Reis naar Sierra Leone 15– 31 Oktober 2009
Doel van de reis • • • • • • • • • • • •
invoering deel 2 WATSAN 2009 project : 100 VIP-latrines Onderzoek voor het businessplan Landbouwproject Evaluatie van het project Ambachtenschool Onderzoek naar de bouw van een secundairy school in Dibiyya Promotiefilm van de primairy school maken tbv een link met nederlandse school Samenwerking met Movement of Faith, de nieuwe beheerder van St. francis Primairy School in Dibiyya, opzetten Evaluatie van de WATSAN project 2008 en 2009 Opknappen van de medische post in het oude schoolgebouw in Dibiyya Afspraken met dr Jayah over een nieuw TBA-project in februari 2010 Op verzoek van District Council Kambia kontakt leggen met Gemeente Roosendaal voor advies Kleinschalige veeteelt project opzetten ism met Heifer.SL De distributie regelen van de door EyeClarify Nederland ter beschikking gestelde brillen.
Donderdag 15 oktober 2009 De reis kan nu beginnen. Om 11 uur vertrekken we uit Roosendaal en we hebben onverwachts een passagiere, een studente die naar London op familiebezoek wil/moet, Maritu Kamara De reis via Duinkerken naar Londen verloopt voorspoedig, alleen is het zoeken in Londen naar het juiste adres van de studente. Ondanks de TomTom toch aardig wat sighseeing in Londen. Daarna dwars door Londen om het St. Giles hotel in Feltham te vinden. We checken om 21 uur in het hotel, kamer 629 2 eenpersoonsbedden en badkamer. In de buurt is weinig te zien, wel is er een indiaas cafetaria, wat curry, rijst en kip. Heel heet. £22.30 is de schade. Niet echt lekker.
Vrijdag 16 oktober 2009 Om 8 uur wakker. Het restaurant voor ontbijt opgezocht, engels ontbijtbuffet, 2x £10 niet echt goed om naar huis te schrijven. We waren eerst van plan de bus te nemen, maar gezien de zware koffers toch maar taxi naar Heathrow genomen. De koffers zijn te zwaar om er mee rond te zeulen, kosten £23. Op Heathrow laten we eerst de koffers wegen, Suffians koffers zijn duidelijk te zwaar, dus de blikken melkpoeder overgeheveld naar mijn koffer. Als mijn tas als handbagage wordt meegenomen, zal het gaan. 1x33kg, 2x 28kg De paspoorten zijn oke, bagagecontrole niet oke, mijn koffer wordt apart genomen en wordt doorzocht en gescand. Er wordt een schaar gevonden, die in beslaggenomen wordt, verder gaat alles goed. Bij het inchecken blijkt mijn koffer 2 kg te zwaar te zijn, dus 2 blikken melkpoeder overgeheveld naar de tas. Nu is het wel oke. Benjamin Kamara uit Roosendaal komt ons vergezellen. Hij reisde via Brussel. Het lange wachten in het vliegtuig begint, ca 7 uur. Het is donker in Lungi als we aankomen. Het ontvangstcomitee staat klaar om ons op te vangen. Pastor Cesay van Soso clinic neemt ons mee naar zijn huis aan de kust, mooi huis, een mooi uitzicht op zee, koel en lekker eten. Op tijd gaan slapen na een vermoeiende reis
Zaterdag 17 oktober 2009 Goed geslapen, er is goed ontbijt. We wachten op Simon Cesay om de meegenomen medicijnen af te geven, om 12 uur komt ie. De ferry was te laat. Hij laat ons de clinic en preschool (een soort medische kinderopvang) zien, het is klein maar efficiënt en bereikt 2000 mensen uit de omgeving. Dan via een erbarmelijk slechte weg naar Port Loko, 4 uur rijden voor 50 km Kennisgemaakt met BH Kargbo van Movement of Faith (de beheerder van de scholen) en H Kamara van voorzitter van Cotton Tree Foundation. We spreken over de noodzaak om een secundairy school in Dibiyya te bouwen, de huidige school barst uit zijn voegen. Teveel leerlingen om zowel primairy (400) als secundairy school te fungeren (300). De lessen worden afwisseld in de ochtend(secundairy) als de middag gegeven, dan nog zitten tot 100 kinderen in een klas. We hervatten de reis naar Dibiyya om daar in het donker aan te komen. Ik word gelijk overspoeld met de vrouwen en kinderen, “obedo” “pa komrabai”, een geweldig ontvangst. De vrouwen zingen, dansen en klappen in de handen: geweldig, om nooit te vergeten. Gesprekje met de chief van Dibiyya en anderen. Iedereen is blij dat we terug zijn. De foto’s van eerdere bezoeken worden aan de chief overhandigd om in de school opgehangen te worden. Iedereen, die op een foto voorkomt, mag de foto hebben.
