Rapport vitaal. Luxwoude

Rapport vitaal Luxwoude

Luxwoude November 2010

INHOUDSOPGAVE

INLEIDING ------------------------------------------------------------------------------------- 2 DE HUIDIGE SITUATIE ------------------------------------------------------------------------

2

VERWACHTE BEVOLKINGSGROEI LUXWOUDE KOMENDE 10 JAAR. ---------------- 3 CONCLUSIES BENODIGDE VOORZIENINGEN VOOR DE KOMENDE 10 JAAR. ------ 4 OPLOSSINGSALTERNATIEVEN ------------------------------------------------------------- 5 KEUZE OPTIES EN HAALBAARHEID ------------------------------------------------------- 6 CONCLUSIES --------------------------------------------------------------------------------- 7 HOE NU VERDER ----------------------------------------------------------------------------- 7

Rapport “Vitaal Luxwoude”. Pagina: 1

I NLEIDING De dorpsvoorzieningen in Luxwoude zijn al langere tijd onderwerp van discussie. Al gedurende 15 jaar is de basisschool te klein. Bij de bouw, ongeveer 25 jaar geleden waren er ongeveer 30 kinderen en momenteel zijn het er bijna 60! Ten tweede is het dorpshuis dringend aan grootonderhoud toe. De discussie over de dorpsvoorzieningen loopt al een aantal jaren maar heeft twee jaar stil gelegen omdat de gemeente eerst een integrale visie met betrekking tot alle dorps-voorzieningen in Opsterland wilde ontwikkelen. Die “visie” is onlangs verschenen. In het separaat verschenen rapport “Hoe vitaal is Opsterland eigenlijk?” hebben we onze opmerkingen met betrekking tot “Vitaal Opsterland” weergegeven. Voor u ligt hier het rapport “Vitaal Luxwoude”. Hierin geven we aan welke voorzieningen wij als dorp nodig hebben. Dit rapport begint beschrijft eerst de huidige situatie. Vervolgens hebben we een analyse gemaakt van de demografische ontwikkelingen, en hebben we nagedacht over de vraag wat deze demografische ontwikkelingen betekenen voor de dorpsvoorzieningen. We sluiten af met een aantal conclusies en doen een voorstel hoe het nu verder moet. DE HUIDIGE SITUATIE

