Publieke versie
Brabant Titel investeert in Jeugd Ondertitel Beleid Jeugdzorg provincie Noord-Brabant 2009 - 2012
Inhoudsopgave
Voorwoord
1
Hoofdstuk 1 Brabant Investeert in Jeugd
2
Wet op de jeugdzorg
3
Wie doet wat in de jeugdzorg?
5
Hoofdstuk 2 Opvoedingsdoelen
6
Gezond opgroeien
6
Veilig opgroeien
7
Bijdragen aan de maatschappij
8
Goed voorbereid op de toekomst
9
Hoofdstuk 3 Belangrijke aandachtspunten
10
Hoofdstuk 4 Wat gaat de provincie doen?
12
Hulp en ondersteuning in de buurt
12
Verbetering kwaliteit jeugdzorg
14
Betere samenwerking
16
Voorwoord
Jongeren in Brabant Met veel jongeren gaat het goed in Brabant. Zij groeien op in een liefde volle omgeving, gaan naar school, ondernemen allerlei activiteiten, spor ten, gaan uit en nog veel meer. Niets bijzonders dus. Maar er zijn helaas ook jongeren waar het minder goed mee gaat en die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Ook ouders en verzorgers moeten op hulp kun nen rekenen wanneer dat nodig is. En dan ook zo snel mogelijk! Jeugdzorg is meer dan wachtlijsten alleen. Natuurlijk moeten die wacht lijsten verdwijnen en we doen er alles aan om dit voor elkaar te krijgen. Maar we kunnen ook veel doen om te voorkomen dat problemen ontstaan of kleine problemen alsmaar groter worden. In Brabant zijn veel instellingen die hun uiterste best doen om jongeren te helpen zich te ontplooien, problemen op te lossen, nieuwe wegen in te slaan. In dit nieuwe beleidskader is een heldere lijn uitgestippeld om zorg voor de jeugd en jongeren in Brabant zo goed mogelijk te organiseren. Mét alle partners die daarbij betrokken zijn. We blijven ons tot het uiterste inspannen om jeugdzorg en jeugdbeleid steeds verder te verbeteren. Want onze jeugd verdient dat er in hen wordt geïnvesteerd. Zij zijn de toekomstige generatie en zij hebben veel te bie den. Misschien al vandaag en anders zeker morgen. Jongeren maken onze toekomst! Brigite van Haaften-Harkema, gedeputeerde Jeugd, Cultuur en Samenleving
1
Hoofdstuk 1 Brabant Investeert in Jeugd
Elk kind moet gezond en veilig kunnen opgroeien. En elk kind heeft recht op onvoorwaardelijke liefde, aandacht en zorg. Gelukkig gebeurt dat ook bij de meeste kinderen in Nederland. Zij groeien zonder al te veel problemen op tot evenwichtige, gelukkige volwassenen.
Probleemloos opgroeien lukt helaas niet altijd. Hoe graag je dat als ouder ook wilt. Zo’n 5% van de Brabantse jeugd heeft extra hulp, zorg of be geleiding nodig. Voor deze kinderen, jongeren én hun ouders is er jeugd zorg. Jeugdzorg is een belangrijk aandachtspunt voor de provincie. Daar trekken we veel geld voor uit. In 2008 zo’n 174 miljoen euro. In 2009 is dat 191 miljoen. Samen problemen voorkomen
2
Om zorg te bieden waar dat nodig is, werken de provincie en gemeenten nauw samen. Zo vullen we elkaar aan. De provincie is verantwoordelijk voor de geïndiceerde jeugdzorg: zorg aan kinderen met zwaardere proble men. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de lichtere hulp. Het liefst willen we natuurlijk problemen voorkomen, samen met de ouders, kinde ren en jongeren.
De komende 4 jaar willen we de hulp dichter bij de ouders en de jeugd brengen. Hoe eerder we moeilijkheden opmerken en aanpakken, hoe beter. Als het even kan thuis of dicht bij huis.
Wet op de jeugdzorg Kinderen hebben recht op goede zorg. Hiervoor bestaat sinds 1 januari 2005 een wet: de Wet op de jeugdzorg. Deze wet stelt de cliënt en zijn hulpvraag centraal. Cliënten zijn kinderen, jongeren, en hun ouders die problemen hebben met opgroeien en opvoeden. Wat zegt de Wet op de jeugdzorg?
inderen, jongeren en ouders hebben recht op goede jeugdzorg. K Geen enkel kind mag tussen wal en schip vallen. Bureau Jeugdzorg is de ‘toegangspoort’ tot de gehele jeugdzorg. De zorg moet zo dicht mogelijk bij huis plaatsvinden. Licht waar het kan, zwaar als het moet. E lke provincie krijgt geld van het rijk. De provincie betaalt Bureau Jeugdzorg. D e provincie koopt zorg in voor kinderen, jongeren en ouders bij jeugdzorginstellingen. De provincie werkt samen met gemeenten om goede zorg te verlenen en problemen te voorkomen.
