Thema Retail
Nu aanbod niet meer bepalend is, zijn de relatie met de klant en de beleving van het winkelen doorslaggevende factoren geworden. Shopping is een vorm van vermaak en vrijetijdsbesteding geworden en daarmee krijgt het retailinterieur het karakter van een theatervoorstelling, waarin de ontwerper optreedt als regisseur. Auteur Marit Overbeek
Regisseren van verlangens De digitale en technologische revolutie, de globalisering en
wordt verbeeld. Dit heeft een veelheid van ontwerpen tot
niet vergelijkbaar zijn met de interieurs voor de Amster-
Amerikaanse Antilope Canyon, met door weer en wind
In de Maastrichtse vestiging
24-uurseconomie en de stijgende levensstandaard hebben
gevolg, zoals op de volgende pagina’s te zien is.
damse en Rotterdamse vestigingen, aangezien Shoebaloo
geërodeerde lagen gesteente.
van Shoebaloo stapt de klant
allesbehalve de uitstraling van een winkelketen wil hebben.
De richels zijn uitgevoerd in zwart gespoten mdf, dat laag voor
een andere, mooiere wereld
De enige overeenkomst is dat het interieur de klant het
laag is opgebouwd en waarvan de randen zijn afgewerkt met
binnen. Fotograaf Jeroen Musch
ons winkelgedrag ingrijpend veranderd. Dit wordt steeds
134 de Architect interieur
complexer. Shopping is vrijetijdsbesteding geworden,
Rijk schouwspel
retail wordt langzaamaan leisure. Om tegemoet te komen
Op het verlangen naar luxe heeft een economische crisis
aan onze psychologische drijfveren verlangen, begeerte
geen vat. Dat bewijst de opening van de zesde Shoebaloo-
en dagdromen, trekken winkeliers alles uit de kast. De
winkel in Maastricht. De retailer in designerschoenen en
moderne winkel is verworden tot een theatervoorstelling,
accessoires blijft onbekommerd uitbreiden en vestigde zich
een samenspel van verhaal, spel, licht, scenografie, geluid,
onlangs in de Stokstraat, de exclusiefste modestraat van
dramaturgie en techniek. Aan architecten, interieuront-
Maastricht.
gevoel geeft een andere, mooiere wereld te betreden.
om jezelf te oriënteren, omdat niet meteen duidelijk is welke
werpers en designers de taak deze theatervoorstellingen
Omdat de winkel aan de P.C. Hooftstraat mede dankzij het
De kennismaking met de beschikbare ruimte van 46
onderdelen uitstulpen en welke niet. De plateaus zijn bekleed
te regisseren en de toegevoegde waarde van het ontwerp
interieurontwerp van Meyer en Van Schooten Architecten
vierkante meter in een monumentaal pand uit 1702, riep
met donkerblauw suède, dat samen met het spiegelende alumi-
te tonen.
tot een internationale bestemming was uitgegroeid, vroeg
bij Roberto Meyer de associatie op van een spelonk.
nium een luxueus beeld neerzet. Fraai is ook de uitgeholde
In de rol van regisseur heeft de ontwerper veel vrijheid
eigenaar Hartog Streim het architectenbureau opnieuw een
Deze gedachte werkte hij in het ontwerp verder uit tot
ovalen vitrine waarin kostbare tassen zijn gepresenteerd.
