Met Bea op tournee G-Star, de succesverhaal

4

maandblad | jaargang 5 | april 2011

zuiderlucht Met Bea op tournee

G-Star, de succesverhaal Circus Dautzenberg komt!

Heeft Ainsi nog toekomst? ‘Europese film’ is een eretitel

Amstel Gold Race 1966

Special: Liefhebbers -Tien jaar Huis voor de Kunsten Limburg 1

www.zuiderlucht.eu

april 2011

MeijersBergen_Zuiderlucht_HalfPage.qxd:Bonn 03/03/2011 18:47 Page 1

Bonnefantenmuseum Maastricht www.bonnefanten.nl

/

Rik Meijers 17.4.—3.6.2011 Jeroen van Bergen

03/04 TOT 20/05 EXPO ADO HAMELRYCK 05/04 TOT 10/04 MADE IN EUROPE FILMFESTIVAL www.madeineurope.nu 06/04 PEEPING TOM - 32 RUE VANDENBRANDEN 08/04 ZEFIRO TORNA - OH MONDE AVEUGLE 09/04 ANTIGONE - BAAL 10/04 HET COLLECTIEF - aperitiefconcert 21/04 GRAINDELAVOIX - MUNTAGNA NERA laatste kans! 21/04 COMEDY CAFE met BEGIJN LE BLEU 26/04 HOOVERPHONIC uitverkocht

Charles Hennen Concour s > 14 t/m

Poëziefe stival Landgra af

17 april

> 15 april

2

27/04 LAZARUS - ZO GOED ALS 28/04 EVE BEUVENS TRIO/MATHILDE RENAULT TRIO Jazzlab Ladies 03/05 LUKA BLOOM

Info en reserveringen: UiT in Genk T 089 65 44 80/90 [email protected] www.cultuurcentrumgenk.be

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Typisch Nederlands

‘t

Is een kwestie van geduld rustig wachten op de dag dat heel Holland Limburgs lult. Wie kent hem niet, deze wat balorige tekst van Rowwen Hèze die ik jarenlang als camp heb beschouwd. Fout! Het deuntje klonk begin maart in Echt, waar de PVV haar verkiezingsoverwinning vierde, als een soort hymne. Niks camp, het was menens, getuige ook het motto: ‘En nu zijn wij aan de beurt.’ De frustratie zit kennelijk diep. Dat gans het land in een regionaal dialect vervalt gaat wat ver, maar een wezenlijk deel van de kiezers meent serieus dat Limburg exclusief voor etnische Limburgers is bestemd. Intussen staat me het Volkskrant-interview met PVV-lijsttrekster Laurence Stassen van een maand geleden bij waarin ze zeer stellige meningen afwisselt met een tamelijk summiere kennis der feiten. Bij uitstek een sign o’ the time, die combinatie - het bestaansrecht ook van de sociale media waarvan sommigen menen dat hun heilzame werking zich zelfs uitstrekt tot het brengen van democratie in tot voor kort toekomstloze dictaturen. Intussen moet, rampspoed in Japan en revoltes in het Midden-Oosten ten spijt, in het gouvernement de verkiezingsuitslag worden vertaald in een nieuw provinciebestuur. De PvdA zal daar niet bij zijn. Een vreemde gewaarwording voor het ‘culturele veld’ dat de afgelopen acht jaar werd bediend door PvdA-boegbeeld Odile Wolfs. We wisten bijna niet beter dan dat kunst en cultuur in deze provincie een kroonjuweel is van de sociaal-democraten. Door de verkiezingsuitslag zullen nog meer vaste patronen gaan verdwijnen. Hetgeen – elk nadeel heeft zijn voordeel - ook weer volop kansen biedt. Een heroriëntatie op wat als vanzelfsprekend wordt beschouwd, kan nooit kwaad. In dat opzicht heeft mevrouw Stassen, toen ze ons op 2 maart “een nieuwe wind” beloofde, een punt. Vooral in het domein waar cultuur en bestuur elkaar ontmoeten, van subsidieverlening tot de plannen rondom Maastricht Culturele Hoofdstad, van de inrichting van de Timmerfabriek in Maastricht tot de aanpak van Q4 in Venlo, barst het van de automatismen en platgetreden paden. Dat is niets om hysterisch over te doen, het zoeken naar het vertrouwde is de mens eigen - net als het te lang vasthouden daarvan. Dat was de Amsterdamse wethouder Carolien Gehrels ook opgevallen, waarna ze besloot tot het aantrekken van twee ‘kunstschouwen’, een uit Engeland en een uit Turkije. Hun ervaringen en aanbevelingen zijn een-op-een van toepassing op de Limburgse situatie. Een greep: - wees trots op de bestaande culturele infrastructuur, de roep om aanpassing is een luxeprobleem; - cultuureducatie is geen schoolvak (of een lesje creativiteit); cultuur moet worden opgenomen in alle lessen, gebruikt worden om lees-, schrijf- en rekenvaardigheid te bevorderen; - musea zijn op de eerste plaats een culturele instelling, en dan pas een toeristische attractie; - muziekscholen richten zich te veel op kinderen van blanke, welgestelde gezinnen; - culturele instellingen werken nauwelijks samen. “Iedereen doet zijn eigen ding”, zegt Görgün Taner, een van de twee Amsterdamse kunstschouwen, over die laatste constatering, en voegt eraan toe: “Typisch Nederlands.” Wat heet. Het heeft me altijd bovenmatig gefascineerd hoe in de cultuurwereld de ene cultuurpaus geen enkele interesse aan de dag legt voor wat de ander doet. Cross overs? Ha! Ze ontmoeten elkaar alleen op de (virtuele) plaatsen waar de vleespotten staan. Niet om samen te werken, maar om te concurreren. Wie er in het nieuwe provinciebestuur ook kunst en cultuur in portefeuille krijgt: wees wijs en huur een kunstschouw in. Goed voor kennis en inzicht, goed ook als spiegel voor al die kunstmannetjes en -vrouwtjes die halsstarrig hun eigen ding lopen te doen. Een kunstschouw: je vraagt je af waarom staatsecretaris Halbe Zijlstra nooit op dat idee is gekomen.

Waterput te Jabeek

Heukelom Verbeek landschapsarchitectuur

WIDO SMEETS hoofdredacteur

3

www.zuiderlucht.eu

april 2011

19 - 25th of August 2011 Maastricht (NL), Hasselt (BE), Liège (BE)

Do you have plans this summer? Bach Matthaeus interdisciplinary design course sustainability in practice Passion crossing borders international •

•

•

experts • hands-on workshops Join the Sustainable Summer School:

www.recentre.org/sustainablesummerschool Organised by:

VISIT US! at the international furniture fair in Milan (IT) from 12-17th of April 2011 at the Ventura Lambrate venue

Paul Goodwin dirigent Suzie LeBlanc | Mirjam Schreur Robert Morvai | Bernard Loonen Matthew Brook | Huub Claessens Limburgse koorschool Cantarella Studium Chorale

Woensdag 20 april Maastricht, St.Theresiakerk 19.30 uur T 043 350 5555 | www.theateraanhetvrijthof.nl Donderdag 21 april Venlo, Theater de Maaspoort 19.30 uur T 077 320 7222 | www.maaspoort.nl Vrijdag 22 april Sittard, Stadsschouwburg Sittard-Geleen 19.30 uur T 046 452 4400 | www.uitbalie.nl Zaterdag 23 april Heerlen, Theater Heerlen 19.30 uur T 045 571 6607 | www.parkstadlimburgtheaters.nl

REcentre is supported by:

Teksten van de Matthaeus Passion

op onze website

www.limburgssymfonieorkest.nl

MEER VAN HET ZELDEN MET wERk VAN CoRjAN NoDELijk

Carl Johan högberg Kingfisher installatie

opENiNg DooR Huub SMEETS ZATERDAg 2 ApRiL oM 17.00 uuR

VAN 7 ApRiL ToT EN MET 14 MEi

10 april 2011 — 25 juni 2011 opening 10 april, 15.00 - 17.00 uur

Galerie DIS | Tafelstraat 28 | 6211 JD Maastricht | Phone 043 325 91 17 | Open: Wed - Sat 12h - 17h and on appointment | www.galeriedis.nl

4

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Rijksweg Noord 71, Geleen Vrijdag, zaterdag en iedere eerste zondag van de maand 14.00 - 17.00 uur

www.bis71.nl

De inhoud

7

Bea

13 Slash

23

7

Beatrix tussen spruitjes en spatjes

8

G-Star, het succesverhaal

11

Inkijk: het landschap volgens Dick Snijders

12

MIL: hoefsmid RJ wordt uitvinder

13

Time Out of Mind: Jimi Hendrix of Slash

13

Siciliaanse Herinneringen

14

Niets is standaard bij Circus Dautzenberg

16

‘Europese film’ is een eretitel

20

Maastricht wil een Quartier des Arts

23

Een concours is niet voor de lol

24

Heeft Ainsi nog toekomst?

27

JW Roy, mokerslagen van een slagerszoon

28

Wat was in… maart

29

Bericht uit Amsterdam: Als ‘t maar glimt

30

De dag dat Jan Hugens in bloedvorm was

32

Enkeltje Utopia: Picasso bij Starbucks

33

ZL-cultuuragenda

8

Jaq

16

Marina

30

Cover: Een teleurgestelde Jan Hugens na de eerste Amstel Gold Race in 1966. foto Spaarnestad

Hu

Special: Liefhebbers - Tien jaar Huis voor de Kunsten Limburg

27

Jan

2 3 4 5 6 7 8 12 13 14

Jan Willem

‘Het barst hier van het talent.’ De leden bepalen wat er wordt gespeeld In een half jaar word je geen superdanser Limbopop – de paradox Je swingt als je zingt Dialect is heilzaam voor het brein Niet alles moet blijven zoals het was Een film maak je niet alleen Het gouden ei van de regio Van het Vat en het Muulke

32

Pablo

Cover: Het Huis voor de Kunsten Limburg in Roermond. foto Zuiderlucht

5

www.zuiderlucht.eu

april 2011

zuiderlucht

voor alle abonnees van

zuiderlucht een maand gratis naar il fiore

interesse?

meld je aan bij il fiore op tel nr: 043 3261808 (maastricht) of 0475 33 33 70 (roermond) www.ifhc.nl (alleen voor niet-leden van il fiore en niet in combinatie met andere acties)

welkomstgeschenken • Boek Enkeltje Utopia van Wido Smeets • Cd Who are you now van Jodymoon • Rowland Jones Matchbook. www.matchboox.com • 10% korting op wijnen van Vin Munnen www.zuiderlucht.eu/abonnees SaPa_Zuiderlucht113x161.pdf

Manifesta 9 De Europese Biënnale voor Hedendaagse Kunst Genk, Provincie Limburg, België, 2012

Heeft volgende openstaande vacatures

1

18-03-11

11:01

SALON PARKSTAD #2

C

M

General Coordinator Head of Communication and Marketing Education Coordinator Marketing Coordinator Grants Coordinator Y

CM

MY

CY

CMY

de ‘State of the Art’ van de beeldende kunst in Parkstad

K

Voor informatie en aanmelden, stuur een mail naar [email protected]

Binnenkort meer vacatures Voor verdere informatie kijk op www.manifesta9.be Bongerd 18, Heerlen di t/m zo van 11.00 tot 17.00 uur +31(0)45 577 2200 / www.schunck.nl

6

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Tussen spruitjes en spatjes

Bea-tournee

Koninginnedagvieringen als deze maand in Thorn en Weert moeten het volkse gezicht van de Oranjes waarborgen. Elitair is ook voor een koningshuis een scheldwoord, maar ontkomt een monarchie wel aan enige verhevenheid? door Paul van der Steen

A

an enige oud-Hollandse oubolligheid zullen Thorn en Weert eind deze maand niet kunnen ontkomen. Tijdens de regeringsperiode van koningin Beatrix is altijd iets van de zelfgebakken-kruidkoeksfeer van de defilés op Soestdijk, ten tijde van Juliana en Bernhard, blijven hangen. Onder Beatrix geen stalmeesters meer die als het Wim Sonneveld-typetje de cadeaus achter de rhododendrons kieperden, maar wel koekhappende prinsessen, steltlopende prinsjes of varianten op dat thema. Een zekere nostalgie is kennelijk onontkoombaar. Terwijl Beatrix bij haar aantreden toch tamelijk rigoureus brak met oude vormen en gewoonten. Vooraf moet heel bewust zijn nagedacht over de verbeelding van haar koningschap. De firma Oranje zette het product Beatrix op een zeer eigentijdse manier in de markt. Juliana werd door haar moeder Wilhelmina groot gebracht aan een hof dat nog erg negentiende-eeuws aandeed. Dat archaïsche straalde ze als koningin in sommige opzichten nog uit. Zie het haarnetje waarmee ze op de gulden stond. Tegelijkertijd had Juliana een hekel had aan vorstelijk protocol. Liever werd ze met ‘mevrouw’ aangesproken dan met ‘majesteit’. Gewoon wilde ze zijn. Maar juist de verontwaardigde toon waarmee ze dat tijdens interviews verkondigde, maakte duidelijk dat ze nooit gewoon kon worden. Toch sloot de natie haar in de armen als een soort moeder des vaderlands. Toen Wim T. Schippers zijn tv-held Barend Servet op bezoek liet gaan bij een spruitjes schoonmakende koningin was dat een parodie met een zweem van geloofwaardigheid. Diep van binnen wist je dat koninklijke handen niet aan dit soort klussen gewaagd zouden worden. Maar het hád gekund… Juliana regeerde ook enigszins

7

Portret van Beatrix door Andy Warhol.

Beatrix door de ogen van Andy Warhol, Jeroen Henneman, Peter Struycken en Bruno Ninaber van Eyben (met de klok mee)

rommelig. Ten tijde van de Greet Hofmans-affaire, de huwelijken van een aantal van haar dochters en de Lockheedzaak leek ze met enige regelmaat het overzicht kwijt te zijn. Beatrix koos vanaf het begin voor de zakelijke benadering van het staatshoofd als manager. Kan het Amsterdamse oproer in 1980 rond haar kroning nog worden gezien als nawee van de turbulente jaren zestig en zeventig, de manier waarop ze haar taak onmiddellijk oppakte vormde een voorbode van nieuwe tijden, de zakelijke jaren tachtig en negentig. Haar portretten spreken dezelfde taal: een gestileerde Beatrix van Bruno Ninaber van Eyben op de gulden, de Beatrix in stipjes van Peter Struycken op de postzegel, de klare lijn van Jeroen Hennemans’ Beatrix, het roze portret

van Andy Warhol. De benadering was nieuw en gedurfd. Tegelijkertijd had het iets van de afstand waar een monarchie wel bij vaart. Een zekere aaibaarheid kan geen kwaad, maar in het kader van de instandhouding van de magie van het sprookje is ook enige onbenaderbaarheid op zijn plaats. Toch is de uiterste houdbaarheidsdatum van die afstandelijke lijn verlopen. De onderdanen konden voor de millenniumwisseling nog vrede hebben met verzakelijking, inmiddels regeert het sentiment van de onderbuik waar elke elite bij voorbaat verdacht is. Het meest elitaire instituut van Nederland, het koningshuis, ontkomt daar niet aan. Kijk maar hoe Geert Wilders in zijn kruistocht tegen het regentendom de

www.zuiderlucht.eu

april 2011

koningin meeneemt: ze mag blijven, maar in een louter ceremoniële rol. Ook D66 en GroenLinks voelen voor zo’n aanpassing naar Scandinavisch model. Met elke vorm van politieke bemoeienis moet het gedaan zijn. Ervaringen tijdens de afgelopen formatie lijken de PVV-leider alleen maar verder in die opvatting gesterkt te hebben. De uitspraken van dichter en hofvriend Huub Oosterhuis onlangs dat Beatrix graag nadrukkelijker stelling had willen nemen tegen de toenemende onverdraagzaamheid maar in haar kersttoespraken was gecensureerd, vergrootten haar populariteit in het Wilders-kamp evenmin. Wat er ook waar was van Oosterhuis’ opmerkingen – hij trok zijn keutel gauw weer in -, het incident geeft aan dat Beatrix worstelt met haar rol en de gevoelstemperatuur van de Nederlandse samenleving. De nieuwe tijdgeest dwingt de Oranjes in een complexe spagaat: genoeg Henk en Ingrid om niet voor een van de maatschappij vervreemde elite te worden aangezien, en tegelijkertijd voldoende plechtstatigheid om het koningschap geloofwaardig te houden. Willem Alexander lijkt op het eerste gezicht beter in staat die spagaat te maken. Hij loopt mee in een polonaise, knuffelt sporters, bezoekt concerten van René Froger, drinkt graag een biertje mee. Koninklijk en toch een getapte jongen. Dat zijn koningschap als Willem IV toch niet zonder risico is, komt omdat hij aan de andere kant soms geen maat weet te houden: met vorstelijke uitspattingen, met brasgedrag van nieuw geld in plaats van de sjiek van oud geld door een villa te bouwen op een ongelukkige plek, met net iets te vaak op vakantie gaan. Willem Alexander heeft al eens laten doorschemeren dat hij meer herkent in de regeerstijl van zijn oma Juliana dan in de zakelijke aanpak van zijn moeder. Het is de vraag hoe je de spruitjessfeer van weleer een 21e-eeuwse vorm geeft. Deskundigen en kunstenaars breken op dit moment vast al het hoofd over de verbeelding van een nieuw koningschap. Nieuwe euro’s. Nieuwe postzegels. Nieuwe portretten. En mogelijk ook nieuwe koninginnedagvieringen. Thorn en Weert 2011 kunnen de afsluiting van een tijdperk worden.

Eerst de business,

Freaks

Jaq la Fontaine (l) en Pieter Kool in de Maastrichtse vestiging van G-Star. “Wij zijn niet gevoelig voor hypes, maar werken vanuit een tijdloze mindset.” foto’s Perry Schrijvers

Wordt een modemerk te kunstzinnig, dan haakt het grote publiek af. Wat als je het andersom veroverde de massa met ‘goede broeken voor iedereen’, negeerde conventies en slaat nu een aanpak betaalt zich uit met internationaal succes. “In tegenstelling tot merken zoals Levi’s zet op vernieuwing.” door Annemarie Staaks

8

www.zuiderlucht.eu

april 2011

dan de kunst E

en groepje pubers stopt bij een groot billboard met een afbeelding van een nors kijkende man. De trendy jongens tikken elkaar aan: “Wie is die gast?!” Dan ontdekken ze het merk achter deze reclame-uiting. Dat kennen ze wel. “Jezus, weird zeg.” Schouderophalend lopen ze door, op hun jeans prijkt het G-Star logo. De man op de poster is de twintigjarige Magnus Carlsen, wereldkampioen schaken en boegbeeld van het Nederlandse jeanslabel G-Star. Een schaker?   Kenners weten het: G-Star maakt zelden voor de hand liggende keuzes, zeker wat marketing betreft. Naast opmerkelijke fotomodellen kwam het spijkerbroekenmerk al met een eigen landrover, een veerboot, zocht het samenwerking met fotograaf Anton Corbijn en wist het grootheden als Dennis Hopper en Benicio del Torro te strikken voor feestjes en shows. Maar terwijl steeds vaker crossovers worden gezocht met filmsterren en kunstenaars, gaat business as usual gewoon door: het maken en verkopen van jeans voor jan en alleman. Of de consument alle artistieke uitstapjes begrijpt, is de vraag, maar vooralsnog koopt hij er geen broek minder om. G-Star werd in 1989 opgericht door voormalig vertegenwoordiger en denimfreak Jos van Tilburg en groeide in twintig jaar tijd uit tot één van de meest succesvolle jeansmerken ter wereld. In 1996 ontketende het merk een revolutie door - tegen alle conventies in - RAW denim te lanceren, een stugge donkerblauwe jeansstof die haaks stond op

Schaker Magnus Carlsen in een G-Star reclame.

niet dat tachtig procent van de Nederlanders amper in mode is geïnteresseerd. Nee, hoor… van trendsetters alleen kan een bedrijf niet zo explosief groeien. Van hippe brugklasser tot de slager op de hoek, G-Star is voor iedereen.” Ook Fieke Jansen van Limburgs grootste modezaak Jansen-Noy in Sevenum zag het bedrijf uitgroeien tot een commercieel succes. “Vakmensen zien wel dat G-Star eigenzinnig en innovatief is, maar voor de

‘Elke week gaat ergens ter wereld een nieuwe G-Star-winkel open.’

aanpakt? Het jeansmerk G-Star meer artistieke weg in. De G-Star niet in op traditie, maar

9

de vale, afgewassen spijkerstof waar jeans groot mee was geworden. In hetzelfde jaar werd de op een motorbroek geïnspireerde Elwood gelanceerd, later een klassieker. Door zich te richten op het maken van functionele en comfortabele kleding zonder poespas en tegelijkertijd te werken aan een cool en industrieel imago wist G-Star in korte tijd zowel de man van de straat als het fashion victim aan zich te binden. Momenteel zijn er 7000 verkooppunten in 65 verschillende landen. De groei zit er goed in: elke week opent ergens ter wereld een nieuwe G-Star winkel zijn deuren. Marcel Grivec, mede-eigenaar van het Jeanspaleis in Kerkrade, was één van de eerste retailers die met G-Star in zee ging. Volgens hem heeft het merk twee gezichten. “G-Star heeft een artistieke, modieuze kant, maar die zie je zelden in winkels. Vergeet

www.zuiderlucht.eu

gemiddelde consument is het vooral een veilig en vertrouwd merk. Er komen jongetjes die dolblij zijn als ze eindelijk in de kleinste maat G-Star passen, maar ook zestigers die al jaren blind voor hetzelfde model kiezen. Het zijn simpelweg goede broeken waar iedereen in past.” Hoe kon een Nederlands merk de wereld veroveren met een all American basic als de jeans? In de categorie kledingstukken is immers weinig zo vanzelfsprekend als een spijkerbroek. Volgens designhistoricus Timo de Rijk zit daar juist de uitdaging: een gestandaardiseerd product aantrekkelijk maken én houden. De Rijk: “Er bestaat een klassiek idee van wat een jeans moet zijn, maar in tegenstelling tot veel andere merken zoals Levi’s zet G-Star niet in op die traditie, maar op vernieuwing. De canon van de jeans is heel >>

april 2011

HUIS VOOR DE KUNSTEN LIMBURG

OVERAL TE VINDEN!

WWW.HKLIMBURG.NL/MUZIEK

50-JARIG JUBILEUM LIMBURGSE BOND VAN TAMBOERKORPSEN 7 EN 8 MEI 2011, BAEXEM TWEEDAAGSE MUZIEKMANIFESTATIE WWW.L-B-T.NL

11e Music Award Maastricht

Een concours voor studenten van Conservatorium Maastricht, dit jaar voor zang.

Zaterdag 9 april 2011– 20.00 uur

Toegang € 12,50 Reserveren: [email protected] Telefoon +31(0)43-3466680

Ook u bepaalt wie er wint! www.conservatoriummaastricht.nl

De (8ste) Avond van de Poëzie met Kreek Daey Ouwens Huub Beurskens Eva Cox Marc Tritsmans Vrijdag 15 april in Theater Landgraaf Aanvang 20.00 uur Entree e 7,50 Presentatie Jan Baeke Muzikale entr’acte Female drummer Miguelle met combo Reserveren Theater Landgraaf / 045–5310929 Stichting Poëziefestival Landgraaf www.poeziefestival.nl / [email protected]

10

www.zuiderlucht.eu

april 2011

INKIJK

‘Of iets bijzonder is, hangt af van het moment en de plek waar je het draagt.’

Jaq la Fontaine (l) en Pieter Kool: ‘We kunnen wel van alles bedenken, maar uiteindelijk tellen toch de verkoopcijfers.’