“Ieder kind heeft recht op een goede begeleiding op weg naar de volwassenheid. Daar zijn en blijven de ouders natuurlijk als eerste verantwoordelijk voor. Maar de overheid en de professionele hulpverleners kunnen die ouders daar desgewenst een handje bij helpen.” (minister André Rouvoet)
Wie voert de wet uit?
De provincie voert de Wet op de jeugdzorg uit. Een grote verantwoordelijk heid. Maar die nemen we graag! We hebben een betere crisisopvang en de komende jaren gaan we de wachtlijsten wegwerken en we ondersteunen lokale initiatieven. Zo maken we ons hard voor de oprichting van een Centrum voor Jeugd en Gezin in iedere gemeente. Hier kunnen ouders en jongeren terecht met alle mogelijke vragen over opgroeien en opvoeden.
Bureau Jeugdzorg wijst de weg Kinderen, jongeren en hun ouders die hulp of ondersteuning nodig hebben, kunnen terecht bij Bureau Jeugdzorg. De medewerkers van Bureau Jeugdzorg kijken wát er precies nodig is, bieden advies en wijzen de weg naar
de juiste zorg. Bureau-Jeugdzorg voert ook jeugdbeschermingsmaatregelen uit. Denk aan voogdij, gezinsvoogdij en jeugdreclassering. Ook het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en de Kindertelefoon vallen onder Bureau Jeugdzorg. 3
Centra voor Jeugd en Gezin
“Mijn peuter wil ‘s nachts niet slapen. Wat kan ik doen?” “Mijn zoon van 14 rookt, kan ik het hem verbieden?” “Mijn vriendinnetje wordt thuis geslagen. Hoe kan ik haar helpen?” Opvoeden is leuk. Maar het is niet altijd even gemakkelijk. Al doe je als ouder nog zo je best. Dan is het prettig als er iemand met je meedenkt en deskundig advies geeft. Voor álle vragen over opvoeden en opgroeien kunt u straks terecht bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. Gewoon bij u in de buurt. Zowel ouders als jongeren kunnen er aankloppen met vragen over zorg en welzijn. Als het nodig is, verwijst het Centrum voor Jeugd en Gezin door. Bijvoorbeeld naar Maatschappelijk Werk of Bureau Jeugdzorg. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het opzetten van de Centra voor Jeugd en Gezin. In 2011 moet elke gemeente er één hebben. De provincie ondersteunt hierbij. We werken met de gemeenten samen; de vijf grootste gemeenten hebben hierbij een voortrekkersrol. 4
Wie doet wat in de jeugdzorg? Bij de zorg voor onze kinderen zijn verschillende partijen betrokken. Ieder heeft daarin een eigen taak en verantwoordelijkheid. Maar over één ding zijn we het allemaal eens. Kinderen moeten gezond en veilig kunnen leven, spelen en hun talenten ontwikkelen. Zij moeten opgroeien tot zelfstandige, evenwichtige volwassenen. Wie doet wat in de jeugdzorg? We zetten het voor u op een rij. Ouders
De ouders zijn als eerste verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van hun kinderen. Dat doen ze niet alleen. Denk ook aan familie, de school, verenigingen, de buitenschoolse opvang: ook zij dragen een steentje bij aan de opvoeding. Gemeenten
Gemeenten spelen een belangrijke rol bij preventie: het voorkómen van problemen. Denk bijvoorbeeld aan de Centra voor Jeugd en Gezin (zie kader). Maar gemeenten zorgen ook voor genoeg speelruimte voor kinde ren en activiteiten voor jongeren. Ook het voorkomen dat jongeren voor tijdig stoppen met school en het helpen zoeken naar werk hoort bij de taken van de gemeenten. Provincie
De provincie voert de Wet op de jeugdzorg uit. Hiervoor krijgen we geld van de regering. Met dat geld financieren we Bureau Jeugdzorg en jeugd zorginstellingen. Samen zorgen we ervoor dat kinderen en jongeren zo snel en zo goed mogelijk worden geholpen. De provincie stimuleert samen werking tussen de diverse partners in de jeugdzorg. Dat zijn dus de organi saties die in dit hoofdstuk genoemd worden, de jeugdzorginstellingen en Bureau Jeugdzorg. Zorgverzekeraars en zorgkantoren
Is er sprake van psychiatrische problemen? Dan zijn de zorgverzekeraars en de zorgkantoren verantwoordelijk voor het bieden van de juiste zorg. Dat doen ze volgens de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) en de Zorgverzekeringswet. Ook de zorg voor licht verstandelijk gehandicapten valt onder de AWBZ. Programmaministerie Jeugd en Gezin
Alle kinderen en jongeren moeten kansen krijgen om zich goed te ont wikkelen, ongeacht culturele achtergrond of handicap. Dat is het motto van het programmaministerie voor Jeugd en Gezin. De minister voor Jeugd en Gezin André Rouvoet is verantwoordelijk voor de samenhang in het jeugden gezinsbeleid en de wetgeving. Hij werkt hiervoor nauw samen met andere ministeries die met jeugd te maken hebben, zoals Justitie. Ministerie van Justitie
Het ministerie van Justitie is verantwoordelijk voor de strafrechtelijke taken van de Raad voor de Kinderbescherming en de Justitiële Jeugdinrichtingen (gesloten opvang na een uitspraak van de rechtbank).