Laat in de avond naar Kambia Africana Village (KAV) om daar onze intrek te nemen, Eigen bungalow, bed en badkamer. Dood op val ik op bed in slaap om 10 uur
Zondag 18 oktober 2009 Gesprekken met Movement of Faith, Cotton Tree Foundation over bouw secundairy school, we krijgen argumenten om World Servants uit Wolvega te overtuigen de school te laten bouwen. Afgesproken wordt Cotton Tree Foundation een rapport schrijft aan World Servants en dat wij een afspraak met hen maken, terug in nederland Dan naar Dibiyya voor de dorpsvergadering, doelstellingen en visie van Dibiyya Development project uitgelegd en iets verteld over toekomstige projecten. De vergadering applaudiseert voortdurend als teken, dat ze er mee eens zijn. De behoefte aan een secundairy school is groot. Nu moeten de kinderen naar Kambia op 12 km, wat te ver is om te lopen. Niet iedereen heeft familie in Kambia, waar de kinderen kunnen overnachten of is in staat de overblijfkosten te betalen . Het uitdelen van de poppen wordt een grote chaos. Ik probeer de kleinsten een knuffeltje te geven, maar iedereen, ook volwassenen wil er een. Nog net geen vechten Gesprek met de verpleegster, zij wil graag een nieuwe clinic, het oude schoolgebouw is een stal, vervallen en smerig, zeker niet geschikt om daar ziek te liggen of te bevallen. Door gesprekjes in het dorp, krijg ik een goed beeld van de toestand in het dorp. De armoe is nog steeds schrijnend, je snapt niet hoe men kan bestaan Maar misschien kijk ik te veel met westerse ogen Avonds terug naar KAV, eten, grappen en gaan slapen. Een drukke dag geweest
Maandag 19 oktober 2009 Behoorlijk geslapen, ik ben wel verkouden, de neus loopt. Na ontbijt gesprekken met Movement of Faith over hun visie en doelstellingen Rond 12 uur rijden we naar Balmoil Junction, een dorp op de weg naar Port Loko. Een grote rij schoolkinderen an de secundairy school staat ons op te wachten en zingen een welkomstlied, “Welcome mr. Visser, welcome mr. Badara “ Begeleid door de stoet lopen we al zingend naar de school, heel leuk. Meeting met de onderwijzers, leerlingen en Movement of Faith. Hun problemen aangehoord, weinig of geen lesmateriaal, maar 3 van de 10 onderwijzers krijgen betaald. aan
alles is tekort, geen steun van de overheid te verwachten. Daarna naar Dibiyya, ik word door de vrouwen weer zingend ingehaald, dit maal als dank voor de foto’s. Dorp rondgekeken, praatje maken zo ver als kan. Met de kinderen spelen, foto’s maken. Om 4.30 is er een voetbalmatch georganiseerd tussen de dorpsbewoners en de leraren van de school. We hebben gezorgd voor ballen en voetbalshirts. Het enthousiasme is groot, de voetbalkunst klein. Suffian doet ook mee, kan na de 1e helft niet meer. Na de wedstrijd vergadering met onderwijzers, dorpshoofden en MoF over de bouw van een secundairy school. We bespreken met Mahmud en Mrs. Sankoh de mogelijkheid om een volwasseneducatie in de school op te zetten. We hebben in het landbouwproject mensen nodig, die kunnen lezen en schrijven. Mahmud en Sankoh moeten een plan maken met budget om na het 2e TBA project te starten. Om 20.30 uur terug in KAV, daar eerst eten, dan slapen…. doodop. Het is heel vochtig klam. Een geweldige plensbui breekt los, die uren aanhoudt.