Amerikaans en het is knap dat een oer-Hollands bedrijf het aandurfde om die traditie op losse schroeven te zetten.” Over de slogan Just the product: “Dat is natuurlijk een leugen. In mode gaat het om de sfeer rond een product. Maar met branding alleen kom je er ook niet.” De kleding, de artistieke zijprojecten, de eigenzinnige marketing en het consequent doorgevoerde handschrift: is G-Star a way of life? Het Amsterdamse hoofdkantoor doet vermoeden van wel: het gebouw van staal en beton, het robuuste interieur, de in jeans gehulde medewerkers, de deurklinken, de pennen: hier werken grafisch vormgevers, ontwerpers, marketeers, architecten en projectleiders aan de wereld die G-Star heet. Alles blijft in eigen beheer, niets wordt aan het toeval overgelaten. Naast het hoofdkantoor zetelt een kleine, creatieve tak in Maastricht. Jaq la Fontaine stond in 1989 mede aan de wieg van het bedrijf, en wist bij oprichter Jos van Tilburg een werkplek in zijn woonplaats te bedingen. Als design coördinator en lid van één van de ontwerpteams bewaakt hij de G-Star-formule. “Van de kleding tot de winkelinrichting, van de campagnes tot de shows: elke uiting moet ons DNA bevatten. Tot de belettering voor onze gevels aan toe.” Zijn collega Pieter Kool knikt: “Noem ons freaks, maar deze aanpak maakt ons tot wie we zijn. Neem de keuze voor Magnus Carlsen als boegbeeld. Hij is intelligent, stoer en een beetje ongrijpbaar, dat past bij ons. Dat zo iemand als hij het gezicht wordt van een jeansmerk, dat verwacht je gewoon niet.” De strakke regie, de vasthoudendheid aan de identiteit en de combinatie eigenzinnig en

11

Een landschap volgens Dick Snijders

commercieel zorgen voor een complexe verhouding met de modewereld, die wordt geregeerd door conventies en de waan van het seizoen. G-Star begeeft zich vaak op het snijvlak van uitersten - die in mode onverenigbaar lijken. La Fontaine: “Er is veel consensus in ons bedrijf en veel overleg tussen de artistieke leiding en de commerciële afdeling. We kunnen wel van alles bedenken, maar uiteindelijk tellen toch de verkoopcijfers.” Kool: “En G-Star volgt niet klakkeloos het modebeeld. Wij zijn niet gevoelig voor hypes, maar werken vanuit een tijdloze mindset.” Het merk laat modegrillen misschien links liggen, blind voor de tijdsgeest is het niet. La Fontaine: “Uiteraard zijn wij ook gevoelig voor dingen die in de lucht hangen. Toen de skinny jeans modern werd, hadden wij ‘m ook.” Maar waar veel merken hysterisch trends achterna hollen, presenteert G-Star hooguit een enkele eyecatcher binnen een kalme en herkenbare collectie. Volgens De Rijk is dat niet alleen slim, maar ook gedurfd. “Neem die knalgele jas die afgelopen jaar op de cover van het Dutch Design Yearbook staat. Niets bijzonders zou je zeggen, maar binnen hun collectie is het een opvallend item. Zo’n jas wordt dan een statement. Mode gaat over context. Of iets bijzonder is, hangt af van het moment en de plek waar je het draagt. G-Star maakt slim gebruik van dat soort mechanismen.” Voor winkelier Marcel Grivec in Kerkrade is het een bekend spel. Hoewel de opvallende stukken vaak te artistiek zijn voor zijn klanten, kan hij ze niet missen in zijn winkel: “Ik moet natuurlijk wel laten zien hoe vernieuwend G-Star is. Het is simpel, je moet een clownspak in huis hebben om een grijs kostuum te verkopen.”

S

inds 2007 neemt G-Star deel aan de gerenommeerde New York Fashion Week, toch opmerkelijk voor een Nederlandse ondernemer die ooit zelf de winkels aandeed om broeken te verkopen. Waar de meeste ontwerpers op de New Yorkse catwalks alleen nog maar kunnen dromen van commercieel succes, liep het bij G-Star omgekeerd: eerst de business, toen de mode. Inmiddels lijken de artistieke aspiraties evenredig toe te nemen met het aantal verkooppunten, waarmee het merk – bedoeld of niet – toch trendsettend is. Het bedrijf rekent af met de conventie dat een hoogwaardig en origineel product niet breed in de markt gezet kan worden. Nee, krampachtig afgedwongen exclusiviteit is bij G-Star niet aan de orde. Integendeel. La Fontaine: “Het zou toch geweldig zijn om de ultieme jeans te ontwerpen die dan in elke supermarkt wordt verkocht. Waarom niet?”

www.zuiderlucht.eu

Onder glas

H

et uitgangspunt van het werk van Dick Snijders (Den Bosch, 1948) is het landschap. “Dat is misschien wel het belangrijkste thema”, bevestigt hij per e-mail vanuit Senegal, waar hij het grootste deel van het jaar verblijft. Met hun horizontale opbouw en helder gekleurde vlakken en lijntjes doen zijn schilderijen en tekeningen bovendien onmiskenbaar Nederlands aan. Ook dat beaamt Snijders. Het landelijke Vught van zijn jeugd, de Bommelerwaard en – net buiten Nederland – de weidse Noord-Franse Maasvallei vormen zijn belangrijkste inspiratiebronnen. Toch valt er in zijn schilderijen en tekeningen op het eerste gezicht weinig figuratiefs te bekennen: geen huisjes, boompjes, polders of wolkenluchten. In de verte doen ze denken aan de stippeltjesschilderijen van Jan Wolkers en aan de late, buitengewoon spaarzame landschapsimpressies van Edgar Fernhout van rond 1970. Die worteling in het landschap, kortom, moet tamelijk indirect zijn. Dat is ook zo. In de eerste plaats, laat Snijders weten, werkt hij nauwelijks meer naar de directe waarneming. Ten tweede woont hij, zoals gezegd, in Afrika. Al tijdens zijn studie bouwkunde in Delft en Eindhoven ontdekte hij dat zijn bestemming in de beeldende kunst lag. Na jarenlang tekenles te hebben gegeven, onder meer aan de TU Delft, gaf hij er de brui aan en trok naar Noord-Frankrijk. Zes jaar geleden verhuisde hij naar Senegal. Daar kán hij het Nederlandse landschap niet eens zien. In Senegal begon Snijders ‘onder’ (d.w.z. aan de achterkant van) glas te schilderen, een techniek die bekend is van Kandinsky en andere schilders van Der blaue Reiter, maar ook in Afrika wordt beoefend. “Het probleem is dat je steeds minder ziet wat je doet. Wat je in het begin hebt gedaan is inmiddels grotendeels bedekt met verf”, legt Snijders uit. In dit werk wordt hij gedwongen nog meer te werken vanuit het beeld in zijn hoofd, in feite een derde stap weg van de waarneming. Het aardige is dat je dat nauwelijks kunt zien. De glasschilderingen zijn niet minder landschappelijk dan Snijders’ schilderijen op MDF-paneel. Voorbeelden van beide typen werk hangen deze maand in Galerie Hors Château in Luik. Uiteindelijk gaat het werk van Snijders over licht, vorm en kleur. Of zoals Anneke Brassinga, dichter en groot liefhebber van het werk van Snijders, het vorig jaar zei in de Volkskrant: “Een landschappelijk beeld waarin hij de abstracte beweging zoekt. (…) Een verfmassa die zo gekneed is dat er iets autonooms ontstaat.” Dick (Theo) Snijders. Van 8 april t/m 5 mei in galerie Hors Château, 30 Rue Hors-Château, Luik. www. galeriehorschateau.be en theosnijders.com

april 2011

My Imaginary Lives 8

De eerder in Zuiderlucht verschenen RAM-tekeningen van Rowland Jones zijn verkrijgbaar in de boekhandel en via Matchboox in een met de hand gemaakt luciferboekje. www.matchboox.com. Het oorspronkelijk Engelstalige feuilleton My Imaginary Lives is te vinden op rowlandjones.wordpress.com/my-imaginary-lives-by-rowland-jones/

12

www.zuiderlucht.eu

april 2011

TIME OUT OF MIND 22

siciliaanse herinneringen

Leon Verdonschot en Wido Smeets wisselen van gedachten over ontwikkelingen in de popmuziek. Deze maand over videospelletjes, gitaarhelden, Georg Friedrich Händel. “Slash steekt zijn geld inmiddels in snelle auto’s, een geruststellende gedachte.”

Een gitaar is cool/uncool

Arme sloeber

E

D

B

LEON VERDONSCHOT

WIDO SMEETS

PIETER BEEK

en tijd geleden liep ik binnen bij een Maastrichtse at er historisch gezien schommelingen bestaan vriend. Hij stond wijdbeens in zijn kamer, een gitaarin de interesse voor de gitaar, is mij nooit geworden. achtig apparaat in zijn hand, zijn gezicht gericht naar Integendeel, ik heb de gitaar altijd beschouwd als het tv-scherm. Daarop was een band te zien. Mijn een klassiek popinstrument met een uiterst stabiele vriend speelde de gitarist. Hij soleerde, al was het dan populariteit. Ook in de 21e eeuw identificeren niet op snaren, maar op knopjes. Hij speelde Guitar kinderen zich met de gitaar als icoon van de Hero. popmuziek. Vrijwel al mijn neefjes hebben een gitaar Met dat videospel is het nu per direct afgelopen. in de hoek staan – ik zag ze er echter nog nooit op Sinds 2005 verscheen elk jaar een nieuwe versie van spelen. Voor hen is het geen instrument, maar een Guitar Hero, met nieuwe nummers en artiesten. Niet attribuut. zelden waren dat oude artiesten als ZZ Top, die in Terwijl ik dit stukje tik, beland ik al zappend – het is interviews vertelden dat ze tot hun eigen verbazing ruim na middernacht – op Canvas bij Later with Jools door een nieuwe generatie waren ontdekt via een Holland (waarom is zo’n programma, net als Elvis videospel. Volgens een Amerikaanse keten van Costello’s Spectacle, ondenkbaar op de Nederlandse gitaarwinkels leidde de populaireit tv?) die de gewezen gitaarheld Slash van Guitar Hero ook tot hernieuwde beelden laat zien van van Jimi Hendrix belangstelling voor de gitaar. uit 1969. Alsof hij wilde zeggen: ‘Kijk, Het nieuws leidde de afgelopen weken zó moet het…’ Zelf de gitaar ter hand tot bespiegelingen over het origineel nemen in het programma, daar heeft van het Guitar Hero-personage: de Slash geen zin in. Hij houdt zich guitaarheld. Is het daarmee dan ook tegenwoordig vooral bezig met snelle afgelopen? Hebben Jimi Hendrix, auto’s. Jimmy Page en Eddie van Halen geen Na Slash was een optreden van opvolgers? een enthousiaste Ierse gitaarband Toen ik die bespiegelingen las, genaamd Two Door Cinema Club, Jimi Hendrix realiseerde ik me dat ik weliswaar een waar we nog weinig van zullen horen. paar gitaristen heel hoog heb zitten en Vervolgens kwamen Ruby Turner en al bij de eerste noot herken (David Gilmour, Mark Bryan Ferry voorbij, allebei met band. Hun gitaristen Knopfler, Tom Morello, Little Steven), maar dat ik benutten de beperkte ruimte die ze kregen bekwaam de gitaar misschien nog wel meer ervaar als een om te excelleren – in beide gevallen op een Gibson. podiumattribuut. Specifieker: als een onderdeel van Dit waren geen helden, dit waren muzikanten bij een podiumpresentatie van de zanger/gitarist. wie ik het vermoeden kreeg dat ze hun gitaar niet Je hebt zangers die ik me niet kan voorstellen met beschouwden als attribuut, maar als instrument. Dat een gitaar in hun handen, omdat het hun fysieke show vond ik een geruststellende gedachte. volledig zou veranderen, Iggy Pop, bijvoorbeeld. Liam Gitaarhelden zijn voortgekomen uit de heavy metal Gallagher zei laatst nog in een interview dat hij “liever en aanverwante genres waar de show – meestal mijn eigen stront zou opeten” dan een gitaar zou van de armzaligste soort – belangrijker is dan de omhangen, zo uncool vond hij dat ogen. muziek. Vroeger dacht ik dat gitaristen als Slash Maar er zijn ook zangers die ik alleen maar voor me een act opvoerden, dat het slapstick was. Maar al zie met een gitaar om: van James Hetfield tot Andy gauw begreep ik dat ze serieuze aanstellers zijn. Ze Cairns van Therapy?. Die eerste moest in de jaren beschouwen – net als mijn neefjes, maar dan minder negentig na een ongeluk een tijd optreden zonder onschuldig - het instrument als een attribuut om gitaar om. Klopte niks van. Hetfield zag er ineens aandacht te trekken. onbeholpen uit, en een onbeholpen rockster is geen Jimi Hendrix, zo begreep ik van Jools Holland, rockster. Alleen daarom al zullen er altijd gitaarhelden woonde in Londen op hetzelfde adres als ruim twee blijven, zoals er altijd rokers zullen blijven bestaan: eeuwen eerder Georg Friedrich Händel, die hij zeer sommige mensen hebben iets in hun handen nodig om bewonderde. Zo ver heeft Slash het nooit laten komen. er cool uit te zien. Die steekt zijn geld in snelle auto’s, bij voorkeur Overigens, maar daar las ik vrijwel niets over: DJ Hero Aston Martins, en ook dit vond ik een geruststellende houdt ook op te bestaan. gedachte.

13

www.zuiderlucht.eu

eeld 1, maart 2009 De Siciliaanse winter was onaangenaam dit jaar, maar het is nu alweer een hele tijd bijna zomers. Weinig wind, veel zon en een graad of 25. Ik zit in een luie stoel onder de grote pergola bij ons huis. De sinaasappelbomen hebben hun vruchten afgeschud, de citroenbomen beginnen opnieuw uit te lopen, de amandelbomen zijn alweer een tijdje uitgebloeid, de druiven hebben al volop nieuwe scheuten, de mimosabomen staan zo vol met bloemen dat de takken tot op de grond reiken, de manshoge geraniums staan vol knoppen. Alles ziet er nog mals groen uit. Vreemd dat hier over een paar weken geen grasspriet meer te zien zal zijn door de droogte. Ook onze twee honden hebben de voorjaarskolder in het hoofd: ze doen net of ze ruzie hebben en jagen als gekken achter elkaar aan, struikelend over stenen en knoestige boomstronken. En ik? Ik kijk uit over het grote terrein om ons huis en geniet van de stilte. In de verte zie ik de zee, waar ik binnenkort weer in zal zwemmen. Met een glas witte wijn in de ene en een sigaret in de andere hand denk ik ook heel even aan al die mensen in Nederland, die gebukt gaan onder de striemende regen en snakken naar een beetje voorjaarswarmte. Ik concludeer dat het goed toeven is op Sicilië. Beeld 2, maart 2011 Ik zit achter mijn laptop in Maastricht dit verhaal te schrijven en kijk naar buiten. De vroege winter zit nog in mijn botten. Ik wil iets aardigs over Nederland schrijven, maar wanneer ik de striemende regen zie, vergaat me de zin. Toch maar proberen. Achter ons huis hebben we een tuintje van ongeveer zes bij vijf meter. Het is eigenlijk onvoorstelbaar wat een mens daarin toch nog allemaal kwijt kan. Zoals: een houten tafel met zes stoelen (die nu al de hele winter buiten staan en dus binnenkort waarschijnlijk vervangen moeten worden), twee leiplatanen, die ik verleden jaar heb laten planten, maar waar nu nog geen enkel blad aan zit, twee oleanderstruikjes in potten, die ik ondanks waarschuwingen van deskundigen heb laten overwinteren (en dat is te zien, want in plaats van donkergroen zijn de bladeren grauw en gelig, dus daar moet ik ook weer nieuwe voor gaan kopen). In de zomer is er dan nog plaats voor een rond badje van drie meter in doorsnede, waarop het heerlijk drijven is als de zon en de temperaturen het tenminste toelaten. Dan gaan de deuren open, dan komt ook hier de fles wijn op tafel en dan denk ik wel eens aan die arme sloebers op Sicilië, die gebukt gaan onder die alles verzengende hitte. Het leven is hier zo slecht nog niet. Maar als ik mocht kiezen…

april 2011

Niets is standaard

Erotiserend

Hij bleef niet onopgemerkt. Schrijver Anton Dautzenberg heeft een groot talent om aandacht te generen voor zijn werk en zijn persoon. Deze maand verschijnt, als opvolger van de veelbesproken en geprezen bundel Vogels met zwarte poten kun je niet vreten, zijn eerste roman: Samaritaan. “Het leven is geen poëzie jongen.” door Paul van der Steen

A

chteraf lijkt het marketing van de briljantste soort. Die gewichtig aandoende schrijversnaam met de initialen aan het begin. Die waanzinnige titel. Het niet alledaagse uiterlijk van de bundel: een cover met het silhouet van twee zwarte handzagen op een witte achtergrond - genomineerd voor het beste boekomslag van 2010. Wie zich A.H.J. Dautzenberg noemt, kan met gezag als buitenlandcommentator de toestand in de wereld gaan bespreken, als merknaam voor een schrijver bekt het niet geweldig. Een vlag als Vogels met zwarte poten kun je niet vreten doet hoogst puberaal proza vermoeden. Gestileerd gereedschap verwacht je op een klusboek van VT Wonen of RTL’s Eigen Huis & Tuin, niet op het omslag van een literair boek. Trouwens: hoe suïcidaal is een schrijver die debuteert met iets onverkoopbaars als een verhalenbundel? Nee, hier is geen sprake van de shock and awecampagnes waarmee de kleine uitgeverij Vassallucci rond de eeuwwisseling de literaire wereld voorgoed veranderde en de lezers Lulu Wang en Heleen van Royen door de strot duwden, ook al waren hun pennenvruchten volgens veel critici nauwelijks te pruimen. Hier is de trukendoos opengedaan waarmee het boekenbedrijf sindsdien de consument bespeelt. Het succes van A.H.J. Dautzenberg (Heerlen 1967) en meer nog de buzz over de belofte die hij zou zijn, hebben iets ongrijpbaars. Kennelijk was de schrijver de juiste man op de juiste plaats op de juiste tijd. Misschien had de kritiek even tabak van al die debutanten en gearriveerde schrijvers die zich autobio graven op dorsvloeren vol confetti of op bedden met violen. Geheel in lijn met het oude Monty Python-motto ’and now for something completely different..’. ‘Het leven is geen poëzie, jongen. Je probeert aan het leven betekenissen toe te kennen, die er helemaal niet zijn. Probeer de werkelijkheid te accepteren zoals die is, dan doe je het goed.’ (Uit: ‘Wedgework III’, in: Vogels met zwarte poten kun je niet vreten)

A.H.J. (Anton) Dautzenberg

14

www.zuiderlucht.eu

Dautzenbergs stijl is rauw. Lezers met een zwakke maag kunnen Vogels met zwarte poten beter mijden. De schrijver stelt het leven inderdaad verre van poëtisch voor. Tegelijkertijd is hij de laatste die de

april 2011

bij Circus Dautzenberg ‘Absurdisme in het Nederlands taalgebied schijnt niet mogelijk te zijn zonder smurfen.’ ‘De stap van het abstracte denken naar het wilde denken is niet zo groot.’ (Uit: ‘Het wilde denken’, in: Vogels met zwarte poten kun je niet vreten)

werkelijkheid accepteert zoals die is. Integendeel, Dautzenberg speelt voortdurend met de vage grens tussen waarheid en verdichting, tussen realisme en surrealisme. Niet alleen in zijn boeken, maar ook bij de positionering van zichzelf als schrijver. Wat gemeend is en wat gespeeld, blijft meestal vaag. Dautzenberg stelt het publiek voor Reviaanse raadselachtigheid. Zijn optreden doet ook sterk aan dat van Arnon Grunberg denken, die ook bij voortduring mensen in vertwijfeling achterlaat. Voor de VPRO-gids zou Dautzenberg Grunberg zelfs geïnterviewd hebben en daarbij met veel liefde een van diens mee-eters hebben uitgeknepen. Opnieuw: wat is waar? Helemaal niets dus. In dezelfde reeks moest een pukkel van Opzij-oprichter Cisca Dresselhuys eraan geloven, terwijl hij ook uitweidde over haar ‘jetsers’. Toch was de verbazing over zoveel fabuleren groot en kwam de VPRO-gids zelfs met een rectificatie. De Magere Heinsmurf op mijn bureau kijkt mij grimmig aan. De zwarte cape, donkere wenkbrauwen en zeis contrasteren met het blauw. (Uit: ‘Staal’, in: Vogels met zwarte poten kun je niet vreten) Absurdisme in het Nederlands taalgebied schijnt niet mogelijk te zijn zonder smurfen. Ook de ik-figuur in Dimitri Verhulsts De helaasheid der dingen schaft een blauwe dwerg aan (in zijn geval een met ‘een grote Duitse bierkroes in zijn hand’). Het werk van de tekenaar Gummbah is vergeven van de ontspoorde, rondneukende smurfen. Ook Gummbah resideert overigens in Tilburg, waar Dautzenberg na zijn Limburgse jaren neerstreek. In de wat troosteloze Brabantse stad tiert het absurdisme welig. Een tijdschrift als De Bedenkelijk Kijkende Grondeekhoorn kwam daar van de grond. Net als een festival voor absurdisten. In Tilburg gebeurt het. Dautzenberg resideert in Tilburg-Noord, troosteloosheid in het kwadraat. Mogelijk ook nog vruchtbaarder grond voor absurdisme. Hij was actief in de Tilburgse absurdisten-scene onder het pseudoniem Troy Titane en manifesteerde zich als schrijver, tekenaar en niet alledaags performer. In Vogels met zwarte poten komen de nodige absurdistische clichés voorbij. Naast de smurf ook de onontkoombare vuiligheid (alle soorten lichaamssappen komen wel zo’n beetje aan bod), misvormingen en ongemakkelijke seks met een jong meisje, ’s lands bekendste heilsoldate en ‘terminale temeiers’. Dautzenberg schroomt ook hier niet om leentjebuur te spelen bij Gerard Reve. Over een lange vrouw met een zwevende tred schrijft de auteur: ‘Overdreven en aanstellerig vinden sommigen – hoogst erotiserend als u het mij vraagt. Dat doet u weliswaar niet, wat ik kan waarderen, ik hou van

15

gepaste afstand, maar het moet toch gezegd worden.’ Van Oekeliaanse omhaal van woorden die zo uit de pen van Wim T. Schippers had kunnen vloeien. Natuurlijk, zijn vader oefent! Hij is dus nog altijd lid van het harmonieorkest. Wat heeft die jongen een hekel aan dat dorpse gedoe. Kleinburgerlijk getrompetter in een soepkom. Bah! Vooral de uniformen vindt hij verschrikkelijk. De protserige kwastjes op de schouders. En de petten! Het merendeel van de leden heeft de oorlog bewust meegemaakt. En dan toch geüniformeerd door de straten marcheren met de kin omhoog. Hij begrijpt ze niet. (Uit: ‘Glückauf!’ in: Vogels met zwarte poten kun je niet vreten)

Het merk Dautzenberg is misschien niet het resultaat van een uitgekiend marketingplan van de verkoopafdeling van uitgeverij Contact, zelf kent hij wel het klappen van de zweep. De schrijver studeerde economie en voorziet ook in zijn onderhoud door het vervullen van commerciële (schrijf)opdrachten voor bedrijven. Verkopen, ook het verkopen van zichzelf, moet een beetje tweede natuur zijn. Op de een of andere manier is Dautzenberg in korte tijd uitgegroeid tot een van de lievelingetjes van de literaire critici. Vogels met zwarte poten werd – opmerkelijk voor een verhalenbundel en een debuut - vrijwel overal besproken. De voor deze maand aangekondigde roman Samaritaan staat al ver voor verschijnen volop in de schijnwerpers. Alleen al in NRC Handelsblad regende het prominente vooraankondigingen: een plekje in een select rijtje van boeken om naar uit te kijken. Een halve pagina interview in het kader van een serie De krant in 2011. Samaritaan is net als Vogels met zwarte poten weinig standaard: geïnspireerd door De goddelijke komedie van Dante Alighieri, louter dialogen en met de donatie van een nier als onderwerp. Alleen al de raadselachtigheid rondom dat laatste thema (autobiografisch of verdichting?) staat garant voor nieuwe publiciteit. Circus Dautzenberg lijkt rijp voor de talkshows.

