Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Rekentool Ventilatie van woningen
Ontwikkeld in het kader van Optivent, gesteund door
Paul Van den Bossche WTCB – Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Inhoud Doel van het rekentool Installatie op PC (Mac) Bestandsbeheer Debieten Toevoer/afvoer Stuklijst Parameters Databank onderdelen
2
Rekentool 20130630
1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Doel van het rekentool Stapsgewijs ontwerp en realisatie van een huishoudelijke installatie Voor de installateur (+architect)
Doel is: voor iedereen haalbaar tool Geen concurrentie met 3D tekenpakketten en betalende software voor installatietechnieken • studiebureaus
In overeenstemming met de Optivent praktijkrichtlijn Voor alle systemen A, B, C, D Ontwikkeld in ‘JAVA’; voor PC, Mac 3
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Toekomst Rekentool in ontwikkeling Voorzien, maar nog niet operationeel
Afstellen debieten Meten en rapporteren Franstalige versie Afprinten
En verdere ambities:
Op website/tablet
4
Rekentool 20130630
2
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Controleer Java versie (JRE 6 of 7)
5
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Installeer zo nodig JAVA JRE 6 of 7 http://www.oracle.com/technetwork/java/ja vase/downloads/index.html
6
Rekentool 20130630
3
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Vervolg van de installatie
7
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Programma en documentbeheer Plaats “Ventilatie 2013xxyy.jar” in gewenste map :
ZIP-file eventueel uitpakken Eventueel snelkoppeling naar bureaublad maken
Documentbeheer: +/- klassiek PC
“.ven” bestanden Bij voorkeur in dezelfde map als “.jar” Slechts één dossier gelijktijdig openen Steeds vraag voor opslaan Afdrukken/exporteren nog niet operationeel
8
Rekentool 20130630
4
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Tabblad debieten
9
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Tabblad debieten Doel:
Oplijsten van alle ruimten Berekenen van geëiste debieten volgens EPB Vastleggen: • Ontwerpdebieten • Meerdere ventielen per ruimte • Balancering • Recirculatie (D) Optie architect: advies kanaal Ø
10
Rekentool 20130630
5
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Oplijsten van ruimten D O
Op basis van het grondplan Alle ruimten met ventilatie-eisen
D O
D O D O
D O
In logische volgorde Eventueel ook ruimten zonder ventilatie-eisen (berging, hal,…)
Ga naar ‘kies een ruimtetype’
Selecteer met afrolmenu, klik gewenste type 11
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Oplijsten van ruimten Voor extra ruimte
Druk indien groen veld ruimtetype Later toevoegen via knop ‘voeg ruimte in’
Merk op:
Ruimte verwijderen via knop ‘verwijder lijn’ Eens een ruimte is aangemaakt, kan het ruimtetype niet meer worden gewijzigd • Verwijderen en opnieuw invoeren Volgorde kan niet gewijzigd worden
12
Rekentool 20130630
6
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Naam ruimte of ventiel
Ruimten of ventielen krijgen een automatische genummerde naam Wijzigen is mogelijk
Vb ‘slaapkamer 1’ ‘1.2 slaapkamer ouders’ • Of: klik in de cel en herschrijf • Of: dubbelklik in de cel en corrigeer
Afrolmenu of sneltoest
13
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Oppervlakte
Vul de oppervlakte in waar nodig (???):
Tot 1 cijfer na komma of punt: vb 45.2 Niet nodig voor WC, open keuken, ruimten zonder eisen
Het geëiste toevoer of afvoerdebiet wordt automatisch berekend
14
Rekentool 20130630
7
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Bepaal ontwerpdebieten
≥ geëist debiet • Geheel getal: vb 46 Balanceren toevoer-afvoer • Berekening ‘Totaal van/naar buiten’ onderaan tabel
•
Debietsbalans: – Aanbevolen voor systeem A,B,C – Sterk aanbevolen voor systeem D
15
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Balanceren toevoer-afvoer?
