Rabobank Groep Halfjaarverslag 2004

Rabobank Groep

Halfjaarverslag 2004

Inhoud Halfjaarverslag 2004 Kerngegevens

1

Gang van zaken

2

Geconsolideerde balans

6

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening

7

Kasstroomoverzicht

8

Mutatieoverzicht eigen vermogen

9

Resultaten per bedrijfsonderdeel

9

Toelichting op de balans

10

Toelichting op de winst-en-verliesrekening

12

Profiel van de Rabobank Groep

14

Beoordelingsverklaring

16

Colofon

Kerngegevens

1

Kerngegevens 30-06-04

31-12-03

30-06-03

31-12-02

30-06-02

Balanstotaal

440.348

403.305

402.367

374.720

377.149

Kredieten aan private sector

245.560

235.425

221.688

212.323

202.105

Toevertrouwde middelen

180.484

172.571

180.878

171.632

166.326

Beheerd vermogen 1)

194.500

184.000

175.100

168.000

170.900

2.231

1.637

2.256

1.770

1.890

Eigen vermogen 2)

16.022

15.233

14.819

14.261

12.595

Kernkapitaal

20.465

19.660

17.755

17.202

15.344

Toetsingsvermogen

20.728

19.892

18.076

17.414

15.739

193.019

182.820

174.977

165.843

152.700

15.442

14.626

13.998

13.268

12.216

Tier 1-ratio (kernvermogen)

10,6

10,8

10,2

10,3

10,0

BIS-ratio (toetsingsvermogen)

10,7

10,9

10,3

10,5

10,3

1e halfjaar

2e halfjaar

1e halfjaar

2e halfjaar

1e halfjaar

Omvang dienstverlening (bedragen in miljoenen euro’s)

Premieomzet verzekeringen (betreft cijfers halfjaar) Vermogen en solvabiliteit (bedragen in miljoenen euro’s)

Totaal gewogen posten Solvabiliteitseis

Resultaatgegevens (bedragen in miljoenen euro’s)

Algemeen: Bij groepsonderdelen genoemde bedragen

2004

2003

2003

2002

2002

- Rente 2)

3.133

3.027

2.929

2.626

2.719

- Provisie en andere baten 3)

1.781

1.640

1.422

1.553

1.620

Totaal baten

4.914

4.667

4.351

4.179

4.339

Bedrijfslasten

3.260

3.323

2.920

2.940

2.899

tellen vanwege consolidatie-

Waardeveranderingen van vorderingen

275

300

275

237

263

effecten niet altijd op tot

Waardeveranderingen van financiële vaste activa 3)

-12

-98

-50

225

27

het totaal van de Rabobank

Bedrijfsresultaat voor belastingen

1.391

1.142

1.206

777

1.150

kunnen als gevolg van

Belastingen 2)

411

365

347

145

351

afrondingen afwijken.

Belang van derden

155

141

125

91

118

Nettowinst

825

636

734

541

681

66,3%

71,2%

67,1%

70,4%

66,8%

30-06-04

31-12-03

30-06-03

31-12-02

30-06-02

321

328

341

349

361

1.322

1.378

1.445

1.516

1.513

Groep. Procentuele mutaties

1) Als gevolg van een definitiewijziging sluit het beheerd vermogen niet aan

Efficiencyratio

bij eerder gepubliceerde bedragen.

Overige gegevens

2) De cijfers zijn aangepast

Lokale Rabobanken

naar aanleiding van de stel-

Vestigingen:

selwijziging met betrekking tot de verantwoording van de Trust Preferred Securities.

- kantoren

350

356

384

402

413

3.026

2.981

3.010

2.979

2.943

236

222

194

169

137

- aantallen

56.732

57.055

57.548

58.096

58.259

- mensjaren

50.594

50.849

51.238

51.867

52.186

Leden (x 1.000)

1.425

1.360

1.241

1.108

947

- zittingen Geldautomaten

3) De cijfers van 2003 zijn aangepast naar aanleiding

Buitenlandse vestigingsplaatsen

van de stelselwijziging met

Medewerkers:

betrekking tot de verantwoording van beleggingsresultaten van de verzekeringsactiviteiten.

2

Rabobank Groep halfjaarverslag 2004

Gang van zaken Met een nettowinststijging van 12% zet de Rabobank Groep in het eerste halfjaar van 2004 een goed resultaat neer.

Het overgrote deel van de particuliere kredietverlening heeft betrekking op hypothecaire leningen. In de belangrijke hypothekenmarkt heeft de Rabobank Groep haar positie als marktleider het afgelopen halfjaar verstevigd. Het marktaandeel in de eerste zes maanden bedroeg 26,2% tegenover 25,7% eind 2003. Hiervan is 21,4% afkomstig van de lokale

Bericht voorzitter raad van bestuur

banken en 4,8% van Obvion.

“De Rabobank Groep profiteerde het eerste halfjaar van 2004 van het


beginnende economische herstel. Met name het retailbankbedrijf, het

Het totaal aan toevertrouwde middelen nam in het eerste halfjaar met

kernbedrijf van de Groep, presteerde goed. Behalve van een sterke groei

5% toe tot EUR 180 (173) miljard. Hiervan heeft EUR 75 (72) miljard

van de baten was er ook sprake van een duidelijke stijging van de kosten,

betrekking op spaargelden. De spaargelden groeiden met 5% waarbij

met name vanwege een reorganisatievoorziening. De reorganisatievoor-

vooral de internetspaargelden sterk toenamen.

ziening is gevormd in het kader van Operatie Service, de herinrichting van Rabobank Nederland. Deze herinrichting is noodzakelijk om de

Retailbankbedrijf

dienstverlening van Rabobank Nederland aan de lokale banken te verbeteren. Na de herinrichting moet Rabobank Nederland een meer effi-

Het retailbankbedrijf kende een goed eerste halfjaar. Het resultaat voor

ciënte klanten servicegerichte organisatie zijn voor de lokale banken.

belastingen steeg met 24% tot EUR 797 (641) miljoen. Met name een

Deze operatie moet een besparing van EUR 200 miljoen opleveren en

verbetering van de rentewinst en het provisieresultaat resulteerden in

resulteren in een vermindering van het aantal fte’s met 1.200.

een stijging van de baten met 10% terwijl de kostenstijging beperkt bleef tot 4%. Het aantal fte’s daalde de afgelopen zes maanden met

Verwachting

2% tot 29.285 fte’s.

