leerprestaties.

Zelfregelende ventilatieroosters, zoals de Invisivent, zorgen voor de toevoer van verse lucht, terwijl afvoermonden in combinatie met een CO?-gestuurde klep (Healthconnector) de afvoer van de vervuilde lucht regelen. Er wordt nooit meer geventileerd dan strikt noodzakelijk. Er wordt dus geen energie verspild. Bovendien vraagt het systeem slechts een minimum aan onderhoud. Ook temperatuur speelt een belangrijke rol. Op warme dagen kan het vaak broeierig heet worden in klaslokalen, wat de leeromstandigheden ook niet bevordert. Ventilative cooling en de beperking van de zonne-instraling overdag door een efficiënte buitenzonwering moet die oververhitting tegen-

165 EDU & CARE

gaan. Bij ventilative cooling worden speciale roosters met hoge doorlaat gebruikt, bijvoorbeeld Renson type 432. Die zorgen voor de toevoer van grote natuurlijke luchtstromen, die het gebouw en de binnenlucht ’s nachts of ‘s morgens afkoelen, zonder energieverbruik. Windvaste screens, zoals de Fixscreen, of aluminium zonweringsystemen, zoals luifels met Sunclips-lamellen en Loggiaschuifpanelen, weren tijdens warmere dagen de zon uit klaslokalen en voorkomen oververhitting. Toch blijft een optimale lichtinval mogelijk, want daglicht heeft een positief effect op de leerprestaties. www.renson.be

INFO

CDM LAT systeem Als specialist in hoogperformante zwevende vloersystemen werd CDM in 2014 gevraagd om een systeem voor te stellen voor de nieuwe sporthall in de uitbreiding van Gasthuisberg bij Leuven. Wanneer geïnstalleerd op een verdieping, is een goede akoestische vloerisolatie steeds essentieel bij sportvloeren. Vooornamelijk omwille van de laagfrequente impactgeluiden die anders storend zijn in de ruimten eronder. Doordat de statische belasting over het hele vloerveld uniform was, werd geopteerd voor het CDM-LAT systeem. Dit bestaat uit verende regels die gebaseerd

zijn op een stalen U-profiel waarin enkele rubberblokjes zijn geklemd. De regels worden typisch om de 40cm hart op hart geïnstalleerd, met tussenin een absorberende laag minerale wol, om klankkasteffecten te vermijden. Vervolgens werd een verloren bekistingsplaat gemonteerd op de veerregels zodat er gewapend beton kon worden op aangebracht. Daarbovenop kwam een soepele afwerkingslaag voorzien van Adec Sport, met de belijning. Op die manier werd een massa-veermassasysteem gecreëerd dat een goede filter vormt tegen laagfrequente trillingen afkomstig van geluiden en impacten op de vloer. Lateraal werd de zwevende plaat ontkoppeld van de wanden door

166 EDU & CARE

soepele stroken in rotswol en EPDM schuimrubber zodat er nergens stijve contacten overbleven. CDM past dergelijke opbouw steeds meer toe in scholen, sporten zorgcentra. De firma kan zo een kwalitatief akoestisch resultaat garanderen in kritische situaties; www.cdm.eu

Open je wereld met Maak kennis met de nieuwste generatie toegangsmanagementsystemen: de ENiQ elektronische knopcilinder. Pure Duitse kwaliteit en flexibiliteit die in bijna alle deuren kan worden ingebouwd. Een betrouwbaar, veilig en superieur product dat u comfortabel toegang verleent tot al uw ruimtes. Hij is eenvoudig te installeren en met plug & play op maat te maken, biedt standaard alle opties, is onderhoudsvrij en beschikt over state of the art technologie en gebruiksvriendelijke webbased software. Open deze nieuwe wereld op www.dom-group.eu.

Elektronische toegangscontrole ENiQ www.dom-group.be

Renovatie van een ruimte die voortdurend in gebruik is?

DOM_ANZ_ENiQ_1538_230x149_4c_BEL_RZ.indd 2

Dé oplossing: Sigan - droge verlijmingssystemen van UZIN.

UZIN. MASTER OF THE FLOOR. Bezoek onze website voor meer informatie: www.uzin.be of contacteer ons: [email protected] | 09/222.58.48

17.09.15 12:16

Universitaire campus Station

Hospitaal

Bibliotheek

Museum

Kantoorgebouw

Uw partner in passieve brandbescherming voor gebouwen.

