13-12-2013
publiek-private samenwerking samen werken samen winnen
Brian Tjemkes (
[email protected]) Pepijn Vos (
[email protected]) 11 december 2013 Nationale Kennisdag Sport en Bewegen in de Buurt
Superior performance= f(Alliance objective + ADF)
Wat is PPS? Een tijdelijk samenwerkingsverband tussen twee of meer organisaties uit de publieke én private sectoren die middelen, risico’s en opbrengsten delen om individuele organisatiedoelen, gezamenlijke samenwerkingsdoelen en maatschappelijke doelen te behalen
CONCESSIE-MODEL
1
13-12-2013
Wat is PPS niet? • •
Uitbesteden/ inkopen Sponsoring/donatie
• • •
Inkoopovereenkomst Licentie of franchise Fusie of overname
PPS is slechts één van de manieren om externe partijen te betrekken!
Andere vormen van participatie, maar geen PPS: • Informeren van partijen • Consulteren van partijen • Delegeren aan partijen
PPS NIET DOEN!!
2
13-12-2013
“Oplevering HSL 1,5 jaar vertraagd, met flinke kostenstijging”
“Germans feel shame as computerised road-toll system flops”
“Ontwikkeling allianties gehinderd door interne “blame culture”, slecht verandermanagement en ontwikkelingsgat in denken tussen beleidsmakers”
“PPS zorgt voor meer en meer legitieme branding van schadelijke producten” “Effect van PPS op gedragsverandering onbekend”
PPS -falen 1. Afwezigheid van hiërarchische aansturing (geen baas)
2. Coöperatie en competitie (taart en verdeling van de taart)
Formatiefase • Verkeerde strategie en partner(s) • Verkeerd ontwerp
Welke uitdagingen ervaren jullie in proces van formeren, managen en beëindigen van PPS?
Uitvoeringsfase • Mismanagement lancering / dagelijks werk • Mismanagement evaluatie Beëindigingsfase • Conflicten over beëindigen/ verlaten • Negatief effect op reputatie
3
13-12-2013
PPS DOEN!!
“Realisatie van een complex infrastructureel werk: De Waardse Alliantie verdient navolging”
“JOGG-gemeente Utrecht: Pilot ‘Makkelijke Moestuinen voor peuters’ succesvol” “Veghel bindt strijd aan met overgewicht”
“Eneco gaat associate partnerschap met Energy Institute aan”
4
13-12-2013
Mythe 1 Samenwerken is dé oplossing
Ongekende mogelijkheden, biedt vele kansen, staat in beleidsnota’s, MVO als trend, co-creatie/ participatie/ samenwerken als hype
Hoge coördinatiekosten, andere alternatieven, gebrek aan vaardigheden, tegengestelde belangen, gedeelde controle/sturing
Mythe 2 Ongeïnteresseerde boeven en bureaucratische monsters
5
13-12-2013
Mythe 3 Meer is beter
Mythe 4 Het is een maatschappelijk probleem van iedereen!
6
13-12-2013
Succesvolle PPS vraagt om…. Inzicht in PPS prestatie • Realisatie van doelen (‘triple win’) – Individueel: “naamsbekendheid / kostenreductie” – Gezamenlijk: “lesprogramma” – Maatschappelijk: “reductie overgewicht onder jongeren’’ •
Functioneren van het samenwerkingsproces naar tevredenheid – Relationele aspecten (bv. vertrouwen en conflict) – Taak aspecten (bv. besluitvorming, communicatie en afstemmen) – Leren van/over samenwerking
Dit betekent: • Ambities en doelen zijn door de partners (SMART) geëxpliciteerd en gecommuniceerd • Helderheid verwachtingen over functioneren van samenwerking
Succesvolle PPS vraagt om…. PPS raamwerk (systematisch)
Samenwerkings -condities (rekening houden met)
PPScompetenties (beschikken)
Creativiteit, Expertise, Ervaring
7
13-12-2013
PPS-raamwerk • 1. Formuleren strategie • 2. Selecteren • 3. Onderhandelen
Activiteiten, resultaten en beslissingen in de ene fase hebben direct effect op de volgende fase(s) Elke fase kent algemene samenwerkingsuitdagingen en specifieke PPS-uitdagingen Ontwikkeling van een PPS is iteratief van aard
4. Ontwerpen 5. Managen
Managen is vooruitkijken, beslissen en doen!
6. Evalueren 7. Beëindigen
Is PPS een geschikte instrument om beoogde doelen te realiseren?
Formuleren strategie
Gemeenten Veghel Zelf Ontwikkelen beleid
Samen Interventies Gezondgewicht --Gekookte gehaktballen bij cursus gezond koken
Inkopen Schoonmaak
Als geschikt zorg dat • Activiteit en organisatiedoel helder is • Inzicht hebt in noodzakelijke middelen • Inzicht in middelen die je mist als organisatie • Duidelijkheid waarom PPS beste optie is • Potentiele risico’s/ consequentie aangaan PPS geëxpliciteerd zijn
8
13-12-2013
Selecteren partners
Welke partner(s) past(passen) het best?
Alleen persoonlijk klik het belangrijkste? Overgewicht te stabiliseren en bewegingsarmoede te verminderen onder de Rotterdamse jeugd door het bevorderen van gezonde voeding en beweging.