5
Hoofdstuk 2 Opvoedingsdoelen
Ieder kind moet gezond en veilig kunnen opgroeien. Een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij. En goed voorbereid zijn op de toekomst. Dit zijn de uitgangspunten van het jeugd beleid van de provincie: onze opvoedingsdoelen. In dit hoofdstuk leest u er meer over.
“Ik slik wel eens een XTCpilletje. Krijg ik daar later last van?”
Doel 1: Gezond opgroeien Gevarieerd eten en voldoende bewegen is belangrijk. Dat weten we allemaal. Toch leven veel kinderen en jongeren niet gezond. Ze eten veel fastfood, sporten te weinig, roken en drinken alcohol. Ouders moeten het goede voorbeeld geven. Maar dat gebeurt niet altijd.
Centra voor Jeugd en Gezin
6
De provincie vindt het belangrijk dat kinderen gezond opgroeien. Daar willen we in investeren, samen met gemeenten. De provincie ondersteunt de opzet van de nieuwe Centra voor Jeugd en Gezin. Deze helpen ouders bij het gezond opvoeden van hun kinderen. Ouders én jongeren kunnen er terecht voor adviezen over goede voeding en bewegen. En met vragen over roken, alcohol en drugs. Ook aanstaande ouders krijgen bij het Centrum voor Jeugd en Gezin voorlichting en advies.
Doel 2: Veilig opgroeien Onvoorwaardelijke liefde. Respect en aandacht. Een veilig thuis. Ieder kind heeft daar recht op. Kunnen ouders dit niet bieden, dan grijpt de overheid in.
Jeugdzorg
Om de veiligheid van kinderen te garanderen, werken veel partijen samen. Zoals het ministerie voor Jeugd en Gezin, Justitie en de provincie. De provincie subsidieert Bureau Jeugdzorg. Op verzoek van Bureau Jeugdzorg kan de kinderrechter een zogenaamde maatregel van kinderbescherming opleggen. Bij ondertoezichtstelling (OTS) wordt een gezin tijdelijk begeleid door iemand van Bureau Jeugd zorg. Beslist de rechter dat ouders (tijdelijk) niet voor hun kind kunnen zorgen? Dan krijgt Bureau Jeugdzorg de voogdij. Er wordt een gezins voogd aangewezen. De gezinsvoogd komt op voor het belang van het kind. Soms gaan jongeren zelf te ver, bijvoorbeeld bij crimineel gedrag. Ook dan moet de overheid ingrijpen. De jongere komt dan in aanraking met justitie en reclassering.
“Van mijn vader mag ik wel eens een slokje bier, maar een heel glas mag ik nooit. Een keer had mijn vriendje een flesje bier mee naar school ge nomen. Stiekem natuurlijk. Die hebben we toen na school in de bosjes vlak bij mijn huis op gedronken. Dat was spannend, joh! We dachten steeds dat er iemand aankwam. Ja, ik voelde de alcohol wel een beetje. Tenminste, ik had wel een beetje een gek gevoel in mijn hoofd.” (Robin, 10 jaar)
Beter Beschermd
Het programma Beter Beschermd is een landelijk programma van het ministerie voor Jeugd en Gezin. Doel: de jeugdbescherming in Nederland verbeteren. Eén van de projecten is gericht op het versnellen van de door looptijden binnen de jeugdzorg. Daarbij werkt de provincie samen met de Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg en de Rechtbank. Veiligheidshuis
De provincie gaat méér samenwerken met partijen die hetzelfde doel hebben. We delen kennis en ervaring en ontwikkelen een gezamenlijke aanpak. Zo werken er in een Veiligheidshuis verschillende partners op het gebied van veiligheid samen, zoals de politie, de gemeente en Bureau Jeugdzorg. Samen willen we misdaad en overlast aanpakken. De Veiligheidshuizen richten zich vooral op jongeren. De provincie subsidieert 7 Veiligheids huizen in Brabant. De Veiligheidshuizen werken ook samen met de Centra voor Jeugd en Gezin. Er is wel een belangrijk verschil tussen beide. Een Centra voor Jeugd en Gezin biedt laagdrempelige zorg en preventie voor iedereen. Een Veiligheidshuis werkt óók met jongeren die al in de fout gingen. Naast zorgmaatregelen hebben de huizen te maken met strafmaatregelen. Veiligheidshuis en CJG vinden elkaar toch. Zij delen informatie en stem men hun aanpak af in goed onderling overleg.