Plots staat de jongen in het hierboven genoemde verhaal oog in oog met een mijnwerker. ‘Een lantaarn op zijn hoofd. Een mijnlamp in de ene hand, een houweel in de andere.’ In de bundel van Dautzenberg, 43 jaar geleden geboren in Heerlen en opgegroeid in Schaesberg, zijn meer verwijzingen naar Limburg te vinden. Zo dient bij één verhaal een wedstrijd van Ajax tegen Roda JC als decor. Nog zo’n overblijfsel van een jeugd in de Oostelijke Mijnstreek: achterin Vogels met zwarte poten noemt de auteur naast Albert Camus, W.F. Hermans, Edgar Allan Poe en Bret Easton Ellis ook Katja Ebstein als een van zijn inspiratoren. De roodharige Schlagerzangeres fascineerde de schrijver al jong, naar zijn zeggen vanwege haar “stoute bips en spitse tietjes”. Haar lied Theater, Himmel und Hölle zugleich figureert in een van Dautzenbergs verhalen.

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Scène uit de griekse film Attenberg te zien tijdens het Made in Europe Film Festival.

16

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Europese film is een eretitel

Pudding

Je hebt westerns, romantische komedies en Europese films. Maar wat zijn dat eigenlijk, Europese films? Is dat een genre of een geuzennaam? “Het sociale engagement is misschien wel de grootste gemene deler van de Europese film van dit moment.” door Dana Linssen

V

roeger, en dan hebben we het over de jaren tachtig, was het een belediging. Europudding zeiden ze. Films die met een beetje geld uit het ene Europese land hier en het andere Europese land daar waren gemaakt. Met een Duitse cameraman en een Franse ster die Engels sprak tegen zijn Deense tegenspeelster, terwijl de plot hen dwars door de Ardennen voerde die op onverklaarbare wijze in de Italiaanse Alpen bleken uit te komen. Waar de regisseur vandaan kwam wist niemand. Zo lang iedere nationale variant op het Filmfonds maar waar kreeg voor z’n zuur geïnvesteerde centen. Tegenwoordig is de Europese film een eretitel. Het is een zelfbewuste term die tegenwicht biedt tegen de Amerikaanse hegemonie in de bioscopen, die daarmee authentieke, regionale filmculturen dreigt te verdrukken. Natuurlijk is de werkelijkheid weerbarstiger, zoals ook de programmering van het zesde Made in Europe Film Festival bewijst: een staalkaart van het beste wat er het afgelopen jaar in Europa is gemaakt. Er bestaan fantastische Europese films, maar bestaat

er ook zoiets als een Europese film? Nee, de Europese film is geen genre. Het is niet zoiets als een western waarin aan het einde altijd een cowboy naar de horizon rijdt. Of een romantische komedie waarin we alleen maar zitten te wachten tot hij en zij elkaar krijgen. Of een oorlogsfilm waarin er nu eenmaal iemand moet winnen. In Europa worden westerns gemaakt (al komen er geen cowboys in voor, maar des te meer ontheemde zielen in een moreel niemandsland), én romantische komedies, én oorlogsfilms (al gaan de oorlogen die in Europa gewonnen moeten worden niet met heroïsch vlaggengewapper en wapengekletter gepaard, de vijanden zijn hier honger en armoede, vreemdelingenhaat en intolerantie). Bovendien is de ene Europese film de andere niet. Elk land kent zijn binnenlandse productie voor de nationale markt: boekverfilmingen, spin offs van populaire televisieseries, komedies voor jongeren. Je hoeft de Nederlandse jaaroogst maar te bekijken om te concluderen dat het merendeel van deze films helemaal niet de ambitie heeft om Europees te zijn.

Made in Europe Filmprijs voor Hafsia Herzi De centrale festivalgast van het Made in Europe Film Festival 2011 is de Franse actrice Hafsia Herzi (1987). Ze krijgt op de openingsdag 5 april in Lumiére Cinema in Maastricht de eerste Made in Europe Film Award ter waarde van 6.000 euro voor haar bijdrage aan de Europese filmcultuur. Herzi brak internationaal door met haar speelfilmdebuut in La Graine et la mulet, waarin ze de meest memorabele buikdansscène uit de filmgeschiedenis speelde. Herzi was autodidact maar bleek een zeldzaam natuurtalent. Op het filmfestival in Venetië kreeg ze de Marcello Mastroianni Award voor de beste jonge actrice. In Cannes won ze een César (d e ‘Franse Oscar’) als meestbelovende actrice. Herzi werd in Frankrijk geboren als dochter van een Tunesische vader en een Algerijnse moeder. Haar leven is in veel opzichten representatief voor dat van veel tweede- en derdegeneratie allochtonen in Europa, die als vreemdeling worden gezien in zowel hun geboorteland als het land van hun (groot)ouders. Als actrice wordt Hafsia Herzi gezien als een symbool voor het nieuwe Frankrijk: een land waar etnische groeperingen naast in plaats van tegenover elkaar wonen en leven. Hafsia Herzi

17

www.zuiderlucht.eu

Zodra er maar een paar honderdduizend bezoekers op af komen en De Wereld Draait Door er aandacht aan besteedt is iedereen al tevreden. Maar die voortbrengselen van de filmindustrie, die nodig zijn om het productievolume op peil te houden, zorgen ervoor dat er voldoende kritische massa is om het mogelijk te maken dat er ook films worden gemaakt die boven hun eigen grenzen en beperkingen uit kunnen stijgen en ook een internationaal publiek aanspreken. Want ja, de Europese film bestaat. De Deense productie In a Better World werd genomineerd voor een Amerikaanse Oscar en is nu in Maastricht tijdens het Made in Europe-festival te zien. Het Griekse Attenberg ging vorig jaar in Cannes in première. De, let u even op, Bosnisch-Frans-EngelsDuits-Sloveens-Belgisch-Servische coproductie Cirkus Columbia was een van de publiekslievelingen op het Filmfestival Rotterdam, eerder dit jaar. En hoewel het laatste voorbeeld anders doet vermoeden, zeker niet alleen als een economische entiteit. Maar voor de rekenmeesters onder u: de Europudding van weleer heeft plaatsgemaakt voor keurig gereglementeerde internationale samenwerkingsverbanden, gebaseerd op expertiseen talentontwikkeling, de garantie van een ruime, internationale blik en wederkerigheid. Landen die veel internationaal coproduceren, zoals Frankrijk, en Nederland ook steeds meer, krijgen daar een internationalisering, en uiteindelijk vergroting van hun afzetmarkt voor terug. Maar daar gaat het natuurlijk helemaal niet om. Al sinds de film sinds de uitvinding ervan ruim honderd jaar geleden tussen de twee uitersten van kunst en commercie gevangen zit, lijkt het wel alsof altijd eerst gewaarborgd moet zijn dat het financiële praatje is afgedekt, voordat we het mogen hebben over waar het echt over gaat. Namelijk de kunstzinnige en culturele waarde ervan. En zodra we het daarover hebben, dan is de Europese film opeens wel een entiteit, een eretitel, een geuzennaam. Misschien moeten we net als de vrouwelijke hoofdpersoon Marina uit Attenberg, die om de mensen om haar heen te begrijpen, besluit om ze te observeren à la natuurdocumentairemaker Sir David Attenborough, de Europese film maar eens fenomenologisch benaderen. Want dan zijn er een >>

april 2011

Podium

Zie ook Agenda en www.zuiderlucht.eu

Heerlen PARKSTAD LIMBURG THEATERS presenteert deze maand o.a.

Genk C-MINE cultuurcentrum Genk Zo 3 apr t/m do 19 mei | expo | Ado Hamelryck Di 5 t/m za 9 apr | film | MADE IN EUROPE FILMFESTIVAL | www.madeineurope.nu Ma 6 apr | dans | Peeping Tom - 32 Rue Vandenbranden | 20.15u Di 8 apr | muziek | Zefiro Torna - Oh, Monde Aveugle | 20.15u Do 9 apr | theater | Antigone - Baal | 20.15u Vr 15 apr | theater | Olla Podrida – theater door jongeren uit Limburg | 20.15u Za 21 apr | muziek | Graindelavoix – Muntangna Nera | 20.15u Zo 21 apr | comedy | Comedy Café met Begijn Le Bleu | 20.15u Ma 26 apr | concert | Hooverphonic – uitverkocht | 20.15u Di 27 apr | theater | Lazarus – Zo Goed Als | 20.15u (laatste tickets!) Wo 28 apr | concert | Eve Beuvens Trio/ Mathilde Renault Trio - Jazzlabladies | 20.15u Nieuw adres: C-mine 10 – Genk. Volledig programma op www.cultuurcentrumgenk.be, tickets [email protected] - +32 89 65 44 80/90

Do 7 apr | dans | Nanine Linning & Dansgezelschap Theater Osnabrück – Synthetic Twin | 20u | Theater Heerlen Zo 10 apr | klassiek | Nederlands Philharmonisch Orkest o.l.v. Yakov Kreizberg | 15u |Theater Heerlen Do 21 apr | toneel | Noord Nederlands Toneel – Medea / Euripides | 20u | Theater Kerkrade Do 28 apr | muziek | Staff Benda Bilili | 20.30u | Theater Heerlen Kijk voor het volledige theaterprogramma op www.parkstadlimburgtheaters.nl

ROYAL THEATERS HEERLEN

deze maand o.a. Di 5 apr | LIVE opera | Anna Bolena | Stationsplein 3-5, Heerlen |19.00u Di 5 apr | RECORDED opera | Aida | Stationsplein 3-5, Heerlen | 14.15u Wo 13 apr | Ladies Night: Just go with it | Hapjes, drankjes, stands en een leuke film. Reserveren verplicht! | Stationsplein 3-5, Heerlen | 19.15u Di 19 apr | LIVE opera | Cavalleria Rusticana/Pagliacci | Stationsplein 3-5, Heerlen | 20.00u Kijk voor meer informatie, het programma en om te reserveren op www.royaltheaters.nl of bel 045-5714200

Sittard HET LAAGLAND jeugdtheater

Maastricht CENTRE CERAMIQUE highlights Zo 3 apr | concert | Claudia y Manito: Zuid-Amerikaanse harp- en warme gitaarklanken Za 9 apr | boekstart activiteit | Babydans - Aai, wiebel, klap: wielewielestap Zo 17 apr | Maastrichts dictee | Groet Mestreechs Dictee 2011 Zo 17 apr | lezing | zondag van de filosofie - Echte vrienden? T/m za 23 apr | fototentoonstelling | Oeverlangen aan de Maas van John Lambrichts Gratis naar het Natuurhistorisch Museum Maastricht! Meer info: www.centreceramique.nl

HET HUIS VAN BOURGONDIË productiehuis voor theater en performance Vr 1 en za 2 apr | theater | Polaroids | Snel, geestig en rauw portret over de eeuwige strijd tussen generaties | 20.30u Wo 13 t/m za 16 apr | theater | Donker | Beeldende voorstelling over het zwarte gat | 20.30u Di 19 t/m za 23 apr | theater | When the shit hits the fan | Humoristische, kitscherige vechtvoorstelling met veel spektakel en genot | 20.30u di 26 t/m vr 29 | theater | Het Eenzame Westen | Donkere satire over de geïsoleerde mens | 20.30u Hoogfrankrijk 27, Maastricht | 043 321 99 60 | www.huisvanbourgondie.nl

Vr 1 apr | theater | ‘Het Oneindige Verhaal’ (7+) (allerlaatste voorstelling!) | Stadsschouwburg Sittard-Geleen |19u Do 14 t/m 16 apr | theater | ‘Kiemkracht’ van NLP - de jongerentheatergroep van Het Laagland | Het Laaglandtheater | 20u Ma 25 apr (2e Paasdag) | theater | ‘Halewijn’ (8+) van het Muziek Theater Collectief | Het Laaglandtheater | 14.30u Kaarten voor Het ‘Oneindige Verhaal’ en ‘Halewijn’ te koop bij Uitbalie van Stadsschouwburg of www.uitbalie.nl/jeugd. Jeugdtheater Het Laagland – Engelenkampstraat 25 – Sittard – www.hetlaagland.nl

Tongeren de VELINX Zo 3 apr | familie | BRONKS & Braakland/ZheBilding – Klopterop (5+) |15.00u Vr 8 apr | muziek | Boudewijn & Marcel de Groot – Waar Gebeurd | 20.30u Za 9 apr | theater | Theater Zuidpool – OPUSXX | 20.30u Wo 13 apr | familie | fABULEUS & Tuning People – Tape voor kleuters (4+) |15u Za 16 apr | rock | Metaal Paaskabaal III met Hail Of Bullets, Izegrim, Necrosis, Diablo Blvd (ft. Alex Agnew) & Bliksem | 19u (deuren) Wo 20 apr | familie | Padarijs – OLLA PODRIDA (9+) | 15u Do 28 apr | theater | Theatergroep Max – Het geheven vingertje (12+) | 20.30u dijk 111 bus 2, 3700 Tongeren, België. Meer info: www.develinx.be

Venlo

KUMULUS Zo 3 apr | muziek | Basklarinet Concert met Harry Sparnaay | St. Maartenspoort 2, Maastricht Za 9 apr | muziek | Bezoek aan Music Award Maastricht | Kunstverkennen in de Euregio Zo 10 apr | dans | Presentatie Streetdance/Breakdance | Theater Kumulus | Om 12u, 14u en 16u T/m Vr 29 apr | beeldende kunst | Expo Bauhaus en Beeldende kunsten | Herbenusstraat 89, Maastricht www.kumulus.nl

LUMIERE highlights Di 5 t/m zo 10 apr | film | Made In Europe Film Festival | Hèt filmfestival van de Euregio! Vanaf do 7 apr | film | In a Better World | Nieuwste van Susanne Bier, Oscar beste buitenlandse film Vanaf do 14 apr | film | Somewhere | Eindelijk een nieuwe Sofia Coppola Vr 15 apr | film | Joseph Strick: Ulysses | Het ‘onverfilmbare’ meesterwerk van James Joyce Za 16 apr | film | Joseph Strick: Tropic of Cancer | Henry Miller’s schandaal-epos Zo 17 apr | film | Joseph Strick: A Portrait of the Artist as a Young Man | Oscar Wilde-verfilming Kijk voor het volledige programma op www.lumiere.nl

18

PERRON 55 april 2011 Vr 1 apr | Psychedelische Rock | DeWolff | 21u | €12 Za 2 apr | Rock | Go Back To The Zoo | 21u | €10 Wo 6 apr | Metal | Buzzoven | 20.30u | €10 Vr 8 apr | Jazz | Ruben Hein | 21u | €12,50 Za 9 apr | Techno | Bovenzaal:100%55 Funkstille Invites Nakadia | 22.30u | €8 Vr 15 apr | Pop/Rock | A Silent Express | 21u | €8 Za 16 apr | Folk ‘n Roll | The Tunes | 21u | €9 Zo 17 apr | Americana | Kimmie Rhodes | 20.30u | €12 Do 21 apr | Metal | Epica | Locatie: Venlonazaal | 21.30u | €15 Vr 22 apr | Gevarieerd | Bovenzaal: Club 3VOOR12 Limburg | 20.30u |Gratis Za 23 apr | Techno | 100%55 Turn Up The Rebelbass | 22.30u | €8 Ma 25 apr | Metal | Malevolent Creation | 20u | €10 Za 30 apr | Rock ‘n Roll | Queensday Festival | 13u | €6 www.perron55.nl

PIUM & The Men from U.N.C.L.E. Vr 15 t/m 17 en 22 t/m 25 apr | dans | 4 feet I 18 inches | modern dansgezelschap met livemuziek | premièrevoorstelling | choreografie Grace Bellel | locatievoorstelling in de voormalige Raad van Arbeid | deuren open 20u, aanvang 20.30u | Nassaustraat 36, 5911 BV Venlo | kaarten € 14,50 - verkrijgbaar via www.perron55.nl of www.pium.nl en bij Sounds, Parade 66, 5911 CE Venlo Meer info via www.pium.nl of T: 077-3266530

www.zuiderlucht.eu

april 2011

‘Nederlandse films hebben de ambitie niet om Europees te zijn.’

Scène uit Made in Dagenham.

hoop overeenkomsten die de moeite waard zijn om op te merken. Net zoals deze 23-jarige Marina de wereld om haar heen bestudeert om te kijken hoe ze zich het beste als volwassene kan gedragen, zo zijn er na het bekijken van het programma van het Made in Europe Film Festival ook een aantal belangrijke conclusies over de Europese film te trekken. Europese films worden voor relatief weinig geld gemaakt. Daarom zijn Europese makers, op een enkele oude meester na, ook vaak jonge makers. En als ze niet jong zijn, dan zijn ze in elk geval jong van hart: de film gaat altijd voor de vaste lasten. Dat van dat weinig geld zie je er meestal niet aan af, omdat de makers daar allerlei inventieve oplossingen voor hebben verzonnen, die er meestal uit bestaan dat ze geen helikoptershots, geen explosies en geen sneeuwbuien op een zomerse set gebruiken. Ze gaan buitengewoon zuinig, of beter gezegd efficiënt met hun middelen om. Ze vinden de poëzie in de wereld om hen heen. Wat dat betreft hebben ze wel iets gemeen met de filosofische fenomenologen die stelden dat de rationalistische onttovering van de wereld tot gevolg heeft gehad dat we niet meer goed kunnen kijken naar de wereld zoals die voor ons ligt. Europese films leren ons daar weer naar kijken. En dat heeft verstrekkender gevolgen dan je zo op het eerste gezicht zou zeggen, want dat betekent dat we uit films heel veel kunnen leren over de werelden die erin worden geportretteerd. De Romeinse circusfamilie uit La pivellina kan zomaar opeens op een veldje in Weert zijn neergestreken. Het verhaal van Tania en Ivan uit vluchtelingendrama Illégal is ook herkenbaar voor de bewoners van Asielzoekerscentrum Heerlen. Het sociale protest in Made in Dagenham zal de

19

kleinkinderen van de Limburgse mijnwerkers vast niet onbekend voorkomen. En de criminelen uit Rundskop komen toevallig al uit Limburg. Films kortom brengen het verre nabij.

E

n de Europese film zoals die successen viert op de grote en kleinere internationale festivals schildert in die nabijheid een mentaliteit. Soms voelen we ons letterlijk nabij aan de personages en verhalen die we zien, kunnen we ons er makkelijk mee identificeren. Soms gaat het meer om een emotionele nabijheid; we zijn dan wel niet Grieks, maar voelen ons ook zo. Of een verstandelijke nabijheid; we zijn dan wel niet Grieks, maar kunnen ons best voorstellen waarom Marina in Attenberg de wereld om haar heen ziet zoals ze die ziet. Misschien moeten we om dat te begrijpen de fenomenologische filosoof (en criticus) Emmanuel Levinas nog eens lezen, die de Westerse filosofische traditie bekritiseerde om het gebrek aan ruimte dat er daarin voor de Ander was. En alleen in de ogen van de ander, zo leren we immers uit de filmgeschiedenis, kunnen we onszelf herkennen. Dat sociale engagement is misschien nog wel de grootste gemene deler van de Europese film van dit moment. Zoals ook de selectie van het Made in Europe Film Festival weer eens aantoont spreekt uit de beste Europese films een zekere urgentie. Het zijn verhalen van makers die geven om de wereld om ze heen. Ze stellen zich er vragen bij. Die soms heel verwarrend kunnen zijn, zoals in Koen Mortiers explosieve (dan tenminste toch een Europese film met een paar

www.zuiderlucht.eu

explosies in het programma) 22 mei, een film die openstaat voor de vraag wat er in het hoofd van een zelfmoordterrorist omgaat. De film balt de levens van een aantal personages samen in die ene split second tussen leven en dood, en laat ze daar zichzelf en de anderen ter verantwoording roepen. Zijn wij verantwoordelijk voor elkaar, vraagt de film. Dragen wij schuld aan andermans daden, werpt hij op. Het zijn gedurfde kwesties in een wereld waarin men het liefst de schuld voor al het eigen onvermogen bij de ander wil leggen. Om te begrijpen wat Europa is, vertel ik graag het volgende waargebeurde verhaal. Een aantal jaar geleden was ik op uitnodiging van het Catalaanse culturele instituut in Barcelona met een groep filmjournalisten uit diverse Europese landen. We waren daar verzameld om ieder vanuit onze eigen tradities en ervaringen in gesprek te gaan met een aantal Catalaanse filmmakers. Iedereen leerde vooral heel veel over zijn eigen kijkgewoonten, -vooroordelen en –conventies. Op de laatste dag was er tijd ingeruimd voor een toeristisch uitje en maakten we een wandeling door het Parc Güell om de vele fonteinen van Gaudí te bekijken. Het duurde niet lang of iedereen was elkaar kwijt. De journalisten uit de noordelijke landen, moesten steeds op elke straathoek op de anderen wachten. Bezweet. Maar ze gaven niet op en liepen dapper door met gezwinde pas. Degenen uit de zuidelijke landen slenterden rustig en gestaag op hun doel af. Nu eens hier stilstaand om een zin met brede armgebaren te onderstrepen, dan weer daar om op een toevalligheid te wijzen waar het oog toevallig op viel. Natuurlijk kwamen we uiteindelijk allemaal boven en hadden we allemaal hetzelfde magnifieke uitzicht over de stad. En toen we ons omdraaiden om de fonteinen van Gaudi te bewonderen, zagen we wat iedereen natuurlijk al lang wist: dat ze bestonden uit de meest duizelingwekkend caleidoscopische mozaïeken. Dana Linssen is filmjournalist. Voor Zuiderlucht bekeek ze alvast de films die tijdens het Made in Europe Film Festival (van 5/4 t/m 10/4) te zien zijn. www.madeineurope.nl

april 2011

kunstenkwartier maastricht D

e econoom Schumpeter schreef het al: op ruïnes kunnen de mooiste bloemen bloeien. Zo heeft Maastricht op de restanten van het nooit op gang gekomen stadsvernieuwingsprogramma Belvédère een laagje compost aangebracht die de stad een Europese noviteit moet opleveren: een Engelstalige kunstopleiding waar muziek, theater en beeldende kunst in één pakket worden aangeboden. Deze i-Arts opleiding – de i staat voor het tongbrekende interdisciplinary – gaat 1 september volgend jaar van start en zal uiteindelijk 500 (internationale) studenten tellen. In vier jaar kunnen studenten eerst als bachelor, en dan als master afstuderen. Als het allemaal gaat lukken – in de business case gaapt onder de streep nog

20

een tekort van vele miljoenen euro’s - gaat het mes van wel vijf kanten snijden. Allereerst is er de stedenbouwkundige injectie die het zieltogende Belvédère weer tot leven moet wekken. Het hart daarvan wordt gevormd door het monumentale, maar snel verkrottende Eiffelgebouw waar Sphinx tot enkele jaren geleden zijn sanitairproducten maakte. In het noordelijk deel van ‘de Eiffel’ en een aantal omringende gebouwen komt niet alleen die i Arts-opleiding te zitten, maar ook bestaande kunstopleidingen in Maastricht zoals conservatorium, kunstacademie, toneelacademie en de academie van bouwkunst. Deze clustering moet een impuls opleveren voor de leefbaarheid van een stadsdeel dat nu nog wordt beheerst door winderige sloopterreinen.

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Artist’s Impressions door Jo Coenen & Co Architects.