“De Nederlandse economie krabbelt langzaam weer op; de eerste tekenen van herstel worden zichtbaar. Het prille herstel is wel afhankelijk

Wholesalebankbedrijf

van mondiale omstandigheden, zoals de ontwikkeling van de olieprijs en terrorisme dreiging. Ondanks deze onzekere ontwikkelingen zijn we opti-

Het wholesalebankbedrijf zag zijn resultaat voor belastingen met 20%

mistisch voor de rest van het jaar. Onvoorziene omstandigheden voor-

toenemen tot EUR 464 (387) miljoen onder meer als gevolg van

behouden, verwachten wij dat de nettowinststijging over geheel 2004

aanzienlijk lagere risicokosten. De baten stegen met 6% terwijl de

in lijn zal liggen met de nettowinstgroei van 12% in het eerste halfjaar.”

bedrijfslasten toenamen met 19%. De activiteiten van de countrybankingactiviteiten groeiden voorspoedig. Zo kwam de kredietverlening

Bankieren

aan de private sector uit op een groeipercentage van 18% en waren ook de resultaten hoger.

Kredietverlening In het eerste halfjaar groeide de kredietverlening aan de private sector

Vermogensbeheer en beleggen

met 4% tot EUR 246 (235) miljard. Het leeuwendeel van de stijging is toe te schrijven aan particulieren. Zij leenden in de eerste zes maanden

Orders

7% meer. De groei van de kredietverlening aan de sector handel,

Het totale aantal voor klanten verwerkte orders, waaronder orders voor

industrie en dienstverlening kwam uit op 3%. De groei in de food- en

huisfondsen, steeg in de eerste zes maanden met 11% tot 3,3 miljoen.

agrisector was nihil.

Met name in het eerste kwartaal was sprake van een fors herstel. Het aantal huisfondsenorders van Robeco Groep groeide sterk mede dankzij

Gang van zaken

Persoonlijk Vermogensbeheer, een automatische dienst van Robeco

3

Leasing

Direct. Van het totaalaantal orders is 44% afkomstig van de lokale banken, 14% van Robeco Groep en 39% van Alex.

De kredietverlening van De Lage Landen groeide met EUR 0,3 miljard tot EUR 12,6 miljard. De autonome groei kwam uit op EUR 1,0 miljard

Beheerd en bewaard vermogen

indien rekening wordt gehouden met de verkoop van De Lage Landen

Eind juni bedroeg het beheerde en bewaarde vermogen van de

Vastgoedfinancieringen aan FGH Bank en de overname van Telia Finans

Rabobank Groep EUR 195 (184) miljard. Dit is een stijging van 6% ten

AB van het Zweedse Telia Sonera begin dit jaar. Telia Finans AB is in

opzichte van eind 2003. Het beheerde en bewaarde vermogen bestaat

Scandinavië marktleider op het gebied van leasing van IT- en kantoor-

voor EUR 54 (52) miljard uit de eigen beleggingsportefeuille, EUR 20 (19)

benodigdheden. Met deze overname versterkt De Lage Landen haar

miljard uit vermogen dat Interpolis voor pensioenfondsen van derden

positie in Scandinavië. Telia Finans zal verder opereren onder de naam

beheert en voor EUR 120 (113) miljard uit vermogen van klanten dat

van De Lage Landen Finans. Eind juni was 53% van de dienstverlening

beheerd en bewaard wordt door de lokale banken en de dochteronder-

afkomstig uit Europa en 47% uit de rest van de wereld, met name

nemingen, zoals Robeco Groep. Koersresultaten op het vermogen van

Noord- en Zuid-Amerika.

klanten zorgden voor een toename van EUR 3 miljard. De instroom van nieuw vermogen bedroeg eveneens EUR 3 miljard.

Vastgoed

Verzekeren

Het bedrijfsonderdeel Vastgoed, bestaande uit Rabo Vastgoed en FGH Bank, kende ondanks de malaise op de vastgoedmarkt een goed eerste

Premieomzet

halfjaar. FGH Bank nam begin 2004 De Lage Landen Vastgoed-

In de eerste zes maanden daalde de premieomzet licht met 1% tot

financieringen over, waarmee de positie op het gebied van commerciële

EUR 2.231 (2.256) miljoen. De daling is toe te schrijven aan een omzet-

vastgoedfinancieringen verder is versterkt. De vastgoedmarkt in

verlaging bij levensverzekeringen van 9% (van EUR 1.438 miljoen tot

Nederland heeft nog steeds te maken met een grote leegstand van

EUR 1.311 miljoen). De omzet van schadeverzekeringen liet daarentegen kantoren en bedrijfspanden en van herstel lijkt nog geen sprake te zijn. een stijging zien. Het aantal polissen steeg licht en de omzet bedroeg

De kredietportefeuille van FGH Bank nam in de verslagperiode toe met

het eerste halfjaar EUR 832 (720) miljoen. Dit is een stijging met 16%.

EUR 1,5 miljard tot EUR 5,6 miljard, waarvan EUR 1,1 miljard betrekking

De omzet van herverzekeringen bedroeg EUR 88 (98) miljoen.

had op voorheen De Lage Landen Vastgoedfinancieringen. Rabo Vastgoed zag haar orderportefeuille met EUR 0,4 miljard toenemen tot

Omzet uit dienstverlening

EUR 4,4 miljard. De orderportefeuille bestaat uit nog te ontwikkelen

Na enkele jaren van dubbele groeicijfers is de omzet uit dienstverlening

woningen en bedrijfsruimten. Met name de positie in woningen is het

op het gebied van pensioenen en bedrijfszorg (verzuimbeheer, arbo-

afgelopen jaar uitgebreid.

dienstverlening en reïntegratie) vrijwel gelijk gebleven. De omzet in de eerste zes maanden kwam uit op EUR 133 (136) miljoen. De omzet bij bedrijfszorg daalde onder andere als gevolg van lagere ziekteverzuimcijfers en doordat bedrijven door wetswijzigingen in mindere mate een beroep doen op arbodiensten.

4


effectentransacties van particulieren. De samenwerking in de vorm van een joint venture heeft tot doel het leveren van meer kwaliteit en

Ontwikkeling financiële dienstverlening (bedragen in euro’s)

flexibiliteit en het besparen van kosten. De joint venture zal eind 2005 Omvang Mutatie t.o.v. Mutatie t.o.v. eerste eind 2003

operationeel worden.

halfjaar 2003

Grotere banken dichtbij de klant Het aantal lokale banken daalde in de eerste helft van het jaar met 7

Bancaire dienstverlening Kredieten aan private sector

246 miljard

+4%

tot 321. Teneinde het belang van de klant ook in de toekomst voorop


180 miljard

+5%

te kunnen stellen is medio dit jaar besloten de lokale banken op te schalen met als doel de slagkracht te vergroten. Door het creëren van grotere lokale banken kunnen klanten makkelijker toegang krijgen tot

Leasing Kredietportefeuille

12,6 miljard

complexe financiële dienstverlening. Het totale aantal vestigingen en

+10%

contactpunten zal door deze opschaling niet veranderen. Ultimo juni hadden de lokale banken circa 3.000 contactpunten waaronder 1.322

Beleggen Beheerd vermogen

195 miljard

vestigingen.

