RAADSVOORSTEL Nr.: 07-15 Onderwerp: Masterplan Digitale Marktplaatsen in de Noordvleugel Diemen, 30 januari 2007 Aan de gemeenteraad
1.
Gevraagd raadsbesluit In te stemmen met deelname aan het project Digitale Marktplaatsen Noordvleugel (onder voorwaarde dat de subsidie welke is aangevraagd in het kader van Pieken in de Delta wordt toegekend). De gevraagde cofinanciering van 32.000 euro incl. BTW te reserveren. Dit betreft 28.800 euro bijdrage aan het project en 3.200 euro door ambtelijke inzet ten behoeve van lokale activiteiten voor dit project; De bijdrage van 28.800 euro incl. BTW als volgt te dekken: Voor het jaar 2007 de bijdrage van 7.400 euro t.l.v. begrotingspost EZ/diensten door derden te brengen (17.500 euro in begroting beschikbaar); Voor de bijdrage in de jaren 2008 (14.000 euro) en 2009 (7.400 euro) zal de raad een voorstel worden voorgelegd bij de behandeling van de kadernota.
2.
Samenvatting (zie tevens Projectplan en samenvatting in bijlage, pag 1-2) Het project Digitale Marktplaatsen in de Noordvleugel heeft tot doel het concurrentieen innovatieve vermogen van de Noordvleugel te vergroten door de ontwikkeling van Digitale Marktplaatsen: via Digitale Marktplaatsen worden bestaande netwerken met elkaar verbonden tot één virtueel open breedbandnetwerk. Dit is een toekomstvaste digitale basis voor de hele economie in de Noordvleugel en zorgt voor duurzame versterking van de economische structuur. Door bundeling van de vraag, de verbinding en de openstelling van infrastructuren ontstaan lagere prijzen voor gebruikers waardoor aansluiting toegankelijker wordt voor bedrijven en maatschappelijke instellingen (waaronder de gemeente), en groter aanbod en innovatie van diensten. Als de gezamenlijke subsidieaanvraag van Stadsregio Amsterdam, 3 provincies en 14 gemeenten in het kader van Pieken in de Delta (Ministerie van Economische Zaken) wordt goedgekeurd, zijn de kosten voor deelnemende gemeenten minder dan 50% van de werkelijke kosten. Voor gemeente Diemen lijkt het zinvol deel te nemen mede om het lokale vestigingsklimaat en de aansluiting bij de regio te optimaliseren, en te profiteren van de subsidie en schaalvoordelen van een regionale aanpak.
3.
Aanleiding en voorgeschiedenis Mede in navolging van Onwikkelingsplan Economie Regio Amsterdam (het in 2004 vastgestelde “Opera”) heeft het thema duurzame verbetering van de regionale economische structuur met behulp van initiatieven op het gebied van glasvezel al enige tijd de aandacht van de Stadsregio Amsterdam. De Stadsregio stelde eind mei 2006 voor dit thema te concretiseren middels het projectidee Digitale Marktplaatsen in de Noordvleugel. Om het project te bekostigen is net voor de deadline van 30 september 2006 een gezamenlijke subsidieaanvraag ingediend in het kader van Pieken in de Delta, een 1
subsidiepot van het Ministerie van Economische Zaken voor grote projecten ter bevordering van het regionale concurrentievermogen. Ten behoeve van de subsidieaanvraag hebben de AM gemeenten (incl. Diemen) op 27 september jl. een intentieverklaring getekend ter bevestiging van de inspanningsverplichting om voor 1 maart 2007 deelname en co-financiering bestuurlijk vast te leggen. Indien de subsidie wordt toegekend (hetgeen zeer waarschijnlijk is) wordt 50% van dit project door Pieken in de Delta gefinancierd. Daarnaast heeft de Stadsregio een bijdrage toegezegd waardoor de gevraagde cofinanciering van gemeenten minder dan 50% van de kosten betreft. 4.
