Rapport AZC Ten Boer, locatie Verlaatweg
Versie: 3 mei 2016 Vastgesteld door het college van B&W in de vergadering van 3 mei 2016
Inhoudsopgave
1. Inleiding………..…………………………………………………………..………..…………………………..………….. 3 2. Participatie en reacties….…………………………………………………………………………….………………. 3 3. Reacties van algemene aard………………………………………………………………………….…………….. 3.1 Azc overstijgende vragen en opmerkingen……………………………………………….…………………. 3.2 Integratie vluchtelingen……………………………………………………………………….……………………… 3.3 Azc in relatie tot bredere gebiedsontwikkeling……………………………………..………….………….
4 4 4 4
4. Locatie…………………………………………………………………………………………………………………………. 4.1 Locatiekeuze……………………………………………………………………………………………………………….. 4.2 Inrichting locatie………………………………………………………………………………………………………….. 4.3 Ligging t.o.v. Dijkshorn/Innersdijk………………………………………………………………………………..
5 5 5 5
5. Openbare orde en veiligheid……………………………………………………………………………………….. 5.1 Veiligheid buurtbewoners………………………………………..…………………………………………………. 5.2 Veiligheid – Leefbaarheid……………………………………………………………………………………………. 5.3 Meer politie / permanente politiepost……………………………………………………………………….. 5.4 Grootte azc……………………………………………………………………………………..………………….………. 5.5 Het leven in een azc en zijn bewoners.……………………………………………………………….……….
6 6 6 7 7 8
6. Verkeer en openbare ruimte…………………………………………………………………..….….………….. 9 7. Onderwijs………………………………………………………………………………………………………..………….. 9 8. Overig…………………………………………………………………………………………………………………….……. 8.1 Ervaringen met een azc in het verleden………………………………………………………………………. 8.2 Sociaal & Financieel beleid gemeente Ten Boer………………………………………………………….. 8.3 Democratischer proces……………………………………………………………………………………………….. 8.4 Waardebepaling vastgoed / planschade……………………………………………………………………… 8.5 Inzet lokale ondernemers bij azc……………………………………………………………….………………..
10 10 10 10 10 11
9. Communicatie……………………………………………………………………………………………….……………. 11 10. Conclusie……………………………………………………………………………………………………..……………… 11
Bijlagen ……………………………………………………………………………………………………………………… 11
2
1. Inleiding Op 30 september heeft de raad van gemeente Ten Boer een motie aangenomen waarin hij het college vraagt te onderzoeken hoe de gemeente ten Boer kan helpen bij de tijdelijke opvang van vluchtelingen. In de afgelopen periode heeft het college van burgemeester en wethouders dit onderzoek samen met het COA uitgevoerd. De locatie Woldwijk kwam daarbij het meest in aanmerking voor de vestiging van een azc voor 300 mensen gedurende een periode van 5 tot 10 jaar. Op 4 maart 2016 heeft het college een voorgenomen besluit genomen. De raad is op de hoogte gesteld. De inwoners van Ten Boer zijn op 14 maart 2016 geïnformeerd over dit voornemen en zij werden uitgenodigd voor een informatiemarkt. Het voorgenomen besluit is op 16 maart gepubliceerd. De informatiemarkt is op 22 maart 2016 gehouden in sporthal de Tiggelhal. Bezoekers konden zich informeren bij de verschillende stands: college/raadsleden, COA, gezondheidscentrum Vluchtelingen, Vluchtelingen Werk Nederland, locatie. Ook konden bezoekers zich opgeven als vrijwilliger en konden zij hun mening kenbaar maken via een reactieformulier. Reageren kon ook per mail. In dit rapport vindt u alle ontvangen reacties. Het collegebesluit van 4 maart is voorlopig. Mede op basis van de ontvangen reacties neemt het college een nieuw voorgenomen besluit en vraagt de raad daarmee in te stemmen. Na de locatiekeuze start de ontwerpfase. De raad wordt geïnformeerd over het definitief ontwerp; het uitvoeringskrediet wordt bij de raad aangevraagd. 2. Participatie & reacties Er zijn ongeveer 3250 uitnodigingsbrieven voor de informatiemarkt verspreid; ongeveer 625 mensen hebben de markt bezocht. Alle informatie die is uitgedeeld tijdens de informatiemarkt is ook te vinden op http://www.tenboer.nl/asielzoekers Er zijn meer dan 350 reacties binnengekomen. Het merendeel via ingevulde reactieformulieren en een ander deel via het speciale mailadres
[email protected] In de bijlagen van dit rapport vindt u de letterlijke teksten van alle reacties, die om privacy-redenen zijn geanonimiseerd. De reactieformulieren waarbij alleen het bovenste gedeelte (NAW-gegevens en ‘houd mij op de hoogte’) ingevuld is, zijn niet opgenomen in de bijlage. De reacties zijn in verschillende categorieën opgedeeld: Algemene opmerkingen (hoofdstuk 3) Locatie (hoofdstuk 4) Openbare orde en veiligheid (hoofdstuk 6) Onderwijs (hoofdstuk 7) Overig (hoofdstuk 8) Communicatie (hoofdstuk 9) In hoofdstuk 10 leest u de conclusie.
