Regionaal Economisch Actie Programma
JAARVERSLAG 2010 Midpoint Brabant
MIDPOINT
BRABANT
from the heart
INHOUDSOPGAVE
Inleiding
3
1.
Social Innovation
4
2.
Ideale Connectie
4
3.
REAP
6
3,1
Recreatie & Toerisme
8
3,2
Logistics en Maintenance
11
3,3
Kennis, Innovatie en Ondernemerschap
12
3.3.1 Creatieve Industrie
12
3.3.2 Life Sciences
16
3.4
Vestigingsklimaat
17
4.
Indicatoren
18
5.
Financiën
19
6.
Lijst projecten
20
BIJLAGE I: projectenlijst vanaf 2007+
24
Tilburg, april 2011 Het REAP Midden-Brabant is een samenwerkingsprogramma van de gemeenten Tilburg, Waalwijk, Gilze en Rijen, Dongen, Oisterwijk, Goirle, Loon op Zand, Hilvarenbeek, Heusden en de Kamer van Koophandel Midden-Brabant. Het programma wordt mede ondersteund door de Provincie Noord-Brabant. Auteurs: Frank Boss, Huub Smulders, Falco Pieters
INLEIDING
Het jaar 2010 is een historisch jaar geweest voor de regio Midden-Brabant. Met succes is gewerkt aan een bijzonder regionaal economisch profiel in Noord-Brabant en Nederland. In maart 2010 heeft de regio, in eendrachtige samenwerking van overheden, kennis- en onderwijsinstellingen en bedrijfsleven, een gemeenschappelijke strategische agenda vastgesteld: ‘Hart van Brabant: Region of Social Innovation’. Met een heldere profilering op Social Innovation is een kader geschapen, waarmee aan de economische speerpuntclusters Leisure, Logistics/Maintenance en Life Sciences/Zorg, betekenis is gegeven. De strategische agenda wordt gedragen door de Regional Development Board, bestaande uit van bestuurlijke vertegenwoordigers van de Triple Helix van ondernemers, onderwijs en overheid in de regio. Het Regionaal Economisch Actie Programma (REAP) Midden-Brabant heeft een centrale rol gespeeld in de verwezenlijking van de ambitie van de regio. Met trots presenteren wij in dit verslag een beeld van de succesvolle uitvoering van het REAP Midden-Brabant in 2010. Hiertoe maken wij gebruik van het beschrijven van de behaalde resultaten en het uitlichten van een aantal best practices.
3
1. SOCIAL INNOVATION 1 Social
Innovation in de visie van Midpoint Brabant is het ontwikkelen van nieuwe business-modellen en marktconcepten in een gemeenschap van uiteenlopende belanghebbenden, gericht op het realiseren van maatschappelijke waarde.
Centraal in de gezamenlijke programmatische stimulering van de regionale economische ontwikkeling van Midden-Brabant staat de profilering als ‘Hart van Brabant: Region of Social Innovation’.1 Social Innovation staat voor het flexibel organiseren, dynamisch management en slimmer werken, ten einde meer potentiële winst door innovaties te genereren. Midden Brabant trekt voor het eerst deze aanpak naar het niveau van regionale samenwerking en bestuurlijke vernieuwing. Die focus heeft Midden-Brabant de mogelijkheid geboden zich te profileren en te positioneren als volwaardige gesprekspartner ten opzichte van partnerregio´s. De toegevoegde waarde van Midden-Brabant wordt zichtbaar gemaakt. De profilering wordt benut voor het versterken en zichtbaar maken van de economische activiteit in de kansrijke economische clusters voor de toekomst van de regio. Het gericht stimuleren van economische kansen en het versterken van de regionaal economische structuur en het vestigingsklimaat vergen een sterke en daadkrachtige regio. Samenwerking van overheden, ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen is daarvoor de belangrijkste succesfactor. Alleen door die regionale samenwerking is het mogelijk versnippering van inspanningen te voorkomen en de regionale slagkracht te maximaliseren. Stichting “De Ideale Connectie” geeft hierbij de marsroute aan en heeft hier in 2010 weer stevig aan getrokken.
2. IDEALE CONNECTIE Stichting “De Ideale Connectie” is in 2007 opgericht om het gebied Midden-Brabant niet te laten insneeuwen tussen de ontwikkelingen in Oost- en West-Brabant. De aandacht vanuit provinciaal en nationaal beleid was met name gericht op de technologisch-innovatieve ontwikkelingen in Oost- Brabant en de ontwikkelingen in de logistieke sector in West-Brabant. De Ideale Connectie Midden-Brabant werkt met succes aan een sterkere nationale profilering en uitstraling op het vlak van Leisure, Logistics/Maintenance en Life Sciences/Zorg. “De ideale connectie” biedt met de strategische agenda ‘Hart van Brabant: Region of Social Innovation’ de meerjaren beleidsvisie van de regio Midden-Brabant. De basis ligt in samenwerking, zowel binnen de regio als tussen de gemeenten in de regio Midden-Brabant en de andere Brabantse (Zuid-Nederlandse) regio´s. Een van de uitvoeringsinstrumenten om de doelstellingen van de regio te realiseren is het Regionaal Economisch Actie Programma (REAP). Op basis van de strategische agenda is een eenduidige focus ontstaan op economische clusters. Dit heeft ertoe geleid dat de naam van de Stichting Ideale Connectie per 1 februari 2011 is veranderd in Midpoint Brabant, Social Innovation From The Heart. De filosofie van verbinden en ontwikkelen heeft dus goed gewerkt! 4
MIDPOINT
BRABANT Van Ideale Connectie, via REAP naar Midpoint Brabant
from the heart