Mogelijkheden • Verhoog afvoerdebieten – Kan voor ruimten met verplichte afvoer de mfactor negatief beïnvloeden •
Voeg afvoerposities toe – In berging, hal, dressing – In droge ruimten?
•
Recirculatie toevoer woonkamer – Gedeeltelijk of volledig – Debiet < som debieten andere droge ruimten » Slaapkamer, bureel, speelkamer – Breng ook recirculatie afvoer in balans
16
Rekentool 20130630
8
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Recirculatie woonkamer Plaats cursor op lijn woonkamer
17
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Recirculatie woonkamer Klik knop ‘recirculatie toevoer’
Woonkamer wordt opgedeeld in 2 posities • (Ontwerp basislijn niet meer actief) • Recirculatie: vul gewenst recirculatiedebiet in • Ventiel: saldo van het geëiste debiet – Verwijderen lijn indien niet gebruikt
18
Rekentool 20130630
9
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Recirculatie in balans brengen Ook afvoer voorzien:
In slaapkamer, bureau of speelkamer In gang, nachthal,…
Vb: maak halruimte aan
Klik knop ‘recirculatie afvoer’ Vul debiet in Controleer recirculatiebalans
19
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Opdelen van ruimten In 2 of meer ventielen:
Om de buisdiameter te beperken Om het debiet per ventiel te beperken Voor een betere luchtverdeling in de ruimte
Klik knop ‘extra ventiel’
Ruimte wordt opgedeeld in 2 posities • (Ontwerp basislijn niet meer actief) • kies de ontwerpdebieten voor elk ventiel
20
Rekentool 20130630
10
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Hulpmiddel: advies minimum diameter
Als indicatie voor de benodigde ruimte
Niet gebruiken voor detailontwerp!
Op basis van snelheidscriterium eindkanaal
Zie tabblad parameters
21
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Kanalentracé: Tabblad toevoer – Tabblad afvoer Doel:
Tekening op schaal van kanalennet Toewijzen van componenten Berekening van drukverliezen: • Voor ventilatorselectie • Voor een evenwichtig net • Voor afstelbaarheid van ventielen
22
Rekentool 20130630
11
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Globale opbouw tekenvlak
Informatie over de actieve (aangeduide) component Opvolging en informatie over het volledige ontwerp
23
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Tekenvlak: isometrisch zicht Semi-3D Tekenen in 3 vlakken
Buiten 3 vlakken?: zie verder
Tekenraster 1 meter
In stappen van 0.25 m 24
Rekentool 20130630
12
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Kanalentracé
2 afzonderlijke tabbladen • Toevoer • Afvoer • (maak het andere tracé zichtbaar via knop ‘toon afvoer’ of ‘toon toevoer’)
25
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
2 zijden van de ventilator Centraal punt = ventilator Minimum 2 aansluitingen aan de ventilator
Naar het ‘buitenrooster’ Naar één of meerdere ventielen • Er mogen meerdere kanalen direct vertrekken vanuit de ventilator (gesteld dat die meerdere aansluitpunten heeft) • Tool momenteel minder geschikt voor collectorsystemen
26
Rekentool 20130630
13
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
3 ontwerpfasen van het kanaletracé Fase 1:
Teken het volledige tracé = lijnen Wijs ruimten/ventielen toe Wijs buitenrooster toe
Fase 2:
Automatische berekening: • Debieten per kanaalstuk • Identificatie van T-stukken en bochten • Berekenen van debieten • Selectie van voorkeurcomponenten uit DB • Berekenen drukverliezen • Bepalen evenwicht/afstelbaarheid 27
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
3 ontwerpfasen Fase 3:
Manuele aanpassingen van het tracé • Ontdubbelen van ventielen • Verplaatsen posities • Aanpassen diameters • Keuze van ander componenten
28
Rekentool 20130630
14
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 1: lijnen Klik links op startpunt,
Houdt ingedrukt Verplaats muis tot eindpunt Laat knop los
Het raster/snap van het actieve vlak wordt gevolgd
Maar schuin kan ook Merk op: • Bochten mogelijk tussen 0 en 90 ° • T-stukken enkel haaks: – Geen Y, geen dubbele hoeken 29
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 1: lijnen Schakel zo nodig over naar andere vlakken
Via knop ‘wissel zicht
Verleng lijnstuk:
