VERLANGENS DICHTVOUWEN veertig keer dichtvouwen
eerste vastenzondag 22 februari 2015
♫
WAT ZOU IK DAN VERLANGEN
___________________________________ (Stufkens Hein / "Gij zijt in glans verschenen")
Wij die onszelf verhardden, verzwegen wie wij zijn: verduisterden, verwarden, verdwaald in schone schijn, wij die ons geld ons leven verkozen bovenal — wie zal er om ons geven, of kennen ons getal Diep in ons hart verraden woont licht van eeuwigheid, en al wat wij aanbaden blijkt angst, onzekerheid. Wat zou ik dan verlangen dan, koste wat het kost, niet meer te zijn gevangen: kind van dat licht, verlost. WELKOM, KRUISTEKEN, NEVENDIENST _____________________________ INLEIDING _______________________________________________ Le. 1 De paraplu van de advent is hier vooraan weer terug.
Wel helemaal anders… Niet één, maar veertig paraplu’s. En niet meer als bescherming tegen de regen maar als veertig kleurrijke, open regenschermen in een halve cirkel rond het hoofdaltaar. Le. 2 Ze zijn zo groot mogelijk opengesperd
en hebben opvallende kleuren. Zo zijn ze het beeld van de ontplooiing en de zelfrealisatie die wij in onze maatschappij zo belangrijk vinden. Le. 1 Een maatschappij waarin je moet tonen wat je kan,
je talenten ontplooien en laten zien wat je kan. Het is zelfs algemeen aanvaard dat je daar gerust wat mag in overdrijven. Een beetje extravagant of excentriek doen, hoort er immers bij als je een échte persoonlijkheid bent. Als een pauw die op de gepaste momenten zijn staart helemaal open zet. Le. 2 Toch zullen de aandachtige kijkers al opgemerkt hebben
dat enkele paraplu’s zijn dichtgevouwen. Zij vormen meteen de uitdaging aan ons om in de komende vasten, ook eens de beweging van ‘het dichtvouwen’ te proberen. Jezelf kleiner maken, plaats maken voor een ander, jezelf een beetje verliezen…
Le. 1 Zo gaan er in de komende veertig dagentijd,
zeven weken lang, meer en meer paraplu’s dicht. Als kleine tekens van de versobering en van het stil-maken die elk jaar weer de kern van onze vasten zouden kunnen zijn. Le. 2 Het evangelie zal ons daartoe elke week uitdagen.
Vandaag al: wanneer de Satan ons meeneemt naar de woestijn om er Jezus op de proef te stellen. Le. 1 Daar gaat de Satan Jezus uitdagen
om zijn Goddelijke paraplu’s extra groot open te zetten: om zijn macht te tonen, stenen in brood te veranderen en de grootste heerser aller tijden te worden. Le. 2 Drie keer weigert Jezus
en drie keer vouwt Hij heel bescheiden die verlangens weer dicht. Ze zijn er wel, ook voor Hem: de bekoringen van bezit, macht en aanzien. En zoals je ’t bij die automatische vouw-paraplus wel eens hebt, schieten zo’n verlangens soms heel onverwacht open temidden van de stilte in de woestijn. Le. 1 Maar Jezus vouwt ze één voor één langzaam weer dicht.
Zo maakt Hij ruimte en openheid voor belangrijker zaken en Hij neemt meteen ook een zekere hardheid weg uit de wereld. Want die regenschermen, schermen ons ook af van God en van elkaar. Le. 2 Vaak zijn bezit, macht en aanzien
een ondoordringbaar schild waarachter we onze kwetsbaarheid willen verstoppen. Schilden met daarop clichés en halve waarheden, om ons diepste hunkeren weg te steken. Keiharde oppervlakkigheid waarachter we onze diepste vreugdes en verdriet verbergen. Le. 1 Veertig schilden dus,
die we in de komende weken zouden kunnen dichtvouwen. Het moét niet, maar het kan. Elk jaar weer nodigt de vasten ons hiertoe uit: welke verlangens wil jij dit jaar opplooien? Verlangens dichtvouwen en even in toom houden als met dat kleine lintje rond de paraplu, als hij gesloten is. Le. 2 Straks mag je het ook weer openmaken,
als het nodig is, als het écht regent misschien… Maar misschien heb je ondertussen de vreugde ontdekt in het jezelf wegcijferen voor God en je medemensen. Hopelijk brengt het meer openheid en meer perspectief in je leven. Alvast een goeie vasten gewenst!