Programma directeur: Frank Boss De ideale connectie is in 2006/2007 ontstaan vanwege de ontbrekende samenwerking in de regio. Met de komst van de stimuleringsprogramma’s PID en OP-zuid werd de provincie Noord-Brabant economisch gezien in tweeën gedeeld (Oost- en West). Tilburg en de regio Midden-Brabant belandden daardoor in de periferie van de economische piekenregio’s Zuidoost Nederland (kern Eindhoven) en Zuidwest Nederland (kern Breda). Reden genoeg voor de KvK, Gemeente Tilburg en de Universiteit Tilburg het bestaande innovatieprogramma door te ontwikkelen tot een breder economisch ontwikkelingsprogramma voor de regio. Hieruit is de ambitienota ontstaan voor de Ideale Connectie, met als doelstelling de economische kracht zichtbaar te maken en samenwerking in de regio te stimuleren door de focus te leggen op de drie sterke economische clusters rond Leisure, Logistics en Life Sciences/Care (de 3 L’s). De Ideale Connectie heeft REAP middelen op een experimentele wijze weten in te zetten om de regio te activeren. Het is gebruikt als smeermiddel om partijen bij elkaar te krijgen, draagvlak te creëren en te overtuigen van het nut en de noodzaak van samenwerken. Met relatief kleine regelarme budgetten zijn diverse initiatieven gestimuleerd en zijn de eerste samenwerkingsverbanden ontstaan. Langzamerhand zijn de projecten steeds groter geworden en is het ontwikkelingsgeld gebruikt om ander geld binnen te halen, zoals PID, RAAK, Interreg en EFRO. Hiermee is het mogelijk geworden om majeure projecten (TIC, Vitale Logistiek, Veemarktkwartier,, Logistics City, Leisure Boulevard) te financieren. Het succes van de Ideale Connectie en het inzetten van REAP is de basis geweest voor de ontwikkeling van een overkoepelend profiel over de 3 L’s heen. Dat is uitgemond in het onderscheidend profiel van Midpoint Brabant: “Social Innovation from te Heart”, met een sterk en breed draagvlak bij alle bestuurlijke partners in bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid in de regio. REAP is een cruciaal economisch ontwikkelingsprogramma en een vliegwiel gebleken voor de regionale ontwikkeling. 5
3. REAP De centrale (meerjaren) doelstelling van het REAP is in 2010 ongewijzigd: “Het geven van een stimulans aan de regionale economische ontwikkeling, door middel van het realiseren van economische samenwerkingsactiviteiten (projecten) op regionale schaal, gericht op het versterken van de regionale speerpuntclusters en versterking van het regionale vestigingsklimaat”. In de doelstelling staat centraal de versterking van de economische structuur van de regio, door het verder profileren en uitbouwen van de “pieken” van Midden-Brabant. De drie speerpuntclusters zijn: Leisure
Logistics / Maintenance Creatieve industrie / Life Sciences
Een regio als logistiek knooppunt (boven de haven van Waalwijk) en leisure-paradijs (rechts de Vliegende Hollander in de Efteling). Allerlei voorzieningen binnen handbereik.
6
Het REAP Midden-Brabant is in 2010 sterk gegroeid in betekenis in de regio. Steeds meer partners zijn via de Stichting Ideale Connectie aangesloten en gebruiken REAP-middelen om binnen de speerpunten clusterprojecten op gang te brengen. De ideale connectie is inmiddels een volwaardig gesprekspartner in de regio en heeft door sturing te geven aan de toepassing van het REAP-budget belangrijke bijdragen geleverd aan het verwezenlijken van de regionale ambitie.
Midden-Brabant ook als gezondheidsplein - regionale deskundigen buigen zich over de zorgagenda van de nabije toekomst.
Het jaar 2010 vormde het derde volledige uitvoeringsjaar voor het REAP Midden-Brabant, na een experimentele start gedurende de tweede helft van 2007 en een volledig uitvoeringsjaar in 2008 en 2009. Het jaar 2010 is door De Ideale Connectie benut om meer externe financiering te verwerven voor ontwikkeling van de verschillende speerpuntclusters via een viertal deelprogramma’s. Het succes daarvan voor de clusters Leisure, Logistics en Aerospace Maintenance maakt 2010 tot een uitstekend uitvoeringsjaar. Immers, de slagkracht van de regio heeft hiermee een sterke impuls gekregen. Het REAP-programma heeft dit mede mogelijk gemaakt door in te zetten op project- en planontwikkeling van verschillende stakeholders. De samenwerkingsbereidheid is in de afgelopen jaren sterk verbeterd en heeft ook in 2010 geleid tot de start van 22 nieuwe projecten met een substantiële bijdrage aan de economische samenwerking in de regio. De economische impuls die hieraan gekoppeld is, bedraagt € 676.935,-. Hiermee is het beschikbare jaarbudget voor projecten volledig besteed. De totale projectomvang bedraagt bijna € 1,6 mln, hetgeen resulteert in een REAP-bijdrage van 42 % van de totale projectomvang. Navolgende paragrafen gaan in op de resultaten en projecten van de verschillende speerpunten en deelprogramma’s. Best Practices zijn uitgelicht om meer gevoel te geven bij de inhoud van de speerpunten en deelprogramma’s. 7
3.1 RECREATIE & TOERISME Het deelprogramma Recreatie en Toerisme heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het vormen van samenwerkingsverbanden binnen het speerpuntcluster Leisure. 2010 is een bijzonder vruchtbaar jaar geweest. Het succes is tweeledig. Enerzijds vanwege het aantal projecten dat is ondersteund, anderzijds vanwege de kwaliteit van de projecten en de scope. Met name in samenwerking met het Vrijetijdshuis Brabant zijn Brabantbrede projecten ondersteund. Ook is de verbinding met de creatieve industrie in projecten geconcretiseerd. Meest innovatieve en vernieuwende project is de Leisure Boulevard. Verwacht wordt dat meer en meer projecten in 2011 deze Brabantbrede scope hanteren. Dit uiteraard onder de voorwaarde dat de andere deelregio’s (West/Zuidoost/Noordoost) ook een financiële bijdrage leveren aan de projectontwikkelingen. De geboekte resultaten binnen dit speerpuntcluster zijn te danken aan de samenwerking tussen: Gemeenten Midden-Brabant
Vrijetijdshuis Brabant Onderwijs- en kennisinstellingen, zoals NHTV, UvT, De Rooi Pannen Bedrijfsleven; waaronder Efteling, Beekse Bergen Intermediaire organisaties, zoals Uit in Brabant, KvK, Stichting Hart van Brabant, VVV LTA´s (Lokaal Toeristische Adviesraden)
