Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
Hartrevalidatie na een bypass-operatie
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
HARTREVALIDATIE NA EEN BYPASS-OPERATIE INLEIDING Een bypass-operatie kan grote gevolgen hebben, zowel voor uzelf als voor uw naaste omgeving. Belangrijk is dat u erin slaagt om een nieuw evenwicht te vinden, zowel lichamelijk als geestelijk. Hartrevalidatie kan u daarbij helpen.
Tijdens de revalidatieperiode leert u uw grenzen ontdekken. U leert inzien wat uw beperkingen zijn, maar vooral ook welke mogelijkheden u heeft. Op die manier krijgt u meer zelfvertrouwen en kunt u langzaamaan weer een normaal leven gaan leiden.
Omdat een bypass-operatie het dagelijks leven ingrijpend kan veranderen wordt uw partner of familie zo nauw mogelijk bij het revalidatieprogramma betrokken.
De kosten van het hartrevalidatieprogramma worden vergoed door uw ziektekostenverzekeraar
De bypass-operatie vindt plaats in een ander ziekenhuis dan het Refaja ziekenhuis. Meestal gaat u een paar dagen na de operatie (terug) naar het Refaja ziekenhuis om te starten met het revalidatieprogramma. Soms blijft u gedurende de hele opname in het ziekenhuis waar u geopereerd bent en gaat u vandaar uit naar huis. In dat geval is de informatie “Hartrevalidatie tijdens uw opname” niet van toepassing.
Als u na uw operatie direct naar huis gaat, wordt u verzocht binnen een week na thuiskomst zelf contact op te nemen met verpleegkundig coördinator hartrevalidatie van het Refaja ziekenhuis. U kunt dan een afspraak maken voor poliklinische revalidatie.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
HET HARTREVALIDATIEPROGRAMMA HARTREVALIDATIEPROGRAMMA HARTREVALIDATIE OP MAAT Het hartrevalidatieprogramma bestaat uit een aantal vaste onderdelen en wordt verder zoveel mogelijk afgestemd op uw individuele behoeften. Hoe lang de revalidatieperiode duurt is per persoon verschillend.
HARTREVALIDATIETEAM De hartrevalidatie valt onder verantwoordelijkheid van een multidisciplinair team. Dit bestaat uit een cardioloog, een verpleegkundig specialist cardiologie, een verpleegkundig coördinator hartrevalidatie, een fysiotherapie, een diëtist, een maatschappelijk werker en een psycholoog.
De verschillende leden van het team hebben elk hun eigen aandachtsgebied en verantwoordelijkheid:
• de cardioloog/verpleegkundig specialist cardiologie De cardioloog is verantwoordelijk voor het medische deel van uw behandeling en is tevens eindverantwoordelijke voor het hartrevalidatieprogramma.
• de verpleegkundig coördinator hartrevalidatie De verpleegkundig coördinator hartrevalidatie bekijkt samen met u hoe het revalidatieproces er in grote lijnen voor u komt uit te zien. Ze houdt de voortgang van de behandeling in de gaten en kan u desgewenst doorverwijzen naar andere disciplines.
• de fysiotherapeut De fysiotherapeut is verantwoordelijk voor het beweging- en ontspanningsprogramma gedurende de revalidatieperiode.
• de maatschappelijk werker De maatschappelijk werker kan u advies geven over de manier waarop u met de praktische en emotionele gevolgen van uw hartinfarct kunt omgaan.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
• de psycholoog Als u ten gevolge van uw hartinfarct te maken krijgt met angstgevoelens of neerslachtigheid/depressieve klachten, kan de psycholoog u helpen deze zo goed mogelijk te hanteren.
• de diëtist De diëtiste kan u informatie en advies geven over het naleven en onderhouden van gezonde eet- en drinkgewoonten.
AFSTEMMING De verschillende leden van het revalidatieteam hebben regelmatig overleg over de voortgang van uw behandeling. Daarbij is het steeds de bedoeling om gezamenlijk tot een plan van aanpak te komen waar u als patiënt zoveel mogelijk aan heeft. Uw eigen wensen en doelen spelen daarbij een belangrijke rol.
HARTREVALIDATIE TIJDENS UW OPNAME Met hartrevalidatie wordt begonnen terwijl u nog opgenomen bent in het ziekenhuis. Onder begeleiding van een fysiotherapeut leert u om zich geleidelijk steeds meer lichamelijk in te spannen. Dit gebeurt volgens een bepaald schema, dat in overleg met u per dag wordt vastgesteld.
