7748-09-2006
Rabobank Groep
Halfjaarverslag 2006
www.rabobankgroep.nl
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave Inhoudsopgave
1
Kerngegevens
2
Nettowinst Rabobank Groep in eerste halfjaar +13%
3
Binnenlands retailbankbedrijf
7
Wholesalebankbedrijf en internationaal retailbankbedrijf
9
Vermogensbeheer en beleggen
11
Leasing
13
Vastgoed
15
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
17
Geconsolideerde balans
18
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
20
Geconsolideerd vermogensoverzicht
21
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
22
Bedrijfssegmenten
23
Toelichting op de halfjaarcijfers
24
Beoordelingsverklaring
25
Profiel Rabobank Groep
26
Organigram
27
Colofon
28
1
2
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Kerngegevens 30-jun-06
31-dec-05
30-jun-05
31-dec-04
30-jun-04
Omvang dienstverlening (bedragen in miljoenen euro’s) Balanstotaal
521.467
506.573
510.088
483.574
461.589
Kredieten aan private sector
291.658
278.095
267.123
248.958
242.268
Toevertrouwde middelen
195.934
186.459
173.747
177.482
167.317
Beheerd en bewaard vermogen
228.100
224.200
217.100
223.400
195.900
Vermogen en solvabiliteit (bedragen in miljoenen euro’s) Eigen vermogen
26.675
26.349
23.561
23.004
20.788
Kernkapitaal
25.394
24.860
22.712
21.404
19.402
Toetsingsvermogen
25.736
25.272
23.478
21.205
19.833
222.631
213.901
208.138
196.052
190.469
Risico gewogen posten
17.810
17.112
16.651
15.684
15.238
Tier 1-ratio (kernvermogen)
11,4
11,6
10,9
10,9
10,2
BIS-ratio (toetsingsvermogen)
11,6
11,8
11,3
10,8
10,4
2006-I
2005-II
2005-I
2004-II
2004-I
Totaal baten
4.954
4.752
4.611
4.748
4.474
Bedrijfslasten
3.254
3.167
2.997
3.078
3.099
Solvabiliteitseis
Resultaatgegevens (bedragen in miljoenen euro’s)
227
268
249
307
172
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
1.473
1.317
1.365
1.363
1.203
Nettowinst
1.201
1.024
1.059
837
956
9,1%
8,9%
9,2%
8,5%
9,7%
65,7%
66,6%
65,0%
64,8%
69,3%
30-jun-06
31-dec-05
30-jun-05
31-dec-04
30-jun-04
218
248
269
288
321
- kantoren
1.229
1.249
1.263
1.299
1.322
- contactpunten
3.093
3.031
2.959
2.965
2.949
3.109
3.116
3.098
3.062
3.026
289
267
247
244
236
- aantallen
52.002
50.988
56.396
56.324
56.732
- mensjaren
46.510
45.580
50.294
50.216
50.594
Waardeveranderingen
Ratio’s Rendement op eigen vermogen Efficiencyratio
Dichtbij Lokale Rabobanken Vestigingen:
Geldautomaten Buitenlandse vestigingsplaatsen Medewerkers
Algemeen: bij groepsonderdelen genoemde bedragen
Klantgegevens
tellen vanwege consolida-
Leden (x 1.000)
1.609
1.551
1.494
1.456
1.425
tie-effecten niet altijd op tot
Leden-klantenratio
18,2%
17,7%
17,2%
16,7%
16,6%
het totaal van de Rabobank Groep. Procentuele muta-
Rating
ties kunnen als gevolg van
Standard & Poor’s
AAA
AAA
AAA
AAA
AAA
afrondingen afwijken.
Moody’s Investor Service
Aaa
Aaa
Aaa
Aaa
Aaa
Nettowinst Rabobank Groep in eerste halfjaar +13%
3
Nettowinst Rabobank Groep in eerste halfjaar +13% Winstdoelstelling overtroffen • Baten +7% • Lasten +9% • Kredietverlening private sector +5%
• Spaarmiddelen +3% • Tier 1-ratio 11,4 • Rendement op eigen vermogen 9,1%
verbetering van de nettowinst zien. Wel moeten we alert blijven op de ontwikkeling van de marge op hypoheken in relatie tot ons kostenniveau. Strategisch ligt de Rabobank in binnen- en buitenland op koers. We zijn erin geslaagd onze activiteiten op gebied van leasing en vastgoed te versterken door de overname van Athlon en onderdelen van Bouwfonds. In het buitenland wil de Rabobank verder groeien op autonome kracht en door middel van selectieve acquisities.”
Resultaten (in miljoenen euro’s)
Bericht voorzitter raad van bestuur
2006-I
2005-I
Mutatie
Rente
2.886
2.784
4%
Honoraria en provisies
1.157
1.090
6%
Drs. H. (Bert) Heemskerk: “De Rabobank Groep realiseerde in de eerste
Overige baten
911
737
24%
helft van 2006 een nettowinststijging van 13%. De nettowinst nam toe
Totale baten
4.954
4.611
7%
tot EUR 1.201 (1.059) miljoen. De kredietverlening groeide voorspoedig,
Personeelskosten
1.984
1.841
8%
vooral door een grote vraag naar hypotheken. Ondanks de concurrentie
Overige bedrijfslasten
1.270
1.156
10%
op de hypotheekmarkt steeg het renteresultaat met 4% tot EUR 2.886
Totale bedrijfslasten
3.254
2.997
9%
(2.784) miljoen. Het verbeterde beleggingsklimaat gaf een impuls aan
Brutoresultaat
1.700
1.614
5%
de provisiebaten. De provisiebaten kwamen 6% hoger uit, op EUR 1.157
Waardeveranderingen
227
249
-9%
(1.090) miljoen. Bepalend voor de stijging van overige baten was het
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
1.473
1.365
8%
uitstekende resultaat uit de deelneming Eureko. Door groei van activitei-
Belastingen
272
306
-11%
ten en toegenomen wet- en regelgeving namen de lasten toe met 9%
Nettowinst
1.201
1.059
13%
tot EUR 3.254 (2.997) miljoen. Projecten in het kader van Bazel II,
Risicokosten (in basispunten)
21
25
-16%
Sarbanes-Oxley en Wet identificatie dienstverlening (WID)/Wet melding
Ratio’s
ongebruikelijke transacties (Wet MOT) resulteerden in een toegenomen
Efficiencyratio
65,7%
65,0%
inzet van personeel. De gunstige economische ontwikkelingen en de
Rendement op het eigen vermogen
verbetering van het risicoprofiel van de leningenportefeuille resulteerden
Balansgegevens (in miljarden euro’s)
in een afname van de risicokosten. De daling van het belastingtarief en
9,1%
9,2%
30-jun-06
31-dec-05
Balanstotaal
521,5
506,6
3%
291,7
278,1
5%
88,5
86,2
3%
222,6
213,9
4%
de onbelaste resultaten uit Eureko droegen bij aan een lagere belasting-
Kredietverlening private sector
druk. Mede door de daling van de risicokosten en de afname van de
Spaargeld
belastingdruk nam het nettoresultaat toe met 13%. Met een nettowinst-
Risico gewogen posten
groei van 13% hebben we een mooi halfjaarresultaat behaald en onze
Vermogensratio’s
eigen doelstelling overtroffen. Al onze groepsonderdelen lieten een
BIS-ratio
11,6
11,8
Tier 1-ratio
11,4
11,6
46.510
45.580
Aantal fte’s
2%
4
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
“De Nederlandse economie is in 2005 aan een opleving begonnen die
provisiebaten toe met 6% tot EUR 1.157 (1.090) miljoen. De positieve
zich in 2006 in versterkte mate heeft voortgezet. De gunstige ontwikke-
ontwikkeling van het resultaat dat behaald werd op het belang in
lingen zullen naar verwachting in het verdere verloop van dit jaar en in
Eureko en de hogere resultaten van de Gilde-fondsen bepaalden in
2007 worden gecontinueerd. Belangrijk zijn de in de laatste kwartalen
belangrijke mate de stijging van de overige baten met EUR 174 miljoen
aanzienlijk toegenomen consumptieve bestedingen. Door de gunstige
tot EUR 911 (737) miljoen.
ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in de inkomenssfeer zal de consumptie waarschijnlijk een positieve bijdrage aan de economische
Lasten +9%
groei blijven leveren. Ook de investeringen en de uitvoer kunnen het
De totale lasten stegen met 9% tot EUR 3.254 (2.997) miljoen. De groei
goed blijven doen. De gunstige economische ontwikkelingen kunnen
van de activiteiten, toegenomen regelgeving en de overname van de
een positieve impuls geven aan de Nederlandse bancaire activiteiten.