in de keuze waarop het verhaal van de opdrachtgever
uniek, chic en prikkelend interieur te ontwerpen. Het mocht
een ruimte die is geïnspireerd op een kloof uit de
Omdat de kronkelende lijnen en rondingen in de ruimte
een gepolijst aluminiumlaminaat. De plateaus die ontstaan
De plateaus in Shoebaloo zijn bekleed met donkerblauw suède, dat samen met het spiegelende aluminium een extreem luxueus beeld neerzet
doordat de lagen ten opzichte van elkaar verspringen, fungeren als displayelementen voor de schoenen. De spiegelende lagen creëren een dynamisch spel van lijnen die terugliggen of naar voren springen. Daarom is er bij binnenkomst even tijd nodig
mei 2012 135
Thema Retail
Roberto Meyer deden denken aan een Jimmy Choo-schoen met een zwartwit paisleymotief van vrouwelijke vormen, zijn op vloer en plafond silhouetten van wulpse, dansende dames aangebracht. In het plafond worden deze van achter een laag plexiglas belicht, en op de vloer zijn ze beschermd met een coating van polyurethaan. De kleine ruimte is zo goed mogelijk benut: het magazijn bevindt zich in de kelder en in een holte bij de ingang is de kassabalie geplaatst. Net als bij de andere Shoebaloo-winkels van Meyer en Van Schooten, is de etalage mysterieus en gesloten. De ovalen uitsparingen in de drie ramen werken als de opening van een kijkdoos. De flitsen die voorbijgangers van het interieur en de schoenen opvangen, prikkelen de nieuwsgierigheid. De ontwerpen van Meyer en Van Schooten Architecten tonen de toegevoegde waarde van architectuur. Het interieur in de P.C. Hooftstraat was destijds goed voor een verdubbeling van de omzet. Ook was het ontwerp een uitstekend marketinginstrument voor de opdrachtgever: schoenen- en accessoiremerken stonden in de rij om hun
Een monumentale draaideur, waarin het logo is geperforeerd, scheidt de frisse, heldere winkelruimte
producten bij Shoebaloo te mogen verkopen.
van Rietveld Wines in Utrecht van het huiselijke, warme proeflokaal achterin. Fotograaf Jeroen Musch
Waar het Amsterdamse interieur de sfeer van een futuristisch laboratorium heeft en de Rotterdamse winkel als een zinnelijke nachtclub oogt, is dit interieur onmiskenbaar Maastrichts. Deze zuidelijkste winkelstad heeft een mondain imago en trekt welgestelde shoppers uit de rest van Nederland, België, Duitsland en Frankrijk. De Shoebaloo in de Stokstraat speelt op hun verlangens in door hun een rijk schouwspel voor te schotelen. Daarnaast is het een frisse aanwinst in de wat klassieke winkelstraat. Als dit interieur de tand des tijds even goed doorstaat als dat in de P.C. Hooftstraat, waar het interieur al tien jaar niet is veranderd,
Onderdompelen in wijn
geperforeerd en die door de erachter geplaatste verlichting
lokaal. In dit bredere deel van het pand is door middel van
kan Shoebaloo ook in Maastricht een bestemming worden.
Wijnwinkelen is een nieuwe nationale hobby. De wijncon-
werkt als reclamebord. Gaat de winkel open, dan wordt de
visgraatparket, donkere kleuren, hanglampen met warmere
sumptie in ons land neemt toe, vorig jaar is gemiddeld
wand opengedraaid en is het proeflokaal achterin zichtbaar.
verlichting en een lange tafel een huiselijke sfeer gereali-
21,8 liter wijn per hoofd van de bevolking gedronken.
Bij besloten proeverijen kan het lokaal worden afgesloten
seerd. Leuk detail zijn de tweedehands stoelen van Wim
Consumenten kopen hun wijn veelal in de supermarkt, bij
van de winkel.
Rietveld, zoon van Gerrit Rietveld. De stalen poten zijn geel,
slijterijketens en in toenemende mate op internet. Toch is
De voor- en achterruimte zijn ook in materiaal- en kleurge-
rood en blauw gelakt, waardoor de stoelen een nieuw leven
het kopen van wijn een emotionele aangelegenheid, waarbij
bruik van elkaar gescheiden. Het winkeldeel is fris, wit en
krijgen.
zaken als proeven, het uiterlijk van de fles en deskundig
voorzien van draaibare spots en enkele hanglampen die hel-
Valk brengt de verschillende functies, winkel, proeflokaal
advies van het grootste belang zijn. Daarom zag de laatste
der licht geven. In tegenstelling tot andere wijnwinkelformu-
en keuken, op een vanzelfsprekende manier samen in het
jaren een aantal nieuwe retailconcepten het licht, waar-
les is in Rietveld Wines de wijn niet op kleur (wit, rood of
bestaande winkelpand. Door architectuur, design en grafisch
onder Rietveld Wines in Utrecht.
