RADICALISERING Proces, Preventie, Nieuwe Sociale Media
Twee projecten De preventie van radicalisering in België
Sociale media en radicalisering: Een geïntegreerd model
• 2010-2011 • Gefinancierd door:
• 2012-2014 • Gefinancierd door:
• Directie veiligheid en preventie – Binnenlandse Zaken
• Promotoren: • • • •
P.Ponsaers A. Verhage B. De Ruyver M. Easton
• Onderzoekers • J. Noppe • J. Hellinckx • M. VandeVelde
• Belspo • Binnenlandse Zaken
• Promotoren: • • • •
L. Pauwels F. Brion B. De Ruyver M. Easton
• Onderzoekers • N. Schils • J. Laffineur
Onderzoeksdesign
Structuur • Het proces van radicalisering – beide projecten • Preventie – De preventie van radicalisering • (Nieuwe) sociale media -- Nieuwe sociale media en radicalisering
Het proces van RADICALISERING
RADICALISERING Algemeen • Radicalisering is een complex en dynamisch proces met verschillende gradaties en vormen (WODC 2010) • Het proces van radicalisering is vaak een bottum-up proces dat ontstaat uit de lokale setting. • 2 algemene fasen (Koomen & van der Pligt 2009; Van der Valk & Wagenaer 2010) • Voorfase: Ontvankelijkheid voor radicale ideeën – voedingsbodem • Eigenlijke proces van radicalisering
RADICALISERING Voorfase • Invloed van vsl interne en externe factoren (Slootman &Tillie, 2006; Van der Valk & Wagenaer, 2010; Veldhuis & Bakker 2007)
• Push factoren • Maatschappelijke factoren (Doosje et al. 2009) • Gepercipieerde onrechtvaardigheid • Groepsdreiging • Onzekerheid
• Sociale factoren (zoektocht naar identiteit en sociale banden) • Individuele factoren (woede, angst, haat, …)
• Aantrekkingskracht radicale groep (antwoord op alle problemen) • Situationele triggers (versnelling op korte termijn)
RADICALISERING Proces
RADICALISERING Proces
• • •
Start met toetreding tot een radicale groep – (initiële rekrutering) Radicalisering en rekrutering ontwikkelen samen verder Geen noodzakelijk, lineair, onomkeerbaar proces!!
•
WAT? (Buijs et al, 2006; WODC, 2010) • Vertrouwenscrisis - legitimiteitscrisis - legitimiteitsconflict uiterste consequentie = terrorisme
•
HOE? (Van der Valk & Wagenaar, 2010) • Kennismaking meelopen ideologische ontwikkeling en identificatie geweld en isolatie • Proces van socialisatie en isolatie (Bjorgo 2002, Wiktorowitz, )
RADICALISERING Ideologie • Initieel niet van groot belang (Bjørgo 2002, 2012) • Zoektocht naar sociaal kapitaal (binding) en identiteit • Ideologische herkenning! • Nadien stapsgewijze internalisering specifieke ideologie
• Sociale relaties zijn van groter belang • Eens in de radicale groep • Specifieke ideologie wordt steeds belangrijker • Justificatie en legitimatie
RADICALISERING Waarom ik? • Biografische toegankelijkheid • Gebrek aan maatschappelijk engagement • Gebrek aan schuldgevoelens • Gebrekkige institutionele en sociale banden met de samenleving • bv. werk, familie, huwelijk als Keerpunten (Sampson & Laub 1993)
• Bestaande sociale banden met radicale individuen/groepen • Geweld • Zoektocht naar avontuur en actie • De kick van geweld
PREVENTIE
PREVENTIE Bronnen • Bestaande preventieve methoden (nationaal en internationaal) • Noden en verwachtingen Belgische professionelen • Onderzoeksresultaten proces van radicalisering • Voedingsbodem– lokale situatie • Integratie, polarisatie, armoede, gebrekkige toegang tot huisvesting, tewerkstellingen onderwijs. • De perceptie van relatieve deprivatie • (zoektocht naar) sociale binding
• Ideologie • Ideologische herkenning – antwoord op problemen • Vaak een knip en plank ideologie gebaseerd op persoonlijke (identiteits)problemen.
• Isolatie • Hoe verder vervat in radicaliseringsproces, hoe meer men zich zal terugtrekken uit centrale instituties en zijn oude sociale leven.
• Signalen • Radicalisering grotendeel een bottum-up proces, ontstaan in de lokale context • 1ste tekens kunnen opgemerkt worden door ouders, leerkrachten enz.
PREVENTIE Preventieve methoden • Proactieve methoden • Aanbod van publieke autoriteiten naar burgers en professionelen • Focus op empowerment • bv. training van professionelen, stimuleren publiek debat, ondersteuning voor ouders, de-radicaliseringsprogramma’s, training voor hoger opgeleiden
• Reactieve methoden • Samenwerking tussen publieke autoriteiten en burgers en professionelen • Focus op partnerschap • bv. Meld- en adviespunten – risico op stigmatisering!!
• Uitwisseling van kennis en info • Tussen publieke autoriteiten en burgers en professionelen • Focus op externe oriëntatie • bv. Informatie uitwisselen, netwerken en sociale cohesie, nationaal advies en kenniscentrum.