3
3. Reacties van algemene aard Een deel van de reacties gaat over onderwerpen die uitstijgen boven de specifieke locatiekeuze in Ten Boer: opmerkingen over het landelijk en Europees vluchtelingenbeleid. 3.1 Azc overstijgende vragen en opmerkingen Op de vraag waarom Ten Boer vluchtelingen opneemt luidt het antwoord als volgt: Nederland biedt onderdak aan mensen die in hun eigen land gevaar lopen. Door oorlog of vervolging op basis van geloof, afkomst of seksuele geaardheid. Bescherming van vluchtelingen is vastgelegd in het Vluchtelingenverdrag van Geneve en in andere internationale regels en afspraken. Nederland houdt zich aan deze afspraken. In de Europese Unie (EU) zijn afspraken gemaakt over de verdeling van mensen die een grote kans maken op een asielvergunning. Hoeveel vluchtelingen een EU-land kan opvangen wordt bepaald door een verdeelsleutel. Deze houdt rekening met het aantal inwoners, het nationaal inkomen, het aantal asielaanvragen, werkloosheid. De uitvoering van het asiel – en integratiebeleid ligt bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Het COA overlegt met gemeenten over geschikte locaties. Dat lang niet alle locaties geschikt zijn, heeft tot gevolg dat per provincie het aantal centra verschillen. De verwachting is overigens wel dat de komende jaar veel locaties nodig zijn. 3.2 Integratie vluchtelingen In de samenleving wordt verschillend gedacht over het bieden van hulp aan vluchtelingen. In Ten Boer is de houding van de inwoners overwegend positief en dat biedt een goede voedingsbodem voor een geslaagde integratie. Deze integratie is straks een belangrijke opgave waarbij goede samenwerking het sleutelwoord is. Wij gaan hieraan bijdragen op het gebied van onderwijs, gezondheid en welzijn. Dat Ten Boer openstaat voor de komst van vluchtelingen mag blijken uit het aantal vrijwilligers dat zich heeft aangemeld: op de informatiemarkt gaven 120 mensen zich op, via de mail volgden later nog circa 15 aanmeldingen. Ook met het COA maken we afspraken over een snelle en kansrijke integratie van de azc-bewoners. Het COA ontwikkelt dagbestedingsprogramma’s in samenwerking met vrijwilligers. De gemeente gaat een actieve rol spelen bij het opzetten van een vrijwilligersstructuur, waarbij naast de vrijwilligers partijen als Amnesty International, De Deel, coöperatie Woldwijk en de diaconie van kerken betrokken worden. Het COA gaf onlangs aan dat hij – mede naar aanleiding van recente ontwikkelingen en discussies – nadenkt over hoe hij het gesprek met vluchtelingen al in de eerste azc-periode aan kan gaan over activering en school- en werkervaring. Om een mogelijke match met de arbeidsmarkt en het onderwijs zo snel mogelijk tot stand te brengen. Dit sluit aan bij het landelijke debat om de integratie naar voren te halen en te bespoedigen. Er waren op de informatiemarkt bezoekers die zich zorgen maakten of de komst van asielzoekers tot gevolg heeft dat minder kansrijke inwoners van Ten Boer verder in de knel komen. Daar kunnen we kort over zijn: het mag en kan niet zo zijn dat de aandacht die uitgaat naar vluchtelingen ten koste gaat van de aandacht die we hebben en blijven hebben voor minder kansrijke inwoners van Ten Boer. Initiatieven op het gebied van werkgelegenheid, scholing en stimulering van deelname aan de samenleving blijven we steunen en continueren. Ook ons armoedebeleid blijft onverminderd van kracht. 3.3 Azc in relatie tot bredere gebiedsontwikkeling Het afgelopen jaar heeft het college gesprekken gevoerd met belangstellenden over Woldwijk en welke activiteiten daar mogelijk kunnen plaatsvinden. De mogelijkheid om daar een opvanglocatie 4