Community Bank of Central California (circa 260 fte’s) resulteerden in
De rentemarge zal naar verwachting ook in de tweede helft van 2006
een toename van de personeelsbezetting. Door een hogere bezetting
onder druk blijven staan door de aanhoudende hevige concurrentie op
en reguliere loonsverhogingen stegen de personeelskosten met 8% tot
de hypotheekmarkt. De groei van de Europese economie is recentelijk
EUR 1.984 (1.841) miljoen. De overige bedrijfslasten namen toe met 10%
aangetrokken en kan naar verwachting ook in 2007 een redelijk tempo
tot EUR 1.270 (1.156) miljoen. De toename is deels het gevolg van de
behouden. De Amerikaanse economie is aan het vertragen als gevolg van
groei van het wholesalebankbedrijf en internationaal retailbankbedrijf.
de reeks renteverhogingen die de Federal Reserve heeft doorgevoerd.”
Daarnaast werden meer kosten gemaakt om te voldoen aan wet- en regelgeving.
Baten +7% In de eerste helft van dit jaar stegen de totale baten met 7% tot EUR 4.954
Afname risicokosten
(4.611) miljoen. Het renteresultaat nam toe met 4% tot EUR 2.886 (2.784)
Positieve economische ontwikkelingen en verbetering van de kwaliteit
miljoen. De stijgende kredietverlening compenseerde de verkrapte
van de leningenportefeuille resulteerden in een daling van de post
rentemarge. In het binnenland woedde een hevige concurrentiestrijd
waardeveranderingen met 9% tot EUR 227 (249) miljoen. Deze daling
op de hypotheekmarkt. Door het verbeterde beleggingsklimaat nam
komt vooral door lagere risicokosten bij het binnenlands retailbank-
het aantal uitgevoerde effectenorders toe en groeide het beheerd en
bedrijf en bij de leasingactiviteiten. De risicokosten bedragen 21 (25)
bewaard vermogen. Dit resulteerde in een stijging van de effecten-
basispunten van de gemiddelde naar risico gewogen posten. Dit is lager
provisies en in hogere beheervergoedingen. Vooral hierdoor namen de
dan het langjarige gemiddelde van circa 25 basispunten.
Nettowinst commerciële activiteiten in miljoenen euro’s
600 500 400 300 200 100
30-jun-05
0
30-jun-06 Binnenlands retailbankbedrijf
Wholesalebankbedrijf en internationaal retailbankbedrijf
Vermogensbeheer en beleggen
Leasing
Vastgoed
Deelneming Eureko (2006) /Interpolis (2005)
Nettowinst Rabobank Groep in eerste halfjaar +13%
5
Daling belastingdruk
Kredietverlening private sector +5%
De belasting over de eerste zes maanden van 2006 bedraagt EUR 272
De kredieten aan cliënten stegen het afgelopen halfjaar met 3% tot
(306) miljoen. Dit komt overeen met een effectieve belastingdruk van
EUR 314,9 (304,5) miljard. Het overgrote deel hiervan, EUR 291,7 (278,1)
18,5% tegenover 22,4% in dezelfde periode van 2005. Deels daalde de
miljard, heeft betrekking op de kredietverlening aan de private sector.
belastingdruk door verlaging van het vennootschapsbelastingtarief in
De toename bedroeg hier 5%. De kredietverlening aan de private sector
Nederland van 31,5% naar 29,6%. Verder nam de belastingdruk af door-
bestaat voor 53% uit kredieten aan particulieren, 30% werd verstrekt aan
dat de betere resultaten van de deelneming Eureko en van de Gilde-
de sector handel, industrie en dienstverlening en 17% aan de sector
fondsen onbelast worden genoten.
food & agri. De toename van de kredietverlening aan de private sector is toe te schrijven aan de groei van de hypothecaire verstrekkingen aan
Nettowinst +13%
particulieren. Deze namen toe met 6% tot EUR 151,3 (143,1) miljard.
Het nettoresultaat steeg met 13% tot EUR 1.201 (1.059) miljoen. Na aftrek van belang derden en betaling van de vergoeding aan de houders van
Spaargelden +3%
Ledencertificaten en Trust Preferred Securities, voorzover gerekend tot
De toevertrouwde middelen namen de afgelopen zes maanden met 5%
het eigen vermogen, resteert een bedrag van EUR 920 (825) miljoen.
toe tot EUR 195,9 (186,4) miljard. De omvang van de spaargelden steeg met 3% tot EUR 88,5 (86,2) miljard. Per eind juni is het marktaandeel van
Financiële doelstellingen
de Rabobank in de Nederlandse spaarmarkt 39% (39% ultimo 2005).
Met een nettowinststijging van 13% overtrof de Rabobank de doelstel-
Mede door de groei van de internationale Direct Banking-activiteiten
ling van 12%. In de tweede helft van 2005 plaatste de Rabobank voor
steeg het aandeel internetspaargeld in het totale spaargeld van 46%
EUR 2,0 miljard aan Ledencertificaten. Deze plaatsing resulteerde per
naar 50%. Hier stond een daling van het aandeel telesparen tegenover.
saldo in een stijging van de tier 1-ratio en een daling van het rendement
De overige toevertrouwde middelen groeiden vooral door een toename
op het eigen vermogen. Per eind juni bedroeg de tier 1-ratio 11,4 (10,9).
van rekening-courantsaldi.
Dit is ruim boven de doelstelling van 10. Het rendement op eigen vermogen kwam uit op 9,1% (9,2%). De gewenste rendementseis is 10%.
Kredietverlening aan private sector in miljarden euro’s
290
Spaargelden
280
in miljarden euro’s
270 260
90
250
85
240
80
230
75
220
70
210
65 60
200 30-jun-04
31-dec-04
30-jun-05
31-dec-05
30-jun-06
30-jun-04
31-dec-04
30-jun-05
31-dec-05
30-jun-06
6
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Kredietrisico
de eerste helft van 2006. Daarnaast speelt een kwalitatieve verbetering
De Rabobank voert een prudent kredietrisicobeleid, hetgeen ondermeer
van de portefeuille een rol waardoor in het verleden getroffen voorzie-
tot uiting komt in het gunstige risicoprofiel van de portefeuille.
ningen deels konden vrijvallen. Ook is het risicoprofiel verbeterd door een
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling weer van de ten laste van het
verdere uitbreiding van het internationaal retailbankbedrijf. De leasing-
resultaat gebrachte kredietverliezen, uitgedrukt in absolute bedragen en
portefeuille is gespreid over een groot aantal landen in voornamelijk
in basispunten van de gemiddelde private kredietverlening.
Europa en Amerika. Ook bij Leasing is sprake van een gunstige ontwik-
Bij alle bedrijfsonderdelen van de Rabobank Groep daalden de kosten
keling van de kosten kredietverliezen die mede is te danken aan de
kredietverliezen ten opzichte van het eerste halfjaar van 2005. De gunstige
positieve economische ontwikkelingen.
economische ontwikkelingen vormen een belangrijke factor in de
De onvolwaardige kredieten, zijnde de kredieten waarvoor een voorzie-
daling van de kosten kredietverliezen van het binnenlands retailbank-
ning is getroffen, bedroegen eind juni 2006 EUR 4.895 (4.814 ultimo 2005)
bedrijf over het eerste halfjaar. Het lage risicoprofiel van de particuliere
miljoen en de voorziening voor kredietverliezen bedroeg EUR 2.529
hypotheken, die een groot deel uitmaken van het retailbankbedrijf, draagt
(2.438) miljoen. Dit komt neer op een dekking van 52% (51%).
sterk bij aan de lage kredietverliezen. Bij het wholesalebankbedrijf en
De onvolwaardige kredieten uitgedrukt in procenten van de private
internationaal retailbankbedrijf is de gezonde groei van de wereld-
kredietverlening kwamen uit op 1,7% (1,7%).
