50
DE MORGEN • ZATERDAG 8 MAART 2014
‘De Morgen’ vond ze: vijftig topvrouwen die bewijzen dat Belgische bedrijven geen quotaprobleem zouden mogen hebben. Die plaatsen in de raden van bestuur zouden veel gemakkelijker kunnen worden gevuld dan het nu wel eens wordt voorgesteld. Het wemelt in Vlaanderen immers van het vrouwelijke toptalent.
Topvrouwen
‘Quota kunnen helpen, maar ik wil niet gekozen worden omdat ik een vrouw ben’
Martine Bayens (49) Regiodirecteur België, Frankrijk en Nederland bij data- en direct marketingspecialist Bisnode MANDATEN Algemeen bestuurder Bisnode België // algemeen bestuurder Bisnode Nederland // president Bisnode France Holding // bestuurder Bobex.com // bestuurder Ichec Brussels Management School
© ERIC DE MILDT
VÓÓR QUOTA “Zij het met veel reserves”
Martine Bayens heeft gemengde gevoelens over quota. “Tien jaar geleden was ik duidelijk tegen. Nu denk ik dat quota gezien de trage evolutie wel kunnen helpen. Al heb ik er nog altijd heel veel reserves bij. Ik wil niet gekozen worden omdat ik een vrouw ben. Ik steun Women On Board en soortgelijke initiatie-
Catherine Alexandre (52) Vicepresident Internal Communication Delhaize Group
ven, omdat ze vrouwen promoten. Dat is constructief. Bij quota moet je je altijd afvragen met welke mindset dat gebeurt. Bayens is ervan overtuigd dat het probleem in de nabije toekomst steeds minder zal gaan spelen. “Binnenkort zetelt de Generatie Y in directiecomités. Het probleem zal zich dan vanzelf oplossen. Over vijf à tien jaar spreken we niet meer over quota.”
Adrienne Axler (59) CEO van Sodexo Duitsland
MANDATEN MANDATEN
Bestuurder bij Sodexo Duitsland (“Dat is mijn enige mandaat. Ik heb te veel werk om andere mandaten op te nemen”)
Deficom Group // John Martin
Catherine Alexandre kwam bij Delhaize in 2000, als eerste vrouw in het Delhaize Belgium Executive Committee. Sinds 2008 is ze actief in haar huidige rol als vice president internal communication. Vooraleer ze bij de retailer aan de slag ging deed ze ervaring op in communicatie bij Cobepa, een dochter van de Franse groep Paribas.
Ze was ook actief bij de bouwgroep CBR, vandaag bekend onder de naam Heidelberger Zement Group. Helemaal aan het begin van haar loopbaan startte Alexandre bij de RTL als journaliste. Ze heeft een master in de archeologie en kunstgeschiedenis, en een postgraduaat in management van de befaamde Solvay Business School.
TEGEN QUOTA
“Ik heb het moeilijk met positieve discriminatie”
Adrienne Axler is al sinds 1977 actief in het bedrijfsleven. Met diploma’s hotelschool en marketing op zak, bouwde deze moeder van drie kinderen haar carrière uit in de sector van de catering en facility management. In 1990 trad Axler in dienst bij
Sodexo. Tot 2008 werkte ze bij het Belgische filiaal van deze Franse multinational. Daarna was ze vier jaar actief in het Europese management van de groep. Sinds 2012 staat Axler aan het hoofd van het Duitse filiaal.
‘Bedrijven hebben behoefte aan vrouwen aan de top om de simpele reden dat vrouwen anders zijn dan mannen’
6 • 50 TOPVROUWEN
ZATERDAG 8 MAART 2014 • DE MORGEN
Brigitte Boone (54) gedelegeerd bestuurder bij 2B Projects
Annemie Baeyaert (53) Zakelijk leider van ResiGrass
MANDATEN
MANDATEN
Voorzitter DS Textiles // Bestuurder Studio 100, Imec, I-Minds, Gabecon, Amonis, Right Brain
Geen VÓÓR QUOTA “Als er na zo vele jaren nog steeds geen goede balans is tussen man en vrouw, dan zijn quota goed om de zaak te forceren”
Baeyaert werkte 29 jaar voor Katoennatie, tot ze een half jaar geleden besloot om haar carrière over een andere boeg te gooien en ResiGrass overnam. Dat piepkleine bedrijfje met vier werknemers verkoopt kunstgras voor
onder meer tuinen, beurzen en hotels. Zakendoen is voor deze moeder van drie kinderen een hobby. “Op een leeftijd waarop anderen uitkijken naar hun pensioen, wou ik iets helemaal anders doen. Ik voel me nog zeer jong en wil zeker nog twintig jaar actief blijven”, zegt ze. Bij Katoennatie kwam ze na enkele jaren in het management terecht, onder meer als financieel directeur van Katoennatie do Brasil.
‘Wat mij betreft zijn die quota tijdelijk, totdat er een mentaliteitswijziging is opgetreden en de zaken vanzelf gaan’
VÓÓR QUOTA
“Ik ondersteun het project van Women on Board volledig. Op Europees vlak was ik betrokken bij het initiatief van Europees commissaris Viviane Reding, en haar ‘call to action’. Dat leidde, in samenwerking met businesscholen, tot een een lijst van 3.500
MANDATEN vzw Travaille Et Vie (integratie mindervaliden op arbeidsmarkt), vzw Défi+ (dienstverlening) en vzw Challenge (begeleiding van mensen die een eigen zaak willen beginnen)
MANDATEN
TEGEN QUOTA “Jammer dat men wetten moet opleggen voor iets wat spontaan voorzien zou moeten worden.”
“Persoonlijk heb ik nooit ernstige problemen of remmingen gehad in mijn loopbaan. Misschien is dit puur toeval, maar ik heb wel altijd het geluk gehad om managers en/of collega’s te hebben
voor wie dit genderverschil niet belangrijk was. “Of het van belang is dat ik een vrouw ben voor deze functie? Moeilijke vraag, ik heb daar nooit zo over nagedacht. Wat ook de functie, rang, of het type verantwoordelijkheid is, ik heb nooit een verschil gemaakt tussen werknemers op het gebied van geslacht. Ik denk dat dit ook geldt voor mijn
aandeelhouders en superieuren. “Ik geloof oprecht dat dit ‘seksisme’ ten opzichte van vrouwen aan de macht niet of heel weinig bestaat in onze huidige Belgische cultuur. In de Angelsaksische milieus, waar vrouwen minder vertegenwoordigd blijven in boards en directies van bedrijven, is het misschien wel meer aanwezig.”
bestuursmandaten, als voorzitter of lid van de raad van bestuur en als voorzitter of lid van het auditcomité. “Naast mijn eigen consultancybedrijf bieden deze bestuursmandaten me veel voldoening.” Boone is gehuwd met fiscaal topadvocaat Axel Haelterman. Ze heeft drie dochters.
Sylvie Brichard (42) General manager bij interim- en hr-dienstverleningsbedrijf Trace
Anne Bataille (63) CEO van Dentsu Aegis Network Belgium
Afgevaardigd bestuurder bij Dentsu Aegis Network Belgium, Carat, Vizeum, iProspect, Posterscope, NewWorld, Amnet, Netsociety // onafhankelijk Afgevaardigd bestuurder Deficom // afgevaardigd bestuurder Crinipro // lid van ‘Women on Board, BMMA
internationale vrouwen voor raden van bestuur.” Als gewezen CEO van Fortis Merchant Banking en lid van de raad van bestuur en de executive board van Fortis Bank, bezit Brigitte Boone een enorme internationale management- en bestuurservaring. Sinds 2009 legt zij zich toe op haar vele
VÓÓR QUOTA “In principe ben ik tegen, maar door omstandigheden voor. Het duurt anders veel te lang”
Eerst was ze tegen quota, vol overtuiging zelfs. Maar nu denkt Sylvie Brichard er anders over. “Principieel ben ik er nog altijd tegen, maar intussen denk ik dat het de enige manier is om snel iets te veranderen in de raden van bestuur. De laatste maanden en jaren komen er net dankzij quota meer vrouwen in raden
Greet Beenaerts (60) Country division Head Consumer Care bij Bayer in Nederland
van bestuur. In veel raden van bestuur is er ook een grotere behoefte aan professionalisering. Daarvoor zijn meer kandidaten en dus ook vrouwen nodig.” Quota in directiecomités, daar is Brichard niet voor. “Ik heb een directiecomité vol vrouwen, wat ik niet goed vind. Ik ben op zoek gegaan naar een man, om toch een beetje evenwicht terug te brengen, maar het is me niet gelukt. HR is een vrouwelijke sector. Quota moeten praktisch haalbaar blijven.”
‘De raden van bestuur moeten professioneler worden. Daarvoor zijn meer kandidaten en dus ook vrouwen nodig’
Inge Buyse (48) Vice president bij Welded Tubes Sapa
MANDATEN MANDATEN
Bestuurder RealDolmen // bestuurder algemene bouwonderneming Vandenbussche // bestuurder Symfonieorkest Vlaanderen (pro Deo)
Bestuursmandaat bij Neprofarm VÓÓR QUOTA
“Het gezond verstand zal wel primeren, dacht ik vroeger. Maar de werkelijkheid bewijst dat het niet genoeg is om goed werk te leveren of talent te hebben. Dat wordt niet noodzakelijk opge-
merkt. Op een bepaald moment moet je aan de knop draaien en diversiteit creëren. Dat komt de resultaten overigens alleen maar ten goede. Als je in een organisatie iets wilt veranderen, dan moet je van bovenaf beginnen. Het heeft geen zin om quota te
installeren voor directiecomités als er nauwelijks vrouwen in de raden van bestuur zitten. Eerst de top, dan zal de rest wel volgen. Bovendien: in het lager management zijn er inmiddels een heleboel vrouwen vertegenwoordigd.”
Inge Boets (51) Bekleedt verschillende bestuursmandaten
VÓÓR QUOTA “Omdat het noodzakelijk is voor de diversificatie en die ontwikkeling vandaag te traag gaat.”