Recreatie en toerisme groeiden met 6 % in Midden-Brabant, waar overal teruggang werd geboekt (foto’s Efteling en Markt Baarschot). Uiterst rechtsboven: elektrisch fietsen met oplaadpunten. Daaronder het Textielmuseum in Tilburg, culturele pleisterplaats aan de Leisure Boulevard. 8
Groene oplaadpunten Brabant Uitvoerende partij: Vrijetijdshuis Brabant Projectleider: mevrouw Cindy Knuiman Elektrisch fietsen is een heuse trend in Nederland. De regio Midden-Brabant zag kansen om deze trend op een duurzame en professionele manier te ondersteunen en hiermee de regio te profileren. De realisatie van 100 groene oplaadpunten bij fietsvriendelijke horeca, aan of nabij het landelijke fietsknooppuntennetwerk is het antwoord; 50 in West-, 25 in Noordoost- en 25 in Midden-Brabant. Het initiatief is ontstaan vanuit het Route- Bureau Brabant, een samenwerkingsverband tussen Vrijetijdshuis Brabant, Regio-VVV Noordoost-Brabant, ROM, RWB en SRE. Vrijetijdshuis Brabant is projectleider van het project ‘Groene oplaadpunten’ en heeft voor de ontwikkeling samenwerking gezocht met de Provincie Noord-Brabant en REAP. Inmiddels zijn een kleine 100 ondernemers bereid gevonden te participeren en is via de media veel aandacht getrokken voor de regio. Het eerste klimaatneutrale oplaadpunt is gerealiseerd in Berkel-Enschot, bij abdij Onze Lieve Vrouwen van Koningshoeven. Andere provincies hebben inmiddels ook interesse getoond in duurzame oplaadpunten, maar voorlopig geldt: “(Elektrisch) fietsen doe je in Brabant!” Totale subsidiabele kosten: € 174.650,REAP-bijdrage: € 17.300,-
Leisure Boulevard Uitvoerende partij: Midpoint Brabant Projectleider: de heer Leo Beckers Het meest innovatieve project wat vanuit het REAP-programma is voortgekomen is het project Leisure Boulevard. Een vernieuwende vorm van samenwerking. Met REAP-middelen is het gelukt om de twee topbedrijven op het terrein van recreatie en toerisme, De Beekse Bergen en de Efteling, de krachten te laten bundelen en samen toegang te krijgen tot extra financieringsbronnen. Een project als de Leisure Boulevard, waarin de belangrijkste instituten samenwerken, structureert de regio in de basis. Het zorgt voor een beter vestigingsklimaat, nieuwe kennisontwikkeling en vormt de voedingsbodem voor (nieuwe)bedrijvigheid. Vanuit dit project is het mogelijk nieuwe en bestaande kennis met elkaar te verbinden en op basis van trends en ontwikkelingen de toekomstige leisurevraag te formuleren en hierop in te spelen. De Leisure Boulevard is de kapstok om het leisurecluster Midden-Brabant op de kaart te zetten en de regio verder te ontwikkelen. Leo Beckers: “REAP heeft gezorgd voor de verbreding van het project en het integreren van parallelle trajecten”. Totale subsidiabele kosten: € 30.000,REAP-bijdrage: € 15.000,9
Boven: Aerospace & Maintenance, het nieuwe cluster van Midpoint Brabant dat in 2010 werd voorbereid. Onder, diverse: Het werkveld van Logistics Cities breidde zich gestaag verder uit.
10
3.2 LOGISTICS & MAINTENANCE Het logistieke speerpunt van Midden-Brabant heeft zich in 2010 ook verder ontwikkeld. Projecten hebben met name in het teken gestaan van planontwikkeling voor de maintenance sector in Midden-Brabant en het aanbieden van hoogwaardige logistieke dienstverlening. Enerzijds gericht op het profileren van Midden-Brabant als logistieke hotspot, anderzijds is met het servicepunt Transport en Logistiek een directe link gelegd met de logistieke arbeidsmarkt. Een zeer belangrijk logistiek project betreft ´Logistics City´, gestart door de Ideale Connectie. Ten behoeve van de realisatie van de ambities van Midden-Brabant in het speerpuntcluster Logistics, is door De ideale connectie het meerjaren ambitiedocument Logistics City opgesteld. Logistics City heeft geresulteerd in het programma ‘Samen investeren’. De resultaten binnen dit logistieke speerpunt zijn tot stand gekomen door de samenwerking tussen:
BOM, REWIN Vervoerders en verladers, zoals TNT/CEVA, Versteijnen, M.O.L., etc. KvK, TLN UvT, NHTV, Fontys Hogescholen, ROC Midden-Brabant Gemeenten Tilburg, Waalwijk, Gilze en Rijen
Logistics Cities Uitvoerende partij: Stichting De Ideale Connectie Projectleider: de heer Bas Holland Het project Logistics Cities betreft het realiseren van een ambitiedocument voor de logistieke sector in MiddenBrabant. Doel is om de sector beter te profileren en deelprojecten steviger te stimuleren. Het project heeft geleid tot een roadmap voor de ontwikkeling van een logistieke hotspot. Resultaat is dat de gemeente Tilburg, de provincie Noord-Brabant en diverse partners 4,1 miljoen euro investeren in het project Logistics Cities. Logistics Cities is geïnitieerd om van Midden-Brabant ook in de toekomst een logistieke topregio te maken en de positie op het terrein van duurzaam goederenvervoer en logistiek te continueren en te versterken. Het project bestaat uit een aantal activiteiten en deelprojecten: arbeidsmarkt en scholing, kennisversterking- & toepassing, fysieke infrastructuur en overheid en beleid. Totale subsidiabele kosten: € 50.000 REAP-bijdrage: € 25.000 11
3.3 KENNIS, INNOVATIE & ONDERNEMERSCHAP Het speerpunt Kennis, Innovatie en Ondernemerschap (life sciences en creatieve industrie) is minder in trek geweest bij projectinitiatiefnemers in 2010. In 2011 zal het programmabureau nog meer aandacht besteden aan het bereiken van dit netwerk en het losweken van projectideeën. Deze zijn er immers volop, getuige de Midden-Brabantse projecten die bijvoorbeeld in het Slimme Zorg programma van de Provincie Noord-Brabant zijn opgenomen.