voor vluchtelingen te vestigen, is ook besproken. De voorgestelde beheerconstructie biedt ruimte om binnen de gestelde randvoorwaarden invulling te geven aan Woldwijk, maar ook om in de nabije toekomst in te spelen op nieuwe ontwikkelingen zoals het voorgestelde azc. 4. Locatie 4.1 Locatiekeuze Waarom deze locatie? Aan de locatie voor een azc worden verschillende eisen gesteld: acceptabele loopafstand tot voorzieningen en bushaltes, voldoende afmetingen en ontsluiting, goede ligging. Op basis van deze eisen hebben we verschillende locaties overwogen. Een locatie in Dijkshorn viel af omdat we willen dat deze gronden beschikbaar blijven voor woningbouwontwikkelingen. Een locatie aan de Boersterweg legde het af tegen de beoogde locatie Woldwijk door de grotere afstand naar het dorpscentrum en de verkeeronveilige oversteek. Ook het COA deelt de voorkeur voor de Woldwijklocatie. 4.2 Inrichting locatie Hoe komen de locatie en het azc eruit te zien? Hoewel we nog niet zover zijn dat we al iets kunnen zeggen over de exacte opzet, bouwwijze en inrichting van het azc, kunnen we een aantal zaken benoemen die randvoorwaarde zijn voor de ontwikkeling van het azc. Het azc komt op een ruime afstand van de Stadsweg te liggen. Er blijft een vrije zone tussen de Stadsweg en het azc. Het historisch karakter van de Stadsweg wordt zo geen geweld aangedaan en het azc houdt ook voldoende afstand van Dijkshorn. De aanleg van dijken of wallen, waar sommige burgers om vragen, vinden wij te ver gaan. Met de bovengenoemde afstand tot het bestaande in combinatie met zorg voor een goed een passend aanzicht, kunnen we tot een zorgvuldige inpassing komen. Op dit moment is er noch een verkavelingsplan noch een inrichtingsplan. Het COA doet hiervoor een voorstel. Wij stellen als randvoorwaarde dat het azc eigen speelvoorzieningen heeft en een groene aankleding van het terrein. Al kost het natuurlijk enige tijd voordat het groen tot volle wasdom komt. Het planten van bomen is alleen zinvol als dit leidt tot een groenstructuur die na 10 jaar nog steeds waarde heeft voor de locatie en de nu nog onbekende bestemming na deze 10 jaar. In een reactie is aangegeven dat de kromme sloot ten westen van Innersdijk cultuurhistorisch waardevol is. Wij zijn blij met deze inbreng en gaan dit onderzoeken om vervolgens te kunnen bepalen hoe deze sloot ingepast kan worden in het plan. De Bodemkaart geeft aan dat hier een smalle kreekbedding, geul in de bodem is terug te vinden. In de uitwerking komen we hierop terug. 4.3 Ligging ten opzichte van Dijkshorn/Innersdijk Stagneert de ontwikkeling van Dijkshorn door de komst van een azc? Een aantal bewoners van Dijkshorn vindt dat zij benadeeld worden door de komst van een azc: de waarde van hun woning vermindert, de sociale veiligheid is in het geding. Op deze aspecten komen wij terug in de hoofdstukken 5.1 en 8.1. Ook wordt gevreesd dat de ontwikkeling van Dijkshorn stagneert door de komst van een azc. Wij zien dit anders. De woningbouw komt na enkele jaren van stilstand weer op gang. Dijkshorn heeft voor bewoners zoveel te beiden, dat wij verwachten dat er een markt blijft voor projectmatige bouw en vrije kavels. Of de derde fase wordt volgebouwd, hangt meer af van de toekomstige behoefte aan woningen dan van de komst van een azc. Ook geeft men aan dat de ligging van het azc in de directe nabijheid van Innersdijk niet gelukkig is. Vluchtelingen kunnen zomaar Innersdijk binnenstappen en kunnen vervolgens niet omgaan met deze groep mensen en hun verzorgers. Wij gaan met COA en Innersdijk in gesprek om ervoor te zorgen dat beide instellingen als goede buren met respect en vertrouwen naast elkaar kunnen functioneren. Mogelijke knelpunten gaan we 5
samen oplossen. Wij zijn er eerder van overtuigd dat deze beide instellingen naast elkaar een meerwaarde kunnen opleveren. 5. Openbare orde en veiligheid Over openbare orde en veiligheid zijn veel vragen gesteld, die zich toespitsen op: Veiligheid buurtbewoners Grootte azc Andere normen en waarden 5.1 Veiligheid buurtbewoners Een aantal bewoners geeft aan zich zorgen te maken over hun veiligheid en die van hun kinderen. Zij zijn ook beducht voor grote concentraties vluchtelingen in het winkelcentrum. Hoe is de veiligheid in en rondom het azc geregeld? Het wonen op een beperkt oppervlak kan spanningen met zich meebrengen. Dat is niet alleen het geval in een azc, dat geldt ook op andere dicht bewoonde plekken in de Nederlandse