Inge Buyse begon in 2008 als managing director van Remi Claeys Aluminium Lichtervelde. Ze groeide door tot managing director Welded Products, met vestigingen in België, Duitsland, China en India. Vandaag is Buyse Vice president Welded Tubes Sapa, wereldwijd. Ze is geen
“Mijn kennis en ervaring als adviseur in financiën, audit, risicobeheer en corporate governance kan ik nu toepassen in bedrijven zelf. Ik blijf bijleren. Belangrijk als vrouw in de top van bedrijven is om je eigenheid in de verf te zetten.” In haar eigen verhaal gaat het dan, onder andere, om wijn. In 2003
had ze een huis in Italië gekocht en raakte ze gepassioneerd door de cultuur, met name wijn en voeding. Ze begon een wijncursus bij WSET en startte La Scoperta, importeur van Italiaanse wijnen en voedingswaren met enoteca in Antwerpen. Boets studeerde economie in Antwerpen en was 27 jaar aan de slag bij een van de giganten onder de bedrijdsrevisoren: Ernst & Young. Na 22 jaar kon Boets zich Global Risk Leader noemen. “Plots leidde ik geen dertig Belgen maar zesduizend mensen wereldwijd.” Over haar
positie als vrouw: “Dat is vaak oncomfortabel geweest omdat ik de enige of een van de weinigen was. Drie elementen zijn cruciaal. Ambitie, want ja, soms moet je je echt meer bewijzen. Geluk, in de vorm van mensen die jou steunen en gidsen. En authenticiteit. Je moet niet denken: ‘Ik ben een vrouw, hoe moet ik mijn mannetje staan?’ maar wel: ‘Wie ben ik echt? Wat is mijn persoonlijkheid en welke zijn mijn sterktes? Pas als je dat goed weet, heb je de sleutel tot succes in handen. Dat geldt trouwens ook voor mannen.”
len. Het maakt niet uit dat ze me daar niet voor betalen. Ik probeer dat even goed te doen als anders.” Inge Buyse heeft een motto, zegt ze. “Het gaat nooit vanzelf. Alles begint met een goede opleiding en goed werken. En met de juiste mensen die je ondersteunen. Niets voor niets, dat zeg ik ook.” Haar motivatie: “Ik wil bedrijven perspectief bieden. Ik denk altijd in eerste instantie: is er nog wat mogelijk voor het bedrijf? Waar moeten we heen?”
Sylvie Carpentier (43) Vicevoorzitter en uitvoerend directeur bij Mitiska
Onafhankelijk bestuurder bij Euroclear Belgium // voorzitter bij vastgoedbevak QRF // bestuurder bij Econopolis TEGEN QUOTA “In principe ben ik tegen, maar ik ben voor als het een overgangsmaatregel is om de huidige onevenwichten weg te werken.”
excuustruus. En ze zegt dat het haar ook niets zou kunnen schelen, mocht iemand haar een excuustruus noemen. “Als ik ergens binnenkom, beseffen ze al snel dat ik daar zit omdat ik de capaciteiten heb en niet omdat ik een vrouw ben.” Tussen de mandaten van Buyse zien we staan: Symfonieorkest Vlaanderen. “Ik doe dat onbezoldigd”, zegt ze. “Omdat muziek een hobby is, maar ik probeer mijn businesskennis ook ter beschikking te stel-
MANDATEN Bestuurslid bij FUN en Network for Training Entrepreneurship (NFTE) VÓÓR QUOTA
“Een noodzakelijk kwaad”, zo noemt Sylvie Carpentier de quota. “Eigenlijk betreur ik het opleggen ervan. Maar ik weet dat vrouwen sterk ondervertegenwoordigd zijn op topposities en in raden van bestuur, terwijl ze duidelijk wel ambitieus zijn: door de jaren
heen hebben steeds meer vrouwen een hogere studie aangevat én succesvol afgerond. Om die discrepantie weg te werken zijn quota nodig. Ze moeten dienen als hefboom, als een middel om het bewustwordings- en veranderingsproces mee aan te zwengelen. Zodra er een andere cultuur is, moet de regelgeving wel kun-
nen uitdoven.” Zelf heeft Carpentier weinig moeite gehad om haar carrière in de richting te duwen die zij wilde. “Ik heb er heel hard voor gewerkt. Maar de drang om iets te realiseren zit in mijn DNA. Daar komen mandaten bij kijken, maar die zijn nooit een doel op zich geweest.”
8 • 50 TOPVROUWEN
ZATERDAG 8 MAART 2014 • DE MORGEN
Sabine Colson (45) Algemeen directeur van SRIW Environnement
MANDATEN Lampiris, Sita, Realco, HF Holding, Comet, Greenwatt en Trace VÓÓR QUOTA “Vroeger dacht ik dat als vrouwen hard werken ze automatisch in aanmerking komen voor een mandaat als bestuurder. Ik heb me vergist.”
Deze Luikse economiste startte haar carrière 23 jaar geleden bij het consultancybedrijf PricewaterhouseCoopers, waar ze actief was in de bedrijvenafdeling en veel financiële ervaring opdeed. Vijf jaar later verhuisde ze naar Sogepa. Dat Waalse over-
heidsbedrijf is actief op het vlak van bedrijfsherstructureringen. Sinds 2010 is ze topvrouw bij SRIW Environnement, dat actief is op het vlak van hernieuwbare energie en biotechnologie. Het bedrijf is een filiaal van de Waalse investeringsmaatschappij SRIW. Colson, moeder van twee, heeft ruime ervaring als bestuurder, bij meer dan twintig bedrijven. Maar daar vertoefde ze vooral in een mannenwereld. “Ik heb zelden vrouwen in raden van bestuur ontmoet.”
‘Ik ben zelden vrouwen tegengekomen in raden van bestuur’
Bridget Cosgrave (52) Consultant
MANDATEN Geen, maar staat open voor projecten
© ERIC DE MILDT
VÓÓR OF TEGEN QUOTA? Onbekend.
Françoise Chombar (51) CEO van Melexis
TEGEN QUOTA “Resoluut tegen.”
Françoise Chombar heeft vijf redenen waarom quota zinloos zijn. “Ik twijfel niet aan de goede intenties van deze maatregel, ik sta ook volledig achter het doel ervan. Maar ze zal haar doel voorbijschieten. Ze wordt ook op het verkeerde niveau genomen. Als er dan toch quota moeten zijn, dan kun je ze beter invoeren op het operationele niveau. Al kan ik me ook daar niet in vinden. Het gaat ook nog maar eens over een regeltje, dat bovendien enkel geldt voor beursgenoteerde bedrijven. Elk regeltje is beperkend, beknellend. Ten vierde: je moet maar eens de eerste vrouw zijn die binnenkomt in een raad van bestuur. Zij zal zich altijd afvragen of ze gekozen is omdat ze
MANDATEN
De Iers-Canadese Bridget Cosgrave was destijds verantwoordelijk voor de corporate afdeling van Belgacom en de uitbouw van Belgacom International Carrier Services. In juli 2001 werd ze door gewezen CEO John Goossens binnengehaald om de carrièreafdeling
een vrouw is of omdat ze competent is. Dat stigma wil toch niemand hebben? “Veel belangrijker is dat bedrijven ervan doordrongen raken dat diversiteit een competitief voordeel oplevert. Diversiteit is geen idealistische frivoliteit, het is een economische sterkte. Uit een studie van Goldman Sachs uit 2009 blijkt dat volledige gendergelijkheid het bnp aanzienlijk doet stijgen. Een kwarteeuw geleden dacht ik hier niet anders over. Toen hebben wij met z’n drieën – twee mannen en een vrouw – Melexis opgericht. Bij ons gaat het om je talent en je gedrevenheid, de rest doet niet ter zake. “Oubollige, typisch mannelijke bedrijven gaan daar totaal anders mee om. ‘Ons kent ons. Ons kent geen vrouw’, die houding, daar krijg ik wat van.”
Isabelle Coune (52) Lid van directiecomité P&V Group, verantwoordelijke Non Life, Claims en Sales bij P&V
‘Die houding van ‘ons kent ons’, en ‘ons kent geen vrouw’, daar krijg ik wat van’
MANDATEN Bestuurder bij P&V, Vivium en Clinique Notre-Dame de Grâce (in Gosselies) TEGEN QUOTA “Ik heb ze liever niet.”
“Vijf jaar geleden kon ik mij niet voorstellen dat ik ooit de vraag zou krijgen om een bestuursmandaat op te nemen. Er was een organisatie als Women on Board nodig om mezelf ervan te overtuigen dat ik dankzij mijn ervaring en capaciteiten een
bij elkaar komt, zeg ik neen. Ik doe het 100 procent, of niet.” Bij P&V Group zetelt zij in het overwegend vrouwelijke directiecomité. Vrouwen, zegt Coene, gaan iets pragmatischer te werk, en denken meer in functie van het team. “Vrouwen hebben meestal ook minder profileringsdrang. Ik vraag me af of dat verandert als er meer vrouwen bijkomen.”
MANDATEN Bestuurslid bij Special Olympics 2014 en bij Special Olympics België
Lid van de bestuursraad van vzw De Warande, het MUHKA en de Vlaamse Opera. Tot vorig jaar voorzitter van de Special Olympics zeer groot. Vaders die even met hun carrière stoppen om voor de kinderen te zorgen, blijven veel te zeldzaam. Nochtans is een genderevenwicht ontzettend belangrijk. Zeker in onze diensten- en kenniseconomie, waar
potentiële klant kon zijn. Je ziet, er is van alles in beweging.” Isabelle Coune heeft drie bestuursmandaten. “Bij de afweging of ik het doe of niet, hanteer ik mijn eigen criteria, zoals de governance, de objectieven, perspectieven en het engagement. In die zin is de vergaderfrequentie belangrijk. Als de raad van bestuur niet regelmatig genoeg
Catalina Daniëls (49) CEO Special Olympics 2014 vzw
MANDATEN
“We staan nog heel ver van gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen. De sociale druk op vrouwen om ouderschapsverlof te nemen is nog steeds
adviseerde ze Europa wat betreft de digitale agenda. Ze is een van de oprichters van de GBRW (Global Board Ready Women), bedoeld om genderdiversiteit in het corporate governance te verhogen. Ze studeerde af aan de London Business School met een Master of Business Administration en aan Queen’s University in Canada met een Bachelor of Arts in Economics and History.
Lid van de raad van bestuur van Melexis en van EVS
Ingrid Ceusters (61) Executive president van groep Hugo Ceusters (immobiliën)
VÓÓR QUOTA
te leiden. In 2005 krijgt Cosgrave als executive vicepresident de leiding over de enterprise afdeling, in totaal 2,7 miljard euro, waarvan 2,2 miljard euro in België. Voor Belgacom was ze drie jaar te vinden bij BT, eerder was ze corporate finance manager bij de bank Indosuez (later overgenomen door Crédit Agricole). Na Belgacom richtte ze Every European Digital op, en
een menselijke, begripvolle benadering een grote meerwaarde heeft. Daarom ben ik ervan overtuigd dat positieve discriminatie mag, en hoop ik dat mannen begrip gaan krijgen voor de carrèreplanning van vrouwen.”
VÓÓR QUOTA “Op voorwaarde dat het een tijdelijke maatregel is. Quota zijn nuttig om iets op gang te brengen, daarna moet het gegeven van vraag en aanbod weer werken.”