+6%

Aantal effecten- en optieorders 3,3 miljoen

+11%

Acquisitie Amerikaanse coöperatieve landbouwkredietinstelling

Verzekeren Premieomzet verzekeren

2.231 miljoen

-1%

Na verslagdatum heeft Rabobank Groep bekendgemaakt met Farm

- Leven

1.311 miljoen

-9%

Credit Services of America overeenstemming te hebben bereikt over de

832 miljoen

+16%

overname van deze Amerikaanse coöperatieve landbouwkredietinstel-

88 miljoen

-10%

ling. Met de overname is een bedrag van USD 600 miljoen gemoeid.

133 miljoen

-2%

- Schade - Herverzekeren Omzet dienstverlening

De voorgenomen overname kan plaatsvinden na de goedkeuring van externe toezichthouders en de aandeelhouders.

Strategische ontwikkelingen

Financiële resultaten

De strategie van de Rabobank Groep is erop gericht de grootste

Baten + 13%

Allfinanzgroep en dichtbijbank in Nederland te zijn en te blijven. In het

De totale baten van de Rabobank Groep zijn in de eerste helft van het

buitenland richten we ons primair op het bereiken van marktleider-

jaar met 13% gestegen tot EUR 4.914 (4.351) miljoen. De batenstijging is

schap in de food- en agrisector en op het uitbreiden van de country-

beïnvloed door de gevolgen van de stelselwijzigingen van Interpolis en

bankingactiviteiten. Om de belangrijkste doelstellingen te bereiken, zijn

Trust Preferred Securities. (zie ook pagina 5). Daarnaast werd het baten-

in de eerste helft van 2004 verdere stappen gezet, waarvan de belang-

niveau met EUR 107 miljoen gedrukt als gevolg van waardering van de

rijkste kort genoemd worden.

swaps op het Ledenkapitaal tegen marktwaarde (zie pagina 7).

Rabobank Nederland neemt 5%-belang in Eureko

Bedrijfslasten + 12%

Eind maart heeft Rabobank Nederland een 5%-belang genomen in

De bedrijfslasten namen met 12% toe tot EUR 3.260 (2.920) miljoen.

Eureko voor een bedrag van EUR 228 miljoen. Eureko, waarvan Achmea

De personeelskosten stegen met 6% tot EUR 1.928 (1.822) miljoen.

deel uitmaakt, en Rabobank zullen nauw gaan samenwerken op het

De andere beheerskosten noteerden een sterke stijging van 25% tot

gebied van zorgverzekeren. Zo gaan de lokale banken en Interpolis

EUR 1.155 (921) miljoen. Hogere voorzieningen, met name voor reorga-

ziektekostenverzekeringen van Zilveren Kruis Achmea verkopen en

nisaties (EUR 120 miljoen), zijn de belangrijkste oorzaak van de stijging.

wordt de ziektekostenverzekering van Rabobankmedewerkers met ingang van 2005 bij Zilveren Kruis Achmea ondergebracht.

Efficiencyratio De efficiencyratio (bedrijfslasten/baten) verbeterde van 67,1% in de

Joint venture met KBC Bank

eerste helft van 2003 naar 66,3%. De efficiencyratio geeft de verhouding

In juni hebben Rabobank Groep en KBC Bank bekendgemaakt dat zij

weer tussen de bedrijfslasten en de baten.

hun krachten zullen bundelen op het gebied van de verwerking van

Gang van zaken

5

Stelselwijzigingen

Bedrijfsresultaat voor belastingen + 15% Het bedrijfsresultaat voor belastingen nam met 15% toe tot EUR 1.391 (1.206) miljoen. Op de vermogensbeheeractiviteiten na noteerden alle

Opbrengst uit beleggingen

groepsonderdelen een hoger resultaat.

Tot 2004 verantwoordde Interpolis de resultaten uit beleggingen in aandelen en onroerend goed op basis van de structureelrendement-

Nettowinst + 12%

methode (indirect rendement). Een belangrijk kenmerk van deze

De nettowinst bedroeg in de eerste helft van het jaar EUR 825 (734) mil-

methode is dat het verantwoorde resultaat op beleggingen gebaseerd

joen. Dit is een stijging met 12%.

is op langjarige gemiddelde rendementen. Met ingang van 2004 maakt Interpolis niet langer gebruik van deze methode en worden in plaats

Financiële doelstellingen

daarvan de gerealiseerde resultaten op beleggingen direct in de winst-

De Rabobank Groep streeft naar het realiseren van klantwaarde met als

en-verliesrekening verantwoord. Wereldwijd is dit de meest gebruikte

randvoorwaarden financiële stabiliteit en medewerkerswaarde. Om deze

methode. De nieuwe methode is in lijn met de International Financial

financiële stabiliteit te waarborgen heeft de Rabobank Groep een drietal

Reporting Standards (IFRS). De stelselwijziging heeft geen invloed op

financiële doelstellingen geformuleerd voor de lange en de korte termijn.

het vermogen. De gevolgen manifesteren zich alleen in de resultaten-

Dit zijn voor de lange termijn een nettowinstgroei van 12%, een tier

rekening in de zin van herrubriceringen; de invloed op de nettowinst

1-ratio van 10 en een rendement op het eigen vermogen van 10%.

van 2003 en het eerste halfjaar 2004 is nihil. De cijfers over het eerste en

Vanwege de matige economische omstandigheden en vooruitzichten

tweede halfjaar 2003 zijn ter vergelijking aangepast. De opbrengsten uit

waren de doelstellingen in 2003 naar beneden bijgesteld voor de korte

effecten en deelnemingen zijn het eerste halfjaar van 2003 met EUR 119

termijn. Gezien de goede cijfers in het eerste halfjaar van 2004 en de

miljoen verlaagd en het tweede halfjaar met EUR 47 miljoen. De waarde-

positieve verwachtingen denkt de Rabobank Groep aan de financiële

veranderingen van financiële vaste activa zijn in de betreffende perioden

doelstellingen voor de lange termijn te kunnen voldoen. In de eerste zes

met dezelfde bedragen gewijzigd.

maanden realiseerde Rabobank Groep een nettowinstgroei van 12%, een tier 1-ratio van 10,6 en een rendement op het eigen vermogen van

