Ventilatie • • • • •
Studiedag “Energiebesparingsforum” Ventilatie Hilde Breesch, KaHo Sint-Lieven Paul Van den Bossche, WTCB
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
1
Binnenluchtkwaliteit Ventilatiesystemen in woningen Energiezuinig ventileren Aanbevelingen ventilatiegids
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
2
1
5. Ventilatie
5.1 Binnenluchtkwaliteit binnenluchtkwaliteit
Binnenluchtkwaliteit
materiaal & bodemgebonden polluenten • vezels • VOC’s • Radon
• Relatie met gezondheid • Polluenten – – – –
– Bodem > bouwmaterialen – Vlaanderen: 39 Bq/m³
Materialen Bodem Biologisch Mens
• Bestrijding
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
3
Gemiddelde concentratie (Bq/m³)
Kankerrisico (%)
100
1.5
200
3.0
400
6.0
800
12.0
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
4
2
5.1 Binnenluchtkwaliteit binnenluchtkwaliteit
5.1 Binnenluchtkwaliteit binnenluchtkwaliteit
Biopolluenten
mensgebonden polluenten • • • •
• Schimmels – R.V. > 80%
• Huisstofmijt
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
5
CO2 Waterdamp Bio-reukstoffen Roken
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
Inademen
uitademen
O2
20.9
15.3
N2
79.6
74.5
CO2
0.04
4.0
H2O
?
6.2
bron
Olf
Standaardpersoon
1
Actief persoon
5 - 11
Roker met sigaret
25
Roker zonder sigaret
6 6
3
5.1 Binnenluchtkwaliteit binnenluchtkwaliteit
Bestrijding
Ventilatie
• bronbestrijding • Ventilatiedebieten -> EPB
• • • • •
– woningen: NBN D50-001
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
7
Binnenluchtkwaliteit Ventilatiesystemen Energiezuinig ventileren Aanbevelingen ventilatiegids
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
8
4
Ventilatiesystemen
Ventilatiesystemen
Ventilatie in woningen
• Ongeschikte ventilatiemethoden
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
9
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
10
5
Ventilatiesystemen
Vereenvoudigde systemen Systeem A
Systeem B
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
Ventilatiesystemen
Toe- en afvoerdebiet
Systeem C
Systeem D
11
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
12
6
Ventilatiesystemen
Ventilatiesystemen
Componenten
Componenten • Natuurlijke afvoer
• Natuurlijke toevoer
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
13
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
14
7
Ventilatiesystemen
Ventilatiesystemen
Componenten: mechanisch
Componenten: mechanisch
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
15
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
16
8
Ventilatiesystemen
Ventilatiesystemen
Impact op gebouw • natuurlijke ventilatie
Impact op gebouw
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
• Mechanische ventilatie
17
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
18
9
Ventilatiesystemen
Ventilatie
Doorstroomdebieten
• • • • •
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
19
Binnenluchtkwaliteit Ventilatiesystemen Energiezuinig ventileren Aanbevelingen ventilatiegids
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
20
10
Energiezuinig ventileren
Ventilatie
Ventilatie en energie in de EPB
Energiezuinig ventileren
5.5%
3.2%
• • • •
13.5%
4.3%
Ventilatie: 19.8 + 5.5 > 25 %
van het E-peil 13.6% 19.8%
40.1%
verwarming in/exfiltratie
13.5 %
verwarming bewuste ventilatie
19.8 %
verwarming transmissie
40.1 %
warm tapwater
13.6 %
hulpenergie RV
4.3 %
ventilatoren
5.5 %
(reële of fictieve) koeling
3.2 %
Luchtdichtheid gebouwschil Kwalitatieve uitvoering Zuinige ventilatoren Warmteterugwinning Impact op EPB
200 woningen – maatregelenpakket E 97 (systeem C – ontstenteniswaarden) Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
21
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
22
11
Energiezuinig ventileren
Energiezuinig ventileren
Luchtdichtheid
Luchtdichtheid • Luchtlekken • Aanbeveling
• Luchtlekken
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
23
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
24
12
Ventilatie
Energiezuinig ventileren
Energiezuinig ventileren
Kwalitatieve uitvoering
• • • •
Luchtdichtheid gebouwschil Kwalitatieve uitvoering Zuinige ventilatoren warmteterugwinning
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
• Zelfregelende toevoeropeningen – Normale RTO: hoger drukverschil Æ hoger debiet – Zelfregelende RTO: vaantje sluit opening af als drukverschil verhoogt – Zelfregelbaarheidsklassen P0 tot P4
25
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
26
13
Energiezuinig ventileren
Energiezuinig ventileren
Kwalitatieve uitvoering
Kwalitatieve uitvoering
• Lekdichtheid van kanalen
• Regeling: vraagsturing
– Energieverlies beperken
– In functie van behoefte
• Onnuttig debiet • Ventilatorverbruik
• Luchtkwaliteit • Activiteit (vervuiling verondersteld)
– verspreiding van vervuiling vermijden – Praktijk in Belgie: gemiddeld 20 % lek! – Luchtdicht ontwerpen • • • • •
– Decentraal • Toe- of afvoer • Natuurlijk en mechanisch • Aanwezigheid – CO2 - vocht
Systeemdruk beperken Compact kanalennet Keuze van componenten en verbindingen Nauwgezette uitvoering Controle bij oplevering
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
– Centraal • Ventilator • aansturing
27
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
28
14
Energiezuinig ventileren
Energiezuinig ventileren
Kwalitatieve uitvoering
Kwalitatieve uitvoering • Hoe het niet moet
• Kanalen: drukverliezen – Starre ronde buis ∅ 125 mm 175 m³/h Æ 1.8 Pa/m – Star rechthoekig kanaal 200 x 62.5 mm 175 m³/h Æ 2.1 Pa/m – 2 starre ronde buizen 2 x ∅ 88 mm x 88 m³/h Æ 3 Pa/m – Flexibel (volledig uitgetrokken) ∅ 127 mm 175 m³/h Æ 4 Pa/m – 4 flexibels 4 x ∅ 60 mm 175 m³/h Æ ???