Toelichting Digitale Marktplaatsen Het project Digitale Marktplaatsen heeft tot doel het concurrentie- en innovatievermogen van de Noordvleugel te vergroten door het versnellen van de ontwikkeling van open (voor alle dienstenaanbieders toegankelijk onder gelijke voorwaarden) en interoperabele breedbandnetwerken. Iedereen kan met iedereen breedbandig communiceren en samenwerken, ongeacht de bedrijfslocatie en infrastructuuraanbieder. Door koppeling ontstaat voldoende schaalgrootte. Deze versnelling wordt niet gerealiseerd door nieuwe netwerken aan te leggen: het betreft een slimme manier van het benutten en koppelen van bestaande glasvezelnetwerken. Omdat de gemeenten samen met de projectorganisatie de vraag bundelen zijn marktpartijen (glasvezelaanbieders) eerder bereid gemeentedekkende breedbandnetwerken te realiseren die volledig open en tevens betaalbaar zijn voor bedrijven en instellingen. Elke marktpartij kan meedoen aan het project op voorwaarde dat zij het laatste stukje glasvezel, van de hoofdleiding naar individuele bedrijven en instellingen, aanleggen en hun netwerk aansluiten op de Digitale Marktplaats. Gemeenten hoeven dus niet zelf glasvezel aan te leggen of te investeren in infrastructuur. De exploitatie van de Digitale Marktplaats is zelfvoorzienend door de gebruikersvergoedingen. De gemeenten hoeven daar niet aan bij te dragen. Het project is in eerste instantie met name gericht op bedrijven en maatschappelijke en culturele instellingen (in een later stadium kunnen de Digitale Marktplaatsen ook gebruikt worden voor verbinding met glasvezelnetwerken gericht op woonwijken, indien de glasvezelaanbieders daarmee instemmen). Glasvezel is op dit moment de meest gebruikte en toekomstvaste technologie waarmee dit wordt gerealiseerd. Door de grote capaciteit van glasvezel wordt het mogelijk alle vormen van electronische diensten over één glasvezelaansluiting te leveren. Des te belangrijker is dat er optimale keuzevrijheid komt voor de gebruikers in welke diensten zij af willen nemen. In het project worden open en interoperabele breedbandnetwerken gezien als strategische randvoorwaarde voor duurzame groei en ontwikkeling, met name voor kennis- en dataintensieve sectoren. Daarnaast is het een voorwaarde voor innovatie van digitale dienstverlening door overheden en (semi) publieke instellingen zelf. Het concept van een Digitale Marktplaats is sinds medio 2005 een centraal element in de breedbandvisies van de provincies Overijssel en Gelderland, met Deventer als bekendste voorbeeld. Een tiental Digitale Marktplaatsen is al actief in o.a. Zwolle, Arhnem, Enschede, Hardenberg en Almelo, en wordt voorzien voor Amersfoort, Zutphen, Doetinchem, Eindhoven en Den Bosch. De Randstad loopt nationaal nu nog achter. Deelnemers en Organisatie Project Bij het Noordvleugel project zijn betrokken de gemeenten Amsterdam, Haarlem, Hilversum, Almere, Lelystad, Amersfoort, Zaanstad, Purmerend, Haarlemmermeer, Amstelveen, Diemen, Aalsmeer, Uithoorn en Ouder Amstel alsmede de provincies
2
Noord Holland, Utrecht en Flevoland en Stadsregio Amsterdam. De Stadsregio, Amsterdam, Hilversum, Lelystad en Zaanstad zouden al tot deelname hebben besloten. De projectleiding ligt bij de Stichting iMMovator, die het project oppakt door middel van een tijdelijk programmabureau. Activiteiten programmabureau (Immovator) Centraal: coördinatie, planning, financiële verantwoording aan het ministerie van EZ, onderhandelingen met infrastructuuraanbieders om hun netwerken via Digitale Marktplaats onderling te koppelen; organisatie van toezicht (oprichting van een stichting Digitale Marktplaatsen Noordvleugel en bestuur) en exploitatie en beheer van de Digitale Marktplaatsen dmv een contract met een professioneel en ervaren exploitant. De exploitant wordt volledig verantwoordelijk voor de investerings- en exploitatierisico´s. De initiële kosten voor de exploitant worden middels een eenmalige vergoeding vanuit het project afgedekt. Lokaal: aansturing lokale proces per gemeente door lokale plannen van aanpak aan te leveren en hierop te sturen, aanspreekpunt voor gemeente, aansturing gemeenschappelijke processen zoals promotie en communicatie als voeding voor lokale vraagbundeling. Locale activiteiten gemeente De bijdrage van de gemeente bestaat uit het ondersteunen en faciliteren van het project: het leggen van contacten en bieden van een platform met bedrijven en instellingen ten behoeve van de lokale vraagbundeling (welke deels - al dan niet gezamenlijk of per gemeente - wordt uitbesteed), bestuurders