Ook de opleidingen zelf moeten profiteren van deze bundeling van krachten. In het bedrijfsleven spreekt men dan van synergie: 1 + 1 is 3. Zo simpel is het in de praktijk meestal niet, maar de kunstopleidingen zien een kans om zich te ontworstelen aan de verstikkende deken die Hogeschool Zuyd heet: een onderwijsmoloch waarbinnen de respectieve opleidingen zich weinig kunnen profileren. Dan zijn er nog stad en regio die – volgens de blauwdruk – zullen profiteren. Hoe beter de opleidingen in een stad, hoe beter het vestigingsklimaat voor mensen en bedrijven. En, niet als laatsten, zijn er de studenten die een hoogwaardiger opleiding gaan genieten. Het Quartier des Arts-concept wil de stad een nieuwe dynamiek geven waardoor het beter lukt om “een substantieel deel van de studenten na hun opleiding in Limburg en deze euregio te behouden”, aldus de plannenmakers bij stad en provincie. Dat onderdeel van het plan – het vasthouden van afgestudeerden - klinkt bekend. Ook de Jan van Eyck Academie, een post-hbo opleiding, werd in 1948 opgericht om (kunst)studenten voor stad en regio te behouden. Teveel

21

kunststudenten trokken naar Amsterdam of Antwerpen, om niet meer terug te keren. Bekendste exponent: de Amsterdamse Limburgers, met onder anderen Ger Lataster en Pieter Defesche. Ironisch genoeg zit de Jan van Eyck Academie – in tegenstelling tot wat we eerder meldden – níet in het Quartier des Arts-plan. Volgens directeur Koen Brams is hij nooit benaderd om mee te doen. Daarnaast voelt de academie zich uitstekend thuis op de huidige locatie, een door architect Frits Peutz ontworpen gebouw dat binnenkort wordt gerenoveerd. Brams: “De Jan van Eyck is een autonome stichting, met een eigen roeping, in een fantastisch gebouw. Dat willen we zo houden.” WIDO SMEETS De film Quartier des Arts: Verkenning van een internationale ambitie in Maastricht door Van Even & Van Even is te zien op www.limburg.nl

www.zuiderlucht.eu

april 2011

glÜck 25 februari t/m 6 mei 2011 een serie schilderijen van fons haagmans naar aanleiding van de aankoop van het vierluik ols in 2010.

gouvernement aan de maas, limburglaan 10, maastricht open: werkdagen 9-18 uur

045-571 66 07 / WWW.PARKSTADLIMBURGTHEATERS.NL

m u s e u m h e t d o m e i n s i t ta r d

LM heeft een groot aantal werken in stock van o.a.

Arie Berkulin Pieter Defesche Theo Kuijpers Lei Molin Ger Lataster Toon Teeken

moderne kunst

Live & Die Like a Lion?, 2002; oliekrijt op Bristol; collectie Anthony en Judith Seraphin, Seraphin Gallery, pa © Estate of Leon Golub/Licensed by vaga, New York, ny

Leon Golub Live & Die Like a Lion? 22.01.11 •25.04.11 Lezing door Jon Bird op zondag 10 april om 14.00 uur

Hans Op de Beeck Extensions 22.01.11 •25.04.11 Kapittelstraat 6 Postbus 230 nl-6130 ae Sittard t +31 46 4513460 f +31 46 4529111 [email protected] www.hetdomein.nl Open: Tue – Sun 11.00-17.00 hrs Iedere 1e zondag v/d maand gratis entree!

22

Wij hebben geen vaste openingstijden, maar na een telefonische afspraak bent u van harte welkom. Leon Mommers Bellefroidlunet40, 12F, 6221 Maastricht Savelsbosch 6228 SBKN Maastricht 043 361 01 38 Even voorkijken? Zie: www.lm-modernekunst.nl

graphic design | wycker pastoorstraat 11 | 6221 em | maastricht [email protected] | www.obidesign.nl | 06 512 94 096

geeft obidesign

www.zuiderlucht.eu

vorm.

april 2011

Een concours is niet voor de lol

Liszt

van terug gekomen. Deelnemen kan erg betekenisvol zijn mits de deelnemers goed gebracht worden door hun docenten.” Componist en dirigent Marijn Simons heeft zich zelf altijd wat afzijdig gehouden van concoursen maar trad toch toe tot een jury, die van het Christina Concours. “Ik ben niet principieel tegen concoursen maar ik wist al vroeg dat ik de kant van orkestdirectie en componeren zou opgaan,” zegt de componist die ook eerste violist is in het symfonieorkest van Aken. “Ik denk dat een concours een zinnig instrument is om jonge mensen verder op weg te helpen.” En dan doelt hij op de entourage van studeren en presteren. “Maar de nadruk ligt wel vaak op de techniek en te weinig op interpretatie van muziek. Dat levert Yingshan Hu (11) uit Heerlen.

Het Theater aan het Vrijthof in Maastricht geeft ruim baan aan winnaars van belangrijke muziekconcoursen. Maar wat zegt zo’n prijs eigenlijk over de kwaliteit van de solist? “Je hoort vaak uitstekende muziek maar niet de diepgaande muzikaliteit.” door Emile Hollman

misschien een grote, kwalitatief goede middelmaat op, maar musici die ‘tegen het onverwachte’ spelen of een muzikale visie vertolken die buiten de standaard valt, kunnen wel eens de boot missen. Sommige programmeurs spinnen daar garen bij want voor hen is die middelmaat goed genoeg en bovendien goedkoper dan

Z

e zijn allemaal jong, begaafd, bereisd,

van drie gerenommeerde concoursen

ontkom je er niet aan. Je gaat niet naar

“Wereldwijd barst het van de jonge

zo’n concours voor de lol hoor, het is

de echte toppers.” Programmeur Stijn Boeve geeft toe

voorkomend. Ze werden vooral geboren

talenten. Ergens moet je selecteren.” Dat

bloedserieus. De kinderen moeten echt

dat je op concoursen vaak uitstekende

in Japan, Rusland, Taiwan en Zuid-Korea.

het wel erg draait om presteren, deert

presteren en lopen het risico flink te

muziek hoort maar te weinig diepgaande

De een is nog vroeger begonnen met

hem niet. “Onze hele maatschappij

worden afgekraakt.”

muzikaliteit. “Er zijn gelukkig genoeg

piano spelen dan de ander en allemaal

draait om presteren. Als je op een

schermen ze met leermeesters van naam

groot concours prijzen wint, komen

concoursen ook links laten liggen?

Neem de jonge pianist Hannes Minnaar.

en faam en pochen ze met prijzen. De 22

de docenten, de managers en de

Ton Hartsuiker, ooit directeur van de

Nog voordat hij succesvol was bij het

finalisten van het Internationaal Franz

platenmaatschappijen vanzelf.” Peter

conservatoria in Utrecht en Amsterdam,

Elisabeth Concours, contracteerde ik zijn

Liszt Pianoconcours dat op 7 april in

Weinstock, directeur van het Charles

zegt van wel. Hij begeleidt tegenwoordig

Van Baerle Trio. Na het concours schoot

Utrecht tot een ontknoping komt, lijken

Hennen Concours voor kamermuziek

onder anderen de Hilversumse

de kaartverkoop voor het trio omhoog.

allemaal uit hetzelfde hout gesneden.

in Heerlen: “We bieden jonge talenten

pianotalenten (met Limburgse roots)

Zo’n concours schept een actualiteit

Maakt het eigenlijk wat uit wie wint en op

de kans om te onderzoeken waar ze

Arthur en Lucas Jussen die vorig jaar

die het publiek oppikt. We presenteren

21 april in Maastricht mag spelen?

internationaal staan. Als ze willen, dan

een platencontract bij het vermaarde

niet alleen de grote namen, maar ook de

moeten ze hun kwaliteiten ook onder

Deutsche Grammophon kregen.

nieuwe generatie. Of het grote sterren

muziek van het Theater aan het Vrijthof

druk kunnen laten horen. Het zal van pas

Hartsuiker moet de jongens vooral

zijn, zal de toekomst uitwijzen.”

snapt natuurlijk wel waar de vraag

komen bij audities en masterclasses.”

inwijden in de moderne muziek.

En Yingshan Hu? “Die gaat er wel komen”,

vandaan komt. “Ik heb die cv’s ook

De Spaanse pianodocent Alejandro

“Concoursen hebben voor hen geen

zegt Llinares. “Tenminste met een goede

Stijn Boeve, programmeur klassieke

Kun je als aanstormend talent de

uitzonderingen en daar is het om te doen.

gezien en het zegt mij ook allemaal niet

Serena Llinares heeft de concoursen

prioriteit. Zij kunnen zonder, ze hebben

timing en een goede coaching. Je moet

veel. Je kunt nog zoveel prijzen hebben

zelf altijd vermeden. Maar zijn 11-jarige

een aangeboren aanleg en een uitstekende

aanpakken met zo’n talent. En daar horen

gewonnen, dat betekent niet dat de

Chinese pupil Yingshan Hu uit Heerlen

mentaliteit.” Vroeger moest Hartsuiker

concoursen bij.”

pianist in kwestie ook muziekinhoudelijk

won recentelijk een eerste prijs tijdens

niet veel hebben van concoursen omdat

uitzonderlijk is. Van de andere kant

de voorronde van het Prinses Christina

die naar zijn smaak veel te veel draaiden

Laureaten Liszt Concours. Op 21 april in

hebben de grote concoursen genoeg

Concours met een pittige sonate van

om virtuositeit. Bovendien hield hij

Theater aan het Vrijthof.

toppers voortgebracht.”

Mozart. “Zelf stelde ik muziek altijd

zich graag op in de hoek van de avant-

www.theateraanhetvrijthof.nl

boven het deelnemen aan concoursen.

garde en vond hij het deelnemen aan

Charles Hennen Concours. Van 14 t/m 17

Maar als je snel carrière wil maken,

concoursen maar modieus. “Ik ben daar

april in Heerlen. www.chc.nl

In de serie Moments Musicaux programmeert Boeve de winnaars

23

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Heeft Ainsi nog

Ainsi

Een jaar of vijf geleden was Nederland in de ban van de creative industry. Onder het motto ‘nieuwe ideeën in oude gebouwen’ spanden steden zich in om industrieel erfgoed te redden. In Maastricht werd eind 2007 bij cementfabriek Enci een fabriekshal ingericht als ‘creatieve broedplaats’. Wat is er drie jaar later over van de ambities van toen? “Het is weer de gebruikelijke top-down benadering.” door Wido Smeets

Ainsi: kantoorruimtes (begane grond), lounge en theater (eerste verdieping), kunstenaarsateliers (tweede verdieping) en studio’s voor startende ondernemers (derde verdieping).

“E

en tijdlang heb ik echt geloofd dat het ging lukken. Zeker toen vanuit het theater Fons Dejong de schouders eronder zette, met zijn enthousiasme en gastvrijheid. Toen hij in 2008 rondom Ainsi met het festival Zomeravonden begon, dacht ik: ja, dit wordt dé creatieve plek van Maastricht. De enige reserve die ik had, waren de financiën. Zo’n concept kan nooit kostendekkend kan zijn.” Karel Janssen is een kritisch volger van Ainsi. Als

24

hoofd van het Expertisecentrum Creative City bij de Hogeschool Zuyd had hij bij de start in 2007 de nodige kritiek op het concept, en liet die horen ook. Maar zijn stem verstomde in de van diverse kanten aangevoerde jubeltonen. “Als je er niet doorheen komt, moet je je verlies nemen.” Dat viel hem niet moeilijk toen Fons Dejong met zijn programmering in 2008 en 2009 respectievelijk 25.000 en 35.000 bezoekers binnenlokte. Op andere plekken in het vier verdiepingen tellende

www.zuiderlucht.eu

gebouw ging het wat minder crescendo, maar dat onttrok zich aan het oog. Op de afdeling cultuur van de gemeente Maastricht was Ainsi een jaar of vijf geleden een ‘majeur dossier’, het idee om in 2018 Culturele hoofdstad van Europa te worden, was nog niet geboren. Richard Florida’s ideeën over de creatieve industrie gingen er in die tijd nog in als zoete koek. Met dank aan staatssecretaris Medy van der Laan, een van zijn trouwste fans. In elke stad waar

april 2011

toekomst? ‘We hebben het gezegde omgedraaid: Begint eer ge bezint.’ ze op werkbezoek kwam, lag Florida’s bestseller The Rise of the Creative Class op het bureau van de wethouder. Zo ook in Maastricht, waar een leegstaande fabriekshal van cementfabrikant Enci tot ‘creatieve broedplaats’ werd aangewezen. Karel Janssen herinnert zich een voor de gelegenheid georganiseerd feestje in de hal, met Van der Laan als eregast en een voor de gelegenheid opgevoerd toneelstuk getiteld Mens aan de Maas. Najaar 2007 gingen de deuren van cultuurhuis Ainsi open - de nogal gekunstelde afkorting staat voor Art Industry Nature Society Innovation. Fonetisch moet Ainsi klinken als Enci in het Frans, zoals de afkorting NC (van New Creatives) een Engelse uitspraak moet doen vermoeden. New Creatives, een stichting die jonge ondernemers onderdak en coaching verschafte, huurde de bovenste verdieping van Ainsi, maar ging al snel ter ziele. Het concept was te ambitieus, de huren te hoog. Ook in het voortraject waren al wat zaken misgegaan. Partijen als Marres en de Muziekgieterij bedankten voor de eer: het langs het kanaal richting Lanaye (B) gelegen complex zou te weinig voeling hebben met de stad. Om dezelfde reden is het op de begane grond geplande grand café er ook nooit gekomen. De perifere ligging had ook zo haar pluspunten. De Stichting Ateliers Maastricht (SAM) richtte op de tweede verdieping vijftien kunstenaarsateliers in, en op de eerste etage zag het Theater aan het Vrijthof (met Fons Dejong als aanjager) wel kansen voor een programmering van kleinschalig theater en dans. Ainsi werd financieel ‘gedragen’ door diverse partijen (zie kader). Ook de Stichting Boei, landelijk hoeder van industriee l erfgoed, investeerde in de hal. Na het echec met New Creatives nam Boei de exploitatie over van de bedrijfsruimten op de derde verdieping, in de top van het gebouw, waar startende ondernemers konden genieten van prachtig vergezicht over de Maasvallei, tot diep in België. De wereld lag er aan hun voeten. Inmiddels is het 2011, de wereld van 2007 is niet meer. Hoe is het vier jaar later met Ainsi, met de ambities, de huurders, de vergezichten? Vooral de publieke functies van het gebouw deden het goed – totdat de gemeente Maastricht in 2010 na twee uit ad hoc fondsen betaalde edities niet wilde investeren in het rondom Ainsi opgezette Zomeravonden-festival. Onbegrijpelijk, oordeelt Karel Janssen: “Alle bij jonge makers gewekte verwachtingen konden zo de prullenbak in. Hoe kun je dit laten gebeuren als je de ambitie hebt om Culturele Hoofdstad te worden?” Laten we 3,5 jaar na de start de vier verdiepingen van het gebouw eens doorlopen, van beneden naar boven.

25

Begane grond “We zitten hier prima”, zegt Wim Ortjens van Regiobranding Zuid-Limburg. Hij houdt kantoor pal naast de entree, in een ruig, maar sfeervol onderkomen met zwaarbetonnen skelet en hoge plafonds dat herinnert aan het industriële verleden van het gebouw. Ortjens: “Er is ruime parkeergelegenheid, en dat vinden gasten prettig. Jammer dat het grand café er niet is gekomen.” Het op de begane grond voorziene grand café zou volgens de plannenmakers uit 2007 een (ver) bindende factor kunnen zijn tussen gebruikers en bezoekers van Ainsi. Mensen uit de horeca zagen er echter geen brood in, en de ruimte stond sinds 2007 leeg. Af en toe was er een expositie, met wisselend succes. Sinds kort biedt de ruimte onderdak aan Tulser, een adviesbureau.

Eerste verdieping Het kantoor van Fons Dejong, aanjager en het gezicht van Ainsi, staat sinds enkele maanden leeg. Omdat de gemeente maar bleef talmen met de beloofde ondersteuning voor 2011, haalde zijn baas Jacques Giesen hem in januari terug naar het Theater aan het Vrijthof. “Dat mag gerust als een statement worden opgevat”, zegt Giesen. “Niemand bij de gemeente voelde zich verantwoordelijk”, zegt Dejong, die in december nog een bonus op zijn salaris kreeg als beloning voor zijn werk bij Ainsi. Naast het theater zou Gemaal zijn intrek nemen, een samenwerking tussen Genk, Eupen, Maastricht en Alsdorf. Via de EU-regeling Interreg kwam er 440.000 euro binnen, maar toen na anderhalf jaar het Europees geld op was, lieten de vier steden het verder afweten. Inmiddels herinnert alleen een naamsvermelding op de deur aan het bestaan van Gemaal. Fons Dejong komt gemiddeld nog één keer per week in Ainsi, voor het vaste theaterprogramma. De verdieping staat leeg, ook de verhuur aan derden is stilgevallen. Na de 35.000 bezoekers in 2009 zal de teller dit jaar op zo’n 10.000 blijven steken: de bezoekers van eerder geprogrammeerde theatervoorstellingen. Dejong: “Ik kom er zo weinig mogelijk. Het doet me te veel pijn.”

Tweede verdieping “Het wordt een kort dagje vandaag”, zegt kunstenaar Paul Drissen glimlachend als hij tegen tienen de trap oploopt – de lift is defect – naar de tweede etage. “Vanmiddag ga ik naar de Tefaf.” Drissen is een van de vijftien kunstenaars die via de Stichting Ateliers Maastricht (SAM) een werkruimte huurt in Ainsi. Hij heeft het er uitstekend naar zijn zin. “Ik kan hier goed werken. Alle vijftien ateliers zijn bezet, vooral door de lage

www.zuiderlucht.eu

huurprijs. Er gebeurt verder weinig hier, maar je moet zo’n plek ook de tijd geven. Kom hier over tien jaar nog maar eens terug.” Qua bezettingsgraad heeft SAM-voorzitter Jean Dols met een honderd procent score weinig reden tot klagen. “Maar van het dynamisch geheel en de mogelijkheden tot cross overs die ons vier jaar geleden werden voorgespiegeld, is weinig terechtgekomen. Die ambities zijn eigenlijk verdwenen met het uitdoven van de theaterfunctie. Zo nu en dan is er een bijeenkomst of een congresje, maar dynamisch kun je het hier niet noemen.”

Derde verdieping In de aan een ziekenhuis in de jaren dertig (gele tegeltjes, laag plafond) herinnerende smalle, lange gang op de derde verdieping heerst een diepe stilte. Hier en daar wordt gewerkt, maar de helft van de veertien studio’s staat leeg. “En er is veel verloop”, zegt een van de huurders. Wellicht heeft het te maken met de valse start van het incubatorconcept waarmee New Creatives de eerste jaren startende culturele ondernemers wilde begeleiden. “New Creatives had helemaal niets te maken met creatieve industrie”, zegt Karel Janssen. “Alleen het idee al dat een startend bedrijf in drie jaar verplicht moest doorgroeien naar vier arbeidsplaatsen, om dan plaats te maken voor een ander bedrijf: zo werkt het natuurlijk niet.” “Niets gaat vanzelf”, is de laconieke reactie van Arno Boon, directeur van de Stichting Boei die in Nederland 38 projecten als Ainsi in portefeuille heeft. “Het mislukken van zo’n concept komt meestal door een combinatie van factoren. Het is in dit land de communis opinio dat het leven zonder risico is en alles vanzelf moet gaan. Zo is het natuurlijk niet. Vandaar dat we het Nederlands gezegde ‘bezint eer ge begint’ hebben omgedraaid: ‘begint eer ge bezint’. Niks doen betekent ook geld uitgeven.”

T

och stond begin februari ook Boons handtekening onder een brandbrief aan wethouder Costongs over de passieve houding van de gemeente en de dreigende mislukking van Ainsi als ‘creatieve broedplaats’. Initiator was Jan Bolk, een van de Ainsi-huurders. Ook Jean Dols van SAM was van de partij. De kritiek ging over niet nagekomen beloften omtrent gebouw en omgeving, over het uitblijven van een gemeentelijke visie, over nietbeantwoorde brieven en ambtelijke bureaucratie. Als de ‘curatele’ van de theateractiviteiten niet wordt opgeheven, aldus de briefschrijvers, en niet meer dynamiek ontstaat, is het Ainsi- >>

april 2011

‘er kán een verschuiving optreden richting Timmerfabriek.’ Ainsi kostte vijf miljoen Cultuurhuis Ainsi heeft tot nu toe ruim vijf miljoen euro gekost. Dat bedrag is als volgt opgebouwd: Enci: 900.000 opleverkosten Maastricht: 950.000 bouwkosten Maastricht: 375.000 exploitatiekosten Provincie: 950.000 bouwkosten EZ: 100.000 bouwkosten Boei: 1,3 miljoen bouwkosten De Stichting Boei, eigenaar van Ainsi, heeft sinds 2007 naar eigen zeggen een exploitatietekort op het complex van “enkele tienduizenden euro’s per jaar.”

Interieur van de lounge bij het theater op de eerste verdieping. foto’s Zuiderlucht

concept ten dode opgeschreven. De brief eindigt met aanbevelingen: er moet (eindelijk) een gemeentelijke visie komen, een manager en een ambtenaar bij de gemeente als contactpersoon die verantwoordelijkheid toont én beslissingsbevoegd is. Bij de gemeente lijkt de verantwoordelijke ambtenaar Paul Lambrechts zich van geen kwaad bewust. “Dat de gemeente Ainsi aan het doodknijpen is, is grote flauwekul. Ik weet niet waar die mythe vandaan komt. In 2011 steken we weer 100.000 euro in de programmering. En dat het theater Fons Dejong terughaalt, is interne bedrijfsvoering. Daar gaan wij niet over.” Bovendien, zegt Lambrechts, is de toestand in 2011 een andere dan die van vier jaar geleden. “In de beginfase droomden we van een verzelfstandiging van de eerste verdieping, van een autonoom Ainsi. Dat is niet gelukt, we moeten het project binnenboord houden. Dat gaat niet een, twee, drie, hier en daar zullen we moeten terugschakelen.” Van de kritische brief van de huurders zegt Lambrechts geen weet te hebben, wel “dat het mogelijk is dat die brief na overleg met wethouder Costongs niet verstuurd is”. Briefschrijver Jan Bolk heeft een ietwat andere versie: “Lambrechts

26

zei tegen me dat het zéér onverstandig zou zijn die brief te posten. Vervolgens heb ik een e-mail gestuurd naar wethouder Costongs.” De brief (waarvan ZL een kopie heeft) is uiteindelijk niet verstuurd. Costongs heeft Bolk laten weten de huurders graag te willen toespreken omtrent de gemeentelijke plannen rond Ainsi. Bolk: “Het is weer de gebruikelijke top-down benadering, hetgeen neerkomt op wachten-wachten-wachten. Terwijl we juist nu de kansen moeten zien te benutten.”

