Datum: februari 2014
Qualify for Growth and Investment NextOEM 2014 www.nextoem.com
Introductie en aanbeveling Toonaangevende bedrijven met toptechnologie zijn kenmerken voor de Brainportregio. Door te bouwen op de alom aanwezige technologische kennis en dit te combineren met ondernemerschap en kapitaal, willen de Brainportpartners overheid, industrie, kennisinstellingen en professionele dienstverleners het aantal grote technologiebedrijven in de regio doen groeien. Daarmee kan de diversiteit, economische bedrijvigheid en welvaart in onze Brainportregio verder toenemen.
NextOEM is een hoogwaardig programma om kansrijke technologiebedrijven te ondersteunen met ervaren ondernemers, extra kennis via experts en kennisinstituten als ook een verbeterde financierbaarheid met hulp van financiële partners. Met haar focus op marketing, sales en financierbaarheid kan het maatwerkprogramma het verschil maken voor groeiende technologiebedrijven en daarmee impact hebben voor de sector én de regio.
NextOEM is een intensief programma, dat veel van de deelnemers vergt en mogelijk een aantal bestaande overtuigingen omver zal werpen. Tegelijkertijd opent het nieuwe deuren naar groei en professionaliteit. Aan mensen die meer uit zichzelf en hun onderneming willen halen beveel ik daarom het programma van harte aan. Marc Hendrikse Lid van het Topteam High Tech Systemen en Materialen Voorzitter Brainport Industries 2
februari 2014
Inhoud NextOEM als steun in de rug voor versnelling
4
Het waardevolle netwerk van NextOEM
6
Een maatwerk programma
8
1. De scan
9
2. De workshops (7 stuks)
10
1. Ontwerp een winnende strategie
10
2. Accelerating business met marketing & (internationale) verkoop
11
3. Opschalen door industrialisatie
12
4. (On)Mogelijkheden van intellectuele eigendomsrechten
13
5. Volgende stappen in organisatieontwikkeling
14
6. Structuring for Growth
15
7. Finance Design
16
3. coaching Entrepreneurial coach: sparring partner De coaches Financial coach: finance op een hoger plan De coaches De coaches 4. Intervisie Intervisie: de ondernemer is ook maar een mens het netwerk
18 18 19 20 21 22 22 24
Netwerkactiviteiten
24
Praktische hulp: expert coaching
24
Alumninetwerk
24
Timetable
25
slotwoord
26
waarom Meedoen?
27
februari 2014
3
NextOEM als steun in de rug voor versnelling
I
n de regio Zuidoost-Nederland zien we volop initiatieven voor starters maar weinig programma’s om het aantal grotere technologiebedrijven te verhogen. Dit aantal is dan ook het afgelopen decennium nagenoeg gelijk gebleven terwijl deze groep bedrijven de diversiteit vergroot en een acceleratie-effect heeft voor de economie. Het NextOEM programma is opgezet om juist deze bedrijven te steunen en een sterke basis te geven voor verdere groei en daarmee meer grote technologie bedrijven te helpen ontstaan waaruit op termijn een nieuwe Original Equipment Manufacturer (OEM) kan ontstaan.
NextOEM is opgezet door partners vanuit de
de topsectoren: hightech systems & materials,
Zuidoost Nederlandse economie – overheid,
automotive, agro-equipment en lifetec. Het
bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en profes-
zijn geen starters, ze hebben één of meerdere
sionele dienstverleners – om veelbelovende
producten beschikbaar en ze zijn gestart met
technologie bedrijven te steunen d.m.v. onder-
de commercialisatie hiervan. De organisatie
nemerschap, kennis en een betere financier-
hiervoor is aanwezig. De kandidaten voor
baarheid.
NextOEM hebben vaak al een eerste investe-
Doel van het programma is om het aantal grotere technologiebedrijven te laten groeien en meer OEM’s te laten ontstaan die een dragende functie hebben in de economische regio. Dit gebeurt met een maatwerkprogramma waarin
“ Een Doel van het programma is om het aantal grotere technologiebedrijven te laten groeien. “
deelnemende bedrijven worden gecoacht
ringsronde achter de rug. Ze zijn op zoek naar
door ervaren ondernemers en financials, op
vervolginvesteringen om hun groei te finan-
relevante gebieden kennis krijgen aangereikt
cieren. Ook spin-offs van bestaande corporates
door materiespecialisten en op basis van een
kunnen deelnemen aan het programma.
maatwerkplan hun onderneming versterken.
Het programma heeft een doorlooptijd van 10 maanden en start met een bedrijfsscan voor
4
februari 2014
De beoogde kandidaten ontwikkelen en produ-
elke deelnemer. Deze scan wordt uitgevoerd
ceren geavanceerde producten binnen een van
door PwC en vormt de basis voor een met
NextOEM als steun in de rug voor versnelling de ondernemer overeen te komen op maat
gebied van o.a. Strategie, Organisatie Ontwik-
gemaakt actieplan waaraan door bedrijf en
keling & HRM, Product & Intellectueel Eigen-
coaches tijdens de duur van het programma
dom, Marketing & Internationaal Verkopen en
wordt gewerkt. Om de doelstellingen te reali-
Financierbaarheid te verhogen. Na afronding
seren kan een beroep worden gedaan op het
van het programma blijven bedrijven betrok-
netwerk rondom het programma en worden
ken bij het programmanetwerk via de alumni-
tools aangereikt door intervisiebijeenkomsten
gemeenschap en de hiervoor georganiseerde
en workshops om de kennis en competenties
bijeenkomsten.