“Mijn vader was vaak dronken en mijn moeder werd daar heel verdrietig van. Ze konden niet goed meer voor mij zorgen. Voor mij was het beter om in een pleeggezin te gaan wonen. Ik woon daar nu vier jaar.” (Patrick, 11 jaar)
7
Doel 3: Bijdragen aan de maatschappij Meedenken en meedoen. De provincie vindt het belangrijk dat jongeren een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij. Bijvoorbeeld door hun stem te laten horen in de politiek. Wat vinden jongeren belangrijk? En hoe denken ze dat het beter kan?
Team Brabant
Team Brabant bestaat uit ongeveer 50 Brabantse jongeren tussen de 14 en 18 jaar. Zij adviseren de provincie over onderwerpen die zij belangrijk vinden, gevraagd en ongevraagd. In 2006 maakte Team Brabant een top-3 van jonge renproblematiek: vrije tijd, werk en stage. In 2007 bezochten de jongeren een aantal musea in Brabant. Ze onder zochten hoe de musea aantrekkelijker gemaakt konden worden voor jonge ren. In 2008 vroegen we hoe de jongeren aankijken tegen jeugdzorg en wat er beter kan.
“Natuurlijk vind ik het belangrijk om mee te praten. Het gaat toch over ons?”
Participatiewerkplaats Jeugd
De Participatiewerkplaatsen Jeugd willen de positie van cliënten in de jeugdzorg versterken. Dat doen ze door gezamenlijke belangen in kaart te brengen en vervolgens te presenteren aan beleidsmakers. Dat kan met een brief of rapport, maar ook met een workshop of een documentaire serie van en over jongeren in de jeugdzorg. De Participatiewerkplaatsen vallen onder Zorgbelang Brabant: een onafhankelijke organisatie die opkomt voor de belangen van cliënten.
Doel 4: Goed voorbereid op de toekomst Diploma halen, werk vinden: Brabant wil jongeren perspectief bieden. Dat be tekent: samen investeren in de toekomst. De provincie heeft een aantal projecten op touw gezet om jongeren meer kansen te bieden.
“De provincie moet wel wat met onze opmerkingen doen”
8
De provincie werkt samen met gemeentebesturen, jongerenwerk en jeugdzorgstellingen. Samen met deze organisaties willen we voorkomen dat jongeren voortijdig de school verlaten. We willen ze helpen hun talenten te benutten en ruimte bieden voor sport en recreatie. Schooluitval
De provincie maakt in samenwerking met gemeenten beleid om school uitval tegen te gaan. De zorgstructuur binnen scholen speelt hierbij een grote rol. Binnen het programma Kleurrijk Brabant Werkt zetten we 20 ‘promotieteams’ in van allochtone jongeren. Zij adviseren leeftijdgenoten bij de beroepskeuze. Verder wil de provincie de mentorenprojecten uitbreiden. Hierbij treden ‘oudere’, vaak hoger opgeleide allochtone jongeren op als mentor van een leerling. De provincie ondersteunt bovendien de invoering van de maatschappelijk stages.
