Register
aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) 18 aanvaardbare bovengrens van inname 19 AB 19 absorptie van geneesmiddelen, vermindering door voeding 70 acne vulgaris 82 acute diarree 222 –, voedingsadviezen 223 adequaat niveau van inname 19 adequate voeding 209 ADH 18 afvallen 55, 58 –, gewichtsbehoud 258 –, rekenvoorbeeld 259 –, therapietrouw 258 alcohol –, bij maagklachten 227 –, bij prikkelbaredarmsyndroom 229 –, invloed op slaap 311 –, relatie met migraine 237 –, relatie met voeding 87 alcoholgebruik 86, 164 –, overmatig 230 –, problematisch 88 –, problemen 87 –, relatie met ondervoeding 89 –, richtlijnen 89 –, ziektelast 86 alcoholgebruik, problematisch –, diagnostiek 93
–, risicogroepen 93 alcoholgebruik tijdens de zwangerschap 181 alcoholisme –, ondervoeding 90 –, specifieke aandoeningen 91 –, vitaminedeficie¨nties 91 alcoholmisbruik, klachten 90 alfalinoleenzuur 190 allergeendeclaratie 333 allergiesyndroom, orale 325 Alzheimer, ziekte van 145 amine, bij migraine 236 aminozuren, invloed op slaap 312 amiodarone 303 anemie 95 –, ijzergebrek 95 –, macrocytaire 95, 98 –, microcytaire 95, 96 anorexie-cachexiesyndroom 207 antihistaminicum 333 appelstroop 100 artrose 286 –, voedingsadviezen 287 –, voedingssupplementen 288 aspartaam, relatie met migraine 236 astma 102 –, effect van voedingsstoffen 105 –, inspanning 106 –, intermitterend 102 –, mediterraan dieet 104
J.J. van Binsbergen et. al., Het Voeding Formularium, DOI 10.1007/978-90-313-8434-1, © 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
336
Het Voeding Formularium
–, persisterend 102 –, prikkelende stoffen 102 –, relatie met micronutrie¨nten 104 –, relatie met overgewicht 105 –, relatie met vetzuren 104 –, relatie met visvetzuren 104 –, relatie met voeding 103 –, sport 106 –, voedingsadvies 107 atherosclerose 187 atkinsdieet 168 atopisch syndroom 109, 328 atriumfibrilleren 193 –, voedingsadviezen 193 auto-immuunhyperthyreoı¨die 301 auto-immuunthyreoı¨ditis 299 auto-immuunziekte 283 basofiele granulocyten 324 BeweegKuur 258 bewegingsarmoede 52 binge eating 249 binge-eating disorder 248 bio-elektrische impedantiemeting 120 bio-impedantieanalyse 43 bloedlipiden 189 bone remodelling 264 borstkanker, training en dieet na 212 borstvoeding 183 botafbraak 264 botdensitometrie 265 botombouw 264 botopbouw 264 cachexie 39, 194, 207 cafeı¨ne, relatie met migraine 237 calcium, bij osteoporose 268 cardiovasculair risicomanagement 186
CBO-Richtlijn Behandeling en diagnostiek van obesitas 250 cholesterol 187 chronische bronchitis 116 coeliakie 323 comedonen 82 constitutioneel eczeem 109 –, voedingssupplementen 111 –, voedselprovocatietest 112 COPD 116 –, bepaling lichaamssamenstelling 120 –, energieverbruik 118 –, relatie met osteoporose 125 –, stagering 117 –, verlies van gewicht en spiermassa 118 –, voedingsproblemen 118 COPD-patie¨nten –, BMI bij 120 –, ondergewicht 119 –, revalidatie 123 –, rol van de huisarts 124 –, screening voedingstoestand 122 –, vitamine-D-deficie¨ntie 125 –, voedingssupplementen 123 –, voedingstips 122 cretinisme 293 cushingsyndroom 245 darmziekten 222 declaratieve geheugen 141 decubitus 127 –, drinkvoedingen 132 –, gradering 127 –, organisatie van de zorg 136 –, preventie 128 –, risico-inschatting 129 –, rol van ondervoeding 130 –, sondevoeding 133 –, voedingsinterventies 130 –, voedingsrichtlijnen 131
Register
