PZH-deel II WERKPLAN 2015 Randstad Samenwerking Europa
In het werkplan van de Randstadprovincies ‘De krachten gebundeld: werkplan 2015’ staan de vier thema’s uitgewerkt die in de Randstadstrategie Europa 2012-2015 zijn vastgesteld. Het gaat om de toekomst van het regionale beleid, kennis en innovatie, duurzame leefomgeving en landelijke gebieden onder stedelijke druk. Voor deze thema’s nemen de Randstadprovincies deel in Europese netwerken van vergelijkbare regio’s. Naast de vier onderwerpen waar de provincie Zuid-Holland samenwerkt met de Randstadprovincies is voor Zuid-Holland het thema Water en Kust en Bio-economie belangrijk.
Water en Kust De ontwikkeling en implementatie van innovaties in de watersector spelen zich vaak af op regionale schaal. De provincie Zuid-Holland kiest daarbij voor een integrale aanpak door dwarsverbanden te leggen met aanverwante beleidsdossiers zoals milieu, energie en ruimtelijke ordening. Voorgaande jaren is vooral geinvesteerd in inhoudelijke bijdragen richting Brussel ten aanzien van de zoetwatervoorziening (Kader Richtlijn Water en Blauwdruk Water), integraal kustbeheer (integrated coastel zone management (ICZM)) en het versterken van het deltatechnologie en maritieme cluster. In 2014 hebben we de focus gelegd op de samenwerking tussen partijen, het beschikbaar maken van de kennis en kunde van de samenwerkingsverbanden richting Brussel en het koppelen van de ambities van Zuid-Holland aan de kansen van nieuwe subsidiemogelijkheden. Deze focus zetten we in 2015 voort. Om de verschillende doelen te halen en de activiteiten uit te kunnen voeren werkt de Provincie ZuidHolland samen met diverse nationale en internationale partijen en netwerken, zoals de kustprovincies en de Vlaams-Nederlandse Delta. De provincie Zuid-Holland vindt het van belang om in wisselende coalities samen te kunnen werken.
Kernboodschap Kijk Droge voeten en schoon water zijn belangrijk in Zuid-Holland. Zuid-Holland richt zich op de verbindingen tussen water, energie, economie en ruimtelijke opgaven in gebieden. Want De verbinding met ander sectoren draagt bij aan innovaties in de watersector op regionaal niveau. Dus Zetten we in op het versterken, verbeteren en vergroten van de samenwerkingsverbanden, de zichtbaarheid van de watersector en de kennis en kunde in bredere zin. Doelen 1. Sterke netwerken en meer samenwerking met partners binnen en buiten Europa die we in de dagelijkse business niet tegenkomen; 2. Vergroten van zichtbaarheid voor de markt via EIP Water web-based platform “the online EIP Water Marketplace“ ; 3. (indirect) Benutten van de financiële programma's (Financiering van water innovaties). Hoewel het EIP Water geen eigen budget heeft, is het wel verbonden met de Europese financiële mechanismes zoals het research and innovation programme Horizon 2020, LIFE and the Structural and Cohesion funds; 4. (indirecte) Beinvloeding van het Europese Milieubeleid (klimaat, water and innovatiebeleid) door participatie in een EIP Water Action Group, CPMR en NSC; 5. Aandringen op de nodige flexibiliteit bij de toepassing van de verplichtingen in de Kaderrichtlijn Water om daardoor bij de realisatie van de doelen juist (kosten)effectiever te kunnen opereren; 6. Verbeteren van de regionale economie door in te zetten op de topsector water en deltatechnologie, één van de Zuid-Hollandse topsectoren. Het gaat er om het dichtbevolkte Zuid-Hollandse kustgebied te behouden en te ontwikkelen als een aantrekkelijke plek om te wonen, werken, recreëren en investeren.