Trust Preferred Securities

10,8%, waarbij opgemerkt wordt dat dit laatste percentage positief

Tot en met 2003 zijn de Trust Preferred Securities verantwoord onder

beïnvloed is door een stelselwijziging met betrekking tot de Trust

het eigen vermogen. In lijn met de ontwikkelingen en de uitleg van de

Preferred Securities. Zonder deze wijziging zou het rendement op het

IFRS is besloten om de Trust Preferred Securities ad EUR 2.037 miljoen

eigen vermogen op 10,0% zijn uitgekomen.

met ingang van 1 januari 2004 te verantwoorden onder het aansprakelijk groepsvermogen in de post achtergestelde schulden. De verschuldigde vergoeding op de Trust Preferred Securities wordt vanaf 2004 dientengevolge verantwoord via de winst-en-verliesrekening (voorheen winstbestemming). De cijfers over het eerste en tweede halfjaar 2003 zijn ter

Ontwikkeling financiële resultaten (bedragen in euro’s)

vergelijking aangepast. De rentelasten zijn met de volgende bedragen Omvang

Mutatie t.o.v.

Mutatie t.o.v.

eind 2003

eerste halfjaar 2003

verhoogd: eerste halfjaar 2003 EUR 23 miljoen, tweede halfjaar 2003 EUR 31 miljoen en eerste halfjaar 2004 EUR 61 miljoen. Voor de betreffende perioden is de belastinglast verlaagd met respectievelijk EUR 9, EUR 12 en EUR 22 miljoen. De stelselwijziging heeft geen invloed op de

Baten

4.914 miljoen

+13%

Bedrijfslasten

3.260 miljoen

+12%

Efficiencyratio

66,3%

Nettowinst

825 miljoen

Balanstotaal

440 miljard

+12% +9%

tier 1-ratio en de BIS-ratio.

Grondslagen voor waardering en resultatenbepaling

BIS-ratio

10,7

Voor de waardering van de activa en passiva en de resultaatbepaling

Tier 1-ratio

10,6

worden dezelfde grondslagen gehanteerd als in de jaarrekening, met uitzondering van de hiervoor toegelichte stelselwijzigingen. Voorzover overige voortschrijdende inzichten noopten tot herrubricering, zijn de vergelijkende cijfers aangepast.

6


Geconsolideerde balans (bedragen in miljoenen euro’s)

30-06-2004

31-12-2003

30-06-2003

Activa Kasmiddelen

9.478

7.117

6.371

Kortlopend overheidspapier

3.388

3.211

2.619

Professionele effectentransacties

36.237

30.199

30.201

Overige bankiers

12.268

11.720

14.263

Bankiers Kredieten aan de overheid

48.505

41.919

44.464

3.210

2.161

2.015

Kredieten aan de private sector

245.560

235.425

221.688

Professionele effectentransacties

12.824

13.211

13.460

Kredieten

261.594

250.797

237.163

Rentedragende waardepapieren

85.045

71.141

82.831

Aandelen

12.414

10.093

11.966

Deelnemingen Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Overige activa Overlopende activa Totaal activa

499

201

199

3.962

3.964

3.900

4.534

4.984

4.996

10.929

9.878

7.858

440.348

403.305

402.367

Passiva Professionele effectentransacties

22.289

20.180

20.002

Overige bankiers

71.153

62.676

64.889

Bankiers Spaargelden Professionele effectentransacties Overige toevertrouwde middelen

93.442

82.856

84.891

75.070

71.559

69.104

3.274

3.309

10.487

102.140


97.703

101.287

180.484

172.571

180.878

Schuldbewijzen

96.617

80.695

76.484

Overige schulden

13.183

11.907

11.826

Overlopende passiva

11.803

12.513

7.391

Voorzieningen

20.140

19.177

18.923

415.669 Fonds voor algemene bankrisico’s

1.679

Achtergestelde schulden

2.245

379.719 1.679 2.211

3.924 Ledenkapitaal Herwaarderingsreserves Overige reserves Eigen vermogen Belang van derden Aansprakelijk groepsvermogen Totaal passiva

3.850

380.393 1.679 759

3.890 3.853

2.438 3.851

324

222

237

11.848

11.158

10.731

16.022

15.233

14.819

4.733

4.463

4.717

24.679

23.586

21.974

440.348

403.305

402.367

Voorwaardelijke schulden

7.310

6.435

7.373

Onherroepelijke faciliteiten

27.693

26.117

28.577

Halfjaarcijfers

7

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (bedragen in miljoenen euro’s)

1e halfjaar 2004

2e halfjaar 2003

1e halfjaar 2003

3.133

3.027

2.929

229

244

109

1.020

983

869

133

101

69

Baten Rente Opbrengsten uit effecten en deelnemingen Provisie Resultaat uit financiële transacties Overige baten

399

312

375

4.914

4.667

4.351

Personeelskosten

1.928

1.948

1.822

Andere beheerskosten

1.155

1.180

921

3.083

3.128

2.743

Totaal baten Lasten

Personeels- en andere beheerskosten Afschrijvingen

177

195

177

3.260

3.323

2.920


275

300

275

Waardeveranderingen van financiële vaste activa

-12

-98

-50

Totaal lasten

3.523

3.525

3.145

Bedrijfsresultaat vóór belastingen

Bedrijfslasten

1.391

1.142

1.206

Belastingen bedrijfsresultaat

411

365

347

Bedrijfsresultaat/groepswinst na belastingen

980

777

859

Belang van derden

155

141

125

Nettowinst

825

636

734

8


Kasstroomoverzicht (bedragen in miljoenen euro’s)

1e halfjaar 2004

1e halfjaar 2003

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat/groepswinst na belastingen

980

859

Aanpassingen voor: - afschrijvingen

177

177

- waardeveranderingen van vorderingen

275

275

- waardeveranderingen van financiële vaste activa

-12

-50

- mutatie technische voorziening verzekeringsbedrijf

818

643

- mutatie overige voorzieningen - mutaties overlopende posten

145

-58

-1.761

-1.345

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

-358

-358

622

501

Mutatie kortlopend overheidspapier

-177

-806

Mutatie effecten handelsportefeuille

-13.010

-12.813

Mutatie geëffectiseerde vorderingen Mutatie bankiers Mutatie kredieten

-481

379

3.895

1.732

-11.072

-12.186

Mutatie toevertrouwde middelen

7.913

9.246

Overige mutaties uit operationele activiteiten

1.841

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten

2.813 -11.091

-11.635

-10.469

-11.134

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringsactiviteiten uit hoofde van: - beleggingsportefeuille

-2.730

-716

- deelnemingen

-275

-51

- materiële vaste activa

-116

-207

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

-3.121 -974

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Rabobank ledencertificaten Mutatie achtergestelde leningen Mutatie schuldbewijzen Vergoeding Rabobank ledencertificaten Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Nettokasstroom/ Mutatie geldmiddelen

Het kasstroomoverzicht geeft inzicht in de nettomutaties uit operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. Geldmiddelen bestaan uit wettige betaalmiddelen en onmiddellijk opeisbare tegoeden bij centrale banken.