economie een belangrijke factor in de lagere kosten kredietverliezen in
Kosten kredietverliezen (in miljoenen euro’s) Binnenlands retailbankbedrijf
2006-I
2005-I
Mutatie
86
109
-21%
Wholesalebankbedrijf en internationaal 103
107
-4%
Leasing
39
47
-17%
Overige
-1
-14
227
249
-9%
8
12
-33%
retailbankbedrijf
37
45
-18%
Leasing
55
77
-29%
Rabobank Groep
16
19
-16%
retailbankbedrijf
Rabobank Groep Kosten kredietverliezen (in basispunten) Binnenlands retailbankbedrijf Wholesalebankbedrijf en internationaal
Binnenlands retailbankbedrijf
7
Binnenlands retailbankbedrijf De nettowinst van het binnenlands retailbankToename baten door groei kredietverlening De baten stegen met 3% tot EUR 2.794 (2.725) miljoen door een toename bedrijf, bestaande uit de lokale Rabobanken en van het renteresultaat en als gevolg van de gestegen provisiebaten. Obvion, kwam uit op EUR 585 (552) miljoen. Ondanks de hevige concurrentie op de hypotheekmarkt nam het renteDe stevige concurrentie zette de inkomsten onder resultaat met 2% toe tot EUR 2.143 (2.095) miljoen. Ten opzichte van druk en door toegenomen wet- en regelgeving vorig jaar daalde de ontvangen boeterente. De groei van de kredietverlening (+9%) in de afgelopen twaalf maanden compenseerde de groeide de personele bezetting. Desondanks lagere marge. De vraag naar hypothecaire kredieten bleef hoog, ondanks steeg de nettowinst met 6%. Het marktaandeel de stijging van de rente in de eerste helft van het jaar. In de eerste helft hypotheken nam toe tot 24% (23%). van dit jaar plaatsten klanten aanzienlijk meer beleggingsorders bij de Rabobank. Dit resulteerde, ondanks lagere transactiekosten voor de klant, in een stijging van de effectenprovisies. Mede hierdoor namen de provisiebaten toe met 9% tot EUR 645 (590) miljoen. Daarnaast namen Resultaten (in miljoenen euro’s)
ook de inkomsten uit assurantieprovisies en betalingsdiensten toe.
2006-I
2005-I
Mutatie
2.143
2.095
2%
De stijging van de provisiebaten werd deels tenietgedaan door een
645
590
9%
daling van de overige baten.
6
40
-85%
Totale baten
2.794
2.725
3%
Stijging bedrijfslasten door hogere personeelskosten
Personeelskosten
1.002
924
8%
De totale kosten namen in de eerste zes maanden van dit jaar toe met
Rente Honoraria en provisies Overige baten
897
874
3%
6% tot EUR 1.899 (1.798) miljoen. De personeelslasten stegen met 8%
1.899
1.798
6%
tot EUR 1.002 (924) miljoen als gevolg van de groei van de bezetting.
895
927
-3%
Meer medewerkers waren nodig om te voldoen aan de toegenomen
86
109
-21%
wet- en regelgeving. Projecten in het kader van Wet identificatie dienst-
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
809
818
-1%
verlening (WID) en Wet melding ongebruikelijke transacties (Wet MOT)
Belastingen
224
266
-16%
resulteerden in hogere lasten. De overige bedrijfslasten stegen met 3%
Nettowinst
585
552
6%
13
17
-24%
Overige bedrijfslasten Totale bedrijfslasten Brutoresultaat Waardeveranderingen
Risicokosten (in basispunten) Efficiencyratio
68,0%
66,0%
30-jun-06
31-dec-05
Balanstotaal
234,6
219,8
7%
Kredietverlening private sector
211,0
200,7
5%
79,7
77,7
3%
Balansgegevens (in miljarden euro’s)
Spaargeld Risico gewogen posten
138,4
132,8
4%
29.083
28.909
1%
Hypotheken
24%
23%
Sparen
39%
39%
Aantal fte’s Marktaandelen
tot EUR 897 (874) miljoen.
8
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Daling risicokosten
sector steeg met 5% tot EUR 22,6 (21,5) miljard. De toegenomen krediet-
De post waardeveranderingen daalde met 21% tot EUR 86 (109) miljoen,
verlening aan de melkveehouderij droeg hier relatief sterk aan bij.
voornamelijk door de gunstige economische ontwikkelingen. De risicokosten daalden naar 13 (17) basispunten van de gemiddelde naar risico-
Ontwikkeling verzekeringsactiviteiten
gewogen posten.
In 2006 boekten de lokale Rabobanken in samenwerking met Eureko succes met de nieuwe Interpolis Zorg Actief Polis. Per juni 2006 waren
Kredietverlening stijgt door groei hypotheekverstrekkingen
er 102,5 duizend verzekerden. Naast deze nieuwe polis bleven ook de
In de eerste helft van het jaar steeg de kredietverlening aan de private
succesvol. Het aantal Alles in één Polis® polissen steeg in 2006 tot 1.187
sector met 5% tot EUR 211,0 (200,7) miljard. Dit betreft voor 71%, oftewel
(1.163) duizend. Binnen deze polis sloten klanten gemiddeld meer
EUR 148,9 (141,7) miljard, kredietverlening aan particulieren en dan met
rubrieken af. Het afgelopen halfjaar steeg het aantal klanten met 3 of meer
name hypotheekverstrekkingen. De hypothecaire kredietverlening
rubrieken van 48% naar ruim 49%. De lokale Rabobanken sloten in de
groeide met 6% tot EUR 145,6 (137,8) miljard. Het marktaandeel hypo-
eerste helft van dit jaar 32% meer reisverzekeringen af. Daarnaast werden
theken van het binnenlands retailbankbedrijf steeg in het eerste halfjaar
er ook aanzienlijk meer inboedel- en woonhuisverzekeringen verkocht.
Interpolis Alles in één Polis® en de Interpolis Bedrijven Compact Polis
met 1 procentpunt tot 24% (23% ultimo 2005). Begin dit jaar startten de
Doordat meer hypotheken werden versterkt, steeg ook het aantal afge-
lokale Rabobanken met het actieprogramma hypotheken. Hierin werden
sloten overlijdenrisico verzekeringen aanzienlijk. Het aantal Interpolis
speerpunten benoemd om het contact met klanten te verhogen en
Bedrijven Compact polissen nam toe tot 170 (168) duizend. Het aantal
de klantgerichtheid te vergroten. Het succes hiervan blijkt ook uit het
verzekerde klanten in het midden- en kleinbedrijf steeg met 3% in het
hogere marktaandeel. Het marktaandeel van de lokale Rabobanken
eerste halfjaar. Extra aandacht voor startende ondernemers vertaalt zich
steeg naar 19,4% (18,9%). Obvion had succes met de introductie van
in een groei van 15% van het aantal verzekerde klanten in deze doelgroep.
de Obvion Basis hypotheek. Door de eenvoud van deze hypotheek kan
Door de groei van de activiteiten bij de lokale Rabobanken stegen de
een lagere rente aangeboden worden. Sinds maart 2006 sloten klanten
assurantieprovisies met 5% tot EUR 192 (182) miljoen.
voor meer dan EUR 500 miljoen aan Obvion Basis hypoheken af. Mede
Om de focus ter vergroten is in juli 2006 binnen Eureko een nieuwe
door dit succes steeg het marktaandeel van Obvion van 4,1% naar 4,6%.
divisie Bancaire Distributie van start gegaan, specifiek gericht op de
De zakelijke kredietverlening groeide in de eerste zes maanden van
Rabobank. Binnen de nieuwe organisatie van Eureko is dit een van de
het jaar met 5% tot EUR 62,1 (59,1) miljard. De kredietverlening aan de
zeven divisies. De divisie Bancaire Distributie is partner in business op
handel, industrie en dienstverlening nam toe met 5% tot EUR 39,4 (37,5)
het terrein van verzekeren, pensioenen, sociale zekerheid en zorg voor
miljard. Dit kwam deels door de sterke groei van kredieten aan de
alle onderdelen van de Rabobank Groep.
bouwnijverheid en transport. De kredietverlening aan de food & agri-
Wholesalebankbedrijf en internationaal retailbankbedrijf
9
Wholesalebankbedrijf en internationaal retailbankbedrijf Met een nettowinststijging van 31% leverde het wholesalebankbedrijf en het internationaal retailbankbedrijf een fraaie bijdrage aan het groepsresultaat. De nettowinst nam toe met EUR 90 miljoen tot EUR 383 (293) miljoen.