2
Activiteiten De volgende onderwerpen krijgen begin 2015 de meeste aandacht: 1. De Action Group van het EIP-water Energy en Waterworks; energizing sustainable delta’s. Invulling geven aan de doelen. Provincie Zuid-Holland is secretaris. Tevens ingaan op één van de call’s uit de Europese werkprogramma’s Horizon 2020 voor water. De huidige samenwerking met tussen de Topsector Water en het EIPWater behouden en inzetten voor lobby en subsidiemogelijkheden. 2. De provincie Zuid-Holland blijft zich inzetten samen met de provincie Zeeland en de gemeenten Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland in voor de bouw van een Getijdencentrale op de Brouwersdam en een testcentrum voor turbines op de Grevelingendam. Verder ontwikkelen van het Tidal Testing Centre Grevelingendam, waaronder het ontwikkelen demonstratiesite (showcases) voor Energie uit Water Brouwersdam. Deelname aan het Europese Interreg-project Protide (lead partner Provincie Zeeland). De getijdencentrale als deltatechnologisch icoon (energy and waterworks) exporteren naar andere deltagebieden in de wereld. 3. Samen met het Rijk (ministerie van I&M) geven we invulling aan de internationale verplichting die voortvloeit uit de nieuwe kaderrichtlijn “Maritieme Ruimtelijke Ordening”. De land-zee interacties brengen we in beeld en we benoemen de mogelijkheden voor oplossingen. 4. Vanuit het netwerk Vlaams-Nederlandse Delta (VND) werkt Zuid-Holland aan de ruimtelijkeconomisch opgaven van de delta. Samen met de provincies Noord-Brabant, Zeeland en WestVlaanderen neemt Zuid-Holland deel aan de VND_werkgroep Kust. Begin 2015 verkennen we nader welke mogelijkheden er zijn voor samenwerking met de regio Nord-Pas de Calais. 5. Vanuit het netwerk CPMR deelnemen aan de werkgroep “maritieme ruimtelijke ordening”. Alsmede deelname aan de werkgroep Klimaatadaptatie en energie van de NordSeaCommission. Actieve betrokkenheid bij drie conferentie (januari, maart en juni 2015) samen met de andere kustprovincies en het Rijk. 6. Daarnaast werkt de provincie Zuid-Holland ook in 2015 aan de koppeling van de opgaven van water en kust aan de ruimtelijk-economische opgave van de Randstad regio, de overige kustprovincies en het Rijk. De opgave voor de kust richting Europa is nu meer gebiedsgericht in het ruimtelijk-economisch domein. De samenwerking vindt plaats in de kustcommunity, waarin ook maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen, belangenverenigingen en bedrijven samen met de overheden werken aan het ruimtelijk-economische opgaven. Hierin zit ook een koppeling met de andere gebieden (vnl Wadden en Zuid-Westelijke Delta) en de generieke programma’s van het Deltaprogramma. 7. De implementatie van zowel de Blauwdruk als de Kader Richtlijn Water blijft een aandachtspunt. Hier wordt volop aan gewerkt binnen de lidstaat. De Provincie Zuid-Holland werkt hierbij samen met Noord-Holland, de Waterschappen en de drinkwaterleidingbedrijven. Mogelijk komt er een regulerend instrument (An EU regulatory instrument for water reuse is planned to be developed by 2015). 8. Opzetten van een waterveiligheids project in samenwerking met provincie Zeeland en diverse internationale partners. Samenwerking In Brussel: Conference of Peripheral Maritime Regions, PURPLE, Council of European Municipalities and Regions, Comite van de Regios, Europees Parlement, DG ENVE, DG MARE, Permanente Vertegenwoordiging, Huis van de Nederlandse Provincies In Nederland: Kustprovincies, provincie Brabant, gemeenten Goeree-Overflakkee, Schouwen Duivenland, Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam, Ministerie van I&M, Interprovinciaal Overleg, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Drinkwaterleidingbedrijven, Unie van Waterschappen
3