-3

-

34

-2

15.922

14.745

-108

-110

15.845

14.633

2.255

2.525

Halfjaarcijfers

9

Mutatieoverzicht eigen vermogen bedragen in miljoenen euro’s 1e halfjaar 2004

2e halfjaar 2003

1e halfjaar 2003

15.233

14.819

14.261

Stand 1 januari / 1 juli Mutatie marktonderhoud Rabobank ledencertificaten

-3

2

-

Resultaat eerste/ tweede halfjaar

825

636

734

Herwaardering

147

-1

33

Goodwill

-61

-106

-107

-108

-105

-110

-11

-12

8

16.022

15.233

14.819

Vergoeding Rabobank ledencertificaten Overige mutaties Stand 30 juni / 31 december

Resultaten per bedrijfsonderdeel Onder meer in verband met consolidatie-effecten wijken de onderstaande gegevens van de belangrijkste bedrijfsonderdelen af van de bedragen in de winst-en-verliesrekening.

bedragen in miljoenen euro’s Retailbankbedrijf


Vermogensbeheer

Verzekeren

Leasing

Vastgoed

Totaal baten

2.617

1.058

301

456

314

54

Totaal bedrijfslasten

2004 I

1.694

524

221

341

174

16

Brutoresultaat

923

534

80

115

140

38


126

82

-

-

40

1

-

-12

-

-11

-

-

797

464

80

126

100

37

Totaal baten

2.384

994

310

328

271

11

Totaal bedrijfslasten

1.635

439

226

346

142

1

Waardeveranderingen van financiële vaste activa Bedrijfsresultaat voor belastingen

2003 I

Brutoresultaat

749

555

84

-18

129

10


108

125

-

-

41

-

Waardeveranderingen van financiële vaste activa Bedrijfsresultaat voor belastingen

-

43

-1

-93

-

-

641

387

85

75

88

10

10


Toelichting op de balans In het eerste halfjaar van 2004 nam het geconsolideerde balanstotaal van de Rabobank Groep met 9% toe tot EUR 440 miljard. De tier 1-ratio bedroeg eind juni 10,6 en de BIS-ratio 10,7.

Handel, industrie en dienstverlening

De kredietverlening aan de private sector groeide met 4% tot EUR 245,6

Food- en agrisector

miljard. Daarnaast steeg het balanstotaal ook door de toename van de

Aan bedrijven in food- en agrisector was per eind juni EUR 36,4 (36,6)

post rentedragende waardepapieren. De uitbreiding van de activiteiten

miljard aan kredieten verstrekt. Het overgrote deel hiervan heeft betrek-

werd grotendeels gefinancierd door een groei van de toevertrouwde

king op de primaire agrarische sector.

Ondernemers in de sector handel, industrie en dienstverlening leenden eind juni 3% meer dan eind 2003. Het totaalaantal kredieten bedroeg EUR 83,6 ( 81,3) miljard. De sterkste groei kwam voor rekening van bedrijven in de sectoren onroerend goed en bouwnijverheid.

middelen en een stijging van de post schuldbewijzen.

Particulieren

Kredietverlening

De kredietverlening aan particuliere klanten bedroeg eind juni EUR 125,6 (117,5) miljard. Dit komt overeen met een groei van 7%.

De totale kredietverlening van de Rabobank Groep steeg in de eerste

De toename van 7% is nagenoeg gelijk aan de groei in dezelfde periode

helft van 2004 met 4% tot EUR 261,6 (250,8) miljard. Dit totaal bestaat uit:

in 2003. Het overgrote deel van de kredietverlening aan particulieren,

- kredietverlening aan overheden;

EUR 123,3 (116,1) miljard, heeft betrekking op hypothecaire leningen.

- professionele effectentransacties; - kredietverlening aan de private sector. De kredietverlening aan overheden nam met EUR 1,0 miljard toe tot EUR 3,2 miljard. De omvang van de professionele effectentransacties bedroeg EUR 12,8 (13,2) miljard.

Kredietverlening naar sectoren +REDIETVERLENINGNAARSECTOREN INMILJARDENEUROS

Kredietverlening aan de private sector

De kredietverlening aan de private sector nam in het eerste halfjaar

met 4% toe tot EUR 245,6 (235,4) miljard. De private sector bestaat uit

particulieren, de food- en agrisector en de sector handel, industrie en

dienstverlening. Van de totale kredietverlening is 51% verstrekt aan par-

ticulieren, 15% aan de food- en agrisector en 34% aan handel, industrie

en dienstverlening. De kredietverlening bij de lokale banken nam met

!GRARISCH

()$

0ARTICULIER

4% toe. Bij de wholesaleactiviteiten nam de kredietverlening met 2% af als gevolg van het verrekenen van debet en creditsaldi van dezelfde

Rentedragende waardepapieren

cliënten. Gecorrigeerd hiervoor was sprake van een geringe groei. Bij

In de verslagperiode steeg de post rentedragende waardepapieren met

de overige sectoren, waaronder leasing en vastgoed, bedroeg de groei

20% tot EUR 85,0 (71,1) miljard. De stijging is grotendeels toe te schrijven

20%, onder meer door de overname van Telia Finans AB en de groei van

aan de toename van de handelsportefeuille.

de vastgoedactiviteiten.

Toelichting op de balans


11

Het Ledenkapitaal ad EUR 3,9 miljard kwalificeert ook onder IFRS als volwaardig eigen vermogen.