in te schakelen en draagvlak op te bouwen bij bedrijven en instellingen (en binnen gemeente) en eventueel zelf het voorbeeld te geven door Digitale Marktplaatsen te gaan gebruiken. Na ontwikkeling van de Digitale Marktplaatsen zullen de deelnemende gemeenten en provincies betrokken worden bij het beheer en de exploitatie middels deelname in een (toezichthoudend) bestuur. De precieze uitwerking hiervan is onderdeel van het project. Gebruikers (zie bijlage pag. 8) Er zijn 3 verschillende lagen voor specifieke doelgroepen te onderscheiden: De top van de piramide bestaat uit de “happy few” die al over kostbare eigen en geleasde breedbandinfrastructuren beschikken (“dedicated netwerken” voor een paar duizend Euro per maand bij bijv. wetenschap, multinationals); De onderkant bestaat uit het huidige internet (voor een paar tientjes per maand), voordeel is de wereldwijde verspreiding en openheid. Nadeel is de beperkte bandbreedte en de veiligheid (“internet” voor met name business to consumers); Er is een tussenlaag van zakelijke gebruikers die veel profijt kunnen hebben van de grote snelheden en veilige verbindingen tussen gebruikers en met dienstaanbieders, die met behulp van Digitale Marktplaatsen te realiseren zijn (“ethernet” voor met name business to business voor paar honderd Euro per maand en eenmalige aansluitingskosten van paar duizend Euro). Dit biedt bijv. mogelijkheid tot een harde schrijf op afstand voor toegang tot een gezamenlijke financiële of patiëntenadministratie vanaf verschillende locaties, tot samenwerking tussen scholen tbv innovatieve onderwijsdiensten en tot beveiligingsprojecten met gekoppeld cameratoezicht (voor bijv. winkeliers en politie zoals in Deventer). Tot deze doelgroep behoren bedrijven voor wie de dedicated netwerken te duur zijn maar mogelijkheden via internet beperkt: het MKB (creatieve en ICT bedrijven en overig MKB) en maatschappelijke en culturele instellingen (zorg- en onderwijsinstellingen, bibliotheken etc.) en lokale overheden. Zij blijken in praktijk flink te kunnen besparen op internet, telefonie en met name het efficiëntere beheer van bedrijfssystemen en netwerken.
3
Doelgroepen Digitale Marktplaats Diemen Het project Digitale Marktplaatsen is in eerste instantie gericht op bedrijven en instellingen. Voor Diemen betreft dit mogelijk: de bedrijven op de bedrijfsterreinen Verrijn Stuart en Stammerdijk bedrijven en perifere grootschalige detailhandelsvestigingen op De Sniep kantoren en instellingen op Bergwijkpark (dit betreft vermoedelijk MKB, multinationals die nu tot de happy few behoren zullen grotendeels hun eigen dedicated netwerk houden). bedrijven en instellingen gevestigd buiten de bedrijfsterreinen. het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid tgv het verbeterde vestigingsklimaat. Detailhandel: Diemen centrum (winkelcentra Diemerplein en Arent Krijtsstraat), Diemen Zuid (Kruidenhof) en Diemen Noord. Maatschappelijke instellingen: zorg-, onderwijs- en andere culturele instellingen, bibliotheek etc (zodra informatie materiaal voor gebruikers beschikbaar is nagaan interesse van bijv. Gezondheidscentra, WRA groep, de Hoed) Verbinding met regionale netwerken (bijv. thuiszorg, Groengebied Amstelland) Verbeterde aansluiting voor Gemeente. Ook biedt het kansen voor het bieden en afnemen van (innovatieve) diensten: bedrijven kunnen vanuit Diemen breedbanddiensten ontwikkelen die kunnen worden afgezet in het hele Noordvleugelgebied, tevens worden alle digitale diensten die beschikbaar zijn in de Noordvleugel toegankelijk voor Diemen. Planning De centrale en lokale activiteiten zijn voorzien voor 2007 en 2008 waarbij voor de AM gemeenten de nadruk ligt op 2008 en een uitloop tot en met het eerste kwartaal van 2009 wordt voorzien. Mogelijk zullen de AM gemeenten ten aanzien van dit project de nauwe samenwerking voortzetten, ihb Aalsmeer, Amstelveen, Diemen, Ouder Amstel en Uithoorn. Haarlemmermeer heeft dit project al binnen het kader van een eigen algemeen breedbandbeleid geplaatst en zal mogelijk haar eigen koers varen. Koppeling met breder breedbandbeleid Idealerwijze wordt het project Digitale Marktplaatsen, dat gericht is op bedrijven en instellingen, binnen de deelnemende gemeenten in een breder kader geplaatst: een algemeen breedbandbeleid. De Stadsregio Amsterdam heeft aangegeven een kleine financiële bijdrage te kunnen bieden aan de AM gemeenten voor een advies over het plaatsen van Digitale Marktplaatsen in een algemeen (gemeentelijk) breedbandbeleid. Dit wordt nog nader besproken in AM verband. 5.