samenleving. Het grote verschil is dat in een azc gekwalificeerd personeel werkt en dat daar 24 uur per dag beveiliging aanwezig is. Het personeel is getraind in het opvangen van een diverse doelgroep en het omgaan met spanningen die binnen die groep kunnen ontstaan. Zij herkennen signalen die wijzen op radicalisering, traumatisering of mensenhandel. Bij een vermoeden daarvan wordt rechtstreeks melding gedaan bij professionele instanties als CoMensha en de Nationale Politie. Bewoners van een azc ondertekenen bij aankomst de geldende huisregels, gebaseerd op de Nederlandse omgangsvormen. Discriminatie op grond van afkomst, religie, politieke voorkeur of seksuele geaardheid hoort daar niet bij. Overmatig drank – of drugsgebruik wordt niet getolereerd. Personeel van het COA ziet toe op de naleving van de huisregels en spreken bewoners aan op ongewenst gedrag. Mogelijke sancties zijn een geldboete, overplaatsing en in het uiterste geval beëindiging van opvang. In alle gevallen geldt dat misdragingen consequenties hebben voor de asielprocedure. Bij zaken die de openbare orde raken, wordt altijd de politie ingeschakeld. Asielzoekers worden, net als andere burgers die delicten plegen, bestraft en eventueel gedetineerd. De politie monitort de sociale media om snel te kunnen reageren op onregelmatigheden. Daarnaast let de politie bij reguliere surveillances extra op ongewenste situaties en onderneemt actie als dat nodig is. De wijkagent onderhoudt structureel contact met de locatiemanager van het azc en kan daardoor snel inspelen op onveilige situaties. De wijkagent is tevens het aanspreekpunt voor omwonenden. In zijn algemeenheid geldt: voor acute noodsituaties kunnen mensen een alarmering doen via 112. Voor niet acute situaties kunnen mensen contact opnemen met de wijkagent via 0900-8844 of via www.politie.nl Over de zorgen over grote concentraties vluchtelingen in het winkelcentrum, nemen we contact op met het COA. We kunnen ons voorstellen dat de inzet op een zinvolle dagbesteding bewoners van het azc ervan weerhouden om in groepen naar het winkelcentrum te trekken. 5.2 Veiligheid-Leefbaarheid Een derde van de reacties gaat over zorgen over veiligheid en leefbaarheid in het dorp. Wij begrijpen deze zorg. Het zal iedereen duidelijk zijn dat de gemeente de veiligheid niet 100% kan garanderen. Wel willen wij al wat redelijkerwijs mogelijk is doen om risico’s te monitoren, in te dammen en maatregelen te nemen. 6
Uit landelijk onderzoek blijkt dat het nogal meevalt om een azc in de buurt te hebben. Mensen met een azc in hun buurt ervaren veel minder overlast dan van te voren verwacht. Zij vinden een asielopvang ook vaker ‘acceptabel’ als die eenmaal geopend is. Er zijn vragen gesteld over de kans op toenemende criminaliteit in de omgeving van een azc. Landelijke ervaringen laten zien dat een wijk met een azc niet onveiliger is dan een wijk zonder een azc. Wij gaan ervan uit dat dit ook voor Ten Boer geldt. Maar we zijn ons ervan bewust dat dit de gevoelens van onveiligheid op dit moment niet wegneemt. De bewoners van een azc wonen in beginsel op het terrein, maar zijn nieuwsgierig, willen de omgeving verkennen en trekken naar het centrum van het dorp. Uit een onderzoek uit 2002 bleek dat het toenmalige azc niet veel onrust veroorzaakte onder de bevolking van Ten Boer. Er waren incidenten, maar deze speelden zich vooral op het azc-terrein af. Als zich nu onregelmatigheden voordoen, wordt direct contact opgenomen met de locatiemanager, die de veroorzakers aanspreekt. Als dat niet helpt, worden er maatregelen getroffen en zo nodig ingegrepen. We stellen ons voor een klankbordgroep op te richten, waar gemeente, COA en een delegatie van omwonenden, waaronder ook de coöperatie Woldwijk zitting hebben. Om elkaar via korte lijnen zo goed mogelijk op de hoogte te houden over wat er speelt op en om het azc. Er is een aantal vragen gesteld over de normen en waarden van asielzoekers die afwijken van de Nederlandse. De bewoners worden, zoals hierboven is vermeld, uitgebreid geïnformeerd over