“Na zeventien jaar consultancy bij McKinsey ben ik daar als senior partner vertrokken om een start-up te leiden. Na vier jaar
in die rol heb ik een sabbatical genomen. Tijdens die periode heb ik enkel pro bono-opdrachten aanvaard. Zo ben ik in de board van Special Olympics Belgium en vervolgens van Special Olympics 2014 terechtgekomen. Vanuit de board werd me dan gevraagd om CEO te worden. Omdat ik geloofde in het project heb ik beslist om opnieuw een
uitvoerende rol te gaan bekleden. “Quota kunnen een effect hebben. In de Scandinavische landen heeft die maatregel een versnelling teweeggebracht in het aantal vrouwen dat een topfunctie bekleedt. Er zijn heel veel vrouwen met talent in België, maar er zijn heel weinig vrouwen in de raden van bestuur. Die discrepantie klopt niet.”
10 • VROUWENZAKEN
ZATERDAG 8 MAART 2014 • DE MORGEN
Saskia Van Uffelen over de generatiekloof op de werkvloer
V
ier jaar geleden, dat is een eeuwigheid voor veel bedrijfsleiders. Maar niet zo voor Saskia Van Uffelen (52). De CEO van Bull kijkt verder dan de waan van de dag. In 2016 komt generatie Z op de arbeidsmarkt, en daar wou ze op voorbereid zijn. In 2010 al. “Ik moet bij Bull jongeren aantrekken. Technische competenties zijn belangrijk, maar dat is maar één ding. Het probleem is dat die jongeren heel andere verwachtingen en een heel andere manier van denken en werken hebben. Een babyboomer is iemand die graag consensus heeft en dat doet onder de vorm van meetings. Generatie Y heeft een hekel aan vergaderingen. Ze voelen zich eerder verplicht om mee te doen, en dat is niet productief.” “Nog een verschil: babyboomers vinden dat je tot aan je pensioen moet werken voor je bedrijf. A fond de la caisse. Jongeren niet. Zij denken in projecten. Ze snappen niet waarom een carrièreplan hiërarchisch moet zijn. Of waarom een evaluatie een keer per jaar gebeurt en niet per project.” “Ik wou ons bedrijf op die veranderingen voorbereiden. We hebben in kaart gebracht welke mensen van welke generatie in welke teams werken en hoe dat moeilijkheden veroorzaakt. Dan kom je snel tot het inzicht dat je stress creëert in sommige teams omdat er of alleen maar babyboomers zijn of alleen maar generatie Y-mensen, of een mix van alles. Wij hadden meer dan 50 procent babyboomers en bijna geen jongeren van de generatie Y.” “Het is ook moeilijk uit te leggen wat we doen. We beheren de informatie van jouw identiteitskaart – dat is niet sexy en cool. Ik moet het bedrijf zo marketen dat we jongeren aantrekken. Maar ik kan me niet alleen op jongeren focussen. Ik moet het voor iedereen aangenaam houden.”
Dit kan beter De verschillende generaties in kaart brengen in een bedrijf, dat gebeurt bijna nergens. Terwijl, zo zegt Saskia Van Uffelen, het net zo belangrijk is. “Maar daar lieten we het niet bij. We hebben ook aan onze werknemers gevraagd wat er volgens hen verbeterd kon worden.” “Daarbij zijn een zestal punten naar boven gekomen, waaruit ook weer generatieverschillen naar voren kwamen. Onze interne communicatie was niet goed. We hebben alles wat we hadden weggedaan en een Facebook-achtig platform gecreëerd, waar iedereen kan posten. De ideeën met de meeste likes zijn het meest gedragen door de hele organisatie.” “Het is maar een van de manieren om de creativiteit bij jongere werknemers naar boven te halen. Een goed systeem, al hebben we ons daar voor een stuk ook op verkeken. Babyboomers werken nog het liefst met newsletters en e-mails. Daarom hebben we die ook behouden. “Nog iets: creativiteit. Jongeren willen hun eigen input kunnen geven. Niet op een brainstorm op woensdagnamiddag tussen 3 en 4 uur, maar wanneer zíj dat willen. Ook de efficiëntie kan beter, vonden onze werknemers. Jongeren vinden dat het allemaal wat sneller kan, terwijl de ouderen vinden dat ze overstelpt worden met e-mails.” “Nu, voor al die dingen hebben we concrete meetpunten uitgezet. Het volstaat niet om te zeggen: ‘We gaan dat verbeteren.’ Je moet daar ook de tijd voor nemen. Het grootste struikelblok voor verandering is de mens zelf. In een bedrijf hebben mensen drie jaar nodig om een verandering te integreren in hun manier van werken. Je hebt early adaptors, maar ook mensen die er trager in zijn.”
Minder klantgericht Het klinkt allemaal doordacht en logisch, maar volgens sommigen bestaan de verschillende tussen babyboomers en generatie X, Y en Z uit niet veel meer dan veralgemeningen. Onzin, countert Saskia Van Uffelen. “Ik zie in de praktijk veel eigenschappen die verschillende generaties binden. Voor het boek heeft Acerta een studie uitgevoerd die dat ondersteunt. Die studie strookte soms met mijn buikgevoel, soms ging het er tegenin.” “Een van de dingen die me opviel: jongeren zijn veel minder geïnteresseerd in de klant dan ouderen. Maar we steken onze servicecenters wel vol met jongeren, omdat die goedkoper zijn. Dan heb je een probleem, natuurlijk.”
‘Niet de jeugd, maar de rest zal zich moeten aanpassen’ Babyboomers, generatie X en Y en binnenkort ook generatie Z. Bedrijven krijgen vier generaties onder één dak, en dat veroorzaakt spanningen. Hoe ga je daarmee om en hoe doe je er je voordeel mee? Saskia Van Uffelen, CEO van ITbedrijf Bull, schreef er een boek over: ‘Iedereen baas’. Dominique Soenens
“Nog iets. Jongeren zijn meer geïnteresseerd in duurzaamheid, hoor je vaak. Wel, dat is dus niet waar. Het aantal rijbewijzen bij jongeren daalt, maar ze wonen ook allemaal langer thuis. Je kunt ook met het openbaar vervoer ergens raken. Je kunt ook anderhalve maand naar India gaan met een beperkt budget. Ze doen dat niet noodzakelijk vanuit het oogpunt van duurzaamheid, maar het komt er wel op neer. Die duurzaamheid wordt hen dan in de mond gelegd, terwijl het niet zo is.” “Veel collega-CEO’s zeggen mij: ‘Wij hebben ons moeten aanpassen, zij zullen dat ook moeten doen.’ Ik vrees voor hen dat ze het bij het verkeerde eind hebben. Iedereen baas is geen human resources-, maar een businessboek. Het toont hoe bedrijven een economische omslag moeten maken. Bedrijven werken niet meer in een hiërarchie van chefs, souschefs en uitvoerenden. Het is een vlakke wereld geworden, zonder hiërarchie. De baas bevindt zich achter en niet boven zijn personeel.”
‘Privacy is een achterhaalde babyboomersdiscussie. Alle informatie wordt nu al gedeeld, of we het nu willen of niet’
Geweldige impact Een van de bepalende factoren is de digitale wereld, zegt Van Uffelen. “Zeker voor generatie Z, die bits en bytes met de paplepel meekrijgt. Dat is een essentieel verschil dat niet meer verdwijnt.” “In de advocatuur heb je vandaag een structuur waarin je senior advocaat wordt als je veel weet. Wel, ze kunnen geen jonge advocaten houden, omdat die het totaal zinloos vinden om alles in hun hoofd te steken. ‘Als ik iets wil weten, zal ik het wel
opzoeken op Google.’ Dan zoeken en analyseren ze wat ze nodig hebben.” “Dat zijn verschillen met een geweldige impact op eender welke organisatie. Niet alleen op de personeelsdienst of op de organisatie van een bedrijf, maar op de hele economie. De loodgieters van morgen moeten kunnen werken met 3D-software en een 3D-printer. Die evolutie creëert jobs, maar vernietigt er ook. Als diezelfde loodgieter een stuk niet heeft, dan gaat hij daar vandaag naar op zoek, moet dat bestellen, eventueel in een lagelonenland, om het vervolgens via haven en vrachtwagen drie maanden later afgeleverd te krijgen.” “In de wereld van morgen neemt hij er een foto van, drukt het ’s avonds af met zijn 3Dprinter en de volgende dag is uw toilet hersteld. Maar wat gaan we doen met de havens, de vrachtwagens, het treinvervoer…? Dat heeft enorme gevolgen. We moeten daar meer mee bezig zijn, om ons op tijd aan te passen. Elke sector moet zichzelf herdenken. De digitale wereld schudt de bestaande businessmodellen door elkaar, overal.”
Bereikbaarheid Sommige bedrijven zetten een rem op de digitalisering die om zich geen grijpt. Bereikbaar zijn buiten de kantooruren, het hoeft niet meer zo. Saskia Van Uffelen vindt dat het anders moet. “Dat we geconnecteerd zijn en online leven, die discussie moeten we niet meer voeren. De vraag is eerder hoe we daar zo goed mogelijk mee omgaan, zonder mensen iets te verbieden of tot iets te verplichten.” “Ik sensibiliseer mijn medewerkers om bepaalde principes te respecteren, maar ik verplicht hen tot niets. Ook daar zie je verschillen tussen generaties. Altijd bereikbaar zijn is voor sommigen evident. Idem voor de privacydiscussie. Iedereen weet toch al alles. Een gesprek over de vraag of we een privacywetgeving moeten hebben of niet, is een gesprek buiten de realiteit. Dat is een achterhaald babyboomersgesprek. Alle informatie wordt al gedeeld, of we het nu willen of niet.” “Een betere vraag is: hoe gaan we leven in een wereld waarin alle informatie gedeeld wordt? Dat is zinvoller. Hoe gaan we jongeren leren omgaan met cybercriminaliteit en cyberpesten? Hoe kunnen we die data gebruiken op een manier die de economie doet heropleven?” “Dat zijn de vragen waar we ons moeten mee bezig houden.”
Saskia Van Uffelen, Iedereen baas, Lannoo, 305 p., 24,95 euro
VROUWENZAKEN • 11
DE MORGEN • ZATERDAG 8 MAART 2014
Babyboomers (1946-1964)
Generatie X (1965-1979)
Generatie Y (1980-1992)
Generatie Z (geboren na 1993)
De anciens in het bedrijfsleven. De eersten van hun generatie hebben de pensioenleeftijd bereikt. Hun baan is hun leven. Het bedrijf waar ze voor werken, staat centraal in hun leven, maar ze hechten ook veel belang aan hun klanten, sociale omgeving en het milieu. Ze zijn trouw aan de organisatie waar ze voor werken, maar houden werk en persoonlijk leven strikt gescheiden. Babyboomers zijn opgegroeid in een sterk gestructureerde en hiërarchische omgeving.
Maakten de periode na de oliecrisis in de jaren ’70. Hadden het na het afstuderen moeilijk om werk te vinden. Harde werkers, maar niet zo loyaal en trouw als de babyboomers. Laten zich vooral motiveren door verloning, extralegale voordelen of een manier van werken die hun comfort verhoogt. De generatie die het meest belang hecht aan ‘het nieuwe werken’ en haar uren het liefst zelf indeelt. Zijn pragmatisch ingesteld.