“Ik had een gesprek met een man die me kwam vertellen hoe slecht het is om school te verlaten. Tuurlijk is het slecht om school te verlaten. Dat snap ik zelf ook wel! Ik wil gewoon als volwassene behandeld worden en nadenken over een oplossing!” (Jongen, 17 jaar)
“Maatschappelijke stage is wel verplicht, maar je kunt iets doen dat je vet vindt. Iets met voetbal, in een kantine bijvoorbeeld.” (Jongen, 16 jaar)
Ik sta weer op de rails
“Ik denk dat de buurt mij wel een irritante gast vond, ja. Ik heb veel stomme dingen uitgehaald. En toen werd ik gepakt voor een auto-inbraak. Hans van de Jeugd reclassering deed eigenlijk heel gewoon tegen mij, niet uit de hoogte. Hans ging met mij mee naar de gemeente en naar scholen, regelde van alles. Hij heeft me eigenlijk weer op de rails gezet. Nu heb ik leuk werk gevonden. Ik moet 1 dag in de week naar school. Ik probeer echt mijn best te doen, want over een half jaar is mijn proeftijd pas afgelopen.” (Marco)
9
Hoofdstuk 3 Belangrijke aandachtspunten
De provincie Noord-Brabant is ambitieus. Ons doel: scoren boven het landelijk gemiddelde als het gaat om de ontwikkelingskansen van onze jeugd. Daarvoor willen we investeren in goede, betaalbare jeugdzorg die aansluit bij de vraag.
De vraag naar jeugdzorg stijgt. In december 2004 werden er zo’n 4250 Brabantse jongeren geholpen. In mei 2008 waren dat er 5528. En dat ter wijl het totaal aantal jongeren in Brabant niet stijgt, maar juist daalt. Hoe kan dat? Eén van de verklaringen is dat mensen eerder om hulp vragen. Bijvoorbeeld naar aanleiding van een landelijke campagne over kinder mishandeling. Kindermishandeling wordt nu vaker gemeld. Een andere mogelijke verklaring is dat mensen met problemen steeds minder terecht kunnen bij vrienden of familie. Problemen worden niet opgelost, maar verergeren juist. Grenzen aan de groei 10
We lopen tegen de grenzen aan van de groei. Met alleen maar meer hulp verleners en meer geld komen we er niet. Het moet anders, beter. Met
meer aandacht voor preventie: het voorkomen van problemen. De nieuwe Centra voor Jeugd en Gezin spelen hierbij een belangrijke rol. Door pro blemen vroeg aan te pakken, kunnen we voorkomen dat ze verergeren. Dicht bij huis
Problemen in het gezin komen overal voor. In iedere wijk, bij mensen uit elk sociaal milieu. Het beleid van de provincie is erop gericht om ou ders te helpen beginnende problemen zelf aan te pakken en op te lossen. Lukt dat niet, dan moet er zorg in de buurt zijn om de ouders en hun kin deren te helpen. De instellingen die deze zorg bieden, moeten goed met elkaar samenwerken. Ook willen we investeren in meer ambulante zorg (zorg aan huis). Zo kan het kind of de jongere hulp krijgen in zijn eigen, vertrouwde omgeving. Kind centraal
Procedures, formulieren, regels: ze zijn er niet voor niets. Maar de bureau cratie mag niet overheersen. Hulpverleners moeten kinderen, jongeren en hun verhalen centraal stellen. Per kind bekijken wat écht nodig is. Lichte hulp waar het kan, zware hulp waar het moet. Samenwerken
We zeiden het al: er zijn veel partijen betrokken hij de zorg voor onze kinderen. Het rijk, de provincie en de gemeenten. De ouders en de zorg instellingen. Om de jeugdzorg te verbeteren en beter te laten aansluiten bij de behoeften van het kind, moeten we meer samenwerken. Zo voor komen we dat we taken dubbel doen. Of dat er juist kinderen tussen wal en schip vallen.
Kinderen in Tel Kinderen in Tel is een jaarlijks onderzoek naar de leefsituatie van de jeugd per provincie en gemeente. Het laat zien hoe het is gesteld met kinderen en in welke situatie zij leven. Provincies kunnen worden gerangschikt aan de hand van dit onderzoek. Brabant streeft naar een plaats in de top 4. 11
Hoofdstuk 4 Wat gaat de provincie doen?
Niet méér zorg, maar betere zorg. Dat wil de provincie de komende jaren bereiken. Dat doen we op drie manieren: meer (lichte) hulp en ondersteuning in de buurt, een betere hulpver lening en verbetering van de samenwerking tussen partijen en instellingen.
Hulp en ondersteuning in de buurt Opvoedingskracht versterken Om problemen te voorkomen, gaat de provincie de opvoedkracht van ouders versterken. Dat doen we op de volgende manieren:
12
• De provincie ondersteunt de opzet van de Centra voor Jeugd en Gezin. Hier kunnen ouders en jongeren terecht voor hulp en advies. De ge meenten zijn verantwoordelijk voor het inrichten van de centra. De centra moeten nauw samenwerken bet Bureau Jeugdzorg. • Stimuleren van ‘eigen kracht conferenties’. Hierbij wordt de directe om geving van een gezin betrokken bij het oplossen van problemen waar het gezin zelf niet uitkomt.