Tijdens uw opname komt de verpleegkundig coördinator hartrevalidatie bij u langs om kennis te maken. Er wordt dan een afspraak voor u gemaakt voor een intakegesprek over ongeveer twee weken na uw ontslag bij de verpleegkundig specialist cardiologie en de verpleegkundig coördinator hartrevalidatie en voor een inspanningstest. Verder krijgt u vragenlijsten met het verzoek deze binnen een week ingevuld retour te sturen.
INTAKEGESPREK MET VERPLEEGKUNDIG COÖRDINATOR HARTREVALIDATIE Ongeveer twee weken na uw ontslag uit het ziekenhuis heeft u een intakegesprek met de verpleegkundig coördinator hartrevalidatie. Deze gaat samen met u na aan welke onderdelen van het hartrevalidatieprogramma u het meest behoefte heeft. Dit gebeurt
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
mede aan de hand van uw antwoorden op de vragen van de vragenlijsten. Voor welk hartrevalidatieprogramma u in aanmerking komt is met name afhankelijk van uw algehele conditie, uw privésituatie en de doelen die u zichzelf stelt. Het is aan te bevelen dat u en/of partner en of naaste in ieder de geval de voorlichtingsmodule bijwoont die het ziekenhuis organiseert voor patiënten die een hartinfarct of bypass-operatie hebben gehad.
Naast informatie over het hartrevalidatieprogramma geeft de verpleegkundig coördinator hartrevalidatie u voorlichting over de aard van de ziekte, risicofactoren bij hart- en vaatziekten en tips voor het ontwikkelen en onderhouden van een gezonde leefstijl.
ONDERDELEN VAN HET HET HARTREVALIDATIEHARTREVALIDATIE-PROGR PROGR AMMA FYSIOTHERAPIE (FIT- MODULE) Binnen de hartrevalidatie zijn verschillende bewegingsprogramma’s zoals trainen van het uithoudingsvermogen, oefenen van functionele vaardigheden, oefenen van bewegingsactiviteiten met als doel het ontwikkelen van plezier, trainen van het krachtsvermogen en vergroten van de bewegingsactiviteit om risicofactoren te verminderen. Tijdens uw gesprek met de fysiotherapeut wordt bekeken welk bewegingsprogramma geschikt voor u is.
Bij alle bewegingsprogramma’s gaat het erom dat u: • plezier krijgt in het bewegen; • eventuele angst voor bewegen leert te overwinnen; • meer zelfvertrouwen krijgt; • uw grenzen leert kennen; • uw conditie verbetert.
Alle deelnemers aan het bewegingsprogramma worden in groepjes verdeeld. U oefent dus samen met andere patiënten die ook hartproblemen hebben.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
Tijdens het bewegingsprogramma kunt u het beste makkelijk zittende kleding dragen, zoals een T- shirt, korte broek of trainingsbroek en sportschoenen. Uw partner en/of naaste is van harte welkom om de training bij te wonen.
VOORLICHTINGSMODULE (INFO- MODULE) Tijdens het revalidatieprogramma kunt u de voorlichtingsmodule bijwonen. Deze voorlichtingsmodule is er enerzijds opgericht u te informeren over de hartaandoening en de daarbij behorende risicofactoren en anderzijds over hoe te leven met een hartaandoening.
De voorlichtingsmodule bestaat uit vier informatiebijeenkomsten die afwisselend wordt verzorgd door de cardioloog, psycholoog, maatschappelijk werker en diëtist:
• de cardioloog geeft uitleg over de medische achtergronden en de risicofactoren; • de psycholoog gaat in op gevoelens van angst en onzekerheid, die zowel bij uzelf als uw partner kunnen optreden en bespreekt hoe u daar zo goed mogelijk mee om kunt gaan; • de maatschappelijk werker besteedt aandacht aan allerlei problemen die u kunt tegenkomen ten gevolge van uw hartinfarct, bijvoorbeeld problemen met uw werk of in de relatie met uw partner of familie; • de diëtist geeft informatie over gezonde eet- en drinkgewoonten.
De informatiebijeenkomsten vinden plaats in vier achtereenvolgende weken en duren per keer anderhalf uur. Het is aan de raden om naar de bijeenkomsten te gaan samen met partner, een familielid of iemand anders uit de naaste omgeving.
PSYCHO EDUCATIEVE PREVENTIE (PEP- MODULE) In de loop van de revalidatieperiode kan blijken dat de hartaandoening uw emotionele evenwicht ernstig heeft verstoord of dreigt te verstoren. Het is dan extra belangrijk dat u uw angstgevoelens, stressklachten of depressieve gevoelens goed leert hanteren. In dat geval wordt u (samen met uw partner) uitgenodigd om deel te
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
nemen aan de PEP- bijeenkomsten. Dit zijn cursusbijeenkomsten onder leiding van een psycholoog. Tijdens deze cursus leert u om psychische gevolgen van uw hartaandoening te herkennen en een manier te vinden om met uw negatieve gevoelens om te gaan.