Meer op samenwerking gericht dan hun voorgangers. Vaak verbonden met netwerken, veel minder onderscheid tussen offline en online, werk en privé, baas en personeel. Werk en privéleven hebben voor hen evenveel belang en lopen in elkaar over. Generatie Y wil geëngageerd worden en blijft niet zomaar trouwen aan een bedrijf of baas. De baas is meer een coach, hiërarchische verhoudingen spelen minder. Zijn minder op de klant gefocust.
De eerste digital natives. De digitalisering bepaalt hoe ze tegenover kennis staan: iets van buiten leren is voor hen absurd, omdat je het online kunt vinden. De snelste van vier generaties. Kunnen het slimst omgaan met de kennis waarin we vandaag lijken te verdrinken. Net als generatie Y gericht op samenwerking en delen. Hebben dezelfde aversie tegenover starre hiërarchie. Zelfstandiger dan hun voorgangers.
‘Bedrijven werken niet meer in een hiërarchie van chefs, sous-chefs en uitvoerenden. Het is een vlakke wereld geworden’
Saskia Van Uffelen (52) CEO van Bull België en Luxemburg, CSB Consulting werkt al meer dan 25 jaar in de sector van informatie- en communicatietechnologie (ICT). Ze had nationale en internationale functies in marketing en sales bij marktleiders zoals Xerox, Compaq, HP en Arinso. in 2011 gelauwerd als ‘ICT Woman of the Year’ sinds november 2012 ‘Digital Champion’ voor België Regelmatig gevraagd als spreker op evenementen in verband met thema’s zoals talent management, leiderschap, change management, diversiteit,... getrouwd, moeder van vijf kinderen
© ERIC DE MILDT
MANDATEN
VÓÓR QUOTA
Vier generaties werken er bij Bull Belux. Daar vertelt Saskia Van Uffelen graag over. “Maar als ik word gevraagd om ergens te gaan praten, willen mensen toch meestal dat ik het heb over hoe het is om als vrouw in het zakenleven te staan.” Van Uffelen heeft zich er ondertussen bij neergelegd. “Ik probeer dan maar een rolmodel
te zijn voor jonge vrouwen, maar ik hoop echt dat de volgende generatie niet meer zo met de man-vrouwdiscussie wordt geconfronteerd als wij.” Al begrijpt Van Uffelen wel waarom de discussie blijft leven. Ook zij moet er nog altijd op letten dat er voldoende vrouwen worden aangeworven bij Bull. Ook de vrouwelijke werknemers zelf zullen volgens Van
Lid van het auditcomité van de Vlaamse Administratie, extern bestuurder bij de Universiteit van Antwerpen, lid van de directieraad van Agoria Brussel
Uffelen dus uit hun pijp moeten komen. “Vrouwen moeten op de trein springen als die voorbij komt, ze kunnen niet verwachten dat de trein op hen wacht omdat ze twijfelen aan hun eigen kunnen. Ze zullen altijd dingen moeten bijleren of bijsturen, maar dat is voor mannen niet anders. En mannen twijfelen veel minder als hen een nieuwe functie wordt aangeboden.”
14 • 50 TOPVROUWEN
ZATERDAG 8 MAART 2014 • DE MORGEN
Nathalie De Ceulaer (44) CFO en project manager strategic finance van 4Energy Invest (hernieuwbare energie) MANDATEN Bestuurder van 4Energy Invest, en vaak aanwezig als CFO in raden van bestuur. TEGEN QUOTA
“Mijn belangrijkste ambitie blijft een goede CFO zijn. Bestuursmandaten neem ik op uit persoonlijke interesse en wanneer ik denk dat ik iets bij te dragen heb. Maar het is vooral een ‘nice to have’. Als bestuurder mis ik namelijk de rechtstreekse impact en contacten met ‘de vloer’. De rol van vrouwen in bestuursraden wordt naar mijn
mening overschat, in tegenstelling tot die in het management, waar hun rol onderschat blijft. Het is namelijk het management dat de dagelijkse beslissingen neemt die voortdurende impact hebben op personeel, klanten en leveranciers. Volgens mij is het belangrijker om meer diversiteit in het top- en middenkader te krijgen, dan in de raad van bestuur. De doorstroming naar boven toe zal dan wel volgen.”
‘Diversiteit in topen middenkader is belangrijker’
Muriel De Lathouwer (41) Managing director van Ariade Carbon
MANDATEN Bestuurder bij EVS
Als nucleair ingenieur en medestichter van Ariade Carbon, een advies- en ingenieursbureau voor duurzaam bouwen, is Muriel De Lathouwer gewend om te werken in een wereld die gedomineerd wordt door mannen. Quota noemt ze “een tijdelijke, noodzakelijke maatregel om een echte mentaliteitswijziging te realiseren. Quota kunnen ervoor zorgen dat vrouwen op belangrijke posi-
ties belanden.” Daar wordt het bedrijf beter van, zegt ze. “Het is bewezen: genderdiversiteit levert mooiere resultaten op. Ik begin pas te tellen zodra er drie vrouwen in de raad van bestuur zitten, een minimum om van echte diversiteit te kunnen spreken.” Voor directiecomités lijken quota haar praktisch niet haalbaar. “De leden worden aangesteld op basis van zeer specifieke competenties. Zij moeten de vertegenwoordigers en de behoeders van de bedrijfscultuur zijn.”
‘Drie vrouwen in een raad van bestuur is het minimum om van diversiteit te kunnen spreken’
Anne-Marie Demoucelle-Roumieux (43) Senior partner bij Demoucelle Consulting
MANDATEN Onafhankelijk bestuurder bij Aviabel TEGEN QUOTA “Ik ben iets meer tegen dan voor.”
“Bedrijven streven er a priori steeds naar hun waarde te maximaliseren, en nemen de, volgens hen, beste beslissingen om daarin te slagen. Ook wanneer er beslist wordt wie deel uitmaakt van de raad van bestuur. Quota leiden tot compliance eerder dan
enrollment (‘We doen het omdat het moet, niet omdat we het zelf willen’). En dat is niet meteen de mindset die nagestreefd wordt. Toegegeven, dankzij de quota wordt er veel gepraat over vrouwen in raden van bestuur en ervaren de bedrijven zelf wat het is een vrouwin die raad te hebben. Ik had gewoon liever gezien dat het een ‘eigen keuze’ was, in
plaats van een opgedrongen plicht. “Ik hoop ook een verrijking te zijn voor het bedrijf waar ik een mandaat heb, zowel dankzij de ervaring die ik opgebouwd heb, als dankzij het bijkomende (vrouwelijke) perspectief dat ik tijdens de vergadering naar voren kan brengen.”
Brigitte de Vet-Veithen (43) General manager en executive transition manager van De Vet Management
© ERIC DE MILDT
VÓÓR QUOTA Zijn helaas nodig.”
Heidi De Pauw (42) Algemeen directeur van Child Focus
TEGEN QUOTA “In mijn hart ben ik tegen. Ik vind wel dat het een natuurlijke reflex moet zijn om ook vrouwen in raden van bestuur te hebben.”
Heidi De Pauw bekleedt al vijftien jaar directeursfuncties. De algemeen directeur van Child Focus noemt zichzelf een vreemde eend in de bijt. Ze zetelt namelijk in vijf raden van bestuur, allemaal in de non-profitsector. “Dat zijn allemaal onbezoldigde mandaten. Centen zijn fijn, maar dat is niet mijn drijfveer”, zegt ze. “Dat er geen vergoeding is, maakt wel dat weinigen zich geroepen voelen voor een mandaat in de sociale sector. Voor één raad van bestuur betaal ik zelfs lidgeld om te mógen zetelen. Ik denk dat we gerust mogen zeggen dat de meesten van ons dit doen uit sociaalvoelendheid en omdat we
MANDATEN Voorzitter Pagasa // vicevoorzitter Missing Children Europe // vicevoorzitter Minor Ndako & Juna // bestuurslid Toolbox // bestuurslid De Overmolen
iets willen bijdragen aan de maatschappij.” De omstandigheden zorgen er volgens De Pauw voor dat vaak dezelfde mensen in meerdere raden van bestuur zitten. “Het wordt een beetje een select clubje. Niet verstandig.” Heidi De Pauw bekleedde dertien jaar geleden voor het eerst een mandaat in een raad van bestuur. “Ik aanvaardde die plaats enkel en alleen omdat de organisatie me competent vond en omdat ik zelf meende dat ik een meerwaarde kon zijn voor hen. Ik blijf vandaag datzelfde criterium hanteren. Ik zou persoonlijk niet kunnen en wílllen aanvaarden dat ik een excuustruus ben. Het zou een natuurlijke reflex moeten zijn: wie beantwoordt aan het profiel? Dan maakt het niet uit of het een man of een vrouw is, wit of zwart, homo of hetero. Alleen: in de praktijk is het niet zo.”
‘Voor één raad van bestuur betaal ik zelfs lidgeld om te mógen zetelen’
Evelyn du Monceau (63) Vicevoorzitter van UCB
MANDATEN Gedelegeerd bestuurder bij Acertys (tot 2013) QUOTA? “Geen voorstander.”
Een fan van quota is Brigitte De Vet niet. “Maar als de verandering niet op natuurlijke wijze wordt ingezet, kunnen quota ze wel forceren.” Wel waarschuwt De Vet, een handelsingenieur die carrière maakte in de gezondheidssector en nu met haar eigen
managementsbureau bedrijven in transitie begeleidt, voor onvoorziene negatieve effecten. “Het gaat niet om vrouwen op zich, het gaat om diversiteit. Op lange termijn gaan onze zonen het moeilijk krijgen. Er studeren meer meisjes dan jongens af. Het effect is in Engeland bijvoorbeeld al zichtbaar in werkloos-
heidscijfers, waar onder de jongeren de werkloosheid van mannen drie keer sneller stijgt. Op lange termijn evolueren we misschien naar een omgekeerde situatie.” De Vet pleit voor meer diversiteit in de brede zin. “Een succesvol team is een divers team, op het vlak van achtergrond, kennis én gender.”
MANDATEN Chemiegroep Solvay // holding Financière de Tubize (hoofdaandeelhouder van UCB) QUOTA? Mening niet bekend
Evelyn du Monceau is een telg uit de familie Janssen, die achter de schermen een grote rol speelt bij
zowel Solvay als UCB. Voluit heet ze gravin Evelyn du Monceau de Bergendal. Ze is een nicht van voormalig Solvay-topman Daniël Janssen en de vrouw van voorma-
lig GIB-baas Diego du Monceau. Door haar mandaten in de grote bedrijven wordt ze een van de belangrijkste vrouwelijke bestuurders van het land genoemd.
• 15
DE MORGEN • zAterdAG 8 MAArt 2014
TEGEN QUOTA “Met quota krijg je altijd dezelfde vrouwen die om verkeerde redenen aangeworven worden.”