• Bouwen aan een reëel beeld van de jeugdzorg. Jeugdzorg gaat niet al leen over problemen en probleemkinderen. Het gaat ook om kinderen die een zetje of bescherming nodig hebben. We verbeteren de beeld vorming door in de communicatie meer samen op te trekken met de gemeenten, de jeugdzorginstellingen en Bureau Jeugdzorg. Samen brengen we de successen onder de aandacht van het ‘grote’ publiek. • Extra aandacht voor nazorg 18+. Jongeren die door hun leeftijd niet meer onder jeugdzorg vallen of die uit de jeugszorg komen, mogen niet in een zwart gat terechtkomen. We kijken met alle betrokken instanties welke problemen er zijn. We stimuleren het werken aan oplossingen daarvoor. Hiervoor organiseren we kennissessies. Ook geven we (eventu eel) een innovatiesubsidie. Perspectief voor zwerfjongeren Zwerfjongeren hebben weinig vertrouwen in de maatschappij en de jeugd hulpverlening. De provincie wil deze jongeren weer perspectief bieden. Onze doelen:
• In 2011 zijn er geen zwerfjongeren onder de 18 jaar. • Nadat een jongere is behandeld bij een zorginstelling mag hij niet op straat terecht komen. • Alle (gesignaleerde) zwerfjongeren in Brabant worden geregistreerd. • Bureau Jeugdzorg gaat naar de jongeren toe om zo nodig op locatie oplossingen voor te stellen. • Verder draagt de provincie bij aan trajecten om zwerfjongeren te begeleiden naar scholing of werk. Aanpakken van kindermishandeling Het voorkomen en bestrijden van kindermishandeling staat bovenaan onze agenda. Het ministerie voor Jeugd en Gezin bracht het Actieplan Aanpak Kindermishandeling ‘Kinderen Veilig Thuis’ uit. De 4 kerndoelen in dit actieplan zijn:
• Kindermishandeling voorkomen. • Kindermishandeling signaleren. • Kindermishandeling stoppen. • Beperken van de schadelijke gevolgen. De provincie gaat intensief samenwerken met de grote Brabantse gemeen ten, Bureau Jeugdzorg en de zorgaanbieders om kindermishandeling aan te pakken.
Bestrijden voortijdig schoolverlaten
De provincie wil voorkomen dat jongeren vroegtijdig van school gaan. Dat gaan we doen door: • Jeugdzorg en school beter op elkaar aan te laten sluiten. • Zo veel mogelijk ter plekke (op school) hulp en ondersteuning te bieden (ambulante hulpverlening). • Het helpen ontwikkelen van eigen kracht en talent. • Onze ondersteuning te laten aansluiten bij de belevingswereld van de jongere.
13
Verbetering kwaliteit jeugdzorg Als hulp en ondersteuning in de buurt niet voldoende is, komt de jeugdzorg om de hoek kijken. De kwaliteit van de jeugdzorg hangt voor een groot deel af van de mensen die er werken en hoe zij worden ondersteund bij hun werk. De provincie gaat de kwaliteit en professionaliteit van de jeugdzorg vergroten.
Sturen op kwaliteit • Om kwaliteit inzichtelijk en meetbaar te maken, moet iedere instelling beschikken over een kwaliteitssysteem. De provincie let hierop. Inmid dels hebben bijna alle aanbieders een HKZ-certificering (Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorg). Een onafhankelijke partij kijkt of ze dat keurmerk verdienen. • Vanaf 2009 moeten instellingen bij hun subsidieaanvraag een kwaliteits plan indienen. • Daarnaast moeten zij aangeven wat de uitkomsten zijn van verschillende prestatie-indicatoren (mate van doelrealisatie, mate cliënttevredenheid, mate tevredenheid van pleegouders, mate van reguliere beëindiging hulp). • Goed bestuur is een voorwaarde voor de kwaliteit van zorg. De provincie gaat goed bestuur bevorderen door eisen te stellen aan de instelling. Zo moet iedere instelling beschikken over een onafhankelijke Raad van Toezicht.