3.3.1 CREATIEVE INDUSTRIE In het jaar 2010boekte het deelprogramma Creatieve Industrie, als onderdeel van het thema ‘Kennis, Innovatie en Ondernemerschap’ - gezien het geringe aantal aanvragen - slechts één project: de ‘Mobile Unit Veemarktkwartier’. Stichting Studio Veemarkt gaat met een mobiele creatieve wagen door Europa reizen om met partners in haar Collabor8 project (Interreg IVB) het Veemarktkwartier te promoten. Daarnaast worden plattelandsondernemers in de partnerregio’s geholpen met hun ondernemingsvragen. Hierbij gaat het met name om de vraag: ‘Hoe kan ik op creatieve wijze mijn bedrijf weer sterk in de markt zetten?’. Het momentum wordt benut om het internationale netwerk van de ondernemers in het Veemarktkwartier te vergroten, als ook de onderlinge sociale cohesie tussen Veemarktkwartier ondernemers te verbeteren. 12
Innovatief ondernemerschap in alle mogelijke sectoren: milieutechniek, creatieve industrie, de medische sector, de horeca en: in het Tibugse Veemarktkwartier met zijn Mobile Unit (onder).
Mobile Unit Veemarktkwartier Uitvoerende partij: Stichting Studio VMK Projectleider: de heer van der Zande Het project is gericht op het ontwerpen en operationaliseren van de Mobile Unit: een mobiel laboratorium waarin goede ideeën voor de ontwikkeling van creatieve producten en diensten gerealiseerd worden. De Mobile Unit brengt ondernemers uit het Veemarktkwartier samen en toert met dit gezelschap door Europa om andere ondernemers te bezoeken. Het project is onderdeel van het Interreg IVB project Callabor8. De pilot wordt bij succes doorontwikkeld tot een heuse roadshow; mogelijk een nieuw REAP-project. Totale subsidiabele kosten: € 150.000,Interreg IVB-bijdrage: € 92.500,REAP-bijdrage € 20.000,13
3.3.2 LIFE SCIENCES De potentie van de regio Midden-Brabant op het terrein van Life Sciences is zeer sterk aanwezig. De zorgeconomie groeit sterk en de zorgpreferenties van zorggebruikers veranderen. Nieuwe kennis en een goed geoutilleerde arbeidsmarkt is hiervoor onontbeerlijk. Reden voor Midden-Brabant om in 2010 te investeren in een duidelijk profiel voor dit deelprogramma en een aantal aansprekende projecten te initiëren. In 2010 is de basis gelegd om vanuit Social Innovation een ambitiedocument te ontwikkelen voor het Life Sciences/ Care cluster in de regio. Om de haalbaarheid te toetsen van een gespecialiseerde Midden Brabantse zorgacademie, gericht op Social Innovation in de zorg, is het project Zorgacademie gestart. Een gezamenlijk project van het ROC Tilburg en de Brabant Medical School, gericht op de maatschappelijke inbedding van nieuwe zorgproducten- en diensten.
Midden Brabantse Zorgacademie Uitvoerende partij: ROC Tilburg Projectleider: mevrouw M. de Leeuw-Reulen De provincie maakt zich samen met Brabant Medical School (BMS) sterk voor de oprichting van een zorgacademie. Het is één van de plannen in strijd tegen het gigantische personeelstekort in de zorg en de enorme vergrijzingspiek die Brabant te wachten staat. Zorgorganisaties en onderwijsinstellingen moeten meer samenwerken om behandelmethoden, technieken en gedrag beter op elkaar af te stemmen. Met de komst van de Zorgacademie kunnen instellingen verkorte opleidingen opzetten op het gebied van techniek in de zorg, maar ook op nieuwe zorgvragen. Doelstelling is om sneller en doelmatiger op te leiden op elk niveau, van VMBO tot Universiteit. REAP heeft een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het businessplan. Totale subsidiabele kosten: € 40.315,REAP-bijdrage: € 20.000,-
In 2010 begonnen als de sector Life Sciences staat nu de vitale Care Avenue in de steigers. Onder meer met de Zorgacademie, de Dementie Experience en en vele andere innovatieve samenwerkingsvormen.
14
3.4 VESTIGINGSKLIMAAT Goed functionerende bedrijventerreinen, goede ontsluiting van de regio, divers opgeleide werknemers en veiligheid zijn de kernwaarden van een economisch vitale regio. Het is geen sectoraal speerpunt, maar De Ideale Connectie stimuleert deze kernwaarden om de aantrekkingskracht van het vestigingsklimaat te versterken. In 2010 zijn vanuit REAP vier zeer diverse projecten gestart. In samenwerking met de gemeente is het ‘Open Innovatiefestival’ georganiseerd. Dit project is uitgemond in een Social Innovation evenement waarbij overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen bij elkaar zijn gekomen komen in Midden-Brabant om het open innovatiekarakter van de regio te beleven. Met ruim 20 deelnemende organisaties (Open Innovatie presentaties) en meer dan 100 deelnemers heeft De Ideale Connectie het toekomstige Social Innovation speerpunt goed kunnen presenteren. Tegelijkertijd Brabantse Social Innovation Award van start gegaan. Een prijs voor het begeleiden van Social Innovation projecten bij de verdere ontwikkeling van hun samenwerkingsverbanden.
Social Innovation Award winnaars: 1. Respond met Safecity: hulpdienstenapplicatie voor mobiele telefoon 2. Indicia en Genicap: wiskundige beschrijving van natuurlijke vormen in ICT omgeving 3. Minase/de Wever/UvT: Dementie Experience, fysieke simulator om dementie te ervaren In het kader van de meerwaarde die het lokale bedrijfsleven hecht aan de Chinese markt is het project ‘Opleiding Chinese taal en cultuur’ gestart. Een gezamenlijk project van ICT-bedrijven, logistieke dienstverleners, de provincie Noord-Brabant en de BOM, om toekomstige werknemers kennis te laten maken met de Chinese taal en cultuur. 15
Midden-Brabant kijkt ver over de grenzen met onder meer Chinees taal- en cultuuronderwijs. En met een warm welkom aan kenniswerkers uit alle delen van de wereld.