“‘Vrouwen zullen gelijk zijn aan mannen zodra er genoeg competente vrouwen zijn’, zei de Zwitsers-Franse schrijfster, journaliste en politica Françoise Giroud ooit. Dat is een waarheid als een koe, denk ik. Met quota doe je meer kwaad dan goed. Je krijgt altijd dezelfde vrouwen die om de verkeerde redenen aangeworven worden. Soms ligt het ook aan de vrouwen zelf. Ze onder-
Agnes Flémal (53) General Manager van Wallonia Space Logistics
Fanny Gimenez (42) directeur operations GOM bij Facilicom
MANDATEN
MANDATEN
Administrateur AST (Agence de Stimulation Technologique) // voorzitter APM club Hergé
Senior consultant en oprichtster van FaKo2 (consultancy en interim management) TEGEN QUOTA “Competenties moeten het belangrijkste criterium zijn.”
schatten zichzelf. Als ze kans maken op interne promotie, vragen ze zich af of ze wel de capaciteiten hebben. Meer nog dan quota invoeren is dat iets waar we werk moeten van maken. “Of ik bij gelijke capaciteiten eerder voor een man dan voor een vrouw zou kiezen? Het hangt af van de functie, al zou ik wellicht a priori voor een vrouw gaan. Niet omdat ik een feministe ben, maar omdat vrouwen bepaalde eigenschappen hebben die ik belangrijk vind. Vooral teamgerichtheid is sterker aanwezig bij vrouwen.”
“Ik snap de goeie bedoelingen achter quota, maar het is niet de juiste manier om meer vrouwen in raden van bestuur te krijgen. Telkens als er een vrouw aangesteld wordt, krijg je onvermijdelijk de bijgedachte dat het komt
MANDATEN ADS GROUP nv, Groep GEENS VÓÓR QUOTA
MANDATEN Max Havelaar, Ethias, kasteel van Modave, Aqua Publica Europea en pensioenfonds, ijzerertsmijn en waterexpertisecentrum van Vivaqua
Christiane Franck werkt sinds 1973 voor Vivaqua, de Brusselse watermaatschappij. Ze startte haar carrière als informaticus, schakelde daarna over naar de commerciële dienst. In 2005 klom ze op naar de functie van CEO. Franck studeerde wis-
kunde aan de ULB. Ze bezit ook diploma’s fundamenteel onderzoek (ULB) en artificiële intelligentie (VUB). Deze moeder van drie kinderen komt op voor haar mening. “Vrouwen die een carrière laten schieten omdat ze kinderen hebben, liegen tegen zichzelf.” En: “Mannen die beweren dat ze geen vrowuen vinden voor bestuursmandaten, gaan allang niet meer mee met hun tijd.”
‘Mannen die beweren geen vrouwen te vinden voor bestuursmandaten gaan niet meer mee met hun tijd’
Cathérine Gernay (65) Bestuurder bij dalkia International, het Von Karman Institute en het Studiecentrum voor Kernenergie; lid van de Federale raad voor Wetenschappelijk Beleid MANDATEN Werkte twintig jaar als gedelegeerd bestuurder voor de Generale Maatschappij, negen jaar voor de NMBS Holding en negen jaar voor het Studiecentrum voor Kernenergie. Ze was kabinetschef op het ministerie van Energie en zetelde ook in de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling.
TEGEN QUOTA “Als liberale ben ik tegen quota voor vrouwen. Maar ik moet toegeven dat het in de raden van bestuur wel heeft geholpen. En ik zie dat het bedrijven erg deugd doet, meer vrouwen aan de top.”
“Politieke kabinetten, openbare instellingen of de industrie, het is een geweldig avontuur om in al die domeinen aan de top te werken. Mocht alles niet vertrouwelijk zijn, ik zou enkele boeken kunnen volschrijven.” Haar belangrijkste les? “Maak het old boys’ network kapot.” “Ik maakte de affaireBenedetti op de eerste rij mee bij de Generale Maatschappij. Mja, daar kan ik niet zoveel over zeggen maar het was leerzaam. Mijn passie is uiteindelijk wetenschapsbeleid en energie geworden. Ik kan niet zeggen dat ik het liefst bij het SCK werkte, maar goed, ik ben
dan ook een econome. Bij de NMBS en de Generale was alles erg ‘politiek’. Opmerkelijk genoeg waren we bij de NMBS met vier vrouwen aan de top, elk uit een andere partij. Maar we werkten samen. de mannen deden aan politiek, wij zaten zakelijk naar oplossingen te zoeken en het maakte niet uit welke kleur die hadden. Ik ben vaak de enige vrouw geweest tussen oudere meneren. Die testen je, kijken op je neer, maken kleinerende opmerkingen. Dat heb ik altijd straal genegeerd. Niet simpel, maar de enige manier. Zo sloop je op den duur de oudemannennetwerken. En zodra je wat macht krijgt, is het zaak atypische mensen aan te trekken. Uiteraard moeten ze competent zijn en over excellente vakkennis beschikken. Maar vrouwen of andere niet voor de hand liggende profielen het bedrijf binnentrekken, loont keer op keer.”
len. Maar ik zie nu al tekenen van beterschap. Tien jaar geleden hield ik het niet voor mogelijk dat vrouwen ooit het glazen plafond zouden doorbreken. Nu geloof ik dat wel. Al ga ik persoonlijk makkelijker om met mannen. Je kunt direct zijn, zonder dat er iets van blijft hangen. Je gaat een pint drinken en dat is het. Maar we zijn op de goede weg.”
Sandra Gobert (45) Managing partner van SUB rOSA Advocaten
Christiane Franck (62) Algemeen directeur van Vivaqua
VÓÓR QUOTA “In het geval van raden van bestuur ben ik voor. Het gaat allemaal te langzaam.”
doordat er quota zijn. We moeten andere manieren vinden om tot een beter evenwicht te komen, zonder competenties uit het oog te verliezen. Het belangrijkste is misschien dat vrouwen moeten geloven in zichzelf. Ik sta aan het hoofd van 3.500 mensen. Als ik wil dat die mensen in mij geloven, moet ik om te beginnen in mezelf geloven en dat ook uitstra-
‘Sloop het old boys’ network’
“Ik ben eigenlijk voor quota als (tijdelijk) middel om een mentaliteitswijziging tot stand te brengen en vrouwen ertoe te brengen maatschappelijke verantwoordelijkheid op te brengen. In de stille hoop dat ooit omgekeerde quota nodig zullen zijn. Ik verzet
me wel tegen quota zoals ze nu door de wetgever zijn ingevoerd. Het rammelt op juridisch vlak en ik vind dat hier te veel sprake is van overheidsinmenging in het bedrijfsleven. Desondanks moet er een beter diversiteits-engagement vanuit de bedrijfswereld komen.” Positieve discriminatie ligt
moeilijker: “Principieel ben ik voor, maar ik heb het eerder gedaan en er spijt van gekregen. Zou nu dus twijfelen en veel dieper peilen naar persoonlijkheid en bereidheid tot engagement, en of de kandidaat een bewuste keuze maakt in verband met de organisatie van zijn professionele en privéleven.”
Brigitte Gouder de Beauregard (65) CeO van AGre Frankrijk (real estate Investment & Promotion; dochterbedrijf van verzekeraar AG) MANDATEN Aedifica (lid Raad van Bestuur, Investment Committee en Remuneration Committee, en voorzitter van de Auditcommissie) // Lid van de Commission Femme et Entreprise du Conseil général des femmes de la Communauté française // Lid raad van bestuur vzw Museum van Europa // Afgevaardigd bestuurder REINVEST NV VÓÓR QUOTA “Ik wil graag actief blijven en zet met plezier mijn ervaring in het bedrijfsleven in, ten dienste van nieuwe bedrijven”
Haar vader droomde dat ze architecte zou worden, maar Brigitte Gouder de Beauregard studeerde politieke wetenschappen. Ze kwam alsnog terecht in de vastgoedsector. Na een dertigjarige carrière kan ze onder meer terugblikken op grote projecten zoals de bouw van het
Europees Parlement in Brussel. Brigitte Gouder de Beauregard houdt al jaren kantoor in de Thalys bij haar vele pendelbeurten tussen Brussel en Parijs. Vandaag is ze CEO van vastgoedbedrijf AGRE Frankrijk, een dochteronderneming van verzekeringsonderneming AG. “Oorspronkelijk was ik tegen quota. Ik vond dat dergelijke benoemingen enkel konden op basis van competenties.” Vandaag is ze een vurig pleitbezorgster van quota. “Het lijkt me
essentieel, ja, ook voor de directiecomités. Die moeten mee in bad, ter voorbereiding van de raden van bestuur.” Zelf zet ze als bestuurslid van de Commission Femme et Entreprise haar lobbywerk om quota te bepleiten voort. Al zegt ze bij een sollicitatie voornamelijk naar iemands vaardigheden te kijken, het venijn zit vaak in de staart: “Niet alleen het cv telt, ook de persoonlijkheid. En dan lijkt het toch beter te klikken met een vrouw.”
Sophie Lammerant-Velge (57) executief bestuurder Family Business Net Belgium en Family Business Network international / Bestuurder Bekaert Stichting Administratie Kantoor MANDATEN Lid uitvoerend comité van verschillende educatieve, kunst- en filantropische verenigingen: INSEAD International Alumni Fund Trustee, INSEAD Alumni Association, Mentor Escale, Institut Christian de Duve, Art Society...
Als telg van de Bekaertfamilie Velge is Sophie LammerantVelge voornamelijk actief bij de vereniging Family Business Network International (FBN), een internationale vereniging die in 1990 in Lausanne werd
opgericht voor de promotie van het familiebedrijf. FBNet Belgium stelt dat familiebedrijven de ruggengraat van onze economie vormen. Zelf is ze licenciate economie (ICHEC, Brussel) en haalde een MBA aan
INSEAD (Fontainebleau). Filip Lammerant, de echtgenoot van Sophie Velge, leidt samen met dochter Marleen de Cartonneries de Thulin, een producent van verpakkingen in kunststof.
16 • 50 TOPVROUWEN
zaTErdag 8 MaarT 2014 • DE MORGEN
Miriam Maes (57) CEO en stichter van Foresee
Dominique Leroy (49) CEO van Belgacom
MANDATEN MANDATEN
Lotus Bakeries
Elia VÓÓR QUOTA
Dominique Leroy is sinds 2011 aan de slag bij Belgacom. Daarvoor werkte ze 24 jaar bij de drank- en voedingsreus Unilever. Ze doorliep er zowat alle departementen: financiën, logistiek, product management, marketing en verkoop. Leroy is als topvrouw van Belgacom de enige vrouwelijke CEO van een Bel-20-bedrijf. Rustig en dis-
creet: het zijn woorden die vaak vallen als het over Leroy gaat. Geen receptieschuimer, en al zeker geen tafelspringer. Over quota zei Dominique Leroy eerder: “Het is een noodzakelijk kwaad. Ik zou het liever zonder doen. Maar om zaken tot verandering te dwingen is het nodig. In een raad van bestuur worden dikwijls mensen benoemd die al een bepaald profiel hebben en die al in een bepaald net-
werk zitten. Als je die mensen niet dwingt om buiten hun netwerk te kijken, gebeurt dat niet. Ze gaan die vrouwelijke bestuurders niet vanzelf zoeken. Ik ben zeker dat je die dwang over enkele jaren absoluut niet meer nodig hebt, omdat de vrienden en de netwerken er zullen zijn. Er zullen genoeg vrouwen zijn die op een vanzelfsprekende manier op die posities komen.”