Dinsdag 20 oktober 2009 Vanacht aardig geslapen, het is warm en ik voel me iets beter, wel snotverkouden Met veel bouillon komt de geest weer een beetje terug, zal kalm aan moeten doen. We gaan eerst naar de districtscouncil om het plan van de gemeente over te brengen. Het wordt enthousiast ontvangen. Het idee is dat er een basis voor directe communicatie per email gelegd wordt tussen District Council en Gemeente Roosendaal. DC zal een brief/plan maken wat voor advies ze aan de Gemeente Roosendaal zullen vragen. Daarna is het aan de Gemeenteraad van Roosendaal om er over te beslissen. Het is goed nieuws voor District Council. Ze zullen ook de vragenlijst voor materialen invullen voor DWW, als onderdeel van containerproject in 2010. Ze zullen ook behulpzaam zijn het importeren van de container. Daarna gesproken over registraties en verdere projecten. Ze willen beleid gaan formuleren om het aantal NGO te overzien, zodat dubbele activiteiten voorkomen worden. Als we hun tijdig informeren over onze projecten, krijgen we alle medewerking. Daarna is het tijd om de hoogste baas van het district te begroeten (traditie) de paramountchief. Ontvangst is bijzonder hartelijk, veel mooie, gemeende woorden. Hij zegt land toe voor het agrarisch project. Ik ben zeer verheugd mijn baas weer te zien. Hij is blij zijn 2e man in Chiefdom weer te zien De man is 82 dus gauw vermoeid, daarom nemen we op tijd afscheid en beloven terug te komen “by god in power”. Al luierend komen we verder de dag door. Met lichte hoofdpijn gaan slapen.
Woensdag 21 oktober 2009 Vrij uitgerust wakker geworden, na een lange nacht slapen. Op gemak eten en wat luieren en praten, gaan we middags naar Dibiyya met de aannemer om de exacte locaties en afmetingen van de latrines te bepalen. In een dorp is de pomp niet afgeschermd, dus de chief er op aangesproken. Hij zag bleek toen hij er op gewezen werd. Hij beloofde dat as vrijdag het klaar is, zo niet dan geen DDP. In Rogbalan vraagt een jongen en een vrouw of we een bril hebben voor hen hebben. We laten ze enkele brillen passen en warempel er is een die past en hij kan er ook door
kijken…….. Het heeft geen zin de ogen te meten, want ze kunnen niet aangeven wat ze moeten hebben, enkel uitzoeken en passen, totdat ze de juiste gevonden hebben. De kans is hiermee groot, dat ze een verkeerde bril kiezen, dat weer slecht voor de ogen is. Moeten toch een andere oplossing bedenken In Dibiyya horen we het verhaal over de school, die door de Katholieke Missie aan zijn lot is overgelaten, toen de Katholieke Missie uit de streek vertrok. Op verzoek van het dorp Dibiyya is het beheer van de school opgepakt door Movement of Faith, die de school uitgebreid heeft met een secundairy school. De school is nu overladen vol. De lessen worden in ploegen gegeven. Morgens secundairy school, middags primairy school. 70 – 80 kinderen in een klas We zien dat de school niet wordt schoongemaakt, de waterpomp niet omheind is, kinderen met de pomp spelen, dieren er op schijten. Als Pa komrabai de chief en schoolhoofd opdracht gegeven grote schoonmaak te organiseren. Hier hadden ze niet van terug. Het werd toch positief opgepakt. Avonds terug naar KAV, gegeten, moe naar bed, de hele dag warm en de verkoudheid is nog niet over…. Morgen naar Freetown, de bewoonde wereld of hel…………
Donderdag 22 oktober 2009 Diaree, maar toch vrij aardig geslapen. De koffer wordt ingepakt, beduidend minder gewicht dan bij aankomst. Het blijkt dat de tas verdwenen is, nadat de kadootjes overhandigd werden. Ik ben naast de tas alleen de visitekaartjes kwijt. Net als we weg willen rijden, valt de uitlaat er onder uit. Naar Kambia om het te repareren. Dit duurt uren. Dokter Jayah over een nieuw TBA project in februari gepraat. We hebben een afspraak gemaakt voor a.s maandag. Om 12 uur kunnen eindelijk weg, met een beetje geluk kunnen we de afspraak met Heifer om 4 uur in Freetown halen. Net als we de asfaltweg bereiken begint een voorwiel een hoop lawaai te maken. We stoppen en laten het in een dorp aan de snelweg maken. Het kost wel 2 uur oponthoud, waardoor helaas de afspraak vervalt. Gelukkig kunnen we via via bellen en een andere afspraak maken met Heifer. Om 19 uur zijn we bij Cotton Tree Foundation waar we zullen slapen. Gesprekken met mr. Kamara over samenwerking. We worden bij hem thuis voor het eten uitgenodigd; veel kip, friet, coleslaw, rijst en andere groenten: voor een heel leger, maar wel heel lekker.. Doodmoe, terug naar het kantoor van Cotton Tree om daar te slapen, Het is heet, lawaaierig, veel verkeer, honden:dus weinig geslapen, veel jeuk door het zweten.