dehydratie, bij kinderen 215 delier 142, 143 –, voedingsadviezen 155 dementie 143 –, frontotemporale 145 –, lewy-body 145 –, prevalentie 146 –, vasculaire 144 –, voedingsadviezen 153 depressie 143 –, voedingsproblemen 154 DEXA 120 DHA 190 diabetes 158 diabetes mellitus type 2 158 –, determinanten 162 –, koolhydraatarme voeding 168 –, vetarme voeding 168 –, voedingsrichtlijnen 164 diabeteus mellitus type 2 –, preventie 163 –, rol van vetweefsel 160 diabetus mellitus type 2 –, algemeen voedingsadvies 169 –, beweging 168 –, complicaties 160 –, risicogroepen 170 –, voedingsaanpassing 163 diarree –, acute 222 –, bij baby’s 223 –, fabels over voeding 224 –, prebiotica 224 –, probiotica 224 –, vasten 224 dibetus mellitus type 2, risicofactoren 158 dieet 250, 251, 254 dilutional pseudoanaemia 99 doorliggen 127 downsyndroom 245
337
dual-energy x-ray absorptiometry 265 dyslipidemie 195 eczeem 325 eetbuistoornis 248 –, diagnostiche criteria 249 eetgedrag –, veranderen van 58 –, verklaren van 58 eetstoornis 248 –, relatie met slaap 309 ego-depletion 59 eigen-effectiviteit 56 eiwitverrijkte voeding 210 elektrolytensuppletie 219 eliminatiedieet 330 –, bij constitutioneel eczeem 110 eliminatiedie¨ten, risico’s 111 emaciatie 39 energetische waarde van voeding 31 energiebalans –, beı¨nvloedende factoren 148 –, invloed van geneesmiddelen 150 energiedichtheid 52 energieverrijkte voeding 210 EPA 190 epinefrine 333 EPODE-project 241 erytropoe¨se 96 expliciete geheugen 141 farmacodynamische interacties 73 farmacokinetiek van geneesmiddelen, effect van voeding 72 fastfood 59 fertiliteit 173 foetale ondervoeding 173 foliumzuur 99
338
Het Voeding Formularium
foliumzuurdeficie¨ntie 95, 98 foliumzuursuppletie 99, 175 foliumzuurverrijking 35 fractuur, door osteoporose 262 fractuurrisico 266 frontotemporale dementie 145 functionele voedingsmiddelen 31, 36 fyto-oestrogenen 275 gastritis 226 gastro-oesofageale refluxziekte 226 gedragsverandering, bij gewichtsregulatie 57, 60 geheugen –, declaratieve 141 –, expliciete 141 –, impliciete 141 geheugenbeperking, leeftijdsgeassocieerde 141 geheugenklachten 140 gekruid voedsel, bij prikkelbaredarmsyndroom 229 gemiddelde behoefte 18 geneesmiddelen –, als oorzaak van gewichtstoename 245 –, effect op voedingstoestand en nutrie¨ntenstatus 74 –, interactie met voeding 63 –, moment van inname t.o.v. de maaltijd 69 –, relatie met lichaamsgewicht 53 geneesmiddelenabsorptie, vermindering door voeding 70 gestopt met het roken, invloed op lichaamsgewicht 54 gewicht, relatie met slaap 309 gewichtstoename –, associatie met ziektebeelden 245
–, door geneesmiddelen 245 –, oorzaken 244 gewichtsverlies 152 –, bij COPD-patie¨nten 119 –, bij neuropsychiatrische aandoeningen 146 –, ongewenst 153 –, strategiee¨n 251 gezonde voeding 18 gezondheidsclaims 36 gezondheidsgedrag, veranderen van 55 gezondheidslogo 31 ghreline 51 globusgevoel 151 glucagon-like peptide-1 51 glucosetolerantie, verminderde 158 glutenintolerantie 323 glycyrrhizinezuur 197 GOLD-richtlijnen 117 GORZ 226 –, gewichtsreductie 227 Graves, ziekte van 301 groeiachterstand, foetale 176 groeihormoondeficie¨ntie 245 haemijzer 96 harris-benedictformule 211 hart- en vaatziekten 186 –, alcohol 192 –, cholesterol 189 –, fabels 199 –, kaliumzouten 191 –, overgewicht 197 –, risicofactoren 186 –, vezels 192 –, visconsumptie 190 –, vitaminesupplementen 188 –, vochtinname 192 –, voedingsadviezen 188 –, voedingssupplementen 188 –, zout 191
339
Register