Opleiding Chinese taal en cultuur Uitvoerende partij:Theresialyseum Projectleider: Mevrouw L. Derks Het bedrijfsleven wordt geconfronteerd met de enorme economische groei in China en tracht daar ook winst uit te halen. Midden Brabantse bedrijven op het gebied van logistiek en ICT zijn reeds zeer actief in China. Chinese ondernemers vinden ook steeds meer naar deze regio. Een betere doorgronding van de Chinese taal en cultuur, biedt meer perspectief voor een florerende handel tussen Midden-Brabantse en opkomende Chinese bedrijven. Op regionaal niveau verbetert het project de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijsinstellingen. Het is een goed project wegens het lostrekken van private financiering. Totale subsidiabele kosten: € 50.355 REAP-bijdrage: € 18.855
16
Een van de belangrijkste arbeidsmarktprojecten uit 2010 betrof het Expat Center Brabant (ECB). De gemeenten Tilburg en Eindhoven werken hierin samen om een adequate dienstverlening te bieden voor buitenlandse (hoogopgeleide) werknemers. Het idee is dat de expat direct na aankomst in Nederland via een one-stop-shop model door het ECB geholpen wordt bij de afhandeling van alle formaliteiten en ondersteund wordt bij de oplossing van (aanloop) problemen. Daardoor kan de kenniswerker direct na aankomst aan de slag bij zijn of haar nieuwe werkgever. Vooralsnog is het project een groot succes. Inmiddels is de pilotfase verlengd naar de tweede fase, om de dienstverlening verder te ontwikkelen en uit te breiden naar de overige gemeenten in de regio.
ExpatCenter Brabant Uitvoerende partij: gemeente Tilburg Projectleider: Bas Kapitein Met het oog op de toenemende internationalisering van het onderwijs en het bedrijfsleven, is bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij, de Provincie Noord-Brabant en de gemeenten Eindhoven en Tilburg het idee ontstaan een warmer en efficiënter welkom te organiseren voor buitenlandse kenniswerkers. Ook de organisaties Midpoint Brabant en Brainport Development zijn samen met de Immigratie en Naturalisatiedienst nauw betrokken bij de totstandkoming van het regionale Expat Center Brabant. De ambitie is om uiteindelijk alle 68 Brabantse gemeenten aan te sluiten en het aanbod van services niet te laten stoppen bij de landsgrenzen. Om de services budgetneutraal aan te kunnen bieden is samenwerking opgestart met diverse private partijen. REAP heeft een zeer waardevolle betekenis gehad in het ontwikkelingsproces van het Expat Center Brabant. Het heeft het project mee aangejaagd en is richtinggevend geweest naar een echte regionale voorziening met een budgetneutrale private dienstverlening. Bas Kapitein: “Expat Center Brabant realiseert een warm en efficiënt welkom door alle publieke (formalities) en private (services) dienstverlening zoveel mogelijk op één plek en op één moment aan te bieden. Dit zorgt voor aantrekkingskracht van de regio op kenniswerkers en een beter vestigingsklimaat voor bedrijven en instellingen.” Totale subsidiabele kosten: € 97.500,REAP-bijdrage: € 27.500,17
4 INDICATOREN Per programmalijn heeft REAP een aantal indicatoren geformuleerd. Onderstaande tabel geeft de omvang van de projecten, het aantal projecten en het aantal majeure projecten weer die met REAP middelen in 2010 zijn gefinancierd. Hieruit blijkt dat de omvang in projecten groter is dan begroot. Het aantal projecten is bijna conform begroting. Het aantal majeure projecten blijft achter. Wel is 25 miljoen euro binnengehaald voor Midpoint Brabant. Een aanjaagbudget, waarmee de regio zich kan profileren als eerste regio van Social Innovation, binnen de Benelux.
REAP Projectenomvang Aantal projecten Majeure projecten Indicatoren 2010 Begroot Committering Begroot Realisatie Begroot Realisatie 1 Recreatie & toerisme 441.000 615.462 7 9 1 1 2 Logistics 220.500 335.146 4 5 1 2 3a Creative City 220.500 150.000 4 1 1 0 3b Life Sciences 276.625 208.601 4 3 1 1 4 Vestigingsklimaat 165.375 287.855 4 4 1 0 Totaal 1.324.000 1.597.064 23 22 5 4
NB: in 2010 zijn majeure projecten uit REAP voortgekomen in het kader van het programma Samen Investeren. Geen projecten zijn doorontwikkeld met behulp van OP-Zuid of PiD. Ten opzichte van eerdere programmajaren is de beschikbaarheid van die innovatiemiddelen merkbaar afgenomen. Kwalitatief gezien een relatief groot aantal projecten te bestempelen als majeur in de zin van de impact op de regionale economie. Een aantal van die projecten is ondergebracht in de Samen Investeren clusterprojecten Leisure Boulevard, Logistics City en Aerospace&Maintenance Domain.
18
5 FINANCIËN REAP ontvangt jaarlijks publieke middelen voor de uitvoering van haar actieprogramma en het stimuleren van projecten die bijdrage aan het realiseren van de doelstellingen binnen de geformuleerde speerpuntclusters. In 2010 heeft het programma met onderstaande begroting gewerkt en de volgende financiële resultaten geboekt. De resultaten zijn positief te noemen. Maar liefst 105% van de begroting is gecommitteerd in projecten. Hierdoor wordt de kans op 100% realisatie van het programma vergroot.
REAP Begroot Committeringen Kosten uitvoeringsprogramma 2010 TK REAP TK % REAP % Programmakosten 1.324.000 662.001 1.597.064 121% 676.935 102% 1 Recreatie & toerisme 441.000 220.500 615.462 140% 284.937 129% 2 Logistics 220.500 110.250 335.146 152% 155.643 141% 3a Creative City 220.500 110.250 150.000 68% 20.000 18% 3b Life Sciences 276.625 138.313 208.601 75% 95.000 69% 4 Vestigingsklimaat 165.375 82.688 287.855 174% 121.355 147% Technische 143.325 143.325 165.500 115% 165.000 115% bijstand Totale kosten 1.467.325 805.326 1.762.564 120% 841.935 105%
Leisure, Care & Logistics drie sectoren waar MiddenBrabant sterk op inzette, onder meer met diverse REAP-projecten gedurende het verslagjaar 2010.