Financiële risico´s en/of consequenties Zijn de uitgaven gedekt: ten dele in begroting 2007 Incidenteel of structureel: incidenteel Soort begroting: lopende begroting 2007 met een doorloop naar 2008 en 2009 (voor te leggen bij kadernota) Programma: 8 Stedelijke Ontwikkeling Product en productnummer: 84 Economische Zaken Reserve/voorziening: reserve Anders, De totale kosten van dit project bedragen 3.546.000 euro waarvan 1.773.000 via cofinanciering door deelnemende provincies en gemeenten. Daarnaast draagt de Stadsregio 200.000 euro bij waarvan (naar rato) 10.000 euro voor Diemen.
4
De vereiste cofinanciering komt daarmee voor Diemen uit op 42.000 – 10.000 = 32.000 euro incl. BTW. Dit betreft 3200 euro voor personele inzet en 28.800 euro voor met name het inhuren van expertise via de projectorganisatie. Het project kent de nodige onzekerheden waardoor op dit moment niet gegarandeerd kan worden dat de Digitale Marktplaats ook daadwerkelijk tot stand komt of langdurig zal blijven bestaan. Te noemen zijn: Mocht de subsidie van Pieken in de Delta onverwacht niet doorgaan, is dat reden voor Diemen (en vermoedelijk andere deelnemers) om van het project af te zien. Daarnaast zouden partijen zich uit het proces kunnen terugtrekken, zal er op regionaal niveau overeenkomst bereikt moeten worden met voldoende infrastructuuraanbieders over een open samenwerkingsconvenant en overeenkomst bereikt moeten worden met een exploitant. Deze variabelen kunnen leiden tot een voortijdig einde van het project. Daarom worden ten behoeve van de projectbeheersing deze variabelen nauwlettend gevolgd en indien nodig tijdig ter besluitvorming voorgelegd aan de betrokken gemeenten en provincies. Ook kan halverwege het project blijken dat Diemen niet in staat is de voor Diemen vereiste vraagbundeling van een minimum aantal aansluitingen te voldoen waardoor te weinig inkomsten worden gegenereerd voor een dekkende exploitatie van de Digitale Marktplaats. Dan is er een go/no go moment. Als de situatie dreigt dat het niet mogelijk is op regionaal niveau de Digitale Marktplaatsen te realiseren of niet mogelijk is een Digitale Marktplaats (mede) voor Diemen te realiseren, is het mogelijk het project (regionaal of specifiek voor Diemen) te staken. Volgens Immovator zal in beide gevallen dit pas duidelijk zijn als het grootste deel van de werkzaamheden al is verricht, en betreft de restitutie dan hooguit 20% van de totale bijdrage. Daarnaast wordt uitgegaan van een efficiënte vraagbundeling met behulp van een goed georganiseerd bedrijfsleven. De organisatiegraad van het bedrijfsleven in Diemen is laag waardoor voorlichting aan het bedrijfsleven mogelijk meer inspanning zal vergen. Wel stellen zowel de Handel- en Industriegemeenschap Diemen (HID) als Kamer van Koophandel Amsterdam zich welwillend op om behulpzaam te zijn bij het informeren van het bedrijfsleven. Daarnaast kan nog worden opgemerkt dat de algemene projectbegroting uitgaat van een optimale benutting van de schaalgrootte. Op basis hiervan is de begroting “minimalistisch” te noemen, hetgeen een zeker risico meebrengt. Daarnaast is de begrootte personele bijdrage van 5 dagen erg beperkt te noemen. De gemeente Diemen zal vermoedelijk meer personele capaciteit ter beschikking moeten stellen. Hoeveel is onduidelijk maar het lijkt verstandig hiermee rekening te houden. Daarentegen kan ook als (financieel) risico worden gesteld dat als Diemen nu niet deelneemt aan het project Digitale Marktplaatsen aan de Noordvleugel de kosten om later individueel alsnog aansluiting te zoeken – zònder Pieken subsidie en voordeel van de regionale aanpak - vele malen hoger zullen zijn! 6
Juridische risico´s en/of consequenties De juridische risico´s en consequenties voor Diemen zijn beperkt onder voorwaarde dat duidelijke afspraken worden gemaakt binnen de op te richten Stichting en met de aan te trekken exploitanten(en) en glasvezelaanbieders. Zie tevens bijlage pag. 10 : De exploitant van de Digitale Marktplaatsen zal op basis van de overeenkomst volledig verantwoordelijk zijn voor de investerings- en exploitatierisico´s van de Digitale Marktplaatsen. 5
7.