Vrijdag 23 oktober 2009 Vroeg wakker, weer diaree, niet uitgerust. Bezoek aan Heifer, blijkt vlakbij te zijn. Een enorm groot kantoorgebouw, prachtig ingericht. Ze vertellen, dat ze helaas nog maar weinig projecten hebben kunnen uitvoeren. Een project met ons in hun profiel voor de komende 5 jaar en zij willen goed contact met Heifer Ned. We zijn hun springplank. Doel van ons bezoek uitgelegd, het plan wordt positief ontvangen. Afspraak: ik maak een businessplan voor een veeteeltprojecten zij beoordelen het. Zo
werken we samen op. Daarna naar ministerie van Landbouw mr. Kalinki. Hartelijk ontvangen, vriend van Suffian. Hij is afdelingshoofd Productontwikkling en Marktontwikkeling in Agr. Sector. De man heeft in Wageningen gestudeerd, hij spreekt Nederlands. Afspraak: we sturen hem de businessplan veeteelt en agriculture. En hij beoordeelt het. We kunnen hem per email alle vragen stellen. In China huis (een soort McDonalds, maar dan gebouwd door chinezen) , wat eten, kip en friet, heet en gepeperd. In de hitte en de mensenmassa file naar SDDP kantoor, gesprek met Gibril, Alex, Mahmud over alle plannen voor 2010 en 2011 en de nieuwe opzet en werkwijze. Alex en Mammud maken een opzet voor de distributie van de brillen. We opperen het idee om in de dorpen een cooperatie op te richten, die de dieren in het dorp in een omheinde ruimte beheert. een veeteelt project op korte termijn. We bespreken langdurig onze ideeen en plannen, wel nuttig en leerzaam. In de file in Kissey Street 500m naar kantoor CTF, duurt 2 ½ uur, alles zit muurvast, donker, heet en veel heel veel mensen. In CTF gesprek met Suffian om de afspraken beter te gaan plannen, nu komt iedereen maar binnenvallen en alles vragen, waardoor je niet aan je eigen zaken toekomt. Jammer genoeg geen internnet, dus verslag bijgewerkt, fotos overgezet. 22 uur moe naar bed, hoofdpijn en wat diaree.
Zaterdag 24 oktober 2009 Wat een nacht, lawaai, auto’s muziek volop, honden en mensen. Doodmoe op, hoofdpijn, diaree. Na ontbijt wat rondlummelen op het kantoor. Internet geprobeerd, niet gelukt. Rond 13 uur gaan we eerst de chinese fabriek voor landbouwmachines bezoeken, veel worden we niet wijzer, het ziet er niet al te degelijk uit. Informatie via hun website WINGIN De stad is weer heel druk, veel verkeer en lawaai. Blij dat we de stad uitrijden en via een echte snelweg naar Lunsar. Een stadje in het binnenland, waar CTF een proefboerderij heeft. Rond 18 uur zijn we daar en installeren ons in het guesthouse. Prachtig ingericht, zeer schoon. Na het overdadig eten praten we wat en gaan op tijd naar bed, doodop.