19
6 LIJST PROJECTEN Om een beeld te schetsen van projecten die in 2010 binnen het meerjarig economisch actieplan zijn ontwikkeld, is onderstaande projectenlijst opgesteld. Per project is een korte toelichting opgenomen. Actieprogramma Platform R&T gemeente Hilvarenbeek Het Platform Recreatie en Toerisme Hilvarenbeek functioneert vanaf half 2009 en wil zich positioneren als een initiatiefgroep die zorg draagt voor het stimuleren, coördineren en initiëren van de uitvoering van acties in het kader van het geformuleerde toeristisch recreatieve beleid. De eerste aanzet daartoe is het opstellen van een projectenlijst, die het platform wil uitvoeren in 2010. Voucherregeling creatieve inspiratie VTHB Om plattelandsondernemers hun bedrijf op een creatieve, aantrekkelijke en inspirerende wijze in de markt te zetten, heeft het Vrijetijdshuis Brabant een voucherregeling ontwikkeld. Ondernemers kunnen een creatieve adviseur inhuren (voucher) die raad geeft over creatieve onderwerpen als inrichting, uitstraling en marketing. Groene oplaadpunten Elektrisch fietsen is enorm in opkomst in Nederland. De goede fietsroutestructuur in Brabant leent zich uitstekend om duurzame groene oplaadpunten bij fietscafés en andere ontmoetingsplekken te bouwen. Het Vrijetijdshuis Brabant bouwt 100 groene oplaadpunten in heel Brabant en organiseert de opening van het 100e oplaadpunt in Midden-Brabant vanwege het Leisure profiel in de regio. De provincie Noord-Brabant steunt dit project met een financiële bijdrage. Loonse Huis De gemeente Loon op Zand wil meer aantrekkingskracht uitoefenen op toeristen en recreanten die in Midden-Brabant grote attracties bezoeken als de Loonse en Drunense Duinen, de Efteling en de Beekse Bergen. Er wordt een haalbaarheidsonderzoek verricht naar de functionele invulling van het Loonse huis die tegemoet komt aan de wensen van zowel bevolking, recreant als bedrijfsleven. Subsidie onafhankelijkheid staat daarbij voorop. Broedplaatsen Land van de Hilver Het Land van de Hilver wil zich als Social Innovation hotspot profileren in de toekomst. Een creatieve en cross-sectorale verbinding van de ondernemers in de dorpskernen en het platteland is dan ook onontbeerlijk. In dat perspectief organiseert de Stichting Land van de Hilver een Innovatieve Leden Vergadering die puur in het teken staat van nieuwe lokale projecten van ondernemers. Bovendien wordt een cursus gegeven over het gebruik van social media (Twitter, Hyves, Linkedin) t.b.v. modern ondernemerschap op het platteland. De Rabobank voert een triple P-onderzoek uit om toekomstig effectief beleid hieromtrent te voeren. Location Based Services Op de markt voor Leisure zijn mobiele internettoepassingen de toekomst. Via het gebruik van GPS, internet en de camera kan op de locatie zelf direct informatie geboden worden over de 20
leisure hotspot. Tilburg is de eerste stad die in de markt wordt gezet met de ontwikkeling van deze ‘location based services’. Daarmee vervult Midden-Brabant ook de koplopersfunctie op digitale ontsluiting van de regionale leisure sector. Training gastvrijheid in recreatie en toerisme Hoewel de provincie Brabant bekend staat om gastvrijheid en gezelligheid, scoort de kwaliteit van de dienstverlening lager dan andere provincies. Het Vrijetijdshuis Brabant organiseert dan ook in samenwerking met de NHTV een cursus gastvrijheidschap voor diverse ondernemers en toeristische organisaties om deze kwaliteit te verhogen. De pilot in Midden-Brabant wordt bij succes uitgerold over heel de provincie Noord-Brabant. Midden-Brabant Leisure topregio Stichting De Ideale Connectie heeft een viertal deelonderzoeken in voorbereiding die de betekenis van het leisure cluster in de toekomst vertalen naar een betere positie op de MiddenBrabantse (beleids)agenda. Om Midden-Brabant als leisure topregio te presenteren is het van belang om de leisure ontwikkelingen regionaal te organiseren. Tevens dient te worden onderzocht hoe leisure ook als dominante activiteit binnen de regio zichtbaarheid kan krijgen. Deze informatie is ook van belang om potentiële (leisure) investeerders te overtuigen van de kracht van de regio. Vier onderzoeken worden opgestart om bovenstaande doelstelling te realiseren. Deze worden ondergebracht in één REAP-aanvraag. Langstraat: Centrum voor schoenen, leder en lederwaren De Langstraat heeft een lange historie als Schoen- en Ledercentrum van Nederland, maar de hedendaagse economische betekenis van het cluster staat onder druk. Om deze reden wordt de haalbaarheid getoetst van een centrum voor accessoires, schoenen en tassen. Daarnaast wordt de mogelijkheid voor een shoe outlet centre getoetst en de integratie beoogd van deze sector in de regionale opleidingsinfrastructuur. Tilburg Logistics House Op het terrein van kennisdistributie en arbeidsmarkt zijn in het cluster logistics veel projecten in ontwikkeling in Midden-Brabant. Om een daadkrachtig samenwerking te bevorderen en daardoor het ontwikkelen van effectieve business-concepten te stimuleren is het plan opgevat om een Logistics House te realiseren, als centrum van kennisdistributie. In deze aanpak wordt intensief samengewerkt met initiatieven als Vitale logistiek e.a. Ten behoeve van de vormgeving van het Logistics House wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd, uitmondend in een aantal mogelijke business cases. Het project Logistics House wordt vervolgens, voor de realisatie, ondergebracht in Logistics City. Startfase Human Side of Lean Logistics In samenwerking met het bedrijfsleven wordt, door de UvT met partners, de ´lean filosofie´, die in andere sectoren succesvol wordt toegepast, toegesneden op de praktijk van de logistieke sector. Aan het project nemen 9 logistieke bedrijven deel. In deze fase worden de werkgeverwerknemer-klant relaties in beeld gebracht, met inzet van 9 afstudeerders aan de UvT. Doel is 21