Baten +19% De totale baten stegen met 19% tot EUR 1.287 (1.079) miljoen. De inkomsten uit het wholesalebankbedrijf namen toe met 21% tot EUR 1.044 (862) miljoen. Vooral Global Financial Markets en de investeringen in Gilde-fondsen droegen hieraan bij. De inkomsten bij Global Financial Markets stegen met 12%. De inkomsten uit Rabo Participaties en Gildefondsen kwamen flink hoger uit door toegenomen resultaten uit verkopen en herwaarderingen. Leveraged Finance leverde binnen Corporate Finance een sterke bijdrage aan het resultaat en compenseerde daarmee de licht afgenomen Structured Finance-inkomsten. Door de aantrekkende vraag naar financieringen voor overnames stegen de inkomsten bij Leveraged Finance met 30%. Bij de kredietverleningsactiviteiten van het wholesalebankbedrijf stond de rentemarge het afgelopen halfjaar onder druk. De internationale retailactiviteiten dragen voor ongeveer 20% bij aan de totale baten. De inkomsten stegen hier met 12% tot EUR 243 (217) miljoen. Na drie jaren van sterke groei bij ACCBank deed zich in de eerste helft van 2006 een lichte daling voor van de kredietverlening. Dit zette
Resultaten (in miljoenen euro’s)
de inkomsten onder druk. Bij de agri countrybankingactiviteiten daaren-
2006-I
2005-I
Mutatie
Rente
642
617
4%
Honoraria en provisies
168
166
1%
Overige baten
477
296
61%
Vanaf februari wordt CBCC meegeconsolideerd in de cijfers van
1.287
1.079
19%
Rabobank Groep.
406
378
7%
Totale baten Personeelskosten
tegen stegen de inkomsten met 36% door autonome groei en door de overname van Community Bank of Central California (CBCC).
Overige bedrijfslasten
305
220
39%
Bedrijfslasten +19%
Totale bedrijfslasten
711
598
19%
De totale bedrijfslasten stegen met 19% tot EUR 711 (598) miljoen en
Brutoresultaat
576
481
20%
hielden daarmee gelijke tred met de batengroei. Door de groei van de
Waardeveranderingen
103
107
-4%
activiteiten nam het aantal fte’s de afgelopen twaalf maanden toe met
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
473
374
26%
15% tot 6.571 (5.711) fte’s. Ongeveer 260 fte’s hiervan zijn afkomstig van
Belastingen
90
81
11%
het voormalige CBCC. Daardoor kwamen de personeelkosten 7% hoger
Nettowinst
383
293
31% -24%
Risicokosten (in basispunten)
37
49
55,2%
55,4%
30-jun-06
31-dec-05
377,1
368,4
2%
Kredietverlening private sector
56,4
54,2
4%
Risico gewogen posten
55,0
53,1
4%
6.571
5.960
10%
Efficiencyratio Balansgegevens (in miljarden euro’s) Balanstotaal
Aantal fte’s
10
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
uit op EUR 406 (378) miljoen. De integratie van CBCC resulteerde in een
Daling buitenlandse valuta remt groei kredietverlening
extra last in de eerste helft van dit jaar. Meer projectenkosten werden
Lagere koersen van zowel de Amerikaanse, de Australische en de Nieuw-
gemaakt om te voldoen aan de vereisten van Bazel II en Sarbanes-Oxley.
Zeelandse dollar beperkten in belangrijke mate de groei van de krediet-
Mede door CBCC en toegenomen regelgeving namen de overige
verlening. De kredietverlening aan de private sector steeg in de eerste
bedrijfslasten toe met EUR 85 miljoen tot EUR 305 (220) miljoen.
zes maanden van dit jaar met 4% tot EUR 56,4 (54,2) miljard. De verstrekkingen aan de food & agrisector namen met 5% toe tot EUR 24,3 (23,1)
Daling risicokosten
miljard. Daarmee neemt deze sector 43% van de totale kredietverlening
In de eerste helft van 2006 daalde de post waardeveranderingen met 4%
voor zijn rekening.
tot EUR 103 (107) miljoen. Deze daling was het gevolg van een gezonde
Van de totale kredietverlening komt inmiddels ruim 30% procent voor
groei van de wereldeconomie in combinatie met een kwalitatieve
rekening van internationale retailactiviteiten. Van de toename van de
verbetering van de portefeuille. De risicokosten bedragen 37 (49) basis-
totale kredietverlening kwam een groot gedeelte voor rekening van
punten van de gemiddelde naar risico gewogen posten. De kosten
de agri countrybankingactiviteiten. Door groei in alle regio’s steeg
liggen hiermee onder het langjarig gemiddelde.
de kredietverlening hier in 2006 met 16% tot EUR 10,7 (9,2) miljard, ondanks de koersdaling van dollar. Na jaren van groei daalde de
Direct Banking ontwikkelt zich succesvol
kredietverlening bij de universal countrybankingactiviteiten met 3%
In februari van dit jaar breidde de Rabobank haar Direct Banking-netwerk
tot EUR 6,3 (6,5) miljard.
uit door in Nieuw-Zeeland haar derde buitenlandse internetbank te openen. Na slechts vijf maanden maken bijna 8 duizend klanten in Nieuw-Zeeland gebruik van de internetbank RaboPlus. De buitenlandse Direct Banking-activiteiten hebben eind juni 2006 gezamenlijk 76 duizend klanten ten opzichte van 51 duizend ultimo 2005. In dezelfde periode steeg het spaarsaldo met 48% tot EUR 2,3 (1,6) miljard.
Vermogensbeheer en beleggen
11
Vermogensbeheer en beleggen Vermogensbeheer en beleggen - bestaande uit Baten stijgen door verbeterd beleggingsklimaat De totale baten namen toe met 14% tot EUR 385 (339) miljoen door Robeco Groep, Schretlen & Co, Alex en de groei van het beheerd en bewaard vermogen en door een stijging International Private Banking & Trust - behaalde van het aantal orders. Bij Robeco zorgden de groei van het beheerd een nettowinst van EUR 84 (70) miljoen. Dit is een vermogen en de verschuiving naar aandelenfondsen voor hogere stijging van 20%. De groei van het beheerd en beheervergoedingen. Doordat Robeco in de eerste helft van 2006 minder alternatieve beleggingsproducten introduceerde, namen de hieraan bewaard vermogen en de stijging van het aantal gerelateerde inkomsten af. Alex voerde in de eerste helft van 2006 fors orders resulteerden in een toename van de baten. meer orders uit dan in dezelfde periode vorig jaar. Dit resulteerde in een stijging van de inkomsten met 56%. Ook bij Schretlen & Co nam het beheerd vermogen toe. Dit resulteerde in een groei van de baten. De totale lasten bij vermogensbeheer en beleggen kwamen 10% hoger uit op EUR 257 (233) miljoen door de toename van de personeelskosten. Door de groei van het aantal fte’s, hogere kosten van extern personeel en reguliere loonsverhogingen stegen de personeelslasten met 16% tot EUR 156 (135) miljoen.
Cashflow +EUR 4 miljard Resultaten (in miljoenen euro’s) Honoraria en provisies
2006-I
2005-I
Mutatie
Het beheerd en bewaard vermogen van de Rabobank Groep steeg met 2% tot EUR 228 (224) miljard. Daarvan heeft EUR 73 (68) miljard betrek-
313
292
7%
Overige baten
72
47
53%
Totale baten
385
339
14%
beheerd en bewaard vermogen van klanten. Positief was de ontwikke-
Personeelskosten
156
135
16%
ling van de instroom van nieuw vermogen. In de eerste helft van dit jaar
king op de eigen beleggingsportefeuille en EUR 156 (156) miljard op
was de brutocashflow bijna EUR 4 miljard, vooral door instroom bij
Overige bedrijfslasten
101
98
3%
Totale bedrijfslasten
257
233
10%
Harbor Capital Advisors - een Amerikaanse dochter van Robeco - en bij
Brutoresultaat
128
106
21%
Robeco Asset Management. Ondanks deze instroom bleef het beheerd
-
-
-
en bewaard vermogen van klanten nagenoeg stabiel. De daling van de
Waardeveranderingen Bedrijfsresultaat vóór belastingen
128
106
21%
Belastingen
44
36
22%
Nettowinst
84
70
20%
4,1
2,8
46%
Aantal orders in Nederland (in miljoenen)
30-jun-06 31-dec-05 Beheerd en bewaard vermogen (in miljarden euro’s)
228
224
2%
Voor klanten
156
156
0%
73
68
7%
1.909
1.798
6%
Beleggingsportefeuille Aantal fte’s
dollar deed het effect van de positieve cashflow nagenoeg geheel teniet.