–, zoutconsumptie 197 hartfalen 194 –, voedingsadviezen 194 Hashimoto, auto-immuunthyreoı¨ditis 299 HDL-cholesterol 189 hemoglobine 95 hepatische encefalopathie, voedingsadviezen 232 hepatitis, virale 230 –, voedingsadviezen 231 hernia diaphragmatica 226 heupfractuur 263 hippocampus 140 hongergevoel 51 hydratietoestand bij kinderen, beoordeling 216 hyperglykemie 158, 159, 161 hyperinsulinemie 161 hyperlipidemie 195 –, voedingsadviezen 196 hypertensie 196 –, voedingsadviezen 197 hyperthyreoı¨die 301 hypoallergene voeding 109, 330 hypogonadisme 245 hypothalamusbeschadiging 245 hypothyreoı¨die 245, 293, 299 IFG 158 IgE-antistoffen 324 IGT 158 ijzerbehoefte 96 ijzergebreksanemie 95 –, risicogroepen 96 –, voedingsadviezen 97, 98 impaired fasting glucose, IGF 160 impaired glucose tolerance, IGT 160 impliciete geheugen 141 ingredie¨ntendeclaratie 332 inname, adequaat niveau 19 inprenting 141
insomnia 308 isoflavonen –, bij overgangsklachten 275 –, tijdens de overgang 280 jetlag, dieet bij 311 jeugdpuistjes 82 jicht 289 –, oorzaken 289 –, voedingsadviezen 290 jodium 293 jodiumdeficie¨ntie 298 kanker 201 –, antioxidanten 212 –, invloed van lichamelijke activiteit 204 –, invloed van overgewicht 204 –, ongewenst gewichtsverlies 207 –, rol van voeding 202 –, rol van voeding bij behandeling 207 –, rol van voeding bij preventie 202 –, voedingsadvies 211 –, voedingsbehandeling 209 –, voedingssupplementen 212 kankerpatie¨nten, voedingsadviezen voor specifieke groepen 206 kinderen met koorts, voeding 219 koemelkallergie 325 koffie 164 –, bij maagklachten 227 –, bij prikkelbaredarmsyndroom 229 –, relatie met astma 107 koolhydraatarme voeding 167 koorts bij kinderen 214 kruisallergie 326 kruisreactiviteit 326 kyfose 263
340
Het Voeding Formularium
lactatie, voeding bij 183 lactatieperiode, voeding gedurende 173 Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA) Ondervoeding 46 LDL-cholesterol 189 leefomgeving, relatie met lichaamsgewicht 52 leefstijltherapie 254 leefstijlverandering 56 leptine 51 levensverwachting, relatie met overgewicht en obesitas 246 leveraandoeningen 230 levercirrose 230 –, fabels over voeding 231 –, ondervoeding 230, 231 –, voedingsadviezen 231 leverziekten 222 lewy-bodydementie 145 LOAEL 19 longemfyseem 116 –, relatie met ondergewicht 121 lowest observed adverse effect level 19 maagaandoeningen 222 maag-darmhormoon 51 maagklachten 225 –, fabels over voeding 226 –, koolzuurhoudende dranken 227 –, voedingsadviezen 226 macrocytaire anemie 98 –, risicogroepen 99 malnutrition universal screening tool 43 mantelzorger, belasting van 144 mediterraan voedingspatroon 188 –, bij astma 104 melkproducten, bij diarree 224 menopauze 274
mestcellen 324 metabool syndroom 158, 161, 163 migraine 234 –, leefstijl 238 –, relatie met overgewicht 237 –, relatie met voeding 235 –, triggers 239 mineralensupplementen, bij anemie 100 mini nutritional assessment 42, 152 Minimale Interventie Strategie Overgewicht 260 Minimale Interventie Strategie Stoppen met roken 320 MNA 42 moedermelk, samenstelling 182 multivitaminepreparaten, bij anemie 100 MUST 43 myocardinfarct 193 n-3-vetzuren 190 Nederlandse Norm Bewegen 164, 168 neurodegeneratieve ziekten 142 New York Heart Association classificatie, NYHA 194 NHG-Standaard Acne vulgaris 84 NHG-Standaard Acute diarree 223 NHG-Standaard Anemie 100 NHG-Standaard Astma bij volwassenen 106 NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement 164, 199 NHG-Standaard Constitutioneel eczeem 115 NHG-Standaard COPD 124 NHG-Standaard De overgang 282 NHG-Standaard Decubitus 137 NHG-Standaard Delier bij ouderen 156
Register