van de ondernemer en onderneming op het
Positioning InPositioning the company bussiness life cycle In the company bussiness life cycle Concept
Seed
Product Development
Maturity
Market Development
Start up & Incubation Corporate Venturing Program NextOEM Accelerator Program Connecting
Pre-seed initiatives & Funding
Coaching
Competences
Venture Capital Private Equity Sector Funds
Techno Starter Funds
Stock Exchange
Bank: Loans & Leasing Incubation & Bussiness Centers
Start-up
Growth
Maturity
Company Confidental. No external distribution
februari 2014
5
Het waardevolle netwerk van NextOEM
N
extOEM is een initiatief van een samenwerkende groep organisaties die het Brainport ecosysteem vertegenwoordigen en die een groot belang hechten aan verdere ontwikkeling van de regio en de door technologie gedreven ondernemingen die hierin actief zijn. De founding fathers zijn de verzamelde hightech toeleveranciers zoals verenigd in Brainport Industries, Brainport Development, BZW, PwC, Kamer van Koophandel Eindhoven en TU/e. Hiernaast heeft NextOEM de content partners BoerCroon, Triceps, Patentwerk, TIAS/NIMBAS en Banning die samen met de founding fathers intensief meewerken aan de inhoud van het programma. Ook zijn er goede contacten met bestaande OEM’s zoals ASML, DSM en Philips.
Het programma wordt namens de oprichters
met ervaren groeiondernemers
en partners begeleid door een Stuurgroep.
uit de technologiesector die hebben
Deze bestaat uit Joep Brouwers (Voorzitter
plaatsgenomen in het expert panel. Dit zijn
stuurgroep en adjunct directeur Brainport
Arnoud de Geus (Sioux Investments),
Development), Rob Janssen (Partner en
Henk Tappel (Frencken Europe), Merien
Regioleider PwC), John Blankendaal (Managing
ten Houten (Leapfunder), Emile Asselbergs
Director Brainport Industries), Ewit Roos
(PhenomWorld), Johan Feenstra (Liquavista),
(Director Brightmove), Daan Kersten (CEO
Onno Lint (Fontys), Karl McGoldrick (PSV
Additive Industries), Marc Douma (Partner
Composites) and Ewit Roos (Brightmove).
BoerCroon Consulting), Alexander van Groenendael (namens BZW) en Erik Vermeulen
De regie van het programma is in handen
(Managing Director Be2Grow).
van Brainport Development. Contactpersoon is Eugene Kaerts
Om te waarborgen dat het programma
[email protected]
voldoende aansluiting heeft met de markt
tel. 06-55398876
en de marktontwikkelingen is dit afgestemd
6
februari 2014
Regional Development & Investment Agencies Existing OEM’s
Suppliers
Candidates Financial Institues & Funds
Institutes & Academia
Professional Service Providers
februari 2014
7
Een maatwerk programma
E
lke ambitieuze, sterk groeiende ondernemer kan een steun in de rug gebruiken bij de professionalisatie en ontwikkeling van zijn bedrijf. Ervaringen in groei-regio’s als Brainport regio Eindhoven, Silicon Valley en Silicon Wadi leren dat ondernemingen zich sneller, beter en makkelijker kunnen ontwikkelen binnen een ecosysteem dat inhoudelijke én financiële ondersteuning biedt door de ruime beschikbaarheid van kennis, mensen en kapitaal. Aanmelding
Netwerk
1. Scan
• • • • • • • •
• • • •
Product Market Company Business Plan
Rapportage, Plan & Commitment 2. Workshops
3. Coaching • ondernemer • financieel
Qualify for Growth AlumniCommunity 8
februari 2014
4. Intervisie
Duur: 10 maanden
Universities Institutes Corporates Programs Clients Suppliers Investors Service Providers
Een maatwerk programma
NextOEM brengt op overzichtelijke schaal
technologiebedrijven in een veelheid aan bran-
de randvoorwaarden bijeen voor een ver-
ches. Zij kennen de bedrijfsmatige klappen van
snelling van de ontwikkeling van de onder-
de zweep, maar begrijpen ook de ondernemer
neming. NextOEM bundelt kennis, mensen
en zijn drijfveren en zorgen. De scan is geen
en kapitaal in de vorm van een gestructu-
oordeel over de kwaliteit van de ondernemer
reerd programma met een doorlooptijd van
en zijn onderneming, maar geeft inzicht in het
10 maanden.
ontwikkelpotentieel. En welke ambitieuze en
1. De scan
gedreven ondernemer wil niet groeien? De scan levert heldere inzichten op die een duidelijke richting geven voor de concrete
Iedere deelnemer wordt bij aanvang van het
invulling van het NextOEM programma en de
programma intensief doorgelicht door deskun-
fase daarna. Vandaar dat na overleg met de
dige en ervaren organisatieadviseurs van PwC
ondernemer, de entrepreneurial coach wordt
om vast te stellen waar de belangrijkste ontwik-
uitgenodigd om samen met de ondernemer de
kelgebieden liggen voor verdere professionali-
resultaten en conclusies te bespreken zodat
sering, groei en financierbaarheid. PwC maakt
direct afspraken kunnen worden gemaakt voor
in het NextOEM programma gebruik van een
het werkprogramma.
gestructureerde scan voor jonge ondernemingen die is gebaseerd op de Golden Egg Check. Hiermee worden samen met de ondernemer en zijn management team conclusies getrok-
“ Deelname aan de scan is een intensief proces van een aantal dagen en kan best confronterend zijn. “
ken over product, markt, business model en organisatie en wat dit betekent voor de potentie
PwC en NextOEM hebben voor de scan gekozen
van het bedrijf om op korte termijn stappen in
voor de toolset van de Golden Egg Check aange-
de ontwikkeling te zetten.
zien deze is opgebouwd in nauwe samenwerking met investeerders in technologiebedrijven.