D

irecteur Arno Boon van Boei, die de brief aan de wethouder uiteindelijk niet wilde ondertekenen: “In het lokaal bestuur in Nederland is het vaak zo dat als iets wordt bedacht en uitgevoerd, en dan onverhoopt tegenvalt, iemand moet hangen. We willen toch zo graag een kenniseconomie? Daarvoor zijn plekken als Ainsi bij uitstek geschikt: hier kun je pionieren, over sectoren heenkijken, elkaar vinden waar kansen liggen. Dat is overal aan de hand, niet alleen in Maastricht.” En dat het niet van de ene dag op de andere gaat, het zij zo. Boon: “We hebben enige ervaring op dit gebied. Op de ene plaats gaat het als een tierelier, in Maastricht gaat het wat

www.zuiderlucht.eu

moeizamer. Maar ik heb er nog alle vertrouwen in, ook in de positie die de gemeente inneemt.” Bij de gemeente maakt Paul Lambrechts een al even onverstoorbare indruk. Alle kritiek ten spijt is Ainsi in zijn beleving in fase 2 terechtgekomen, en kan nu als bruggenhoofd gaan fungeren tussen stad en de Enci-groeve, die de komende jaren een nieuwe functie krijgt. “Bijna het hele gebouw is gevuld, en het theater kan blijven programmeren.” Maar het blijft mager, het podium op de eerste verdieping als enige publiekstrekker. Bovendien kan over een jaar of twee, als de Timmerfabriek er is met een eigen middenzaal, de situatie weer totaal anders zijn. Lambrechts erkent dat: “Die twee kunnen elkaar bijten, en er kán een verschuiving optreden richting Timmerfabriek. Het is aan ons die situatie te verkennen, we moeten daarbij ook out of the box durven denken.” Tegelijkertijd wordt bestuurlijk naarstig gezocht naar mogelijkheden om Ainsi overeind te houden. De stationering van een Euregionaal Dansplatform zou een mogelijkheid kunnen zijn, en er zijn gesprekken gaande om het Festival Zomeravonden in ere te herstellen. Zal Fons Dejong, wiens expertise toevallig op dansgebied ligt, binnenkort zijn kantoortje in Ainsi weer gaan bemannen? Hij twijfelt. Misschien als de manager die door de briefschrijvers wordt aanbevolen? Dejong: “Zo’n gebouw heeft zeker een manager nodig. Maar wie betaalt dat dan weer?”

april 2011

Jan Willem Roy

De mokerslagen van een slagerszoon

take (vast de eerste, zo gaan die dingen), en gezongen met het rauwe randje dat bij JW de luisteraar ook met gemak door zijn minder sterke nummers trekt. Dood was het nummer waar doodsangst en levenslust samenvielen. Dood Gaan we allemaal Dat weet ik wel Maar ik wil hier nog niet weg.

JW Roy: ..het terugbrengen van een gecompliceerde levensvraag tot enkele meezingbare regels... foto Norman Hess

Ooit zong JW Roy Americana, in het Amerikaans. Tegenwoordig is hij van de Nederpop, een soort Brabantse Springsteen. Maar het verschil lijkt groter dan het is. New York of Nuenen, uiteindelijk gaat het om leven, liefde en dood. “Weggaan is zo simpel. Blijf bij mij.” door Leon Verdonschot

O

nlangs tourde JW Roy langs Brabantse dorpjes, om daar samen met acteur Frank Lammers het goede Brabantse leven te vieren. De tourlijst van Acht Zaligheden moet voor een (Rand)stedeling exotisch hebben geoogd: van Eersel naar Reusel, van Steensel op naar Hulsel, zonder onderweg Netersel over te slaan. Het was in essentie het grote terugbrengen: de verhalen uit de liedjes keerden terug naar de grond waarop ze waren ontstaan. Het waren liedjes over de tijd, die ook in Brabantse dorpen niet tot stilstand is te brengen, en dubbele gevoelens die vooruitgang oproept als die niet altijd op vooruitgang lijkt. Mooi is toch anders Kijk eens goed om je heen Rolluiken en rotondes, geen gezicht. Maar dan toch:

27

Maar hier is het goed, geen gedoe, gewoon goed Hier blijf ik of kom ik steeds weer terug. Een kutdorp, dat Eersel, maar wel ons kutdorp – dat idee. Het is exemplarisch JW’s eigen loopbaan. Jaren lang was hij die slagerszoon uit Knegsel (waarover hij zingt “We hadden niet eens een Marokkaan / Maar wel 1400 mensen / En een slagerij”), gevallen voor de Americana van de grote Amerikaane singer-songwriters. JW maakte enkele fraaie platen, waarvoor de aandacht grotendeels beperkt bleef tot een groep die zich in Nederland laat samenvatten in een paar steekwoorden: man / jeans / bruine kroeg / muziekblad Heaven / Steve Earle / radioprogramma’s van Jan Donkers. De oversteek die Ilse Delange met een toen nog in de country geworteld genre maakte naar de grote massa daarbuiten, maakte JW niet. Hij bleef voer voor de

liefhebber, de held in de periferie. Het hoogtepunt van zijn Amerikaanse genre was het album Kitchen Table Blues. Het was het geluid van een man die zijn eigen scherven opraapte, en zichzelf daarbij allerminst spaarde. Het album klonk naar veel te veel drank, en dan het type drank om te vergeten. Het was de optelsom van spijt, zelfmedelijden en nostalgie. Het licht in de verte kwam in de vorm van een cover: Bruce Springsteens Better Days. Groot was de verrassing toen Roy ineens overschakelde naar het Brabants, met zijn album Laagstraat 443. Het was ook tekstueel even wennen, want JW Roy bleek in zijn eigen taal en in zijn Rabobankblues meer dan ooit van een verpletterende eenvoud. Meestal pakte dat goed uit, en in een enkel nummer veel meer dan dat. Dat was Dood, zonder overdrijven een van de beste Nederlandstalige liedjes van de afgelopen tien jaar. Opgenomen in één

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Bruce Springsteen, een van Roys voorbeelden, heeft ooit gesteld dat popmuziek in het beste geval meer is dan een tijdelijke schuilplaats, dat ze ook kan bijdragen aan de weerbaarheid van de luisteraar. Als dat het ene hoogste doel is, dan is het terugbrengen van een gecompliceerde levensvraag tot enkele meezingbare regels het andere, en dat is precies wat Roy in Dood heeft gedaan. Zijn tweede, titelloze Nederlandse album was nog beter dan het eerste. Roy formuleerde soms grootser, en ging de samenwerking aan met Rick ‘Echt Hema’ de Leeuw, Guus Meeuwis (bij wie hij inmiddels de Little Steven was geworden: gitarist, tweede zanger en meeschrijver) en Ilse DeLange, die zelf inmiddels flauwe Sky Radiopop maakt, maar wiens snik prachtig samenvalt met Roys rasp. Helemaal op zijn plek viel alles echter op zijn meest recente studio-album, JW Roy weet het zeker… . Hij zong nog steeds als JW Roy uit Brabant, maar maakte weer de muziek van Jay Double U-Wroy, Americanaliefhebber. En verdomd, het lukte hem weer. In Nie meer goed, zijn zoveelste monument voor de verlaten ziel, smeekt de hoofdpersoon zijn liefde om toch te blijven. Daar vallen ontelbare argumenten voor aan te dragen, uit te drukken in een veelvoud aan zinnen. Die van Roy is de simpelste. De mooiste. En de meest ware. “Geef het tijd,” zingt Roy. Want: “Weggaan is zo simpel.” Dus: “Blijf bij mij.” Net als Dood een mokerslag van een nummer, opgetrokken uit niets dan dezelfde eenvoud. JW Roy speelt 9 april in Parkstad Limburg Theater in Heerlen. www.parkstadlimburgtheaters.nl

Oud nieuws

Wat was in... maart

1

8

Het Residentie Orkest is dit jaar een van de smaakmakers op popfestival Lowlands. Het orkest hoopt er met de Tiende Symfonie van Sjostakovitsj een nieuw publiek aan zich te binden.

2

Festival Eurosonic Noorderslag in Groningen krijgt 2,1 miljoen subsidie van de Europese Unie. Het festival doet mee aan een project dat jonge Europese bands helpt aan optredens buiten de landsgrenzen maar binnen Europa.

3

Kinderboekenschrijver Benny Lindelauf (Sittard, 1964) wint de Woutertje Pieterseprijs 2011 voor De hemel van Heivisj. Het boek gaat over de belevenissen van het Limburgse meisje Finq in de Tweede Wereldoorlog. De jury noemt het boek een ‘huzarenstuk’ en ‘overrompelend’.

4

André Rieu wint voor de zesde keer de Buma Exportprijs. Hij krijgt de onderscheiding omdat hij het afgelopen jaar de meeste cd’s, dvd’s, downloads en minder gangbare dragers als elpees en cassettebandjes buiten de landsgrenzen verkocht.

5

Phil Collins stopt met muziek maken. Een nekblessure en een zenuwletsel in zijn handen maken hem het musiceren voortaan onmogelijk. In een interview laat hij weten zijn hits inmiddels beu te zijn. Wij ook.

6

In Rotterdam bezoeken 15.000 mensen de tiende editie van de Museumnacht. Van zaterdagavond tot zondagochtend openden 46 musea en galeries hun deuren. Trekpleister was de pindakaasvloer van Wim T. Schippers die de gangen van museum Boijmans Van Beuningen van een pindageur voorzag.

7

NRC Handelsblad verschijnt als laatste grote landelijke krant op tabloidformaat. ‘’Ook de nieuwe generatie lezers ziet NRC Handelsblad liever in een strak pak’’, aldus hoofdredacteur Peter Vandermeersch. Critici spreken van een op te hoge temperatuur gewassen krant.

28

3FM-dj Michiel Veenstra voert actie tegen de minuut speeltijd die bands krijgen wanneer ze optreden in tv-programma De Wereld Draait Door. Een belediging voor muziek, artiest en liedje, vindt hij. Hij roept bands op langer door te spelen.

9

Door een falende overheids administratie zijn 3000 rijkskunstwerken spoorloos. De werken zijn ooit in bruikleen gegeven en daarna verdwenen door verhuizingen, diefstal of doordat ze cadeau zijn gedaan aan ambtenaren, meldt de Volkskrant.

10

Onderzoeksbureau OWP Research berekent dat er zo’n 230.000 feestvierders in de Maastrichtse binnenstad waren tijdens de drie carnavalsdagen. Dat zijn er 30.000 meer dan het cijfer dat de gemeente zelf op het oog had.

11

Actrice Julianne Moore (The big Lebowski, Magnolia) gaat de voormalig vicepresidentskandidaat Sarah Palin spelen in de film Game Change. De film is gebaseerd op de onthullende verhalen over de campagne van John McCain en de rol daarin van running mate Palin.

12

De Italiaanse uitgever Emilia Lodigiani is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Als directeur van de Milanese uitgeverij Iperborea gaf ze onder meer vertalingen uit van de Nederlandse schrijvers Cees Nooteboom, Hella Haasse, Kader Abdolah, Multatuli en Jan Slauerhoff.

13

Tsunami in Japan of niet, de slotaflevering van het tv-programma Flikken Maastricht trekt twee miljoen kijkers.

14

De eerste veiling van objecten uit de nalatenschap van koningin Juliana heeft 4,2 miljoen euro opgebracht. De spullen werden bij Sotheby’s aangeboden door haar dochters. De opbrengst gaat naar goede doelen.

Dit is geen Louis Vuitton-tasje! foto Zuiderlucht

15

Volgens Dagblad De Limburger levert de kunst- en antiekbeurs Tefaf Maastricht en omgeving meer geld op dan Magisch Maastricht of de concerten van André Rieu: namelijk een kleine twintig miljoen euro.

16

In Heerlen opent Jo Eyck het Collectors House in de ruimte van de voormalige Stadsgalerij aan de Campus Niger. In het huis worden collecties hedendaagse beeldende kunst uit privéverzamelingen getoond.

17

Het boekenbal eert de Grote Drie van weleer (Hermans, Reve, Mulisch). Criticus Koen Eykhout in Dagblad De Limburger over het Boekenweekgeschenk van Kader Abdolah: “Wie ben ik om te zeggen dat u het bij het oud papier kunt flikkeren?”

18

Jet Haris, mede-oprichter en bassist van de Britse band The Shadows overlijdt aan kanker. Hij wordt beschouwd als de eerste Britse muzikant

www.zuiderlucht.eu

april 2011

die een elektrische basgitaar bespeelde.

19

Coldplay is de duurste act ooit op Pinkpop, maakt Jan Smeets bekend. Daarmee laten Chris Martin en consorten Rammstein, Metallica , Bruce Springsteen en de Red Hot Chili Peppers achter zich. Naar verluidt kost Coldplay 1 miljoen euro.

20

De Deense street art kunstenaar Little Lewis schildert een ‘Darfurnica’kopie op de gevel van Landbouwbelang (zie foto) in Maastricht. Met het origineel, de afbeelding van een Afrikaans jongetje met een designtas van Louis Vuitton, vroeg Rietveldstudente Nadia Plesner aandacht voor Darfur. Het modehuis won eerder een rechtszaak tegen haar.

21

De 15-jarige zanger Ralph Mackenbach krijgt een gouden plaat voor zijn debuut dat meer dan 25.000 keer over de toonbank ging. Op de cd staat ook zijn hit Click Clack waarmee hij

Bericht uit Amsterdam

25

Theu Boermans, de nieuwe artistiek directeur van het Nationale Toneel ontvouwt in Den Haag zijn plannen: de nieuwe producties moeten passen onder de noemer ‘Theater als spiegel van de samenleving’.

26

Floriade in Venlo (april tot oktober 2012) start met een nieuwe website en begint een mediaoffensief op Twitter, Facebook en vooral YouTube. Tot en met het einde van het evenement worden 280 filmpjes gelanceerd over de wereldtuinbouwexpositie waar ook kunst en cultuur wordt getoond.

27

Het Nationaal Archief in Den Haag heeft twaalf miljoen foto’s, glasnegatieven en dia’s overgenomen van Spaarnestad Photo uit Haarlem. Hierdoor is het fotoarchief in Den Haag een van de grootste van Europa geworden.

28

in 2009 het Junior Songfestival won.

22

Kunstenaar Ap Verheggen wordt benoemd tot cultureel ambassadeur van UNESCO-IHE. (Institute for Watereducation). Verheggen dankt de eer aan zijn kunst projecten die aandacht vragen voor klimaatverandering.

23

Actrice Elisabeth Taylor sterft op 79-jarige leeftijd. Taylor vergaarde roem met twee Oscars (onder meer voor Who’s afraid of Virginia Woolf) en acht huwelijken (onder meer twee met Richard Burton).

24

Werchter Boutique, de Vlaamse evenknie van Pinkpop Classic met vintage popmuziek, gaat niet door. Herman Schueremans vindt geen geschikte hoofdact. Ook Jan Smeets heeft nog geen groen licht gegeven voor een nieuwe Pinkpop Classic. “De markt is verzadigd”, zegt hij in Dagblad De Limburger.

29

Chantal Janzen en Tijl Beckand gaan de nieuwe spelshow De Jongens tegen de Meisjes presenteren. Het gaat hier om bekende jongens en meisjes in Janzens eerste klus bij RTL. Volgens Janzen zal blijken dat mannen van Mars komen en vrouwen van Venus. Dat u het maar weet.

29

Het einde van de single lijkt in zicht. Mercury Records, de platenmaatschappij van U2, The Killers, Elton John en Amy Macdonald kondigt aan alleen nog downloadsingles uit te brengen, met uitzondering van “speciale gelegenheden”.

30

Lex Nelissen (61) wordt directeur van cultuurhuis Patronaat in Heerlen. Hij volgt Paul Smits op en stopt bij zijn eigen theater Lexor.

31

‘’Frankly, my dear, I don’t give a damn”,’ is door 500.000 mensen uitgeroepen tot de beste filmquote allertijden. De zin komt uit Gone with the wind uit 1939, het epos dat tot beste film werd uitgeroepen. In de enquête van ABC en People Magazine kon alleen op Amerikaanse films worden gestemd.

Als ’t maar glimt T

wee jaar geleden verscheen de Hermitage Amsterdam als Athene uit het hoofd van Zeus, in volle wapenrusting, en vestigde zich met 650.000 bezoekers in één klap in de top-5 van meest bezochte musea in Nederland. Daar werd terecht de loftrompet over gestoken. De verbouwing van het oude (1680) bejaardentehuis tot tentoonstellingsgebouw was briljant. Het museum kreeg dienstbare, strakke, heldere ruimtes, uitgevoerd met intelligent respect voor het koele 17de-eeuws classicisme, zonder de ijdele follies (een contrasterend kunstwerk op het dak, een malle glazen vide) die architecten tegenwoordig als boete aan ons opleggen. De binnenplaats heeft bomen en ijsselklinkers en een bleekveld, meer niet. Was er niet toch wat op af te dingen? Natuurlijk. Van meet af aan zocht de Hermitage grote aantallen bezoekers, en dus het spektakel; dat ging ten koste van de inhoudelijke nuance. Het Russische hof, onderwerp van de eerste tentoonstelling, bestond geheel uit glans en glorie - geen lijfeigene te bekennen. Goed, dat was de eerste klap, die een daalder waard moest zijn, maar degenen die het Russische moedermuseum wat beter kennen, stelden vervolgens de vraag of de collectie dáár op den duur wel toereikend was om echt op inhoudelijk niveau te kunnen concurreren met de grotere Nederlandse musea. Dat klinkt raar, want de collectie van de Petersburgse Hermitage is immers gigantisch; toch is die niet per se de beste van de wereld in alles. Wel zeer goed in Rembrandt, Picasso en Matisse, maar de verzameling heeft ook grote gaten, zwakke plekken, slappe stukken. Een echt goeie tentoonstelling van 17de-eeuwse Italianen kun je er niet zomaar mee maken, daar is meer voor nodig. En dan heeft de Hermitage een kolossale verzameling spullen waar niemand in Nederland om zit te springen: Skythische archeologie, honderdduizenden Griekse vazen en gemmen, Russische iconen. Die laatste komen nu op ons af. Het is geen populair statement, misschien, maar ik heb een zwak voor iconen, voilà, het is er uit. Russische iconen in het bijzonder, tot de zeventiende eeuw. Oude Russische iconen hebben iets simpels, iets boers, iets abstracts. Ik vind de Kretenzische te dynamisch, te hoekig; de Macedonische te zoet, de Byzantijnse te byzantijns, en ik zwijg liever over de flauwekul die goedwillende fraters in Dokkum of Meppel tegenwoordig op plankjes schilderen. Misschien zijn die Russische iconen bijzonderder omdat de makers ervan echt in de verre marge van de beschaving werkten, met de Tataren en de Mongolen in hun nek, een heel eind van de glans van Byzantium. Russische iconen waren wapens van de orthodoxie, letterlijk: de meest heilige van allemaal, de Vladimirskaya, werd op het slagveld meegedragen als banier. Er schijnen nog pijlpunten in te zitten. Ik vind dat allemaal machtig interessant, maar dat ben ik. Haal je 650.000 mensen binnen met een doortimmerd overzicht van icoonschilderkunst sinds Kiev, met voorbeelden uit de scholen van Pskov, Novgorod en Tver, met een reis-iconostaas van tsaar Alexander I, porseleinen paaseieren, enzovoorts? Kun je dat overzicht ook maken zonder de échte topstukken van Andrej Roebljov, bijvoorbeeld, die in het Tretyakov hangen? Of maakt dat niet uit, als ’t maar glimt? De titel geeft de voorzet: Glans en glorie, Kunst van de Russisch-orthodoxe kerk. Glans en glorie. Niet Devotie en Deemoed, of Ontbering en Opoffering, en ook niet Strijd en Spiritualiteit. Maar ik ga toch kijken. KOEN KLEIJN

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Plekken der herinnering

De dag dat Jan

De allereerste Amstel Gold Race startte in 1966 in Breda en finishte in Meerssen. De wielrenners reden veertig kilometer meer dan het draaiboek vermeldde, en de pas overleden Jan Hugens sneefde door materiaalpech in het zicht van de finish. Een terugblik op de eerste editie van Nederlands enige wielerklassieker. “Als je op de macht geklopt wordt alla, maar verliezen door pure tegenslag is bitter.” door Fons Geraets

Jan Hugens in de slotfase van de eerste editie van de Amstel Gold Race in 1966. Foto Tonny Strouken

D

edicated follower of fashion van The Kinks staat op nummer één in de Top-40 als de allereerste Amstel Gold Race wordt gehouden. We schrijven 30 april 1966, Koninginnedag. In de finale liggen drie ploeggenoten van Ford-Hutchinson – de Poolse Fransman Jean Stablinski, de Belg Bernard van de Kerckhove en de Nederlander Jan Hugens – onbedreigd

30

op kop. Hun kopman Jacques Anquetil is al afgestapt, dus mogen ze voor eigen succes gaan. De vluchters zijn na ruim driehonderd slopende kilometers bekaf. In het zicht van de finish verzamelt Limburger Jan Hugens zijn laatste krachten voor een alles-of-nietspoging. “Ik kreeg zeker twintig meter voorsprong, lag in gewonnen positie,” vertelt Hugens 45 jaar later aan

www.zuiderlucht.eu

Zuiderlucht, enkele weken voor zijn dood op 12 maart. “Ik schakelde voor de laatste keer en toen blokkeerde mijn ketting. Ze bleef haken tussen het kleinste kamwiel en het frame, daar zat toen nog ’n halve centimeter speling tussen. Vlak voor de meet werd ik voorbijgereden. Ik baalde gigantisch. Nu nog meer dan toen.” Jean Stablinski, de wereldkampioen van 1962,

april 2011

Hugens in bloedvorm verkeerde Jacques Anquetil: ‘Ik krijg voor 250 kilometer betaald en niet voor 300.’ wint op de Julianastraat in Meerssen de sprint à deux met Van de Kerckhove en schrijft historie als winnaar van de eerste editie van de Amstel Gold Race. ’Oh yes he is (oh yes he is)’, klinken The Kinks door de luidsprekers. In het jubileumboek Amstel Gold Race 1966-2005 is de in 2007 overleden Stablinski er heilig van overtuigd dat Hugens ook zonder technisch malheur niet had gewonnen. “Beslist niet. Ik begrijp dat Jan dolgraag had willen winnen, maar ook zonder die pech was hem dat niet gelukt.” Oud-prof Huub Harings uit Sibbe is een andere mening toegedaan. “Het waren geen van drieën sprinters. Van snelheid was na acht uur koersen sowieso geen sprake meer. Jan was een coureur van de lange afstand, een sterke beer. Hem kon de overwinning niet ontgaan.” Hugens beaamt dat hij die dag in bloedvorm verkeerde. “Ik kreeg vleugels door alle aanmoedigingen van de supporters. Rijden voor eigen publiek gaf me altijd extra moraal.” Organisator van deze eerste Amstel Gold Race, die later zou uitgroeien tot Nederlands enige ProTourklassieker, is de vorig jaar op 79-jarige leeftijd overleden Herman Krott. Hij was ploegleider van de amateurformatie Amstel Bier en maakte naam als ontdekker en begeleider van talentvolle, jonge wielrenners. Zo’n zestig coureurs stoomde hij klaar voor een profcarrière, onder wie latere toppers als Zoetemelk, Kuiper, Knetemann en Theunisse. Volgens wielerjournalist Raymond Kerckhoffs was Krott een man die permanent klaar stond voor zijn renners. “Streng, maar begaan. Als hij je mocht, had je voor altijd een vriend. Voor veel renners was hij een beschermheer. Ook wanneer zij allang zijn ploeg hadden verlaten, konden ze op hem terugvallen.” In zijn boek Rrrang op het kantje roemt schrijver Gijs Zandbergen Krotts bijzonder oog voor talent. “Hij herkende ze aan hun ‘tredje’. Een goede renner van Amstel Bier was jong, speels, reed een lichte versnelling en was bereid om voor bijna niets te koersen.” De ultieme droom van organisator Herman Krott was een stad-tot-stadwedstrijd van internationale allure. Zijn plan viel bij de hoofddirectie van Amstel in goede aarde. Concurrent Heineken liep steeds verder uit als marktleider en daar moest iets op gevonden worden. De brouwerij had tien jaar eerder een speciaal bier gelanceerd, Amstel Gold, en dat moest maar eens stevig in de markt worden gezet. Krott kreeg van zijn sponsor een budget van honderdduizend gulden. Zijn eerste ingeving qua parcours was Amsterdam-Maastricht, analoog naar Parijs-Roubaix, met als apotheose de Limburgse heuvels. “Toen we met de auto het parcours gingen rijden, kwamen we dik boven de driehonderd kilometer uit. Dat kon dus niet.” Ook de tijdgeest gooide roet in het eten. Het huwelijk van kroonprinses Beatrix met Claus von Amsberg, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Wehrmacht had gediend, op 10 maart 1966 in Amsterdam werd verstoord door provorellen,

31

rookbommen en politiegeweld. In de weken daarna bleven ‘gezagsondermijnende elementen’ de confrontatie met de politie zoeken. Gevolg: alle grote evenementen in de hoofdstad werden verboden. Ook Rotterdam als vertrekpunt viel af, het stadsbestuur gaf geen toestemming om het peloton over de drukke Moerdijkbrug te laten rijden. Toen viel de keuze op Breda. Finishplaats werd Meerssen. Willem-Berend Hietbrink, fantast, bajesklant en zelfbenoemde ‘Duizenddichter’, woonde in 1966 in Meerssen en beweert ten stelligste dat dankzij zíjn inspanningen zijn woonplaats de eindbestemming van de Amstel Gold Race werd. Hietbrink werkte indertijd bij de plaatselijke reinigings- en plantsoenendienst. “Na werktijd gebruikte ik gemeentelijke faciliteiten zoals telefoon, briefpapier en stempels om Krott en Vissers warm te maken voor Meerssen. Helaas werd ik betrapt en op staande voet ontslagen, maar mijn missie had succes. De gemeente moest wel tienduizend gulden op tafel leggen. Dat geld heb ik opgehaald bij bouwmaterialenhandel Budé, horlogemaker Kleinen, aannemer De Jong en andere middenstanders.” Volgens de Meerssense wethouder Jacques Giesen moet Hietbrink op zijn woord worden geloofd. “In de geschiedenis van de Gold Race kom je zijn naam niet tegen. Zeer ten onrechte. Hij was een snoodaard, deed alles wat God verboden heeft. Hij kende geen woord Frans, maar sprak Frans met iedereen. Hij kon alles versieren. Wij in de familie zeggen nog steeds: Wim Hietbrink heeft de Gold Race uitgevonden.”