Bio-economie Het afgelopen jaar is de positie van Zuid-Holland rond de bio-economie (als onderdeel van de Biobased Delta) verder verstevigd in Brussel. Onder meer door het strategisch benutten van het rapporteurschap van Gedeputeerde Van der Sande in het Comité van de Regio’s. De provincie Zuid-Holland is lid van de stichting Biobased Delta waarin Zuid-Holland voor de bio-economie samenwerkt met Noord-Brabant en Zeeland. Daarnaast trekken de drie Nederlandse provincies op dit dossier in Brussel gezamenlijk op om het profiel van de Biobased Delta en de Vlaams-Nederlandse samenwerking te versterken. Vertrekpunt voor de Brusselse oriëntatie is de beleidsagenda van de Zuidvleugelpartners in Zuid-Holland die grote ambities bevat voor regionale economische groei in de bio-economie. Er is een platform (Biobased Delta Zuid-Holland), dat naast de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) Innovation Quarter een programmatische aanpak van het thema voor Zuid-Holland voorstaat en actief meedraait in de stichting Biobased Delta. De twee speerpunten zijn Groene Chemie en Plantinhoudsstoffen met daarnaast aandacht voor de crossover naar energie, clean tech, agro&food en transport&logistiek. In de samenwerking hecht Zuid-Holland zeer veel waarde aan triparite stakeholders: bedrijven, kennisinstellingen en overheden. 2014 stond in het teken van de verdere ontwikkeling van de werkstructuur binnen de Biobased Delta, de koppeling met de nieuwe Europese agenda, programma’s en de samenwerking met Vlaanderen. Vlaams-Nederlandse Delta en de bio-economie Een ander belangrijk verband waarin de provincie Zuid-Holland optrekt is de Vlaams-Nederlandse Delta, een grensoverstijgend samenwerkingsverband. De kern van het Vlaams-Nederlandse Delta Netwerk wordt gevormd door de zes provincies Zuid-Holland, Noord-Brabant, Zeeland, Oost- en West-Vlaanderen en Antwerpen. Daarom heen zit een schil van andere overheden, zeehavens, grote bedrijven en kennisinstellingen. Het netwerk kent een economisch-logistieke en ruimtelijke focus. Speerpunten waar het netwerk zich voor inzet zijn ontwikkeling van de zeehavens, multimodale infrastructuur en achterlandverbindingen, biobased economy en knelpunten in wet- en regelgeving. De Vlaams-Nederlandse Delta wil zich onderscheiden als een groen, duurzaam complex, waarbij duurzame grondstoffen een belangrijke input vormen. Kernboodschap Kijk De Provincie Zuid-Holland neemt een leidende positie in Nederland in op het gebied van de bioeconomie. Hiervoor is het zoeken naar samenwerking op het juiste schaalniveau van belang. Want De op de bio-conomie gerichte clusters rond Rotterdam, Delft, Leiden en het Westland genereren de laatste jaren circa 900 mln. euro per jaar aan toegevoegde waarde. Europa vraagt om concentratie, excellent onderzoek en het over de grenzen heen samenwerken met belangrijke clustergebieden. Dus Deze potentie dragen we in Brussel gezamenlijk strategisch uit met de Biobased Delta partners op basis van tripartite samenwerking. Daarnaast proberen we vanuit Brussel de strategische samenwerkingsverbanden met andere belangrijke bio-economie regio’s en clustergebieden te verkennen en versterken. Doelen 1. Verdere uitbreiding van de samenwerking op de juiste schaal om een cluster op te bouwen dat wereldwijd concurrentiekacht heeft. Dat is de Vlaams-Nederlandse Delta regio met NordrheinWestfalen en Noord-Frankrijk. Samenwerking tussen overheden, bedrijven en kennisinstellingen in dit cluster is van belang om uit Europese programma’s financiering te krijgen, innovaties krachtig vorm te geven en een stevige marktbasis te creëren. Een organisatievorm als de Biobased Delta is daarin onmisbaar; 2. De deelname van Zuid-Holland aan het Europese Bio-economie Panel verder benutten om expertise en ervaringen vanuit Zuid-Holland en de Biobased Delta in te brengen bij de Europese Commissie voorafgaande aan nieuw EU-beleid m.b.t. de bio-economie. 3.