In de verslagperiode stegen de toevertrouwde middelen, bestaande uit spaargelden, professionele effectentransacties en overige toevertrouwde

De Rabobank Groep heeft langlopende swaps afgesloten ter beperking

middelen met 5% tot EUR 180,5 ( 172,6) miljard. De professionele

(hedging) van het renterisico dat samenhangt met het Ledenkapitaal.

effectentransacties bedroegen eind juni EUR 3,3 (3,3) miljard. De overige

IFRS staan hedge-accounting voor eigen vermogensinstrumenten niet

toevertrouwde middelen namen met EUR 4,4 miljard toe tot EUR 102,1

toe. Onder IFRS moeten de daarop afgesloten swaps in de jaarrekening

miljard. Deze stijging is met name toe te schrijven aan de relatief grote

worden gewaardeerd tegen marktwaarde en moeten mutaties in de

stijging van deposito’s.

marktwaarde worden verwerkt via de winst- en verliesrekening. Vanwege de besluitvorming zijn de onderhavige swaps in het eerste

Spaargeld

halfjaar in de handelsportefeuille opgenomen en dientengevolge op

De spaargelden namen in het eerste halfjaar met EUR 3,5 miljard toe tot

marktwaarde gewaardeerd. Dit resulteerde in een last van EUR 107

EUR 75,1 miljard. Dat komt overeen met een stijging van 5%. De eco-

miljoen. Deze andere boekhoudkundige verwerking heeft uiteraard

nomische onzekerheid en het lage consumentenvertrouwen zorgden

geen invloed op de integrale risicopositie van Rabobank Groep.

ervoor dat veel particulieren de middelen op een spaarrekening zetten. Het aandeel van internetsparen in het totale spaargeld is het afgelopen

Vermogensgroei

halfjaar gestegen van 33% naar 40%. Dit ging voornamelijk ten koste van de traditionele spaarrekening en Telesparen. Het aandeel daarvan daalde

Tier 1-ratio: 10,6

met respectievelijk 3% en 4% tot 24% en 17%.

In de financiële wereld zijn de tier 1-ratio en de BIS-ratio de meest gehanteerde ratio’s voor solvabiliteit. De tier 1-ratio geeft de verhouding

Schuldbewijzen

tussen het kernkapitaal en het totaal van de gewogen posten. De tier 1-ratio kwam eind juni uit op 10,6 (10,8). Dat is hoger dan de lange-

Het bedrag aan schuldbewijzen steeg in het eerste halfjaar met EUR 15,9

termijndoelstelling van 10. Externe toezichthouders hanteren een mini-

miljard tot EUR 96,6 miljard. Dit is een stijging met 20%. Naast Medium

mumeis van 4. De hoge solvabiliteitsratio is een van de belangrijkste

Term Notes zijn ook meer Certificates of Deposits uitgegeven ter

redenen voor de hoge ratings die de Rabobank Groep krijgt van de

financiering van de groeiende kredietverlening en voor handhaving van

ratingbureaus Moody’s en Standard & Poor’s. Het totaal van de gewogen

de goede liquiditeitspositie.

posten groeide met EUR 10,2 miljard tot EUR 193,0 miljard. Deze stijging is vooral het gevolg van de toegenomen kredietverlening. Het kern-

Eigen vermogen

kapitaal nam met EUR 0,8 miljard toe tot EUR 20,5 miljard.

In de verslagperiode is op basis van de meest recente International

BIS-ratio: 10,7

Financial Reporting Standards (IFRS) geconcludeerd dat de Trust

De BIS-ratio wordt bepaald door het toetsingsvermogen te delen

Preferred Securities ad EUR 2,0 miljard niet langer kwalificeren als eigen

door het totaal van de gewogen posten. Het toetsingsvermogen

vermogen. Om die reden is besloten om de Trust Preferred Securities

bestaat uit de som van het kernkapitaal en het aanvullend kapitaal.

reeds met ingang van 1 januari 2004 te rubriceren onder de achter-

De BIS-ratio bedroeg eind juni 10,7 (10,9). Dat is ruim hoger dan de

gestelde schulden (zie onder stelselwijzigingen op pagina 5). De

minimumeis van 8 van de externe toezichthouders.

Nederlandsche Bank blijft voor toezichtsdoeleinden de Trust Preferred Securities ook na de overgang in 2005 naar IFRS erkennen als kernvermogen. De stelselwijziging heeft dan ook geen invloed op de tier 1-ratio en de BIS-ratio.

12


Toelichting op de winst-en-verliesrekening In het eerste halfjaar steeg het nettoresultaat met 12% tot EUR 825 miljoen. De stijging is toe te schrijven aan hogere baten.

Personeelskosten + 6% De personeelskosten stegen in de eerste zes maanden met 6% tot EUR 1.928 (1.822) miljoen. De stijging komt onder meer voort uit loonsverhogingen en hogere bonusreserveringen bij het wholesalebankbedrijf. Ultimo juni 2004 bedroeg de personeelsbezetting van de

Baten

Rabobank Groep 50.594 fte’s tegenover 50.849 eind 2003.

De totale baten stegen in de eerste zes maanden met EUR 563 miljoen

Andere beheerskosten + 25%

tot EUR 4.914 miljoen. Dit is een stijging met 13%. Het groeipercentage

De andere beheerskosten stegen met 25% tot EUR 1.155 (921) miljoen.

werd positief beïnvloed door de stelselwijziging bij Interpolis.

De stijging is in belangrijke mate toe te schrijven aan voorzieningen. Het

Gecorrigeerd hiervoor bedroeg de batenstijging 10%.

grootste deel van de dotaties aan de voorzieningen heeft betrekking op de herstructureringen binnen Rabobank Nederland. Dit betreft een

Rentewinst + 7%

bedrag van EUR 120 miljoen.

In het eerste halfjaar nam de rentewinst met 7% toe tot EUR 3.133 (2.929) miljoen. De stijging werd gerealiseerd door de groei van de


kredietverlening en van de spaargelden. De rentemarge stond in het

De dotatie aan de debiteurenvoorziening wordt verantwoord onder

eerste halfjaar onder druk met name door sterke concurrentie op de

de waardeveranderingen van vorderingen. Op basis van een langjarig

spaar- en hypothekenmarkt.

gewogen gemiddelde van de werkelijke verliezen in procenten van de uitstaande kredieten, waarbij de laatste jaren het zwaarst wegen, wordt

Provisieresultaat + 17%

deze post dynamisch bepaald. In de eerste zes maanden is EUR 275

Het provisieresultaat steeg met EUR 151 miljoen tot EUR 1.020 miljoen.

miljoen gedoteerd. Dit is gelijk aan de dotatie in dezelfde periode vorig

Dit is een stijging van 17%. De toename werd voornamelijk gerealiseerd

jaar. De dotatie gerelateerd aan de gemiddelde risico gewogen activa

door hogere effectenprovisies en assurantieprovisies.

van het bankbedrijf (op jaarbasis) verbeterde vergeleken met 2003 met 3 basispunten tot 30 basispunten.

Andere baten

De waardeveranderingen van financiële vaste activa bedroeg EUR -12

Het resultaat uit financiële transacties steeg met EUR 64 miljoen tot

(-50) miljoen.