om de toegevoegde waarde van de personele inzet te verhogen en daarmee zowel de werknemer- als de klanttevredenheid te stimuleren. Doorontwikkeling luchtvaartcluster Het project bestaat uit een onderzoek naar de mogelijke business opportunities voor het Tilburgse luchtvaartcluster. Een bestaand samenwerkingsverband van luchtvaartgeoriënteerde bedrijven, kennisinstellingen en gemeenten. Het onderzoek moet richting geven aan de verdere ontwikkeling van de samenwerking/clustervorming. Het onderzoek wordt, in opdracht van De ideale connectie en de gemeente Tilburg, uitgevoerd door een samenwerkingsverband van Van Kempen Engineering & Consultancy met de UvT (prof. Akkermans). Businessplan servicepunt Transport & Logistiek De gemeente Tilburg wil met de businesscase voor het servicepunt van de sector Transport & Logistiek de arbeidsmarktvraagstukken van de toekomst tegemoet treden. Zowel op het terrein van de matching van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, maar ook op het punt van scholing in de sector. Een adequate dienstverlening in dit servicepunt moet een voorbeeldfunctie gaan vervullen voor servicepunten van andere sectoren. Simcity Het ministerie van Defensie doet onderzoek naar de concentratie van huidige en toekomstige simulatoren voor de luchtvaartsector in een simulatorenpark. Binnen deze ontwikkeling gaat het niet louter om de technologische innovaties op het terrein van simulatoren, maar vooral om de raakvlakken die er zijn met de medische techniek, zorg, veiligheid en rampenbestrijding. Juist deze elementen passen uitstekend binnen de ‘Social Innovation’ ambitie van MiddenBrabant. Er wordt een businesscase geformuleerd t.b.v. de realisatie van een simulatorpark in de regio. Mobile Unit Veemarktkwartier Stichting Studio Veemarktkwartier (VMK) brengt ondernemers samen en toert met een mobiel laboratorium door Noord-West Europa. Hier worden lokale ondernemers met een marketingprobleem, direct geholpen door de ondernemers uit het VMK. Zo wordt het internationale netwerk uitgebreid van het VMK en leren Tilburgse creatieve ondernemers elkaar beter kennen. Zij worden hierbij gesteund door internationale partners uit het Collabor8 project, dat Interreg IVB subsidie heeft gekregen. Businessplan Zorgacademie De zorgacademie betreft een deelprogramma van het Setoropleidingsplan voor de Zorg, dat is ontwikkeld door de Brabant Medical School (BMS). Inmiddels heeft de BMS subsidie ontvangen van het ministerie van OCW om dit deelprogramma uit te werken. De uitwerking vindt plaats door het ROC Tilburg. Er wordt een projectleider aangesteld en een businesscase geformuleerd voor de Zorgacademie. Toekomstbestendige zorg Het project van de Brabant Medical School en Tranzo (UvT) betreft een toekomstverkenning naar de aansluiting tussen zorgvraag en zorgaanbod in Noord-Brabant tot 2025. Het project past goed in de zorgstrategie van Midden-Brabant. Niet alleen op grond van de te verwachten veranderingen in de zorgvraag in de regio en de tekorten, die juist ook in deze regio, in het 22
zorgaanbod zijn te voorzien. Het project voorziet bovendien in activiteiten die zijn gericht op het ontwikkelen van nieuwe organisatorische concepten, waarmee de zorg de veranderingen in de vraag kan beantwoorden Expertisecentrum Video Interactie Begeleiding De vraag in de zorg stijgt explosief de komende decennia. Het moment om zowel technologische ontwikkeling van zorgproducten en –diensten te bevorderen, als ook meer samenwerking te realiseren in de sector en sociale inbedding van nieuwe concepten te stimuleren. In samenwerking met regionale kennisinstellingen, zorgexperts en zorginstellingen, wil Stichting De Wever de haalbaarheid toetsen van een VIB-expertisecentrum. VIB is vooral gericht op patiënten met probleemgedrag. Door concrete situaties op video vast te leggen, en gerichte, op-maat begeleiding door opgeleide VIB-ers wordt gewerkt aan de identificatie van verbetermogelijkheden, het wegnemen van mogelijke knelpunten en daarmee aan het verbeteren van zorg. Expat Center Brabant Het Expat Center Brabant (met een vestiging in Eindhoven en in Tilburg) heeft tot doel om de immigratieprocedures voor buitenlandse kenniswerkers te vereenvoudigen en te versnellen. Daartoe wordt door de gemeentelijke diensten op één lokatie samengewerkt met de IND. alle formaliteiten in één hand. Voor de bedrijven betekent dit dat de expat binnen zeer korte tijd na aankomst in Nederland aan de slag kan. Opleiding Chinese taal en cultuur Het Theresialyceum is een middelbare school met veel hoogbegaafde leerlingen. De school is voornemens om in samenwerking met het bedrijfsleven een examenvak voor VWO en Havo te ontwikkelen voor Chinese taal en cultuur. Vooral vanuit de ICT en logistiek is er behoefte aan het beter begrijpen van Chinese handelspartners en het versterken van de transnationale banden. Dit project moet bijdragen aan een betere match tussen Midden-Brabantse en het steeds belangrijke wordende Chinese bedrijfsleven voor de regio. Open Innovatiefestival Dit project mondt uit in een jaarlijks terugkerend evenement waarbij overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen bij elkaar komen in Midden-Brabant om het open innovatiekarakter van de regio te beleven. Via presentaties en workshops