Luxwoude is een zeer actief dorp van 435 inwoners met veel saamhorigheid en gemeenschapszin. Het is vooral ook een jong dorp dat dit jaar is uitgebreid met 4(!) starterswoningen. Het dorp kent twee dorpsvoorzieningen, de school en het dorpshuis. Beide voorzieningen komen in dit rapport uitgebreid aan bod. De school. Eind jaren ‘80 van de vorige eeuw is de huidige school gebouwd ter vervanging van een oud schoolgebouw dat meer dan 100 jaar dienst had gedaan. Bij de bouw is gekozen voor een semipermanent gebouw (levensduur ongeveer 25 jaar) . Er is op basis van de gegevens van toen en de toenmalige bezetting van de school gekozen voor een 2-klassige school. (Inpandig was sprake van 2 klassen waarvan één kon worden uitgebreid tot een speel-werklokaal door een stuk van de hal er bij te betrekken). Rond 1994 heeft er een interne verbouwing plaats gevonden waarbij de gemeenschappelijke hal grotendeels werd opgeofferd voor een derde lokaal. Dit had te maken met een stijging van het leerlingenaantal. De school is echter qua inhoud niet groter geworden. Om onbegrijpelijke redenen is in die periode de school wel aangemerkt als een drie-klassige school, maar is er in administratieve zin geen sprake meer van een semipermanent gebouw. Het gebouw veranderde qua bouw niet. Het aantal kinderen schommelt al een aantal jaren tussen de 50 en 60. In 2009 heeft de gemeente een kleine unit bij de school geplaatst zodat de directeur meer ruimte heeft voor zijn administratie en er in school iets meer ruimte kwam voor de individuele begeleiding van kinderen. Een echte oplossing voor de krapte op school was dit echter niet. Bouwkundig is de school in redelijke staat. De isolatie is echter slecht (enkel glas en nauwelijks dakisolatie ) en de luchtkwaliteit is ondanks diverse maatregelen ook nu nog onvoldoende. Daarom staan de voordeur en de ramen in de lokalen vaak open hetgeen weer leidt tot hogere stookkosten. Het dorpshuis. Het huidige dorpshuis is halverwege de jaren ’90 door zelfredzaamheid en de gemeenschapszin van bewoners van Luxwoude gebouwd. Het is grotendeels gebouwd op basis van noodlokaal-units afkomstig van de christelijke school in Wijnjewoude. Met het opknappen van de units uit Wijnjewoude, de aanschaf van een paar extra units en het reeds bestaande sportgebouwtje was het voor ons mogelijk het dorpshuis te realiseren. Bij de realisatie is afgesproken dat de gemeente zou zorgen voor het groot onderhoud en dat het klein onderhoud voor het dorpshuis was. Wij moeten constateren dat momenteel groot onderhoud dringend nodig is. En dat de gemeente conform afspraak de afgelopen periode weinig tot geen onderhoud heeft gepleegd aan ons dorpshuis. Gevolg: slechte isolatie, weinig ventilatie mogelijkheden en stijgende energiekosten. Kortom geen energiezuinig gebouw. Het dorpshuis heeft vanaf de opening een centrale plek gekregen in het dorpsleven. Een groot aantal verenigingen maakt er gebruik van en gemiddeld zijn er zo’n 60 vrijwilligers actief in en rond het dorpshuis. In financiële zin is het dorpshuis van het begin af exploitabel geweest. We merken nu dat de exploitatie onder druk komt te staan. Gelukkig voor de exploitatie wordt het dorpshuis zeer regelmatig gehuurd door de school die immers veel te krap in haar jasje zit.


L UXWOUDE DE KOMENDE 10 JAAR. Hiernaar is onderzoek gedaan door Gerard Hoogendijk, Paul Baars en Otto Hoekstra. Zij hebben dit gedaan, op basis van cijfers vanuit de gemeente Opsterland. Er is een bezoek gebracht aan het gemeentehuis in Beetsterzwaag, waarbij de gegevens zijn verkregen. Tevens zijn de cijfers vanuit het Centraal Bureau voor Statistiek geraadpleegd en verwerkt in de cijfers. Voor het berekenen van de bevolkingsgroei en/of krimp is dit team voor de jaren 2000 t/m 2010 uitgegaan van de cijfers zoals die door de gemeente Opsterland zijn verstrekt. Om een prognose tot 2020 te kunnen doen zijn de regionale prognose-kerncijfers van het CBS genomen, welke verwachten dat er in 2020 30.658 inwoners in de gemeente Opsterland wonen. Na het percentage groei / krimp tussen 2000 en 2010 te hebben berekend kon op basis van de prognose van het CBS het percentage groei/krimp voor de periode 2010 t/m 2020 worden uitgerekend voor zowel de gehele gemeente Opsterland als voor Luxwoude. VERWACHTE BEVOLKINGSGROEI

Bevolkingsontwikkeling Gemeente Opsterland 2000-2010 (prognose 2020) tot 19 jr Leeftijd 2000 % 2010 % 2020* 0-4 1887 -9,33 1711 -4,07 1641 5-9 1918 +6,47 2042 +2,82 2100 10-14 1980 +4,29 2065 +1,87 2103 15-19 1870 +1,87 1905 +0,8 1920

Bevolkingsontwikkeling Luxwoude 2000-2010 (prognose 2020) tot 19 jr Leeftijd 2000 % 2010 % 2020* 0-4 24 +29,16 31 +12,73 35 5-9 28 +35,71 38 +15,59 44 10-14 21 +19,05 25 +8,31 27 15-19 20 +45,00 29 +19,65 35 Totaal 93 123 141

Bevolkingsontwikkeling 2000-2010 (prognose 2020) alle leeftijden 2000 % 2010 Luxwoude 359 +16,4 418 Opsterland 28.674 +4,75 30.037