12
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
De gematigde ontwikkelingen op de aandelenbeurzen en de daling van
helft 2006 gemiddeld 0,6% toe boven het rendement van de bench-
de obligatiekoersen resulteerden per saldo in licht negatieve beleggings-
mark. Rorento realiseerde een outperformance van 0,6% en Lux-o-rente
resultaten. Het beheerd en bewaard vermogen van klanten bestaat voor
1,6%. Op 12-maands basis bedraagt de gemiddelde outperformance
47% uit aandelen, 35% is belegd in vastrentende waarden en 10% in
van de vastrentende portefeuilles 1,3%. Bij de alternative producten is
gestructureerde producten, hedgefunds en private equity. Overig betreft
sprake van een gemengd beeld. Robeco Absolute Return had over de
voornamelijk liquide middelen en deze post neemt 8% voor zijn rekening.
eerste zes maanden een rendement van 3,4% en Private Equity 5,4%. Over dezelfde periode bedroeg het rendement op, een vaak gebruikte
Performance Robeco op koers
benchmark, de MSCI Wereld aandelen index -1,9%. Transtrend presteerde
Over de eerste helft van 2006 realiseerde Robeco gemiddeld een rende-
met een rendement van -2,8% niet goed.
ment dat 0,1% hoger was dan de benchmark. De Rotterdamse aandelenproducten presteerden over het eerste halfjaar gemiddeld 0,5% boven
Sterke stijging aantal orders
de benchmark. Het fonds Robeco behaalde een outperformance van
In de eerste helft van dit jaar steeg het aantal in Nederland verwerkte
0,5% en Rolinco 2,6%. Harbor Capital Advisors en Robeco Investment
effecten- en huisfondsenorders met 47% tot 4,1 (2,8) miljoen ten
Management - beiden Amerikaanse dochters van Robeco - hadden een
opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Bij de lokale Rabobanken nam
underperformance van 0,8% respectievelijk 2,7%. Over de afgelopen
niet alleen het aantal orders in huisfondsen toe (+25%) maar ook het
twaalf maanden bedraagt de outperformance op aandelen 2,7% voor
aantal effectenorders (+44%). Ook bij Alex was er een sterke toename
geheel Robeco. De vastrentende portefeuilles voegden over het eerst
van het aantal uitgevoerde orders. Het aantal orders steeg met 71%.
Ontwikkeling beheerd en bewaard vermogen van klanten
Beheerd en bewaard vermogen van klanten medio 2006
in miljarden euro’s
naar beleggingstype
162 160
Aandelen
47%
158
Vastrentend
35%
156
Alternatives
10%
154
Overig
152 150 31-dec-05
Bruto cashflow
Valuta- Beleggingsresultaten resultaten
Interest, dividend en overig
30-jun-06
8%
Leasing
13
Leasing De nettowinst van De Lage Landen, de leasedochter van de Rabobank Groep, steeg in het eerste halfjaar met 6% tot EUR 86 (81) miljoen. Lagere marges zetten de baten onder druk.
Baten stijgen door groei leaseportefeuille De totale toename van de baten, met 4% tot EUR 363 (348) miljoen, werd nagenoeg geheel bepaald door de groei van het renteresultaat. Als gevolg van de groei van de leaseportefeuille slaagde De Lage Landen erin, ondanks de afkalvende marges, het renteresultaat 4% hoger te laten uitkomen op EUR 257 (248) miljoen. De stijgende korte rente had een drukkende werking op de marges in Europa en Amerika. De totale bedrijfslasten namen met 10% toe tot EUR 211 (192) miljoen. De stijging is volledig terug te vinden in de personeelskosten. Door de groei van de activiteiten en door de toegenomen regelgeving steeg het aantal fte’s in de afgelopen twaalf maanden met 9% tot 3.168 (2.906) fte’s. Daarnaast waren de personeelskosten hoger door reguliere loonsverhogingen en hogere sociale lasten. De personeelskosten waren met EUR 137 (116) miljoen 18% hoger dan in dezelfde periode vorig jaar.
Afname risicokosten De post waardeveranderingen daalde met 17% tot EUR 39 (47) miljoen. Resultaten (in miljoenen euro’s)
Deze afname is een afspiegeling van de verbeterde economische
2006-I
2005-I
Mutatie
257
248
4%
omstandigheden. De risicokosten daalden ten opzichte van de eerste
Honoraria en provisies
25
24
4%
helft van 2005 met 18 basispunten tot 50 (68) basispunten van de
Overige baten
81
76
7%
gemiddelde leaseportefeuille.
Totale baten
363
348
4%
Personeelskosten
137
116
18%
Rente
Overige bedrijfslasten
74
76
-3%
Totale bedrijfslasten
211
192
10%
Brutoresultaat
152
156
-3%
39
47
-17%
Waardeveranderingen Bedrijfsresultaat vóór belastingen
113
109
4%
Belastingen
27
28
-4%
Nettowinst
86
81
6% -26%
Risicokosten (in basispunten) Leaseportefeuille (in miljarden euro’s)
50
68
30-jun-06
31-dec-05
15,8
15,4
3%
Europa
8,0
7,5
6%
Amerika
7,5
7,6
-1%
Rest van de wereld
0,3
0,3
8%
3.168
3.045
4%
Aantal fte’s
14
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Daling dollar beperkt groei leaseportefeuille In de eerste zes maanden van het jaar nam de leaseportefeuille toe met 3% tot EUR 15,8 (15,4) miljard. De Europese portefeuille van De Lage Landen steeg met 6% tot EUR 8,0 (7,5) miljard. De groei deed zich voornamelijk voor in de sectoren financial institutions en food & agri. De Amerikaanse leaseportefeuille daalde met 1% naar EUR 7,5 (7,6) miljard door de depreciatie van de Amerikaanse dollar. In dollars uitgedrukt was er sprake van een groei van de Amerikaanse portefeuille met 7%. De sector office equipment liet in Amerika een sterke toename zien door de acquisitie van een portefeuille. De ontwikkeling van de activiteiten in de regio Azië/Pacific verliep conform verwachting en vertoonde een groei van 8%.
Overname Athlon versterkt positie in autoleasemarkt In het eerste halfjaar heeft De Lage Landen een bod uitgebracht op de aandelen Athlon Holding N.V., een aanbieder van autoleasing en autoschadeherstel. Inmiddels is de overname afgerond. Het is de intentie om de schadeherstelactiviteiten te verkopen. De autoleaseactiviteiten in Europa sluiten goed aan op die van Translease. De backofficeactiviteiten worden volledig geïntegreerd. Door de overname verkrijgt De Lage Landen een sterke marktpositie in de Nederlandse autoleasemarkt. Vanaf de tweede helft van dit jaar zullen de activiteiten van Athlon gaan bijdragen aan het resultaat.
Leaseportefeuille in miljarden euro’s
16 14 12 10 8 6 4
Azië/Pacific
2
Amerika
0
Europa 30-jun-05
31-dec-05
30-jun-06
Vastgoed
15
Vastgoed De vastgoeddivisie van de Rabobank ontwikkelde Stijgende inkomsten bij gelijkblijvende kosten De baten namen toe met 7% tot EUR 78 (73) miljoen. Ondanks de druk zich voorspoedig in de eerste zes maanden van op de marge steeg het renteresultaat met 7% tot EUR 48 (45) miljoen. dit jaar. Zowel de financieringsactiviteiten van Dankzij hogere projectresultaten en een toegenomen resultaat op deelFGH Bank als de projectontwikkelingsactiviteiten nemingen stegen de overige baten met 7% tot EUR 30 (28) miljoen. van Rabo Vastgoed groeiden sterk. De nettowinst De totale lasten bleven stabiel met EUR 19 (19) miljoen. De toegenomen personeelskosten werden gecompenseerd door een daling van de steeg met 10% tot EUR 43 (39) miljoen. Met de overige bedrijfslasten. Het aantal fte’s steeg ten opzichte van dezelfde aankoop van een deel van Bouwfonds verstevigt periode vorig jaar met 20% tot 360 (301) fte’s. Rabobank haar positie op de vastgoedmarkt aanzienlijk. Sterke groei kredietverlening en orderportefeuille De vastgoedmarkt profiteerde in het eerste halfjaar van 2006 van de aantrekkende conjunctuur en het toegenomen consumenten- en producentenvertrouwen. Het aantal transacties liet in alle deelmarkten van de commerciële vastgoedmarkt een behoorlijke volumestijging zien. Ook het investeringsvolume door beleggers lag in de eerste zes maanden boven het niveau van dezelfde periode in 2005. Deze volumestijging komt terug in de groei van de portefeuille van FGH Bank. De kredietportefeuille steeg in de eerste zes maanden van dit jaar met 13% tot EUR 8,8 (7,8) miljard. De nieuwe productie bedroeg ruim EUR 1,8 miljard. Verder werd er voor EUR 0,6 miljard afgelost. Het grootste deel van de Resultaten (in miljoenen euro’s) Rente
2006-I
2005-I
Mutatie
48
45
7%
Overige baten
30
28
7%
Totale baten
78
73
7%
Personeelskosten
12
10
20%
Overige bedrijfslasten
7
9
-22%
Totale bedrijfslasten
19
19
0%
Brutoresultaat
59
54
9%
-
-
-
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
59
54
9%
Belastingen
16
15
7%
43
39
10%
30-jun-06
31-dec-05
Waardeveranderingen
Nettowinst Overige gegevens Kredietportefeuille (in miljarden euro’s) Grondportefeuille (in hectares) Aantal fte’s
8,8
7,8
13%
2.411
2.000
21%
360
331
9%
portefeuille, 81%, betreft beleggingsfinancieringen.