Deelname aan de scan is een intensief proces
De uitkomsten van de scan kunnen worden
van een aantal dagen en kan best confronte-
vergeleken met de scores zoals die door de
rend zijn. Het is voor een gedreven ondernemer
verschillende investeerders gewenst worden.
niet niks om volledige openheid van zaken te
Hiermee ontstaat snel zicht op welke aanvul-
geven en met relatieve buitenstaanders niet
lende eisen externe financiers stellen aan de
alleen over de kracht en potentie van zijn on-
onderneming en in welke richting de beschik-
derneming te praten, maar ook de zwakheden
bare tijd en capaciteit moeten worden ingezet
en onzekerheden te delen en bespreken. De
om de financierbaarheid van de onderneming
adviseurs van PwC hebben veel ervaring met
te verbeteren. februari 2014
9
Een maatwerk programma
2. De workshops (7 stuks)
1. Ontwerp een
interactieve discussie de strategische uitdagin-
winnende strategie
gen van elke deelnemer uitgebreid bespreken
Tijdens deze workshop voorzien wij de
om feedback en ideeën te genereren die direct
NextOEM deelnemers van het praktische
toepasbaar zijn.
kader voor het ontwikkelen van een winnende strategie. Wij dagen de deelnemers uit over hun missie, langetermijnvisie en ambitie en bespreken met elke deelnemer de belangrijkste strategische uitdagingen. Er is veel gelegenheid om onderling ervaringen uit te wisselen.
In de interactieve workshop bieden we een
Marc Douma
interessant programma aan van “battle tested” strategische kaders, praktijklessen en
De workshop wordt gefaciliteerd door
de discussie tussen de workshopdeelnemers
Marc Douma, partner bij BoerCroon
over hun strategische uitdagingen. Tijdens de
consulting. Hij heeft een omvangrijke
workshop ontvang je waardevolle input en
conduitestaat betreffende strategieont-
feedback voor je strategie en wordt je geïn-
wikkeling. Voor BoerCroon heeft hij bij
spireerd door de discussie van de strategische
Nuon gewerkt als Manager Corporate
uitdagingen en ideeën van de andere work-
Strategy en Customer Service Direc-
shopdeelnemers.
tor. Hij begon zijn carrière bij PwC als management consultant en heeft een
We vragen je om een korte pitch van jouw
doctoraal onderzoek gedaan naar
missie, visie en ambitie en beschrijving van de
Strategic Alliances.
belangrijkste strategische uitdagingen voor de workshop voor te bereiden. Vervolgens zullen we het hebben over de strategische kaders en delen wij onze praktijkervaringen met je. Het grootste deel van de middag zullen we in een
10
februari 2014
2. Accelerating business met
De thema’s
marketing & (internationale)
1. Identificeren van nieuwe markten, technologie-
verkoop
ën en partners. Je leert de “reverse TRIZ”- methode
De (internationale) markt en klant veranderen in hoog
kennen en gebruiken om lacunes en kansen te
tempo. Goede technologische producten en diensten zijn
identificeren. Het eindresultaat van deze workshop
slechts een randvoorwaarde voor succes. Echte langduri-
is een concrete eerste aanzet of plan gericht op de
ge klantwaarde wordt gegenereerd in co-creatie met alle
specifieke uitdaging van de deelnemer.
stakeholders in nieuwe en bestaande markten.
2. Vergroten en uitbreiden van de Sales capaciteit. In een serie van drie workshops helpen wij de deelne-
Je doet praktijkervaring op met de “consultative
mers met de vergroting van de (internationale) sales
selling methode” (Neil Rackham) door actief te
door middel van een “hands on” programma waar de
werken aan de commerciële pitch en overtuigings-
nieuwste academische en praktijk inzichten meteen op
technieken tijdens onderhandelingen (Principles
de eigen praktijk van de deelnemers wordt toegepast.
of Persuasion van Robert Cialdini). Het eindresultaat van deze workshop is theoretische kennis en
De ervaring wijst uit dat deelnemers aan NextOEM de
praktijkervaring over diverse verkoopmethodieken
grootste stappen in hun ontwikkeling zetten door indrin-
toegepast op de eigen praktijk.
gende versterking van de marketing en sales activiteiten. Per workshop wordt er dan ook gewerkt aan concrete
3: Identificeren
actieplannen.
in sales. Je leert de internationale context en de
van de Internationale context
invloed hiervan op sales te begrijpen. Deelnemers Voorafgaand aan de workshop inventariseren wij
worden uitgedaagd na te denken over de markten
welke internationale marketing en sales uitdagingen
en landen waarin ze zaken (willen) doen en welke
de deelnemers hebben. Deze vormen de input voor alle
sales-attributen daar wel of niet zullen werken en
workshops. De deelnemers werken dus gedurende alle
waarom. Het eindresultaat van deze workshop is
workshops aan de eigen casus (maximale input). De
toepassing van theoretische kennis over diverse
output van de ene workshop levert als drietrapsraket de
internationale (on)-mogelijkheden in een uitge-
input voor de volgende workshop.
schreven actieplan.
Anna Sabidussi
trepreneurship.Dr. Sabidussi has experience
De workshops worden verzorgd onder regie
in lecturing in the fields of strategy, finance,
van Anna Sabidussi. Ze worden deels in het
innovation and entrepreneurship and over
Engels gehouden.
the years has been nominated and awarded best lecturer. Before joining TiasNimbas, dr.
