Raad van bestuur bezoekt zorgeenheden

donderdag 30 juli – nummer 16

Documenten beter vindbaar in KwaliteitsNet

Wachten in VUmc

Raad van bestuur bezoekt zorgeenheden

SMIT in de startblokken

Archief beantwoordt meeste veiligheidsvragen

Sommige medewerkers blijken moeite te hebben met zoeken in KwaliteitsNet. Inmiddels is er een oplossing ▶ pagina 2

Patiënten willen graag informatie krijgen over hoelang het nog duurt als een spreekuur uitloopt ▶ pagina 3

Met de veiligheidsrondes geeft de rvb een signaal dat het belangrijk is om een veilige omgeving te creëren ▶ pagina 4

Het Spoed Medisch Interventie Team (SMIT) helpt ernstig zieke patiënten op de afdeling ▶ pagina 7

Veiligheidskundige/arbeidshygiënist Theo Wijsman kijkt terug op een enerverende carrière bij de arbodienst ▶ pagina 7

Internationale Summer School Studenten van het IFMSA-VUmc hebben een internationale Summer School georganiseerd, waar buitenlandse studenten kennis kunnen maken met kinderpsychiatrie en neurologie. De titel luidt: ‘The bridges between psychiatry and neurology in children and adolescents’. Van 21 tot 30 augustus zullen veertig internationale medisch studenten naar VUmc komen om kennis te maken met het Nederlandse onderwijs en de Nederlandse expertise op dit gebied. Het is de eerste keer dat de MEDical Summer school Amsterdam (medsa) op VUmc plaatsvindt. Meer informatie: www.ifmsa.nl/vumc/medsa.

Foto: yvonne compier

Chinezen bezoeken GGZ inGeest

Lekker weg in eigen bedrijf Amstel Academie onthult geheim Met het maximale aantal deelnemers kon trainer Wanda Straatman medewerkers het geheim van het loslaten onthullen. Met behulp van oefeningen leerden zij af te komen van vervelende gewoonten. Of het nu om plotseling opstekend gevoel van onzekerheid is, problemen bij

het nemen van beslissingen of het zetten van de eerste stap, het blijkt allemaal te maken te hebben met het moeite hebben met loslaten. De lunchbijeenkomst maakte deel uit van de zomerworkshops die de Amstel Academie in de maanden juli en augustus organiseert. Onder

de titel ‘Lekker weg in eigen bedrijf’ is opnieuw gekozen voor een breed scala aan onderwerpen. Van de rol van familie in de mantelzorg in ‘Van familie moet je het hebben’ tot ‘Excel voor dummies’ en van een schrijfcursus tot ontspanningsoefeningen in ‘Een beetje meer lucht’, er staat voor

ieder wat wils op het programma. De bijeenkomsten worden zowel in VUmc, de Amstel Academie, als in ggz inGeest gehouden. Meer informatie: Anita Mul, tst. 44253, [email protected] en Editha Samsom, tst. 45084, [email protected]. n MK

Tijdsbesparing nu al zichtbaar

Pathologie enthousiast over spraakherkenning De invoering van spraakherkenning bij pathologie verliep gesmeerd. Senior wetenschappelijk onderzoeker Jeroen Beliën, verantwoordelijk voor de automatisering binnen de afdeling pathologie, is in zijn nopjes. “Het betekent verlichting van de werklast van het patiëntsecretariaat en tijdwinst voor de patiënt.” n Laura Jansma

Het nieuwe systeem is nog maar vier weken geïmplementeerd, maar werpt volgens Beliën al vruchten af. “Het werkt eenvoudig en men is erover te spreken. De implementatie ging dan ook

veel sneller dan verwacht.” Hoe werkt het? Beliën doet een stap terug in de tijd om uit te leggen. “Pathologie heeft twintig jaar lang, tot 2002, met cassettebandjes gewerkt. De patholoog dicteerde de tekst van het verslag op een bandje en op het patiëntsecretariaat werd dat uitgetypt. Die verslagen werden vervolgens weer door de patholoog geaccordeerd. Al met al ging er ruim een week overheen voor het pathologieverslag klaar was.”

Digitaal “In 2002 zijn we overgestapt op digitaal dicteren. De patholoog dicteert via de computer en dat dictaat was direct online beschikbaar voor het secretariaat. Sindsdien verloopt het proces al veel vlotter, omdat de dictaten centraal wor-

den opgeslagen. Er hoefden geen bandjes meer heen en weer gebracht te worden. Het grootste deel van de verslagen (tachtig procent) kon nu binnen zes dagen worden afgehandeld; van binnenkomst en verwerking van het materiaal tot het microscopisch onderzoek en het uiteindelijke pathologieverslag.”

Efficiencyslag Nu er ook met spraakherkenning wordt gewerkt, is er nog een efficiencyslag gemaakt. Beliën rekent op nog eens tien procent extra tijdwinst. In sommige gevallen kan dat wel een dag schelen op de totale doorlooptijd. “Er zijn twee momenten waarop de patholoog dictaten inspreekt. Het eerste is bij het macroscopisch beoordelen van preparaten in de uitsnijkamer. Voorheen

moest dit op het patiëntsecretariaat worden getypt op basis van het digitale geluidsfragment. Nu werken we met een systeem dat de fragmenten gelijk herkent en omzet naar schrift. De secretaresse hoeft het fragment alleen mee te lezen en waar nodig te corrigeren. Het tweede moment waarop de patholoog een dictaat inspreekt, is bij de microscopische beoordeling van de preparaten. In deze fase spreekt de patholoog tegen de computer, die het gelijk vertaalt in zinnen. De patholoog kan het verslag hierdoor meteen afronden en autoriseren. Pure tijdwinst! Er is een hele schakel uit het proces gehaald. ”

Een delegatie van het Suzhou Psychiatric Welfare Home (spwh) bracht van 22 tot 24 juli een werkbezoek aan ggz inGeest in Amsterdam en Bennebroek. De Chinezen zijn geïnteresseerd in de manier waarop Nederland de psychiatrische zorg vormgeeft. Het circuit ouderenpsychiatrie van ggz inGeest en spwh hebben in 2008 een driejarig samenwerkingsverband gesloten - het eerste uitwisselingsprogramma tussen een Chinese en een Nederlandse psychiatrische instelling. Dit bezoek was een vervolg daarop. De geformuleerde doelen gaan over kennisuitwisseling, specialistische zorg, therapeutische omgeving, medicatie, financiële vraagstukken en management development, in het bijzonder ketenzorg.

Voorkom griep Medewerkers in de gezondheidszorg moeten alert zijn op griepverschijnselen, om verspreiding naar collega’s, maar vooral naar patiënten te voorkomen. Gelukkig is griep niet erg besmettelijk. Gemiddeld besmet een grieppatiënt minder dan twee andere mensen. Bovendien is de kans op besmetting het grootst wanneer iemand al duidelijke symptomen vertoont en er dus maatregelen kunnen worden genomen. De incubatietijd is vier dagen. Christina Vandenbroucke-Grauls, hoofd van de afdeling medische microbiologie en infectiepreventie, adviseert: “Net als elk griepvirus verspreidt de Nieuwe Influenza A H1N1 zich door nies- of hoestdruppels via de lucht en via direct contact. Door een nies- of hoestbui kunnen de virussen tot ongeveer een meter ver verspreid worden. De verspreiding via direct contact gaat meestal via de handen en slijmvliezen. Gebruik daarom altijd een wegwerpzakdoek bij hoesten en niezen en vermijd zoveel mogelijk het aanraken van je eigen mond, neus en ogen. Heel belangrijk is het regelmatig grondig wassen of desinfecteren van de handen. Op voorwerpen als deurkrukken en telefoons kan het virus 2 tot 8 uur overleven.”

Sterk in de markt

VUmc is gebaat bij nog veel meer vrijwilligers Marktwerking, een term die inmiddels veelvuldig valt binnen VUmc. Waar hebben we het dan eigenlijk over? Hoe belangrijk is het en wat merken wij er op de werkvloer van? In Tracer een serie over marktwerking. Deze week: bij VUmc zijn er al 115 vrijwilligers die de service helpen verhogen.

n Ellen Kleverlaan i llu s t r a t i e : l o r e n z o

Patiënten begeleiden, helpen opruimen en radio-uitzendingen verzorgen. Maar ook: het pastoraal centrum bemensen, koffers dragen en een kopje koffie rondbrengen. De werkzaamheden van de vrijwilligers bij VUmc lopen uiteen, legt Ellis van der Putten uit. “In principe kunnen alle werkzaamheden die bijdragen aan het uitrollen van de rode loper voor onze patiënten, eronder vallen.” Van der Putten is coördinator Vrijwilligersbeleid. Sinds juni 2007 een betaalde functie. Daarvoor gebeurde er

ook al het een en ander op vrijwilligersgebied, maar nu is er structureel tijd en aandacht voor. Naast Van der Putten is Geraldine van der Waal op vrijwilligerscoördinatie werkzaam.