% +7,16 +2,07

2020* 448 30.658

Deel van de bevolking gemeente Opsterland dat woont in Luxwoude: Jaar Aantal % gem. Opsterland 2000 359 1,32 2010 418 1,43 2020* 448 1,45 * cijfers gebaseerd op de regionale prognose kerncijfers; 2009-2040 van het CBS Uit deze gegevens blijkt dat er in de komende jaren een afvlakkende groei te verwachten is waarbij Luxwoude echter ruim boven het gemeentelijke percentage blijft uitstijgen. Het aantal kinderen op de


basisschool zal dus ook de komende tien jaar groeien, zij het dat de stijging minder spectaculair zal zijn dan we de afgelopen tien jaar hebben gezien. Per 1 oktober jl. was het aantal kinderen op de basisschool 54. Op 1 oktober 2020 zal dit volgens deze prognose 58 kinderen zijn. De jaren daarna zijn niet verder bekeken omdat de onzekerheid over de juistheid van de voorspelling te groot wordt. Immers, niemand kan zo ver vooruit kijken. Een daling van het aantal kinderen na 2020 verwachten wij echter niet. CONCLUSIES BENODIGDE VOORZIENINGEN VOOR DE KOMENDE 10 JAAR. De komende 10 jaar zijn de huidige basisschool en het dorpshuis een vereiste voor de leefbaarheid in Luxwoude. Het is ondenkbaar en niet acceptabel dat één van deze voorzieningen zou komen te vervallen. Hiervoor hebben we de volgende motivatie: 1. Door de aanwezigheid van de school blijft Luxwoude een aantrekkelijk woondorp. Bij het verdwijnen van de school wordt het dorp minder aantrekkelijk voor gezinnen met (jonge) kinderen, of starters (die mogelijk nog een gezin willen stichten in de toekomst). Hierdoor zullen deze gezinnen op den duur misschien verdwijnen uit het dorp. Dit zijn ook mensen die het clubleven in het dorpshuis voor een belangrijk deel mede mogelijk maken. Bij het vertrek / ontbreken van deze gezinnen, zal het moeilijker worden het verenigingsleven en dus het dorpshuis in stand te houden. 2. Bij het ontbreken van een school in het eigen dorp (Luxwoude), zullen de kinderen naar andere scholen in de omgeving gaan (bv. Langezwaag, Tijnje, Gersloot). Hier door wordt Luxwoude een dood dorp. 3. In het dorp kunnen de meeste kinderen veilig zelfstandig naar school lopen of fietsen. Zo kunnen ze al vroeg op een veilige manier leren omgaan met verkeer. Dat zal niet kunnen als de kinderen naar bv. Langezwaag op school gaan. De kleuters zullen langer achterop mee liften, of zelfs met de auto naar school gebracht worden. Ook de wat oudere kinderen kunnen niet zelfstandig naar school, i.v.m. gevaarlijke rondweg, gebrek aan fietspaden, etc. In de praktijk zal het er zeker op neer komen dat kinderen veel vaker met de auto naar school gebracht gaan worden. Dat is tevens een extra belasting van het milieu. 4. Het aantal kinderen zal de komende tijd licht blijven stijgen. Luxwoude blijft een flink eind verwijderd van de absolute ondergrens van 23 leerlingen en blijft zelfs boven het punt (45 leerlingen) waarop de exploitatiekosten van de school negatief zouden worden voor het schoolbestuur( er hoeft dus volgens de huidige maatstaven geen geld bij). 5. Een kleine school maakt dat de kinderen socialer met elkaar omgaan. Iedereen kent elkaar, ook de kinderen van groep 8 kennen de kleintjes in groep 1 en 2. De kinderen leren om rekening met elkaar te houden. Op grote scholen kennen de kinderen alleen de kinderen uit de eigen groep, die net zo oud zijn, en in dezelfde ontwikkelingsfase zitten. Op een kleine school leren de kinderen dat niet iedereen tot hetzelfde in staat is; dat de kinderen uit de verschillende groepen in verschillende ontwikkelingsfasen zitten, met de daarbij behorende verschillende kwaliteiten. Er worden een aantal projecten met de hele onderbouw/bovenbouw of zelfs de hele school ondernomen, waarin de kinderen dus leren samen te werken met de kinderen uit de andere groepen, met hun specifieke vaardigheden. Ze leren dus ook om deze vaardigheden te benutten, om samen tot een goed resultaat te komen. 6. Bij het verdwijnen van de school, verdwijnt er een belangrijk ontmoetingspunt binnen het dorp. 7. Het bespaart kosten voor verbouw van andere scholen (Langezwaag) 8. Zonder school in Luxwoude is de exploitatie van het dorpshuis op langere termijn niet mogelijk. 9. Het dorpshuis vervult een belangrijke rol bij het versterken van de samenhang in het dorp. Vrijwel alle activiteiten vinden plaats in of rond het dorpshuis. Bovendien is het dorpshuis de broedplaats van nieuwe ideeën en gedachten die vaak ook nog uitgevoerd worden. 10. Het dorpshuis heeft de afgelopen 15 jaar bewezen exploitabel te zijn. Voor overige voorzieningen (sport, zorg) is Luxwoude momenteel te klein. Dat wil niet zeggen dat er niet helemaal niets gebeurt, maar het zal dan zeer kleinschalig blijven. (aanschaf AED bijvoorbeeld.) Rapport “Vitaal Luxwoude”. Pagina: 4