QUOTA? Mening onbekend.
Miriam Maes heeft een ruime ervaring in de internationale energiewereld: ze is CEO en stichter van Foresee, een in Londen gevestigd consultancybureau dat zeer grote bedrijven adviseert inzake energiemanagementstrategie. Voordien was ze onder meer Chief Operating Officer bij EDF Energy en Executive HR Manager bij TXU.
Ze bekleedde nog verscheidene leidinggevende posities onder meer in de voedingssector, bij Marmon en bij Quest International. Miriam Maes is onafhankelijk bestuurder bij Elia.Maes heeft een sterk internationaal karakter. De Nederlandse woont en werkt in Londen en is gehuwd met een Fransman. Behalve Nederlands, Frans en Engels spreekt ze ook vloeiend Duits.
Françoise Meunier (63) directeur van de European Organisation for research and Treatment of Cancer (EOrTC)
MANDATEN Geen QUOTA? Mening onbekend.
Als wereldexpert schimmelziekten bij kankerpatiënten (candida) met roots in het Brusselse Jules Bordet-instituut, kwam Françoise Meunier in 1991 aan het hoofd van de gerenommeerde European Organisation for Research and Treatment of
Cancer (EORTC), die vanuit Brussel klinisch onderzoek naar kankerbehandelingen coördineert. Daarvoor beschikt de EORTC over een Europees netwerk van klinische researchers. Driehonderd universiteiten werken aan diverse projecten mee, jaarlijks zijn ongeveer 6.500 kankerpatiënten betrokken bij het
onderzoek. Zo slaagt de EORTC erin om nieuwe medicijnen alsmaar sneller bij de patiënt te brengen. Françoise Meunier is geboren in Aat. Ze is de dochter van een chirurg. Barones Meunier werd verscheidene keren gelauwerd en kreeg diverse onderscheidingen voor haar werk.
Lieve Mostrey (53) Chief technology & services officer bij Euroclear (bedrijf gespecialiseerd in de vereffening van beursoperaties) MANDATEN lid managementcomité Euroclear, lid raad van bestuur // lid raad van bestuur Swift // lid raad van bestuur RealDolmen
© WOUTER VAN VOOREN
VÓÓR QUOTA
Lieve Meurant (52) zaakvoerder van SyM bvba
TEGEN QUOTA “Ik ben tegen quota, maar wel voor een evenwicht van verschillende competenties.”
Lieve Meurant leidt SyM, opgericht in 2005. “Ons businessmodel is het flexibel ter beschikking stellen van een parttime senior financieel directeur, project manager of change manager. Op deze manier blijven de kosten voor de onderneming draagbaar.
“Nog steeds zijn er maar een handvol topvrouwen die als rolmodel kunnen dienen, terwijl het aantal afgestudeerde vrouwen sinds vijftien of twintig jaar wel in evenwicht is met het aantal afgestudeerde mannen. “Quota zijn dus nodig, maar het is niet voldoende. Bedrijven moeten hun hele piramide bekijken, en zich afvragen waar en waarom ze onderweg zo veel vrouwen verliezen. ‘Omdat ze het niet willen’, hoor je wel eens, maar dat is een te gemakkelijk antwoord. Er zijn veel vrouwen die branden van ambitie, maar
blijkbaar onderweg toch afhaken. “Daar zijn verschillende redenen voor. Ten eerste de klassieker: de moeilijke combinatie werk en gezin. Ten tweede de ingebakken stereotypes in de maatschappij. En ten slotte staan de HR-praktijken in de ondernemingen niet genoeg open voor vrouwelijk talent. Als vrouw die het ‘gemaakt heeft’ zie ik het als mijn plicht om erover te waken dat ons bedrijf voldoende vrouwen kan aantrekken. We zetten in op thuiswerken bijvoorbeeld, en in gesprekken met de werknemers gaan we na wat de mogelijke struikelblokken zijn.”
‘Bedrijven moeten zich afvragen waarom ze onderweg zo veel vrouwen verliezen’
MANDATEN Bestuurder bij Moeyersons (waar ze ook, vanuit SyM, de functie van CEO opneemt
Ik wil graag een bestuursmandaat opnemen om bedrijven te coachen naar goed bestuur vanuit de financiële invalshoek. In een bepaald stadium hebben ze een formelere structuur nodig om verder te groeien en ik denk dat ik vanuit mijn financiële en juridische achtergrond daar een steentje kan toe bijdragen. Tegelijkertijd weet ik wat het betekent een onderneming te leiden.”
Riitta Mynttinen (53) Vicepresident van Minerals Technologies Europe
MANDATEN Tikkurila Oyj, Mint of Finland QUOTA? Mening onbekend.
Riitta Mynttinen is Finse van geboorte. Ze volgde een chemie- opleiding en deed op een
hoog niveau internationale business know-how op, voornamelijk in de coating-, de chemische en de papierindustrie. Ze werkte zowel in Europa, de Verenigde Staten als Azië. Ze
woont in Ukkel en is als vice president actief bij de groep Minerals Technologies Europe, actief in mineralen voor de staal- en papierindustrie.
• 17
DE MORGEN • zAtERdAg 8 mAARt 2014
Kathleen Schurmans (42) directeur Experis It (HR-dienstverlener) MANDATEN Had drie interne bestuursmandaten bij Expiris IT. Momenteel lid van de raad van bestuur van de Experis-afdeling voor Luxemburg VÓÓR QUOTA
“Volgens een recente wereldwijde studie overtreffen de resultaten van door vrouwen geleide bedrijven de resultaten van door mannen geleide ondernemingen, en dat in acht van de dertien industrieën. Dat zijn feiten die spreken en aantonen dat diversiteit in beleid loont, en dat vrouwen gelijkwaardig behandeld moeten worden. Toch gaat die evolutie vooralsnog te traag. In principe
zouden quota niet nodig zijn, maar ze geven vrouwen de nodige ondersteuning om in de startblokken te raken. Pas wanneer beduidend meer collegavrouwen met de nodige kennis en ervaring, ook in externe bestuursraden zitten, zijn we samen geslaagd. Met veel goede wil en doorzettingsvermogen lever ik graag mijn bijdrage om de vrouwelijke vertegenwoordiging in de hoogste bestuurslagen naar omhoog te stuwen.”
‘Quota geven vrouwen de nodige steun om in de startblokken te raken’
Valérie Urbain (50) CEO van Euroclear Frankrijk, Nederland en België MANDATEN Bestuurslid bij European Central Securities Depositories Association (ECSDA) en Association Française des Professionnels des Titres (AFTI)
© ERIC DE MILDT
VÓÓR QUOTA
Martine Reynaers (57) CEO van Reynaers Aluminium
VÓÓR QUOTA
Amper dertig was Martine Reynaers, toen ze de leiding kreeg over het familiebedrijf Reynaers Aluminium. Als jonge vrouw kwam ze op dat moment maar weinig seksegenoten in gelijkaardige functies tegen. “Nu, 27 jaar later, is dat al veel verbeterd, maar enkele weken geleden was ik toch weer eens de enige vrouw in een gezelschap van een dertigtal mannen. Zoiets toont aan dat vrouwen de voorbije decennia toch niet zo gemakkelijk doorstroomden naar topfuncties in het bedrijfsleven.” Dus is Reynaers een voorstander van quota. “Hoewel alleen beursgenoteerde bedrijven momenteel verplicht worden om voldoende vrouwen op te nemen
MANDATEN Extern bestuurder bij Gimv en Agoria
in hun raad van bestuur, heb ik het gevoel dat de quota ook de keuzes van andere bedrijven positief beïnvloeden.” Al hoort Reynaers af en toe nog wel dat personeelsverantwoordelijken twijfelen om jonge vrouwen aan te werven. Omdat ze vrezen dat een jonge vrouw snel zwanger wordt, bijvoorbeeld. “Zo’n argumentatie accepteer ik niet”, aldus Reynaers. “Een man kan ook ziek worden of het bedrijf om een andere reden verlaten.” Dat vrouwen vaker in raden van bestuur gaan zetelen, kan die vooroordelen volgens Reynaers doen vergeten. Als extern bestuurder kunnen dames tonen dat ze vaak innovatiever en creatiever zijn. “En vaak minder een neiging tot haantjesgedrag vertonen.”
“Van nature hou ik niet van quota: ik vind dat een vrouw, net als een man, gekozen moet worden voor een functie op basis van wat zij of hij op tafel kan leggen qua kwaliteiten, vaardigheden, ervaring. Tegelijkertijd weet ik dat de realiteit anders is, en dat het bijzonder veel tijd vergt om de heersende mentaliteit te wijzigen. Daarom geloof ik dat, totdat vrouwen makkelij-
ker aansluiting vinden bij de top, quota nuttig kunnen zijn. Als ik zelf puur op basis van quota een functie aangeboden zou krijgen, dan zou ik weigeren. Het is niet omdat je de kans krijgt, dat je ’m ook moet grijpen. Ik vind het belangrijker dat je, in het licht van je verantwoordelijkheden en taken, de béste kandidaat bent, en dat er sprake is van de juiste chemie tussen jou, het bedrijf en de mensen die er werken.”
Leen Van den Neste (48) directeur-generaal van VdK Spaarbank
‘Onlangs was ik toch weer eens de enige vrouw in een groep van dertig mannen’
MANDATEN Extern bestuurder bij onder andere Artevelde Hogeschool en Familiehulp
VÓÓR QUOTA
Was het niet Lehman Brothers, maar Lehman Sisters geweest, dan waren er veel minder problemen geweest. Zo klonk het regelmatig nadat de financiële dienstverlener Lehman Brothers in 2008 failliet was gegaan. “Maar ik geloof dat niet”, stelt Leen Van den Neste. “Ik ontmoette evengoed al vrouwen
Florence Pierre (60) Lid raad van bestuur 3i Infrastructure plc
met zogenaamd mannelijke kenmerken en mannen met typisch ‘vrouwelijke’ kenmerken.” Toch vindt Van den Neste dat het tijd wordt dat er meer vrouwen in raden van bestuur zetelen. “Al was het maar om de maatschappij beter te weerspiegelen. Vrouwen maken tenslotte een groot deel van de bevolking én van de klanten van bedrijven uit.”