V

ier dagen voor de start werd in het hoofdkantoor van de Amstel Bierbrouwerijen NV in Amsterdam een persconferentie belegd. Tot ontsteltenis van de verzamelde wielerpers werd medegedeeld dat de wedstrijd aan een zijden draadje hing omdat niet alle vergunningen binnen waren. Maar nog tijdens de persmeeting belde topambtenaar Vinkestijn van het ministerie van Verkeer en Waterstaat met de verlossende mededeling dat de race kon doorgaan. Onder één voorwaarde: nooit meer op Koninginnedag! Het deelnemersveld was om van te watertanden. Op de presentielijst prijkten namen als Jacques Anquetil, Raymond Poulidor, Rik van Looy, Rudi Altig, Henri Anglade, Jan Janssen, Tom Simpson, Rolf Wolfshohl, Peter Post, Jean Stablinski en Antonin Magni. “We vertrokken vanuit het Mastbos bij Breda, de beste wielerploegen van de wereld stonden daar aan de start,” zegt Hugens. “Vanaf het begin moesten we volop in de beugel, het was een snikhete dag.” Ook Huub Harings weet zich te herinneren dat vanaf het startschot hard en nerveus werd gekoerst. “Voortdurend sprongen groepjes renners weg. Henk Nijdam reed plat. Cees van Espen en ik kregen de opdracht om hem in het peloton terug te brengen;

www.zuiderlucht.eu

we hebben dertig kilometer volle bak moeten rijden! Aanvankelijk stond er ook veel wind. Daarom werd in waaiervorm gereden en dan gaat de snelheid automatisch omhoog. In die tijd was het verboden om eten en drinken van de ploegleiderswagen aan te nemen. Je moest iets pakken van het publiek of wachten op de ravitaillering. Wat heb ik die dag dorst geleden!” De wedstrijd zou gaan over 260 kilometer, maar na afloop bleken er 302 op de teller te staan. De organisatie had zich niet gerealiseerd dat in alle doorkomstgemeenten, van Goirle tot Roosteren en van Bakel tot Heijenrath, Oranjefeesten werden gehouden. Op het laatste moment moest het wielercircus op diverse plaatsen worden omgeleid om te voorkomen dat het peloton dwars door de met zaklopers en koekhappers bevolkte bebouwde kom zou razen. Wiel Verheesen, oud-verslaggever van het Limburgs Dagblad: “Het eerste wat ik Stablinski hoorde zeggen na de finish was: ‘Quelle distance!’ Anquetil was toen al lang in de bezemwagen gestapt met als argument: ‘Ik krijg voor 250 kilometer betaald en niet voor 300’. Voor die vedetten was het een verplicht nummer.” ’s Anderendaags reed Huub Harings, die als 28e van de dertig aangekomen coureurs eindigde, een criterium in Spekholzerheide. “Ik had de Gold Race nog zwaar in de benen. En dan honderd kilometer draaien, keren en opnieuw aanzetten. Ik heb verschrikkelijk afgezien.” Weer een dag later ging hij van start in Luik-BastenakenLuik maar gaf in het zicht van de eerste Ardense heuvel op. “Ik was hé-lé-máál kapot.” De overwinning in Luik was voor een ongenaakbare Anquetil. Op 19 juli 2010 kijkt Jan Hugens thuis in Amstenrade naar de Tour. Hij ziet hoe Alberto Contador demarreert op het moment dat geletruidrager Andy Schleck op de Port de Balès zijn ketting eraf trapt. Onwillekeurig gaan zijn gedachten terug naar die 30e april 1966 in Meerssen. Hugens: “Als je op de macht geklopt wordt alla, maar verliezen door pure tegenslag is bitter.” Mijnwerkerszoon Stablinski, alias Le Polac, mocht in het gemeentehuis tweeduizend gulden plus een gouden zegelring in de vorm van een biervat met ingelegde diamant in ontvangst nemen. “Ik was toen pas 24”, zegt Jacques Giesen, “en herinner me dat we het jammer vonden dat Stablinski won. Maar voor het dorp was het evenement een geweldige sensatie.” Het blad Wielersport maakte gewag van een “waardige en gracieuze afsluiting van een stuk dat de wielersport in de meest mooie uitvoering ten tonele had gevoerd”. Duizenddichter Willem-Berend Hietbrink blikt 45 jaar later anders terug: “Jammer genoeg hebben we allebei niet de bloemen gekregen waar we recht op hadden. Hugens niet als eigenlijke winnaar, ik niet als organisator.” Dit is het negentiende artikel in een reeks van dertig in het kader van de Culturele Biografie Limburg, een project van de BV Limburg.

april 2011

enkeltje utopia

Picasso bij Starbucks

kapper men & w

met of zonder

omen

afspraak

46 MAASTR IC HT BOS CH STRAAT 11 SI TTARD HASPE LSESTRAAT IC HT MAASTR 2 G WE ST GER LA CH US 3 32 62 72 4 04 L TE ) ak ra (o p af sp nc oi ffe ur s.n l ww w. wi jn ho ve

I

Expertisecentrum Creative City De verbinding tussen kunstonderwijs en U

n de film The Forgiveness of Blood van Joshua Marston zijn twee Albanese pubers voortdurend in de weer met games, mobieltjes en facebook. Zo maken kinderen uit achtergebleven regio’s zich met een technologische hink-stap-sprong de verworvenheden van de 21e eeuw eigen, maar - dachten we het niet - de schijn bedriegt. Als er in het dorp een familieconflict ontstaat, treden de oude regels van de bloedwraak in werking en blijken traditie en genen sterker dan eigentijdse gadgets. De opmars van virtuele verworvenheden laat er zich in onze wereld niet door afremmen. Amerikaanse kunstliefhebbers hoeven dezer dagen niet naar Richmond af te reizen om in het plaatselijke Virginia Museum een overzichtstentoonstelling van Picasso te gaan zien. In steden als New York, Washington en Philadelphia worden op zijgevels van gebouwen grote portretten van Picasso geprojecteerd die bestaan uit Quick Response-codes, de zwarte-blokjes waardoor telefoons met internet kunnen communiceren. Wie ter plekke zijn smartphone die codes laat scannen, ziet op de gevels ineens schilderijen uit de Picasso-expo in Richmond verschijnen. Dat wil zeggen: op de simulatie ervan op het schermpje van zijn smartphone. Ook in Starbucks-vestigingen aan de oostkust kun je zo naar believen Picasso-schilderijen downloaden. Deze technologische tovenarij heet augmented reality: het toevoegen van virtuele beelden aan echte beelden. Zo

www.hszuyd.nl/creativecity

32

www.zuiderlucht.eu

krijgen de Starbucks-klanten met hun dagelijkse shot coffeïne ook een dosis kubisme toegediend, schreef de alleen digitaal verschijnende Huffington Post. Ook Nederlandse musea werken met deze ‘gelaagde realiteit’, en het Maastrichtse filmfestival Made in Europe heeft dit jaar een QR-code op de flyers staan waarmee je een trailer kunt downloaden, maar de kroon wordt gespannen door het Google Art Project. Hierin laat Google zeventien topwerken uit internationale topmusea, in uitzonderlijk hoge resoluties gescand, zien op internet. We hoeven dus niet meer drie keer de wereld over om de internationale topkunst met eigen ogen te gaan zien. Met eigen ogen? Tot mijn stomme verbazing zijn musea enthousiast over het Google Art Project. Net als het Virginia Museum in Richmond hopen ze zo liefhebbers te kietelen om ook fysiek naar the real thing te komen kijken. Zeker bij jongere generaties lijkt me dat vergeefse moeite. Die gingen al niet naar musea, die weten niet beter dan dat internet the real thing is. Da’s eigenlijk best triest. Dat je dankzij Google op je laptop tot op de nanometer kunt inzoomen op details die in het echt vrijwel onopgemerkt blijven, laat onverlet dat een digitaal getoond schilderij nooit groter is dan de omvang van je beeldscherm. Alleen in het Rijksmuseum zelf kun je de Nachtwacht vanuit dichtbij en veraf bekijken, van opzij en vanonder: de monumentaliteit van het 4.37 x 3.63 meter grote doek zal je op elk beeldscherm ontgaan. Nog los van de niet te digitaliseren sensatie die een schilderij live kan oproepen, eenvoudigweg omdat je met eigen ogen voelt hoe de kwast het doek beroerde. Intussen heeft de Maastrichtse architect Ab König een interessante variant van bovengenoemde QRgadget bedacht. König ijvert al jarenlang voor de terugkeer van de in 1992 gesloopte watertoren annex schoorsteen op het voormalige Céramiqueindustrieterrein, inmiddels een woonwijk, in zijn woonplaats. Daarvoor heeft hij een locatie vlakbij het Bonnefantenmuseum op het oog, pal naast de Kennedybrug. Op tweederde van de 43 meter hoge toren, op de wanden van het ex-waterreservoir, wil hij QR-codes van kunstwerken aanbrengen die op dat moment te zien zijn in het museum. Met dien verstande dat het echte werk, in tegenstelling tot bij die Amerikaanse Picasso-expo of het Google Art Project, wel op loopafstand te zien is. Stel je wandelt door het stadspark en ziet in de verte de watertoren. Je scant met je smartphone de daarop geprojecteerde QR-codes en denkt: ‘Hm, kan interessant zijn.’ Vijf minuten later loop je het museum binnen, op weg naar the real thing. WIDO SMEETS

april 2011

ZL-Cultuuragenda

Items voor de agenda digitaal opsturen vóór de 15e van de maand uitsluitend naar: [email protected]

Architectuur, mode en vormgeving Düsseldorf > Gralglas Dürnau. Deutsches Design 1930-1981. Expositie belicht het belang van graalglas in de naoorlogse Duitse designproductie. Van 26 februari t/m 29 mei in Glasmuseum Hentrich. www.smkp.de grand-hornu > From Scratch. Groepstentoonstelling van Frans designcollectief Dito. Van 27 februari t/m 29 mei. In voormalige site Grand Hornu (bij Mons/Bergen). www.grand-hornu.be Hasselt > Alter Nature. The Future That Never Was. Over toekomstvisies uit het verleden, heden en mogelijk de toekomst van morgen. Van  29 januari t/m 5 juni in Z33. www.alter-nature.be. heerlen >D-day Designdagen. Derde editie van mix van beurs, tentoonstelling en veiling. Van 13 t/m 15 mei in C-Mill. www.c-mill.com > Van Dutch Design naar deutsche Gründlichkeit. Busexcursie naar projecten van architectenbureau Maurer United Architects (MUA). Op 10 april 2011 vanaf wijkgebouw ’t Gringeltje in de wijk Heksenberg. Aanmelden via of de balie van Schunck 045 5772200 of www.schunck.nl Maastricht > Topos-lezingen: De droom van bedrijventerreinen door de realiteit ingehaald? Over strategieën voor verbetering van oude en nieuwe bedrijventerreinen. Op 11 april. De toekomst, gedroomd door jonge architecten in Maastricht. Presentaties van jonge bureaus over hun dromen voor

33

regionale architectuur. Op 9 mei. Wonen boven winkels: de droom voorbij? Wat zijn de ervaringen met het stimuleren van wonen boven winkels in de binnenstad. Op 20 juni. Oeuvrelezing Victor de Stuersprijs. Winnaar van deze jaarlijkse prijs houdt een lezing over zijn werk. Op 12 september. Dromen over een Euregionaal ontwerp. Werken de steden in de Euregio ook samen op ruimtelijk gebied? Op 10 oktober. Urban Campus Revisited. Over de ontwikkeling van universitaire ruimten in de Maastrichtse context. Op 14 november. De bijeenkomsten zijn in Coffeelovers / De Annex, Plein 1992. Aanvang 19.30 uur. www.toposmaastricht.nl > Raakvlakken. Reeks lezingen om blikveld op architectuur en stedenbouw te verbreden. Op 23 maart met Osterholt-Uitentuis, op 20 april met Studio Roosegaarde, op 18 mei met Frank Havermans en op 15 juni met Lawrence Malstaf. Aanvang 19.30 uur in oude porseleinfabriek van Mosa, Meerssenerweg 358. www.toposmaastricht.nl >Fashion Clash 2011. Jaarlijks internationaal en multidisciplinair mode-evenement. Op 10, 11 en 12 juni. www.fashionclash.nl

Beeldende kunst arcen >Het licht kwam in de duisternis. Kruisweg van Sjef Hutschemakers. Behalve andere werken zijn er veertien half abstracte en in zwartwit uitgevoerde staties van de allereerste kruisweg van de ZuidLimburgse kunstenaar die dit jaar tachtig wordt. Van 13 maart t/m 1 mei (op zaterdag- en zondagmiddag) in het Franz Pfanner Huis. www.franzpfannerhuis.nl en www.stichtingsjefhutsch.nl. aijen-bergen > Magisch Realisme. Een expositie van droombeelden. T/m 23 april. Huiselijk realisme. Werk van o.m. Hans Deuss, Max Kreijn en Janneke Bruines. Van 1 mei t/m 18 juni in Galerie Pictura. www.galeriepictura.nl

www.galeriepictura.nl Aken > Joos van Cleve, Leonardo des Nordens. Expositie over deze 16e eeuwse meester-schilder uit het Rijnland. Van 16 maart t/m 26 juni in Suermondt Ludwig Museum. www.suermondt- ludwig-museum.de > Closer than Fiction: Hyper Real. Kunst en Amerika rond 1970. Expositie over realistische stromingen in kunst en fotografie in de VS rond 1970. Van 13 maart t/m 19 juni in Ludwig Forum. www.ludwigforum.de > Collaborateure. Drie bevriende en verwante kunstenaars samengebracht: Thomas Junghans, Manfred Mahsberg en Harry Meyer. Van 11 maart t/m 23 april bij Galerie Freitag 18.30. www.freitag1830.de > Simon Denny – Cruise Line. Breekbare en wijdlopige installaties uit verschillende materialen. Van 20 maart t/m 1 mei in Neue Aachener Kunstverein NAK, Passstrasse 29. www.neueraachenerkunstverein.de amsterdam > Gabriel Lester - ‘It is no great wonder if in the long proces of time, while fortune takes her course hither and thither, numerous coincidences should spontaneously occur’. Van 9 april t/m 14 mei Antonia Carrara - The Go-Between. Van 9 april t/m 14 mei. Michael Kunze en Myriam Mechita. Van 21 mei t/m 18 juni. Bjorn Dahlem. Van 25 juni t/m 31 juli in Galerie Fons Welters, Bloemstraat 140. www.fonswelters.nl antwerpen > Hugo Moens. Schilderijen en grafisch werk van Vlaamse lichtontwerper en scenograaf. Van 11 maart t/m 30 juni in het Antwerps Conservatorium. www.begeerte.be Berg en terblijt >Schilderijen en beelden van o.m. Jozef Cals, Roman Zakrzewski, Les deux Garcons en Madeleine van der Knoop. Van 20 maart t/m 31 december in Giardino Beeldentuin. www.giardinobeeldentuin.nl BERLIJN > X-Rated. Werk van William N. Copley en Andreas Slominski in Collecters Room Berlin. T/m 8 mei. www.kulturclub.de > Cold Society by Kerstin Cmelka.

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Van 3 maart t/m 3 april in KW69. www.kw-berlin.de Bonn > Gefühl ist Privatsache. Otto Dix, Georg Grosz en de Nieuwe Zakelijkheid. Van 16 februari t/m 15 mei. Stephanie Gerhardt – Inside. Van 15 mei t/m 11 september. Rosemarie Trockel. Grensverleggende kunstenares, bekend van haar gebreide schilderijen, eerder te zien De Pont in Tilburg. Van 9 juni t/m 4 september. Through the Looking Brain. Van 23 juni t/m 25 september. Laura Owens. Eclectische Amerikaanse schildert stromingen en genres aan elkaar. Van 22 september t/m 8 januari 2012. Thomas Rentmeister. Duitse kunstenaar, bekend om zijn uit één kleur opgetrokken plastieken. Van 20 oktober t/m 5 februari 2010 in Kunstmuseum. www.kunstmuseum-bonn.de > Treffpunkt und Topos: Schloss Dilborn 1911 bis 1931. Over het kunstenaarsechtpaar Heinrich Nauen en Marie von Malachowski en hun gasten. Van 18 februari t/m 15 mei. Zwischen Madonna und Mutter Courage. Over de verbeelding van de vrouw in de kunst tussen 1905 en 1935. Van 7 oktober t/m 29 januari 2012 in Museum August Macke Haus. www.august-macke-haus.de brussel > The Other Tradition. Groepstentoonstelling met verzonnen situatie, handeling of gebeurtenis als centraal thema. Met o.m. Danai Anesiadou en Ei Arakawa. Van 26 februari t/m 1 mei. David Claerbout. Eerste overzichtstentoonstelling in België van Vlaamse videokunstenaar. Van 19 februari t/m 15 mei. Sven Augustijnen, Spectres. Van 8 mei t/m 31 juli. Mede door Marres geproduceerde film/expositie die Belgische koloniale geschiedenis analyseert. Nasreen Mohamedi, Notes – Reflections on Indian Modernism. Overzicht van de Indiase kunstenares Nasreen Mohamedi (1937-1990). Van 27 mei t/m 14 augustus. Charlotte Beaudry. Figuratieve, maar niet realistische schilderijen en tekening van Waalse kunstenares. Alina Szapocznikow. Eerste grote solo-expositie buiten haar geboorteland van Poolse beeldhouwster Szapocznikow (19261973). Van 10 september t/m 31 december. Wiels. www.wiels.org buggenum > OpenPoortenDag. Kunst op bijzondere locaties, verspreid over het hele dorp. Op zondag 15 mei van 11.00 tot 18.00 uur. www.openpoortendag.nl    Düsseldorf Monika Sosnowska - Ohne Titel, 2010. T/m 15 april 2012. Intensif Station. Van 10 juli t/m 4 september in K21 STÄNDEHAUS.

ZL-Cultuuragenda www.kunstsammlung.de Johan Thorn Prikker. Met alle regels van de kunst, van Jugendstil tot Abstractie. Retrospectief over Johan Thorn Prikker (1865-1932), gezichtsbepalende kunstenaar uit bloeiperiode van Nederlandse kunst. Ruime keuze uit veelzijdig oeuvre, met schilderijen, glas, textiel, meubels en mozaïeken. Van 26 maart t/m 7 augustus. Mack – Die Sprache meiner Hand. Expositie met relatief onbekend grafisch werk van medegrondlegger van kunstenaarsgroep Zero. Van 26 maart t/m 10 juli in Museum Kunstpalast. www.museum-kunstpalast.d Duisburg > Dinge im Kopf/ Things on the Mind. Sculpturen van Anthony Craggs. Van 24 februari t/m 13 juni in Museum Küppersmühle für Moderne Kunst. www.museum-kueppersmuehle.de > Junior Toscanelli. Tous les deux. Schilderijencyclus over hoofdpersonen in Thomas Manns meesterwerk Toverberg. Vanaf 24 maart. 100 Jahre Lehmbrucks Kniende. Paris 1911. Expositie met bruiklenen over de artistieke atmosfeer in Parijs 1911-1914. Van 24 september t/m 22 januari 2012 in het Lehmbruckmuseum. www.lehmbruckmusuem.de DEn bosch > Art & Antiques Fair AFSH. 45e editie van kunst- en antiekbeurs met deelnemers uit Nederland en Vlaanderen. Van 16 t/m 25 april in de Brabanthallen. www.afsh.nl. DEn Haag >Robbie Cornelissen. Het Grote Geheugen. Potloodtekening met een lengte van 13.20 meter en een hoogte van 2.40 meter van als bioloog opgeleide kunstenaar. Van 19 februari t/m 22 mei 2011. James Ensor. Universum van een fantast. Overzichtstentoonstelling met schilderijen, maskers en danskostuums uit het ballet La gamme d’amour (1911) , waarvoor de Vlaamse symbolist Ensor (1860-1949) de muziek schreef. Van 11 maart t/m 13 juni > Een romantische kijk. Nederlandse en Belgische meesters uit de Rademakers Collectie. DE expositie die eerder in Sint Petersburg te zien was. Van 26 maart t/m 5 juni in het Gemeentemuseum. www.gemeentemuseum.nl > Marcel Dzama. A Game of Chess. Canadese kunstenaar stelt op lieflijke wijze de meest gruwelijke onderwerpen aan de orde. Van 12 maart t/m 13 juni. Gert & Uwe Tobias. Cartoonachtige houtsneden, keramische sculpturen en gouaches van Roemeense tweelingbroers. Van 12 maart t/m 13 juni in GEM, museum voor actuele kunst, Den Haag. www.gem-online.nl

34

Meubelsculptuur van Jeahyo Lee. Art & Antiques Fair AFSH, van 16 t/m 25 april in Den Bosch.