de Nederlandse normen en waarden. Zij moeten zich – net als iedereen – houden aan de Nederlandse wet –en regelgeving. Niettemin kunnen wij ons deze zorg goed voorstellen en nemen het zeer serieus. Onze zwembadmedewerkers zijn goed geïnstrueerd en getraind om ongewenst gedrag in het zwembad te voorkomen. Mochten asielzoekers zich ongewenst gedragen, dan zoeken wij contact met de locatiemanager, die hen daarop aanspreekt. Er is een vraag gesteld over de gezondheid van asielzoekers. De medische zorg aan bewoners van een azc sluit zoveel mogelijk aan bij de reguliere zorg in Nederland. De GGD is, zoals voor alle inwoners van Nederland, verantwoordelijk voor de publieke gezondheidszorg van asielzoekers. De verplichte controle op tbc, die alle asielzoekers bij aankomst krijgen, hoort hierbij. Er is een vraag gesteld over mogelijke terroristen onder de asielzoekers. We weten dat allerlei instanties bezig zijn om de binnenkomende asielzoekers te screenen op mogelijke jihadisten. Dat gebeurt o.a. bij binnenkomst in Nederland en bij de screening in Ter Apel. De Nationale Coördinator Terrorismebestrijding houdt rekening met de kans op een aanslag. Dat is tot op heden niet gebeurd. 5.3 Meer politie/permanente politiepost Hoe garandeert de politie de veiligheid als het azc er is? Niemand kan veiligheid garanderen, ook de politie niet. Wij gaan er van te voren niet van uit dat extra politie-inzet nodig is. Mocht de praktijk anders uitwijzen, dan wordt extra politie ingeschakeld. De wijkagent is, zoals altijd, het aanspreekpunt. Hij kent de lokale situatie en weet hoe mensen kunnen reageren op de komst van vluchtelingen. De wijkagent zorgt ervoor dat hij verbinding houdt met de inwoners van Ten Boer, de gemeente, de bewoners van het azc en de locatiemanager. Zie ook 5.1. 5.4 Grootte azc Waarom zijn azc’s vaak zo groot, is het niet beter om kleinere groepen te huisvesten? Op een grotere locatie is de bedrijfsvoering effectiever. Dat komt de beheersbaarheid, leefbaarheid en veiligheid ten goede. Het stelt het COA in staat een team te formeren van professioneel 7
opvangpersoneel, beveiligers, facilitair personeel en medische zorg. Op grotere locaties is het dienstenaanbod kwalitatief en kwantitatief hoger. Er zijn meer medewerkers en dat maakt een breder en gevarieerder aanbod aan voorlichting, activiteiten en lesprogramma’s mogelijk. De veiligheidsbeleving van omwonenden wordt beïnvloed door de grootte van een azc, zo is de ervaring van het COA. Het COA geeft ook aan dat landelijk blijkt dat de grootte van een azc nauwelijks van invloed is op de veiligheid. Waarom houdt de gemeente Ten Boer vast aan een grootschalige opvang van 300 asielzoekers? In het landelijk Bestuursakkoord Vluchtelingen, dat eind vorig jaar gesloten is, staat dat 300 mensen het minimum is voor een opvanglocatie. Een azc van 300 mensen is kleinschalig in vergelijking tot centra van 500, 1000 en zelfs 1500 bewoners. Waarom vangt Ten Boer in verhouding tot andere gemeenten zoveel vluchtelingen op? Gemeenten gaan verschillend om met de vraag van het COA om mee te werken aan de opvang van vluchtelingen. De gemeente Ten Boer wil meewerken aan de opvang in de vorm van een klein azc voor 300 mensen. Onze intentie wordt niet beïnvloed door wat andere gemeenten doen. Waarom 10 jaar? Dat is te lang. Wij hopen natuurlijk dat het vluchtelingenvraagstuk snel opgelost is, maar zijn realistisch genoeg om te verwachten dat dat niet binnen 5 jaar gebeurt. Na 5 jaar evalueren we de vestiging van het azc en mede op basis van de uitkomsten besluiten we of we de periode met 5 jaar verlengen. 