RECHT & MEDIA IN EEN DEMOCRATISCHE RECHTSSTAAT WIE BEWAAKT DE WAAKHOND?
S. Lust en P. Luypaers (eds.) C. Baekeland - P. Deltour- D. Stevens - F. Voets - K. Wauters
2010
IIII
GAP
die Keure
INHOUDSTAFEL
INHOUDSTAFEL
WOORD VOORAF
V
OP WELK NIEUWS HEEFT HET PUBLIEK RECHT? DE RELATIE TUSSEN DE DERDE EN DE VIERDE MACHT Koen Wauters
I
I.
1
Inleiding
II. Informatieplicht A. Wie selecteert uit dat aanbod? B. Op basis van welke criteria gebeurt de selectie'? C. Het belang van publiek of vermarkting? D. Meer justitie in het nieuws E. Correct en helder informeren Algemene principes Het moeilijke werk van de gerechtsjournalist in strafdossiers
2 2 3 4 5 6 6 6
III. De vierde macht De relatie tussen de derde en de vierde macht
7 8
SLOT
11
GOED NIEUWS? ONAFHANKELIJKE REDACTIES EN PROFESSIONELE JOURNALISTEN ALS WAARBORG VOOR KWALITEITSMEDIA Pol Deltour
13
Woelige mediatijden
13
Opeenvolgende revoluties
14
De maatschappelijke rol van de media
17
Pluralisme en kwaliteit in gevaar
19
Kwaliteit is mensenwerk
21
Mediahuizen: blijven investeren en beter managen
23
De overheid: van onthoudingsplicht naar zorgplicht
25
Epiloog: de journalist van de toekomst
27 VII
INHOUDSTAFEL
KWALITEITSNORMEN EN TOEZICHT IN DE MEDIA David Stevens
29
Synthese
29
I.
29
Inleiding
II. Kwaliteitsnormen uit het Vlaams mediadecreet A. Toepassingsgebied B. Kwaliteitsnormen van toepassing op alle omroepdiensten 1. Algemene bepalingen 2. Beperkingen inzake commerciële communicatie 3. Uitbreiding: recht op vrije nieuwsgaring en korte nieuwsverslagen 4. Indirecte toets: recht van antwoord en recht van mededeling C. Specifieke kwaliteitsnormen voor radiodiensten 1. Begrippenkader 2. Verplichtingen voor lineaire radiodiensten a. Landelijke radio-omroeporganisaties b. Regionale radio-omropeorganisaties c. Lokale radio-omroeporganisaties 3. Verplichtingen voor overige radio-omroeporganisaties en niet-lineaire radiodiensten D. Specifieke kwaliteitsnormen voor televisiediensten 1. Begrippenkader 2. Verplichtingen voor alle televisiediensten a. Particuliere lineaire televisiediensten b. Particuliere niet-lineaire televisiediensten E. Specifieke regels voor dienstenverdelers 1. Begrippenkader 2. Beperkingen van aansprakelijkheid 3. Doorgifteverplichtingen
30 30 32 32 32
III. Specifieke kwaliteitsnormen voor de openbare omroep A. Maatschappelijk doel, openbareomroepopdracht en financiering B. Decretale kwaliteitsnormen voor de programma's 1. Algemeen 2. Sociaaleconomische onderwerpen C. Beheersovereenkomst en kwaliteit 1. Decretaal kader 2. Kwaliteitsnormen van de VRT volgens de beheersovereenkomst a. Algemeen b. Het kwaliteitsbeleid c. De performantiemaatstaven en rapporteringsverplichtingen D. Toezicht op de naleving van de beheersovereenkomst 1. Raad van bestuur en algemene vergadering
42 42 44 44 44 44 44
VIII
34 34 35 35 36 36 37 37 38 38 38 39 39 40 40 40 41 42
45 45 46 47 48 48
_
2. 3. 4.
INHOUDSTAFEL
Gemeenschapsafgevaardigde Interne audit. Rekenhof en audit van de Vlaamse gemeenschap Vlaamse Regulator voor de Media
48 49 50
IV. Toezicht inzake mediabeleid: Vlaamse Regulator voor de Media A. Oprichting en statuut 1. Achtergrond 2. Kaderdecreet bestuurlijk beleid 3. Statuut van de VRM a. Algemeen b. Structuur c. Werking en toezicht B. Bevoegdheden van de kamers 1. Algemene kamer 2. Kamer voor onpartijdigheid en bescherming van minderjarigen
50 50 50 52 55 55 57 59 62 62 64
JOURNALISTIEK ETHIEK EN ALTERNATIEVE GESCHILLENBESLECHTING: DE RAAD VOOR DE JOURNALISTIEK Flip Voets
67
Straatsburg en de persvrijheid
67
Straatsburg en de journalistieke ethiek
69
'Media accountability systems'
71
De Vlaamse Raad voor de Journalistiek
74
Zelfregulering en alternatieve conflictbeslechting
76
HET RECHT OP EERBIEDIGING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER ALS WAAKHOND VAN DE "MEDIACRATIE" Christophe Baekeland
81
I.
81
Inleiding
II. De A. B. C.
media en haar expressievrijheid De vrijheden van meningsuiting en drukpers Wat is een "mening"? Hoe kritisch mag de media zijn?
82 82 82 84 IX
INHOUDSTAFEL
III. De confrontatie van de media met de persoonlijke levenssfeer A. Het begrip "persoonlijke levenssfeer" B. Draagwijdte van de persoonlijke levenssfeer 1. "The right to be left alone" 2. De relationele privacy 3. Het recht op integriteit a. Draagwijdte van het begrip "integriteit" b. Integriteit en de media 1) Laster 2) Naamsvermelding en recht op afbeelding 3) Wat met een preventief verbod? a. Principe van artikel 25 Gw. b. De kortgedingprocedure c "Erosie" van het verbod op preventieve beperkingen 4) Racisme, integriteit en persoonlijke levenssfeer: een complexe trilogie 4. De informationele privacy a. Inleiding b. Verwerking van persoonsgegevens en de media 1) Inleiding 2) Vereisten voor een rechtmatige verwerking a. De toelaatbaarheid b. Het finaliteitsbeginsel c. De proportionaliteit d. Verplichting tot kwaliteit en transparantie 3) Nuancering voor de media a. Reden b. Relativering van de toestemming bij bekende personen c. De media incognito d. Relativering van het toegangs-, correctie- en verbodsrecht van de betrokkene e. Een soepelere aangifte van verwerking en internationale doorgifte C. Het journalistieke bronnengeheim en de persoonlijke levenssfeer 1. Langzame totstandkoming 2. Wie beschermt de WJB? 3. Wat beschermt de WJB? 4. De relativiteit van het journalistieke bronnengeheim 5. Het journalistieke bronnengeheim: een contradictie vanuit het oogpunt van de persoonlijke levenssfeer IV. Besluit
85 85 87 87 88 90 90 91 91 92 93 93 93 94 95 96 96 97 97 97 97 97 98 98 99 99 100 100 101 101 103 103 104 106 107 108 109