Zondag, 25 oktober 2009 Gewekt worden door krekels en vogeltjes, prachtig, anders dan toerende auto’s en straathonden. Na ontbijt krijgt de ploeg een rondleiding door de velden en de boerderij, het is mij te heet en blijf in het gastenverblijf lezen in hun strategisch plan, zeer interessant. Enkele delen overgeschreven. Uitgebreid met mr. Kamara daarna gepraat over samenwerking. Hij zal op verzoek ons alle informatie verstrekken per email. Hij zal Mahmud en Alex verder opleiden. Bezoek aan plaatselijk katholiek hospitaal, ziet er naar SL begrippen schoon uit, hadden gedacht de dokter over de brillen te spreken, maar helaas niet thuis. Daarna Alex thuis bezocht in zijn huis, kennisgemaakt met vrouw en kind. Huisje pas nieuw gebouwd, maar nog verre van klaar.
Om 16.30 rijden we naar Kambia, waar we om 20.30 aankomen, slechts 100km, slechte weg en stortregens, dolblij dat we heelhuids aankomen. Dan merk ik dat mijn portemonnee kwijt is, pasjes, creditcard,geld. Rijbewijs etc. Nergens te vinden, ook als we iedereen afbellen en alles op zijn kop zetten. Jammer en helaas. Kapot gaan slapen, te moe om verder nog iets te doen.
Maandag 26 oktober 2009 Vannacht liggen denken hoe en waar ik de portemonnee verloren kan hebben, kom er niet uit. Uiteindelijk ondanks de hitte goed geslapen. Morgens eerst Toos gesmst om de pasjes te blokkeren. Verrast en blij haar aan de telefoon te krijgen. Blij dat alles snel geblokkeerd is. Lekker lang gelummeld, in de schaduw zitten doezen. Rond 12 uur naar Districts Council om de burgemeester te spreken over het aanbod van de gemeente. Ze zullen voor donderdag een verhaal voor de gemeente opstellen. Hulp wordt zeer op prijs gesteld. In het kantoor een councellor ontmoet, die er op staat haar land mangrove te bezoeken en stelt grond ter beschikking. Suffian kent haar goed en zegt toe voor woensdag. Ook de directrice van de landbouwafdeling van Districts Council ontmoet en gesproken over ons project. Ze stelt haar invloed en hulp ter beschikking via Mahmud. De landbouwdeskundige mr. Tallyfally geeft ons zijn email, zodat hij vragen zal kunnen beantwoorden. Daarna gaan we naar de dokter in het ziekenhuis. Hij is te vergelijken met de directeur/ geneesheer van een ned. ziekenhuis. We bespreken ons nieuw TBA plan en hij is zeer enthousiast en roept er zijn staf bij. De regering wil de relatie tussen TBA= nurse in de gezondheidsposten in de dorpen em het ziekenhuis sterk verbeteren. In dat kader wil hij een opzet maken voor de TBA project. Woensdag klaar. Afspraak is dat hij leading is en de Nederlanders zal inzetten waar het snelste en hoogste bereikt kan worden in dat kader. Lijkt me een goed idee. Terug naar Africana Village en weer wat rondgelummeld, gedoezeld, waardoor ik me stukken beter voel. Avonds komen de 3 instanties, die de materialen uit container project hebben hun ervaringen vertellen. Het heeft een grote impact op de schooljeugd, zeer positief. Ze willen meer. Mi voorrang op anderen bij het containerproject van DWW. Daarna verslag gemaakt, gedoucht (uit de emmer) en weer gaan slapen…….