VRAGEN OM GODS BARMHARTIGHEID ______________________________ Vg.
Je paraplu dichtvouwen als het niet anders kan, als je ertoe gedwongen wordt, is minder moeilijk dan wat er vandaag, bij het begin van deze vasten, van ons gevraagd wordt: er zelf bewust voor kiezen de verlangens die enkel rond onszelf draaien dicht te vouwen, op te plooien. Omdat we Jouw hulp daarbij best kunnen gebruiken vragen we: ontferm je over ons, God:
♫ Kyrie, kyrie eleison. God onze Vader, leer ons Jou te vertrouwen. ♫ Kyrie, kyrie eleison. Jezus onze broeder, ontferm U over ons. ♫ Kyrie, kyrie eleison. Heilige Geest, wees onze kracht en onze helper.
OPENINGSGEBED ___________________________________________ Vg.
God, onze Vader, als gelovige gemeenschap zijn wij hier vandaag bijeen omdat wij ruimte willen maken in ons leven vrije ruimte waarin Jouw droom verder kan groeien. Aan het begin van deze vasten willen we niet alleen kritisch achterom kijken, maar ook zoekend en luisterend vooruitblikken. Wij willen Jouw droom van liefde en gerechtigheid voor alle mensen alle kansen geven. Daarom vragen we Jouw steun en bemoediging om ons nabij te zijn op de momenten dat we denken aan onszelf genoeg te hebben. Hier en nu al, en in de komende vastenperiode. Amen.
LEZING __________________________________________________ Gen. 9 uit de Bijbel in Gewone Taal
Le. 1
Verder zei God tegen Noach en zijn zonen: ‘Nu ga ik een belofte doen aan jullie en aan de mensen die na jullie leven. 10 Ik doe die belofte ook aan alle dieren op aarde, aan de wilde en de tamme dieren, aan de vogels en aan alle dieren die uit de boot gekomen zijn. 11 Ik beloof dat ik de mensen en de dieren nooit meer zal doden door een grote overstroming. Er zal nooit meer een overstroming komen die de hele aarde verwoest.’ 8 9
God zei verder: ‘Ik geef jullie voor altijd een teken van mijn belofte. Ik zet mijn boog in de wolken. Dat is het teken van mijn belofte aan jullie en aan alles wat op aarde leeft. 14 Steeds als ik veel wolken over de aarde stuur, zal er een regenboog tevoorschijn komen. 15 Dan zal ik denken aan mijn belofte aan jullie en aan alles wat leeft. Nooit meer zal het water iedereen doden en alles verwoesten. 12-13
♫
DE HEBZUCHT UIT DEN BOZE
____________________________________ (naar jan van opbergen / “wat altijd is geweest”)
Geen haat meer en geen dood, geen nieuwe watersnood als dreigement van boven. Geen huizen golvenhoog, geen pijlen op de boog, geen wraak valt nog te loven. Geen god als een tiran , geen ramp zo nu en dan om mensen te bekeren. Hij is alleen vervuld van hoop in groot geduld dat wij de vrede leren. Geen privileges meer, geen uitvlucht keer op keer, geen ark meer voor de vromen. Geen stad nog platgebrand, geen volk meer aan de kant, geen onrecht zal ontkomen. Wie zoekt naar veiligheid kiest voor gerechtigheid aan alle rechtelozen. En ieder naar zijn aard zal leven en verklaart de hebzucht uit den boze. EVANGELIE _______________________________________________ Matteüs 3, 1-11 uit de Bijbel in Gewone Taal
Le. 1
De Geest bracht Jezus naar de woestijn. Daar zou de duivel proberen om Jezus te laten zondigen. 2 Veertig dagen en nachten was Jezus in de woestijn zonder iets te eten. Hij had erge honger gekregen. 1
Toen kwam de duivel naar hem toe en zei: ‘Jij bent toch de Zoon van God? Zeg dan dat deze stenen in brood moeten veranderen!’ 4 Maar Jezus antwoordde: ‘In de heilige boeken staat: «Alleen van brood kan een mens niet leven. Maar hij leeft van elk woord dat God spreekt.»’ 3