Met de Biobased Delta en Vlaams-Nederlandse Delta als vehikel de samenwerking met 4
Vlaanderen rond de bio-economie verder vormgeven. De Biobased Delta verder positioneren als een regionaal panel, zoals uiteengezet in het actieplan voor de bio-economie van de Europese Commissie; 4. Een sterke kennisinfrastructuur opbouwen waarmee Zuid-Holland innovaties kan valoriseren, onze sterke sectoren (chemie, energie, transport, greenports) stimuleren met de bio-economie als nieuw verdienmodel. Dit biedt kansen om nieuwe producten en processen te versterken, cross-overs te stimuleren, het MKB goed te betrekken en een markt te ontwikkelen voor biobased producten; 5. De provincie Zuid-Holland wil graag meerjarige financiële zekerheid voor het MKB , onderzoeksinstellingen en programma’s verkrijgen, o.a. via de topsectorenaanpak van het Rijk en Europa; 6. Als regio een spilfunctie voor biomassa (uit de regio of import) spelen en de interactie tussen opleidingen- kennis-ondernemerschap bevorderen. De transitie naar een groene/circulaire economie met minder afhankelijkheid van fossiele grondstoffen stimuleren; 7. De provincie Zuid-Holland kan een belangrijke voorbeeldrol vervullen door bij de in- en aankoop van het gebruik van biobased goederen en materialen te stimuleren. 8. Als provincie Zuid-Holland een belangrijke brug vormen tussen kennisinstellingen, bedrijven en overheden in alle lagen omdat we het juiste kennisniveau, strategisch vermogen en procesregie bezitten.
Activiteiten In 2015 staan de volgende activiteiten centraal: 1. De Europese Commissie wenst de samenwerking met sterke Bio-economie regio’s te versterken. Door het rapporteurschap in het CvdR heeft PZH hierin in Brussel een sleutelrol verworven. In dit kader wordt een EU-hoorzitting georganiseerd met Matthijs van Miltenburg, lid van het Europees Parlement (voorjaar 2015) over de ontwikkeling van de bio-economie regio’s en clusters in Europa. Zuid-Nederland, ERRIN, het Vanguard Initiatief en strategische partnerregio’s worden hierbij betrokken; 2. PZH (Randstad) is lid van het Vanguard initiatief, een netwerk van de sterkste economische regio’s in Europa. Met de S3-strategie als basis wordt via inhoudelijke ‘pilots’ getracht om private en publieke partijen bij elkaar te brengen en projectfinanciering mogelijk te maken. PZH zal het voorstel voor een Bioeconomy pilot binnen het Vanguard Initatief verder uitwerken en tot stand brengen met andere partnerregio’s. Ook de organisatie hiervoor zal verder intern worden belegd bij EU/IA en EZ; 3. PZH participeert in het Bioeconomy Panel; een belangrijk platform van de Europese Commissie om nieuw beleid m.b.t. de bio-economie te toetsen aan de praktijk. De regionale dimensie binnen het Bioeconomie Panel wordt verder vormgeven en de strategische input voor de (resterende) panel meetings wordt voorbereidt. Hiervoor vindt afstemming plaats met de Biobased Delta, de ERRIN werkgroep bioeconomie en de Council of European Bioregions (CEBR); 4. Deelnemen aan de werkgroep Bio-economie van het ERRIN netwerk (European Regions for Research and Innovation) en via deelname aan o.a. ‘brokerage events’, de projectkansen voor PZH inzichtelijk maken en stakeholders uit de bio-economie sector in PZH betrekken; 5. Een belangrijke voorwaarde om op het thema bio-economie in Europa succesvol te zijn, is om via functionele coalities gezamenlijk op te trekken. In dit kader wordt een gezamenlijk werkplan/ actielijst opgesteld van de Brusselse contactpersonen van Noord-Brabant, Zeeland en Zuid-Holland; 6. Naar verwachting zal het dossier circulaire economie in 2015 verder worden vormgegeven o.a. door de behandeling en uitwerking van de mededeling over ‘de groene economie voor groei en banen’.
5
Vanuit PZH/Biobased Delta input organiseren richting Europese instellingen. Dit zal deels gebaseerd worden op de tekstuele voorstellen die zijn ingebracht in het CvdR eind 2014; 7. De opgebouwde positie van Zuid-Holland in Europa op het thema bio-economie mede door het rapportschap in het Comité van de Regio's, verder uitbouwen via o.a. de deelname aan strategische conferenties en events; EFIB 2015, jaarlijkse stakeholdersconferentie bio-economie etc. 8. De KIC (Kennis- en Innovatie Gemeenschappen) Raw Materials heeft een bio-economie dimensie en zal van start gaan in 2015. TNO, de universiteit Delft, de universiteit Leiden zijn lid van het consortium dat de KIC Raw Materials mag gaan uitvoeren. Belangrijk om als PZH (Biobased Delta/ Innovation Quarter) aangesloten te zijn op de actielijnen en werkprogramma’s voortkomend uit de KIC.
