Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
Onderzoek volgens het TIA-protocol
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
ONDERZOEK VOLGENS HET TIA-PROTOCOL TIA TIA staat voor Transient Ischemic Attack. Vrij vertaald is dit een kortdurende verstopping van een bloedvat in de hersenen. Als een bloedvat tijdelijk wordt afgesloten, ontstaan er uitvalsverschijnselen. Bij een TIA duren ze soms maar enkele minuten. Meestal verdwijnen ze binnen 20 minuten. Daarna is alles weer normaal. Een enkele keer duren de verschijnselen wat langer, maar ze zijn uiterlijk binnen 24 uur verdwenen.
OORZAKEN TIA Er zijn drie belangrijke oorzaken die kunnen leiden tot een TIA: • Hartritmestoornissen, en dan met name boezemfibrilleren. Door het onregelmatig kloppen van het hart ontstaan er stolsels in het hart die vervolgens vanuit het hart via de halsslagaders naar de hersenen gaan en daar een verstopping van een bloedvat veroorzaken. • Vernauwingen in de halsslagaderen, door atherosclerose (aderverkalking is een beter woord, echter veel mensen associëren aderverkalking met dementie). Er kunnen stukjes van de vernauwing loslaten die vervolgens door het bloed naar de hersenen stromen en daar een verstopping van een bloedvat veroorzaken. • Slijtage van de kleine bloedvaatjes in de hersenen zelf, wat met name veroorzaakt wordt door een hoge bloeddruk en suikerziekte. De wand van deze bloedvaatjes wordt dan dikker en af en toe gaat er een bloedvaatje dicht zitten en veroorzaakt dan een TIA of een herseninfarct.
VERSCHIL TUSSEN TIA EN EEN HERSENINFARCT De oorzaken van een TIA en een herseninfarct zijn hetzelfde, alleen verdwijnen bij een TIA de klachten volledig binnen 24 uur. Heeft u na 24 uur nog klachten, dan is er sprake van een herseninfarct.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
NEEM EEN TIA SERIEUS Bij een TIA heeft u tijdelijk uitvalsverschijnselen. Maar een TIA kan een voorbode zijn van een herseninfarct, met blijvende schade aan de hersenen. Neem een TIA dus serieus en onderneem altijd direct actie. Zie ‘be FAST’ in deze folder. Bron: www.hartstichting.nl
INLEIDING U bent verwezen door uw huisarts of specialist voor onderzoek naar de polikliniek neurologie omdat u (mogelijk) verschijnselen heeft gehad van een TIA. U wordt om 08.45 uur op de polikliniek neurologie verwacht. U dient nuchter te komen, wat inhoudt dat u vanaf 00.00 uur de avond ervoor geen eten en drinken meer mag nuttigen. Noodzakelijke medicatie dient u wel in te nemen.
U zult eerst een gesprek hebben met de neuroloog en vervolgens neurologisch worden onderzocht, waarna aansluitend aanvullende onderzoeken zullen worden verricht. In sommige gevallen krijgt u eerst de aanvullende onderzoeken en daarna het gesprek met de neuroloog en het lichamelijk onderzoek. Na het gesprek met de neuroloog volgt een dagopname op afdeling A2. In de loop van de middag bespreekt de neuroloog de uitslagen van de onderzoeken met u en de noodzakelijke behandeling. Daarna kunt u weer naar huis.
Het aanvullend onderzoek bestaat uit: • een CT-scan van de hersenen • duplexonderzoek (echo-onderzoek van de halsvaten) • ECG (hartfilmpje) • bloedonderzoek
CT-SCAN VAN DE HERSENEN Rontgenonderzoek waarbij met behulp van een computer dwarsdoorsnedefoto’s van de hersenen worden gemaakt. Het onderzoek duurt 10-20 minuten.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
Tijdens het onderzoek komt u op de onderzoektafel te liggen. Er worden meerdere foto’s gemaakt. Het is belangrijk dat u tijdens het onderzoek stil blijft liggen, zodat het onderzoek niet langer duurt dan nodig is en u geen extra röntgenstraling krijgt. U zult van het CT-onderzoek weinig of geen last ondervinden.