Katleen Vandeweyer (44) Chief Financial Officer bij World Line
MANDATEN Raad van bestuur Regus plc en andere
MANDATEN TEGEN QUOTA
Florence Pierre komt uit Frankrijk, maar startte haar loopbaan in de VS. Als investment banker onderhandelde ze diverse ‘Europese’ overnames en fusies. “Ik heb eigenlijk het geluk gehad dat ik voorna-
melijk cheffen had die me aanmoedigden. Ze gaven me veel verantwoordelijkheden. Het was zwaar, de eisen waren hoog, maar ze deelden hun ervaring en toonden me de weg. Echte mentors dus.” Onlangs is ze in ons land beland, en het bevalt haar hier.
“België is dynamischer en pragmatischer dan andere Europese landen.” Florenve Pierre is eerder tegen quota gekant, maar is wel vragende partij voor een betere vertegenwoordiging van vrouwen in raden van bestuur.
Bestuurder bij IBA VÓÓR QUOTA
“Tien jaar geleden was ik niet bezig met quota. Ik was pas benoemd, had mijn eerste kind. Ik stond er helemaal niet bij stil.
Maar om een bestuursmandaat te bekleden, volstaat het niet om hard te werken. Dat leunt op een breed netwerk, een netwerk dat je buiten je professionele job moet uitbouwen; Daar knelt het
schoentje voor vrouwen. Zij hebben veel minder tijd om ’s avonds te netwerken. Je mag zo hard werken als je wil, zonder dat netwerk raak je niet in een raad van bestuur.”
18 • VROUWENZAKEN
ZATERDAG 8 MAART 2014 • DE MORGEN
Sonja Rottiers (Women on Board)
‘Over enkele jaren praten Sonja Rottiers en Herman Daems hebben vanuit hun verschillende bezigheden allebei een uitstekend zicht op – en een uitgesproken mening over – quota. Rottiers: ‘Bedrijven kijken vaak niet verder dan de wereld die ze kennen.’ Daems: ‘Met mijn alternatieve plan hadden we meer vooruitgang geboekt dan nu met de verplichte quota.’ Lieven Desmet
H
erman Daems legt zijn pen neer en kijkt veelbetekenend van zijn blad papier op. Hij heeft zonet de samenstelling van de raad van bestuur van BNP Paribas Fortis getekend, waarvan hij voorzitter is. In die raad van bestuur zetelen welgeteld twee dames op een totaal van zestien leden. Gebuisd, erkent Herman Daems, maar hij pleit verzachtende omstandigheden. We zitten met Sonja Rottiers in zijn kantoor aan de Koningsstraat in Brussel, waar het hoofdkwartier van de bank is gevestigd. Twee zakelijke kleppers die zowel vanuit de buik als de hersenen spreken.
Neveneffecten “Niet veel mensen begrijpen dat een raad van bestuur niet enkel een bestuursorgaan, maar tegelijk een belangenorgaan is. De respectieve aandeelhouders moeten er evenwichtig in vertegenwoordigd worden, volgens hun eigen belang”, zegt Daems. Vergelijk het met de politiek: De grootste politieke partijen hebben in het parlement de meeste vertegenwoordigers. Dat is bijzonder logisch, maar het zorgt voor soms vreemde neveneffecten. In het Amerikaanse of Angelsaksische systeem heeft een grote aandeelhouder misschien vijf procent. In ons land, net als in pakweg Nederland en Frankrijk, hebben referentieaandeelhouders veel grotere belangen in een bedrijf. En dat laat zijn sporen na in de raden van bestuur. Terug naar de schets van BNP Paribas Fortis. De grootste bank van ons land is grotendeels in handen van de Fransen, en die vaardigen enkel mannen af. Ook de vertegenwoordigers van het managementcomité zijn allen mannen. “Een verhaal met een lange voorgeschiedenis, eigen aan de bankwereld, die van oudsher een typisch mannenbastion is. Dat is aan het wijzigen, en dat zal op termijn veranderingen teweegbrengen. Maar ik kan vandaag van een zwarte steen geen witte steen maken”, zucht Daems. Als voorzitter van de raad van bestuur heeft hij enkel de handen vrij bij de aanstelling van de onafhankelijke bestuurders, en daar werden twee dames geposteerd. “Ja, ik kon die andere twee zetelende mannelijke bestuurders er misschien ook nog uitgooien”, klinkt het schamper. “Maar dan gooi ik wel continuïteit weg, die noodzakelijk is voor een voldoende tegengewicht. Daarom zijn er dus ‘maar’ twee vrouwen. Ik wil er wel meer, maar het is een ingewikkeld kluwen.”
Belangenconflicten Sonja Rottiers springt Daems bij: “De financiële sector is een van de moeilijkste op dat vlak.” De voorzitster van Women on Board weet waarover ze praat, want ze is ook CFO bij Axa Verzekeringen. Ook die instelling beantwoordt niet aan de toekomstige quotavereisten. “De hele fit and proper-procedure legt de lat
‘Bij de banken, echte mannenbastions, is het extra moeilijk om meer vrouwen in de raden van bestuur te krijgen. Het zal wel lukken, maar vandaag kan ik van een zwarte steen geen witte steen maken’ Herman Daems
nog eens hoger”, zegt Rottiers. In de nasleep van de financiële crisis was een van de aandachtspunten de noodzaak tot aangepast deugdelijk bestuur bij financiële instellingen. De geschiktheidsvereisten van de bestuurders werden gevoelig opgetrokken, en beschreven in een ‘fit’ (deskundigheid) en ‘proper’ (professionele betrouwbaarheid) procedure. Rottiers: “Dat geldt voor banken, verzekeringen en pensioenfondsen. De vijver waarin je kunt vissen is dus klein, want je zit heel snel met belangenconflicten. Wel komt er een nieuwe generatie aan van vrouwen, vandaag tussen de 45 en 55 jaar, die de nodige ervaring en competentie hebben opgebouwd zodat we de kloof zullen kunnen overbruggen. “In de pool van Women on Board hebben we heel wat leden die vandaag actief zijn in managementposities in de financiële sector maar in deze sector voorlopig nog geen externe mandaten kunnen opnemen omwille van belangenconflicten.”
Puzzelen Herman Daems: “Een raad van bestuur samenstellen is in deze omstandigheden echt puzzelwerk. Ik ben ook niet uitgesproken
! Sonja Rottiers (°1963) is voorzitster van Women on Board (zie kader) en financieel directeur bij Axa Verzekeringen. ! Herman Daems (°1946) is nog een paar weken voorzitter van de Commissie Corporate Governance, die erop toeziet dat de regels van deugdelijk bestuur worden toegepast. Hij is ook voorzitter van BNP Paribas Fortis.
voor of tegen quota. Ze zijn er, dus zullen we ermee moeten werken. Maar het maakt de puzzel er niet makkelijker op. “Het gaat ook niet zozeer om de vraag of er een hele pool van vrouwen beschikbaar is, dan wel om de vraag hoe je alle puzzelstukjes in elkaar krijgt gepast. De wetgever heeft tal van vereisten opgelegd waaraan bestuurders moeten voldoen, maar daarenboven moet je specifiek voor de financiële sector ook kennis hebben van financiën, omdat je met die onafhankelijke bestuurders een auditcomité, een risicocomité en een remuneratiecomité moet vullen. Dus moet ik de mensen vinden die daarin passen, de deskundigheid en de goesting hebben om daarin te zetelen. “En geloof me, niet iedereen wil vandaag als bestuurder in een risicocomité van een bank zitten”, glimlacht Daems. Sonja Rottiers noemt zichzelf, verrassend, geen echte voorstander van quota. “Omdat het opleggen van quota op zich niet constructief is. De bedrijfswereld is tegen, dat is dus geen goede vertrekbasis. Het moet immers vanuit die wereld zelf komen. Nu wordt er nog te veel in dezelfde kringetjes gedraaid van de wereld die men kent. Ook het vaak familiale karakter van veel bedrijven zorgt voor een bij-
komende drempel.” Het aantrekken van externe bestuurders is daar een langzaam rijpend proces. Dat er intussen op het terrein bijna niets beweegt is een objectieve vaststelling die beiden onderschrijven. “Ik ben het ermee eens dat er iets moest gebeuren. In die zin hebben de quota een belangrijke signaalfunctie”, stelt Daems. “Fundamenteel is mijn puzzelprobleem er evenwel niet mee opgelost. Met de Commissie Corporate Governance hadden we een alternatief voorgesteld. Dat was in mijn ogen scherper. Ons voorstel was ook pragmatischer: bij elke twee nieuwe benoemingen moet er één een vrouw zijn. Indien niet aan die voorwaarde voldaan is, moet er een uitleg volgen. Comply or explain: ofwel volg je de regels ofwel moet je je publiek uitleggen waarom je ze niet volgt. “Ik ben er van overtuigd dat we dan vandaag al verder zouden staan en echte vooruitgang hadden geboekt. De echte doorbraak zal er pas komen zodra directiecomités evenwichtiger zijn samengesteld. Men heeft zich echter van meet af aan gefocust op de raad van bestuur als epicentrum van de macht. Ik denk dat de politiek onvoldoende begrijpt hoe
DE MORGEN • ZATERDAG 8 MAART 2014
VROUWENZAKEN • 19
en Herman Daems (Commissie Corporate Governance)
© BOB VAN MOL
we niet meer over quota’ Sonja Rottiers (50), financieel directeur bij verzekeraar Axa Belgium, startte in 2009 samen met enkele andere zakenvrouwen Women on Board op. De organisatie heeft zich tot doel gesteld een pool aan te leggen van vrouwen die geïnteresseerd zijn om in raden van bestuur te zetelen, en om geïnteresseerde bedrijven in contact te brengen met deze vrouwen. De huidige pool telt 170 vrouwen, het gros tussen de 40 en de 55 jaar oud. Actieve vrouwen dus, uit diverse geledingen van de economie, uiteraard op management- of bestuursniveau – 82 procent van de leden heeft bestuurservaring. Sinds vorige zomer is er een netwerkproject opgezet onder de naam European Women on Board, een samenwerking met gelijkaardige organisaties uit Frankrijk, Finland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. Zo zouden Belgische bedrijven gemakkelijker vrouwelijke bestuurders in het buitenland kunnen vinden. “Wij zijn geen headhunter”, waarschuwt Rottiers. “Wij willen een visvijver van vrouwelijke kandidaat-bestuurders creëren, om zo de toegang tot de Belgische en buitenlandse ondernemingen gemakkelijker te maken.” Een staalkaart van deze vrouwelijke bestuurders kunt u in dit katern lezen. Op ons verzoek selecteerde Women on Board vijftig vrouwen. Waarmee het argument dat die vrouwen niet te vinden zijn, bij deze geklasseerd kan worden. (LID)
Sonja Rottiers (50) Financieel directeur bij verzekeraar Axa Belgium
‘Het bedrijfsleven draait nog te veel in hetzelfde kringetje van de wereld die men kent. Ook het vaak familiale karakter van veel bedrijven zorgt voor een bijkomende drempel’ Sonja Rottiers
een raad van bestuur functioneert.” Diezelfde politiek heeft overigens geen quota opgelegd voor de samenstelling van de regering. “Ja, wel voor de samenstelling van de kieslijsten, maar niet voor de regering. Omdat ze ook daar op hetzelfde probleem botsen: een regering vormen is het samenbrengen van verschillende belangengroepen. Trouwens, in de afvaardiging van politieke bestuurders in raden van bestuur bij overheidsbedrijven is de overheid ook niet meteen een voorbeeld.” Voor Rottiers en Daems gaat de discussie ook breder. Het is niet louter een kwestie van gender, het is een zorg voor meer diversiteit in het algemeen. Dat zorgt voor een andere dynamiek. “Iedereen functioneert op zijn eigen manier”, merkt Daems op. “Ik ervaar niet dat vrouwen anders participeren. Of in bepaalde situaties fundamenteel verschillend zijn van mannen. Dat is allemaal zo persoonsgebonden.” Ook de dames zelf moeten in de spiegel durven te kijken, aldus Rottiers. “Het gaat niet vanzelf. Het is hard werken, investeren in je loopbaan, interesse tonen, tijd en energie durven te steken in je loopbaan. En over enkele jaren praten we niet meer over quota.”