Dr. Anna Sabidussi is Associate Professor
Sabidussi has been Assistant Professor at
in the field of Innovation and Entrepre-
Eindhoven University of Technology (TU/e)
neurship at TiasNimbas and director of the
and associated with the Brabant Center of
competence center on innovation and en-
Entrepreneurship (BCE).
februari 2014
11
Een maatwerk programma
3. Opschalen door industrialisatie
Succesvolle groei vraagt om een gedegen proces van industrialisatie van de productie.
John Blankendaal & Marcel Grooten
Prototypes en stukproductie moeten uitgroei-
De workshop wordt verzorgd door John
en tot een efficiënt en schaalbaar productie-
Blankendaal en Marcel Grooten.
proces. De workshop geeft een introductie van achtergrond, methoden en tools van
John Blankendaal is directeur van
industrialiseren. Wij bieden een overzicht van
Brainport Industries. Daarvoor heeft
de verschillende disciplines van engineering,
hij zich als programmamanager bij de
werkmethoden en te gebruiken tools. Na de
Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij
workshop ben je je bewust van de aspecten
(BOM) jarenlang ingezet voor een sterke
en de ervaringsleer die van belang is bij het
toeleverindustrie.
opschalen van de productie. Ir. Marcel Grooten is directeur van Industrialiseren is het opschalen van het pro-
Greentech Engineering, een business
ductieproces. Wij richten de aandacht hierbij
unit van de Pezy Group gericht op in-
op het beheersen van variatie en in mindere
novatie en industrialisatie projecten. Op
mate op het ontwerp van functies. Het maak-
basis van jarenlange kennis en internati-
proces wordt zodanig ingericht dat binnen de
onale ervaring in de high tech en opera-
geprognotiseerde kosten aan de het gewenste
tions management waaronder OTB Solar,
volume kan worden voldaan. De beperkingen
ALSI, OnStream en Philips Electronics
van het maakproces worden ingebracht in het
zet hij deze competentie nu in voor mul-
ontwerp.
tinationals, toeleveranciers en start-up bedrijven in de vorm van consultancy,
Na de algemene inleiding over industrialisatie, zullen wij dieper ingaan op Design for Manufacturing en de productie infrastructuur. Wij lichten het onderwerp toe aan de hand van diverse voorbeelden en cases. Tevens bespreken we de specifieke situatie van de deelnemers, zodat de kennis en tools direct kunnen worden toegepast.
12
februari 2014
operations- en projectmanagement.
Een maatwerk programma
4. (On)Mogelijkheden van
formuleren die wij samen zullen doornemen.
intellectuele eigendoms-
Toepassing van IE heeft juridische en financië-
rechten
le gevolgen. In de laatste fase van de workshop
In deze workshop geven we de deelnemers
bespreken we in hoeverre IE de positie van
een introductie in de mogelijkheden en
marktpartijen beïnvloedt en welke financiële
onmogelijkheden die intellectuele eigendoms-
gevolgen een actief en passief IE beleid kun-
rechten bieden in het bedrijfsleven en hoe een
nen hebben. Kernwoorden hierbij zijn onder
succesvolle IE strategie eruit kan zien.
meer: freedom to operate, inbreuk, kosten, winstmarges, funding en shareholder value.
De workshop start met een algemeen overzicht van de verschillende intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten) zoals copyright, publicatierecht, portretrecht, merk- en modelrechten, handelsnamen, kwekersrecht en octrooirecht. Ook gaan we in op alternatieven voor intellectuele eigendomsrechten zoals “know how”, geheimhouding, geheimhoudingsovereenkomsten, onrechtmatige daad
Hein van den heuvel
(slaafse navolging) en publicatie. De workshopwordt verzorgd door Hein Voorafgaand aan de workshop inventariseren
van den Heuvel.
wij voor welke IE onderdelen er speciaal interesse bestaat bij de deelnemers (denk hierbij
Hein van den Heuvel (51) is sinds 1992
bijvoorbeeld aan software bescherming). Hier
actief als octrooigemachtigde. In 1995
zullen we extra aandacht aan besteden.
is Hein beëdigd als Nederlands octrooigemachtigde en in 1996 heeft hij zich
In de workshop behandelen wij zowel de
gekwalificeerd als European Patent
defensieve als actieve strategische mogelijk-
Attorney. In 1998 heeft hij octrooibureau
heden die IE biedt. Hierbij komt onder andere
Patentwerk gestart waarvan hij tot op
aan bod welke (on)mogelijkheden IE verschaft
heden directeur is. Tevens is Hein plv. lid
bij waardecreatie, samenwerking, licentiering,
van de Raad van Toezicht van de Neder-
marktverkenning, landscaping en benchmar-
lands Orde van octrooigemachtigden.
king. Dit doen we tevens aan de hand van voorbeelden van de deelnemers. Vervolgens ga je zelf aan de hand van een casus IE strategie februari 2014
13
Een maatwerk programma
5. Volgende stappen in
Tijdens de workshop besteden we aandacht aan
organisatieontwikkeling
het balanceren tussen structuur, competen-
Na deze workshop heb je als NextOEM deelne-
ties, beschikbaarheid, beloften, rolverdeling en
mer meer inzicht in je eigen leiderschapsstijl en
gewenst gedrag. Wij bereiden de deelnemer voor
de consequenties hiervan voor jouw organisatie.
om succesvol de volgende stap te kunnen zet-
Daarnaast krijg je meer inzicht in de verschillen-
ten door voorbeelden aan te reiken hoe zij hun
de ontwikkelingsfasen van groeiende organisa-
leiders, teams, afdelingen en individuen mee
ties en de daarbij behorende HRM uitdagingen,
kunnen nemen naar de volgende fase.