Promat biedt efficiënte en eenvoudig te plaatsen oplossingen voor brandveilige compartimentering, passieve brandbescherming van draagstructuren, technische installaties en het afdichten van doorvoeringen. Daarnaast zijn er ook architectonische oplossingen met brandwerend glas en glazen brandwerende deuren ‘op maat’. Promat International NV | Bormstraat 24, 2830 Tisselt | T 015 71 33 51 | F 015 71 82 29 | [email protected] | www.promat.be

528549_Algemene Adv_Edu Care_B230xH149_NL.indd 1

31/08/15 08:33

Aanpassingen aan het AREI Artikel 104 sinds 04-09-2013

Type IR425-D4-2

+ ATICS-DIO

EREA Energie Efficiënte Transformatoren zorgen voor gescheiden net aan secundaire (IT-zwevend net)

Type SPT xxxxx/BTE

Vitale Stroombanen: de oplossing

BENDER Isolatiebewaking • alarmeren een eerste isolatiefout vroegtijdig BENDER Omschakeleenheid • schakelen om van “net” naar “nood” (ping-pong)

> Garanderen een heel hoog veiligheidsniveau ten aanzien van gebruikers, gebouwen en goederen

De wijzigingen van de tekst AREI Art. 104 hebben als doel de veiligheid te verbeteren van de elektrische installaties in geval van brand.

www.erea.be | www.benderbenelux.com

INFO

PROMAT Slimvac microporeuze vacuümisolatieplaten Inspelend op de behoefte aan compact, duurzaam en energiezuinig bouwen, ontwikkelde Promat de Slimvac isolatiepanelen, een echte innovatie in de bouwmarkt.

TRIFLEX Verhuizing speelt in op verdere groei

Want tegen 2021 moeten alle nieuwe gebouwen in Europa zo goed als energieneutraal zijn. Dit houdt in dat er enkel gebruik mag worden gemaakt van energie, die men zelf opwekt. Energiezuinig bouwen kan worden bereikt door het energiepeil (E-peil) van gebouwen naar beneden te halen, maar vooral door het verlagen van het K-peil of de isolatiewaarde van het gebouw.

Triflex nam eind mei 2015 haar intrek in een nieuw pand in Herentals. De verhuizing van de specialist in vloeibare kunststoffen komt voort uit de groei van het bedrijf en de ambitie om de markt nog meer service te bieden. Naast meer kantoorruimte bevat de nieuwe huisvesting een magazijn en opleidingsruimte voor opdrachtgevers en applicateurs.

Maar bij traditionele isolatiematerialen zoals rotswol, glaswol, polyurethaan en polystyreen moeten al gauw grote diktes worden aangebracht om de vereiste isolatiewaarden te behalen. Vooral bij renovatie lopen de kosten voor extra isolatie snel op omwille van plaatsgebrek en technische beperkingen. Ook bij nieuwbouw is het om technische en esthetische redenen niet altijd evident om isolatiematerialen in grote laagdiktes aan te brengen.

Sinds 2008 groeide het bedrijf uit van twee tot 15 medewerkers en er zijn nog enkele functies vacant. Kees Kalis, Directeur van Triflex, verklaart de groei: “We breidden ons salesteam uit met diverse specialisten. Vanuit de focus op een specifiek marktsegment, kunnen onze mensen de markt voorzien van specialistisch advies. Dat heeft geresulteerd in vertrouwen vanuit de markt. Met de werving van Frans- en Duitstalige medewerkers, hebben we onze markt bovendien uitgebreid naar Brussel en Wallonië.” De groei openbaarde zich met name in de afdichting van nieuwe parkings voor de zorgsector en de afdichting van balkons en galerijen langs de kust. Ook op het gebied van wegmarkeringen en -herstellingen zag Triflex haar marktaandeel groeien.

Dankzij hun extreem hoge isolatie- of lambda-waarde (0,007 W/m.K na veroudering en na correctie voor koudebruggen) bieden Slimvac microporeuze vacuümisolatieplaten een perfecte oplossing. Ze kunnen in zeer geringe diktes worden aangebracht en isoleren gemiddeld vijfmaal beter dan traditionele isolatiematerialen. Ideaal dus voor het doeltreffend isoleren van platte en hellende daken, gevels en vloeren.