Toen nam de duivel Jezus mee naar Jeruzalem. Hij zette hem op het dak van de tempel, 6 en hij zei: ‘Jij bent toch de Zoon van God? Spring dan naar beneden! Want in de heilige boeken staat: «God geeft zijn engelen de opdracht om je op te vangen. Je zult je voet niet stoten tegen een steen.»’ 7 Maar Jezus zei: ‘In de heilige boeken staat ook dit: «Je mag de Heer, je God, niet uitdagen om zijn macht te bewijzen.»’ 5
Daarna nam de duivel Jezus mee naar een heel hoge berg. Hij liet hem alle machtige koninkrijken van de wereld zien, 9 en hij zei: ‘Ik geef jou al die koninkrijken. Maar dan moet jij voor mij knielen en mij eren.’ 10 Maar Jezus zei: ‘Ga weg, Satan. In de heilige boeken staat: «Kniel alleen voor de Heer, je God, en vereer alleen hem.»’ 8
Toen ging de duivel weg, en meteen kwamen er engelen om voor Jezus te zorgen. 11
TOELICHTING ______________________________________________ GELOOFSBELEVENIS _________________________________________ Vg.
Ik geloof dat God de aarde voor de mensen heeft geschapen om er een leefbare wereld van te maken, waar gerechtigheid en vrede alom aanwezig zijn.
Al.
Ik geloof niet in een wereld die beheerst wordt door eindeloos streven naar bezit en macht, die roofbouw pleegt op onze aarde, die onderdrukking en ongelijkheid voortbrengt, die gevangen zit in streven naar winst, macht en bezit, die angst oproept , en die zegt met wapens onze vrijheid te verdedigen.
Vg.
Ik geloof in een omgekeerde weg, de weg van het Rijk Gods, doorheen de woestijn, die weg die Jezus ons voorging in woord en daad.
Al.
Hij roept ons op tot navolging. op de weg waar wij weer mogen geloven van een menswaardige toekomst voor iedereen. Zo zullen alle mensen eens kunnen vertoeven in dat Licht van Gods aanwezigheid.
VOORBEDEN _______________________________________________ Vg.
Verenigd in dit geloof willen wij nu tot God gaan, met onze noden en vragen:
Le. 2 Wij hebben zo’n grote honger naar zekerheden en zelfbehoud
en zijn weinig tevreden Help ons om onze begeerten in te perken.
Jij die onze gedachten raadt, ons bidden woordeloos verstaat. Als Jij ons niet hoort, wie dan wel?
Le. 2 Wij staan gemakkelijker aan de zijde
van hen die iets te betekenen hebben die ‘het voor het zeggen hebben’ Help ons ook plaats te maken en aandacht te hebben voor de zwakke en kwetsbare mens dichterbij.
Jij die onze gedachten raadt, ons bidden woordeloos verstaat. Als Jij ons niet hoort, wie dan wel?
Le. 2 Wij maken zo weinig ruimte en tijd om te stil te worden
om tevreden te zijn met de kansen die wij dagelijks krijgen. Leer ons vertrouwen, Heer, om vanuit soberheid en eenvoud te vertrekken. Help ons om ons gezichtsveld te verbreden naar al onze broeders en zusters, ook en vooral in het Zuiden.
Jij die onze gedachten raadt, ons bidden woordeloos verstaat. Als Jij ons niet hoort, wie dan wel?
Vg.
♫
[mededelingen]
OFFERANDE: MENS IS DORST EN MENS IS HONGER ______________________
Waar staat een gedekte tafel? Waar is brood dat mij verzadigt? Zonder eten ga ik dood. Wie, wie geeft mij van zijn brood? Of heb ik genoeg voor velen, maar geen mens om mee te delen,
geen die naast mij zit of staat en mijn brood mij breken laat? Mens is dorst en mens is honger, mens is leven van verlangen, wachtend op iemand die hem vindt die zich geeft, die zich verbindt. Heb ik alles overdadig, ben, dan nog, ik onverzadigd tot ik er van delen mag met één die op iemand wacht. GEBED OVER DE GAVEN _______________________________________ Vg.