EUR 133 miljoen. Hogere resultaten uit derivatentransacties droegen in belangrijke mate bij aan deze stijging. De opbrengsten uit effecten en

Bedrijfsresultaat voor belastingen + 15%

deelnemingen bedroegen EUR 229 (109) miljoen. De stijging is nage-

Het bedrijfsresultaat voor belastingen van de Rabobank Groep kwam

noeg geheel toe te schrijven aan de stelselwijziging van Interpolis. De

in de eerste helft van 2004 uit op EUR 1.391 (1.206) miljoen. Dit is een

overige baten stegen tot EUR 399 (375) miljoen. Hieronder vallen onder

stijging met 15% ten opzichte van dezelfde periode in 2003.

meer de verzekeringstechnische resultaten van Interpolis.

Nettowinst + 12%

Lasten

Na aftrek van belastingen van EUR 411 (347) miljoen en een belang van derden van EUR 155 (125) miljoen resteert een nettowinst van EUR 825

De bedrijfslasten stegen in de verslagperiode met 12% tot EUR 3.260 (2.920) miljoen. Deze stijging is voor 2% toe te schrijven aan acquisities, voor 6% aan incidentele lasten uit hoofde van voorzieningen en voor 4% aan autonome kostenstijging.

(734) miljoen. Dat is een stijging met 12%.

Toelichting op de winst-en-verliesrekening

Operationeel resultaat naar onderdelen

13

van Robeco Groep in 2003. Met de AFM is afgesproken dat spreadresultaten ten gunste van de beleggingsfondsen komen.

Retailbankbedrijf Met een stijging van het bedrijfsresultaat voor belastingen van 24%

Verzekeren

heeft het retailbankbedrijf goed gepresteerd. De toename met EUR 156

Het bedrijfsresultaat voor belastingen, bestaande uit resultaat uit opera-

miljoen tot EUR 797 miljoen is vooral het gevolg van een stijging van de

tionele activiteiten en resultaten op beleggingen, bedroeg in het eerste

baten met 10% tot EUR 2.617 (2.384) miljoen. De bedrijfslasten namen

halfjaar EUR 126 miljoen tegenover EUR 75 miljoen in dezelfde periode

met 4% toe tot EUR 1.694 (1.635) miljoen. De toegenomen baten

van 2003. Het resultaat uit operationele activiteiten steeg met EUR 26

betreffen met name een hogere rentewinst en hogere provisieresultaten.

miljoen tot EUR 101 miljoen vooral door gunstige verzekeringstechni-

De groei van de rentewinst bleef iets achter bij de groei van de krediet-

sche resultaten schade. Ook het resultaat uit beleggingen liet een sterke

verlening door een verkrapping van de rentemarge. De stijging van de

stijging zien. Het resultaat steeg van EUR 1 miljoen naar EUR 25 miljoen.

bedrijfslasten kwam hoofdzakelijk voor rekening van de andere beheerskosten. De personeelskosten bleven nagenoeg gelijk mede door een

Leasing

daling van het aantal fte’s met bijna 2%. De waardeveranderingen van

Met een stijging van het bedrijfsresultaat voor belastingen van 14%

vorderingen nam toe met EUR 18 miljoen tot EUR 126 miljoen.

tot EUR 100 (88) miljoen hebben de leasingactiviteiten een goed halfjaar achter de rug. De stijging is voornamelijk toe te schrijven aan een


hogere rentewinst, lagere risicokosten en aan de acquisitie van Telia

Het bedrijfsresultaat voor belastingen van het wholesalebankbedrijf

Finans AB. De lagere risicokosten zijn gerealiseerd bij een groeiende

kwam in het eerste halfjaar uit op EUR 464 (387) miljoen. Dat is een

kredietportefeuille.

stijging met 20%. De stijging is onder meer te danken aan lagere risicokosten, de post waardeveranderingen van vorderingen daalde met 34%

Vastgoed

tot EUR 82 (125) miljoen. Daarnaast bedroeg het resultaat op waarde-

Het nieuwe bedrijfsonderdeel Vastgoed realiseerde in de eerste helft

veranderingen van financiële vaste activa EUR 12 miljoen, terwijl er in de

van 2004 een bedrijfsresultaat voor belastingen van EUR 37 miljoen.

eerste helft van 2003 sprake was van een verlies van EUR 43 miljoen. De baten stegen licht met 6% tot EUR 1.058 (994) miljoen. De bedrijfslasten

Overig

daarentegen namen met 19% toe tot EUR 524 (439) miljoen met name

Het bedrijfsresultaat voor belastingen van de onder overig opgenomen

door een stijging van de incidentele kosten en de acquisities van

onderdelen daalde met EUR 139 miljoen tot -/- EUR 212 miljoen. De

afgelopen jaar die nu volledig in de cijfers zijn opgenomen. De country-

sterke daling is vooral toe te schrijven aan de dotaties aan voorzieningen.

bankingactiviteiten kenden een goed eerste halfjaar ondanks een krappere rentemarge. Het brutoresultaat van Corporate Clients bleef

Bedrijfsresultaat voor belastingen naar onderdelen

achter bij vorig jaar en ook de corporate financeactiviteiten konden het goede resultaat van vorig jaar niet evenaren. Begin dit jaar heeft de Rabobank Groep een definitieve schikking getroffen met de Royal Bank of Canada inzake een claim die voortkwam uit een swaptransactie voor het thans failliete energieconcern Enron.

"EDRIJFSRESULTAATVOORBELASTINGENNAARONDERDELEN JUNI

INMILJOENENEUROS

JUNI

Vermogensbeheer

De vermogensbeheeractiviteiten realiseerden in de eerste zes maanden

een bedrijfsresultaat voor belastingen van EUR 80 miljoen tegenover

EUR 85 miljoen in de eerste helft van 2003. In vergelijking met vorig

jaar bleven met name de eenmalige baten achter zoals het resultaat uit

financiële transacties. Daarnaast is ook een incidentele last van EUR 10 miljoen genomen die betrekking heeft op behaalde spreadresultaten

2ETAIL 7HOLESALE 6ERMOGENS 6ERZEKEREN BANKBEDRIJF BANKBEDRIJF BEHEER

,EASING

6ASTGOED

/VERIG

14


Profiel van de Rabobank Groep De Rabobank Groep is een brede financiële dienst- van twee werelden: de lokale betrokkenheid en persoonlijke bediening verlener op coöperatieve grondslag. Ze bestaat uit van de lokale Rabobanken en de deskundigheid en schaalvoordelen van een grote onderneming. 321 zelfstandige lokale coöperatieve Rabobanken in Nederland, de centrale organisatie Rabobank Krachtige marktpositie De Rabobank Groep bedient meer dan de helft van de Nederlanders Nederland en een groot aantal gespecialiseerde dochterondernemingen. De kerndoelstelling van en de Nederlandse bedrijven. Op de Nederlandse markt is zij dan ook marktleider op vrijwel alle gebieden van financiële dienstverlening: de groep is het genereren van klantwaarde. woninghypotheken 26%, spaarmiddelen 38%, midden- en kleinbedrijf 39% en agrarische sector 85%. In de grootzakelijke markt is de positie De lokale Rabobanken en hun klanten vormen het coöperatieve kern-

inmiddels aanzienlijk versterkt.