In het nieuwe gebouw bevindt zich ook een opleidingsruimte. Kalis: “Het afdichten van oppervlakken en details en de verwerking van kunststof harsen is specialistisch werk. Daarom bieden we met grote regelmaat opleidingen aan voor applicateurs. Tot nu toe deden we dat altijd op externe locaties. Nu kunnen we dat in huis doen. We zetten de nieuwe ruimte ook in voor kennisdeling in de vorm van seminars en demonstraties voor opdrachtgevers.

www.promat.be

www.triflex.be

169 EDU & CARE

INFO

CODUMÉ Betere schoolprestaties dankzij een gezond binnenklimaat! Verschillende studies hebben aangetoond dat slecht geventileerde klaslokalen een nefaste invloed hebben op de gezondheid en het concentratievermogen van zowel leerlingen als leerkrachten. Hoe kunnen we goed verluchten en toch ons energieverbruik naar beneden brengen?

SIKA Nieuwe bedrijfsruimten in Nazareth Nieuwe magazijnen, een nieuw trainingscentrum, labo-ruimten, een order-picking systeem... Sika groeit wereldwijd én in België en investeert om die stijgende curve aan te houden. Het doel: de service voor de klanten verbeteren. De nieuwe opslagruimten staan opslag toe tot tien meter hoog, en de opslagplaats voor brandbare materialen is voorzien van een state-of-the-art gasdetectiesysteem dat op één minuut tijd tien keer het volume van de ruime aan zuurstof kan verversen. “We verdubbelen hiermee onze stockage-capaciteit”, aldus Bernard Van Sever, general manager Sika Belgium. “Daardoor kunnen we onze producten allemaal van hier uit leveren, waardoor we een zeer snelle leveringstermijn hebben én we ook kleinere hoeveelheden kunnen bezorgen.” Dit is mogelijk doordat het ERP-order picking systeem de efficiëntie verhoogt. Nog nieuw: een tankafvulinstallatie, een betonlabo, en een gloednieuw trainingscentrum voor lijm-en voekkitten, parketlijm, egalines, PU-kunstharsvloeren zoals Sika Comfortfloor, tegellijmen, coatings,... Gericht op de sector van de interieurafwerking. Voorlichting is immers belangrijk. “Om mensen ervan te overtuigen dat onze zeer technische producten ook wérken, moeten we dat kunnen tonen. Daarvoor geven we demo’s en productvoorstellingen, met theoretische omkadering maar vooral praktisch gericht.”

Het antwoord op deze vraag is een efficiënt vraaggestuurd ventilatiesysteem. En een mooi voorbeeld is het Sint-Barbara college in Zottegem. Wegens het stijgende aantal leerlingen werd daar in 2009 het project “Sint Barbaracollege bouwt!” in gang gezet: 9 nieuwe klaslokalen waarbij veel aandacht besteed werd aan het aspect duurzaamheid. Wat ventilatie betreft, werd er gekozen voor de door Codumé voorgestelde decentrale oplossing ‘Airmaster’. Specifiek voor klaslokalen ontworpen units die uitgerust zijn met een geïntegreerde CO2 sonde en die een optimale luchtkwaliteit en een minimaal elektrisch verbruik garanderen. Bovendien hebben deze ventilatiegroepen een hoog rendement: de lucht die in het klaslokaal geblazen wordt heeft een temperatuur van ongeveer 19°C, wat in de winter een aanzienlijke daling van de verwarmingskosten met zich meebrengt. Tijdens de warme zomermaanden wordt er ‘s nachts automatisch frisse lucht in de klaslokalen geblazen, zodat de leerlingen in een frisse omgeving aan hun schooldag kunnen beginnen. Een ander belangrijk pluspunt is dat de ventilatiegroepen volledig autonoom werken en dus geen interventie van het schoolpersoneel vereisen. Het onderhoud beperkt zich tot het vervangen van de filters en is zo eenvoudig dat het door de school zelf kan gedaan worden.