rosé) gepresenteerd, maar per soort en per huis uitgestald in
ontwerp op elkaar af te stemmen, zetten Rixt Reitsma en
Rietveld Wines mikt op de consument die een goede wijn
de witte vakkenkast annex magazijn. De kast is voorzien van
Jolijn Valk een krachtig totaalconcept neer. Daarbij is de
zoekt bij het eten, een betrouwbare wijn cadeau wil geven en op de liefhebbers die een paar dozen afnemen. Rietveld Wines heeft al jaren een groothandel in Nieuwegein en een speciale wijnwinkel in het nabijgelegen Fort Jutphaas en
sfeer van een authentiek wijnproeflokaal goed getroffen.
De voor- en achterruimte van Rietveld Wines zijn ook in materiaal- en kleurgebruik van elkaar gescheiden
vroeg Jolijn Valk van Atelier by Bali met hem een concept
ademt dit interieurontwerp in alles ‘het goede leven’, toch de meest gemaakte associatie met het drinken van een glas wijn.
te bedenken voor een wijnwinkel waarin ook ruimte is
ledverlichting, die per kolom te bedienen is. Met touch
voor een proeflokaal.
screens of iPads kunnen klanten via een digitale vraagbaak
De keuze viel op een langgerekt, diep pand aan de Twijn-
koopadvies krijgen. Als zij type, land, druif, smaak, gelegen-
straat, een aanloopstraat in het zuiden van het centrum
heid en prijs hebben ingegeven, licht het gedeelte van de
met kleinschalige en gespecialiseerde winkels. De glazen
witte kast op waarin de wijn van hun keuze staat.
pui biedt voorbijgangers volop zicht op het heldere winkel-
In het eikenhouten rek ertegenover liggen de meer exclu-
deel voorin het pand. Een uitgestrekte witte kastenwand en
sieve wijnen. Deze materialisering zorgt niet alleen voor de
een lang eikenhouten rek daartegenover, beide vol flessen,
prettige ‘wijnkeldersfeer’, maar heeft ook een functie: deze
Door een ovalen uitsparing in de etalage zijn flitsen van het
maken in een oogopslag duidelijk wat de winkel verkoopt.
flessen moeten donker liggen. Achter dit rek bevinden zich
interieur en de koopwaar te zien. Fotograaf Jeroen Musch
Blikvanger is de houten wand achterin, waarin het logo is
het toilet en de kleine keuken, die uitkomt op het proef-
136 de Architect interieur
Gecombineerd met de stijlvolle en hoogwaardige inrichting
mei 2012 137
Thema Retail
Collectie transformeert winkel
caleidoscopische ruimtelijke belevenis, is de flexibiliteit
De elementen in een kledingwinkel blijven altijd dezelfde:
ervan de grootste kwaliteit. De gebruiker kan met iedere
kassa, paskamers, displayelementen en etalage. Terwijl
nieuwe collectie de ruimte opnieuw transformeren. Het grid
deze interieurelementen vroeger op de achtergrond dienden
is aanwezig, maar tegelijkertijd terughoudend, waardoor
te blijven ten faveure van de kleding, mogen architectuur en
de kledingstukken zelf kleur geven aan het interieur.
mode elkaar nu versterken. Het interieur van een modewin-
Het ontwerp van Doepel Strijkers is op meer manieren
kel moet de klant bijblijven, ook lang nadat ze de winkel
duurzaam. Allereerst zijn de latten in het grid zo lang moge-
hebben verlaten. Dat kan door het ontwerp een verhaal te
lijk gehouden en niet afgekort, waardoor er weinig afval
laten vertellen over de kleding en de filosofie van het merk.