bedrijf van de Rabobank Groep. De banken zijn lid en aandeelhouder van de overkoepelende coöperatie Rabobank Nederland, die ze bij hun

Triple A

lokale dienstverlening adviseert en ondersteunt. Ook oefent Rabobank

De Rabobank Groep heeft de hoogste kwalificatie voor kredietwaardig-

Nederland namens De Nederlandsche Bank toezicht uit op de lokale

heid (Triple A) die is toegekend door de bekende internationale rating-

banken. Daarnaast opereert Rabobank Nederland als (internationale)

instituten Moody’s en Standard & Poor’s.

wholesalebank en als bankers’ bank van de groep en is zij de houdstermaatschappij van een groot aantal dochterondernemingen.

Internationaal netwerk Om klanten internationaal van dienst te zijn, is de Rabobank Groep

De Rabobank Groep wil haar 9 miljoen klanten - particulieren en bedrij-

buiten Nederland met 236 vestigingsplaatsen vertegenwoordigd in

ven - bedienen met alle mogelijke financiële producten en diensten.

35 landen.

Ze beschikt daartoe over een reeks van dochterondernemingen en business units, die gespecialiseerd zijn op het gebied van vermogensbeheer en beleggen (Robeco, Schretlen, Effectenbank Stroeve, Alex), verzekeringen, pensioenen en bedrijfszorg (Interpolis), leasing (De Lage Landen), durfkapitaal (Gilde), vastgoed en hypotheken (FGH Bank, Rabo Vastgoed, Obvion), en corporate en investment banking (Rabobank International, Rabo Securities, Rabobank Nederland Corporate Clients, Group Treasury). Deze ondernemingen leveren financiële diensten en producten aan de lokale Rabobanken en hun klanten en bedienen hun eigen klanten in binnen- en buitenland rechtstreeks.

Competentiecentra De Rabobank Groep is een netwerk van competentiecentra, die nauw met elkaar samenwerken. Door deze gebundelde deskundigheid kan de Rabobank Groep actief inspelen op de toenemende vraag van ondernemers en particuliere klanten naar een samenhangend pakket van financiële diensten en producten. De groep combineert zo het beste

Profiel van de Rabobank Groep

9 miljoen klanten

1,425 miljoen leden

321 aangesloten Rabobanken

Rabobank Nederland Wholesalebankbedrijf

Retailbankbedrijf

Ondersteunende eenheden

Aangesloten bankenbedrijf • Corporate Clients

• Marktmanagement

• Staven en diensten

• Rabobank International

• Control aangesloten banken

• Rabofacet

• Product-markteenheden

- Rabo Securities • Group Treasury

Verzekeringen Pensioenen Bedrijfszorg • Interpolis

Vermogensbeheer Beleggen

• Robeco Groep • Schretlen & Co • Effectenbank Stroeve • Alex

Leasing

De Lage Landen

Vastgoed

Overige groepsonderdelen

• Rabo Vastgoed

• Gilde

• FGH Bank

• Obvion

15

16


Beoordelingsverklaring Opdracht

Oordeel

Wij hebben de in dit verslag op pagina 6 tot en met 9 opgenomen

Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan

halfjaarcijfers 2004 van de Rabobank Groep1 beoordeeld. De halfjaar-

wij zouden moeten concluderen dat de halfjaarcijfers niet voldoen aan

cijfers zijn opgesteld onder verantwoordelijkheid van de raad van

in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor tussentijdse

bestuur van Rabobank Nederland, statutair gevestigd te Amsterdam.

financiële verslaggeving.

Het is onze verantwoordelijkheid een beoordelingsverklaring inzake de halfjaarcijfers te verstrekken. Utrecht, 2 september 2004

Werkzaamheden Onze werkzaamheden bestonden, overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot beoordelingsopdrachten,

Ernst & Young Accountants

in hoofdzaak uit het inwinnen van inlichtingen bij functionarissen van Rabobank Nederland en het uitvoeren van cijferanalyses met betrekking tot de financiële gegevens. Door de aard en de omvang van onze

1) De Rabobank Groep bestaat uit de Coöperatieve Centrale Raiffeissen-Boerenleenbank BA

werkzaamheden kunnen deze slechts resulteren in een beperkte mate

te Amsterdam, de bij haar aangesloten Rabobanken, Interpolis NV te Tilburg, Robeco

van zekerheid omtrent de getrouwheid van de halfjaarcijfers. Deze mate

Groep NV te Rotterdam, De Lage Landen International BV te Eindhoven, Schretlen & Co NV te Amsterdam, Effectenbank Stroeve NV te Amsterdam, FGH Bank NV te Utrecht,

van zekerheid is lager dan die welke aan een accountantsverklaring kan

Rabohypotheekbank NV te Amsterdam, Onderlinge Waarborgmaatschappij Rabobanken BA

worden ontleend.

te Amsterdam en hun groepsmaatschappijen.

Colofon Uitgave

Jaarverslagen

Rabobank Nederland

De Rabobank Groep publiceert de volgende jaarverslagen:

Directoraat Communicatie

• Jaarverslag 2003

Art-direction en vormgeving

• Jaarrekening 2003 en overige gegevens

(Nederlands en Engels) Borghouts Design, Haarlem

(Nederlands en Engels) • Maatschappelijk jaarverslag 2003 (samenvatting)

Fotografie Tjeerd Fonk, Amsterdam

(Nederlands en Engels) • Halfjaarverslag 2004 (Nederlands en Engels)

Coördinatie grafische productie Kobalt Media Services, Amstelveen

Exemplaren van deze verslagen zijn op te vragen bij Rabobank Nederland, Directoraat Communicatie.

Prepress

Croeselaan 18, 3521 CB Utrecht

NEROC‘VGM, Amsterdam

Postbus 17100, 3500 HG Utrecht Telefoon 030 - 216 27 58

Druk

Fax

030 - 216 19 16

PlantijnCasparie Groep, Capelle a/d IJssel

E-mail

[email protected]

Materiaalgebruik Bij de vervaardiging van het drukwerk werd gebruikgemaakt van materialen die minder belastend zijn voor het milieu. Bij de druk werd Reflecta ECO mineraalolievrije inkt gebruikt op 250 en 135 grams PhoeniXmotion Xantur.

7748 / 092004

www.rabobankgroep.nl

Rabobank Groep Halfjaarverslag 2004

Recommend Documents