bel.sika.com

www.codume.eu

170 EDU & CARE

BASISSCHOOL ZONNEBEKE

Tot 60 minuten brandweerstand

Onze brandwerende openschalige dakelementen UNIPUR (waarbij de isolatie PUR/PIR tussen de kepers wordt gespoten) zijn specifiek toepasbaar voor openbare en publieke gebouwen zoals scholen, refters, sporthallen, brandweerkazernes, …

UW VOORDELEN • geschikt voor hellend dak • grote overspanningen tussen de gordingen mogelijk

• luchtdicht hoogisolerend bouwsysteem volgens de EPB-eisen

• variatie mogelijk in binnenbekleding zoals af te schilderen gipsvezelplaat, wit afgewerkte houtspaanplaat of een multiplexplaat

• geleverd onder technische goedkeuring ATG en met beproevingsverslag m.b.t. brandweerstand (30 of 60 minuten)

• kiest u daarbovenop voor een geperforeerde spaanplaat, dan heeft u meteen ook een uitstekende zaalakoestische prestatie

ONS CONTACTEER G VANDAAG NO

BRANDWEERARSENAAL ETALLE

@unilin.com info.insulation 91 T. +32 56 73 50

COLLEGE OUDENAARDE

UNILIN bvba, division insulation Waregemstraat 112, 8792 Desselgem T +32 56 73 50 91 - F +32 56 73 50 90 [email protected] www.unilininsulation.com

Het belangrijkste sectornieuws voortaan ook in uw binnenzak: - Wekelijks nieuwe artikels - Opiniestukken - Actua & productnieuws - Interviews & projecten - ...

Surf naar www.eduandcare.be of scan de QR code

INFO

Met de hulp van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de Federale Staat, de Federatie Wallonië-Brussel en de Franse Gemeenschapscommissie, kwamen: - Op de hoek met de Edingenstraat, 11 gemeentelijke woningen, een Franstalige gemeentelijke kinderopvang van 36 plaatsen en een ONE antenne. - En op de hoek met de Mariemontkaai, een Voorbeeldgebouw bestaande uit 13 gemeentelijke woningen en een nieuwe basisschool voor 458 kinderen.

GEMEENTE SINT-JANS-MOLENBEEK Niets dan nieuws in wijk Heyvaert/Hertogin In de Heyvaert/Hertogin wijk in SintJans-Molenbeek werden op korte termijn verschillende projecten gerealiseerd. In de De Bonnestraat, tus-

sen tramsporen en kanaal, kwamen twee nieuwe, opmerkelijke gebouwen die beiden beantwoorden aan de passiefstandaard.

Bijzonderheid: in de derde kleuterklas van de nieuwe school starten de kinderen met tweetalig onderwijs in het Frans en Nederlands volgens de pedagogie van taalimmersie. Een première voor Molenbeek.

ASSA ABLOY ENTRANCE SYSTEMS

Bijzonder geslaagde wending voor roterende deuren ASSA ABLOY Entrance Systems verbeterde zijn gamma roterende deuren en breidde het uit met twee volledig glazen roterende deuren: de Besam RD3-300 met drie vleugels, en de Besam RD4-300 met vier vleugels. Het in de vloer ingebouwde besturingssysteem is vooringesteld voor een aansluiting op de eFunctionality van ASSA ABLOY Entrance Systems. De volledig glazen roterende deuren van topkwaliteit zijn voorzien van ingebouwde ledlampen die kunnen worden aangepast aan de vereisten van de klant. Ze zijn standaard uitgerust met een aantrekkelijke, bijzonder gebruiksvriendelijke touchscreen moduskeuzeschakelaar. En zijn voorzien van een nieuwe bekleding met ononderbroken lijnen in de profielen die een zeer aantrekkelijke look opleveren. Er werden ook enkele hoogwaardige veiligheidsinrichtingen toegevoegd zoals een pakket voor inbraakbeveiliging met weerstandsklasse 3 voor deuren met nachtsluiting. Ook veiligheidsglas kan voorzien worden. Verder zijn de deuren beschikbaar in verschillende configuraties, diameters en hoogten. www.assaabloyentrance.com

173 EDU & CARE

INFO

VELUX 6e Daylight Symposium Nieuwe ideeën, hulpmiddelen en methodes voor het ontwerp van gebouwen die welzijn en gezondheid bevorderen. Dat waren de centrale onderwerpen op het 6e VELUX Daylight Symposium in Londen op 2-3 september. Onderzoekers, architecten, ingenieurs en professionals uit de bouwsector bespraken twee dagen lang hoe daglicht kan zorgen voor verandering in de 24/7-maatschappij van vandaag. Het Symposium wierp in het bijzonder een blik op hoe daglicht een snel herstel in ziekenhuizen ten goede kan komen en hoe het de leercapaciteiten van kinderen op school kan verbeteren.

