Raadsvoorstel
Gemeenteraad
25 oktober 2012
16
Kerkdriel, 11 september 2012 Onderwerp Definitief vaststellen van de bodemkwaliteitskaart en de nota bodembeheer regio Rivierenland
Alg - 008
Beslispunten 1. Kennis te nemen van de door het college op 11 september 2012 definitief vastgestelde Bodemfunctieklassekaart regio Rivierenland voor het grondgebied Maasdriel; 2. De bodemkwaliteitskaart regio Rivierenland definitief vast te stellen voor het grondgebied van de gemeente Maasdriel, bestaande uit: - Ontgravingskaart (boven- en ondergrond) - Toepassingskaart (boven- en ondergrond) 3. De nota bodembeheer regio Rivierenland definitief vast te stellen, met de volgende gebiedsspecifieke keuzes: 3.1 Het stellen van lokaal maximale waarden voor de zones Wonen voor 1950 I en industrie voor 1950. Hierdoor worden de hergebruiksmogelijkheden voor grond die vrijkomt in oud stedelijk gebied of bij oudere bedrijventerreinen vergroot; 3.2 De mogelijkheid om voor jonge woonwijken en toekomstige industrieterreinen lokaal maximale waarden te stellen tot de betreffende functieklassen (respectievelijk Wonen en Industrie). 3.3 Het stellen van lokaal maximale waarden voor chloorhoudende bestrijdingsmiddelen. Hierdoor worden de hergebruiksmogelijkheden voor grond die vrijkomt binnen boomgaarden en kassen verruimd. Ook wordt de saneringsinspanning tot het minimum verkleind; 3.4 Het stellen van lokaal maximale waarden voor PCB’s. Hierdoor worden de hergebruiksmogelijkheden in het algemeen vergroot; 3.5 Het hanteren van het standstill principe voor het toepassen van bodemvreemd materiaal. Hierdoor wordt voorkomen dat overmatige hoeveelheden bodemvreemd materiaal wordt gestort als de ontvangende bodem vrij is van bodemvreemd materiaal; 3.6 Het opleggen van de verplichting tot het leveren van een extra inspanning om asbesthoudend plaatmateriaal te verwijderen bij het toepassen van grond. Dit om de maatschappelijke onrust bij het aantreffen van asbest te beperken; 3.7 Het stellen van lokaal maximale waarden voor het toepassen van verspreidbare baggerspecie. Hierdoor worden de afzetmogelijkheden voor verspreidbare baggerspecie vergroot; 3.8 Het verlangen van een bodemonderzoek voorafgaand aan grondverzet uit de zones Wonen voor 1950 I, industrie voor 1950 en boomgaarden+kassen en verdachte locaties. Dit ter voorkoming dat sterk verontreinigde grond wordt hergebruikt. 4. De bodemkwaliteitskaartvan de gemeenten Zaltbommel, Neerijnen, Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Neder-Betuwe en Tiel te accepteren als milieuhygiënische verklaring voor de kwaliteit van de grond.
1
Raadsvoorstel
Inleiding Per 1 juli 2008 is het Besluit Bodemkwaliteit landelijk van kracht voor landbodems (per 1 januari 2008 voor waterbodems). Het Besluit Bodemkwaliteit vervangt het Bouwstoffenbesluit en de Vrijstellingsregeling grondverzet. Het Besluit Bodemkwaliteit geldt voor het toepassen van grond, bagger en bouwstoffen. Voor bodemverontreinigingen ter plaatse van puntbronnen geldt het kader van de Wet Bodembescherming. Het Besluit Bodemkwaliteit maakt onderscheid in generiek en gebiedsspecifiek beleid. Het generieke kader valt terug op landelijke normstelling en regelgeving met betrekking tot grondverzet. Bij gebiedsspecifiek beleid heeft de gemeente meer mogelijkheden tot maatwerk om het grondverzet beter te laten aansluiten op de locale situatie en op de eigen ambities van de gemeente. In de aanloop van de implementatie van het Besluit Bodemkwaliteit is gebleken dat knelpunten ontstaan bij grondverzet indien generiek beleid wordt gevolgd. Deze knelpunten kunnen met gebiedsspecifiek beleid worden opgelost. Eisen voor het opstellen van gebiedsspecifiek beleid zijn het opstellen van een bodemkwaliteitskaart en het gebiedsspecifieke beleid opnemen in een nota bodembeheer. Samenwerking in regio Rivierenland Grondverzet is niet gebonden aan gemeentegrenzen en initiatiefnemers werken vaak regionaal. Daarom is gekozen om het beleid gezamenlijk in regionaal verband op te pakken. Het gezamenlijke beleid is verwoord in de nota