ontstaat en er geen energie is verspild aan de technische
Meester in het maken van een ruimtelijke vertelling is
bewerking. Ook is het casco met rust gelaten, al is dat niet
Doepel Strijkers. In de Humanoid-winkel1 in Arnhem lieten
alleen gedaan uit spaarzaamheid. Sporen uit het verleden
ze architectuur en meubilair versmelten door schakels tus-
zijn niet uitgewist of gladgestreken, omdat de architecten
sen de bouwkundige structuur en de displayelementen aan
vonden dat het casco voldoende kwaliteit heeft. Om het
te brengen. In concept store SPRMRKT STH speelden ze
bruikbaar te maken, zijn muren, vloeren en plafonds alleen
met het begrip aankleding, perfectie en imperfectie van
voorzien van grijze lak. Hierdoor zijn de aanvullingen en
het lichaam door een installatie te maken van paspoppen
afwerklagen die in de loop van de tijd zijn aangebracht nog
en stof.2
steeds zichtbaar. Opnieuw zijn de architecten erin geslaagd een opwindende
De flexibiliteit van het grid is de grootste kwaliteit. Stills kan met iedere nieuwe collectie de ruimte transformeren
binnenwereld te scheppen, die voortkomt uit een uitdagend en innovatief ontwerpconcept. In deze ruimtelijke vertelling maken kleding en interieur samen een statement over de merkidentiteit en over retailontwerp.
Deze twee ontwerpen waren voor het Nederlandse modemerk Stills de reden Eline Strijkers van Doepel Strijkers te vragen het interieur van hun eerste winkel in Nederland te ontwerpen. Naast de shop-in-shops in warenhuizen en multibrandstores diende een flagshipstore in AmsterdamZuid de groeiende ambities te etaleren. Nog voordat het pand aan de Cornelis Schuytstraat was gevonden, verdiepte Strijkers zich in de werkwijze van het
1 ‘Een heel eigen esthetiek’, de Architect, september 2001,
bedrijf en de typologie van winkels. Stills staat bekend om
pag. 69-71.
zijn ambachtelijke werkwijze en materiaalonderzoek. Stof-
2 ‘SPRMRKT STH’, de Architect interieur, september 2010,
fen zijn het uitgangspunt voor de vorm: met breisels ont-
pag. 24-27.
staat een ander kledingstuk dan met nylon. In het eigen naaiatelier test een klein team de ontwerpen voor ze naar de fabriek worden gestuurd. Doepel Strijkers vertaalde de structuur van een geweven stof naar een ruimtelijk weefsel, waaruit een nieuwe typologie ontstond. Waar de meeste winkels hun ruimte vullen met objecten, keerden de architecten dit om. Zij startten door het volume op te vullen met dit ruimtelijk weefsel, en daar de routing van de winkel in uit te sparen, evenals de bewegingen van de gebruikers, de zichtlijnen en de displaymogelijkheden. Daarbij is uitgegaan van het inmiddels gevonden pand van twee verdiepingen, het benodigde aantal vierkante meters verkoopruimte en de vaste interieurelementen als paskamers, kassa en etalage. Het raster is uitgewerkt in grijsgelakte, houten latjes. Het lattenwerk vult de ruimte als een laaghangende wolk, die de toegevoegde installaties als airconditioning, verwarming en verlichting aan het zicht onttrekt. Dit uit vierkanten van dertig centimeter bestaande grid functioneert als één groot displayelement, waarin kleding op alle mogelijke plekken en manieren te presenteren is. Met losse glazen platen kan de gebruiker zelf legruimte realiseren. Behalve dat het houten raster, samen met de toegevoegde spiegels, een eenvoudig winkelpand omtovert tot een
In kledingzaak Stills in Amsterdam maken kleding en interieur samen een statement over de merkidentiteit van de opdrachtgever én over retailontwerp.