Iets extra’s Vrijwilligers inzetten om de service te verhogen is geheel in lijn met het Sterk in de Markt-programma van VUmc. “Vaste medewerkers hebben het drukker gekregen. Terwijl we onze patiënten tegelijkertijd een

beetje extra willen bieden, zodat zij ons een volgende keer weer als ziekenhuis uitkiezen, of ons aanbevelen bij hun familie en vrienden.” Het bieden van een beetje extra zit soms in kleine dingen: patiënten en bezoekers gastvrij ontvangen in de ontvangsthal, het herkennen van een zoekende blik en daarop pro-actief inspringen, het serveren van koffie aan wachtende mensen. Op de afdelingen lopen de taken uiteen, al naar gelang de wensen van de afdeling.

Van de bloemen verzorgen tot patiënten begeleiden bij onderzoeken. Er zijn nu ongeveer 115 vrijwilligers binnen VUmc werkzaam en dat aantal mag groeien. Kan dus iedereen die dat wil bij VUmc aan de slag? “Nee, helaas is lang niet iedereen geschikt. Van de vijf mensen die zich bij ons aanmelden, stellen we één aan.” Wat maakt dat een vrijwilliger geschikt is? “Een vrijwilliger houdt rekening met persoonlijke omstandigheden van de patiënt of bezoeker en reageert daarop met passend gedrag. Het gaat niet om het verhaal van jou als vrijwilliger, maar om het verhaal van de patiënt of bezoeker. De ander centraal stellen is essentieel, anders kan de extra aandacht irritatie opleveren en dat is natuurlijk niet de bedoeling.”

Praktisch Overigens is er ook een praktische kant aan het vrijwilligerswerk, die veel vrijwilligers zich van te voren niet realiseren. “Opruimen hoort er ook bij, koffiekopjes wegbrengen, leesbladen op een stapeltje leggen. Het gaat niet alleen om de sociale kant, mensen moeten ook

de handen uit de mouwen steken.” Vrijwilligers moeten dus wel degelijk aan een bepaald profiel voldoen. Staat daar ook wat tegenover? “Het is onbetaald werk, daarom moet de waardering ergens anders vandaan komen. Dat is momenteel wel een prioriteit: ervoor zorgen dat de mensen die we binnen hebben en die hun werk goed doen, ook daarnaar worden gewaardeerd.” Dat gebeurt op een jaarlijkse vrijwilligersdag met leuke cadeautjes en een kaartje als mensen jarig zijn. Ook de afdelingen hebben een taak. “Op steeds meer afdelingen lopen vrijwilligers rond. Als het op de ene afdeling goed bevalt, worden ook andere afdelingen enthousiast.” Is Van der Putten actief op zoek naar nieuwe plekken voor vrijwilligers? “Dat zou niet werken. Een afdeling moet zelf de meerwaarde inzien en in kaart hebben gebracht wat zij van een vrijwilliger verlangen. Het soort werk, het soort vrijwilliger, de werktijden.” Een intake is daarvoor dan ook de eerste stap. Enthousiast geworden afdelingen mogen Van der Putten of Van der Waal mailen: [email protected].

Documenten beter vindbaar in KwaliteitsNet Ingezonden

Het aantal gebruikers van KwaliteitsNet neemt nog steeds toe. Alleen al in mei telde het systeem ruim 16.000 hits. Toch is niet iedereen helemaal tevreden, want sommige medewerkers blijken moeite te hebben de benodigde documenten te vinden. KwaliteitsNet bevat inmiddels zoveel informatie, dat er een oplossing moest komen voor dit probleem.

Goede actie Wij kregen onderstaande kaart bij de meldkamer na een snelle en goede actie van twee medewerkers. Ik weet dat we dagelijks vele levens redden in het ziekenhuis, maar ben zo trots op de medewerkers van receptie en beveiliging dat ik dit wil delen. Sandra Heschel, unithoofd front office

8e jaargang, nummer 16 30 juli 2009

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.000. Tracer wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de dienst communicatie. Het redactiestatuut vindt u op de intranetpagina’s van Tracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Maybritt Stal en, Esther van ’t Riet Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Piet Hoogland Redactiesecretariaat

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, fax (020) 44 43 450 email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement Het eerste half jaar is een abonnement op Tracer gratis. Daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen

Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, e-mail [email protected].

Volgende Tracer

De volgende Tracer verschijnt op donderdag 13 augustus Deadline voor kopij is 5 augustus om 12.00 uur.

2

Dat een medewerker niet onmiddellijk bij het benodigde document uitkomt, kan met een gebrek aan ervaring met het systeem te maken hebben. Het probleem van de vindbaarheid en de wisselende inhoudelijke beschrijving is een bekend verschijnsel bij de implementatie van een ziekenhuisbreed documentbeheersysteem. Diverse andere centra hebben soortgelijke ervaringen, zoals werd teruggehoord bij de landelijke dag van de gebruikersvereniging iCumulus.

Maatregelen Een van de maatregelen die VUmc heeft genomen is het aanstellen van een documentcoördinator. Deze zal structuur brengen in de afdelingsoverstijgende documenten rond verpleegkundige, medische en multidisciplinaire zorg. Daarnaast zijn werkplekbegeleiders rond de opbouw van kwaliteitssystemen bezig het beleid over documentbeheer naar afdelingen en diensten uit te dragen. Een belangrijke stap binnen het

gebruik van KwaliteitsNet is het ontwerpen van portalen specifiek voor de afdelingen zelf Op deze portalen wordt de informatie gefilterd. Dit voorkomt voor een groot deel het probleem met zoeken in de steeds groter groeiende informatieberg. De eerste ervaringen met de portalen zijn zeer positief. De snelheid van vinden en herkenbaarheid van informatie is sterk toegenomen.

Kennis delen Met de invoering van KwaliteitsNet is het ook mogelijk om documenten te publiceren op het internet, zodat collega’s uit andere instellingen deze documenten kunnen raadplegen. Met de module Compliance Manager wordt controle gehouden op het betreffende normkader of wetgeving. Het is een uitstekend hulpmiddel om digitale visitaties en audits uit te voeren. Ook de VUmc brede niaz accreditatie wordt met deze module voorbereid en uitgevoerd. Momenteel zijn de voorbereidingen in volle gang voor het invoeren van

Tr a c e r 1 6 – 30 j u l i 20 0 9 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

de module iTask voor het doen van meldingen, analyses en het starten en doorvoeren van verbeteringen. Met deze module heeft VUmc in de toekomst één plaats waarin alle type meldingen gedaan kunnen worden. De pilot voor het borgen van processen in de module Process Manager is onlangs gestart. Hierbij wordt getest op welke wijze de reeds ontwikkelde processen, waaronder ook zorgpaden, worden geborgd.

Eigen portaal Indien afdelingen en diensten op korte termijn een portaal willen ontwikkelen, kan een verzoek worden ingediend bij [email protected]. Meer informatie over de wijze van invoering van de modules van KwaliteitsNet, is verkrijgbaar bij Kris Hemmink, projectleider, [email protected], en bij de functioneel beheerders van KwaliteitsNet, Els Rövekamp, [email protected] en Richard Dodeman, [email protected].

Mijn dochter ademde niet meer, toen ik de auto aanmeldde. Eén van jullie opende niet alleen de slagboom, maar rende ook naar buiten. Hij regelde meteen de hulp die nodig was. Het redde haar leven. “Het leek wel of iedereen toevallig op de gang liep”, zeiden de helpers na afloop tegen elkaar. Maar dat was niet zo – het kwam door deze medewerkers. Ik zal het nooit vergeten. Onze Annelies ligt nu op de ic. Ze zal nog een tijdje nodig hebben om te herstellen, maar ze is er nog! Dankzij Michiel Vogel en Rob Jansen die haar engelbewaarders waren.

f o t o : s hu t t e r s t o c k

i llu s t r a t i e : s hu t t e r s t o c k

n Jacco Besteman en Kris Hemmink

Fietsen voor sporters

F o t o : p a ul l e c l e r c q

Met 19 andere cardiologen fietst interventiecardioloog Yolande Appelman in zeven dagen van Maastricht naar Barcelona. In deze Spaanse stad vindt op 29 augustus het Europees Cardiologie Congres plaats. Appelman en haar collega’s leggen de heenreis van 1400 kilometer per fiets af om geld bijeen te halen voor Sportcor, een organisatie die het onderzoek naar plotselinge hartstilstand bij sporters stimuleert. Sinds ruim een jaar registreert deze stichting plotselinge hartstilstand bij sporters en probeert te achterhalen wat de oorzaken zijn. De fietsers worden individueel gesponsord per afgelegde kilometer. Op de website: www.nvvc.nl is een formulier beschikbaar, maar het kan ook rechtstreeks worden doorgegeven aan Yolande Appelman, [email protected]. Op de website kan de tocht eind augustus dagelijks worden gevolgd. n MK

Wachten in VUmc Patiënten komen niet om te internetten Patiënten op de poliklinieken ergeren zich vooral aan wachten en onduidelijkheid daarover. Ze willen graag informatie krijgen over hoelang het nog duurt als een spreekuur uitloopt. Dit is een van de belangrijkste bevindingen van een onderzoek naar wachttijden in VUmc. Anders dan vaak wordt gedacht, hebben patiënten nauwelijks behoefte aan kunnen werken of internetten in wachtruimten. Daar komen ze niet voor. n Marieke Sjerps

Het onderzoek naar wachten in VUmc is gedaan door Laurens Kielman, student aan de opleiding facility management aan de Haagse Hogeschool. Tecla Meekes, stafadviseur in het facilitair bedrijf was zijn stagecoördinator. Voor het onderzoek werden 62 mensen op verschillende poliklinieken geënquêteerd. Leidend thema hierbij was de inrichting van de wachtruimten, waarbij uitgegaan werd van de elementen van healing environment. Uit ander onderzoek blijkt namelijk dat de inrichting van wachtruimten in grote mate bijdraagt aan de service die patiënten ervaren en aan wat zij van de medische behandelingen vinden. Wat zijn de bevindingen in VUmc?