O PLOSSINGSALTERNATIEVEN. We hebben eerder in het rapport aangegeven dat we op dit moment diverse problemen hebben. In dit hoofdstuk beschrijven we hoe we die problemen het beste kunnen oplossen. Om daar achter te komen hebben we een tweetal discussiebijeenkomsten georganiseerd, waarop op beide avonden een opkomst was van gemiddeld 50 personen. De avonden zijn zeer constructief verlopen. We zijn begonnen met het samenstellen van een groslijst van mogelijkheden. Die groslijst zag er zo uit: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Zowel school als dorpshuis op termijn sluiten School sluiten, dorpshuis verkleind voortzetten. Huidige school handhaven, dorpshuis renoveren. Huidige school handhaven maar uitbreiden met één lokaal. Huidige school handhaven maar één klas in dorpshuis. Huidige school handhaven maar kleuters naar Langezwaag. School en dorpshuis combineren. Nieuwe school, dorpshuis renoveren. Nieuwe school, nieuw dorpshuis. Dorpshuis slopen en nieuwe school. Dorpshuis in de bestaande school. School nieuw bouwen. Nieuwe leerlingen gaan naar Langezwaag.

Vervolgens is de vraag aan de zaal gesteld welke mogelijkheden dermate van de werkelijkheid afstonden dat verdere bespreking niet zinvol was. Na de nodige discussie bleven er uiteindelijk 5 te bespreken mogelijkheden over namelijk: 1. 2. 3. 4. 5.

Huidige school handhaven maar uitbreiden met één lokaal. Huidige school handhaven maar één klas in dorpshuis. School en dorpshuis combineren. Nieuwe school, dorpshuis renoveren. Dorpshuis in de bestaande school. School nieuw bouwen.

Deze vijf mogelijkheden zijn besproken in vijf werkgroepen. Het leidde tot een samenvatting zoals in onderstaand schema aangegeven. Vervolgens is aan de zaal gevraagd door middel van stickers aan te geven welke van de vijf mogelijkheden men het meest nastrevenswaardig vond. Er staken daarbij twee alternatieven met kop en schouder boven de rest uit namelijk de punten 1 en 2. De opdracht aan Plaatselijk Belang was om deze twee opties verder uit te werken. optie

School

Dorpshuis

Beoordeling werkgroep

1

Huidige gebouw handhaven en uitbreiden met 1 lokaal Nieuw, geïntegreerd met DH huidige school handhaven met 1 klas in dorpshuis