OESO Leer technologie beter gebruiken!

Proactief ontwerpen met daglicht voor welzijn en gezondheid, liep als een rode draad door de 35 lezingen van het Symposium dat door meer dan 350 deelnemers uit alle hoeken van de wereld werd bijgewoond. “Onderzoek naar daglicht wordt rijper. Het Symposium toont aan hoe tal van inzichten en kennis ons in staat stellen om nieuwe oplossingen te creëren die de sterke punten van het klassieke ontwerp koppelen aan de moderne technologie om zo gezondheid en welzijn te bevorderen in de omgeving van gebouwen”, zei Michael K. Rasmussen, CMO van de VELUX Groep.

Vele scholen investeerden de laatste jaren fors in smart boards, tablets en laptops, maar leerlingen halen er geen betere resultaten door. Dat zegt de OESO in een opmerkelijke studie bij 15-jarigen uit 31 landen. Het rapport, met als titel ‘Students, Computers and Learning: Making The Connection’ toont dat landen die aanzienlijk investeerden in ICT in het onderwijs geen enkele opvallende verbetering lieten optekenen.

Een steeds terugkerend thema op het Symposium was hoe het ontwerpen van gebouwen met daglicht de natuurlijke dagen seizoenritmes kan ondersteunen van mensen die meer dan 90 % van hun tijd in gebouwen doorbrengen. “Blootstelling aan licht is als een medicijn die iets doet met het lichaam. Het heeft een invloed op de hartslag, de bloeddruk, het immuunsysteem, het metabolisme, en het humeur. Voorschrijvers geloven dat wat ze in de praktijk brengen, goed is voor de gezondheid van mensen. Toch is het belangrijk dat ze zich in samenwerking met medische wetenschappers focussen op bewijsmateriaal om zeker te zijn dat ze de juiste verlichtingsoplossing aanbieden.” thedaylightsite.com

Volgens experts betekent dat echter niet dat we die technologie zomaar bij het huisvuil moeten zetten. Integendeel. “Maar we moeten leerkrachten beter opleiden om die efficiënter te gebruiken in de klas”, klinkt het. Wat telt is immers hoe de technologie wordt ingezet. Het probleem is dat veel leerkrachten niet weten hoe ze te gebruiken. De mogelijkheden zijn immens groot. Hierdoor gaan velen aan de slag via het kopiëren van oude, vertrouwde lestechnieken. En vooral dat laatste is desastreus. Laat leerlingen online samenwerken en elkaar feedback geven, zorg voor oefeningen en materiaal op maat, geef inzicht met filmpjes en 3D-animates. En gebruik technologie enkel als ze meerwaarde heeft. Een doordachte aanpak is dus broodnodig. Maar ook op het vlak van beschikbaarheid is in ons land nog een lange weg af te leggen. Want in België heeft slechts 65 % van de 15-jarigen toegang tot een computer op school. Dat is minder dan het OESO-gemiddelde van 72 % en ligt ver onder de 94 % van koploper Nederland. De boodschap: blijf investeren. Niet blind, maar met een duidelijk plan voor ogen.

174 EDU & CARE

De standaard in zonnewarmte-werende beglazing: SGG COOL-LITE XTREME 60/28 Tl 60% g 28% Ug 1.0 W/m².K

COOL-LITE® XTREME 60/28 combineert een extreem lage zonnefactor (g:28%) met een zeer hoge lichttransmissie (Tl: 60%) en een uitstekende isolatie (Ug: 1.0 W/m².K). Met andere woorden, een uniek hoge selectiviteit (Tl/g: 2,14). SGG

Zowel voor woning- als voor utiliteitsbouw! www.sggxtreme.com

REPORTAGE. Made by Renoscripto

Recommend Documents