God, onze Vader, dit brood en deze wijn zijn een klein en kwetsbaar teken voor elke nieuwe stap die we zetten naar een Jouw Toekomst. Laat ons zo doordrongen worden van de gedachte dat we winnen door te verliezen, en onszelf ontplooien door onszelf kleiner te maken, te breken en te delen, zodat we in Jezus’ voetsporen meewerken aan de komst van Jouw Rijk van vrede. Amen.
TAFELGEBED ______________________________________________ Vg.
God, onze Vader, van Jou komt de tijd, van Jou komt de wereld. We danken Je om deze veertigdagentijd: een geschenk uit Jouw hand, een tijd om te rusten en te bezinnen.
Al.
Jij geeft ons deze woestijntijd om tot rust te komen, om stilte te vinden en ons wat terug te plooien. We bidden om Jouw aanwezigheid, Jouw sprekende stilte, Jouw tegenwoordigheid van geest in ons doen en laten.
Vg.
Maak dit samenscholen rond Jouw Naam tot een oase van vernieuwd enthousiasme, van inzicht en uitzicht.
Al.
Doe ons zingen vanuit Jouw geest van voortgaande bevrijding, als mensen die steeds meer open en ontvankelijk zijn voor elkaar. Herschep de rust die wij hier zoeken tot nieuwe onrust omwille van zoveel mensen, overstemd door het lawaai van onverschillige oppervlakkigheid.
Vg.
Maak de afleiding die wij zoeken bij Jou tot een rondleiding in de dingen die gebeuren moeten en geen uitstel dulden.
Al.
Maak onze heenreis naar Jou tot een terugreis naar elkaar. Smelt het vertrouwen dat Jij ons nooit laat vallen tot een nieuwe bereidheid om elkaar nooit los te laten.
Vg.
Help ons de doodse stilte rond Jouw Naam te verbreken door daden van recht en werken van vrede. Zoals Je ons getoond hebt op die heel speciale avond…
[consecratie]
Houd de ziel in ons lijf het hart bij ons hoofd, de droom bij de daad. Al.
Stoot ons aan met deze gedachtenis aan Jezus en aan al zijn naamgenoten: brood en wijn, gedeeld en uitgeschonken, woestijnmomenten die klinken van moed en volharding op de lange weg van menswording naar dat scheppingswoord waarin Jij, licht en leven bent, de trillende ziel van al wat bestaat!
Vg.
Zacht noemen we je liefste naam en noemen je: Vader, vriend en bondgenoot.
ONZE VADER (GELEZEN) _______________________________________ VREDESWENS ______________________________________________ Vg.
♫
In het besef dat we middenin het kwaad leven, dat we ermee verstrengeld zijn en er in verstrikt zitten willen we zingend vragen om vrede, om de sjaloom van God, Zijn vrede die ons kan bevrijden en laten ademen. De vrede ook, die er alleen maar kan komen als ze jou in liefde, waarheid en gerechtigheid wordt aangeboden. Daarom willen we hier altijd weer Gods vrede doorgeven in geloof, hoop en vertrouwen op een betere toekomst. Dona la pace
COMMUNIELIED
____________________________________________
Een nieuwe wereld vol beloften, een goed wijd land ons voorgezegd, gespeld door psalmen en profeten, maar steeds in woorden uitgelegd. Dat land is ergens hier te vinden, als ieder woord wordt doorgeleefd, op deze aarde achter einders die schijnbaar steeds worden verlegd
Zo durven wij vandaag weer hopen met oude woorden, melodie, dat wij ooit zullen herontdekken: een nieuwe toekomst is er: zie! Met velen hier bijeen gekomen om licht te zoeken bij elkaar, om onze dromen te herhalen. Met ieders aandacht wordt het waar.
ZENDING EN ZEGEN __________________________________________