Zorg dat o.a. helder is: • Middelen-fit • Verschillen tussen organisatiekenmerken • (strategie, organisatie, operatie, cultuur) • Potentiële risico’s • Potentiële maatregelen
Onder welke voorwaarden wordt samengewerkt?
Onderhandelen
Goed voorbereiden van de onderhandeling is cruciaal!
Win-win resultaat betekent o.a. : • Samenwerkingsvoorwaarden naar tevredenheid van alle partners • Voldoende korte- én langetermijn prikkels voor samenwerken • Voldoende basisvertrouwen • Afspraken zijn vastgelegd
9
13-12-2013
Wat is een geschikte samenwerkingsstructuur?
Ontwerpen
Verhogen van (internationale) veiligheid en economische ontwikkeling
PPS vraagt om dikke contracten?
Enkele partners: • Gemeente Den Haag • Thales Nederland • TNO • Fox IT • Trigion • Haagse hogeschool • Siemens • Capgemini
PPS structuren betekent oa. : • Expliciteren gedeelde ambitie en doelen • Vormgeven organisatiestructuur • Kiezen juridische vorm • Vastleggen contractuele afspraken • Formuleren gedragsregels
Hoe wordt de samenwerking opgestart en gemanaged?
Managen
Goede afstemming binnen de samenwerking is niet voldoende!
Managen betekent o.a.: • Lanceren van de PPS • Behouden en ontwikkelen kwaliteit van de relatie • Stimuleren onderling leren en ontwikkelen samenwerking • Voorkomen en managen van conflicten • Bewaken en behartigen individuele en gezamenlijke belangen • Tijdig bijsturen
10
13-12-2013
Met wie, hoe en hoe vaak wordt de samenwerking geëvalueerd?
Evalueren Niet alleen evalueren op maatschappelijke effecten! Monitor ook voortgang realisatie kortetermijn doelen!
Systematisch evalueren betekent o.a.: • Heldere evaluatiedoelen (triple-win) • Expliciete meetindicatoren • Frequent evalueren • Gezamenlijk afspraken maken hoe evalueren en rapporteren • Op basis van resultaat adequate beslissingen/ maatregelen nemen
Wanneer en hoe wordt de samenwerking beëindigd?
Beëindigen Beëindigen samenwerking is niet beëindigen relatie !
Netjes (voortijdig)stoppen/ er uit stappen: • Vooraf beëindigingsafspraken expliciteren • Maak afgewogen keus • Bewaak onderlinge relatie en reputatie • Zorg voor ‘netjes’ ontrafelen/ afbouwen activiteiten • Trek lessen over formeren, managen en beëindigen PPS lessen • Zorg voor interne en externe communicatie
11
13-12-2013
PPS-raamwerk PPS • Eén van de instrumenten om organisatiedoelen te realiseren • Voordelen, nadelen en risico’s • Benutten kracht van private partijen • Overbruggen van werelden • Loslaten van volledige controle Systematische benadering Excellente PPS-prestatie vraagt ook om • Creativiteit, expertise en ervaring
TRIPLE WIN!? Maatschappelijk
Gezamenlijk
Individuele organisatie
12
13-12-2013
Opdracht 1 Verkenning van de Triple Win! • Formeer teams van 3-4 personen • Zoek een sjabloon (aan de muur) • Vervolgens: – Beschrijf een situatie – Bepaal individuele doelen partner A en B – Bepaal gezamenlijke doelen – Bepaal maatschappelijke doel • •
15 minuten Plenair afronding
Tot Slot
13
13-12-2013
Spanningen Ambitie
• • •
Resultaat
Zorg dat uw organisatie op bestuurlijk en uitvoerend niveau zowel de ambitie als het gewenste resultaat van de samenwerking helder voor ogen hebt Bepaal in hoeverre uw en uw partners ambities/resultaten aansluiten Zoek tijdens de formatie van de samenwerking en gedurende het management vanuit gedeelde ambities win-win oplossingen
Spanningen Ontwikkelaanpak
• • •
Blauwdruk aanpak
Ontwerp een samenwerkingsstructuur waarin ruimte zit voor aanpassingen, maar ook voldoende kader biedt om efficiënt te werken Kies partners die flexibel zijn en ruimte hebben om te leren en aan te passen gedurende de samenwerking Evalueer periodiek en indien nodig pas samenwerkingsstructuur en management aan
14
13-12-2013
Conclusie Do’s
Dont’s
•
•
• •
• •
Wees helder wat u als organisatie middels samenwerken wilt bereiken!! Zorg dat u komt tot een win-win situatie en een gedeelde ambitie Evalueer regelmatig op de realisatie van individuele, gezamenlijke en maatschappelijke doelen en functioneren Maak heldere afspraken over het beëindigen van de samenwerking Blijf constructief communiceren!
• • • • •
Verkennende gesprekken over PPS zonder een helder motief Doorgaan met een PPS formatie zonder heldere PPS-strategie Vervallen in vooroordelen en louter bevestiging zoeken daarvoor Alleen eigenbelang nastreven en niet inleven in de partner Het niet nakomen van verwachtingen en afspraken Te lang doorgaan met een PPS, bijvoorbeeld door persoonlijke relatie
Vragen? Brian Tjemkes (VU) Pepijn Vos (TNO)
15