wordt getoond wat Social Innovation voor het specifieke bedrijf of de organisatie betekent en welke voordelen dit heeft. Op deze wijze kan De Ideale Connectie het Social Innovation profiel goed presenteren. Aan het evenement is de Brabant Social Innovation Award verbonden, waarmee de community-ontwikkeling bij kansrijke initiatieven wordt ondersteund. Expat Center Brabant II Het Expat Center Brabant (Eindhoven en Tilburg) is in 2010 mede gefinancierd door het REAP Midden-Brabant en de gemeente Tilburg. Dit project ondersteunt de opstart van beide vestigingen. Aan het einde van dit jaar kan worden geconcludeerd dat het Expat Center Tilburg goed is gestart, maar dat de zichtbaarheid verbeterd kan worden. Bovendien moet de ambitie van kracht blijven waarbij verbindingen worden gelegd met andere expat centers. Dit geeft voldoende reden om een nieuwe fase in te gaan, waarbij, naast Tilburg, ook de overige gemeenten in Midden-Brabant worden betrokken. 23
BIJLAGE I: projectenlijst vanaf 2007+ In onderstaande lijst zijn alle projecten opgenomen die de afgelopen jaren zijn gefinancierd met REAP-middelen. Projecten per prioriteit 2007+ Committering Totale Kosten 1. Recreatie en Toerisme: Vrije Tijd en Toerisme € 2.315.040 Accountmanagement Recreatie en Toerisme Midden-Brabant € 100.000 Wandelknooppuntennetwerk Loonse en Drunense Duinen € 170.765 Wandelroutenetwerk Land van de Hilver € 123.284 Hotelmarktstudie Midden-Brabant € 15.042 Leisure Boulevard € 30.000 Grenzeloos zaken doen in het groen € 75.000 Onderzoek Economische impact T&V in Brabantse regio’s € 22.500 Bijdrageregeling externe advisering € 9.138 Actieprogramma Platform Recreatie en Toerisme gemeente Heusden € 49.000 Actieprogramma Platform Recreatie en Toerisme gemeente Oisterwijk € 50.000 Actieprogramma LTA Gilze en Rijen € 50.000 Actieprogramma TRAP-form Dongen 2008 € 50.000 Conceptontwikkeling ´De Langstraat´ € 30.000 Accountmanagement Recreatie en Toerisme II € 62.300 LandArt Diessen 2008 € 30.070 Projectenlijst LTA gemeente Loon op Zand 2009 € 43.000 Wandelroutenetwerk Midden-Brabant € 478.645 Actieprogramma LRA Goirle 2009 € 60.000 Chev! € 151.500 Oprichting Stichting Promotie Zorgvakanties € 99.334 Actieprogramma Platform R&T gemeente Hilvarenbeek € 50.000 Voucherregeling Creatieve inspiratie VTHB € 25.862 Groene oplaadpunten € 174.650 Loonse Huis € 31.000 Broedplaatsen Land van de Hilver € 40.000 Location Based Services € 33.200 Training gastvrijheid in recreatie en toerisme € 25.750 Midden-Brabant Leisure topregio € 135.000 Langstraat: Centrum voor schoenen, leder en lederwaren € 100.000 2. Logistics: Intelligent Logistics € 869.479 Smart Logistics Centre € 30.345 Jump! - SLC € 13.500 Platform Transport en Logistiek € 52.300 European Finance Logistics Flow Desk € 30.000 Freight Factory € 32.665 Humanside of Lean Logistics € 60.000 Logistics Experience Centre € - Retourlogistiek Tapijtafval € 61.523 Logistics City € 50.000 HITS € 204.000 24
REAP € 724.792 € 45.000 € 45.000 € 45.000 € 7.520 € 15.000 € 2.500 € 1.125 € 9.138 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 12.500 € 15.000 € 31.150 € 7.518 € 10.750 € 82.500 € 12.500 € 15.150 € 45.004 € 12.500 € 25.862 € 17.300 € 15.500 € 20.000 € 15.900 € 12.875 € 115.000 € 50.000 € € € € € € € € € € €
369.797 15.172 6.750 26.150 15.000 16.332 30.000 29.750 25.000 50.000
Projecten per prioriteit 2007+ Committering Totale Kosten Tilburg Logistics House € 90.000 Startfase Human Side of Lean Logistics € 113.860 Doorontwikkeling luchtvaartcluster € 43.286 Businessplan servicepunt Transport & Logistiek € 38.000 Simcity € 50.000 3a. Creative City: Kennis, ondernemerschap en innovatie € 502.808 De Uitvinders € 22.000 Oktober in Tilburg € 30.000 Multimedia Valley € 42.000 Veemarktkwartier € 70.000 Smart Connections € 135.108 Sectorstudie Creatieve Industrie € 53.700 Mobile Unit Veemarktkwartier € 150.000 3b. Life Sciences: Kennis, ondernemerschap en innovatie € 804.661 Tilburg Innovation Center € 100.000 Intelligente Medische Textiel € 95.000 Geheugensteun € 90.000 Dementie Experience € 66.701 Ambitiedocument Zorg / Life Sciences cluster Midden-Brabant € 30.000 Oncologiecampus fase 0 € 114.359 Medisch Applicatie Centrum € 100.000 Businessplan Zorgacademie € 40.315 Toekomstbestendige zorg € 78.286 Expertisecentrum Video Interactie Begeleiding € 90.000 4. Vestigingsklimaat: Ruimte voor ondernemen € 1.256.355 Uitvoering Masterplan Havens M. Brabant € 160.000 Oost Europa Centrum € 80.000 Imagineeringtraject € 170.000 Ideale Connecties € 73.000 Studio T € 210.000 Verglazing Midden-Brabant € 47.500 United Brains € 128.000 Simon Stevin Instituut voor Meetkunde € 00.000 Expat Center Brabant € 97.500 Opleiding Chinese taal en cultuur € 50.355 Open Innovatiefestival € 40.000 Doorontwikkeling Expat Center Brabant € 100.000 Programmabeheer € 514.505
REAP € 40.000 € 50.000 € 21.643 € 19.000 € 25.000 € € € € € € € €
196.404 11.000 15.000 21.000 35.000 67.554 26.850 20.000
€ € € € € € € € € € €
387.909 45.000 47.500 45.000 33.350 15.000 57.059 50.000 20.000 30.000 45.000
€ € € € € € € € € € € € €
541.605 80.000 40.000 85.000 36.500 45.000 23.750 60.000 50.000 27.500 18.855 25.000 50.000
€
514.505 25
MIDPOINT
BRABANT
from the heart
bezoekadres
postadres
Reitseplein 1 5037 AA Tilburg
Postbus 90154 5000 LG Tilburg
t f
(013) 594 47 28 (013) 468 62 15
e i
[email protected] www.midpointbrabant.nl
COLOFON Merkbouw, PR/marcom-advies, huisstijl, website, ontwerp, productie: HollandPubliciteit bv, Waalwijk - T: 0416 851329 / 06 2269 0525 www.hollandpro.nl /
[email protected]
