Recht op blauwe plekken Symposium Zot van natuur 10 december 2015 Bruno Vanobbergen Kinderrechtencommissaris
Kinderrechtencommissariaat? Ombudswerk (de Klachtenlijn) Voor kinderen, jongeren, ouders en professionals Advies, bemiddeling en onafhankelijk klachtenonderzoek 0800 20 808 www.kinderrechten.be Advieswerk Voor alle materies die minderjarigen in Vlaanderen aanbelangen Vlaams Parlement www.kinderrechtencommissariaat.be
Het Kinderrechtenverdrag Opgebouwd rond drie groepen rechten: Protectie (bescherming) Provisie (voorzieningen) Participatie
Vier algemene principes:
Non-discriminatie Belang van het kind Recht op leven, overleven, ontwikkeling Recht om gehoord te worden
Artikel 31 van het VRK
“Elk kind heeft recht op rust en vrije tijd, om te spelen en op recreatie, en om deel te nemen aan kunst en cultuur. De overheid zorgt ervoor dat ieder kind gelijke kansen heeft om dit recht te realiseren en bevordert recreatieve, artistieke en culturele voorzieningen voor kinderen.”
General Comment VN-Comité artikel 31 Bekommernissen van het VN-Comité: Functionele benadering van kinderspel Moeilijke verhouding kinderen en de publieke ruimte School neemt een (te) sterke plaats in de tijdbesteding van kinderen in Kolonisatie van de kindertijd Te veel kinderen vallen uit de boot
“Recht op spel en ontspanning is even belangrijk als eten en drinken”
General Comment VN-Comité artikel 31 Bekommernissen van het VN-Comité: Functionele benadering van kinderspel Moeilijke verhouding kinderen en de publieke ruimte School neemt een (te) sterke plaats in de tijdbesteding van kinderen in Kolonisatie van de kindertijd Te veel kinderen vallen uit de boot
“Recht op spel en ontspanning is even belangrijk als eten en drinken”
Waar spelen kinderen? Jongens 1989
2008
Meisjes 1989
2008
Op de koer of in de tuin
95,1
87,6
93,6
91,3
Bij vriendjes thuis
75,4
85,8
76,3
88,3
Binnenshuis
88,4
76,7
87,7
79,4
Op het terras
63,9
67,5
69,9
74,3
In een speeltuin
56,3
67,3
56,4
67,9
Op straat, park, plein
53,4
61,4
47,0
54,3
In een bos of weide
69,9
60,4
60,9
47,6
Bron: Onderzoek naar (Buiten)speelgedrag in tijdsperspectief bij 6- tot 14-jarigen, KULeuven
General Comment VN-Comité artikel 31 Bekommernissen van het VN-Comité: Functionele benadering van kinderspel Moeilijke verhouding kinderen en de publieke ruimte School neemt een (te) sterke plaats in de tijdbesteding van kinderen in Kolonisatie van de kindertijd Te veel kinderen vallen uit de boot
“Recht op spel en ontspanning is even belangrijk als eten en drinken”
Artikel 31 – Charter voor scholen Krijgen we 31 minuten meer speeltijd Is spelen ook leren Is er veel aandacht voor speelse en creatieve activiteiten tijdens de lessen
Is binnenblijven nooit een straf Vermijden we bijles tijdens de pauzes
Hebben we huiswerkvrije dagen Is er ook ruimte voor kinderen uit de buurt
General Comment VN-Comité artikel 31 Bekommernissen van het VN-Comité: Functionele benadering van kinderspel Moeilijke verhouding kinderen en de publieke ruimte School neemt een (te) sterke plaats in de tijdbesteding van kinderen in Kolonisatie van de kindertijd Te veel kinderen vallen uit de boot
“Recht op spel en ontspanning is even belangrijk als eten en drinken”
Maak samen met je kinderen regels voor het spelen op de trampoline. Bedenk goed wat jouw kind aan kan, welke stunts wel en welke stunts niet mogen. Laat kinderen geen stunts doen als er meerdere kinderen op de trampoline zijn. Bedenk een maximum aantal kinderen op de trampoline en wat er dan wel/niet mag. Laat kinderen niet met andere attributen op de trampoline. Spring alleen wanneer het springdoek droog is en er niet te veel wind staat. Laat kinderen rekening houden met kleinere kinderen. Laat kinderen van de trampoline afklimmen en niet afspringen. Trampolines hoger dan vijftig centimeter zijn niet geschikt voor jonge kinderen. Laat een laddertje of andere opstap niet bij de trampoline staan als je jonge kinderen hebt. Bron: www.veiligheid.nl
General Comment VN-Comité artikel 31 Bekommernissen van het VN-Comité: Functionele benadering van kinderspel Moeilijke verhouding kinderen en de publieke ruimte School neemt een (te) sterke plaats in de tijdbesteding van kinderen in Kolonisatie van de kindertijd Te veel kinderen vallen uit de boot
“Recht op spel en ontspanning is even belangrijk als eten en drinken”
“Als burgemeester word ik geconfronteerd met de vraag van 4 gemeenteraadsleden om kinderen met een karakterstoornis te weren uit de gemeentelijke speelpleinwerking. Tot nu toe zochten we bij mogelijke problemen met kinderen altijd in overleg met de ouders naar een oplossing. Nu stelt men voor om hen zonder meer te weigeren. Graag uw hulp aub.”
General Comment VN-Comité artikel 31 Voorwaarden:
Vrij van stress Vrij van sociale uitsluiting Geweldloos milieu Veilige en gezonde omgeving Gelegenheid tot rust Beschikken over vrije tijd zonder andere verplichtingen Tijd en ruimte zonder controle van volwassenen/zonder begeleiding Kansen tot communicatie en interactie Ruimte tot verbeelding Aandacht voor culturele en artistieke erfgoed Aandacht voor sport en spel
“Vrije tijd veronderstelt een grote mate van autonomie. Vrije tijd zou kunnen gezien worden als tijd waarover je niet ter verantwoording geroepen wordt of kan worden” (in: “Over vrijbuiters en ankertijd”, p. 73)
Tussen ankertijd en vrijbuiterij (2013) Ankertijd: Belang van houvast en herkenbaarheid van de omgeving Belang van een zekere samenhang in het dagverloop Structuur geeft veiligheid en geborgenheid
Vrijbuiterij Belang van verbeeldbaarheid van tijd Belang van eigen tijd, tijd die kinderen zelf kunnen bestemmen
“Het gaat in opvoeding om vrije tijd en men is pedagogisch werkzaam wanneer men vrije tijd maakt. Experten en deskundigen hebben eigenlijk geen vrije tijd. Hun tijd is die van de ontwikkeling, of het groeien. Dat wil zeggen het is tijd die bepaald is, die een bestemming heeft en die men ook zo precies mogelijk tracht te bepalen.” Jan Masschelein
Groen speelweefsel Speelweefsel = •
een netwerk van publieke plekken en verbindingen die betekenis hebben voor kinderen
•
omvat zowel formele speelplekken die speciaal ontwikkeld zijn voor kinderen als informele speelruimte en bespeelbare publieke ruimte waar kinderen medegebruikers zijn
•
Deze plekken moeten voor kinderen – liefst op eigen kracht – bereikbaar zijn.
•
Er moet voldoende aandacht gaan naar veiligheid maar ook naar beleefbaarheid en speelwaarde.
Noten om te kraken Speelkansen versus natuurwaarden (betekenis dieptescan Kind & Samenleving) Formele en informele speelruimte Veiligheid en aansprakelijkheid versus avontuurlijkheid
Meer info: www.k-s.be