Politieke consequenties en/of relevantie Gemeente Diemen grijpt de kans om – onder voorwaarde dat de subsidie onder Pieken in de Delta wordt toegekend (de Stadsregio subsidie van 10.000 euro voor Diemen is al toegekend) en andere gemeenten deelnemen – met een subsidie van meer dan 50% mee te doen aan een regionaal project dat het vestigingsklimaat van Diemen ten goede kan komen (en moet voorkomen dat Diemen regionaal een uitzondering vormt) Mocht er echter te zijner tijd blijken dat er vanuit mogelijke gebruikers en/of dienstenaanbieders te weinig interesse is of het project om andere redenen niet kan doorgaan, dan kan het gemeentebestuur stellen dat ze aan haar inspanningsverplicht heeft voldaan en geprobeerd heeft met de regio mee te doen.
8.
Communicatie Op dit moment beschikt de gemeente nog niet over goede schriftelijke informatie voor potentiële gebruikers. Als de subsidie van Economische Zaken wordt toegekend, zal het programmabureau een informatiefolder voor bedrijven en instellingen opstellen. De gemeente heeft een rol in de vraagbundeling door voor dit thema contacten met bedrijven en instellingen aan te halen en bijv. informatie avonden te organiseren. Hiervoor zal o.a. vanuit EZ optimaal moeten worden samengewerkt met de HID (de HID/VAZO zal mogelijk ook in Amsterdam Zuidoost bij communicatie betrokken worden) en de Kamer van Koophandel. Het gaat echter niet alleen om bedrijven maar ook om maatschappelijke instellingen (zorg, onderwijs, cultuur etc) en eventueel de gemeente zelf. Mede daarom is het zinnig naar voorbeeld van andere gemeenten een werkgroep op te zetten met deelname van EZ, Combo, Faza, PUZA, Infra en eventueel ook JZ(Veiligheid) Ondanks het feit dat het expertise vraagt hierover inhoudelijk te kunnen communiceren is het van groot belang dat er zowel intern als extern door de Gemeente helder over het Masterplan Digitale Marktplaatsen wordt gecommuniceerd. Daarom is het realiseren van voldoende draagvlak ook binnen het gemeentebestuur (en ambtelijk) essentieel voor het welslagen van het project.
9.
Vervolgprocedure Gemeente Diemen hoopt zo spoedig mogelijk via Stadsregio Amsterdam te horen of de subsidie onder Pieken in de Delta wordt toegekend. Als de subsidie eenmaal is toegekend zal de projectleiding voorlichtingsmateriaal voor potentiële gebruikers opstellen (nu niet beschikbaar). Daarnaast lijkt het nuttig KPN te consulteren vanwege de glasvezelplannen die KPN momenteel al uitvoert in Diemen.
Ter inzage: Publieke versie Masterplan Digitale Marktplaatsen in de Noordvleugel dd 28 september 2006 (zoals ingediend bij Ministerie van Economische Zaken). Burgemeester en wethouders van Diemen, de secretaris, J.D.de Kort de burgemeester, mw. drs. A.E. Koopmanschap
6
RAADSBESLUIT Nr.: 07-15 Onderwerp: Masterplan Digitale Marktplaatsen in de Noordvleugel
De raad der gemeente Diemen; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 30 januari 2007;
besluit: In te stemmen met deelname aan het project Digitale Marktplaatsen Noordvleugel (onder voorwaarde dat de subsidie welke is aangevraagd in het kader van Pieken in de Delta wordt toegekend). De gevraagde cofinanciering van 32.000 euro incl. BTW te reserveren. Dit betreft 28.800 euro bijdrage aan het project en 3.200 euro door ambtelijke inzet ten behoeve van lokale activiteiten voor dit project; De bijdrage van 28.800 euro incl. BTW als volgt te dekken: Voor het jaar 2007 de bijdrage van 7.400 euro t.l.v. begrotingspost EZ/diensten door derden te brengen (17.500 euro in begroting beschikbaar); voor de bijdrage in de jaren 2008 (14.000 euro) en 2009 (7.400 euro) zal de raad een voorstel worden voorgelegd bij de behandeling van de kadernota.
Aldus besloten door de raad voornoemd in zijn openbare vergadering van 22 februari 2007
de griffier, de voorzitter,
7