6
Begrippenlijst en afkortingen AIR BNC
CvdR CEMR CIP COTER CPMR D2 DG EC ECOS EDUC EFRO
EIP EIT ENVE EP ERRIN ESPON
EU EUREAU G4 G32 GLB GS HNP IBDT ICZM IPO IPO-KEM INTERREG
KP7 MFK NAT OESO POP
Air-Quality Initiative of Regions, netwerk van twaalf regio’s die samenwerken op het terrein van luchtkwaliteit Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen, een interdepartementale werkgroep van het Rijk om het kabinetsstandpunt te bepalen op voorstellen van de Europese Commissie. BNC fiches worden besproken in en met de Tweede Kamer Comité van de Regio’s, adviesorgaan van de Europese Commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de regionale en lokale overheden Council of European Municipalities and Regions Kaderprogramma voor Concurrentievermogen van de Europese Commissie Commissie Territoriale Samenhang, vakcommissie binnen het Comité van de Regio’s Conference of Peripheral Maritime Regions Doelstelling 2-regio’s (meest ontwikkelde regio’s in Europa) Directoraat-Generaal Europese Commissie Commissie Economisch en Sociaal Beleid, vakcommissie binnen het Comité van de Regio’s Commissie Onderwijs, jeugd, cultuur en onderzoek, vakcommissie binnen het Comité van de Regio’s Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. EFRO is één van de structuurfondsen en heeft als doel het bijdragen tot vermindering van de belangrijkste regionale onevenwichtigheden in de EU. Daartoe neemt het EFRO deel in de ontwikkeling en structurele aanpassing van achtergebleven regio’s en aan de versterking van de regionale concurrentiekracht en een groei van de werkgelegenheid. Uit het EFRO wordt ook de samenwerking tussen regio’s (grensoverschrijdend, transnationaal en interregionaal), beter bekend onder de naam Interreg, ondersteund. Een deel van de steun is gericht op het midden- en klein bedrijf (MKB) European Innovation Partnership Europees Instituut voor Innovatie en Technologie Environment (Milieu) Europees Parlement European Regions Research & Innovation Network, 80 regio’s die samenwerken op het terrein van onderzoek en innovatie European Observation Network for Territorial Development and Cohesion, is een netwerk dat voor de Europese Commissie onderzoek uitvoert op het terrein van regionale ontwikkeling en cohesiebeleid Europese Unie European Federation of National Associations of Water and Wastewater Services Vier grote gemeenten in Nederland: Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht 32 middelgrote gemeenten (incl. G4) in Nederland Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, is het grootste beleidsterrein van de Europese Commissie. Gedeputeerde Staten Huis van de Nederlandse Provincie, vereniging van de twaalf provincies en IPO in Brussel. Fungeert als de regionale vertegenwoordiging en het IPO in Brussel Interbestuurlijk Dossierteam Integrated Coastal Zone Management (integraal kustbeheer) Interprovinciaal Overleg Interprovinciaal Overleg – Kerngroep Europees Milieubeleid Interregionale samenwerkingsprogramma, is het programma van de Europese Commissie waar interregionale grensoverschrijdende samenwerking uit gefinancierd wordt Zevende Kaderprogramma voor Onderzoek en Ontwikkeling Meerjarig Financieel Kader Commissie Natuurlijke Hulpbronnen, vakcommissie binnen het Comité van de Regio’s Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling Plattelandsontwikkelingsprogramma 7
PS PV PURPLE RISE S3 UvW VEWIN VNG VNO-NCW MKB VZHM
Provinciale Staten Permanente Vertegenwoordiging van lidstaat Nederland bij de Europese Unie Peri Urban Regions Platform Europe, netwerk van 15 regio’s die te maken hebben met continue interactie tussen stad en platteland Regional Integrated Strategies in Europe, is een project binnen ESPON. Slimme Specialisatie Strategie (Smart Specialisation Strategy) Unie van Waterschappen Vereniging van Waterbedrijven in Nederland Vereniging Nederlandse Gemeenten Verbond van Nederlandse Ondernemingen-Nederlands Christelijk Werkgeversbond Midden- en Kleinbedrijf Vereniging Zuid-Hollandse Waterschappen
8