Het lattenwerk vult de ruimte als een laaghangende wolk, die installaties als airconditioning,
Fotograaf Wouter vandenBrink
verwarming en verlichting aan het zicht onttrekt. Fotograaf Wouter vandenBrink
Thema Retail
Join the club
fungeren de dozen als minimagazijnen, voor dezelfde
Dat een nieuwe invulling geven aan het begrip winkel
kleding als eronder uithangt.
noodzakelijk is in deze tijd van online shopping en digi-
De klassieke jeansmerken inspireerden Kuyvenhoven
tale netwerken, zag de Haagse mannenmode-inkoper
tot het gebruik van eerlijke, natuurlijke en pure materialen
Johan Stork bijtijds in. Voor hij zijn eigen zaak startte,
als karton, leer en hout. Eenvoud is ook de gedachte ach-
bracht hij een groep ontwerpers, marketeers en grafisch
ter het ontwerp van de kassabalie, krukken, paskamers
vormgevers bij elkaar om te brainstormen over hoe een
en de meubels voor het espressoapparaat en de stereo-
winkel nieuwe stijl eruit zou kunnen zien.
installatie. Ze zijn van met mdf verstevigd karton gemaakt
Die ‘winkel 2.0’ is er nu, in de Haagse Papestraat.
en met ambachtelijk vervaardigd touw aan het plafond
Common Kin is een mannenmodezaak die zich afficheert
bevestigd. Ook bijzonder zijn de lampen van leer, ont-
als platform, waar de interactie met de klanten voorop
worpen door de bevriende designers van ‘at-elier’.
staat. Het is de bedoeling met de kleine multibrandstore
Een letterlijke referentie aan het logo is het displayele-
een nieuwe community op te starten. De leden ervan
ment voorin de winkel, van tussen houten stokken
moeten elkaar niet alleen vinden in de voorkeur voor de
gespannen blauw synthetisch touw. Hier zijn schoenen
kleding die Stork aanbiedt, een mix van klassieke merken
en accessoires op allerlei manieren tussen geklemd.
en innovatieve, eigentijdse kledinglabels, maar ook in een zelfde levenshouding. Common Kin betekent zoveel als ‘uit hetzelfde hout gesneden’. Door klanten het gevoel te geven lid te zijn van een club van gelijkgestemden, wil
De avontuurlijke displayelementen zetten in Common Kin samen met de basic materialen een sterk beeld neer
Common Kin in korte tijd een vaste klantenkring opbouwen, waarvan de leden ambassadeurs zijn voor de winkel
De touwen kunnen door de winkeleigenaar in een ander
door erover te vertellen aan vrienden, kennissen en colle-
patroon worden geknoopt naargelang het aanbod van
ga’s. Zo creëren ze zelf de merkidentiteit: elk individu dat
schoenen of tassen.
de shop bezoekt, wordt in feite onderdeel van het merk.
Door het eenduidige en heldere concept consequent door
Het interieur speelt hierin een belangrijke rol, aangezien
te voeren, is een interieur gemaakt dat er vanzelfsprekend
vanaf straat zij de eerst de aandacht trekt, en pas dan de
en logisch uitziet. De avontuurlijke vormen zijn eenvou-
koopwaar. Tessa Kuyvenhoven van Studio Intussen ver-
dig, maar karakteristiek en zetten samen met de rauwe
raste Stork met een ontwerp dat zijn concept op een inno-
en basic materialen een beeld neer, dat bij iedere passant
vatieve manier vertaalt. Uitgangspunt van de jonge inte-
in het geheugen gegrift staat. Het versterkt de collectie
rieurarchitect was de door Jos Kel ontworpen huisstijl,
en communiceert dit naar de stad. Daarbij verlenen de
een spel van lijnen en punten, dat staat voor de commu-
materialen tactiliteit aan de ruimte, die daardoor warm
nity en de relaties ertussen. Deze hoekige vormen keren
en rijk aanvoelt.
terug in de geschakelde kartonnen displayelementen die als slingers aan de wanden zijn gehangen. De kartonnen dozen zijn met mdf verstevigd en schuin afgezaagd, waardoor een spannend beeld ontstaat. Daarnaast
Uitgangspunt voor het interieur in de Haagse mannenmodewinkel Common Kin is de huisstijl, die is opgebouwd uit punten en lijnen. De hoekige vormen keren terug in de geschakelde kartonnen displayelementen en meer letterlijk in het displayelement van blauw touw, waar schoenen en accessoires op allerlei manieren tussen zijn geklemd.