Plastic Meekes: “Het kan wel wat huiselijker allemaal. Het is namelijk nogal een verschil of je op een plastic zitje naast elkaar zit tegen een witte muur, of dat je aan een houten tafel kunt

zitten op een comfortabele stoel. We willen daarom onze conclusies onder de aandacht brengen van de zorgeenheden. Als die van plan zijn om nieuw meubilair aan te schaffen, vragen we aandacht voor de aspecten van healing environment. Plaats bijvoorbeeld een bankje met een hogere rugleuning – om privacy in een grotere ruimte te creëren – schaf wat planten aan, en zorg ervoor dat er behalve tl-licht ook sfeerverlichting is en leeslampen zijn. Zachte kleuren op de muur maken de ruimte al een stuk prettiger.”

Gratis drinken Wat het aanbod betreft staan gratis koffie, thee en limonade bovenaan. Meekes: “Voor drinkwater moeten mensen nu nog naar de toiletruimten, daarom hebben we geadviseerd watercoolers te plaatsen. Ook belangrijk zijn tijdschriften van recente datum. Daar schort het hier nog wel aan.” Minder vanzelfspre-

kend vinden mensen een tv in de wachtruimten of mogelijkheden om te internetten. “Toch zouden veel mensen wel een tv-scherm willen, met bijvoorbeeld informatie over de wachttijden en het laatste nieuws.” Meekes vindt het verontrustend te moeten concluderen dat het wachten van patiënten gewoon wordt gevonden binnen VUmc. ‘Het lijkt moeilijk om werkwijzen te veranderen, zelfs als die handiger zijn en beter aansluiten bij de wensen van patiënten. We organiseren nog vooral vanuit onze eigen manier van werken, eigen afspraken en eigen werkbeleving. Daar kunnen we met elkaar nog wel veel in verbeteren.”

Piet Hoogland

Cijfers Over het algemeen kunnen cijfers me maar matig boeien. Het ergste vind ik dan ook tentamenvragen waarin gevraagd wordt naar getallen. Bijvoorbeeld: hoeveel procent van de Nederlandse bevolking heeft wel eens lage rugklachten? Is dat 95%, 80%, 60% of 40%? Fijn om te weten, maar wat betekent dat in de praktijk? Is het minder erg als bijna iedereen het heeft? Wordt de Mexicaanse griep bijvoorbeeld minder ernstig naarmate er meer mensen aan lijden? Soms echter kunnen getallen me wel eens boeien. Neem bijvoorbeeld de cijfers met betrekking tot het reilen en zeilen van VUmc. Op ons intranet vond ik de volgende cijfers: Er zijn in 2007 in totaal 44.905 mensen opgenomen geweest in VUmc. Bij een gemiddelde verpleegduur van 6,3 dagen zouden er in totaal dus

Zieke bomen verwijderd De drie iepen die op de hoek van De Boelelaan en de Van de Boechorststraat stonden, zijn eind juli gekapt, omdat ze waren aangetast door iepziekte. Deze ziekte is zeer besmettelijk vandaar dat de gemeente een noodkapvergunning heeft afgegeven. De iepziekte wordt veroorzaakt door een schimmel, die van boom naar boom verplaatst wordt door de iepenspintkever. De iepziekte begint meestal in een tak bovenin de kroon. In de zomer verwelkt het blad en binnen een à twee weken is de complete kroon bruin verkleurd. Om verspreiding van de ziekte tegen te gaan, is al het hout van de aangetaste bomen verbrand.

Opvallend 282.901 verpleegdagen geweest moeten zijn. Er blijken echter in 2007 maar 164.278 verpleegdagen te zijn geregistreerd! Dat zou dus inhouden dat er maar liefst 18.829 patiënten wel werden opgenomen maar niet verpleegd zijn! Dat lijkt me wel wat veel. Misschien had ik de dagopnames niet mee moeten rekenen. Een dag moet je toch wel zonder verpleging kunnen. Als we dan corrigeren voor de dagopnames en de zaak nog eens uitrekenen dan zouden we uitkomen op een aantal verpleegdagen van 164.865 en dat betekent nog steeds dat er zo’n slordige 586 verpleegdagen ergens niet zijn uitgevoerd. Bij een gemiddelde opnameduur van 6,3 dagen zouden er dus bijna 93 patiënten niet verpleegd zijn geweest. Gewoon vergeten, denk ik. En hoe-

Tr a c e r 1 6 – 30 ju li 20 0 9 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

wel het veel lijkt, is het maar ongeveer 0,3% van het totaal aantal patiënten en die verwaarlozing is dus eigenlijk wel verwaarloosbaar. Maar er is meer: Als je weet dat er bij een volledige bezetting van de 733 bedden 267.545 verpleegdagen geweest hadden kunnen zijn, terwijl dat er in werkelijkheid maar 164.278 waren, dan zou dat dus betekenen dat ieder bed gemiddeld 140 dagen van de 365 ongebruikt is geweest. Als al die leegstaande bedden als hotelaccommodatie waren verhuurd dan had dat bij een dagprijs van 100 euro meer dan 10.000.000 euro kunnen opleveren. Maar in vergelijking met de 248.000.000 euro van het wettelijk budget patiëntenzorg is dat nog geen 0,5 % en dat is dus eigenlijk verwaarloosbaar. Ook al zijn er jaren dat ik dat bedrag niet verdien.

!

Aan Babak Mahdavian Delavary is een nwo Mozaïek subsidie toegekend voor zijn promotieonderzoek naar de rol van macrofagen in littekenvorming bij brandwonden. Hij zal onderzoeken welk type macrofaag de littekens vermindert en op welke manier de werking van deze cel kan worden gestimuleerd. Het onderzoek vindt plaats op de afdeling moleculaire celbiologie en immunologie, in nauwe samenwerking met plastische chirurgie. Het nwo heeft hiervoor 200.000 euro beschikbaar gesteld. De mozaïekbeurs is bestemd voor allochtone studenten, omdat minderheden slecht zijn vertegenwoordigd in de wetenschap. Mahdavian Delavary heeft de Iraanse nationaliteit. Jaarlijks zijn er in Nederland 20 Mozaïek beursen beschikbaar voor veelbelovende promovendi.

3

Agenda Promoties woensdag 2 september – aula, 15.45 uur, M.Gritters-van den Oever, ‘Platelets and dialysis-induced bio-incompatibility. Influence of the extracorporeal circuit, anticoagulation and treatment modality’ promoter: prof.dr. M.J. Nubé; copromotoren: dr. M.P.C. Grooteman, dr. P.C.M. Bartels

dinsdag 8 september – aula, 15.45 uur, N.I. Tak, ‘The Schoolgruiten Project. Evaluation of a primary school fruit and vegetable scheme in the Netherlands’ promoter: prof.dr.ir. J. Brug; copromotor: dr. S.J. te Velde woensdag 9 september – aula, 10.45 uur, B.C.P. Koch, ‘End-stage renal disease. Sleep disturbances and the biological clock’ promotoren: prof.dr. P.M. ter Wee, prof.dr. G.A. Kerkhof; copromotor: dr. J.E. Nagtegaal vrijdag 18 september – aula, 10.45 uur, G.M.E.E. Peeters, ‘Prevention of falling in older persons with a high risk of recurrent falling’ promotoren: prof.dr. P.T.A.M. Lips, prof.dr. L.M. Bouter; copromotoren: dr. P.J.M. Elders, dr. N.M. van Schoor vrijdag 18 september – aula, 13.45 uur, A.W. van den Belt-Dusebout, ‘Late adverse effects of treatment for testicular cancer of Hodgkin’s lymphoma’ promotoren: prof.dr.ir. F.E. van Leeuwen, prof.dr. J.A. Gietema; copromotoren: dr. B.M.P. Aleman, dr. R. de Wit maandag 21 september – aula, 10.45 uur, M.M. Yaqub, ‘Quantification of brain PET studies’ promotor: prof.dr. A.A. Lammertsma; copromotoren: dr. R. Boellaard, dr. B.N.M. van Berckel Symposium vrijdag 25 september – VEZET, Warmenhuizen, 10.00-17.00 uur, symposium ‘Voeding en kanker’ donderdag 1 oktober – Amstelzaal, 9.30-17.00 uur, verpleegkundig symposium ‘Wijs met grijs. Betere zorg voor oudere patiënten’ Meer informatie: PAOG, tst. 48444, [email protected]