Dinsdag 27 oktober 2009 Vanmorgen is Suffian naar Dibiyya geroepen met de politie van Kambia omdat het dorp heeft aangegeven, dat 2 inwoners een stuk betonijzer hebben gestolen en mogelijk meer. De daders zijn opgepakt en in het politiebureau opgesloten, de recherche start een onderzoek. Suffian moet een verklaring afleggen. Middags langs het politiebureau om de arrestanten eten te brengen, wij zijn verantwoordelijk dat ze niet omkomen van de honger 1 brood per dag/persoon. De gevangenisstraf zal ca 4 maanden zijn. Daarna rijden we naar Dibiyya om de chief en de gemeenschap te bedanken. Hiermee wordt voorkomen dat er nog meer gestolen gaat worden. Het hele dorp is boos op de dieven, want ze denken dat wij daardoor niet meer zullen komen. We leren van de chief, dat we voor de agri. Project ruim 1000 accres vlakbij Dibiyya ter
beschikking zullen krijgen. We bezoeken het stuk land, vlak aan de weg en alle soorten land is er. Het geeft vele mogelijkheden. Mahmud zal het gebied in kaart brengen met de eigenschappen van het land. In de school maken we video-opnamen voor een promotiefilm om de school aan een Nederlandse school te linken, Het gaat er echt Afrikaans toe, alles wordt er bijgesleept, maar wat er toe doet hoe maar, ik grijp daarom maar in, door een soort script te maken. We rijden naar chiefdom Matsungbala om andere stukken grond te bekijken. Ook hier krijgen we grond ter beschikking, maar is verder afgelegen. Mahmud zal van alle stukken een survey doen van de mogelijkheden van de grond. Onderweg zien de waterwells. Ze zijn in goede staat, maar zien ook dat kleine kinderen met de pompen spelen. Stopen en de chief er op aan spreken. Pa Komrabai is boos en commandeert…….. het helpt hoop ik. Om 20 uur zijn we terug in Kambia. Doodop, geen zin in eten, alleen wassen en slapen………………….
woensdag 28 oktober 2009 Tot 9 uur geslapen met horten en stoten, wil vandaag alleen maar luieren. Doe dat dan ook tot ca 1400, dan bezoeken we FAO, die de materialen in gebruik heeft. We zien de generator werken en het lassen, en andere werkzaamheden, zoals blacksmith, tinsmith (emmers), houtbewerking, . Goed dat alles gebruikt wordt. De baas wordt uitgelegd, dat we geen electriciteit voor hem hebben om de compressor en andere zware machines voor hem te laten werken. Nu geadviseerd om tafels te maken waarop men kan werken, zonder op de grond te moeten zitten, werkt wat makkelijker. Hierna weer verder geluierd. Uitgebreid met Mahmud gepraat wat er van hem verwacht gaat worden. 1. Opzet volwasseneducatie 2. opzet veeteelt project 3. voorbereiding TBA project 4. survey landselectie.
donderdag 29 oktober 2009 Vandaag is het tijd om te vertrekken uit Kambia. We pakken de koffers weer in en vertrekken om 9 uur. Na een voorspoedige reis komen we middags in Freetown aan en nemen onze intrek in ons kantoor. Het is een komen en gaan van mensen, die van alles willen. Na een tijdje ben ik het moe en stuur ze min of meer weg. Dan praten we met Mahmud en Gibril verder over onze plannen. Het regent onophoudelijk, waardoor het vochtig, heet en klam is.
Vrijdag 30 oktober 2009 Ik heb na een slechte nacht maar een doel, de ferry naar Lungi te halen. Die gaat al om 11 uur. Onzeker is een latere ferry te nemen, de ferries willen nogal eens uitvallen. Het blijkt dat Benjamin een nieuwe vriendin op de boot heeft opgedaan, een mooi exemplaar. We rijden rechtstreeks naar de luchthaven, waar het lange wachten tot 23.55 begint. De controle en inchecken gaat voorspoedig, het kost een paar centen aan de douane, maar toch. Eindelijk zitten we in het vliegtuig, terug naar de bewoonde wereld.
Zaterdag 31 oktober 2009 We komen om 6.30 uur in Heathrow aan. We hebben vrij snel de koffers, geld opgenomen bij de banken op Heathrow wisselkoers is duur, nog oude prijzen. De taxi brengt ons snel naar St Giles in Feltham om de auto op te halen, we hoeven niets bij te betalen ondanks dat we 2 dagen teveel geparkeerd hebben.. De reis naar Dover, de overtocht naar Duinkerken en de reis gaat ondanks de toenemende vermoeidheid voorspoedig. Toch fijn weer thuis te zijn in de eigen vertrouwde omgeving. Een mooie, succesvolle, maar o zo vermoeiende reis