zoals werving & selectie, multiple functioneren, beloningsstructuren en niet te vergeten bonus-
Verder besteden we in de workshop ook aan-
sen of de noodzaak van aandelen.
dacht aan hoe een werving- en selectieproces in te richten op basis van competenties, rollen
Verwacht een interactieve sessie waarin de
en gewenst gedrag. Het belang ervan wordt vaak
deelnemers hun eigen ervaringen delen, kunnen
onderschat. Onze ervaring leert dat het veel tijd,
leren van elkaar en van de zeer ervaren inleiders
energie en geld kost om later te herstellen en
die aan de hand van concrete voorbeelden en
het kan remmend werken in de ontwikkeling
gebruikmakend van een breed scala aan tools en
van het bedrijf.
methodieken de HR dimensie een boost kunnen geven.
Organisaties gaan door verschillende ontwikkelingsfases. Iedere fase kenmerkt zich door andere uitdagingen en een specifieke leiderschapsstijl.
Nico Brokking & Jan michielsen
Voorafgaand aan de workshop nemen wij een
De workshop wordt verzorgd door Nicco
Leadership test af bij de deelnemers. Wij passen
Brokking en Jan Michielsen. Nico Brokking
dit instrument in de breedte van de Manage-
& Jan Michielsen zijn werkzaam bij Triceps
ment Tafel toe. Deze test bestrijkt de aspecten
en 18 jaar actief in de High Tech industrie.
van persoonlijk en professioneel leiderschap. De
Hun aanpak is het best te omschrijven
uitkomst wordt voorafgaand aan de workshop
als effectief, gedreven, mensgericht en
in een individueel gesprek doorgesproken. Naast
pragmatisch.
effectief gedrag besteden wij ook aandacht aan ineffectief gedrag.
14
februari 2014
Een maatwerk programma
6. Structuring for Growth
In het tweede deel van de workshop bespreken
Aantrekken van externe financiering is een be-
we mogelijke vormen van kapitaalverschaffing
langrijke stap in de ontwikkeling van een groei-
door venture- (of private equity) capital fondsen
ende hightech onderneming. Na deze workshop
en de verschillen tussen financiering en eigen
heb je inzicht in welke juridische stappen gezet
vermogensverschaffing en issues in dat verband
moeten worden om de onderneming gereed te
rond zaken als verwatering, zekerheden en ga-
maken voor de volgende stap in financiering.
ranties. We gaan dieper in op het traject rondom het aantrekken van vreemd of eigen vermogen;
Om klaar te zijn voor de instap van Venture Ca-
van due dilligence tot letter of intent tot fiancie-
pital moet je als NextOEM deelnemer een aantal
ringsovereenkomst of koopovereenkomst van
juridische zaken rondom de onderneming op
aandelen. En wat gebeurt er met zeggenschap
orde brengen. Het bedrijf dient dusdanig ge-
en besluitvorming binnen de onderneming na
structureerd te zijn dat een instap van Venture
de instap van venture capital?
Capital mogelijk en aantrekkelijk is. In dat kader moet de bestaande juridische structuur van de onderneming worden geanalyseerd aan de hand van een checklist die ook wordt gebruikt bij due dilligence onderzoeken en moet daar waar nodig actie worden ondernomen.
In de workshop zullen we enkele essentiële elementen doornemen: de huidige en meest ideale
Rob Hendriks
rechtsvorm, de huidige statuten en gewenste vormgegeven hiervan, de ideale kapitaalstruc-
De workshop wordt verzorgd door Rob
tuur en de verschillen en voorkeuren voor de
Hendriks. Rob Hendriks (1964) is advocaat-
verschillende soorten aandelen (preferente aan-
belastingkundige en partner bij BANNING.
delen, cumulatief preferente aandelen, stem-
Hij is voorzitter van de overkoepelende
rechtloze aandelen, prioriteitsaandelen, letter
sectie ondernemingsrecht en houdt zich
aandelen, gewone aandelen, winstbewijzen).
met name bezig met vennootschapsrecht, fusies, herstructureringen, overnames,
Ook zullen we het gebruik van nieuwe rechts-
splitsingen MBO’s, MBI’s, venture capital
vormen zoals de Flex BV bespreken en gaan we
en de overige transactie- en financie-
in op nut en noodzaak van aandeelhouders/joint
ringspraktijk.
venture- en samenwerkingsovereenkomsten en de inhoud daarvan. februari 2014
15
Een maatwerk programma
7. Finance Design
Speciale aandacht besteden we aan fusies en
Aan de hand van deze workshop kan je bepalen
overnames. Wanneer is dit gunstig, hoe ga je te
welke financieringsvorm voor jouw onderne-
werk als je een bedrijf wil kopen en hoe bereidt
ming ideaal zou zijn en hoe dit in de praktijk
je je voor als een ander jouw bedrijf wil kopen.
werkt. Een gunstige fiscal structuur kan belangrijk Waarom het wiel opnieuw uitvinden? Diverse
bijdragen aan de financiële ruimte van een
ondernemers zijn je voorgegaan in hun ont-
onderneming. We bespreken welke belasting-
wikkeling en financiering van de verschillende
faciliteiten beschikbaar zijn voor de NextOEM’s
ontwikkelfasen van hun bedrijf. Tijdens deze
deelnemers en hoe je tot een geschikte fiscale
workshop bespreken we de mogelijke bronnen
structuur komt.
van financiering, hoe deze passen in de ontwikkeling van het bedrijf en hoe een en ander in z’n werk gaat.