NHG-Standaard Dementie 156 NHG-Standaard Depressieve stoornis 156 NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 170 NHG-Standaard Hoofdpijn 234, 239 NHG-Standaard Jicht 292 NHG-Standaard Kinderen met koorts 220 NHG-Standaard Maagklachten 226 NHG-Standaard Obesitas 261 NHG-Standaard Osteoporose 273 NHG-Standaard Prikkelbaredarmsyndroom 228 NHG-Standaard Problematisch alcoholgebruik 87, 93 NHG-Standaard Reumatoı¨de artritis 291 NHG-Standaard Schildklieraandoeningen 305 NHG-Standaard Slaapproblemen en slaapmiddelen 313 NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen 231 NHG-Standaarden 80, 334 –, voedingsadviezen 37 nicotine, invloed op de stofwisseling 317 no observed adverse effect level 19 NOAEL 19 non-alcoholic fatty liver disease 230 non-REM-slaap 308 obesitas 50, 241 –, advies 257 –, CBO-Richtlijn 250 –, comorbiditeit 246 –, etnische minderheden 243 –, lichamelijk onderzoek 255
341
–, management 254 –, multidisciplinaire samenwerking 254 –, prevalentie 242 –, psychologische aspecten 247 –, relatie met levensverwachting 246 –, risicogroepen 244 –, rol huisarts 255 –, rol van de huisarts 250 –, tracking 242 –, voorlichting 257 –, WHO-definitie 242 obesitasepidemie 242 obesogene omgeving 52, 59, 244 omega-3-vetzuren 190 ondergewicht, bij COPD-patie¨nten 119 ondervoeding 39, 127, 152, 173 –, als risicofactor voor decubitus 129 –, anamnese 44 –, beleid 45 –, bij levercirrose 231 –, bij ouderen 40 –, bij psychogeriatrische patie¨nten 155 –, bij reumatoı¨de artritis 284 –, diagnostiek 41, 42 –, foetale 173 –, herkenning en behandeling 134 –, multidisciplinaire aanpak 48 –, onderdiagnostiek 44 –, prevalentie 43 –, risicogroepen 40 –, screening 153 opvliegers, rol van overgewicht 278 oral rehydration solution 219 orale allergiesyndroom 325 orale rehydratievloeistof 223
342
Het Voeding Formularium
ORS 219, 223 osteoporose 262 –, lichaamsbeweging 271 –, preventie 267 –, relatie met COPD 125 –, risicofactoren 266 –, risicogroepen 272 –, rol van menopauze 264 –, voedingsadvies 271 –, voedingsupplementen 269 overconsumptie 51 overgang 274 –, gewichtstoename 279 –, hart- en vaatziekten 280 –, osteoporose 279 –, risico op chronische aandoeningen 278 –, vitamine-D-suppletie 280 overgangsklachten –, isoflavonen 275 –, leefstijladviezen 278, 282 –, natuurgeneesmiddelen en voedingssupplementen 277 –, relatie met voeding 275 –, rode klaver 276 –, zilverkaars 277 overgewicht 50 –, bij ex-rokers 316 –, bij overgangsklachten 278 –, invloed op zwangerschap 173 –, management 254 –, Minimale Interventie Strategie 260 –, prevalentie 242 –, relatie met astma 105 –, tracking 242 overvoeding 50 –, strategie 60 palliatieve voeding 210 pepermuntolie 229 piekbotmassa 264
Plummer, ziekte van 301 polsfractuur 263 polycysteusovariumsyndroom 245 postprandiale dip 310 prader-willisyndroom 245 prebiotica 224 prediabetes 158, 161 presbyfagie 151 prikkelbaredarmsyndroom 227 –, fabels over voeding 228 –, subtypen 228 –, voedingsadviezen 229 primaire ondervoeding, bij alcoholisten 90 probiotica 224 –, bij levercirrose 232 –, bij prikkelbaredarmsyndroom 229 problematisch alcoholgebruik 88 quantitative computed tomography 265 refeeding-syndroom 46 referentiewaarden bij voeding 18 refluxoesofagitis 226 refluxziekte, gastro-oesofageale 226 REM-slaap 308 reumatische ziekten 283 reumatoı¨de artritis 283 –, cardiovasculair risico 284 –, voedingsadviezen 284, 285 –, voedingssupplementen 286 Richtlijnen Goede voeding 21, 159, 198, 253 rode klaver, bij overgangsklachten 276 roken 164, 315 –, relatie met gewicht 316 –, relatie met stemming 319 –, stoppen 315
343
Register