MANDATEN Bestuurder bij Touring Verzekeringen en Belgian Finance Club // voorzitter Women on Board
QUOTA “De quotadiscussie gaat voorbij aan haar eigenlijke doel, namelijk de kracht van diversiteit vergroten, niet enkel door evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in directiecomités en raden van bestuur maar in alle geledingen van het bedrijf.”
Sonja Rottiers is een zwaargewicht in de verzekeringsbusiness in ons land. De econome heeft haar volledige loopbaan doorgebracht in de bank- en verzekeringssector. In 1985 begon ze als stagiaire bij het Gemeentekrediet van België. Eind jaren negentig werd Rottiers mana-
ging director bij Dexia Verzekeringen. In 2002 werd ze dan CFO en vicevoorzitter van het uitvoerend comité van Dexia Verzekeringen België. Ze trad ook toe tot de raad van bestuur. In 2008 trok ze dan naar Nationale Suisse als verantwoordelijke voor de Belgische filialen van de Zwitserse groep. In 2011 belandde ze bij AXA. Rottiers is een van die zeldzame vrouwen die in België deel uitmaken van de topdirectie van een verzekeringsmaatschappij. Ze is als voorzitster van de vzw Women on Board actief om de aanwezigheid van vrouwen in de raden van bestuur te stimuleren. Ze is geboren in Antwerpen en is perfect tweetalig.
50 TOPVROUWEN • 21
DE MORGEN • ZATERDAG 8 MAART 2014
Annick Van Overstraeten (49) CEO van Lunch Garden
MANDATEN Geen TEGEN QUOTA “Ik heb mij nooit benadeeld gevoeld als vrouw.”
“Ik ga er geen doekjes om winden, ik ben absoluut geen voorstander van quota. Ik snap dat quota geen slechte manier zijn om de aanwezigheid van vrouwen in raden van bestuur te versnellen, maar ik kan me er maar niet mee verzoenen. Het kan toch
niet dat vrouwen in die raden van bestuur zitten enkel en alleen omdat ze vrouw zijn? Als ik zelf mensen een job geef, denk ik ook niet aan hun geslacht of huidskleur. In mijn eigen directiecomité zitten drie vrouwen en vier mannen. Die vrouwen zijn er gekomen omdat ze hun job uitstekend doen, niet omdat wij één of andere mix beoogden. Ik heb hen zeker niet meer kansen gege-
ven dan de mannen. Het hangt er echt vanaf welke persoonlijkheid het best past binnen het team. Hij of zij moet vooral goed kunnen samenwerken met de verschillende karakters in zijn team. Ik ben nooit gekozen omdat ze een vrouw moesten hebben, en ik heb me ook nooit benadeeld gevoeld door mijn sekse. Ik heb echt altijd kunnen doen wat ik wou.”
Giulia Van Waeyenberge (32) Investment Manager bij Sofina MANDATEN Voorzitter van Jong VOKA, vicevoorzitter van VOKA-VEV, extern bestuurder bij Deceuninck en Eurobrokers
Of het nu was tijdens haar opleiding tot burgerlijk ingenieur, tijdens haar tijd bij Merrill Lynch in Singapore en Londen of bij
Sofina, Giulia Van Waeyenberge is naar haar gevoel altijd op dezelfde manier behandeld als haar mannelijke collega’s. Zo hoort het volgens Van Waeyenberge ook. Toch merkt ze dat de maatschappij soms verschillende maten en gewichten gebruikt
voor mannen en vrouwen. “Van mannen wordt verwacht dat ze ambitieus zijn, bij vrouwen lijkt ambitie optioneel. Of het wordt zelfs als iets negatiefs ervaren. Ik raad jonge vrouwen dus aan om net zo assertief te zijn als hun mannelijke leeftijdsgenoten.” © ERIC DE MILDT
TEGEN QUOTA “Quota worden best zoveel mogelijk vermeden.”
Chris Verhaegen (67) Bekleedt verschillende bestuursmandaten MANDATEN Bestuursmandaten bij Ethias nv en Vitrufin, (holdingmaatschappij van Ethias) // Bestuurder bij BTC (Belgische Technische Coöperatie), het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM) en Trias VZW // Lid van Occupational Pensions Stakeholder Group bij EIOPA (European Insurance and Occupatonal Pensions Authority)
VÓÓR QUOTA
“Het argument dat je geen bekwame vrouwen vindt, is gewoon belachelijk. Je moet natuurlijk buiten de serviceclub, golfclub of je vroegere studentenvereniging gaan zoeken. Je moet harder zoeken, dat klopt. Maar dat mag geen excuus zijn om het niet te doen. Een raad
van bestuur moet een heterogene groep zijn. Als daar allemaal ingenieurs of economisten zitten, krijg je een onevenwichtige besluitvorming. Bij Ethias ben ik het enige vrouwelijke bestuurslid. En ik kan alleen maar de clichés bevestigen die daarover bestaan (lacht). Je moet hard werken om gehoor te krijgen.”
‘Het argument dat je geen bekwame vrouwen vindt, is gewoon belachelijk’
Martine Verluyten (62) Bekleedt verschillende bestuursmandaten MANDATEN Non-executive director bij investeringsbedrijf 3i // lid raad van bestuur touroperator Thomas Cook Group en investeringsbedrijf Incofin // voorzitter van het Auditcomité van de Vlaamse administratie (adviseert de Vlaamse regering over interne controle) // Gewezen CFO bij Mobistar en Umicore.
TEGEN QUOTA
“Als vrouw mee aan de top staan van multinationals, zetelen in raden van bestuur: het was nooit de belangrijkste drijfveer van Martine Verluyten, ex-CFO bij Mobistar en Umicore. Ambitieus zou ze zichzelf niet noemen. “Enkel in de zin dat ik mijn job goed wil doen en mijn capa-
citeiten wil benutten. Als je dat doet, ga je automatisch vooruit. Dan komt de top naar jou toe.” Op haar 27ste zat Verluyten al bij een bedrijf in Silicon Valley, daarna ging haar carrière steil omhoog. “In mijn tijd was het nog verre van evident voor een vrouw”, zegt ze. “Tijdens sommige interviews kreeg ik vlakaf te horen dat ik als vrouw niet in
aanmerking kwam voor een leidinggevende functie.” Toch is ze geen voorstander van quota. “Wel geloof ik in streefcijfers, opdat er hard genoeg gezocht zou worden naar vrouwen. Maar het gevaar van echte quota is dat open posities dan gevuld zouden worden met vrouwen die niet over de juiste competenties beschikken.”
Marleen Vaesen (55) CEO van Greenyard Foods
VÓÓR QUOTA
Marleen Vaesen, een economiste met managementdiploma’s van Chicago en Harvard op zak, begon haar carrière bij Procter & Gamble in 1982. Ze schopte het daar tot Europees marketingdirecteur. Later stapte ze over naar Sara Lee. In 1999 werd ze algemeen directeur van Douwe Egberts België en in 2004 klom ze op tot senior vice president global brand coffee & tea. Sinds 2006 was ze regional senior vice president bij Sara Lee Coffee & Tea. Sinds 1 november 2012 is ze CEO van de voedingsgroep Greenyard Foods (het vroegere PinguinLutosa). Ze is ook bestuurder bij de beursgenoteerde bedrijven Roularta Media Group en bij lingeriegroep Van de Velde. “Aanvankelijk was ik tegen quota, maar ik heb mijn mening daarover herzien. “Ik kreeg een bevestiging van het nut van quota door een gesprek met een zaakvoerder die een vrouw had binnengehaald in zijn raad van bestuur. Hij was positief en vertelde dat je door quota wordt gedwongen om buiten het geijkte clubje te kijken. Het zet je op een spoor van mensen en profielen waaraan je anders nooit gedacht zou hebben. “Dat we in 2014 nog de discussie moeten voeren en quota nodig hebben, vind ik eigenlijk triest. Maar zonder die quota verandert er niks. We zijn het al en kleine vijftien jaar aan het
MANDATEN Roularta Media Group en Van de Velde
proberen, en het lukt niet. Meer vrouwen studeren af aan de universiteiten en vrouwen scoren ook betere punten, maar dat weerspiegelt zich niet in de raden van bestuur of in het aantal topfuncties. In de politiek is het wel gelukt en dat is een goed voorbeeld. Het hoeft ook niet voor eeuwig, tijdelijk quota instellen is allicht opportuun, tot je op een niveau zit dat aanvaardbaar is. Een goede diversiteit is altijd belangrijk, in elk team. Quota in directiecomités zouden er eerst moeten komen, wat mij betreft, al is dat moeilijk afdwingbaar. Er is ook aangetoond dat pas vanaf een drietal personen een andere dynamiek ontstaat. Als vrouw alleen maak je te weinig het verschil. “Toen ik bij Douwe Egberts werkte, had de Search Company de verplichting om bij een vacature zowel een man als een vrouw als kandidaat aan te brengen. Zonder die verplichting kregen we anders nooit dames op de lijst. Zelf ben ik daar alert voor, al ga ik niet per definitie een vrouw aanwerven. Dat hangt af van de mix van het team en het objectief dat je voor ogen hebt. “Wat mij bij Sara Lee opviel is dat in landen waar er een vrouw aan het hoofd stond, je een betere mix kreeg in het directiecomité dan waar een man de leiding had. Ik hoop op mijn manier een beetje een rolmodel te zijn voor de aanstormende generaties.”
‘Ik hoop op mijn manier een beetje een rolmodel te zijn voor de aanstormende generaties’