DUPLEXONDERZOEK/ECHOGRAFIE VAN DE HALSVATEN Met behulp van echografie worden de bloedvaten zichtbaar gemaakt en wordt de stroomsnelheid in de bloedvaten gemeten. In dit geval zijn het de bloedvaten in de hals. Voor de echo wordt wat gel gebruikt. Het onderzoek is niet pijnlijk. Tijdens het onderzoek ligt u ontspannen op een onderzoekbank. Het onderzoek duurt ongeveer 20 - 30 minuten.
ECG Voor het onderzoek ontbloot u uw bovenlichaam en een gedeelte van uw benen. U gaat liggen op de onderzoektafel. Op uw armen, benen en borst worden een aantal zuignapjes (elektroden) geplaatst. Middels deze elektroden en een verbindingskabel wordt uw hartslag geregistreerd op een ECG recorder. Tijdens de registratie is het goed om zo ontspannen mogelijk te gaan liggen. Na het onderzoek worden de elektroden verwijderd en kunt u zich weer aankleden. De functie-assistent kan u geen uitslag geven van het onderzoek. Het onderzoek duurt ongeveer 5 minuten.
BLOEDONDERZOEK Voor dit onderzoek moet u nuchter zijn. Er wordt bij u bloed geprikt. Uw bloed wordt onderzocht volgens een specifieke screening.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
HERKEN EEN BEROERTE,
BE FAST Herseninfarct? Trombolyse! Spoed! Bij één op de zeven personen die wordt getroffen door een beroerte, kunnen de gevolgen van de beroerte beperkt blijven, mits hij snel trombolyse krijgt. Met een medicijn wordt dan het bloedstolsel in de hersenen opgelost. De hulp moet dan wel zo snel mogelijk worden verleend; hoe eerder hoe beter en tenminste binnen 4½ uur nadat de verschijnselen zijn begonnen. Bij een patiënt met een beroerte heeft in 80% van de gevallen een propje gestold bloed de toevoer van bloed met zuurstof naar de hersenen afgesloten. Er ontstaat dan een herseninfarct. Elke minuut dat de toevoer blijft afgesloten sterft hersenweefsel verder af. Voordat de behandeling kan starten moet er in het ziekenhuis nog verder onderzoek gebeuren, zoals CT-scanonderzoek.
WAAROM DE CT-SCAN? Met de CT-scan wordt de oorzaak van de beroerte in beeld gebracht. Een beroerte kan door twee verschillende oorzaken optreden. In 80% van de gevallen is er – zoals boven beschreven – sprake van een herseninfarct. In de andere gevallen gaat het echter meestal om een hersenbloeding. Dan is ergens in de hersenen een bloedvat gescheurd en stroomt het bloed door die opening. In dat geval mag zeker geen trombolyse worden toegepast, omdat dan het bloed dunner wordt en nog gemakkelijker wegvloeit. Soms kan er dan een operatie volgen. Zowel patiënten met een herseninfarct als een hersenbloeding hebben baat bij opname en behandeling op de Stroke Unit. Ook als de verschijnselen al langer dan drie uur bestaan.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
STROKE UNIT EN REVALIDATIE Op de Stroke Unit (stroke = beroerte) wordt de patiënt gestabiliseerd. Bedoeling is dat hij daarna zo snel mogelijk kan beginnen met revalideren. Als het herstel heel voorspoedig is, kan hij vanuit het ziekenhuis vaak meteen naar huis.
FAST-TEST (FACE-ARM-SPEECH-TIME TEST) Met een eenvoudige test kunnen de personen zelf, de familie of omstanders een beroerte snel herkennen: de FAST-test (Face-Arm-Speech-Time test). Als de persoon één of meer opdrachten niet kan uitvoeren heeft hij/zij waarschijnlijk een beroerte. Let op de tijd en ... handel direct!
FACE Vraag de persoon om te lachen of de tanden te laten zien. Let op of de mond scheef staat en een mondhoek naar beneden hangt.
ARM Vraag de persoon om beide armen tegelijkertijd horizontaal naar voren te strekken en de binnenzijde van de handen naar boven te draaien. Let op of een arm wegzakt of rondzwalkt.
SPEECH Let op spreken. Vraag aan de persoon of aan de familieleden of er veranderingen zijn in het spreken (onduidelijk spreken of niet meer uit de woorden kunnen komen).
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
TIME Stel vast hoe laat de klachten bij de persoon zijn begonnen. Dit is van belang voor de behandeling. Bel direct huisarts of 112.