16
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
In de eerste helft van het jaar groeide de orderportefeuille van Rabo Vastgoed, bestaande uit goedgekeurde grond- en opstalprojecten, met 17% tot EUR 4,4 (3,8) miljard. De oppervlakte van de totale grondportefeuille per eind juni bedroeg 2.411 (2.000) hectare. Dit is een toename met 21%. De portefeuille heeft een potentie voor bijna 50 duizend woningen, ruim 200 duizend m2 commercieel onroerend goed en meer dan 270 duizend m2 bedrijfsterreinen. In de eerste helft van 2006 werden 803 (795) woningen verkocht.
Versterking vastgoedactiviteiten door overname deel van Bouwfonds De geplande overname van een deel van Bouwfonds betekent een significante versterking van de mogelijkheden voor Rabobank ten aanzien van de dienstverlening op het gebied van vastgoed. De bank verkrijgt hiermee een leidende positie op het gebied van projectontwikkeling. Ook wordt een vooraanstaande positie in vastgoedassetmanagement verkregen. De activiteiten van Rijnlandse Bank passen zeer goed bij Nederlandse Hypotheekbank, een onderdeel van FGH Bank.
Kredietportefeuille in miljarden euro’s
9 8 7 6 5 4 3 30-jun-04
31-dec-04
30-jun-05
31-dec-05
30-jun-06
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
17
Maatschappelijk verantwoord ondernemen De Rabobank Groep is in de eerste helft van 2006 gestart met de integratie van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in de managementprocessen. Dit proces wordt ondersteund door het opnemen MVO in Performance Management voor het Executive Kader. Het uiteindelijke doel is de integratie van MVO in de kernprocessen. Zo willen we onze internationale toppositie op het gebied van MVO behouden. Omdat we dit zo belangrijk vinden, hebben we MVO ook nadrukkelijk benoemd in ons strategisch kader 2005-2010.
tweede helft van 2006 aangepast. De MVO-criteria zijn afgeleid van maatschappelijke issues die een vraagstuk vormen in sectoren die voor de Rabobank belangrijk zijn. In het eerste halfjaar hebben we een start gemaakt met de inventarisatie van de belangrijkste issues in landen met belangrijke risicogebieden. In de tweede helft van 2006 vindt er een stakeholdersconsultatie plaats over het maatschappelijk jaarverslag 2005 en het onderliggende beleid en over issues die voor de Rabobank van belang zijn. Parallel aan het integratieproces in de zakelijke dienstverlening is De Lage Landen op weg om MVO-criteria in haar klantacceptatiebeleid te integreren. Robeco is er in de eerste helft van het jaar al in geslaagd om de jaardoelstelling van minimaal 10% instroom in duurzaam beheerd vermogen te realiseren. Ook bij de vastgoedactiviteiten wordt nadrukkelijk rekening gehouden met MVO-aspecten. Rabo Vastgoed wil in de grote steden betrokken zijn bij de binnenstedelijke problematiek en wil daar op een duurzame wijze projecten ontwikkelen en realiseren. In de eerste helft van dit jaar was dat het
MVO in planning-en-controlcyclus
geval in Den Haag (herstructurering) en Amsterdam (studentenhuis-
Medio 2005 besloot de raad van bestuur MVO versneld in de kernbusi-
vesting en verscherpte energieprestatienormen).
ness te integreren. Hiervoor hebben de groepsonderdelen minimaal twee doelstellingen in hun jaarplannen voor 2006 opgenomen.
Medewerkers en MVO
Deze doelen zijn de basis voor de MVO-monitoring die in 2006 voor
Werken bij de Rabobank Groep betekent voor onze medewerkers
het eerst op kwartaalbasis plaatsvindt. De voortgangsrapportage hier-
werken in een cultuur waar MVO een plek heeft. Vaak gaat dat voor de
over aan de raad van bestuur vindt geïntegreerd plaats in de reguliere
medewerkers ongemerkt. Bewustwording is nodig om MVO intern nog
managementrapportages.
beter te integreren in ons dagelijks werk en om dit extern uit te dragen. Om die reden is in de eerste helft van 2006 een interne communicatie-
Integratie MVO in kernprocessen De integratie van MVO in de kernprocessen krijgt in 2006 vooral gestalte in de toepassing van MVO-criteria bij de beoordeling van zakelijke kredietaanvragen. De kredietbeoordelingsprocessen worden daartoe in de
campagne van start gegaan in de vorm van MVO-werkconferenties.
18
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Geconsolideerde balans in miljoenen euro’s
30-jun-06
31-dec-05
30-jun-05
Activa 1.974
2.923
8.006
Vorderingen op andere banken
50.242
53.065
43.646
Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa
44.217
39.011
34.458
waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening
22.466
17.449
29.842
Derivaten
21.300
24.135
33.326
314.888
304.451
291.867
48.477
48.644
53.031
Tot einde looptijd aangehouden financiële activa
1.577
1.908
2.165
Investeringen in geassocieerde deelnemingen
3.025
2.970
761
Goodwill en andere immateriële activa
429
252
260
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
3.092
3.115
3.375
774
768
444
Uitgestelde belastingvorderingen
1.466
1.575
1.724
Overige activa
7.540
6.307
7.183
521.467
506.573
510.088
Geldmiddelen en kasequivalenten
Overige financiële activa tegen reële waarde met verwerking van
Kredieten aan cliënten Voor verkoop beschikbare financiële activa
Vastgoedbeleggingen
Totaal activa
Geconsolideerde balans
in miljoenen euro’s
30-jun-06
31-dec-05
30-jun-05
104.007
109.749
94.335
Verplichtingen Schulden aan andere banken Schulden aan andere banken tegen reële waarde met verwerking 221
239
234
195.917
186.427
173.729
17
32
18
128.007
115.992
120.508
van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening
19.084
19.333
16.894
Derivaten en overige handelsverplichtingen
24.901
28.081
37.614
8.903
7.346
9.993
11
3
19.114
8.772
7.341
6.804
990
931
1.102
van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening Toevertrouwde middelen Toevertrouwde middelen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening Uitgegeven schuldpapieren Uitgegeven schuldpapieren tegen reële waarde met verwerking
Overige schulden Verzekeringsverplichtingen Overige financiële verplichtingen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening Voorzieningen Uitgestelde belastingverplichtingen Personeelsbeloningen
432
668
921
1.020
1.437
1.965
2.510
2.645
3.296
494.792
480.224
486.527
15.873
15.450
14.605
5.811
5.811
3.851
21.684
21.261
18.456
groepsmaatschappijen
1.981
2.092
2.075
Overige belangen van derden
3.010
2.996
3.030
Achtergestelde schulden Totaal verplichtingen Eigen vermogen Eigen vermogen Rabobank Nederland en lokale Rabobanken Rabobank Ledencertificaten uitgegeven door groepsmaatschappijen Trust Preferred Securities III t/m VI uitgegeven door
Totaal eigen vermogen Totaal verplichtingen en eigen vermogen
26.675
26.349
23.561
521.467
506.573
510.088
19
20
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Geconsolideerde winst- en verliesrekening 1e halfjaar
1e halfjaar
in miljoenen euro’s
2006
2005
Renteresultaat
2.886
2.784
Resultaat op honoraria en provisies
1.157
1.090
Baten verzekeringsbedrijf Interpolis
-
157
911
580
Saldo baten
4.954
4.611
Personeelskosten
1.984
1.841
Andere beheerskosten
Overige baten
1.103
1.002
Afschrijvingen
167
154
Bedrijfslasten
3.254
2.997
227
249
1.473
1.365
Waardeveranderingen financiële vaste activa Bedrijfsresultaat vóór belastingen
272
306
1.201
1.059
Waarvan toekomend aan Rabobank Nederland en lokale Rabobanken
920
825