We beginnen de workshop met de kick off door een bekende ondernemer die jou en de andere deelnemers deelgenoot zal maken van zijn ervaringen met de diverse financiële issues in de
Jeroen van Kessel
ontwikkeling van zijn bedrijf. Vervolgens gaan we dieper in op de verschillende vormen van financiering die beschikbaar zijn voor bedrijven in
Deze workshop zal worden verzorgd onder
de ontwikkelfase van de NextOEM deelnemers.
regie van Jeroen van Kessel. Jeroen van
Welke faciliteiten bieden banken en andere
Kessel (1975) is accountant en partner bij
verschaffers van vreemd vermogen, wat kan de
PwC in Eindhoven. Hij ondersteunt zowel
rol zijn van venture capital, van business angels,
publieke als private ondernemingen en
Venture Capital fondsen of participatiemaat-
richt zich sinds 2007 op de technologische
schappijen. Hoe ga je om met de financier als
industrie. Jeroen geeft binnen PwC leiding
aandeelhouder?
aan de Technology Industry/ Industrial Manufacturing Group voor Zuid Nederland.
16
februari 2014
Vergeet ook de Nederlandse en Europese overhe-
Hij zal voor deze workshop vanuit zijn
den niet. Het innovatiekrediet, het European In-
uitgebreide netwerk een of meer externe
vestment Fund (EIF), Horizon 2020. Het zijn zo een
sprekers meenemen die uit eigen ervaring
paar van de mogelijkheden die beschikbaar zijn
kunnen vertellen over externe financiering
om (delen van) de onderneming te financieren.
en exits.
“We hebben al een ASML en zijn nu op zoek naar een BSML en een CSML” Hans Duisters, CEO Sioux
“NextOEM is een hoogwaardig programma om kansrijke technologiebedrijven te ondersteunen met ervaren ondernemers, extra kennis via experts en kennisinstituten als ook een verbeterde financierbaarheid met hulp van financiële partners.” Marc Hendrikse, Lid van het Topteam High Tech Systemen en Materialen en Voorzitter Brainport Industries
Versie: 0.3 | Datum: 9 februari 2014
17
Een maatwerk programma
3. Coaching Iedere deelnemer krijgt bij aanvang van het
Entrepreneurial coach: sparring partner
programma een coach toegewezen. Wij letten hierbij op levensfase van het bedrijf, industrie,
Niet iedere ondernemer heeft een omgeving
belangrijkste uitdagingen en die moeilijk te
waarin hij intensief kan discussiëren over
vatten factor “persoonlijke chemie”. Het is
de zaken die hem bezighouden. Zeker als er
verder aan deelnemer en coach om samen de
sprake is van strategische beslissingen, is
praktische werkafspraken te maken voor de
een goed klankbord van onschatbare waarde.
samenwerking waarvoor gedurende het pro-
Daarom is intensieve business coaching een
gramma 50 uur ter beschikking staan.
essentieel onderdeel van NextOEM. Of het nu gaat om het betreden van nieuwe markten, twijfels over medewerkers met sleutelfuncties, technologische uitdagingen of vraagstukken rondom nieuwe financiering, er is altijd iemand die dit al vaker heeft meegemaakt en weet welke uitdagingen en valkuilen er zijn.
De coaches van NextOEM zijn ervaren onder-
De coach neemt het werkprogramma dat
nemers met een uitgebreid track record in suc-
volgt uit de initiële scan als leidraad voor zijn
cesvol internationaal zakendoen in een tech-
begeleiding. Deelnemer en coach beslissen
nologische omgeving. Zij hebben alle fouten al
verder samen over de concrete invulling van
gemaakt, en hersteld. Het zijn gesprekspart-
de onderlinge gesprekken.
ners van formaat die met hun eigen kennis en ervaring maar ook hun zakelijk netwerk een duw in de rug kunnen geven, of tegengas als dat verstandiger is.
18
februari 2014
“De coaches van NextOEM zijn ervaren ondernemers met een uitgebreid track record in succesvol internationaal zakendoen in een technologische omgeving.”
Een maatwerk programma De coaches
Jan Geert Boeve
Dirk Neerhoff
Nicolaas Rauwenhoff
Emile Asselbergs
Rob Verbakel
Ted Kivits
Wim van Winden
februari 2014
19
Een maatwerk programma
Financial coach: finance
door het management kan worden
op een hoger plan
gebruikt om te sturen en bij te stu-
Financierbaarheid en de daaraan verbonden
ren om het plan zo dicht mogelijk
kosten worden in belangrijke mate bepaald
te benaderen, waardoor ook de
door de risico’s die een financier wil nemen.
voorspelbaarheid toeneemt;
Financiële voorspelbaarheid is hierin een belangrijke component. Deelnemers aan
•
Een professionele presentatie van
NextOEM hebben over het algemeen nog geen
de cijfers – plannen & realisa-
controller of CFO in dienst. Daarom worden
ties – die goed bruikbaar zijn voor
de ondernemers binnen het programma
constructieve gesprekken met
begeleid door ervaren financiële experts van
vermogensverstrekkers en andere
hoog niveau - uit de industrie of de inves-
betrokkenen.
teringswereld – om samen met hem en zijn administratieve support te werken naar een hogere beheersbaarheid, voorspelbaarheid en
De coach maakt op basis van de aanwezige ge-
financierbaarheid.
gevens een concreet actieplan dat vervolgens samen met de deelnemer wordt uitgevoerd tijdens de duur van het programma.