F o t o : A p p i e D e r k s , AZM

maandag 7 september – aula, 15.45 uur, H. Hlobil, ‘The management of occupational low back pain and its cost-effectiveness’ promotoren: prof.dr. W. van Mechelen, prof.dr.ir. T. Smid

VUmc-delegatie naar Limburg Een grote delegatie VUmc-ers bezocht Limburgse ziekenhuizen, (vlnr) Luc Albert, programmadirecteur GPS, René Leemans, hoofd van de afdeling KNO-heelkunde/ hoofd-halschirurgie, Wim Stalman, decaan, Sven Danner, internist-infectioloog, Rob Lardenoye, directeur ICT Academisch Ziekenhuis Maastricht, Elmer Mulder, voorzitter rvb, Hadi Jassim, directeur ICT, Winald Gerritsen, directeur VUmc CCA, Ans van Manen, senior zorgadministrateur, Mark Kramer, afdelingshoofd interne geneeskunde, Kees Buren, directeur financiën, Douwe van Riet, senior projectleider planontwikkeling & huisvestingsbeleid, Thijs Kliphuis, senior adviseur bedrijfsvoering en Piet Trienekens, programmacoördinator VUmc CCA Een grote delegatie VUmc-ers vertrok op 23 juli naar Limburg om daar het Orbis Medisch Centrum in Sittard en het Academisch Ziekenhuis Maastricht te bezoeken. Doel was te zien hoe het geïntegreerd patiëntenzorg

systeem, gps, in beide ziekenhuizen functioneert. Het bekendere elektronisch patiëntendossier maakt daar onderdeel van uit. Directeur gps Luc Albert nam zijn collega’s mee naar zijn vroegere werkgever: het Orbis Me-

disch Centrum, beter bekend als het ziekenhuis van de 21e eeuw. “Ze hebben daar ervaring met een gps, net zoals in het azm, dat we de dag daarna bezochten”, legt Luc Albert uit. “Wat vooral opvalt is dat het niet om een

ict-programma gaat, maar om een heel andere werkwijze, waar iedereen in de organisatie mee te maken krijgt. Daarom was het ook goed dat er zo’n diverse groep mee is gegaan. Het was zeker een leerzame ervaring.”

Literatuur en Geneeskunde ziek zijn tussen 4 muren

Zo sterven de armen Op 16 september aanstaande zal op het jaarlijkse Literatuur en Geneeskunde symposium het thema Opname centraal staan. Wat gebeurt er met je als je als zieke tussen de vier muren van een gezondheidszorginstelling terechtkomt? In de komende maanden besteedt Tracer aandacht aan het thema Opname in literatuur, film en tv-series. George Orwell is beroemd geworden met twee boeken: ‘1984’ en ‘Animal farm’. Van ‘1984’ weten we allemaal dat Big Brother ons ziet, en van ‘Animal farm’ weten we dat alle dieren gelijk zijn, maar dat sommige dieren meer gelijk zijn dan andere. Orwell schreef echter ook gepassioneerd over wat het betekent om

arm te zijn in ‘Aan de grond in Parijs en Londen’. Wat niet in dit boek is opgenomen is een kort essay ‘Zo sterven de armen’. Hierin verhaalt hij over een kortdurende opname in een ziekenhuis in Parijs, zo rond 1930. Hij komt er behoorlijk ziek binnen en krijgt zonder dat er een diagnose is gesteld een mosterdkompres. Sommige mannen die in shirt en broek over de zaal liepen begonnen zich om mijn bed te verzamelen met een half sympathieke grijns. Later hoorde ik dat het kijken naar een patiënt die een mosterdkompres kreeg

een favoriet tijdverdrijf was op zaal. De kompressen worden meestal een kwartier lang aangebracht en het is absoluut zeer komisch, behalve als je de persoon in het kompres bent. De eerste vijf minuten is de pijn erg, maar je gelooft dat je er tegen kunt. Gedurende de tweede vijf minuten verdampt dit geloof, maar de kompres is aan de achterkant vastgemaakt, dus je kunt er niet bij. Dit is het gedeelte dat de toeschouwers het leukst vinden. Tijdens de laatste vijf minuten merkte ik dat er een soort verdoving intreedt. Het is een ziekenhuis waar je een nummer bent en onopgemerkt kunt overlijden. Zo ook de oude nummer 57.

Hij was ’s nachts overleden, niemand wist precies wanneer. Toen de zusters arriveerden, ontvingen ze het nieuws zonder een spier te vertrekken en gingen aan het werk. Na een lange tijd, een uur of meer, marcheerden er twee zusters zij aan zij als soldaten naar binnen met luid klossende klompen en wikkelden het lijk in de lakens. Maar het lijk werd pas later weggehaald. Orwell laat niet na deze wantoestanden te bekritiseren, maar ik blijf maar denken dat dit gebeurde in het jaar dat mijn vader werd geboren. Er is in Europa in tachtig jaar wel veel veranderd, maar het is ook nog akelig dichtbij. Arko Oderwald

Ik kon de oude Numéro 57 zien, verfrommeld op zijn zij, zijn gezicht stak in mijn richting over de rand.

Raad van bestuur bezoekt zorgeenheden

Patiëntveiligheid van dichtbij bekeken Sinds begin dit jaar houdt de raad van bestuur veiligheidsrondes op zorgeenheden. Doel is om samen met de medewerkers de risico’s te onderzoeken op het gebied van patiëntveiligheid. En vooral om het signaal af te geven dat het belangrijk is om een veilige omgeving te creëren voor patiënten en medewerkers. n Edith Krab Zorgeenheid neurologie was als een van de eerste aan de beurt. Hoofd zorgeenheid en verpleegkundig werkplekmanager Ans KupperSteenstra is positief over het bezoek. “Het is heel goed dat de raad van be4

stuur op de zorgeenheden komt kijken en met medewerkers praat, dan horen ze direct wat er op de werkvloer, in het primaire proces, speelt.”

Risicomomenten Voor Kupper waren de veiligheidsrisico’s op haar afdeling duidelijk. “We hebben onze eigen dim (decentraal incidenten melding, red.) en daar zie je bepaalde risico’s steeds terugkeren. Zo gebruiken niet alle disciplines eenzelfde rapportagesysteem. Artsen rapporteren op papier in de medische status en verpleegkundigen gebruiken voor een deel een elektronisch dossier. Dit is niet efficiënt en werkt fouten in de hand omdat de informatie over de patiënt uit verschillende bronnen komt en op verschillende

manieren wordt verwerkt.” Die verschillen zijn er niet alleen per discipline, maar ook tussen afdelingen, vertelt Kupper. “Op de medium care gebruiken ze weer een ander rapportagesysteem. Alle gegevens moeten bij overplaatsing van een patiënt opnieuw worden ingevuld. Een risicomoment.” En zo werden er meerdere zaken besproken die mogelijk tot onveilige situaties leiden.

Uitwisseling De uitwisseling van ideeën met de raad van bestuur is volgens Kupper het grote pluspunt van deze rondes. “De interactie met de werkvloer en de betrokkenheid van de raad van bestuur hierbij is van grote waarde. Je hebt het gevoel dat er iets gedaan wordt met de zaken die


besproken zijn. De raad van bestuur zou het vaker moeten doen.” Ook raad van bestuurlid Jean Savelkoul is enthousiast. “De bezoeken verliepen in een open en prettige sfeer. Soms moest een gesprek even op gang komen, maar dat was geen probleem. Een korte rondleiding helpt om inzicht te krijgen in wat er op een afdeling speelt. De veiligheidsrondes zijn recentelijk geëvalueerd en 94% van zowel het bezoekende team als de bezochte afdelingen heeft de bezoeken als (zeer) positief gewaardeerd. We gaan er dus zeker mee door. Er worden nu nieuwe afspraken gemaakt. Ook de deelname van de divisiebesturen en stafdirecteuren aan de rondes is van belang. Daardoor ontstaan soms verrassende discussies. Tijdens zo’n

gesprek is het contact met medewerkers die direct aan bed staan essentieel. Doorvragen en oplossingen bespreken zorgt ervoor dat het probleem de volle aandacht krijgt.”

Vervolg Benno van Tol van het iop bereidt de rondes voor en zorgt dat er een verslag van komt. “Daardoor kunnen wij bij een volgend bezoek ook bespreken hoe is omgegaan met hetgeen in de vorige ronde is gesignaleerd. We zullen in de vervolgrondes nog duidelijker afspraken maken met leidinggevenden over te nemen acties. Het accent zal sowieso verschuiven van aftasten, informeren, verkrijgen van inzichten - wat kunnen we van elkaar leren? - naar steeds meer oplossingen.”

Vacatures VUmc De volledige vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O, direct naar ‘vacatures VUmc’, en af te halen bij het loopbaancentrum in de polikliniek.