5.5 Het leven in een azc en zijn bewoners Wat organiseert het COA aan dagbesteding en integratie? Bewoners van azc’s zorgen zelf voor hun dagelijkse levensonderhoud. Daarnaast worden zij betrokken bij de dagelijkse gang van zaken op een azc, zij doen bijvoorbeeld schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden. Afhankelijk van de fase van de procedure, volgt een bewoner individuele programma’s en heeft begeleidingsgesprekken. Vergunninghouders volgen pre-inburgeringslessen. Ook krijgen bewoners les in de Nederlandse taal, afgestemd op de fase van de asielprocedure. Bewoners kunnen gebruik maken van het open leercentrum op het azc, waar zij kunnen werken met leermiddelen, computers en internet. Zij worden begeleid door vrijwilligers en mede-bewoners. Voor kinderen zijn er een recreatiezaal, speeltoestellen en buitenruimte. Er zijn verschillende (vrijwilligers)organisaties aanwezig om activiteiten te organiseren. Voor basisschoolleerlingen wordt in overleg met schoolbesturen een schoollocatie gezocht. Middelbare scholieren gaan zelfstandig naar school. Wie wonen in een azc? Er kan vooraf niets gezegd worden over de samenstelling van de groep vluchtelingen, die in het azc gehuisvest wordt. Dat hangt af van de mondiale situatie en de bezettingsgraad van de opvanglocaties in Nederland. We hebben wel aangegeven dat er geen alleenstaande, minderjarige vluchtelingen in het AZC-Ten Boer mogen wonen. Ook vluchtelingen met een economisch motief worden niet toegelaten. Deze worden er bij een eerste screening aan de buitengrenzen van de Schengenlanden al uitgehaald. Het COA streeft naar een mix van nationaliteiten en gezinssamenstellingen. Op de azc-locaties wonen mensen met verschillende achtergronden en beroepen. Sommigen zijn hoog opgeleid, anderen hadden een goed draaiend bedrijf. De meeste asielzoekers bezitten bij aankomst niet veel meer dan de kleren die zij dragen, wat papieren en een mobiele telefoon. Sommigen hebben de mogelijkheid om in Nederland over hun geld in het land van herkomst te beschikken. 8
6. Verkeer en openbare ruimte Bij de doorontwikkeling van de plannen voor een azc wordt de inpassing in het bestaande gebied meegenomen. Een azc op de Verlaatweg betekent een woonfunctie met als gevolg dat er nieuwe loopstromen ontstaan. Dat betekent dat er veilige routes moeten komen met een voet/fietspad met adequate verlichting. Routes Bij de komst van een azc wordt gekeken naar de meest logische routes naar voorzieningen, openbaar vervoer en winkels. AZC-bewoners lopen of fietsen daar naar toe. Dat betekent aandacht voor veilige oversteekplaatsen, verlichting, de aanwezigheid van fiets- en voetpaden en onderhoud van de infrastructuur. De openbare ruimte is toegankelijk voor iedereen, wij sluiten geen paden af voor bewoners van het azc. Wel wordt aan de bewoners van het azc bij aankomst verteld wat de slimste routes zijn en hoe men zich gedraagt in het verkeer. Stadsweg Kijkend naar de beoogde locatie voor het azc, lijkt de Stadsweg op dit moment de meest voor de hand liggende route naar het centrum van Ten Boer. In sommige reacties wordt aangegeven dat de verkeersveiligheid op de Stadsweg nu al een probleem is. Het college is zich hiervan bewust en ziet de vestiging van een azc als kans om dit probleem op te lossen. Wij zijn van mening dat de veiligheid nu nog past binnen de richtlijnen, maar door de komst van het azc en dus veel extra fietsers en voetgangers moeten we maatregelen nemen. We hebben dan ook als voorwaarde gesteld dat er een veilige fiets- en voetgangersverbinding moet komen. Gezien het karakter van de Stadsweg opteren wij voor een vrijliggend fiets- en voetpad parallel aan de Stadsweg. Op dit moment onderzoeken wij waar dat pad komt te liggen en waar de beste oversteekplaatsen kunnen komen. De kosten van het voetpad neemt het COA voor zijn rekening, uit de huuropbrengst van het azcterrein financieren wij het fietspad. Het onderhoudsniveau van de Stadsweg is op dit moment niet optimaal. Dit jaar staat het onderhoud op de planning; de uitvoering is in voorbereiding. Wegenstructuur In veel reacties wordt gesproken over het doortrekken van de Verlaatweg richting de Boersterweg. Wij zijn van mening dat de komst van een azc niet betekent dat de wegenstructuur rondom Ten Boer op de schop moet. Wij verwachten dat de huidige wegenstructuur de extra verkeersdruk (personeel, bevoorrading) aankan. De toevoeging van een vrijliggende fiets –en voetgangersverbinding langs de Stadsweg waarborgt de verkeersveiligheid en bereikbaarheid van de beoogde azc-locatie. Wij richten ons op de inpassing van het azc in de huidige omgeving met de huidige wegenstructuur. De route van autoverkeer naar het azc loopt via de Verlaatweg. 