De door NextOEM toegewezen financial
coach maakt samen met de ondernemer
De financial coach die elke deelnemer bij
eerst een inventarisatie van de beschik-
aanvang van het programma krijgt toegewe-
bare financiële data om van daaruit de
zen heeft een uitgebreid track record in alle fi-
volgende elementen te realiseren:
nanciële elementen die hierboven beschreven staan. Natuurlijk wordt een coach toegewezen
•
Een adequaat Management Infor-
die past bij het bedrijf en de ondernemer en
matie Systeem dat de financiële
ook hier is de coach gedurende het program-
gevolgen van de bedrijfsactiviteiten
ma in totaal 50 uur beschikbaar.
zichtbaar maakt;
•
Een goed werkbare cyclus van planning & control. Aan de basis staat een realistische financiële begroting die met het M.I.S. wordt bewaakt en
20
februari 2014
Een maatwerk programma De coaches
Coaches in overleg te bepalen
februari 2014
21
Een maatwerk programma
4. Intervisie
Voor Intervisie zijn meerdere methodes bekend. De deelnemers bepalen deze
Intervisie: de ondernemer is
samen. Een van de mogelijkheden is een
ook maar een mens
gestructureerd 6-stappen proces:
Je zult ervaren dat het NextOEM programma een intensief en gefocust karakter heeft dat geregeld tot nieuwe inzichten zal leiden. Over
Stap 1: Uiteenzetting door
de vraagsteller
deze inzichten, de kwaliteit ervan en toepasbaarheid voor jou, kun je in een kleine, stabiele
De eerste vraagsteller vertelt a) over een voorval
en vertrouwde groep verder praten. Intervisie
in zijn werkpraktijk, b) waarom hij dit voorval
heet deze waardevolle methode om zo op een
wil delen, en c) wat hij verwacht van de ande-
goed gestructureerde wijze te klankborden,
ren. De anderen onderbreken de uiteenzetting
waarmee je jouw zakelijke en persoonlijke
niet.
ontwikkeling een verdere impuls kunt geven. De groep zal gedurende alle intervisie sessies
Stap 2: Onderzoek
dezelfde samenstelling houden; er zijn er zes
• De anderen stellen (open) vragen om duide-
voorzien die op dezelfde dag zullen worden
lijkheid over het “probleem” en de relevante
gepland als de workshops.
context te verkrijgen. De vragen kunnen betrekking hebben op
Intervisie is een methode om in een kleine groep van professionals op een intensieve wijze te leren, door in een gestructureerde discussie gezamenlijk nieuwe inzichten en oplossingen te vinden, beginnend met kwesties uit de dagelijkse werkpraktijk. Ieders bijdrage is nodig en wordt benut. Een sessie duurt twee uur, hierin kunnen zo’n twee à drie onderwerpen aan de orde komen.
22
februari 2014
• De situatie en context zo goed mogelijk begrijpen • Wat de vraagsteller precies heeft gedaan en gezegd in die situatie • Welke normen, waarden en overtuigingen een rol speelden • Wat de vraagsteller voelde in die situatie
Een maatwerk programma Stap 3: Analyse Elke deelnemer parafraseert in zijn eigen woorden wat de analyse is van de leersituatie (alsof hij de vraagsteller zelf is). Als laatste geeft de vraagsteller zijn reactie op de analyse en
Han de Ronde
formuleert een operationele probleemstelling.
De sessies worden begeleid door Han de
Stap 4: Oplossingsrichting
Ronde (www.easydolphin.nl). Han is perso-
De deelnemers geven de vraagsteller tips hoe
nal & team leadership coach en begeleidt
het doel kan worden bereikt of hoe het pro-
teams en individuen. Han heeft een tech-
bleem kan worden opgelost.
nische en zakelijke achtergrond en werkte als durfkapitalist met startende bedrijven. Door eigen en ook ter plaatse opgedane
Stap 5: Keuze van de
ervaring heeft de Chinese bedrijfscultuur
oplossingsrichting
veel invloed op hem gehad. Hij werkt nu
De deelnemers vragen aan de vraagsteller of
met teams en professionals van grote
het voorgaande hem in voldoende mate van
bedrijven, zoals ASML, ATOS, vanBerlo, GEA
materiaal voorziet. Wat mist er nog? Wat heeft
Refrigeration, NTS-Groep, Hurks en Philips.
hij nog nodig?
Stap 6: Overeenstemming
en sluiting
De vraagsteller formuleert concreet hoe hij van plan is zijn doel te bereiken of welke stappen
hij zal nemen in de richting van een oplossing. In een volgende sessie zal hij verslag uitbrengen over wat het resultaat is geweest.
februari 2014
23
Een maatwerk programma het netwerk
wegwijs in dit netwerk en helpen je met het zoeken naar de juiste expert.
Netwerkactiviteiten
De partners in het ecosysteem hebben voor
Deelnemers en alumni van het NextOEM
eventuele expert coaching per deelnemer 4
programma worden actief betrokken bij het
uur gratis dienstverlening beschikbaar. Dit
NextOEM netwerk . Dit netwerk wordt tastbaar
is meestal voldoende voor een goed gesprek
gemaakt tijdens periodieke netwerkbijeen-
of telefonische check. Uiteraard staat het de
komsten waarbij NextOEM een bijeenkomst
deelnemer vrij om specialisten van buiten het
organiseert met een spreker over een actueel en
NextOEM netwerk te betrekken. Ook kunnen wij
relevant onderwerp. Tijdens deze bijeenkomst
ons voorstellen dat de 4 uur gratis dienstver-
krijgen deelnemers de mogelijkheid om in een
lening niet toereikend is. In dat geval staat het
informele setting netwerkpartners te ontmoe-
deelnemer en partner vrij om een individuele
ten of zichzelf te presenteren.
overeenkomst aan te gaan. NextOEM is hierin
Coaches, programmaorganisatie en partners
verder geen partij.
ondersteunen de deelnemers bij de verkenning
Alumninetwerk
van het netwerk en kunnen de deelnemers ge-
richt in contact brengen met voor hun relevante
Ook na deelname van het programma blijf je als
netwerkpartijen voor bijvoorbeeld technische
deelnemer lid van de NextOEM gemeenschap.
validatie, tijdelijke inzet van resources, “levera-
Je wordt actief betrokken bij de georganiseerde
ging” van investeringen en toegang tot inves-
netwerk evenementen en kunt in onderling
teerders.
overleg een beroep doen op de coaches en expert coaches voor verdere ondersteuning.