Waarvan toekomend aan houders Rabobank Ledencertificaten
136
101
56
46
Belastingen Nettowinst over de periode
Waarvan toekomend aan Trust Preferred Securities III t/m VI Waarvan toekomend aan overige belangen van derden Nettowinst over de periode
89
87
1.201
1.059
Geconsolideerd vermogensoverzicht
Geconsolideerd vermogensoverzicht in miljoenen euro’s
1e halfjaar
1e halfjaar
2006
2005
15.172
13.469
Ingehouden winsten Stand per 1 januari Nettowinst toekomend aan Rabobank Nederland en lokale Rabobanken Overige Stand per 30 juni
920
825
-126
-221
15.966
14.073
Netto ongerealiseerde winsten/(verliezen) Omrekeningsreserves vreemde valuta Stand per 1 januari Valutaomrekeningsverschillen voortvloeiend gedurende de periode Stand per 30 juni
93
71
-19
-41
74
30
184
478
-335
117
Herwaarderingsreserve - Voor verkoop beschikbare financiële activa Stand per 1 januari Netto ongerealiseerde winsten/(verliezen) uit wijzigingen in reële waarde Netto gerealiseerde winsten/(verliezen) bij afstoting of waardevermindering Stand per 30 juni
-16
-93
-167
502
1
-
-1
-
Herwaarderingsreserve - Kasstroomafdekkingen Stand per 1 januari Herrubricering winsten en verliezen naar resultaat Stand per 30 juni Netto ongerealiseerde winsten/(verliezen) op 30 juni Eigen vermogen Rabobank Nederland en lokale Rabobanken
-
-
-93
532
15.873
14.605
5.811
3.840
136
101
Rabobank Ledencertificaten uitgegeven door groepsmaatschappijen Stand per 1 januari Nettowinst toekomend aan houders Rabobank Ledencertificaten Uitgifte van Rabobank Ledencertificaten Betalingen op Rabobank Ledencertificaten Stand per 30 juni
-
11
-136
-101
5.811
3.851
2.092
1.877
-111
198
56
46
-56
-46
1.981
2.075
2.996
3.269
Trust Preferred Securities III t/m VI uitgegeven door groepsmaatschappijen Stand per 1 januari Valutaomrekeningsverschillen Nettowinst toekomend aan Trust Preferred Securities Betalingen op Trust Preferred Securities Stand per 30 juni Overige belangen van derden Stand per 1 januari Nettowinst toekomend aan overige belangen van derden Overige Stand per 30 juni Eigen vermogen per 30 juni
89
87
-75
-326
3.010
3.030
26.675
23.561
21
22
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 1e halfjaar
1e halfjaar
in miljoenen euro’s
2006
2005
Bedrijfsresultaat vóór belasting
1.473
1.365
-363
-43
Niet-geldelijke posten opgenomen in de winst en overige aanpassingen
-23.454
-18.155
Netto stijging/(daling) in verplichtingen uit hoofde van operationele activiteiten
23.438
21.351
Overige mutaties
Netto (stijging)/daling in bedijfsmiddelen
-1.922
-911
Nettokasstroom uit operationele activiteiten
-828
3.607
Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten
-177
-4.184
56
1.314
-949
737
Geldmiddelen en kasequivalenten per 1 januari
2.923
7.269
Geldmiddelen en kasequivalenten per 30 juni
1.974
8.006
Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten Netto stijging/(daling) in geldmiddelen en kasequivalenten
Bedrijfssegmenten
Bedrijfssegmenten Overige
WholesaleBinnenlands
bankbedrijf en
Vermogens-
(inclusief
retailbank-
internationaal
beheer en
resultaat
bedrijf
retailbankbedrijf
beleggen
Leasing
Vastgoed
Eureko)
Totaal
Segmentbaten
2.794
1.287
385
363
78
47
4.954
Segmentlasten
1.985
814
257
250
19
156
3.481
vóór belastingen
809
473
128
113
59
-109
1.473
Belastingen
224
90
44
27
16
-129
272
Nettowinst
585
383
84
86
43
20
1.201
Segmentbaten
2.725
1.079
339
348
73
47
4.611
Segmentlasten
1.907
705
233
239
19
143
3.246
vóór belastingen
818
374
106
109
54
-96
1.365
Belastingen
266
81
36
28
15
-120
306
Nettowinst
552
293
70
81
39
24
1.059
in miljoenen euro’s
Over het halve jaar eindigend op 30 juni 2006
Bedrijfsresultaat
Over het halve jaar eindigend op 30 juni 2005
Bedrijfsresultaat
23
24
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Toelichting op de halfjaarcijfers De geconsolideerde halfjaarcijfers van de Rabobank Groep zijn opgesteld
Het resultaat deelnemingen over het eerste halfjaar van 2006 is opgeno-
volgens International Financial Reporting Standards 2006 zoals goedge-
men onder overige baten en bevat onder andere het resultaat van
keurd door de Europese Unie en worden gepresenteerd conform IAS 34
Eureko toekomend aan de Rabobank Groep. Het resultaat deelnemingen
Interim Financial Reporting. Alle bedragen luiden in euro’s tenzij anders
over het tweede halfjaar van 2005 is opgenomen onder overige baten
staat vermeld. In de geconsolideerde halfjaarcijfers van de Rabobank
exclusief het resultaat van Interpolis dat separaat vermeld wordt per
Groep van 30 juni 2006 zijn dezelfde grondslagen toegepast als in de
30 juni 2005.
geconsolideerde jaarrekening van de Rabobank Groep op 31 december 2005 en de vergelijkende cijfers per 30 juni 2005. De vergelijkende cijfers
De Rabobank Groep maakt bij het publiceren van de halfjaarcijfers
van 30 juni 2005 zijn aangepast aan de deconsolidatie van Interpolis in
gebruik van de mogelijkheid tot verkorten van de geconsolideerde
de winst- en verliesrekening alsmede als gevolg van voortschrijdende
winst- en verliesrekening, het geconsolideerde vermogensoverzicht
inzichten.
en het geconsolideerde kasstroomoverzicht.
Het opstellen van de geconsolideerde halfjaarcijfers van de Rabobank
In het eerste halfjaar heeft De Lage Landen een bod uitgebracht op
Groep vereist dat het management schattingen doet en aannames
de aandelen Athlon Holding N.V., een aanbieder van autoleasing en
hanteert die van invloed zijn op de gerapporteerde bedragen van activa
autoschadeherstel. Inmiddels is de overname afgerond. Het is de intentie
en verplichtingen en de rapportering van voorwaardelijke activa en
om de schadeherstelactiviteiten te verkopen. Vanaf de tweede helft van
verplichtingen op de datum van de geconsolideerde halfjaarrekening
dit jaar zullen de activiteiten van Athlon gaan bijdragen aan het resultaat.
en de gerapporteerde bedragen van baten en lasten gedurende de verslagperiode. Hoewel deze schattingen worden gedaan op basis van
Rabobank is voornemens om het vastgoedontwikkelingsbedrijf, het
de meest zorgvuldige beoordeling door het management van actuele
assetmanagementbedrijf en de Rijnlandse Bank, alle onderdeel van
gebeurtenissen en acties, kunnen de daadwerkelijke resultaten afwijken
Bouwfonds, over te nemen van ABN AMRO. Met de overname worden
van deze schattingen.
de projectontwikkelingsactiviteiten en assetmanagementactiviteiten flink uitgebreid.
Beoordelingsverklaring
25
Beoordelingsverklaring Opdracht
beoordelingswerkzaamheden. De reikwijdte van een beoordelings-
Wij hebben de op pagina 18 tot en met pagina 24 opgenomen halfjaar-
opdracht is aanmerkelijk beperkter dan die van een controleopdracht
cijfers over de periode 1 januari 2006 tot en met 30 juni 2006, bestaande
uitgevoerd in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde
uit de verkorte geconsolideerde balans, winst-en-verliesrekening,
richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten, waardoor onze
vermogensoverzicht en kasstroomoverzicht alsmede de overige toelich-
werkzaamheden niet leiden tot de zekerheid dat alle significante aan-
tingen van de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank B.A. te
gelegenheden worden ontdekt, zoals bij een controleopdracht het geval
Amsterdam (‘de Rabobank Groep ’) beoordeeld. De raad van bestuur van
zou zijn. Dientengevolge verstrekken wij geen accountantsverklaring.