eindhoven > Play Van Abbe (4): De pelgrim, de toerist, de flaneur (en de werker). Met werk van onder meer Joseph Beuys, James Lee Byars, Erwin van Doorn, Barry Flanagan, Douglas Gordon, Richard Long, Yang Zhenzhong. Van 26 februari t/m medio augustus in Van Abbe Museum. www.vanabbemuseum.nl essen >Critical Mess. Tussen graffiti en hedendaagse kunst. Met werk van o.a. Antoine Berghs, Wolfgang Bittner en DOS Crew. Van 20 maart t/m 10 april in Forum Kunst & Architektur, Kopstadtplatz 12. www.forumkunstarchitektur.de eupen >Koen Vanmechelen Cosmopolitan Chicken Project, Braking the Cage. Performance met levende kippen uit de Himalaya als onderdeel van Vanmechelens meerjarige symbiose tussen kunst, wetenschap, politiek en ethiek. Van 13 maart t/m 29 mei in IKOB. www.ikob.be GenT > Allison Hrabluik - Long Line Light with Blemish. Guilmot Coussement - Now The Serpent Was More Subtle Van 1 april t/m 8 mei bij Galerie Tatjana Pieters. www.tatjanapieters.com Geleen >Carl Johan Högberg. Winnaar van de Koninklijke prijs voor vrije schilderkunst 2010. Van 10 april t/m 25 juni in BIS 71 in Geleen. www.bis71.nl Geulle >Jesse Vermeeren en Judith Neet. Werken van zoon en moeder, beiden reislustig. Van 6 februari t/m 8 mei bij Galerie Art in Maupertuus in Geulle. www.art-in-maupertuus.com Grand-hornu >Balthasar Burkhard, Voici des fruits, des fleurs, des feuilles

et des branches. Solo met monumentale foto’s en heliogravures van de Zwitserse kunstenaar, bedacht en voorbereid kort voor zijn dood in april 2010. Van 27 februari t/m 29 mei in voormalige site Grand Hornu bij Mons/Bergen. www.grand-hornu.be HAmm > Frank van Hemert, Unverschämte Schönheit. Tentoonstelling met tekeningen uit het vierluik Birth, Copulation, Death van uit Kerkrade afkomstige kunstenaar. Van 17 april t/m 10 juni in het Güstav Lübcke Museum. www.frankvanhemert.nl. Heerlen > Wim Riksen - Wachten op het moment nu… Van 1april t/m 26 april bij Victor4Art. www.victor.nl >Outside-In. Overzichtsexpositie van Niki de Saint Phalle. Van 25 februari t/m 19 juni. Verkikkerd op het spel. Dwarsdoorsnedes uit het oeuvre van Aad de Haas. Van 4 februari t/m 29 mei in Schunck Glaspaleis. ‘Hon’ als moeder van de Euregio. IJsbeer ‘Tosca’ van Institut Saint-Laurent uit Luik als winnende sculptuur uit Euregionale wedstrijd. Vanaf medio maart op het Pancratiusplein. www.schunck.nl > ‘Uit ’t blauw. Schilderijen van Esther de Bont. Van 28 februari t/m 15 april in Galerij tussenverdieping van het Atrium Medisch Centrum in [email protected] > Romeins glas. Meer dan 270 glazen objecten uit de Romeinse tijd, met o.m. een schenkkan van de bekende Romeinse glasmaker Ennion, en 25 verschillende glazen badolieflesjes. Van 29 april t/m 28 augustus in het Thermenmuseum. www.thermenmuseum.nl >Status Quo#2. Derde expositie in reeks ‘Momentopnames van de regio‘ rondom krimp en

www.zuiderlucht.eu

april 2011

stedelijke veranderingen gaat over de persoonlijke beleving van de omgeving. Ism VPRO worden inzendingen van landelijke fotowedstrijd ’De kracht van de regio‘ getoond. Van 20 maart t/m 24 apri in kuS Willemstraat 91a. www.kunstencentrumsigne.nl heusden-zolder >Kunstenaarsateliers². Foto’s van Lieven Nollet van ateliers van kunstenaars als Berlinde De Bruyckere, Guillaume Bijl, Jan Fabre, Karel Dierickx en Ronny Delrue, in combinatie met hun werken. Van 13 maart tot 24 april in De Mijlpaal, Brugstraat 45. www.demijlpaal.com Horst > Cornelie Samsom, Harry Koopman en Polman & Woodburn met resp tekeningen op hout, objecten en fotografie. Van 27 maart t/m 15 mei in Galerie Judy Straten. www.galeriejudystraten.nl jabeek-onderbanken >Stockexpositie van kunstuitleen REM. Met speciale aandacht voor nieuwe schilderijen van Jos Gielens. Van 11 maart t/m 23 april in Galerie Rem, Dorpstraat 17a. www.galerierem.nl www.spiegelroute.nl Kleef > Carl Andre. Overzichtstentoonstelling van een van de legendarische grondleggers van de minimal art. Van 17 april t/m 28 augustus 2011 in Museum Kurhaus Kleef. www.museumkurhaus.de Keulen > Noli me tangere! Berühre mich nicht / Halte mich nicht fest. T/m 31 augustus in museum Kolumba. www.kolumba.de > Bethan Huws, drawings. Tekeningen van de BACA-winnaar 2006 uit Wales. T/m 5 juni. Lucy McKenzie, The Editions. Jonge Schotse breekt met alle wetten

van de avant garde. T/m 26 juni. Joel Shapiro. Door de ruimte zwevende gekleurde balken van post-minimalist Shapiro. T/m 29 mei in Museum Ludwig. www.museum-ludwig.de Landgraaf >Béatrice Graas en Marc Claerhout. Schilderijen en sculpturen van twee Vlaamse kunstenaars. Van 20 maart t/m 24 april. In Galerie Ipomal, Charles Frehenstraat 5. www.ipomal-galerie.nl leuven >Pedro Cabrita Reis, One after another, a few silent steps. Een van de meest toonaangevende Portugese kunstenaars van zijn generatie focust op thema’s als huisvesting, woonruimte, constructie en territorium. Van 24 februari t/m 22 mei. >Freek Wambacq. Jonge Brusselse kunstenaar legt met objets trouvés een kritische link tussen de kunstwereld en de wereld daarbuiten. Van 24 februari t/m 15 mei. In M – Museum Leuven. www.mleuven.be linnich >Hans Gottfried von Stockhausen. Veertig glasschilderingen en talrijke ontwerpen van de ZuidDuitse kunstenaar. Van 7 mei t/m 20 augustus in het Deutsches GlasmalereiMuseum, Rurstraße 9-11. www.glasmalerei-museum.de luik  >Dick (Theo) Snijders. Abstracte landschappen van in Frankrijk en Senegal levende Nederlandse kunstenaar. Van 8 april t/m 5 mei in galerie Hors Château, 30 Rue HorsChâteau, Luik. www.galeriehorschateau.be en theosnijders.com Maastricht > Augenspiel. Selectie topstukken uit de collectie oude, moderne en hedendaagse kunst. Vanaf 12 maart 2010. Wintertuin. Selectie klassiekmoderne topstukken van MAMAC Luik met werk van o.m. Gauguin, Monet, Picasso, Marc en Kokoschka. Van 18 maart t/m 19 juni. Schatten uit Moskou. Hollandse tekeningen uit het Pushkin Museum. Van 18 maart t/m 12 juni. Jeroen van Bergen / Rik Meijers. Duo-presentatie van twee jonge Limburgse kunstenaars. Van 17 april t/m 3 juli. Collectie Van Herk. Terracottabeeldjes uit privé-collectie. Van 3 juli t/m 18 september. Extended Drawing. Groepstentoonstelling met werk van Soll Lewitt, Robert Mangold, Bruce Nauman en Richard Serra. Van 18 september t/m 15 januari 2012 in het Bonnefantenmuseum. www.bonnefanten.nl > Corjan Nodelijk. Sculpturen. Van 2 april t/m 14 mei in Galerie Dis. www.galeriedis.nl > Glück. Fons Haagmans beeldt op zijn karakteristieke wijze het ‘Limburgs gevoel’ uit in een reeks schilderijen. Van Pierre Kemp tot Tren, van Leni und Ludwig tot Schunck. Van 25 februari t/m 6 mei in het Gouvernement aan de Maas, Limburglaan 10.>The Moonlight Garden. Expositie met Marc Mulders als gastconservator, met werk van Mulders, Reinoud van Vugt en Ronald Zuurmond ( Tilburgse

35

School) en Martijn Lucas van Erp, Anke Roder, Ingrid Simons en Harm Jan Boven. Van 12 maart t/m 3 april in Huub Hannen Galerie. galerie@ huubhannen.nl >Ad Gerritsen. De grote verwondering. Recente schilderijen. Van 20 maart t/m 3 april 2011 bij Galerie Wansink. www.galeriewansink.com >Sami Briss, schilderijen. T/m 11 maart. Katinka Lampe, schilderijen en prints. T/m 29 april in galerie ManifestaMaastricht. Tijdens de Tefaf (17 t/m 29 maart) elke dag geopend van 12 tot 20 uur. www. manifestamaastricht.com >Les Deux Garçons, Le Jour de Pardon. Kunstenaarsduo zoekt opnieuw de grenzen op van leeftijdsen ervaringsgebonden onderzoeken en ontdekkingen. Van 20 maart t/m 23 april bij Galerie Stevens. www.galeriestevens.nl > Matt Mullican. Work in residence. Exhibition, research project in cooperation with Hedah and Edmond Hustinx stichting. T/m 21 mei in Hedah. www.hedah.nl > West- Afrikaanse maskers en beelden, gebeeldhouwde schoonheid. T/m 14 mei in Toonzaal Maastricht. www.kunsthandelgalerie.nl > 15 drawings, 6 videos and a cube. Werk van Arno Sijben, Nikki Pelaez en Chantal Le Doux. Van 20 maart t/m 10 april in ’t Brandweer, Capucijnenstraat 2. www.sam-ateliers.nl >De grote verwondering. Recente schiderijen van Ad Gerritsen. Van 20 maart t/m 23 april in Galerie Wansink. www.galeriewansink.com > Madame Realism. In de Marresreeks over de avant garde een presentatie met alleen werken van vrouwelijke kunstenaars. Van 12 maart t/m 5 juni in Marres, centrum voor contemporaine cultuur, Capucijnenstraat 98. www.marres.org > Stefan Cools. Van 19 maart t/m 29 mei 2011 in Kunsthuis Theo Hübens, Cortenstraat 6A. www.kunsthuis-theohubens.nl > Happenings en presentaties, op uitnodiging van Samenwerkende Ateliers Maastricht bedacht door cultuurwethouder Jacques Costongs en de kunstenaars Juul Sadee en Han Rameckers. Van 15 mei t/m 13 juni in ‘t Brandweer. www.sam-ateliers.nl > Late Night Lecture met Paulien Oltheten en Antoine Berghs. Eerste aflevering van lezingenreeks Licht in het donker gaat onder meer over de schoonheid van vieze plekjes. Op 12 mei vanaf 20.00 uur in B32 op de nieuwe (tijdelijke) locatie Fransensingel 65, de ‘achteromingang’ van de Timmerfabriek. www.b32.org > R.E.A.C.H. / The Infinite. Installatie van Ton Slits. Van 21 maart t/m 16 april, tijdens kantooruren, in gebouw Rijkswaterstaat, Avenue

Ceramique 125. www.tonslits.com margraten > Kunsj aon de Grens. Negende voorjaarsexpositie van Kunstkring Eijsden-Margraten op 30 april en 1 mei in Zaal Oos Heim, Clermontstraat 10. www.clubgids. com/kunstkringeijsden maria-hoop >Madama Art Salon. Themabijeenkomsten over Ontkiemen (3 april), De Schoonheid in al wat is (22 mei) en De Zon in mij (19 juni) in Paradama Da Esperanza, Diergaarderstraat-West 15. www.madama.nl mönchengladbach > Gregor Schneider, Garage. Elke zondag van 11 tot 18 uur, tot zomer 2011. Thomas Houseago, What Went Down. Nieuwe sculpturale figuratie van een van de meest bediscussieerde beeldhouwers van dit moment. Van 20 maart t/m 19 juni. Heins Mack, Kinetik. Presentatie van bewegende sculpturen van Mack bij zijn tachtigste verjaardag. Van 3 april t/m 25 september. Evelyne Axell, Le Pop (werktitel). Expositie van jonggestorven Axell ( 19351972), leerling van Magritte, met erotisch en psychedelisch werk uit de jaren zestig. Van 23 oktober t/m 5 februari 2012. Morgan Fischer, Monochrome for the Future. Presentatie van Amerikaanse kunstenaar die wandschildering van generatiegenoot Blinky Palermo uit 1970 becommentarieert. Van 23 oktober t/m 5 februari 2012. Expressionistisches II. Werk uit de grafische collectie van Abteiberg. Van 13 november t/m 30 januari 2012 in Museum Abteiberg. www.museum-abteiberg.de Neuss >Schaulust und Spiellust. De kleine grote wereld van het papiertheater. Van 20 februari t/m 25 april in het Clemens Sels Museum. Vorhang auf! Uit de verzamelingen van Irmgard Feldhaus en Christian Reuter. Van 11 maart t/m 16 oktober 2011 in dependance Feld-Haus Museum für populäre Druckgrafik, Bergerweg 5 (tussen Insel Hombroich en Raketenstation). www.clemens-sels-museum.de Oberhausen > Roy Lichtenstein, Posters and more. Van 23 januari t/m 1 mei. Artefakt und Naturwunder. Das Leuchterweibchen der Sammlung Ludwig. Van 6 februari t/m 17 april. I am serious about not being serious. Fotografie van Elliott Erwitt. Van 8 mei t/m 11 september in Ludwig Galerie Schloss Oberhausen. www.ludwiggalerie.de roermond >Huisexpo met werk kunstacademiestudenten Diana Lemlijn en Martijn Riksen, en presentatie klankpaal met soundscapes en locatiecomposities over plaatsen in Limburg.

www.zuiderlucht.eu

april 2011

Van 26 februari t/m 29 april (tijdens kantooruren) in Huis voor de Kunsten, Kapellerlaan 36. www. hklimburg.nl > Coverstory - Miranda Vissers. Panelen met hergebruikte materialen, in dit geval boekomslagen, van Eindhovense kunstenares. Van 19 maart t/m 23 april in galerie Vrijveldkunst. www.vrijveldkunst.nl rotterdam >Akkermania. Sinds 1981 schilderde Philip Akkerman zo’n 3000 zelfportretten. De Kunsthal toont er 400, van 9 april t/m 26 juni. www.kunsthal.nl Schimmert > Expositie van keramisch werk: in de voetsporen van… Van 6 februari t/m 25 april. Groepsexpositie met werk van o.a. Ineke Verhagen, Annet Bentvelzen en Corrie Raven. Van 1 mei t/m 31 juli 2011 in keramiekgalerie De Kunstwinkel. www.dekunstwinkelschimmert.nl tegelen >Het keramische bedje voor de asperge. Collectie van aspergeschalen uit de periode 19201950, verzameld door gepensioneerde topkok Herman van Ham van De Hamert). Van 4 maart t/m 3 juli Keramiekcentrum Tiendschuur. www.tiendschuur.net sittard-Geleen > Leon Golub, Live and Die Like a Lion? Eerste solo-tentoonstelling in Nederland van artist’s artist Leon Golub (1922-2004). T/m 25 mei. Roger Ballen. Werk van in Zuid-Afrika levende Amerikaanse fotograaf, en videodocumentaire over zijn oeuvre. Van 7 mei t/m 28 augustus. Op zondag 8 mei (15.00 uur) houdt Roger Ballen een lezing en gaat hij met conservator Roel Arkesteijn in gesprek over zijn werk. In Museum Het Domein. www.hetdomein.nl > Spelen met vuur. Tentoonstelling ter nagedachtenis aan ZuidLimburgse keramisten Wim Hos & Siegfried Gorinskat die speelden met vuur. Van 27 februari t/m 22 mei in de Tiendschuur. www.tiendschuur.net > Joep van Kerkom en Clif Ardi. Schilderijen en keramiek. Werk op stock van Sjer Jacobs, Clemens Briels, Jellie van Kranen. Van 18 maart t/m 8 mei in NDK Galerie, Engelenkampstraat 21A. > Groepsexpositie met Neeltje de Vries, Eva Plankenauer en Mia Janssen - Timmermans tonen keramiek, schilderijen, sculpturen en glasobjecten. Van 2 t/m 17 april, alleen in de weekends, in de Ophovenermolen, Molenweg 56. Tilburg > Robert Therrien, Sculpturen en werken op papier. Van 29 januari t/m 15 mei in De Pont, museum voor hedendaagse kunst. www.depont.nl Thorn > Verbonden in kleur. Kunstenares Ángeles Nieto verbindt Abdijkerk

ZL-Cultuuragenda en het historisch centrum met een kleurig, bijna tastbaar lint. Van 27 maart t/m 20 juni in en rond museum en Abdijkerk. www.museumlandvanthorn.nl > ‘Koninklijke kunst’. Schilderijen en keramiek van zes kunstenaars bij het bezoek van koningin Beatrix aan Thorn op 30 april. Van 2 april t/m 2 mei in De Kluis. www.dekluis-thorn.nl urmond >Linea Forte en Fiet Reijnen tonen grafiek en keramiek. Van 29 april t/m 1 mei 2011 in het Terpkerkje in Urmond. utrecht >Leo van Veldhuizen toont schilderijen, tekeningen en keramiek. Van 27 maart t/m 14 mei. Ornis A. Gallery. www.ornisagallery.com vaals > Duo-expositie Michel van Henten (beeldhouwwerken) en Marte Hameleers (schilderijen). Van 20 maart t/m 8 mei in de Kopermolen. www.michelvanhenten.nl Valkenburg aan de Geul > Knetter; emotie in beeld. Door galeriehoudster Wanda Reiffe geselecteerde werken uit de Collectie Fantastikè met ‘outsiderkunst’ van (ex-)patiënten van de psychiatrische instelling Vijverdal in Maastricht. Van 10 april t/m 22 mei. Charles Eyck en Frankrijk. Tentoonstelling laat zien hoe Charles Eyck (1897-1983) zich liet inspireren door Frankrijk, het land waar hij in 1929 doorbrak met een solo-tentoonstelling in Parijs toen al zijn getoonde werken werden verkocht. Van 3 april t/m 18 september. Opera in Valkenburg. De Zuid-Nederlandse Opera en Jef Baarts. Tentoonstelling over de vele opera-uitvoeringen in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw in het Openluchttheater van Valkenburg met Jef Baarts als grote inspirator. Van 23 april tot 1 september 2011 in het Museum Land van Valkenburg, Grotestraat Centrum 31. www.museumlandvanvalkenburg.nl > Een inspirerende vriendschap. Tekeningen van Charles Eyck en Alphons Volders uit een privécollectie. Van 3 april t/m 18 september in Galerie Artego. www.zuid-limburgvandaag.nl/ ambiancegids/nl-valkenburg-artego valkenswaard > Jan Mensinga. Sprookjes, spreekwoorden en legenden in steendruk. Serie litho’s uit de periode 1983-1991 van een van de meest spraakmakende kunstlithografen van de 20e eeuw. Van 10 maart t/m 28 augustus in het Nederlands Steendrukmuseum. www.steendrukmuseum.nl Venlo > Esther Tielemans. New scenes. Kleurig beschilderde grote panelen

36

Corjan Nodelijk. Sculpturen. Van 2 april t/m 14 mei in Galerie Dis.

in ruimtelijke installatie in eerste solo van Helmondse kunstenares. T/m 22 mei. Mathieu Knippenbergh – Psychonaut. Ruimtelijke, museumvullende installatie van Noord-Limburgse kunstenaar. T/m 22 mei in Museum van Bommel van Dam. www.vanbommelvandam.nl > Paradox & Mysterie. Schilderijen en installaties van Venlose kunstenares Hélène Hermans. Van 1 april tot en met 26 juni in Domani. www.domani.nl >“…tussen Droom en Daad …”. Werk van Sef Canjels (schilderijen), Hay Smeets (beelden) en Ruud Simons (tekeningen), van 17 maart t/m 12 mei in in de Lei Alberigs Museumkapel. Venray > Fardou Keuning. Debutantenbal. Contrasten en overeenkomsten aan de hand van rituelen en ceremonies uit verschillende culturen. Van 27 februari t/m 13 juni in Odapark . www.odapark.nl wuppertal > Zettels Traum. Selectie uit de vijf eeuwen omspannende grafiekcollectie van Bernd en Verena Klüser, met werk van o.a. Van Dyck, Delacroix, Cézanne, Matisse, Klee, Kirchner, Beuys en Warhol. Van 15 maart t/m 19 juni in het Von der Heydt Museum. www.von-der-heydt-museum.de zutphen >Ivon Drummen, Karol GasienicaSzostak en Jozef Polewka tonen oud en nieuw werk. Van 15 maart t/m 15 september in De Singel. www.sutfene.nl

Fotografie en film Düsseldorf > Thomas Struth – Fotografien

1978–2010. Overzicht van de befaamde Duitse fotograaf. T/m 19 juni in K20 Grabbeplatz. www.kunstsammlung.de genk > Made in Europe Film Festival. Met Mediterraanse cinema en specials. Van 6 t/m 10 april in Euroscoop C-mine. www.madeineurope.nu heusden-zolder >Kunstenaarsateliers². Foto’s van Lieven Nollet van ateliers van kunstenaars als Berlinde De Bruyckere, Guillaume Bijl, Jan Fabre, Karel Dierickx en Ronny Delrue, in combinatie met hun werken. Van 13 maart tot 24 april in De Mijlpaal, Brugstraat 45. www.demijlpaal.com keulen > Vija Celmins, Desert, Sea and Stars. Fascinerende research van de Lets-Amerikaanse fotorealist Celmins. Van 15 april t/m 17 juli. Burgerfotografie, kunstenaarsportretten en modefotografie uit de 20e eeuw. Meesterwerken uit de eigen collectie. Van 2 februari t/m 4 september in Museum Ludwig. www.museum-ludwig.de leiden > Straatkinderen wereldwijd. Foto’s van Ton Hendriks. Van 6 februari t/m 1 mei in Museum Volkenkunde. Maastricht > ‘Oeverlangen aan de Maas’. Mijmertochten van fotograaf John Lambrichts langs de Grensmaas. T/m 23 april in Centre Ceramique. www.centreceramique.nl > Made in Europe. Euregionaal Film Festival met nieuwe Europese cinema, festival previews, Limburgse kortfilms en specials. Van 5 t/m 10 april in Filmtheater Lumière. www.madeineurope.nu >US. 2009/2011. Selectie uit fotoserie

www.zuiderlucht.eu

april 2011

die Kim Zwarts destilleerde uit zijn Amerikaanse reizen van de laatste jaren. Van 27 februari t/m 15 april in BenC Gallery. www.brulsenco.nl valkenburg >Eyck en de Imageclub. Fotografen laten zich inspireren door werk van Charles Eyck. Van 20 februari 2011  t/m 3 april 2011 in Museum Land van Valkenburg. www.museumlandvanvalkenburg.nl oberhausen > 57th International Short Film Festival. Shooting Animals: A brief history of animal film. Van 5 t/m 10 mei. www.kurzfilmtage.de Rotterdam > Andor Von Barsy – Chema Madoz – Angry. Drie verschillende fototentoonstellingen. T/m 3 april in het Nederlands Fotomuseum. www.nederlandsfotomuseum.nl >Het oog van Nederland. Retrospectief van Nederlands bekendste fotojournalist Vincent Mentzel met werk uit de jaren 19702010. Van 5 maart t/m 13 juni. De Kunsthal. www.kunsthal.nl sittard-geleen >Roger Ballen. Werk van in Zuid- Afrika levende Amerikaanse fotograaf, en videodocumentaire over zijn werk. Van 7 mei t/m 28 augustus. Op zondag 8 mei (15.00 uur) houdt Roger Ballen een lezing en gaat hij met conservator Roel Arkesteijn in gesprek over zijn werk. In Museum Het Domein. www.hetdomein.nl valkenburg >Eyck en de Imageclub. Fotografen laten zich inspireren door werk van Charles Eyck. Van 20 februari 2011  t/m 3 april 2011 in Museum Land van Valkenburg. Venlo > Het glazen album van Limburg.