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
29
bron: WTCB, AIVC Energiebesparingsforum - ventilatie Studiedag
30
15
Energiezuinig ventileren
Ventilatie
Kwalitatieve uitvoering
Energiezuinig ventileren
• Thermische isolatie van kanalen
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
• • • •
31
Luchtdichtheid gebouwschil Kwalitatieve uitvoering Zuinige ventilatoren warmteterugwinning
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
32
16
Energiezuinig ventileren
Energiezuinig ventileren
Energiezuinige ventilatoren
Leidingkarakteristiek
• Centraal – decentraal • Ventilatiekast – kanaalventilator – dakventilator • Keuzeparameters – – – – –
debiet te overwinnen drukval regelbaarheid elektriciteitsverbruik geluid
Δp
Oppervlakte = maat voor ventilatorenergie
Δp
P P’ qv
Debietsregeling: qv /2 ÆΔp /4 Æ P/8! qv Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
33
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
34
17
Energiezuinig ventileren
Energiezuinig ventileren
Werking installatie
Energievermindering in drie stappen
Δp
leidingkarakteristiek
Δp
Δp Drukverliezen beperken Q
Q
Debiet terugregelen
ventilatorkarakteristiek Δp
qv
Zuinige ventilatoren
Snijpunt beide curven = werkingspunt (“gelijkstroom”) Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
35
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
Q 36
18
Ventilatie
Energiezuinig ventileren
Energiezuinig ventileren
Warmteterugwinning
• • • •
• Lucht-lucht wtw
Luchtdichtheid gebouwschil Kwalitatieve uitvoering Zuinige ventilatoren warmteterugwinning
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
37
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
38
19
Energiezuinig ventileren
Energiezuinig ventileren
Warmteterugwinning • Type warmtewisselaars
Impact EPB maatregel Gebouwluchtdichtheid
Systeem A Systeem B Systeem C Systeem D +/- 10
Zelfregelende RTO Luchtdichtheid toevoerluchtkanalen
+/- 10
2-3
regeneratie
recuperatie
70-80 %
Kruis: 50-70% – tegenstroom: 8090%
Voorbeeld
Warmtewiel
platenwisselaar
Voordelen
Hoog rendement warmte & vocht Geen vorstprotectie > 15°C
Minimaal risico op recirculatie Weinig bewegende componenten
nadelen
Risico op recirculatie Onderhoud
Vorstprotectie nodig Drainage condensatie nodig
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
+/- 10
1-2 2-3
Luchtdichtheid afvoerluchtkanalen rendement
+/- 10
1-1.5 2-3
1-1.5
Ventilatoren AC Æ DC
1-2
1-2
3-4
Ventilatoren werkelijk verbruik
2-4
2-4
3-5
Afstelling pulsiemonden
2-4
Afstelling extractiemonden WTW- NBN EN 308 rendement
1-2 2-4
1-2 8-12
benaderende cijfers – 200 woningen, niet steeds cumulatief, te berekenen per project
39
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
40
20
Energiezuinig ventileren
Impact EPB
Ventilatie E-peil en ventilatie
100 systeem A
• • • • •
systeem C
90
systeem D +WTW(85%)
gemiddeld E-peil (200 woningen)
80 70 60 50 40
Binnenluchtkwaliteit Ventilatiesystemen Energiezuinig ventileren Aanbevelingen ventilatiegids
30 20 10 0 Kwaliteit niet aangetoond (m = 1.5) Geen balancering (D) AC ventilatoren Luchtdichtheid niet gemeten (v50 = 12 m³/h.m²)
Hoge uitvoeringskwaliteit (m = 1.3/1.1/1.1) Gebalanceerde debieten (D) Zuinige ventilatoren Luchtdichtheid niet gemeten (v50 = 12 m³/h.m²)
Hoge uitvoeringskwaliteit (m = 1.3/1.1/1.1) Gebalanceerde debieten (D) Zuinige ventilatoren Luchtdichtheid zeer goed (v50 = 2 m³/h.m²)
E-peil potentieel ventilatie (zonder luchtdichtheid) : 20 E-punten Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
41
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
42
21
Aanbevelingen
Aanbevelingen
Te vermijden situaties
Te vermijden situaties
• Toevoer - afvoer
• bereikbaarheid
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
43
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
44
22
Aanbevelingen
Aanbevelingen
Geluidsbeheersing
Onderhoud • Onderhoudsplan • Controle prestaties systeem
• Geluidsbronnen • geluidsdemping
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
45
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
46
23
Ventilatie • • • • •
Ventilatiegids • WTCB – IDEG (DNI) • www.ideg.info
Binnenluchtkwaliteit Ventilatiesystemen Energiezuinig ventileren Aanbevelingen ventilatiegids
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
47
Studiedag Energiebesparingsforum - ventilatie
48
24