7. Onderwijs Hoe is het onderwijs geregeld voor de kinderen in een azc? Op dit moment weten we dat nog niet. We gaan in gesprek met schoolbesturen in Ten Boer over de verzorging van het onderwijs voor de kinderen. Levert dit niets op, dan gaan we in gesprek met schoolbesturen in de omliggende gemeenten. De kinderen krijgen de eerste periode geen onderwijs in reguliere klassen. Zijn gaan eerst naar schakelklassen om Nederlands te leren. Dat duurt meestal anderhalf à twee jaar. Daarna stromen zij 9
door naar het regulier onderwijs. Waar de schakelklassen georganiseerd worden, is op dit moment nog niet bekend. Het Ministerie van O&W heeft een regeling voor aanvullende bekostiging om het onderwijs voor deze kinderen goed in te richten. 8. Overig 8.1. Ervaringen met een azc in het verleden Verschillende mensen geven aan dat er in het verleden toezeggingen zijn gedaan dat er in Ten Boer geen azc meer komt en dat de ervaringen destijds slecht waren. In 1998 is het azc in Dijkshorn geopend en in 2003 is het gesloten. In 2001 heeft het COA de gemeente verzocht een permanent in Ten Boer te mogen vestigen. Het bestuur heeft hier aanvankelijk positief op gereageerd. Het verzoek van het COA heeft destijds veel stof doen opwaaien. In 2003 heeft het COA aangegeven dat het permanent azc niet meer nodig was i.v.m. de afgenomen urgentie. Vormen van overlast tijdens de vorige azc-periode zijn ons bekend, maar niet zodanig dat dit azc ‘bijna iedereen slecht is bevallen’. Dit beeld herkennen wij niet. De politie heeft in 2003 een onderzoek uitgevoerd over het jaar 2002. Wij hebben deze politiemonitor geraadpleegd. Slechts circa 3 van de 99 reacties ging over het azc. Dat waren opmerkingen die veroorzaakt werden door de ligging van dat azc, pal tegen een woonwijk aan. Dat is niet het geval bij de locatie die we nu gedachten hebben. 8.2 Sociaal & financieel beleid gemeente Ten Boer De vestiging van een azc heeft geen invloed op ons sociaal beleid en ook onze financiële positie staat los van een mogelijk azc. Een azc kost de gemeente in principe geen geld, maar de gemeente verdient er ook niets aan. De bouw en exploitatie van het centrum zijn voor rekening van het COA. De gemeente verhuurt het terrein aan het COA en heeft dus huurinkomsten. Ook de kosten van politie-inzet zijn niet voor rekening van de gemeente. Wij zijn van mening dat wij zo goed mogelijk voor onze inwoners zorgen en dat blijven we doen. Daar verandert de komst van een azc niets aan. 8.3 Democratisch proces Mensen geven aan dat zij de besluitvorming niet democratisch vinden en een enkeling vraagt om een referendum. Wij vinden de mogelijke vestiging van een azc geen onderwerp voor een referendum. Een referendum biedt weinig ruimte voor nuancering en maakt afwegingen niet mogelijk. Het is of voor of tegen. Over de mogelijke vestiging van een azc besluit de gemeenteraad, het hoogste politieke orgaan in een gemeente. Besluitvorming vindt plaats volgens het democratisch proces zoals we dat in Nederland kennen. 8.4 Waardebepaling vastgoed/planschade Uit verschillende reacties blijkt dat mensen bang zijn dat hun huis in waarde daalt door de komst van een azc. Wie denkt dat zijn huis minder waard is geworden door een beslissing van de overheid, kan hierover een brief schrijven aan de gemeente, een verzoek tot planschade. De leges voor een verzoek tot planschade bedragen 300 euro. Deze kosten zijn voor de aanvrager en worden vooraf betaald. De gemeente vraagt om een advies van een onafhankelijk bureau en neemt vervolgens een besluit. Als de planschade wordt toegewezen, keert de gemeente het bedrag uit en verhaalt dat vervolgens op het COA. Een verzoek tot planschade kan pas nadat het planologisch besluit definitief is. In dit geval is dat als de omgevingsvergunning voor de bouw van het azc is afgegeven.