bodembeheer. Het beleid is vormgegeven door de gemeenten: Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neerijnen, Tiel en Zaltbommel. Het beleid is mede vormgegeven door de gemeente Neder-Betuwe. Deze gemeente is vanwege ruimtelijke ontwikkelingen eerder een eigen traject is gestart. Het beleid is zo afgestemd dat het uitwisseling van grond mogelijk maakt. Bij een actualisatie, op termijn, wordt bekeken of verdere samenvoeging van beleid tot één bodemkwaliteitskaart en één nota bodembeheer mogelijk is. Gemeente West Maas en Waal maakt vanaf 1 juli 2010 onderdeel uit van de regio Rivierenland en valt buiten de RSP toewijzing aan de regio. Zij zijn niet betrokken bij het opstellen van deze kaart en nota. Zij zijn bezig om, in samenwerking met het MARN, een bodemkwaliteitskaart met nota op te stellen, naar verwachting is deze kaart eind 2011 gereed. Indien gewenst kan deze te zijner tijd worden erkend. Het gezamenlijk beleid is verwoord in de Nota bodembeheer Regio Rivierenland. Vaststelling in concept door het College en de Raad van Maasdriel Op 10 januari 2012 heeft het college de Ontwerp Bodemfunctieklassekaart regio Rivierenland vastgesteld voor het deel gemeente Maasdriel. Op 1 maart 2012 heeft de Gemeenteraad de Ontwerp Bodemkwaliteitskaart regio Rivierenland en de Ontwerp Nota Bodembeheer regio Rivierenland vastgesteld, alsmede -in ontwerp- het college gedelegeerd voor de bevoegdheden, als omschreven onder punt 2.5. Omdat het een regionaal project is, is gewacht met de definitieve vaststelling van de kaart en de nota tot de ter inzage periodes van alle andere deelnemende gemeenten afgelopen waren. Dit is nu het geval. Op de ontwerpen zijn geen zienswijzen binnengekomen in Maasdriel. Ook bij de andere gemeenten zijn geen zienswijzen ontvangen.
Alg - 008
De Bodemkwaliteitskaart is ongewijzigd ten opzichte van het ontwerp. Het beleid in de Nota Bodembeheer is ongewijzigd ten opzichte van het ontwerp. Wel zijn enkele tekstgedeelten aangepast om de leesbaarheid te bevorderen. De gemeentelijke Bodemfunctiekaart, de Bodemkwaliteitskaart en de Nota Bodembeheer worden hierbij ter definitieve vaststelling aangeboden.
2
Raadsvoorstel
Wettelijk kader / achtergrond Het Besluit bodemkwaliteit met bijbehorende regeling betreft het wettelijk kader voor het toepassen van grond, baggerspecie en bouwstoffen. Bodemfunctieklassenkaart Op deze kaart wordt vastgelegd welke gebieden binnen een gemeente nu en in de toekomst bestemd zijn voor de functies Industrie, Wonen en Landbouw/natuur. Als gevolg van ruimtelijke ontwikkelingen kunnen bodemfunctieklassen binnen een gebied wijzigen. Bodemkwaliteitskaart De bodemkwaliteitskaart is een wettelijk bewijsmiddel op basis waarvan grondverzet kan plaatsvinden. De bodemkwaliteitskaart bestaat uit een ontgravings- en een toepassingskaart. De ontgravingskaart geeft de kwaliteit van een partij ontgraven grond weer. Dit geldt voor partijen ter plaatse van een onverdachte locatie. Locaties waar op basis van de gebruikshistorie een bodemverontreiniging kan worden verwacht zijn uitgesloten bij het gebruik van de bodemkwaliteitskaart. De toepassingskaart geeft weer welke kwaliteit grond of baggerspecie mag worden toegepast, de toepassingseis. Hierbij is rekening gehouden met de huidige bodemkwaliteit en het (toekomstig) gebruik. Nota Bodembeheer In de nota bodembeheer is aangegeven onder welke voorwaarden de bodemkwaliteitskaart gebruikt kan worden als bewijsmiddel. Ook zijn de overige voorwaarden voor grondverzet nader toegelicht. Bij het opstellen van het beleid heeft regionale afstemming plaatsgevonden tussen de gemeenten, het Waterschap Rivierenland, provincie Gelderland en de GGD. Voor verschillende onderdelen in het Besluit bodemkwaliteit gelden de landelijke regels en is geen een nadere beleidsinvulling vanuit de gemeente mogelijkheid. De nota bodembeheer doet geen uitspraak over landelijk geldende onderdelen zoals: kwaliteitsborging van de uitvoering (Kwalibo), regels omtrent toepassen van bouwstoffen of het verontdiepen van zandwinplassen.