140 de Architect interieur
mei 2012 141
Thema Retail
Shoebaloo, Maastricht Opdrachtgever SHOEBALOO, Amsterdam Ontwerp Meyer en Van Schooten Architecten, Amsterdam Projectleider Harry van den Berg Interieurbouwer Smeulders Interieurgroep, Nuenen Adviseur installaties HVL, ‘s-Hertogenbosch Verlichting Ansorg, Ouderkerk a/d Amstel Voorlopig ontwerp oktober 2011 Definitief ontwerp december 2011 Oplevering maart 2012 Vloeroppervlakte 46 m² Stills, Amsterdam Opdrachtgever VeldhovenGroup, Stills, Amsterdam Ontwerp Doepel Strijkers, Rotterdam Projectteam Duzan Doepel, Eline Strijkers en Chantal Vos Aannemer Krant Interieurbouw, Haarlem Interieurbouw Heijmerink Wagemakers, Nieuwegein Verlichting Solid Lighting, Rotterdam Oppervlakte 188 m2 Oplevering september 2011 De gestapelde stokken in het interieur van de Starbucks-vesiging in het Japanse Dazaifu zijn gebaseerd op de traditionele puzzel cidori.
Common Kin, Den Haag
De architect maakte dit samen met de speelgoedmakers en een
Opdrachtgever Johan Stork/Common Kin, Den Haag
ingenieur op grote schaal na. De winkel krijgt zo een sterk lokale
Ontwerp Tessa Kuyvenhoven/ Studio intussen, Den Haag
en ambachtelijke uitstraling. Fotograaf Masao Nishikiwa
Conceptontwikkeling Johan Stork, Maurice Ajanaku, Jos Kel Grafisch ontwerp Jos Kel, Den Haag Interieurbouwer Merlijn Udo, Made by Merlin, Den Haag; i.s.m. Hilman meubelen, Den Haag Verlichting Electro Centraal, Den Haag Verlichting toonbank en tafel maatwerk AT-elier, Den Haag Losse inrichting maatwerk, ontwerp Tessa Kuyvenhoven Voorlopig ontwerp juli 2011 Definitief ontwerp augustus 2011 Oplevering september 2011 Vloeroppervlakte 125 m2 Rietveld Wines, Utrecht Opdrachtgever Rietveld Wines, Utrecht Ontwerp Jolijn Valk- By Bali, Amsterdam, i.s.m. Rixt Reitsma - Studio Rixxt, Amsterdam Projectarchitect Jolijn Valk Projectteam Jolijn Valk, Rixt Reitsma
Verbonden met de plek
is de rest van het interieur te zien, met een lange, zich door
richting op en lijkt organisch tot stand gekomen.
Aannemer De Reiger, Utrecht Interieurbouwer Interieurbedrijf Houten,
Zoals alle Starbucks-vestigingen ligt ook de Coffee Store
de ruimte slingerende bank, en een rij kleine tafels. Voorin
Op deze manier wil Kuma vloeibare, natuurlijke vormen
Houten (IBH) Adviseur installaties De Reiger/MUR airconditioning,
in het Japanse Dazaifu nabij een belangrijke toeristische
de winkel zijn tussen de latten planken gelegd waar de
maken met behulp van eenvoudige, modulaire elementen.