rood vlees, bij anemie 100 rustmetabolisme, bij kinderen 217 sarcopenie 39 schijf van vijf 22, 31 schildklier 293 –, fysiologie 293 schildklieraandoeningen, rol van voeding 296 schildklierafwijkingen, diagnostiek 294 schildkliercarcinoom 303 schofieldformule 217 secundaire ondervoeding, bij alcoholisten 90 Short Nutritional Assessment Questionnaire 134 short nutritional assessment questionnaire for residential care 43, 134 single-energy absorptiometry 265 slaap 307 –, definitie van goede slaap 308 –, invloed van alcohol 311 –, invloed van cafeı¨ne 313 –, invloed van voeding 311 –, non-REM- 308 –, relatie met gewicht 309 –, relatie met lichaamsgewicht 53 –, REM- 308 –, suppletie van vitaminen en mineralen 312 slaapapneusyndroom 310 slaapbeperking, vrijwillige 308 slaapdeprivatie 309 slaappatroon 307 slaapproblemen 307 –, bij ouderen 309 slankheidsideaal 247 slapeloosheid 307, 308 –, dieet 310
slechte voedingstoestand, screening 208 slikstoornis 151 –, screening 155 SNAQ 43, 134 sojafyto-oestrogenen, bij overgangsklachten 275 sojaproducten –, bij overgangsklachten 275 –, tijdens de overgang 280 spinazie 100 sportanemie 99 steatohepatitis 230 stoppen met roken 315 –, adviezen 320 –, farmacotherapie 319 –, gewichtstoename 316, 317 –, intensieve interventies 321 –, lichamelijke activiteit 318 –, Minimale Interventie Strategie 320 –, overlevingskansen 315 –, rol van de huisarts 321 struma 293, 296, 297 –, diffuus 298 –, multinodulair 297, 301 suikervrij dieet 168 T3 293 T4 293 tabak, bij maagklachten 227 thyreoı¨ditis 301, 302, 303 –, De Quervain 302 thyreostatica 302 thyreotoxicose 301, 303 thyroxine 293 toolkit SNAQrc 134 tri-iodothyronine 293 tryptofaan 310 type-2-diabetes 158 ulcuslijden 226
344
Het Voeding Formularium
valeriaan, bij slaapproblemen 313 vasculaire dementie 144 vasten 224 verrijkte voeding 31, 35 vet en vetzuren, invloed op slaap 312 vetvrije massa-index 120 vetzuren, relatie met astma 104 virale hepatitis 230 –, voedingsadviezen 231 visvetzuren, relatie met astma 104 vitamine B12 99 vitamine B12-deficientie 95 vitamine D, bij osteoporose 268 vitamine-B12-deficie¨ntie 98 vitaminebehoefte 31 vitamine-D-suppletie, bij osteoporose 269 vitamine-D-suppletie aan baby’s 182 vitamine-D-suppletie in de zwangerschap 177 vitamine-K-suppletie aan baby’s 182 vitaminesuppletie 31 vochtbehoefte, bij kinderen 216 vochtverlies, bij kinderen 215 voedingsdagboek, bij migraine 238 voedingsdeficie¨ntie in de zwangerschap 175 voedingsmiddel, aanbevolen hoeveelheden 23 voedingsmiddelen –, aanbevolen hoeveelheid bij kinderen 220 –, gezonde keuze 29 voedingsnormen 18, 20 voedingsstatus bij kinderen, beoordeling 215 voedingsstoffen, aanbevolen hoeveelheid voor kinderen 218
voedingssupplementen 34 –, bij constitutioneel eczeem 111 –, zinvolheid 31 voedingstoestand, inventariseren 152 voedselallergenen 326 voedselallergie 109, 323 –, bij kinderen 110 –, diagnostiek 328 –, kruisreactie 326 –, medicamenteuze behandeling 333 –, medicamenteuze interventie 331 –, op de kinderleeftijd 325 –, psychosociale gevolgen 329 –, symptomen 324 voedselinfecties tijdens de zwangerschap 180 voedselintolerantie 109 voedselovergevoeligheid, bij constitutioneel eczeem 109 voedselprovocatietest 110 voedselveiligheid 37, 333 Warenwet 37 wasting 39 wernicke-korsakovsyndroom 91 wervelfractuur 263 wiegendood, relatie met roken 315 zelfcontrole 59 zelfregulatie 55 ziekte, relatie met voeding 17 zilverkaars, bij overgangsklachten 277 zwangerschap, voeding voor en tijdens 173, 176 zwangerschapswens bij schildklierafwijkingen 305