WANNEER EEN ARTS BELLEN? Bij de volgende klachten doet u er verstandig aan om contact op te nemen met uw huisarts (of met uw cardioloog, als u dat heeft afgesproken): • als u meer dan 38, 5 ºC lichaamstemperatuur heeft; • als de wond rood, dik en pijnlijk wordt; • als er helder of troebel vocht uit de wond komt; • als de wondpijn aanhoudt of toeneemt; • als u een snelle en/of onregelmatige hartslag heeft; • als u pijn op de borst heeft zoals voor de operatie; • als u bij inspanning in toenemende mate last heeft van kortademigheid; • als u kortademig bent terwijl u rust; • als u in toenemende mate hoest en geelgroen slijm opgeeft.
LEEFREGELS Na ontslag is het verstandig om bepaalde activiteiten wel of niet te doen. Probeer er voor te zorgen dat u in ieder geval voldoende lichaamsbeweging krijgt, maar houd daarbij uw grenzen/klachten in de gaten. Pas eventueel uw activiteiten hierop aan. U mag bij een inspanning wat dieper gaan ademhalen, maar u mag niet buiten adem raken of kortademig worden. Tijdens een inspanning is het belangrijk dat u een gesprek kunt blijven voeren. Wees niet te angstig en probeer uw activiteiten steeds wat verder uit te breiden.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
Hier volgen enkele adviezen:
Pijnstillers Het is normaal dat de wond tot enkele weken na de operatie soms wat trekt en pijnlijk is. Het is belangrijk dat u voldoende pijnstillers gebruikt (Paracetamol) om zo gewoon mogelijk te kunnen bewegen, rechtop te kunnen zitten en diep te kunnen ademhalen. In de loop van de tijd trekt de pijn meestal weg.
Autorijden Pas na een week of zes na de operatie mag u weer autorijden. Om in acute verkeerssituaties goed te kunnen uitwijken, moet uw borstbeen namelijk genezen zijn. Probeer in het begin druk verkeer te vermijden en rijd niet te lang achter elkaar.
Werken Na inlichtingen te hebben gekregen van de cardioloog bepaalt de bedrijfsarts wanneer u weer aan het werk kunt. Meestal is dat na acht tot twaalf weken.
Wandelen Start met korte afstanden (bijv. blokje om). Probeer elke dag minstens een keer naar buiten te gaan. Breid het wandelen eerst uit in frequentie en vervolgens de loopafstand. Doe rustig aan bij kou en harde wind. Vraag of iemand met u mee wil lopen als u zich onzeker voelt.
Huishouden De eerste weken na ontslag uit het ziekenhuis mag u alleen licht huishoudelijk werk doen, zoals stoffen of koffiezetten. Na een week of acht kunt u uw gewone huishoudelijke bezigheden weer oppakken.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
Tillen De eerste weken mag u niet zwaar tillen. Als u moet tillen (bijvoorbeeld boodschappen), gebruik dan beide handen en probeer het gewicht zoveel mogelijk over links en rechts te verdelen.
Fietsen De eerste vier tot zes weken na uw ontslag uit het ziekenhuis mag u niet fietsen in het verkeer. Fietsen op een hometrainer is geen probleem. Start met buiten fietsen als er bij de fietstest geen bijzonderheden waren. Breid het fietsen eerst uit in frequentie en vervolgens in fietsafstand. Blijf de eerste tijd dicht bij huis. Houd rekening met kou en harde wind.
Vakantie U kunt met vakantie wanneer u zich daar zelf weer toe in staat acht. Bent u van plan een verre reis te maken, overleg dan met uw cardioloog.
Seksualiteit De onzekerheid over uw lichamelijk functioneren kan gevolgen hebben voor uw seksuele relatie. Er zijn ook bepaalde medicijnen die invloed kunnen hebben op de potentie. Medisch gezien moet het meestal mogelijk zijn om seksueel contact te hebben met elkaar. Als u zonder problemen kunt traplopen, dan kunt u zonder bezwaar ook weer seksueel actief zijn. Traplopen is voor het hart namelijk ongeveer even inspannend.
Contactsporten/tennis/bowlen/zwemmen In verband met de genezing van het borstbeen kunt u met sporten waarbij druk op het borstbeen wordt uitgeoefend, het beste zes tot acht weken wachten.
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal
VRAGEN Als u na het lezen van deze brochure of in de loop van de revalidatieperiode vragen heeft over het hartrevalidatieprogramma, kunt u contact opnemen met de secretaresse verpleegkundig coördinator hartrevalidatie. Zij is te bereiken op maandag en dinsdag van 8.00 uur tot 16.30 op nummer 0599- 654555.