24
februari 2014
Praktische hulp:
NextOEM blijft de alumni volgen en zal waar
expert coaching
relevant bijeenkomsten organiseren rondom
Soms loop je als ondernemer tegen prakti-
specifieke thema’s.
sche issues of vragen aan die specialistische
Aan het NextOEM programma is tevens een
kennis vergen. Niet iedereen heeft een expert
onderzoeksprogramma gekoppeld dat zich
in zijn netwerk die direct beschikbaar is voor
richt op het identificeren van succesfactoren
raad en daad. Ook dat is een meerwaarde van
rondom snelle groeiers in de maakindustrie.
het NextOEM netwerk. Als deelnemer kan je
Als alumni wordt je op de hoogte gehouden van
gebruik maken van alle specialisten en experts
de resultaten van dit onderzoek zodat je waar
die onderdeel uitmaken van het ecosysteem. De
mogelijk hiermee je voordeel kunt doen in de
coach of Brainport Development maken je graag
eigen ontwikkeling.
Timetable Datum &
Tijd
Donderdag 3 april 2014 10:00-13:00 uur Donderdag 3 april 2014 13:00-19:00 uur
25
Door Han de Ronde | Intervisie Marc Douma en | Workshop Camilla vd Boom
Donderdag 1 mei 2014 10:00-13:00 uur
Han de Ronde | Intervisie
Donderdag 1 mei 2014 13:00-19:00 uur
Anna Sabidussi | Workshop
Donderdag 5 juni 2014 10:00-13:00 uur
Han de Ronde | Intervisie
Donderdag 5 juni 2014 13:00-19:00 uur
Jan Michielsen | Workshop
Donderdag 19 juni 2014 13:00-19:00 uur
Anna Sabidussi | Workshop
Donderdag 3 juli 2014 10:00-13:00 uur
Han de Ronde | Intervisie
Donderdag 3 juli 2014 13:00-19:00 uur
Hein van den Heuvel | Workshop
Donderdag 4 september 2014 10:00-13:00 uur
Han de Ronde | Intervisie
Donderdag 4 september 2014 13:00-19:00 uur
Jeroen van Kessel | Workshop
Donderdag 18 september 2014 13:00-19:00 uur
Anna Sabidussi | Workshop
Donderdag 2 oktober 2014 13:00-19:00 uur
Rob Hendriks
Donderdag 6 november 2014 10:00-13:00 uur
Han de Ronde | Intervisie
Donderdag 6 november 2014 13:00-19:00 uur
John Blankendaal | Workshop
februari 2014
Slotwoord Als u deze syllabus onder ogen krijgt staat de eerste editie van Next OEM op het punt van starten. Het wordt een spannend avontuur. Voor de deelnemende ondernemers die de forse inspanningen in hun jonge onderneming ook nog op zich hebben genomen dit zware programma te doorlopen. Met de volle overtuiging dat zij en hun onderneming er aan het einde van het programma beter zullen voor staan. Maar ook voor de initiatiefnemers en partners van Next OEM, de eerste volwaardige accelerator in Nederland die zich specifiek erop richt high tech bedrijven te helpen door de ‘valley of death’. Het heeft meer dan twee jaar geduurd voor we het programma in al zijn aspecten op hetzelfde hoge niveau kregen als de high tech bedrijven van Brainport. Dat wil zeggen op wereldniveau. Het programma stond een jaar geleden op punt van starten toen de stuurgroep besloot het toch terug te sturen naar de tekentafel: goed, maar niet goed genoeg. Te weinig ruimte voor maatwerk, nog niet goed genoeg aangesloten op het Brainport ecosysteem. Al deze problemen zijn opgelost en iedereen is ervan overtuigd dat we nu het beste van het beste hebben: coaches, begeleiders, experts en ook super kandidaten. Ik bedank nu alvast al die mensen die zich de afgelopen jaren zo hebben ingezet voor dit programma. Ook degenen die u niet bent tegengekomen in deze syllabus. We kunnen van start.
Joep Brouwers Adjunct-directeur Brainport development februari 2014
26
Waarom meedoen?
1
2
3
Gain INSIGHTS from top-level EXPERTS
Be GUIDED by seasoned COACHES
Get CONNECTED with interesting INVESTORS
Dit programma is tot stand gekomen door een samenwerking van:
27
februari 2014
Disclaimer Although the NextOEM program has been compiled with great care, Brainport Development cannot be held liable for any actions performed or advice provided by any partner, coach or other person involved with the program or any other damage that may result of being engaged with the program. Brainport Development expressly disclaims all liability for any loss occasioned by access to and use of the information provide in relation to the program. The content of the program is intended to provide general information, is not exhaustive and is not to be construed as advice. Brainport Development reserves the right to alter the (entire or part of the) Program as it sees fit or to remove it altogether.
www.nextoem.com