Kernvraag In hoeverre is de gemeente Maasdriel bereid om grond- en baggerstromen voor particulieren en ondernemers te vereenvoudigen en kosten te beperken door, in regionaal verband, invulling te aan de wettelijke beleidsvrijheid ?
Alg - 008
Beoogd effect Met de nota bodembeheer en de bodemkwaliteitskaart wordt de aanwezige bodemkwaliteit afdoende beschermd en tevens de onderzoeksinspanning bij grondverzet tot het minimale beperkt. Hierdoor worden hergebruiksmogelijkheden van grond verruimd en de kosten voor grondverzet verminderd. Tevens is het beleid zo ingericht dat de mogelijkheden voor grondverzet toenemen. Door de samenwerking met meerdere gemeenten wordt gemeentegrensoverschrijdend grondverzet makkelijker mogelijk. Tevens krijgen regionale initiatiefnemers te maken met een transparant en uniform beleid.
Argumenten 2.1. De kaart zorgt voor een kostenbesparing bij het uitvoeren van grondverzet voor de initiatiefnemers, zowel voor de gemeente als derden. De bodemkwaliteitskaart is een geldig bewijsmiddel voor de kwaliteit van de grond afkomstig van onverdachte locaties, waardoor onderzoekskosten bij grondverzet tot een minimum wordt beperkt.
3
Raadsvoorstel
Voor de zones wonen voor 1950 I, industrie voor 1950 en boomgaarden/kassen is de bodemkwaliteitskaart aangevuld met een bodemonderzoek conform de NEN 5740, NEN 5725 en indien van toepassing de NEN 5707 (asbest) voldoende als bewijsmiddel. Voor de overige zones is enkel de bodemkwaliteitskaart ter plaatse van onverdachte locaties een geldig bewijsmiddel bij grondverzet. Zonder een bodemkwaliteitskaart is wettelijk voorgeschreven dat ter plaatse van de ontgravingslocatie een partijkeuring wordt uitgevoerd en kwaliteit van de ontvangende bodem door middel van een bodemonderzoek (NEN5740) inzichtelijk wordt gemaakt wanneer grond van een slechtere kwaliteit dan AW2000 ("schoon") wordt toegepast. Met de kaart is alleen een historisch onderzoek benodigd van beide locaties. 2.2 De nota verruimt de afzetmogelijkheden voor grond en baggerspecie. Door het stellen van lokaal maximale waarden worden afzetmogelijkheden verruimd. De kwaliteit van de toe te passen grond wordt afgestemd op het gebruik. Lokaal wordt dan toegestaan dat de bodemkwaliteit “verslechterd” tot maximaal de waarden die passen bij de betreffende functie. De grond dient wel van binnen het beheersgebied van de kaart te komen waar dan de kwaliteit verbeterd. Daardoor is sprake van een “standstill” principe binnen het beheersbied. 2.3 De nota verlaagt de afvoer- en stortkosten nog verder (t.o.v. de kaart). Het afstemmen van normen op de functie van het grondgebruik levert meer afzetmogelijkheden en dus hergebruik op in de directe omgeving van de vrijkomende grond. Op deze wijze worden de toepassings- en transportkosten beperkt. 2.4 Verruiming van de normen zorgt niet voor extra humane risico’s. De invulling van het beleid is voorgelegd aan de GGD. Zij hebben een uitspraak gedaan over eventuele aanwezigheid van gezondheidsrisico’s als gevolg van het gekozen beleid. Op basis van de beoordeling van de GGD zijn er geen gezondheidsrisico's bij hergebruik van grond volgens het voorgestelde beleid. 2.5 De nota verlaagt eventuele saneringskosten. Door het stellen van lokaal maximale waarden wordt de saneringsinspanning verkleind tot het niveau dat noodzakelijk is om risico’s te voorkomen. Er hoeft niet meer doorgesaneerd te worden tot grond die schoner is dan de omliggende grond.