Professionaliseren Bureau Jeugdzorg De provincie blijft werken aan de verdere professionalisering van het Bureau Jeugdzorg. Eind 2010 staat er een organisatie:
• Waar de klant centraal staat. • Waarbij de kwaliteit van de hulpverlening helder gepositioneerd is. • Die een betrouwbare samenwerkingpartner is. • Die met netwerkpartners goede afspraken heeft gemaakt over een snelle en effectieve verwijzing van cliënten en over uitwisseling van informatie. • Die een aantrekkelijke werkgever is. Eventueel versnellen en versterken justitiële taken Bureau Jeugdzorg
De provincie ziet erop toe dat Bureau Jeugdzorg jeugdbeschermingstaken goed en eenduidig uitvoert. Een ondertoezichtstelling in Breda moet precies hetzelf de zijn als één in Groningen. Als het mogelijk en wenselijk is, zetten we ons in om het rijksbeleid te versterken of te versnellen. Een voorbeeld is de versnelde invoering van ‘Beter Beschermd’ in Brabant (zie hoofdstuk 2, doel 2). Stimuleren Innovatie Jaarlijks gaat de provincie 1% van het budget reserveren voor vernieuw ingen. Denk aan innovatieve projecten op het gebied van:
• Het verbeteren van de relaties tussen jeugdzorg en andere betrokken partijen. Bijvoorbeeld: gemeenten, LVG-instellingen (zorg voor 14
kinderen met een licht verstandelijke handicap), jeugd-GGZ-instellingen (geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg) en onderwijs. • Preventieve samenwerkingsprojecten. • Samenwerkingsprojecten gericht op nazorg. • Hulpverlenen via internet. Minder bureaucratie Procedures, regels en formulieren nemen veel kostbare tijd in beslag. Tijd die beter besteed kan worden aan directe hulp aan cliënten. • In 2008 start de provincie een project om de bureaucratie in de jeugd zorg tegen te gaan. Dat doen we samen met het programmaministerie voor Jeugd en Gezin en de andere provincies. Doelstelling is om eind 2011 de ervaren regeldruk met 25% te verminderen.
Aanpakken arbeidsmarktproblematiek De sector jeugdzorg heeft een groot personeelsverloop. Het is lastig om voldoende, goed opgeleide medewerkers te vinden. • De provincie gaat de instellingen ondersteunen met het ontwikkelen van een actief arbeidsmarktbeleid.
‘Doen wat werkt’
Zorg bieden die werkt, daar gaat het uiteindelijk om. De overheid heeft effectieve oplossingen verzameld in een nationale databank (effectieve behandelingen). Jeugdzorg kan hier gebruik van maken. De provincie gaat het gebruik van deze databank stimuleren. Dat doen we door in onze subsidieregeling vast te leggen dat een bepaald percentage van de behandelingen moet plaatsvinden met bewezen effectieve methoden. Verbeteren inspraak cliënten Cliënten moeten kunnen meepraten en -beslissen binnen de jeugdzorg. Daarvoor zijn er cliëntenraden bij alle zorginstellingen. Die raden brengen de cliënt-belangen onder de aandacht van hun bestuurders. De provincie heeft de stichting Zorgbelang aangewezen om de cliënten participatie te regelen. Ook geven wij subsidie aan Stichting de Nood kreet: een onafhankelijke instelling die kinderen, jongeren en ouders ondersteunt bij vragen of klachten over de Jeugdzorg.
Stimuleren pleegzorg en gezinshuizen Voor de opvang van kinderen zijn méér pleeggezinnen nodig. Momenteel loopt een pilot voor een nieuwe manier om pleegouders te werven. De verwachting is dat dit nog in 2008 zo’n 75 nieuwe pleeggezinnen oplevert. Eind 2009 willen wij circa 1770 pleeggezinnen hebben. Ook gaat de pro vincie de komende jaren extra plekken in gezinshuizen realiseren.
15
Betere samenwerking De jeugdzorg in Nederland is complex. Diverse landelijke onderzoeken laten zien dat de jeugdzorg is versnipperd. Ook een aantal schrijnende voorvallen heeft dit meer dan zichtbaar gemaakt. Een betere regie en samenwerking moet voorkomen dat kinderen tussen wal en schip raken.
Regionale sturing stimuleren De provincie gaat stimuleren dat partners in de zorg (Bureau Jeugdzorg, gemeenten, LVG en jeugd-GGZ) beter samenwerken. Op regionaal niveau moeten er afspraken komen over de inzet van middelen. Eén van de doe len is om de lokale, preventieve zorg te verbeteren.
Taak en rol van Bureau Jeugdzorg ‘Voor kinderen die in hun ontwikkeling bedreigd worden, garandeert Bu reau Jeugdzorg de noodzakelijke bescherming en organiseert zij de juiste zorg’. Dat is de kerntaak van het Bureau Jeugdzorg. De provincie ziet erop toe dat dit goed wordt uitgevoerd.
Versterken informatiepositie Communicatie tussen provincie, gemeenten en instellingen is belangrijk voor een goede hulpverlening. De komende jaren investeert de provincie in een website waarop de verschillende partijen kennis en informatie kun nen delen.