Vacatures van 15 juli t/m 21 juli. Uiterlijke reactiedatum 3 augustus 2009 Radiotherapeutisch laborant met als extra taak het functioneel beheer van de softwareapplicties D5.2009.00065 afdeling/dienst radiotherapie, Divisie V werktijd 27-36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen De heer J. van Baal, e-mail: [email protected], tst. 020 - 4443632 Opleider D6.2009.00061 afdeling/dienst amstel academie, Divisie VI werktijd 24 uur per week salarisschaal 10 inlichtingen Mw. H. Kersten, hoofd VVO, e-mail: [email protected], tst. 020 - 4444239 Senior onderzoeker audiologie D2.2009.00040 afdeling/dienst keel-,neus-en oorheelkunde-audiologie, Divisie II werktijd 36 uur per week salarisschaal 11 inlichtingen Prof. dr. J. Festen, e-mail: [email protected], tst. 020 - 4440962

Medewerker administratie zorgeenheid kort verblijf D2.2009.00041 afdeling/dienst kort verblijf, Divisie II werktijd 24 uur per week salarisschaal inlichtingen Mw. A. Noordhuis, e-mail: [email protected], tst. 020 - 4442210 Teamleider support & decentraal beheer D7.2009.00037 afdeling/dienst ICT, Facilitair bedrijf / Stafdiensten werktijd 36 uur per week salarisschaal 11 inlichtingen K. Boes, sectiehoofd beheer, tst. 020 - 4449401 Support & beheerspecialist D7.2009.00038 afdeling/dienst ICT, Facilitair bedrijf / Stafdiensten werktijd 36 uur per week salarisschaal 9 inlichtingen R. van Lattum, teamleider, tst. 020 - 4444435

Management assistent D7.2009.00039 afdeling/dienst dienst bedrijfseconomie, informatiemanagement en zorgadministratie (BIZA), Facilitair bedrijf / Stafdiensten werktijd 24 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen N. Wijnands, hoofd bureau voor management ondersteuning, tst. 020 - 4441204 Jurist D7.2009.00040 afdeling/dienst bestuursbureau, Facilitair bedrijf / Stafdiensten werktijd 32 uur per week salarisschaal 11 inlichtingen Mr. O.G.A. van der Beek, secretaris raad van bestuur, tst. 020 - 4442512 Vacatures van 22 juli t/m 28 juli. Uiterlijke reactiedatum 10 augustus 2009 Coördinerend research verpleegkundige reumatologie D1.2009.00032 afdeling/dienst reumatologie, Divisie I werktijd 24-32 uur per week salarisschaal inlichtingen Mw. M. ter Wee, coordinerend research verpleegkundige, e-mail: [email protected], tst. 020-4443363 Programmacoördinator parelsnoer D6.2009.00064 afdeling/dienst epidemiologie & biostatistiek, Divisie VI werktijd 36 uur per week salarisschaal 11 inlichtingen Mw. prof. dr. J.M. Dekker, e-mail: [email protected], tst. 020-44448173

Wetenschappelijk docent b D6.2009.00065 afdeling/dienst verpleeghuisgeneeskunde, Divisie VI werktijd 7,2-18 uur per week salarisschaal 11 inlichtingen Mw. drs. A.A. Meiboom, e-mail: [email protected], tst. 0204449363, Student-assessor onderwijs D6.2009.00066 afdeling/dienst instituut voor onderwijs en opleiden, Divisie VI werktijd 7,2 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen Mw. M. Kersken, e-mail: [email protected], tst. 020-4448443 Senior secretaresse D1.2009.00034 afdeling/dienst longziekten, Divisie I werktijd 30 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen Mw. A. Kijk in de Vegte, senior secretaresse, tst. 020-4444782 Apothekersassistent in ziekenhuisapotheek D5.2009.00067 afdeling/dienst klinische farmacologie en apotheek, Divisie V werktijd 24-36 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen Mw. dr. A.I. Veldkamp, e-mail: [email protected], tst. 020-4443524

Verpleegkundige D4.2009.00058 afdeling/dienst zorgeenheid traumatologie/ plastische chirurgie, Divisie IV werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen Mw. M. Ouwens, hoofd zorgeenheid, e-mail: [email protected], tst. 020-4440821 Gipsverbandmeester D4.2009.00059 afdeling/dienst poli heelkunde, Divisie IV werktijd 36 uur per week salarisschaal 8 inlichtingen de heer R.L.J. Koster, hoofd pze Hlk.&Ans, e-mail: [email protected], tst. 020-4440238 Research verpleegkundige D4.2009.00060 afdeling/dienst anesthesiologie, Divisie IV werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 9A inlichtingen MW. Dr. C. Boer, research manager perioperatieve zorg, e-mail: [email protected], tst. 020-4443830

Oproepen & advertenties



Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

   

   Af te halen Status hoezen (om poliklinische dossiers in te doen) en 23 Rings hoezen. Ze zijn af te halen bij de balie van het centraal medisch archief in de polikliniek op PK -1 Z 055. J.Tamse, Seniormedewerker CMA tst. 41262 [email protected] Internationale Summer school ‘The Bridges between Psychiatry and Neurology in Children and Adolescents’ Van 21-30 augustus organiseren medisch studenten van de organisatie IFMSAVUmc de eerste MEDical Summer school

Amsterdam (MEDSA) op VUmc. Er zullen 40 internationale medisch studenten naar VUmc komen om kennis te maken met het Nederlandse onderwijs en de Nederlandse expertise op het gebied van kinderpsychiatrie en -neurologie. U kunt ons ontzettend helpen als u onderdak kan bieden voor een buitenlandse student voor een vergoeding van maximaal 100 euro. Kijk voor meer informatie over deze Summer school en het bieden van onderdak op www.ifmsa.nl/vumc/medsa of stuur een mail naar [email protected] Jolanda Boverhoff, 06 26929816

 

               

     

Personalia In deze rubriek kunnen medewerkers en vrij willigers een stuk plaatsen over geslaagden en of een afscheid van medewerkers. Niet meer dan 25 woorden. Aanleveren via e-mail: [email protected]

Dank Wat een overweldigend afscheid had ik op 29 mei jl. Zo verwend te worden door jullie komst met jullie cadeaus, bloemen, kaarten en vooral met alle lieve woorden. Dit deed mij heel veel en het krijgt zeker een speciale plek in mijn hart. Hartelijk dank daarvoor! Nu geniet ik intens van mijn rust. Het gaat jullie allen goed!!! Lieve groet , Ada van Berge Henegouwen.


          € €      €    



5

Menu

Hoe kom je in aanmerking voor de hogere tegemoetkoming reiskosten?

Personeel en organisatie

Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 30 juli lasagne, rauwkost, foccacia, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep vrijdag 31 juli kip Marrakesh, quorn Marrakesh, zomersalade, cous cous, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zaterdag 1 augustus cordon bleu, groentestrüdel, jus + vegetarische jus, zuurkool+ananas+rozijnen, aardappelpuree, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicelli, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicelli zondag 2 augustus Hawaïburger, groenteloempia, speciaalsaus, jus, haricots verts, frituuraardappel, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep maandag 3 augustus gepaneerde kipfilet, omelet champignons, jus, broccoli, frituur aardappel, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep

Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘personeel’

De reiskostenvergoeding wordt beter én groener bij VUmc Per 1 juli 2009 is de nieuwe uitvoeringsregeling ‘Tegemoetkoming reiskosten woon-werkverkeer’ vastgesteld. Medewerkers die met het openbaar vervoer naar hun werk komen, ontvangen een hogere bijdrage in de kosten. VUmc wil een aantrekkelijke werkgever zijn en blijven voor haar medewerkers. Dat kan alleen als zij ook met arbeidsvoorwaarden concurrerend is met andere ziekenhuizen in de regio. VUmc wil medewerkers aan zich binden, nieuwe medewerkers aantrekken en het gebruik van het openbaar vervoer stimuleren, zodat minder medewerkers met de auto naar het werk komen.

De regeling in het kort Medewerkers die dagelijks met het openbaar vervoer naar VUmc reizen en hiervoor via VUmc een abonnement hebben aangeschaft of aanschaffen (NS, GVB enz.), ontvangen vanaf 1 juli 2009 een tegemoetkoming van 50% in de kosten van dit openbaar vervoer (voor NS op basis van 2e klasse woon-werktraject). De hogere tegemoetkoming komt in de plaats van de vergoeding op basis van zones. Voor medewerkers die niet met het openbaar vervoer van en naar VUmc reizen, blijft de vergoedingsregeling op basis van zones gehandhaafd.