Alg - 008
2.6 De nota zorgt voor een breed gedragen, uniform beleid in de regio. Het beleid is vormgegeven door de gemeenten: : Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neerijnen, Tiel en Zaltbommel. Daarnaast is ook het Waterschap Rivierenland actief betrokken bij het traject. De afstemming van het beleid heeft plaatsgevonden door middel van ambtelijk overleg. Tevens heeft in 2011 een workshop plaatsgevonden waarbij meerdere vakdisciplines (ruimtelijke ordening, civiel, milieu) vertegenwoordigd waren. Hierbij is input verzameld vanuit de ambtelijke organisatie voor ruimere invulling van het beleid. In het kader van het saneringsbeleid (Wet bodembescherming) heeft afstemming plaatsgevonden met de provincie Gelderland. 2.7 Onrust bij asbest saneringen wordt beperkt. Door zichtbare asbestdelen zo volledig mogelijk te laten verwijderen, ook als formeel al voldaan wordt aan de algemene normen voor asbest, wordt maatschappelijke onrust bij het aantreffen van asbest beperkt. Bij het toezicht hierop zal de gevoeligheid van het gebruik van de locatie worden meegewogen. Bij b.v. (moes)tuinen en kinderspeelplaatsen is dit aspect gevoeliger dan onder verharding op een industrieterrein.
4
Raadsvoorstel
2.8 Grondverzet bij locaties met een restrisico wordt extra gecontroleerd. Voorafgaand aan grondverzet uit de zones “Wonen voor 1950 I”, “Industrie voor 1950” en “Boomgaarden + kassen” wordt wel een bodemonderzoek verlangd. Deze zones zijn minder schoon dan andere zones. Ook voor verdachte locaties wordt onderzoek verlangd. Dit om te voorkomen dat mogelijk (sterk) verontreinigde grond wordt hergebruikt.
Kanttekeningen A. Algemeen De bodemkwaliteitskaart is opgesteld voor het oude stoffenpakket. Hierdoor is de geldigheid als bewijsmiddel beperkt tot 1 juli 2013. Formeel dient voor 1 juli 2013 een actualisatie te zijn uitgevoerd naar de nieuwe stoffen uit het stoffenpakket (barium, kobalt, molybdeen, som PCB’s). Met de evaluatie Besluit bodemkwaliteit is landelijk veel discussie ontstaan over het aangepaste stoffenpakket uit 2008. Het is nog niet uitgewerkt of en hoe de actualisatie naar het nieuwe stoffenpakket in 2013 dient plaats te vinden. 2.3. in de nota is geen aandacht besteed of het verruimen van de normen voor chloorhoudende bestrijdingsmiddelen (niet zijnde DDT,DDD of DDE) leidt tot (hogere) ecologische risico’s bij hergebruik. Door de projectleider is voorgesteld om na de periode van de zienswijzen te overleggen hoe de nota op dit punt kan worden aangepast. B. Relatie met Maasdriel 2020+ Doormiddel van het vaststellen van de bodemfunctieklassekaart worden bij de ontwikkeling van ruimtelijke plannen in een vroeg stadium eventuele kansen en problemen ten aanzien van de bodemkwaliteit zichtbaar gemaakt.
Bedrijfsvoering Financieel Het opstellen van de kaart en nota is gefinancierd met regionale (RSP) en rijkssubsidie. De rijkssubsidie wordt verstrekt in de vorm van adviesuren van bodemadviesbureaus. De gemeenten leverden tot nu toe alleen de uren van hun bodemmedewerkers. Er is sprake van de volgende eenmalige kosten bij dit voorstel: • Bodemkaart aanvullen met nieuw stoffenpakket voor medio 2013 max. € 10.000 • Binnen 5 jaar na vaststelling actualiseren bodemkwaliteitskaart max.. € 15.000 Totale kosten Regio Rivierenland € 25.000 Eenmalige kosten gemeente Maasdriel ca € 2.000
Daarnaast is er sprake van de volgende structurele/jaarlijkse kosten bij dit voorstel: • Onderhoud + hosting interactieve kaart op website Totale kosten Regio Rivierenland Structurele kosten gemeente Maasdriel ca
€ € €
4.800 4.800 400
Alg - 008
Deze kosten worden betaald uit de post met grootboekrekeningnr. 4.713.10 (adviezen werken voor derden. Personeel en organisatie N.v.t.