Renoveren

lage kosten; creëert ruimte in kleine binnenruimtes en hal ontbreken school; school blijft één geheel nog in School

Nieuw

Renoveren

2

3

4

5

Stickers

Nieuw. multifunctioneel, financieel planning, communicatie Geïntegreerd met kosten verdelen, mix van jong school en oud Renoveren kinderen blijven in het dorp, personele bezetting verdeeld over ruimtetekort op school locaties, 1 leerkracht alleen, 2 locaties opgelost, betere ondersteuning doelgroep, tussentijds opvang

school: duurzaam gebouw met wensbare indeling en voldoet aan alle normen; dorpshuis: is visitekaartje voor het dorp en we kunnen door gebruik duurzame materialen jaren vooruit Nieuwe school op Dorpshuis in school:naar wens, ijsbaan plaats dorpshuis bestaande school bruikbaar als sportveld/speelveld, tijdens nieuwbouw geen hinder voor schoolgaande kinderen, altijd in gebruik,; dorpshuis:lage renovatiekosten

83 113

18

Nieuwe school lijkt financieel niet haalbaar.

2

tijdens de 2 locaties (EP. Kosten); huidige school te klein voor dorpshuis

2


.KEUZE OPTIES EN HAALBAARHEID. De beste twee opties hebben we nader uitgewerkt. Optie 1: De school uitbreiden met één lokaal en het dorpshuis renoveren Het idee is om bij de school ruimte te zoeken voor een extra lokaal of een bestaand lokaal aanmerkelijk uit te breiden. In onze berekeningen schatten we deze uitbreiding op 80m2 dus een kostenpost van €80.000,- (€1000,- per m2). Voor het dorpshuis is al eerder onderzoek gedaan. Het plan zoals het daar eerder is ontwikkeld en doorgerekend betrof voornamelijk het vervangen van de units door stenen, goed geïsoleerde muren en het ombouwen van de kleedruimten tot een multifunctionele ruimte. De kosten daarvan zijn globaal begroot op €300.000,-. Voordelen: 1. Het is vrij snel te realiseren. 2. Beheer blijft volgens bestaande regels. Nadelen: 1. Flexibiliteit voor de toekomst is geringer. Je blijft immers zitten met twee gebouwen. 2. De uitbreiding van de school heeft een tijdelijk karakter. Over een aantal jaren moet je dus weer iets doen. 3. Dorpshuis raakt een stuk van haar inkomsten kwijt. 4. Er is geen oplossing voor het te kleine schoolplein. 5. De gezamenlijke exploitatiekosten zijn hoger (twee gebouwen) 6. De huidige gebouwen zijn niet milieuvriendelijk. Dit wordt met deze optie niet structureel opgelost. De energielasten blijven relatief hoog. Voorlopige financiële raming: School Kosten €80.000,- Schatting. Dekking

Totaal dekking

€75.000,-

€75.000,-

Onderwijs vernieuwingsgelden

Dorpshuis €300.000.- Is eerder berekend. €140.000,€75.000,€25.000,€60.000,€300.000,-

Toezegging gemeente dorpshuizen fonds Prov. Fryslân Fondsen Zelfwerkzaamheid

uit

De voorlopige conclusie is dat dit dus financieel haalbaar blijkt zonder al te grote extra financiële bijdrage van de gemeente. Optie 2: Dorpshuis en school combineren Het idee is om het dorpshuis te renoveren en tegelijk bij het dorpshuis ruimte te scheppen voor de school. Sommige ruimten kunnen dan gezamenlijk gebruikt worden. Overdag is immers de school de hoofdgebruiker, ’s avonds het dorpshuis. Wij gaan er van uit dat voor de school op zich ongeveer 200 m2 nodig is (de oppervlakte van de huidige school). Door het medegebruik van het dorpshuis is de totale gebruiksoppervlakte ook voor de school meer dan de norm van 366m2. We hebben navraag gedaan naar de kosten per vierkante meter school. Ons is verteld dat de kosten ongeveer €1000, - per m2 BVO (Bruto Vloer Oppervlakte) bedragen. Dit bedrag is exclusief de grond, die bij deze optie al in eigendom is van de gemeente. Voordelen: 1. Ruimten kunnen optimaal gebruikt worden. Kostenefficiënt dus. 2. De ontmoetingsfunctie wordt versterkt. Omdat er sprake is van één plek vindt er meer ontmoeting plaats. 3. Er kan meer toekomstgericht gebouwd worden. Is een klaslokaal niet meer nodig dan kan de ruimte ingezet worden voor iets anders. 4. Het levert ruimte op voor een drietal woningen !!! Er moet dan wel onderzocht worden welke woonbehoefte er op dat moment is. 5. Het schoolpleinprobleem is opgelost. Men heeft immers een heel activiteitenterrein ter beschikking.