PREVENTIE Noden en verwachtingen • SOCIAAL BELEID : preventieve maatregelen mbt de voedingsbodem • Aanpakken maatschappelijke en sociale factoren • Efficiënt integratie beleid • Monitoren school en maatschappelijke uitval • Preventie sociale vervreemding
• Partners: scholen, culturele sector, publieke diensten • Aanleren sociale normen en regels • Wederzijds begrip van gewoonten en gedrag
• OPENHOUDEN PUBLIEK DEBAT: dialoog en kennisoverdracht • Dialoog met radicaliserende personen en groepen • Noodzaak aan kennis • Initiatief niet vanuit politie
• VERANTWOORDELIJKHEID SCHOLEN: promoten inter-culturaliteit • Training en opleiding voor leerkrachten • Inhoud lessen, discussie gebeurtenissen en media, culturele uitstappen
• NETWERKEN MET PROFESSIONELEN: beter inzicht in de lokale realiteit
PREVENTIE Beleidsaanbevelingen 1. Globaal sociaal beleid eliminatie voedinsgbodem • •
Nood aan een globaal plan Betere wederzijdse communicatie •
•
Begrip van sociale gewoonten en gedrag
Ontwikkelen alternatieve narratieven/verklaringen •
Verbreden kennis over de samenleving
PREVENTIE Beleidsaanbevelingen 2. Specifieke preventieve methoden lokale setting centraal
• •
Opbouwen sterke democratische identiteit Nood aan publiek debat •
• •
Ruimte voor de gematigde meerderheid
Training van professionelen en ouders (binding) Werken aan sociale insluiting •
Betrokkenheid van lokale gemeenschappen
• Nationaal kennis- en adviescentrum • Follow up study • “De haalbaarheid van een nationaal kennis- en adviescentrum inzake radicalisering in België”.
Nieuwe SOCIALE MEDIA
SOCIALE MEDIA Waarom? • Resultaten van de preventie studie • (zelf)rekrutering via het internet
• Internet = significante sociale verandering • Radicalen online: bezorgdheid invloed op radicalisering • Intuïtief: internet moet wel een effect hebben • Recente gebeurtenissen • Ex: Younis Tsouli, Irfan Raja, …
• Onvoldoende empirisch onderzoek
SOCIALE MEDIA Invloed van (sociale) media • Terugkerend debat – gemengde resultaten • In de criminologie • Media als sociale controle • Media als een trigger voor deviant gedrag • Effecten • Media slechts 1 van de mogelijke risicofactoren
• Proces
• Individuele achtergrondkenmerken (lft, gender, …) en procesvariabelen (emotionele betrokkenheid, …) • (Gewelddadig) gedrag= Interactie individu en omgeving (terrorisme) • Media = omgevingsfactor
SOCIALE MEDIA Dit project • Focus op de invloed van blootstelling aan de radicale boodschap in (nieuwe) sociale media en radicalisering • (Nieuwe) sociale media: causale factor of facilitator? • Sociale media en radicalisering • Beschikbaar maken radicaal gedachtengoed • Voorzien in toegang tot sociale banden en netwerken • Niet noodzakelijk via (nieuwe) media
• Radicalisering ≠ nieuw fenomeen • Haalt voordeel uit nieuwe technologieën • Moet zich aanpassen aan evoluerend publiek • Media ondersteunt het proces van radicalisering maar veroorzaakt het niet
SOCIALE MEDIA Literatuur: Politieke participatie en (nieuwe) sociale media • Sociale bewegingen (Klandermans & Mayer 2006) • Preventie/ promotie van sociale verandering • Netwerken met een gemeenschappelijk doel • Activisme met alternatieve middelen
politieke bewegingen en radicale groepen
• Literatuur: invloed internet en nieuwe sociale media op politieke participatie (Livingstone 2005, 2007) • Internet = oorzaak afname politieke en civiele participatie? • Internet = middel om participatie te doen stijgen. • MAAR internet = bron voor zij die reeds politiek geïnteresseerd zijn
• Aannemelijk dat dit ook geld voor radicale bewegingen
SOCIALE MEDIA Literatuur: Radicalisering & (nieuwe) sociale media • Gebruik internet niet verschillende van andere groepen • Propaganda • Netwerken • Sociale functie
• Waar vinden we ze terug? • • • •
‘Officiële’ websites en centrale sites (bv kkk.bz) Onafhankelijke fora! (bv stormfront.nl) Mainstream internet (bv maroc.nl, youtube,…) Van het surface web tot het deep web
SOCIALE MEDIA Literatuur: Radicalisering & (nieuwe) sociale media • Radicalisering: online or offline? • Beperkte invloed • Niet iedereen blootgesteld aan radicale boodschap radicaliseert (Conway 2012)
• • • • • •
Traditionele media = radicale boodschap (Konijn et al. 2010) Belang van offline persoonlijke contact (bv Blazak 2001) Risico te groot en vertrouwen te klein (Olesen 2009) Passieve versus actieve radicalen (Weimann 2002) Tegenkrachten (De Koning 2008, NCTb 2010) Fora: horizontale oragnisatie, intern conflict (Wagenaar 2010)
SOCIAL MEDIA Literatuur: radicalisering & (nieuwe) sociale media • Virtuele uitdagingen • Veranderende context (Rogers en Neumann 2007) • Recente gebeurtenissen (lone wolves en loners) • User friendly webpagina’s (bv kkk.bz) en cloaked websites (Klein 2009)
• Echo rooms (Geeraerts 2011)
Bedankt voor jullie aandacht