Bezoek de medische en verpleeg-kundige bibliotheek in VUmc op locatie 0B100 (nabij personeels-restaurant). Openingstijden: maandag t/m donderdag van 9 tot 21 uur en vrijdag van 9 tot 17 uur. Tel: (020) 444 1237. Web: www.ubvu. vu.nl/geneeskunde

Meer informatie? Meer informatie over deze nieuwe regeling voor medewerkers is te lezen in de Uitvoeringsregeling ‘Tegemoetkoming woon-werkverkeer’. Een exemplaar van deze regeling kan afgehaald worden bij de personeelsadministraties van de divisies, het KwaliteitsNet of via de P&O intranetsite. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met de medewerkers personeelsadministratie van uw divisie. NB: de Uitvoeringsregeling ‘Tegemoetkoming woon-werkverkeer’ geldt niet voor uurloners, uitzendkrachten, stagiairs, vrijwilligers en overige medewerkers op wie de CAO UMC niet van toepassing is.

grondlegger van de afdeling kindergeneeskunde en man met lef en visie

woensdag 5 augustus bolognaisesaus, vegetarische bolognaisesaus, komkommersalade, spaghetti, geraspte kaas, gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische gebonden Champignonsoep, vegetarische heldere Madrileensesoep

Cursus citatieanalyse Voor ondersteunend VUmc-personeel. Een citatieanalyse voor arts of onderzoeker van uw afdeling? Na deze cursus maakt u citatieanalyses volgens de richtlijn Commissie Topkader. Elke tweede donderdag.

donderdag 6 augustus Provençaals gestoofde vis, witte wijnsaus, Koninginnen melange, aardappelpuree, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden crème soep, vegetarische heldere aspergesoep

Onze andere cursussen Wie werkt met PubMed doet dat na onze 2-urige PubMed-cursus sneller en beter. Verder verzorgen wij regelmatig een introcursussen Reference Manager. En ook zijn er lessen-op-maat mogelijk voor VUmc-groepen.

vrijdag 7 augustus babi ketjap, quorn ketjap, ketjap groenten, witte rijst, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep

Informatie of aanmelding al onze cursussen: Bel (020-44)42027 of mail [email protected].

Op 16 juli overleed op 95 jarige leeftijd prof.dr. T.D. Stahlie, een man die van bijzondere betekenis is geweest voor VU en VU ziekenhuis (voorloper van VU medisch centrum). Na zijn jaren als zendingsarts in het toenmalige Nederlands Indië, deels in oorlogstijd waar hij ook betrokken raakte bij de aanleg van de beruchte Birma spoorlijn, en na aansluitend een periode van officier-arts bij het KNIL, specialiseerde hij zich in de pediatrie. Na een praktijk in een perifeer ziekenhuis en na een adviseurschap voor de Wereld Gezondheidsorganisatie in Thailand werd Dick Stahlie in 1958 benoemd tot docent bij de Faculteit der Geneeskunde van de VU. In 1962 werd hij tot hoogleraar bevorderd. Stahlie was de grondlegger van de afdeling kindergeneeskunde; in die pioniersfase kregen patiëntenzorg en onderwijs zijn bijzondere aandacht. Hij bleek een kritische, originele, integere persoonlijkheid; niet bang om voor afwijkende standpunten uit te komen en was in de jaren van studentenprotesten een bruggenbouwer tussen oude en nieuwe tijden, op het niveau van zowel faculteit als universiteit. Hij was een man met een mondiale en egalitaire visie. Hij was een warm mens die binnen ‘zijn’ kinderafdeling een vriendschappelijke en opgewekte sfeer schiep. Stahlie legde een sterk accent op het psychosociale aspect: een menselijke omgang met ouders en kinderen. Daarnaast was hij enkele jaren lid van het college van bestuur van de Vrije Universiteit en enkele jaren conrector. Ook was hij jaren lang decaan van de faculteit. Hij was als het ware een geboren voorzitter en stond bekend om zijn eloquentie en bijzondere taalvaardigheid. Hij was een zeer vergaand pleitbezorger van ontwikkelingshulp. Dat bleek onder meer uit zijn lidmaatschap van de Nationale Raad voor Ontwikkelingssamenwerking en uit zijn initiatief van een inzamelingsactie voor een revalidatieproject ‘VU voor Vietnam’ die zeer succesvol was. In hulp aan ontwikkelingslanden zag Stahlie zelfs het belangrijkste bestaansargument voor de medische faculteit van de VU. In 1979 ging hij met emeritaat. Van september 1980 tot januari 1982 nam hij op dringend verzoek de functie waar van medisch directeur in het VU ziekenhuis en fungeerde hij tevens als vice-voorzitter van de directie. Ook buiten de VU vervulde Stahlie tot op gevorderde leeftijd bestuursfuncties onder meer bij het NKI AvL. Wij denken met diep respect aan hem terug. Onze gedachten gaan uit naar zijn vrouw en kinderen, die wij veel kracht toewensen. John Roord, hoofd kinderkliniek

Personeelsactiviteiten Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte –1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots.

zondag 9 augustus kalfsragout, vegetarische ragout, stoofprei, witte rijst, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicelli, vegetarische geonden. kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicelli maandag 10 augustus goulash, vegetarische goulash, doperwten, witte rijst, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische Madrileense soep dinsdag 11 augustus gestoofde kippenbout, jus, Hongaarse zuurkool, aardappel puree, gebonden Tandoorisoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische Tandoorisoep, heldere vegetarische aspergesoep

6

Overige: Medewerkers die vanaf 1 juli 2009 wel structureel met het openbaar vervoer reizen, maar geen abonnement hebben via VUmc: - o mdat VUmc geen contract heeft met het betreffende vervoersbedrijf

De tegemoetkoming bedraagt 50% van de werkelijk gemaakte kosten openbaar vervoer.

Dick Stahlie

dinsdag 4 augustus runder kofta, quorn kofta, tzatziki, griekse salade, tarly garni, gebonden linzensoep, heldere Mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere Mulligatawnysoep

woensdag 12 augustus wienerschnitzel, vegetarische schnitzel, paprikasaus + jus, zomersalade, frites, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische Chinese soep

Deeltijdmedewerkers: Medewerkers die vanaf 1 juli 2009 structureel gebruik maken van het openbaar vervoer met een dienstverband van 1, 2 of 3 dagen per week, kunnen kiezen voor een jaarabonnement of 5-retourkaarten. Jaarabonnementen worden dan naar rato van de werktijd voor 50% vergoed. 5-retourkaarten worden voor 50% van de contractsprijs vergoed.

bij de personeelsadministratie van hun divisie.

In memoriam

Bibliotheek

Vergroot uw informatievaardigheden met de cursussen van de medische bibliotheek! Cursus systematisch zoeken voor reviews Schrijvers van systematische reviews leren in deze compacte cursus álles over databasekeuze, zoektermen en -technieken, documentatie en rapportage. Elke eerste woensdag.

zaterdag 8 augustus sukadelapje, groentestrüdel, jus + vegetarische jus, Mexicaanse groenten, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep

Huidige abonnementhouders: Iedereen die al via VUmc een OV-abonnement heeft, ontvangt vanaf 1 juli 2009 automatisch de hogere tegemoetkoming van 50% van de VUmc-contractsprijs openbaar vervoer (of bij dienstverband minder dan 4 dagen per week: korting naar rato).

- ó f indien losse plaatsbewijzen aantoonbaar goedkoper zijn dan een abonnement, kunnen de reiskosten declareren

Hockeyteam Wist u dat wij binnen VUmc een dameshockey team hebben dat op hoog niveau speelt in de bedrijvencompetitie in Amsterdam! Ja een team waar we trots op kunnen zijn en die hun mannetje staan. Ben trots

op deze dames omdat dat ik al vele jaren voor hun het een en ander regel en me er erg betrokken bij voel! Ook dit jaar hebben ze er weer een spektakel van gemaakt, lees het verslagje van de aanvoerders. Dames dank voor jullie inzet. Eddy


Het bedrijfshockeyseizoen 2008-2009 begon voorspoedig voor VUmc damesteam. We wonnen de ene na de andere wedstrijd. Tegenstanders als de Jonge Balie, Schiphol Group, het OLVG en PWC konden we met gemak achter ons laten in het klassement. Toen volgde de wedstrijd tegen ABN AMRO, al jaren onze geduchte tegenstander. Het werd een hele spannende wedstrijd waarin we ons uiteindelijk met 3-4 gewonnen moesten geven. Hopelijk zou bij de tweede ontmoeting het geluk ons wat gunstiger gezind zijn. Maar niets was minder maar, we verloren hard met 0-3. Toen was duidelijk, ABN AMRO stond definitief op nummer 1 en wij op nummer 2. En zo was ook de eindstand van het seizoen. Graag bedanken wij alle teamgenoten voor het sportieve en gezellige hockeyjaar, Eddy Boots voor de sponsoring en betrokkenheid en de kledingsponsor Snoek Promo en Kariban voor de tenues! Komend jaar gaan we voor de eerste plaats! Aanvoerders, Géke Flach en Ingeborg Linskens Quad weekend 11, 12 en 13 september 2009 Heeft u zin in een spektakel weekend dat in de Belgische Ardennen plaats zal vinden? Ga dan mee met het QUAD weekend, georganiseerd door de Tip van Boots in samen-

werking met PBN. Dan kunt u even lekker uitrazen op 300 cc Quads door de bossen van de Belgische Ardennen. En Mountainbiken en High Ropes. Een weekend van de bovenste plank! Het programma ziet er als volgt uit: Vrijdag: We vertrekken in overleg vanaf VUmc met eigen vervoer (rond 18.00 uur) en stoppen onderweg even voor een hapje eten. Daarna rijden we door richting ons verblijf: Adventure Hill in de omgeving van La Roche en Hotton in een sfeervolle accommadie. Daar worden we rond 21.30 uur verwacht. Zaterdag: The start of the event! 8.30 uur ontbijt, waarna we starten met met het eerste deel van het programma. Hierna volgt een lunch. Als deze is gezakt vervolgen wij het programma met het 2e deel. Bij terugkomst wacht ons een BBQ met daarna het kampvuur waar we gezellig samen zijn! Zondag: het laatste spektakel! 8.30 uur ontbijt en daarna maken we ons op voor het laatste aktiviteit. Rond de middag volgt de terugtocht naar huis. Dit weekend kost u slechts € 105,Geef u snel op bij de TIP van BOOTS want de plaatsen zijn beperkt. Sluitingsdatum 14 augustus 2009!