Klik het lijnstuk aan (rood) Cursor op eindpunt Klik rechts, kies verplaats punt Klik links op eindpunt, houd ingedrukt, verplaats en laat los
Breek lijnstuk:
Klik het lijnstuk aan (rood) Cursor op eindpunt of midden Klik rechts, kies verplaats punt Klik links op midden, houd ingedrukt, verplaats en laat los
Breken en verlenging: ook per groep (‘shift’ indrukken) 30
Rekentool 20130630
15
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 1: lijnen buiten 3 vlakken Mogelijk maar te vermijden!!! Enkel van punt tot punt Met hulplijnen
Teken lijnen 2,3,4 Teken groene lijn Verwijder overtollige lijnen
Merk op:
Moeilijk om dit kanaalstuk in de ruimte te situeren, zie eventueel coördinaten Kleurverschillen lijnen helpen soms • Punt 2 is lager dan punt 1 31
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 1: Wijs ruimten, ventielen of buitenrooster toe
Ga naar een eindpunt Klik rechts Kies ‘voeg eindstuk toe’ Selecteer en klik
Zie melding:
32
Rekentool 20130630
16
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Tabblad toevoer – Tabblad afvoer: gebruik
Startberekening doorvoeren • Berekent kanaaldiameters op basis van snelheids- en drukvalcriterium • Wijst T-stukken en bochten toe • Kiest de componenten (generiek of opgegeven voorkeur) Controle • Drukevenwicht • Installatie afstelbaar (maximale regelbaarheid van de ventielen niet overschreden?)
33
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 2: automatische berekening Klik ‘startberekening’ Resultaat:
Klik op melding om te weten waar het probleem zich bevindt
Melding van mogelijk probleem (hier T met dubbele hoek) Opmerking kan genegeerd worden, maar geen drukverlies berekend, en geen component toegevoegd aan stuklijst 34
Rekentool 20130630
17
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 2: automatische berekening
Debieten per kanaalstuk Identificatie van T-stukken en bochten • Bochten met diverse hoeken, meest nabije wordt geselecteerd uit de voorkeurlijst DB • T-stukken: enkel rechthoekige Berekenen van debieten per kanaalstuk Bepalen kanaaldiameter • Op basis van snelheidscriterium kanaaltype en drukcriterium – Grootste Ø – Zie tabblad parameters
35
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 2: automatische berekening
Selectie van voorkeurcomponenten uit DB • Diameters T-stukken, bochten en ventielen: aansluitend op kanalen • Indien niet gevonden: – Kanalen, bochten, ventielen: geen drukberekening – T-stukken: steeds drukverlies op basis van formule
36
Rekentool 20130630
18
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 2: automatische berekening
Berekenen drukverliezen • Op basis van karakteristieken uit databank – C en n waarden • •
Voor T-stukken: empirische formule Aanduiding per eindventiel/ruimte – Naam ruimte of ventiel – Debiet – Drukverlies tussen: » Ongeregeld ventiel (volledig open) » Buitenrooster
37
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 2: automatische berekening
Aanduiding drukevenwicht • Geeft aan of we te maken hebben met een redelijk evenwichtig niet: – Rood = meer dan gemiddeld + maximaal verschil – Groen = minder dan gemiddeld – maximaal verschil – Blauw = binnen grenzen gemiddeld +/- max. verschil •
Criterium: zie tabblad parameters
38
Rekentool 20130630
19
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 2: automatische berekening Ontwerpvak
Controle toewijzing ruimte/ventielen Controle toewijzing luchttoevoeropening Knop ‘startberekening’ • In principe maar één keer te gebruiker • Maar herbeginnen kan – Zie ook afrolmenu ‘bewerk’: » ‘Verwijder alle toevoercomponenten’
Maximum drukverlies • Van ruimte/ventiel tot buitenrooster Minimum drukverlies Drukevenwicht • Indien alles binnen grenzen gemiddeld +/- max. verschil (enkel blauw) Afstelbaar? 39
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Afstelbaarheid controleren Drukval standaard berekend voor volledig open ventiel Maar in de achtergrond ook voor een maximaal gesloten ventiel Een installatie is afstelbaar als men elk ventiel kan regelen tot aan het drukverschil van het ventiel met hoogste drukverschil in volledig open stand
Merk op: betrouwbaarheid is sterk afhankelijk van de correcte gegevens in de databank!