5
Raadsvoorstel
Communicatie Na definitieve vaststelling door de gemeenteraad wordt gestart met de benodigde interne en externe communicatie. Hierbij wordt aandacht besteed aan de voorlichting bij de gemeentelijke organisatie door het houden van een informatiebijeenkomst. Bij de externe communicatie wordt aangesloten bij landelijke initiatieven voor het ontsluiten van informatie, die op dit ogenblik landelijk worden verkend. Daarnaast wordt regionaal bepaald welke inspanning nog nodig is voor de externe communicatie. Hierbij worden digitale ontsluiting van de bodemkwaliteitskaart en nota bodembeheer via internet, een folder over grondverzet en informatiebijeenkomsten en eventueel social media afgewogen. Juridische zaken en delegatie Om effectief in te kunnen spelen op de uitvoering van projecten, heeft uw Raad bij besluit van 1 maart 2012 een aantal bevoegdheden gedelegeerd aan het college. Het gaat hierbij om de volgende bevoegdheden: a) bodemkwaliteitskaarten van buiten de regionale samenwerking als geldig bewijsmiddel voor de kwaliteit van de grond te accepteren; b) lokale maximale waarden voor regionaal grondverzet vast te stellen, tot de normen behorend bij de huidige en toekomstige bodemfunctieklasse. Door deze delegatie kan het accepteren van Bodemkwaliteitskaarten van buiten de regio in een collegevergadering worden vastgesteld. Hierdoor wordt de effectiviteit om in te spelen op de uitvoering van regio-overschrijdende projecten versterkt, waardoor voorkomen wordt dat deze projecten vertraging oplopen. Het eventueel uitbreiden van het regionale beheergebied blijft een besluit van de Raad.
Evaluatie Als gevolg van de inwerkingtreding van het Besluit bodemkwaliteit is de ambtelijke organisatie geconfronteerd met een toenemend takenpakket. De gemeente is belast met het beoordelen van meldingen van grondverzet en het toezicht en handhaving hierop. Door gewijzigde regelgeving moet meer worden gemeld dan voorheen. Dit leverde een extra belasting op de beschikbare capaciteit op.
Alg - 008
Met het vaststellen van de bodemkwaliteitskaart en de nota bodembeheer wordt bij grondverzet een beperktere onderzoeksinspanning geëist. Voorafgaand aan grondverzet dient een historische toets te worden uitgevoerd in plaats van een bodemonderzoek of partijkeuring. Het beoordelen van deze historische toets neemt op termijn mogelijk minder tijd in beslag dan de beoordeling van een bodemonderzoek of partijkeuring. De inzet van de beschikbare capaciteit richt zich meer op het voortraject in plaats van het melding/vergunningstraject. Er zal ook een verschuiving optreden naar toezicht op het grondverzet en eventueel handhaving. Dit vergt een flexibele inzet van de toezichthouders en handhavers omdat de meldingen uiterlijk 5 werkdagen voor de daadwerkelijke toepassing worden ingediend. Ook voor toezicht is regionale samenwerking van belang en is specialistische kennis nodig. Een evaluatie zal moeten uitwijzen en op welk gebied de ambtelijke capaciteit ingezet moet worden. De adviseur die via het Impuls Lokaal Bodembeheer (ILB) beschikbaar is, is gevraagd een voorstel maken ten behoeve van eenduidige monitoring van het gebruik van de nota binnen de gemeenten.
6
Raadsvoorstel
Commissie-advies van Ruimte Suggestie: Dit voorstel leent zich voor een snelle raadsbehandeling.
Burgemeester en wethouders van Maasdriel, de secretaris, de burgemeester,
P.W. Wanrooij
1. raadsbesluit, 2. Wijzigingsblad : H. Pasmans : R. Smits : Definitief vaststellen van de bodemkwaliteitskaart en de nota bodembeheer regio Rivierenland
Alg - 008
Bijlage(n) Samensteller Portefeuillehouder Documentnaam
D.W. de Cloe
7