6. Door een gedeeltelijk nieuw gebouw te realiseren is het mogelijk het gebouw zo optimaal mogelijk energie zuinig te maken. De exploitatiekosten vallen allen al daardoor lager uit. Nadelen: 7. Het beheer is wat lastiger te regelen door het verschillende gebruik. Er zijn echter in den lande voldoende voorbeelden hoe dit geregeld kan worden. 8. We krijgen te maken met de geluidsgrens van de A7. Daarvoor zijn echter voldoende creatieve oplossingen voorhanden. 9. Misschien zijn infrastructurele maatregelen nodig door de toename van het verkeer op één plek. Voorlopige financiële raming: School + dorpshuis Kosten €200.000,- Kosten voor drie schoollokalen (exclusief grond). €300.000,- Renovatie dorpshuis €55.000,- Extra kosten in verband met geluid of infrastructurele maatregelen. Totaal €555.000,kosten Dekking

Totaal dekking

€75.000,€140.000,€75.000,€25.000,€60.000,€180.000,€555.000,-

Onderwijs vernieuwingsgelden Toezegging gemeente uit dorpshuizen fonds Prov. Fryslân Fondsen Zelfwerkzaamheid Verkoop grond huidige school

200 m2 x €1000,-

1200 m2 x €150,-

Ook hier trekken wij de voorlopige conclusie dat dit financieel haalbaar is, zonder dat er sprake is van een al te grote financiële bijdrage van de gemeente. CONCLUSIES. 1. Luxwoude kiest voor het in stand houden en verbeteren van twee dorpsvoorzieningen, de school èn het dorpshuis. 2. Op basis van de demografische ontwikkeling van de komende tien jaar kunnen beide dorpsvoorzieningen prima functioneren. Ze zijn bovendien financieel haalbaar. 3. Omdat het leerlingen aantal van de school de komende 10 jaar iets zal stijgen, boven de huidige bezetting behoeft de school uitbreiding. Dit is geen overbodige luxe, gezien de krappe behuizing op dit moment. 4. Het dorpshuis als voorziening moet nodig gerenoveerd worden en heeft een aanpassing nodig in verband met het huidige en toekomstige gebruik. 5. Er is voorlopig een voorkeur voor de tweede optie (combinatie van school en dorpshuis) op basis van de geschetste voor- en nadelen. De andere optie (school uitbreiden, dorpshuis renoveren) lijkt echter ook een haalbare mogelijkheid. Vandaar dat we het verstandig vinden op dit moment nog geen keuze te maken, maar beide opties nader te onderzoeken. HOE NU VERDER. We stellen aan de raad voor om beide opties extern door deskundigen te laten onderzoeken . De kosten van een dergelijk onderzoek bedragen naar schatting €10.000,-. Dit verdiepingsrapport moet de bouwstenen opleveren voor een keuze tussen de beide opties. Het dorp is bereid zelf het voortouw te nemen bij het benaderen van een extern bureau uiteraard met een grote betrokkenheid van de gemeente bij dit proces. We gaan er van uit dat een dergelijk rapport er binnen twee maanden kan zijn. Begin maart kunnen we dan de uitgewerkte keuze aan raad en college presenteren. Rapport “Vitaal Luxwoude”. Pagina: 7

Rapport vitaal. Luxwoude

Recommend Documents