Opstellen onderzoeksprogramma Soms missen we de kennis om de juiste beslissingen te nemen of te onder bouwen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het soort cliënt, de aard en ernst van de problematiek en de tijd die jeugdzorg per cliënt kan besteden. Om hierin meer inzicht te krijgen, stellen wij jaarlijks een onderzoeksprogram ma op. Zo krijgen we veel actuele informatie.
Ontwikkelen en invoeren van een nieuwe financieringswijze
Er verandert veel binnen de jeugdzorg. Op dit moment werkt de overheid aan een nieuwe financieringswijze tussen rijk en provincies. Naar aanlei ding daarvan ontwikkelen wij een nieuw systeem voor het financieren van Bureau Jeugdzorg en de jeugdzorginstellingen. Daarbij gaan we strenger kijken naar de kwaliteit en de prestaties die een instelling levert. Afspraken met zorgkantoren en zorgverzekeraars We willen beter samenwerken met zorgkantoren en zorgverzekeraars. De af spraken die we samen maken worden in een Verbeteragenda, een lijst met prioriteiten, vastgelegd. Zo werken we samen met andere instanties aan de juiste zorg op de juiste plaats.
Uitvoeringsprogramma Dit beleid voor de jeugdzorg provincie Brabant 2009-2012 ‘Brabant Inves teert in Jeugd’ wordt jaarlijks verder uitgewerkt in een uitvoeringsprogram ma. U vindt het uitvoeringsprogramma op www.brabant.nl. Hier vindt u ook de uitgebreide versie van het beleidskader ‘Brabant Investeert in Jeugd’.
16
Meer informatie Provincie Noord-Brabant - www.brabant.nl Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant - www.jeugdzorg-nb.nl
Brabantse zorgaanbieders Amarant - www.amarant.nl
NEOS - www.st-neos.nl
Bijzonder Jeugdwerk Brabant - www.bjbrabant.nl
OCB - www.ocbrabant.nl
De Bocht - www.debocht.nl
Oosterpoort - www.oosterpoort.org
De Combinatie - www.decombinatie.nu
SDW - www.sdwzorg.nl
Den Engh - www.den-engh.nl
Tender - www.tenderjeugdzorg.nl
GGzE - www.ggze.nl
Topaze - www.topaze-hulp.nl
Kompaan - www.stichtingkompaan.nl
De Widdonck - www.widdonck.nl
Lava-team - www.lava-team.nl
Valkenhorst - www.stichtingvalkenhorst.nl
Lunet zorg - www.lunetzorg.nl
Zuidwester - www.zuidwesterjeugdzorg.nl
Maashorst - www.stichtingmaashorst.nl
Andere relevante websites www.amk-nederland.nl
www.kindertelefoon.nl
www.defenceforchildren.nl
www.minvws.nl
www.denoodkreet.nl
www.movisie.nl
www.drankjewel.nl
www.njl.nl
www.huiselijkgeweld.nl
www.pleegzorg.nl
www.jeugdengezin.nl
www.politie.nl
www.jeugdinformatie.nl
www.samenlevenkunjeleren.nl
www.jeugdzorg.nl
www.sexueelgeweld.nl
www.justitie.nl
www.sexueelkindermisbruik.nl
www.k2.nl
www.slachtofferhulp.nl
www.kinderbescherming.nl
www.stap.nl
www.kinderenintel.nl
www.stichtinggeheimgeweld.nl
www.kindermishandeling.nl
www.stopkindermishandeling.nl
www.kindermishandeling.pagina.nl
www.vetverkeerd.nl
www.kinderrechten.nl
www.zorgbelang-brabant.nl
www.kinderrechtswinkel.nl
Colofon Redactie en vormgeving Programma Jeugd, Provincie Noord-Brabant Communicatiebureau Textuur, Tilburg (tekst) Van Riet Ontwerpers, ’s-Hertogenbosch (ontwerp) OBT bv, Den Haag (drukwerk) Meer informatie Provincie Noord-Brabant Directie Sociale & Culturele Ontwikkeling Programma Jeugd Dhr. drs W. Hoven
[email protected] Deze publieksversie is ontwikkeld in samenwerking met: Cliëntenraden Jeugdzorg Noord-Brabant (CRJZNB), Stichting De Noodkreet en Stichting Zorgbelang Brabant De uitspraken van jongeren in deze brochure zijn o.a. afkomstig uit het onderzoek ‘Jongeren over Jeugdzorg’ door Youngworks, www.stap.nl en www.pleegzorg.nl. www.brabant.nl/jeugdzorg november 2008