10
De ervaring tot nu toe is dat de komst van een azc niet leidt tot waardedaling van huizen in de directe omgeving. Dit volgt uit onderzoek van het COA en wordt bevestigd door een onderzoek van NU.nl. Zij hebben daarover op 20 november 2015 op het internet gepubliceerd. In dat artikel wordt zelfs gemeld dat in sommige gevallen een vestiging van een azc een positief effect lijkt te hebben. Dit zijn algemene bevindingen. Om meer zekerheid te hebben over de situatie in Ten Boer stellen wij om samen met het COA een planschadescan uit te laten voeren. Uit vaste jurisprudentie van de Raad van State blijkt dat er geen recht bestaat op blijvend vrij uitzicht. 8.5 Inzet lokale ondernemers bij azc De Coöperatie Woldwijk heeft de gemeente gevraagd of zoveel mogelijk lokale ondernemers mogen meedingen naar de uitvoering van opdrachten en de verlening van diensten. Wij bespreken dit met het COA en willen maximaal aandringen op het benutten van alle mogelijkheden. De vestiging van een azc betekent een positief effect op de werkgelegenheid. De toename van het aantal inwoners in Ten Boer betekent een kans voor de middenstand. 9. Communicatie Het is nadrukkelijk onze bedoeling om omwonenden te blijven betrekken. Bij de beleidsvoorbereiding, bij de besluitvorming en de uitvoering. We houden rekening met de omgeving en overleggen met de omwonenden over hoe het azc wordt ingepast, over de vormgeving, over hoe we overlast zoveel mogelijk kunnen voorkomen. Mensen die een e-mailadres hebben achtergelaten op de informatiemarkt worden op de hoogte gehouden en er wordt aanvullende informatie versterkt op de website http://www.tenboer.nl/asielzoekers Als de gemeenteraad het voorgenomen besluit bekrachtigd heeft vragen wij bewoners en ondernemers vertegenwoordigers aan te wijzen, die zitting nemen in een klankbordgroep. In deze groep wordt de voortgang en de ontwikkelingen besproken. De klankbordgroep adviseert het college en de adviezen worden meegewogen in de verdere besluitvorming. 10.Conclusie Terugkijkend op de informatiemarkt en de verwerking van alle reacties kunnen we concluderen dat de bereidwilligheid om activiteiten te ontplooien met en voor asielzoekers groot is. Dat blijkt uit het aantal aanmeldingen voor vrijwilligerswerk. We kunnen ook concluderen dat er wantrouwen en scepsis bestaat. We willen proberen dit weg te nemen door zorgvuldig en open te communiceren op weg naar de komst van het azc. En we hebben gemerkt dat er zorgen zijn. Zorgen over openbare orde en veiligheid met name. Dat begrijpen wij en daaraan willen we veel aandacht besteden. Door afspraken te maken met de politie en met het COA. En door omwonenden en de klankbordgroep (zie 9) te betrekken bij de vraagstukken over veiligheid. Wij blijven ons – ook na het luisteren naar en lezen van alle reacties - als gemeentebestuur medeverantwoordelijk voelen. En zien het als onze humanitaire en maatschappelijke plicht om een bijdrage te leveren aan het omvangrijke vluchtelingenvraagstuk, waarvan het einde voorlopig nog niet in zicht is. Wij nemen ons dan ook voor om te besluiten tot de komst van een azc voor 300 mensen voor de periode van 5 + 5 jaar. We vragen de raad om in te stemmen met dit voorgenomen besluit. Bijlagen: - Overzicht ontvangen reacties (schriftelijke reacties geanonimiseerd) - Overzicht ontvangen reacties (digitale reacties geanonimiseerd) 11