Foto’s uit het Spaarnestad-archief. T/m 17 april in het Limburgs Museum. www.limburgsmuseum.nl

Literatuur Aken > Bijeenkomst van schrijvers, elke eerste woensdag van de maand. Kulturhaus Barockfabrik, Löhrgraben 22. www.literaturbuero-emr.de > LEO, Illustrator Leo Timmers. Originele illustraties van zijn prentenboeken. Van 13 maart t/m 15 oktober in Literair Museum Hasselt. www.literairmuseum.be heerlen >Perron Poëzie. Multimediale expositie met 29 eerder in Zuiderlucht gepubliceerde sonnetten van dichters uit de Euregio en omstreken, met o.a. werk van Frans Budé, Manuel Kneepkens, Wiel Kusters, Luuk Gruwez, Anne van der Sligte en Nina Thibo. Van 20 april t/m 12 juni in Schunck. Presentatie van Perron Poëzie als bundel is op 20 april om 20.00 uur, met voordrachten van Leo Herberghs, Amber-Helena Reisig en Danny Danker, en muziek van Rowland Jones. www.schunck.nl landgraaf >8e Avond van de Poëzie, met o.a. Huub Beurskens, Marc Tritmans, Kreek Day Ouwens en Eva Cox. Op 15 april in Theater Landgraaf. www.poeziefestival.nl Maastricht > Dag van de Verandering. Jaarlijkse dag van lezingen en debat van het Huis voor de Kunsten met Joke J. Hermsen, Lisa Kuitert, Frans Timmermans, Thomas Vaessens en Dirk van Weelden. Ze zullen ingaan op de vragen die de tijdgeest oproept inzake kunst, cultuur en literatuur en scenario’s schetsen voor de toekomst. Op 28 mei van 11.00 tot 16.00 uur. 12,50 euro, incl lunch. Aanmelden via [email protected] roermond > Natuursalon. Presentatie van Het jaar van de vluchtende geest, nieuwe roman van Jacques Graus. Verder met o.a. Marian Louwers (column), Anneke Bruin (sieraden) en muziek van Quantazz. Op 10 april vanaf 14.00 uur in TheaterHotel De Oranjerie, Kloosterwandplein.

com Eindhoven Barbe-Bleue. Muzikale parodie door Opera Zuid op het bekende sprookje Blauwbaard. Op 9 april in het Parktheater. www.operazuid.nl Eindhoven > Vioolrecital door Charlie Siem, met Hans Eijsackers op piano,  tussen nieuwe beelden van Guido Geelen. Op zondag 10 april om 12:00 uur bij Piet Hein Eek (de voormalige Philips keramiekfabriek), Halvemaanstraat 30. Reserveren via [email protected] www.pietheineek.nl genk > Luka Bloom. Ierse singersongwriter met een door een mysterieuze spierziekte veroorzaakte unieke gitaartechniek. Op 3/5 in C-Mine in Genk. www.cultuurcentrumgenk.be heerlen > Eels. Amerikaans band rond melancholicus Mark E. Everett. Op 20 juni vanaf 20.20 in P arkstad Limburg Theater. Voorverkoop vanaf 19 maart. www.parkstadlimburgtheaters.nl > Decennium. Concert van de veertig jaar oude legendarische Limburgse (folk)rockband uit de jaren zeventig. Op 9 april vanaf 20.30 uur in Theater Lexor, Willemstraat 40-42. www.decennium.net > Chris Cook & Had Verheijen. Amerikaanse gitaarfenomenen met en mix van blues, country, rock & soul. Op 5 april vanaf 20.30 uur. Hans de Booij. Bekend van nederpophits uit ‘Annabel’, ’n Vrouw zoals jij’. Op 9 april vanaf 20.30 uur. Melanie Dekker Trio. Canadese ster met Hollandse roots zingt popliedjes met ’n countryfolk blend. Op 12 april

vanaf 20.30 uur. The Bowmans en Apollos Chaselight. Amerikaanse folk met ‘n randje Nederlandse rock & roll. Op 19 april vanaf 20.30 uur. In Cultuurhuis Patronaat, Sittarderweg 145. www.patronaatheerlen.nl > Charles Hennen Concours. 26e editie met 17 ensembles uit tien landen. Van 14 t/m 17 april in Parkstad Limburg Theaters en Schunck. www.chc.nl >Passie concert. Met o.m. ‘Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze’ van Haydn en het dubbelconcert van J.S. Bach door Het Maastrichter Strijkkwartet & Rob Gruner. Op 2 april vanaf 19.30 uur in Savelbergklooster. www.savelbergklooster.nl/agenda hoensbroek >Jeggpap. Vlaamse New Orleans Jazz-band is bijna vijftig jaar bijeen. Op 30 april vanaf 20.30 uur in Partycenter Amicitia op de Markt. Maastricht >Passie concert. Met o.m. ‘Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze’ van Haydn en het dubbelconcert van J.S. Bach door Het Maastrichter Strijkkwartet & Rob Gruner. Op   15 April vanaf 20:00 uur in de  Cellebroederskapel, Brusselsestraat 58. www.cellebroederskapel.nl >Mattheus Passion. Concertserie door het Limburgs Symfonie Orkest onder leiding van dirigent Paul Goodwin met Suzie LeBlanc (sopraan), Mirjam Schreur (mezzosopraan), Robert Morvai (tenor), Matthew Brook (bas-bariton) en Huub Claessens (bas) en de Limburgse koorschool Cantarella & Studium Chorale. Op 20 april in de St. Theresiakerk Maastricht, op 21 april in Theater de Maaspoort in Venlo,

op 22 april in de Stadsschouwburg Sittard en op 23 april in het Parkstad Limburg Theater in Heerlen. Aanvang 19.30 uur. www.limburgssymfonieorkest.nl > Blazers en Fransen. Een concert met Franse muziek uit de jaren 30 voor blazers, met Jean-Pierre Cnoops op saxofoon. Op 10 april vanaf 11.30 uur in Centre Céramique Maastricht. > Leonardo Strijkkwartet speelt muziek voor hobo en strijkers van Mozart, Jacob en Crusell. Op 10 april om 11:30 uur in Café ‘De Mert’ in Echt. www.kunstenkringecht.nl > Himmlische Leben. Symfonie nr. 4 van Mahler, zijn meest toegankelijke, door het LSO met Ed Spanjaard (dirigent) en Selma Harkink (sopraan). Verder werk van Mozart, Schubert en Berg. Op 19 mei om 20.00 uur in Parkstad Limburg Theater in Heerlen. www.parkstadlimburgtheaters.nl Op 20 mei om 20.00 uur in Theater aan het Vrijthof Maastricht. www.theateraanhetvrijthof.nl Op 21 mei om 20.00 uur in de Salle Philharmonique in Luik. www.opl.be >Lente. Het LSO o.l.v. Ed Spanjaard met Gil Sharon (viool) en Hai-Ye Ni (cello) spelen werk van Mahler, Brahms, Pijper en Sibelius. Op 26 mei om 20.15 uur in Theater de Maaspoort in Venlo. www.maaspoort.nl. Op 28 mei om 20.15 uur in Theater aan het Vrijthof Maastricht. www.theateraanhetvrijthof.nl >Concert op maat. Het LSO o.l.v. Robbert van Steijn en Wibi Soerjadi (piano) speelt Rachmaninov pianoconcert nr.2. Op 10 juni om 20.15 uur in Theater aan het Vrijthof Maastricht. Op 11 juni om 20.00 uur Parkstad Limburg Theater in Heerlen. www.parkstadlimburgtheaters.nl >Erik’s wonderbaarlijke reis.

Muziek Aken > Aachener Chorfestival. Internationaal festival voor koren en zanggroepen. Van 19 juni t/m 3 juli in Theater Aachen. www.theater-aachen.de beegden >Over liefde. Tweetalig programma met Limburgstalige liedjes en Nederlandtalige rap van Tomas en Jan Schroën. Op 2 april (20.30 uur) en 3 april (15.00 uur) in Gemeenschapshuis ’t Leuke, Leukestraat 6. www.boovenjan.

37

Expositie over fotograaf Andor von Barsky in Filmmuseum Rotterdam.

www.zuiderlucht.eu

april 2011

ZL-Cultuuragenda Familieconcert naar aanleiding van ‘Erik of het klein insectenboek’ van Godfried Bomans uit 1940d oor het LSO o.l.v. Ivan Meylemans. Op 24 en 25 juni om 19:00 uur in Theater aan het Vrijthof Maastricht. www. theateraanhetvrijthof.nl Op 26 om 15.00 uur in Parkstad Limburg Theater in Heerlen. > Festival Russische Componisten. Het 22e conservatoriumfestival is gewijd aan de Russische componisten met een gevarieerd programma voor kamerorkest, onder leiding van Henk Guittart. Van 29 maart t/m 2 april 2011 vanaf 19.30 uur. Music Award Maastricht. Een concours voor studenten van Conservatorium Maastricht, dit jaar voor zang. Na voorselectie hebben Marleen Everink, Aline Lermytte, Gael Mercier Dupuis, Kai-Yi Min, Ljalja Sarian en Egita Znutina zich geplaatst. Op 9 april vanaf 20.00 uur. Open podium. Met leerlingen van Muziekschool Kerkrade. Op 21 april vanaf 19.30 uur. In het Conservatorium, Bonnefantenstraat 15. www.conservatoriummaastricht.nl > Samenspeelweekend Hedendaagse Muziek. Tweedaags evenement wil amateurs kennis laten maken met het klankidioom van hedendaagse muziek. Op 5 en 6 november bij Kumulus. www.KunstActiefMaastricht.nl/ gezelschap/CoMAMaastricht > Johannes Passion van J.S. BACH door Kamerkoor Maastricht o.l.v. Ludo Claesen. Op Goede Vrijdag 22 april vanaf 20.00 uur in de Sint Janskerk op het Vrijthof. www.kamerkoormaastricht.nl >Jonathan Harvey. Pianist Ralph van Raat speelt werk van de Britse componist. Op 17 april om 15.30 uur in Theater aan het Vrijthof. Reserveren via 043 3250511 of www. introinsitu.nl 21 maart, Maastricht > Mosae Zappa. Tweedaags festival rond Amerikaanse poplegende Frank Zappa (1940-1993). Op 6 en 7 mei in de Muziekgieterij. www.muziekgieterij.nl > Zondagmiddagconcerten in de Cellebroederskapel: Blazersensemble Helicon. Kamermuziek, 17 april om 16.00 uur. Stein Verrelst - Four Aces Guitar Quartet. Kamermuziek, 1 mei om 16.00 uur. La Villanesca Baroque ensemble. Instrumentale muziek uit de vroege barok, 15 mei om 16.00 uur. Sussuro. Met Amanda van Markwick (traverso) en Gerard van Vuuren (clavichord), 19 juni om 16.00 uur. Arie Duo. Juan Carlos AranJcibia (gitaar) en Anita Farkas (fluit), 16 oktober om 16.00 uur. Zephyrus blokfluittrio. Kamermuziek, 20 november om 16.00 uur. Gaudia,

38

pastores, optate. Veronika Burger (mezzosopraan) en Elly van Munster (luit), 18 december om 16.00 uur. In de Cellebroederskapel, Brusselsestraat 58. www.cellebroederskapel.nl panningen > DOK Blues. Tweede editie, met leden van The Hoax. Op 22 april bij DOK6. www.dok6.eu Sittard-geleen > Barbe-Bleue. Muzikale parodie van Opera Zuid op het bekende sprookje Blauwbaard. Op 3 april in de Stadsschouwburg. www.operazuid.nl Valkenburg > L’Elisir d’Amore, opera van Donizetti. Op dinsdag 14 juni om 19.30 uur in het Openluchttheater Valkenburg. De uitvoering vormt mede de aanzet tot de tentoonstelling ‘Opera in Valkenburg’ in Museum Land van Valkenburg. www.openluchttheatervalkenburg.nl en www.operazuid.nl >Opera in Valkenburg. De ZuidNederlandse Opera en Jef Baarts. Tentoonstelling over de vele operauitvoeringen in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw in het Openluchttheater van Valkenburg met Jef Baarts als grote inspirator. Van 23 april tot 1 september 2011 in het Museum Land van Valkenburg, Grotestraat Centrum 31. www.museumlandvanvalkenburg.nl Venlo > Strawinspiratie. Ode aan de Russische componist, en een wereldpremière van de Fransman Thierry Malandain. Op 19 april in Theater de Maaspoort. www.introdans.nl > Grand Dominique, concours voor jonge pianisten die nog studeren aan conservatoria in Nederland, België en Duitsland. Op 26 juni in Domani. www.utpaeterke.nl.

Theater Maastricht > Klara’s affaires. Stuk van Dea Loher door Toneelgroep Maastricht onder regie van Hans Trentelman. T/m 24 april in het Derlon Theater. De slechte raadgever. Een mengeling van toneel, muziek en performance door Reinier Demeijer en drie muzikanten. Van 4 t/m 15 mei in het Derlon Theater. www.toneelgroepmaastricht.nl > Maastricht Toneelstad Festival. Vierde editie, met gezelschappen uit en theaters in de Euregio. Van 7 t/m 15 mei 2011. www.maastrichttoneelstad.nl Heerlen > Schrit_tmacher: Just dance! Grensoverschrijdend dansfestival in Parkstad Limburg Theaters en Aken. Van 4 februari t/m 7 april. www.schrittmacherfestival.de Venlo >PIUM & The Men from U.N.C.L.E. 4 feet I 18 inches. Een combinatie

Luka Bloom treed op drie mei op in C-mine Genk.

van dans, performance en theater door Venlose dansers en muzikanten over isolement en eenzaamheid. Van 15 t/m 25 april in het gebouw van de voormalige Raad van Arbeid. www. pium.nl

Diversen cadier en keer >Afrika in huis. Hoe Afrikaanse voorwerpen je huis kunnen verfraaien. Plus: tentoonstellingen over het dagelijkse leven, Afrikaanse kunst en beeldentuin. Van 13 februari t/m 23 oktober in het Afrikacentrum. www.afrikacentrum.nl. Heerlen > Cultuurbrouwerij. Debatpodium voor de Parkstedelijke cultuurscene, elke eerste maandag van de maand in De Nieuwe Nor. www.cultuurbrouwerij.nl > Ruby Tuesday-lezingen. Reeks lezingen op dinsdag in Schunck. Joke Hermsen: Tijd om te leven. In de maand van de filosofie een lezing van de filosofe wier meest recente boek Stil de tijd (2009) lovend werd ontvangen. Op 12 april om 20.00 uur. Joep Dohmen: Het echte leven: tussen vrijheid en verbondenheid. Pleidooi voor sociale zelfontplooiing waarin autonomie (vrijheid) en zorg (verbondenheid) hand in hand gaan. Op 26 april, 20.00 uur. In Schunck Glaspaleis. www.schunck.nl Maastricht > Schuilen in Maastricht. Elke derde zondag in de maand. Museum Schuilen in Maastricht, Minister Goeman Borgesiusplantsoen. www.schuileninmaastricht.nl > Leven langs de Maas, verhalen over de rivier en haar oeverbewoners door de eeuwen heen. T/m 15 mei in Centre Céramique. www.centreceramique.nl > Verhalencafé. Elke eerste donderdag van de maand van 14

www.zuiderlucht.eu

april 2011

tot 16 uur. Verhalen, gedichten en muziek. Ambyerstraat-noord 71 in Amby bij Eetcafe Jose. > De Maas – als vormgeefster van het Limburgse landschap. T/m 22 mei in het Natuurhistorisch Museum Maastricht. www.nhmmaastricht.nl > Holocaust aan de Maas. Over de vervolging van joden en zigeuners tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Provincie Limburg. Lezing door Herman van Rens voor de Historische Kring Maastricht van Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap. Op 4 april vanaf 20.00 uur in Stayokay, Maasboulevard 101. www.lgog.nl > Presentatie modernisering Drukkerij Museum. Met moderne media inzicht in de geschiedenis van de druk- en prentkunst, van de Middeleeuwen tot het computertijdperk. Opening op 17 april in Museum De Historische Drukkerij, Jodenstraat 22. www.drukmuseum.nl Merbeck > Himmel un Ääd. Het 1e aardappelenfestival in Merbeck. Op 24 en 25 september bij de St. Maternuskerk. www.merbecker-kartoffelfest.de ulestraten >‘Ingewikkeld’. Jubileumexpositie bij 30-jarig bestaan van CCV Textiele Werkvormen. Op 9 en 10 april gemeenschapshuis ‘D’n Huppel’, Dorpstraat 1.043-3643516 venlo > Een passie voor kaarten. Topstukken uit de cartografie van de zestiende en zeventiende eeuw uit collectie Manders. Van 19 februari t/m 25 april in het Limburgs Museum in Venlo. www.limburgsmuseum.nl

Kingfisher have plans this summer installatie

UIT GE LI CH T

SaPa_Zuiderlucht113x161.pdf

ht_HalfPage.qxd:Bonn 03/03/2011 18:47 Page 1

03/04 TOT 20/05 EXPO ADO HAMELRYCK

interdisciplinary design course sustainability in practice • PEEPING TOM - 32 RUE VANDENBRANDEN crossing borders • international ZEFIRO TORNA -experts OH MONDE AVEUGLE • hands-on workshops

05/04 TOT 10/04 MADE IN EUROPE FILMFESTIVAL www.madeineurope.nu 06/04 08/04

• Music Award

Maastricht. Een

1

concours voor studenten van Conservatorium Maastricht, dit jaar voor zang. Op 9 april vanaf 20.00 In het Conservatorium 18-03-11 uur. 11:01 in Maastricht. www. conservatoriummaastricht.nl

•09/04 Sustainable Summer ANTIGONE - BAAL • Carl Johan Högberg.

School. Interdisciplinaire Join the Winnaar van de Koninklijke Sustainable Summer School: 10/04 HET COLLECTIEF designcursus, duurzaamheid in - aperitiefconcert prijs voor vrije schilderkunst www.recentre.org/sustainablesummerschool de praktijk, grenzen verleggen, 2010. Van 10 april t/m 25 juni 21/04 GRAINDELAVOIX - MUNTAGNA NERA laatste kans! Organised internationale experts en in by: BIS 71 in Geleen. diverse VanCAFE 19 t/mmet www.bis71.nl 21/04workshops. COMEDY BEGIJN LE BLEU Rijksweg Noord 71, 25 augustus in Maastricht, Vrijdag, zaterdag e 26/04en HOOVERPHONIC Hasselt Luik. www.recentre. uitverkocht eerste zondag van 14.00 - 17.00 uur org/sustainablesummerschool opening 10 april, 27/04 LAZARUS - ZO GOED ALS

10 april 2011 — 25 juni 2011 15.00 - 17.00 uur

VISIT US!

03/05at the LUKA BLOOM international

M

Y

CM

• Rik Meijers / Jeroen

van Bergen

Duo-presentatie van twee limburgse kunstenaars. Van 17/4 t/m 3/6. In het Bonnefantenmuseum in Maastricht. www.bonnefanten.nl

MY

CY

CMY

REcentre is supported by:

furniture fair in Milan (IT) from 12-17th of April 2011 at the Ventura Lambrate venue

de ‘State of the Art’ • Salon Parkstad #2. • 8e Avond van de van de beeldende kunst De ‘State of Art’ van Poëzie, met o.a. Huub in Parkstad

/

C

www.bis71.n

SALON De (8ste) Avond PARKSTAD Bonnefantenmuseum van de Poëzie met #2 Maastricht Kreek Daey Bach Ouwens www.bonnefanten.nl Huub Beurskens Matthaeus Eva Cox Passion 28/04 EVE BEUVENS TRIO/MATHILDE RENAULT TRIO Jazzlab Ladies

de beeldende kunst in Parkstad. Aanmelden: Voor informatie en aanmelden, stuur een mail naar [email protected] salonparkstad2011@schunck. nl. Te zien in december 2011 bij Schunck in Heerlen. www.schunck.nl

Beurskens, Marc Tritmans, Kreek Day Ouwens en Eva Cox. Op 15 april in Theater Landgraaf. www.poeziefestival.nl

Info en reserveringen: UiT in Genk T 089 65 44 80/90 [email protected] www.cultuurcentrumgenk.be

• Luka Bloom.

• Mattheus Passion.

Ierse singer-songwriter met Concertserie door het een door een mysterieuze Limburgs Symfonie Orkest. spierziekte veroorzaakte unieke Op 20/4 in Maastricht, op gitaartechniek. Op 3/5 21/4 in Venlo, op 22/4 in Paul Goodwin dirigent in C-Mine in Genk. Sittard en op 23/4 in Heerlen. www.cultuurcentrumgenk.be Suzie LeBlanc | Mirjam Schreur Aanvang 19.30 uur. www. Robert Morvai | Bernard Loonen limburgssymfonieorkest.nl

k Meijers 17.4.—3.6.2011 Jeroen van Bergen Manifesta 9 AFSH2011 ad Zuiderlucht.pdf

1

11-03-11

K

11:14

Marc Tritsmans

Bongerd 18, Heerlen di t/m zo van 11.00 tot 17.00 uur +31(0)45 577 2200 / www.schunck.nl

Brook | Huub Claessens Vrijdag 15 april in Matthew Theater Landgraaf Limburgse koorschool Cantarella Studium Chorale Aanvang 20.00 uur Woensdag 20 april Maastricht, St.Theresiakerk 19.30 uur T 043 350 5555 | www.theateraanhetvrijthof.nl Entree e 7,50 Donderdag 21 april Venlo, Theater de Maaspoort 19.30 uur

T 077 320 7222 | www.maaspoort.nl Vrijdag 22 april Sittard, Stadsschouwburg Sittard-Geleen 19.30 uur T 046 452 4400 | www.uitbalie.nl Zaterdag 23 april Heerlen, Theater Heerlen 19.30 uur T 045 571 6607 | www.parkstadlimburgtheaters.nl

C

Presentatie Jan Baeke De Europese Biënnale voor Hedendaagse Kunst drummer Muzikale entr’acte Female op onze website Teksten van de Matthaeus Passion Genk, Provincie Limburg, België, 2012 Miguelle met combo www.limburgssymfonieorkest.nl • Manifesta 9. De • Klara’s Affaires. • Made in Europe. • Staff Benda Bilili.

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

• Art & Antiques Fair AFSH. 45e editie van

Europese Biënnale voor Stuk van Dea Loher door Euregionaal Film Festival Staconcert op 28/4 om Hedendaagse Kunst in Genk, Reserveren kunst- en antiekbeurs met Toneelgroep Maastricht onder met nieuwe Europese 20.30 uur in Theater Heerlen Theater Landgraaf / 045–5310929 Provincie Limburg, België deelnemers uit Nederland en regie van Hans Trentelman. cinema, festival previews, met voorafgaand op 23 en HUIS VOOR DE KUNSTEN LIMBURG OVERAL TE VINDEN! WWW.HKLIMBURG.NL/MUZIEK in 2012 heeft een aantal Vlaanderen. Van 16 t/m 25/4 Van 23/3 t/m 24/4 in Limburgse kortfilms en 25/4 de documentaire in Heeft volgende openstaandeDerlon vacatures Stichting Landgraaf vacatures openstaan. Ga in de Brabanthallen in ‘s Theater Maastricht. specials. VanPoëziefestival 5 t/m 10/4. Filmhuis De Spiegel. www. voor meer informatie naar de www.poeziefestival.nl Hertogenbosch. www.toneelgroepmaastricht.nl www.madeineurope.nu parkstadlimburgtheaters.nl / [email protected] website www.afsh.nl. www.manifesta9.be.

Ück

• Glück. Fons Haagmans ari t/mbeeldt 6 opmei 2011 zijn karakteristieke wijze het ‘Limburgs gevoel’ uit in een reeks schilderijen. 25/2 t/mhaagmans 6/5 in het erijen vanVanfons Gouvernement aan de Maas, van de aankoop van het Limburglaan 10.

010.

39

General Coordinator Head of Communication and Marketing Education Coordinator Marketing Coordinator Grants Coordinator

• Sculpturen van Corjan Nodelijk . ‘Meer van het

• 50-jarig jubileum Limburgse bond van

Binnenkort vacatures zelden’.Openingmeer door Huub tamboerkorpsen. Voor kijk op www.manifesta9.be Smeetsverdere op zaterdaginformatie 2/4 Tweedaagse tussen 17.00 en 19.00 uur. De muziekmanifestatie. expositie is van 7/4 t/m 14/5 Op 7 en 8 mei in Baexem. 50-JARIG JUBILEUM bij Galerie Dis in Maastricht. LIMBURGSE www.l-b-t.nl BOND VAN TAMBOERKORPSEN www.galeriedis.nl 7 EN 8 MEI 2011, BAEXEM TWEEDAAGSE MUZIEKMANIFESTATIE WWW.L-B-T.NL

www.zuiderlucht.eu

april 2011

045-571 66 07 / WWW.PARKSTADLIMBURGTHEATERS.NL

40

www.zuiderlucht.eu

april 2011