1
Rabobank Groep is verantwoordelijk voor het opstellen en de weergave van deze halfjaarcijfers in overeenstemming met International Financial
Conclusie
Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie (‘IAS 34’).
Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan
Het is onze verantwoordelijkheid om op basis van onze beoordeling
wij zouden moeten concluderen dat bijgaande halfjaarcijfers niet zijn
een conclusie over deze halfjaarcijfers te verstrekken.
opgesteld in overeenstemming met IAS 34.
Werkzaamheden Wij hebben onze beoordeling uitgevoerd in overeenstemming met in
Utrecht, 31 augustus 2006
Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot beoordelingsopdrachten (‘ISRE 2410 - ‘Review of Interim Financial Information Performed by the Independent Auditor of the Entity’). Een beoordeling
Ernst & Young Accountants
van tussentijdse financiële informatie bestaat uit het inwinnen van
namens deze
inlichtingen voornamelijk bij functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de financiële verslaggeving, het uitvoeren van cijferanalyses met betrekking tot de financiële gegevens en het uitvoeren van overige
N.M. Pul RA
mr. drs. G.H.C. de Méris RA
1) De Rabobank Groep bestaat uit de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank B.A. te Amsterdam, de bij haar aangesloten lokale Rabobanken, Robeco Groep N.V. te Rotterdam, De Lage Landen International B.V. te Eindhoven, Schretlen & Co N.V. te Amsterdam, FGH Bank N.V. te Utrecht, Rabohypotheekbank N.V. te Amsterdam, Onderlingen Waarborgmaatschappij Rabobanken B.A. te Amsterdam en hun groepsmaatschappijen.
26
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Profiel Rabobank Groep De Rabobank Groep is een financiële dienstverlener op coöperatieve grondslag met een zeer breed aanbod van financiële diensten en producten. Zij vindt haar oorsprong in de lokale kredietcoöperaties die circa 110 jaar geleden in Nederland werden opgericht door ondernemende mensen die nagenoeg geen toegang hadden tot de kapitaalmarkt. De lokale Rabobanken die hieruit zijn voortgekomen, hebben een lange traditie in de agrarische sector en het midden- en kleinbedrijf.
Rabobanken en de deskundigheid en schaalvoordelen van Rabobank Nederland en haar dochterondernemingen.
Ambitie De Rabobank Groep wil in Nederland de grootste, beste en meest innovatieve allfinanzdienstverlener zijn. Met hun coöperatieve structuur met inmiddels ruim 1,6 miljoen leden staan de lokale Rabobanken midden in de maatschappij. De Rabobank mag zich in Nederland met recht betrokken, dichtbij en toonaangevend noemen. Internationaal wil de Rabobank Groep de beste food & agribank zijn met een sterke aanwezigheid in de belangrijkste food & agrilanden in de wereld. Daarbij wordt de jarenlange ervaring op dit gebied in Nederland ingezet. De groep wil daarnaast mondiaal excelleren op het gebied van duurzaam
De Rabobank Groep bestaat uit 218 zelfstandige lokale coöperatieve
ondernemen en bankieren, passend bij haar identiteit en maatschappelijke
Rabobanken in Nederland en hun centrale organisatie Rabobank
positie. De komende jaren zal maatschappelijk verantwoord ondernemen
Nederland met haar (internationale) dochterondernemingen.
verder worden geïntegreerd in de kernactiviteiten.
De Rabobank bedient ruim 9 miljoen particuliere en zakelijke klanten in Nederland en een groeiend aantal in het buitenland, heeft 52.002
Onze waarden
medewerkers en is vertegenwoordigd in 37 landen.
De Rabobank Groep biedt alle financiële diensten die voor deelname
De Rabobank Groep heeft de hoogste kwalificatie voor kredietwaardig-
aan het economische verkeer in een moderne samenleving noodzakelijk
heid (triple A) van de bekende internationale ratinginstituten Moody’s
zijn. De groep wil haar diensten op eigentijdse wijze vormgeven voor
en Standard & Poor’s. Gemeten naar kernvermogen behoort de organi-
mensen en ondernemingen.
satie tot de vijftien grootste financiële instellingen ter wereld. Wij vinden dat een duurzame ontwikkeling van welvaart en welzijn een De lokale Rabobanken en hun klanten vormen het coöperatieve kern-
zorgvuldige omgang met natuur en leefmilieu vergt. Hieraan willen we
bedrijf van de Rabobank Groep. De banken zijn lid en aandeelhouder
met onze activiteiten bijdragen. We respecteren de cultuur en de
van de overkoepelende coöperatie Rabobank Nederland, die ze bij hun
gebruiken van het land van vestiging voorzover die niet strijdig zijn met
lokale dienstverlening adviseert en ondersteunt.
onze doelstelling en waarden.
Rabobank Nederland oefent namens De Nederlandsche Bank ook toezicht uit op de lokale Rabobanken ter zake van solvabiliteit, liquiditeit
In ons handelen staat het belang van de klant voorop. Het creëren van
en administratieve organisatie. Daarnaast opereert Rabobank Nederland
klantwaarde realiseren we door:
als (internationale) wholesalebank en als bankers’ bank van de groep.
- het bieden van de best mogelijke financiële diensten die klanten als
Rabobank Nederland fungeert tevens als houdstermaatschappij van een groot aantal gespecialiseerde dochterondernemingen.
passend ervaren; - het bieden van continuïteit van onze dienstverlening, overeenkomstig het langetermijnbelang van de klant;
De Rabobank Groep combineert het beste van twee werelden: de lokale betrokkenheid en persoonlijke bediening van de lokale
- betrokkenheid van de bank bij de klant en zijn omgeving, waardoor realisatie van ambities mede mogelijk wordt gemaakt.
Organigram
Organigram 9 miljoen klanten
1,61 miljoen leden
218 lokale banken
Rabobank Nederland Wholesalebankbedrijf en internationaal retailbankbedrijf • Corporate Clients • Rabobank International
Vermogensbeheer Beleggen
• Robeco Groep • Schretlen & Co • Alex
Marktondersteuning binnenlands retailbankbedrijf • Particulieren • MKB • Private Banking
Leasing
• De Lage Landen
Groepsfuncties
• • • • • •
Vastgoed
• Rabo Vastgoed • FGH Bank
Coöperatie en Bestuur Groep ICT Group Finance Kredieten Shared Services & Facilities Overige staven en diensten
Overige groepsonderdelen
• Obvion
27
28
Rabobank Groep halfjaarverslag 2006
Colofon Uitgave
Jaarverslagen
Rabobank Nederland,
De Rabobank Groep publiceert de volgende jaarverslagen:
Directoraat Communicatie
• Jaarverslag 2005
Art-direction en vormgeving
• Geconsolideerde jaarrekening 2005
(Nederlands en Engels) Borghouts Design, Haarlem
(Nederlands en Engels) • Maatschappelijk jaarverslag 2005
Fotografie Tjeerd Fonk
(Nederlands en Engels) • Halfjaarverslag 2006 (Nederlands en Engels)
Internet Info.nl, Amsterdam
Exemplaren van deze verslagen zijn op te vragen bij
SiteManagement
Rabobank Nederland, Directoraat Communicatie. Croeselaan 18, 3521 CB Utrecht
Coördinatie grafische productie
Postbus 17100, 3500 HG Utrecht
Kobalt BV, Amstelveen
Telefoon 030 - 216 18 54
Lithografie
Fax
030 - 216 19 16
E-mail
[email protected]
NEROC’VGM, Amsterdam
Druk
Alle jaarverslagen zijn te raadplegen op internet:
Thieme, Amsterdam
www.rabobankgroep.nl/jaarverslagen
Materiaalgebruik Bij de vervaardiging van het drukwerk werd gebruik gemaakt van minder milieubelastende materialen. Bij de druk werd Novavit Bio mineraalolievrije inkt gebruikt op 250 en 130 grams Arctic Volume (FSC-gecertificeerd).
7748-09-2006
Rabobank Groep
Halfjaarverslag 2006
www.rabobankgroep.nl