Utrecht Kastenwanden maatwerk; ontwerp Jolijn Valk, uitvoering IBH
attractie. De recent geopende vestiging ligt aan de voor-
producten op worden gepresenteerd, terwijl een strook
Hij refereert hierbij aan een van de karakteristieke bouw-
Ledverlichting en techniek Invent Design, Amsterdam i.s.m. Freshter,
naamste toegangsweg naar de Tenmangu-tempel, een van
riet de ingang markeert.
methoden in de Japanse en Chinese architectuur, waarbij
Houten Draaideur Jolijn Valk en Rixt Reitsma, uitvoering IBH
de belangrijkste Shinto-bedevaartsplekken in Japan. De
Het ontwerp bestaat uit tweeduizend houten latten met een
kleine stukken hout vanaf de grond worden opgestapeld.
Verf wanden, vloeren en plafonds IJM, Amsterdam
tempel die in 919 v.Chr. is gebouwd op het graf van de Ja-
doorsnede van zes centimeter, variërend in lengte van 1,3
Beide uitgangspunten van zijn ontwerp sluiten aan op het
Adviseur verlichting algemeen Clemens Lichtadvies, Hillegom
panse wijsgeer Michizane Sugawara, ontvangt twee miljoen
tot 4 meter, die in groepen van vier diagonaal bij elkaar
nieuwe beleid van zijn opdrachtgever Starbucks. Om het
Ledverlichting deuren en kastenwanden Invent Design, Amsterdam
imago te bestrijden van een ‘corporate giant’ die de wereld
Losse verlichting E27 pendant Muuto, lampen Alvar Aalto, Artek
bezoekers per jaar. Deze komen bidden om dezelfde wijsheid te ontvangen als de man had die hier begraven ligt. De Japanse architect Kengo Kuma is aangetrokken om het
Het houten vlechtwerk wekt de suggestie de open winkelpui van Starbucks te willen overwoekeren
interieur te maken. Om een structuur te maken die harmo-
142 de Architect interieur
infecteert met overal dezelfde filialen en producten, zet de
Losse inrichting stoelen Wim Rietveld voor Gispen (tweedehands)
Amerikaanse koffieketen tegenwoordig in op lokaliteit. Door
Voorlopig ontwerp juli 2011 Definitief ontwerp augustus 2011
plaatselijke tradities en smaken te integreren in de eigen
Oplevering november 2011 Vloeroppervlakte 83 m2
niseert met de omringende traditionele gebouwen, ontwierp
zijn gestoken. Met dit principe borduurt Kuma voort op
formule (zie ook het artikel van Christine Boland elders in
Kuma een weefsel van dunne stukken hout die diagonaal
een gebouw dat hij ontwierp voor het Japanse GC Prostho
dit nummer), beweegt Starbucks mee met de tijdgeest. In
met elkaar zijn vervlochten.
Museum Research Center. Deze structuur is gebaseerd
dat opzicht is het interieur dat Kuma ontwierp in Dazaifu
Opdrachtgever Manten Corporation
Dit houten vlechtwerk wekt de suggestie de open winkelpui
op het traditionele Japanse speelgoed cidori, dat nog steeds
geslaagd: niet alleen kan het interieur nergens anders staan
Ontwerp Kengo Kuma & Associates
te overwoekeren. De zich naar buitende vechtende takken-
met de hand wordt vervaardigd, en dat de architect samen
dan in Japan, ook heeft het een onmiskenbaar ambachtelijke
Adviseur constructie Jun Sato Structural Engineering
bossen zijn op bepaalde plaatsen gesnoeid om ruimte te
met de speelgoedmakers en een ingenieur op grote schaal
uitstraling.
Facility ontwerp Tosai Corporation, Kyu-den Ko Corporation
maken voor de entree, een zitje en een kassa- en productie-
namaakte. Voor het interieur van Starbucks legde Kuma
Aannemer Matsumoto-gumi Corporation
balie. Ook nestelen de geruststellende Starbucks-logo’s
de stokken diagonaal over elkaar, om zo een sterker
Verlichting Isumi Okayasu Lighting Design
zich tussen de takken. Door de terugliggende glazen pui
visueel effect te bereiken: het grid gaat een bepaalde
Oplevering augustus 2011 Vloeroppervlakte 212 m2
Starbucks, Dazaifu (JP)
mei 2012 143