Spoed Medisch Interventie Team in de startblokken Voor het eind van dit jaar zal het Spoed Medisch Interventie Team (SMIT) actief zijn. Als een ernstig zieke patiënt op de afdeling in problemen raakt, kan de hulp van dit IC-team worden ingeroepen. Tijdig ingrijpen kan een reanimatie voorkomen. Erik Lust: “Het aantal reanimaties kan met de helft worden teruggebracht.” n Laura Jansma Volgens Erik Lust, medisch coördinator van het project smit, doet zich dagelijks een situatie voor waarbij het Spoed Medisch Interventie Team hulp kan bieden. “Als er gereanimeerd moet worden, ben je eigenlijk al te laat. De patiënt vertoont voordien al signalen die je als zorgverle-

ner op waarde moet schatten. Als we bedreigde vitale functies vroegtijdig herkennen en er adequaat op inspelen, kan voorkomen worden dat een patiënt gereanimeerd moet worden of zelfs overlijdt.” Het smit is een van de vele maatregelen die in Nederlandse ziekenhuizen worden getroffen om onbedoelde en vermijdbare schade te voorkomen. In verschillende klinieken is al een team actief. Lust: “Het gaat om het verbeteren van de veiligheid van de op zaal liggende ernstig zieke patiënt.”

pilot Erik Lust heeft sinds begin dit jaar gewerkt aan het project. “We staan in de startblokken. Het wachten is nu op formele goedkeuring. Als het startschot wordt gegeven, starten we met de pilot. Voor het eind van het jaar moet het team actief zijn.

Uiteraard zullen alle afdelingen voor die tijd goed worden voorgelicht.” Om te bepalen of een patiënt vitaal bedreigd is, krijgen zaalartsen, coassistenten en verpleegkundigen een scorekaartje. “Een handig hulpmiddel om alarmsignalen op waarde te schatten. Scoort een patiënt - gelet op hartfrequentie, bloeddruk, ademfrequentie, temperatuur en bewustzijn - bijvoorbeeld drie punten of meer dan dient men direct het smit te bellen.”

Het Spoed Medisch Interventie Team bestaat uit een ic-verpleegkundige en intensivist. Zij komen naar de patiënt op zaal toe om - ter plekke - zorg te verlenen. “Het is uiteraard niet de bedoeling om de zorg van de afdelingsdokter over te nemen. Het team voert alleen de specialistische interventie uit, waarna in overleg met de afdelingsdokter wordt bepaald op welke afdeling de behandeling voortgezet dient te worden.”

‘‘Hoe het precies werkt, weten we nog niet. Het lijkt erop dat balanstraining de aansturing van de spieren rondom de enkel verbetert.’ Onderzoeker Maarten Hupperets over een simpel oefenprogramma dat het terugkeren van een enkelverstuiking kan voorkomen. Spits, 16 juli.

Indicaties voor het oproepen van het Spoed Medisch Interventie Team

‘De fiets is belangrijk voor mij omdat het mij vrijheid geeft, je gedachten verzet en ook je lichaam verzet. Zo blijf je gezond en krijg je energie.’ Cardioloog Yolande Appelman over het en haar belang van fietsen. In de Avondetappe over de Tour de France. nos, Nederland 1, 16 juli.

Plotse verandering in hartfrequentie < 40/min of > 130/min Plotse verandering in systolische bloeddruk < 90 mmHg of daling > 30 mmHg Plotse verandering in ademhalingsfrequentie < 8/min of > 28/min Plotse verandering in o2-saturatie < 90 % ondanks zuurstof Plotse verandering in bewustzijn > 2 gcs Plotse verandering in urineproductie < 50 ml/ 4 uur.

‘Maatregelen als lichtdetectie en computer-powersave zijn erg effectief en leiden automatisch tot aanzienlijke reductie van milieubelasting. De nieuwbouw van het ziekenhuis zit er dan ook vol mee.’ Accountmanager gezondheid, arbo en milieu Ron Lemmens over milieuvriendelijke maatregelen in ziekenhuizen. Medisch Contact, 16 juli.

Arie de Ara geeft afleiding Kinderen, en dan met name de dierenliefhebbertjes onder hen, hoeven zich niet langer te vervelen in de wachtkamers van VU medisch centrum. VUmc cca-bestuurslid Piet Blankendaal schonk honderd boeken over zijn dierentuin het Van

Blankendaell Park. Arie de Ara geeft daarin een rondleiding langs alle bewoners van het park. Het boek bevat allerlei interessante wetenswaardigheden over hun afkomst en de wereld van hun voorouders. Het Van Blankendaell Park is te

vinden in Tuitjenhorn en biedt een thuis aan een heel gevarieerde groep dieren, van koi karpers tot kapucijnaapjes en van ezels tot pinguins, er is van alles te vinden.

‘Sommige transseksuelen zijn buiten het ziekenhuis om met dat hormoon doorgegaan. Zij bestellen het via internet of krijgen het van hun huisarts.’ Endocrinologisch gynaecoloog Mick van Trotsenburg over het gebruik van het hormoon ethinylestradiol bij manvrouw transseksuelen. Volkskrant, 17 juli.

Uitgebreid archief beantwoordt meeste veiligheidsvragen

Theo Wijsman met pensioen

n Liesbeth Kuipers

“De eerste vraag die ik 20 jaar geleden op mij afkreeg, kwam van de audiovisuele dienst die net was verhuisd naar een plek vlakbij de MRI. Omdat dat apparaat werkt met zware magneten, hing er een bordje ‘Verboden voor pacemakers’. Dus vroegen ze mij of het kwaad kon, zo dichtbij een MRI te werken. Met mijn achtergrond als onderzoeker – eerst als promovendus scheikunde aan de Universiteit Utrecht, daarna bij de vakgroep biologie van de VU – dook ik in de boeken en vroeg ik alle referenties op. Na een week had ik nog geen antwoord. Mijn baas was geschokt.” Theo Wijsman kijkt lachend terug op zijn begintijd als veiligheidskundige/ arbeidshygiënist. “Als onderzoeker was ik gewend de diepte in te gaan. Maar dat was niet de bedoeling. In deze functie krijg je allerhande vragen op je af, die je snel moet beantwoorden. Toch moest ik in het begin veel spitwerk doen. Later bleek dat veel vragen regelmatig terugkomen. Met mijn uitgebreide archief heb ik een antwoord nu vaak paraat.”

Geen echte onderzoeker Bij de dienst veiligheid & milieu (later opgegaan in de dienst arbo en milieu) kreeg hij in 1988 eerst een functie aangeboden als stralingsdeskundige. “Omdat ik als onderzoeker biologie cursussen

over veiligheid rond radioactiviteit gaf”, verklaart hij. Vanwege zijn kennis als scheikundige zou hij zich daarnaast richten op onder meer de risico’s van chemische stoffen. Vrij snel schoof zijn functie op naar arbeidshygiëne en veiligheidskunde. “Wat mij daarin aantrok was de afwisseling in het werk en de contacten met de werkvloer; ik ben geen echte onderzoeker.” Al snel wist iedereen hem te vinden. “Verontruste technici van het facilitair bedrijf durfden niet langer het dak van de brug op, omdat de afvoer van de labzuurkasten via een pijpje op dat dak uitkwam; bij de bouw van de IC-toren heeft de dienst arbo en milieu indertijd geadviseerd de pijpen te verhogen naar het dak van die toren. IVF-artsen trokken aan de bel toen ineens een vrij groot deel van de in vitro fertilisaties mislukte. Of dat soms kwam door de baggerwerkzaamheden die toen werden uitgevoerd.” Behalve het vinden van antwoorden, adviseerde hij onder meer over meer veilige werkomstandigheden, bijvoorbeeld op de afdelingen die werken met cytostatica. “Soms gaat dat verder dan adviseren. Toen een verpleegkundige in de nachtdienst een bloeddrukmeter stuk liet vallen, gooide zij het kwik in de WC pot. Maar na doorspoelen bleef alles liggen. Toen kon ik die mooie zilveren druppels gaan opzuigen met een injectiespuit. Een hele klus, die ik nooit zal vergeten!”