40
Rekentool 20130630
20
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Afstellen van ventielen drukverlies
+ +
+
+
Niet Afstelbaar!
+
Ruimte 1
Ruimte 2
Ruimte 3
Ruimte 4
Ruimte 5
41
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Sterk aanbevolen: controle akoestiek!
42
Rekentool 20130630
21
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Bijkomende info componentvak Lijntekening
Voor actieve component Type component Coördinaten Lengte Hoek debiet Component (uit databank)= merk+naam
Wijzigbaar: van aangeklikte component
Merk Component (via naam)
Detailinfo 43
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 3: Manuele aanpassingen
Componenten • Diameters wijzigen (vb standardiseren op 125 mm) • Andere merken Ventiel opsplitsen in 2 ventielen • Via tabblad debieten • Kanaal bijtekenen en toewijzen • Automatische herberekening van toegevoegd deel Wijzigingen tracé • Kanaal opbreken • Punt (meerdere componenten selecteren via “shift’) verplaatsen 44
Rekentool 20130630
22
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fase 3: aanpassingen Herstarten van scratch?
‘verwijder alle componenten’ • Met waarschuwing
45
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Afdrukken (Direct: nog niet operationeel) Indirect naar word, xls, mail,…
Via print screen Via screen clipping
46
Rekentool 20130630
23
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
(Tabblad stuklijst) Doel: stuklijst van in het project gebruikte onderdelen, voor:
Prijsberekening Aankoop- of magazijnbon
Huidige beperkingen:
Geen verzameling per post Geen reducties, moffen, beugels, isolatie,…
47
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Stuklijst: voorbeeld
48
Rekentool 20130630
24
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Tabblad parameters Oplijsten van ontwerpparameters Met aanbevolen waarden Mogelijke wijziging door gebruiker
‘Toepassen op nieuwe dossiers’=
Aangepaste parameters ook voor volgende dossiers 49
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Tabblad databank onderdelen Doel:
Lijst van onderdelen voor kanalennet Met gegevens voor drukverliesberekening • Onder vorm van C en n factoren • Niet voor T-stukken (empirische berekening) • Ventielen: volledig open/gesloten Onderscheid • Generiek: algemeen, merkloos – Door het WTCB ingevoerd •
(Merken: van specifieke leveranciers) – Zie eigen invoer, momenteel nog manueel
50
Rekentool 20130630
25
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
51
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Tabblad databank onderdelen Gebruik
Component toevoegen mogelijk Eigen componenten invoeren, met mogelijkheid deze ook voor andere eigen projecten te gebruiken • Berekening C – n factoren Voorkeur opgeven: • Componentkeuze voor ‘startberekening’ • Standaard generiek, maar aan te passen door gebruiker ‘Nieuwe componenten opslaan’ = ook beschikbaar maken voor nieuwe dossiers 52
Rekentool 20130630
26
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
(Tabblad loggen) Geeft meer detail voor de berekeningen in de lopende sessie Nuttig voor debuggen in ontwikkelingsfase Wordt nadien verwijderd
53
Rekentool 20130630
27