Klimaatklachten Het moeilijkste vond hij de klimaatklachten. “Vooral op die typische klachten - droge ogen, dat men het te heet of te koud vindt – kan ik zelf moeilijk vat krijgen. Soms is er wel een duidelijke oorzaak te geven. Dit ziekenhuis heeft er allemaal ruimtes bij gekregen; zo worden hallen verkleind met kamertjes, ruimtes bijgetrokken die geen ven-

‘Uit onderzoek blijkt duidelijk dat Byetta (medicijn, red.) meer doet dan alleen maar bloedsuiker verlagen. Het helpt onder meer om af te vallen, bloeddruk te verlagen en bloedvetten te verbeteren. De impact wordt amper meegenomen in de afweging.’ Directeur diabetescentrum Michaela Diamant over de introductie van het nieuwe geneesmiddel en de tegenwerking daarbij. Volkskrant, 17 juli. ‘De ervaring, de subjectieve beleving van de wereld, is uniek voor iedere persoon. Jouw hersenen functioneren grofweg hetzelfde als die van jouw buurman, maar zijn op microniveau heel uniek. Niet alleen in aantallen neuronen en synapsen maar ook in de manier waarop je de zaken beleeft.’ Neurowetenschapper Jeroen Geurts over hersenen en hersenonderzoek. bnr nieuwsradio, 21 juli. F o t o : p a ul l e c l e r c q

Veiligheidskundige/arbeidshygiënist Theo Wijsman gaat met pensioen. Hij kijkt terug op een enerverende carrière bij de arbodienst van de VU/VUmc. “Ik zal nooit vergeten hoe ik kwik van de bodem van een wc pot moest opzuigen met een injectiespuit.”

Theo Wijsman: ‘Als veiligheidskundige/arbeidshygiënist krijg je allerhande vragen op je af, die je snel moet beantwoorden’ tilatie hebben of ruimtes gesplitst in twee ruimtes waarvan in de ene de lucht wordt ingeblazen en in de andere afgevoerd. Die klachten waren er in 1988 en zijn er nu nog.” Ook herinnert hij zich vragen en hinder vanwege de vele bouwactiviteiten en de komst van de traumahelikopter. “Toen de ICtoren met het helikopterdek af was, bleek dat de inlaatroosters voor de luchtverversing pal onder het


‘Ik krijg deze dagen veel huilende mensen aan de telefoon die soms wel drie keer zijn uitgeloot. Ik kan het daarom niet voldoende benadrukken: denk na over je alternatieven.’ Voorlichter geneeskunde Francis Meester tijdens het evenement eerste hulp bij uitloting. nos journaal, 21 juli.

helidek lagen. Men rook dus op de OK wanneer de heli landde en opsteeg. Daarop zijn op ons advies koolstoffilters ingebouwd.” Al met al heeft hij een ‘ontzettend leuke tijd’ gehad. “Door het type werk en de gevarieerdheid van onderwerpen, maar vooral door de naaste collega’s en de contacten met mensen in het ziekenhuis. Dat ga ik straks allemaal zeker missen!”

7

Keuze of crisis?

IK HOU VAN HOLLAND!

Kamperen op de Veluwe, uitwaaien op Texel, fietsen door de Achterhoek, zeilen in Zeeland of shoppen in Maastricht, Nederland heeft heel wat te bieden. Dit voorjaar deed de staatssecretaris van Economische Zaken een oproep om de vakantie in eigen land door te brengen. “Laat de euro’s in eigen land rollen en biedt zo de crisis het hoofd”, was het advies van Frank Heemskerk. Volgen VUmc-ers zijn raad op of vinden ze een vakantie in Nederland gewoon leuk? Vakantiegangers die hun ervaring in Nederland willen delen kunnen een foto sturen naar [email protected].

Overijssel

et erg, dat in h dor p K alenb etaris et h cr in se , el n w aa n kantie. E Peter de H t va el op rt over l ve se ”, ru js n gelege en fietsb g van Overi etgangersGiethoorn is ij in de kop j en. De vo w bi e m d ko an ak af vl to ga n n au en va “A l jare je met de ben-Wied genomen n ib is rr ku to p ee ben. fo or e W eb d k h “D ar van het een huis mmissie. nationaal p tbebouw ing nt waar we n vertoetsingsco li ka e is e e d g d ch n er is is b h va it t et en D te voet. medisch ssen. K al of an één kan tu s A er et t. fi k jssel , ch ar ot ra p ve o e rg ge ational met de b vanuit O ri de K alenber astenroute bereikbaar op met het n m ts er e h rd d ot ec n o ve sl b aa n er is st u t et e in h andere kan ’n 3,5 k ilom erdeel van d aterspor ters tten ren wonen zo outes. De gracht is ond men veel w e zat, dan zi ko tj is u ee h b n et De achterbu sr h ee et n fi en va t ot en e n b w o e ka n d en e or ka w n e vo rhuiz plezier. Zijn trekpunt va racht aan d middags ve d. Door de g ef t dit al veel uur of vier ’s geef t ons g er b en al naar Frieslan ds aan de ontbijttafel ge an aanmeren om een K de gracht. n ga te op rs mee.” ft ch te d O ee or h ’s ou . t sp langs uitzich wordt er de water situeerd en t er fit en je et huis. A ls ge ijf h r is bl te n Je h zo r. ac d e ge w avon etgan as dat op de at van de vo naar het terr e aan aan d w n se as p o mp rust. Het te

Appelscha Voor Beren d Hoogevee n en zijn vrou dreven het w is een paa summum va r weken vrija n vakantie vi dan steeds w f in de Holla eren. “Waa eer acclimat ndse rom zou je ve iseren. In N aan je hoofd r weg gaan? ederland w en even nik Je moet eet je waar s moeten.” D in het Friese alles is. Gee e ontspann dor p Appel n sores ing die zij zo scha. “We h het hoogseiz eken vindt h uren daar vo oen. Dat ge et paar or drie wek ef t rust ”, ze drie jaar bij en een huis g t Hoogevee de transferaf je, net voor n, die namen deling van V mee op vaka s de OsiraG Umc werkt. ntie, sinds ee roep al Vroeger gin n jaar of vijf kaar aange gen de k ind wezen. Dat niet meer. H eren is heerlijk, w oogeveen: “W sen en zwem e kennen el e zijn nu op men en in A kaar goed. W elppelscha w e houden van ordt aan bei fietde componen ten voldaan .”

Tegelen

Westeind

er Plassen

Eric Post is niet alleen ge ïnteresseerd waterspor te in n. “Ik hou va n water ”, bek geldstromen, maar is o A ls het maa ok ent de goed r vloeit, zou gemutste pro een groot lief hebber va je h het water bi jectcontrolle n jgebracht. “M aast denken. De groot r van div isie ouders van et name opa ’s zomers m Post hebben I. et het gehel en oma van hem de liefd e gezin op p vaders kant. Een oom bou e vo ad gingen. D Zij waren fe wde zelfs ze aar heb ik h rvente zeiler or ewaardige b tagne in la d et s zeilvirus va oten. Met h ouce France n over gehou die em voer Post .N einden een den.” richting Nor zeilboot of sl u huurt de geboren A m mandië en B sterdammer oep. “Het is bent van de reeen goede m elk jaar voor w ind. Je ga anier van on een paar wee at zelfs langz th kamer dan fi aa st en , om etsen. Het li dat je af han jkt wel of de kelijk tijd stil staa t.”

Oirschot 8


in Tegelen”, zegt Sandra “Als ik even aan Amsterdam wil ontsnappen, ga ik naar mijn ouders VUmc, vindt daar de bij ce frontoffi fd unithoo ordig tegenwo Tegelse, geboren De . Heschel 20.000 inwoners ook dan meer iets zijn met rust die ze in het westen ontbeer t. Dat Tegelen Janzen neemt ze Chantal atrice present actrice/ en Idols) (van Boris befaamd is door zanger elen, waar het Passiesp de en voor kennisgeving aan. De drukte van het Bluesrockfestival dat alles wat schijnt “Het . besteed niet haar aan zijn staat, Noord-Limburgse stadje om bekend haar lievelingsMaas, de langs Fietsen ze. rt verklaa ekt”, aanspre niet je vindt, je dichtbij huis end voordeel is dat je vlaai eten en bierstops maken, vormen haar favoriete tijdverdrijf. “Bijkom e oude stad.” gezellig mooie een orf, Düsseld in shoppen Lekker snel in het buitenland kan zijn.

niet Als Elly Kroes er even tussenuit wil, dan rijdt ze – al dan je bij tiehuis vakan haar naar – r partne haar in gezelschap van toe, een het Brabantse Oirschot. “We gaan er regelmatig naar wat prachtige omgev ing. Meestal heb ik een heel programma hapslandsc het van pad het ik zodra maar doen, ik zal gaan dat.” Wil park ‘Stille Wille’ oprij, dan verdw ijnt ‘ik zal dit, ik doe dorpjes elegen nabijg aan bezoek een ligt ze iets meer actie, dan ling wande een Ook hand. de voor wijck Oister en ot Oirsch als Oister de als parken natuur langs de Beerze of fietstochten in rand de aan ligt huisje “Ons en. ijkhed mogel zijn wijkse Vennen Het van het park. Achter ons het bos, voor ons de weilanden. prachis Dat tad. Rands de in dan , licht in Brabant valt anders weg.” tig. Het jachtige leven van de Randstad is dan even ver

Raad van bestuur bezoekt zorgeenheden

Recommend Documents