NON CLASSIFIE - NIET GECLASSIFICEERD
Publiek jaarverslag Shanghai 2015. ASPECTS POLITIQUES Shanghai La ville la plus peuplée de Chine, dont le statut de Municipalité au rang de Province la fait dépendre directement des autorités centrales, joue toujours un rôle d’éclaireur par rapport au reste du pays. La teneur des lignes directrices du 13 e plan quinquennal chinois, adoptées en octobre par le 5e plénum du 18e Comité central du PCC, est en phase avec les priorités déjà définies pour Shanghai, qui poursuivra dans les années à venir sa trajectoire axée sur la consommation, les services et, priorité de plus en plus prégnante, la recherche et l’innovation. La Municipalité adoptera son propre 13e plan quinquennal 2016-2020 dans le courant de l’année prochaine. Si Shanghai reste un éclaireur, elle évolue désormais dans un certain brouillard. Entre un ralentissement économique national qui n’épargne pas la ville et la crise boursière de cet été, le temps est aux avancées par tâtonnements et à l’incertitude sur les résultats. Cela vaut aussi pour l’abolition de la politique de l’enfant unique, qui pourrait bien avoir des conséquences limitées à Shanghai, la population semblant souvent réticente, comme celle d’autres grandes villes chinoises, à assumer une seconde bouche à nourrir. Aan haar indrukwekkende palmares van internationale zakenstad – 535 China en/of Asia-Pacific hoofdkwartieren van internationale bedrijven- kon Shanghai in juli 2015 de zetel van de New Development Bank (NDB) toevoegen. De vestiging van de NDB versterkt ook Shanghai’s ambitie om van de stad een financieel wereldcentrum te maken. Onder leiding van de Indiase Voorzitter (Kundapar KAMATH) moet de NDB een toonbeeld worden van een efficiënte, nieuwe stijl, internationale financiële instelling, met sterke en snel implementeerbare leeninstrumenten (inclusief in Chinese munt) en zonder zware meerlagige administratieve structuur. De locale overheid heeft alles in het werk gesteld om de NDB een vlotte start te geven. Het definitieve onderkomen van de NDB zal op de Wereld Expo site liggen. Jiangsu Dans le Jiangsu, l’équipe dirigeante au niveau provincial reste composée du secrétaire du CCP Luo Zhijun et du gouverneur Li Xueyong, en poste depuis 2010 et 2011, respectivement. Une série d’événements au tout début de l’année 2015, comme la mise sous enquête du secrétaire du parti de Nanjing, l’exclusion du Parti de deux cadres du Comité Permanent du PCC de Nanjing, dont le Maire de la ville sont révélateurs du fait que la relation entre les autorités provinciales du Jiangsu et celles de la capitale Nanjing n’est pas au beau fixe. Dans son ensemble, si tous souhaitent pouvoir travailler dans un cadre plus sain, certains hommes d’affaires insistent sur les effets négatifs à court terme engendrés par la campagne anti-corruption : absence ou lenteur des prises de décisions dans le chef des autorités, baisse des commandes pour certains produits, arrêt de projets soutenus par des cadres déchus. Zhejiang Le Zhejiang reste dirigé par des protégés du Président chinois XI Jinping : le secrétaire du CCP, M. XIAO Baolong, avait servi sous Xi Jinping quand ce dernier occupait lui-même cette position (2002-2007). Il en va de même du gouverneur, M. LI Qiang, qui a visité notre pays l’an dernier (2014). Il n’y a donc rien d’étonnant que le Sommet du G20 sous Présidence chinoise aura lieu à Hangzhou, la capitale du Zhejiang, en septembre 2016.
1
NON CLASSIFIE - NIET GECLASSIFICEERD
Anhui En juin 2015, l’Anhui a accueilli un nouveau secrétaire du CPC, M. WANG Wuejun, puis en juillet 2015, un nouveau gouverneur, M. LI Jinbin. Cette province, encore relativement peu développée, pourrait bénéficier à l’avenir du début de la construction d’une ligne à grande vitesse par les autorités ferroviaires. D’ici à 2020, l’Anhui, le Zhejiang et le Henan devraient être interconnectées par ce nouveau réseau.
ASPECTS ECONOMIQUES Shanghai De economische groei van de stad voor 2015 wordt momenteel op een conservatief cijfer van 6,8% BNP groei tegenover 2014 geschat, 0,2% lager dan in 2013 en 2014. De inflatie werd becijferd op 2,5% op jaarbasis. De grote uitschieter is de dienstensector die 11% op jaarbasis groeide en nu een aandeel van 67,6% heeft in de economie van Shanghai. Met een graad van economische maturiteit die reeds ver boven andere steden van China uitsteekt, is de druk op Shanghai groter dan voor andere steden om goede groeicijfers voor te leggen en om de pionier te blijven. De stad blijft voor de centrale autoriteiten nog steeds de “testcase” bij uitstek om te beoordelen wat de hindernissen zijn in de sprong naar de kwalitatieve economie. Met het 13 de Vijfjarenplan in het vooruitzicht werd formeel een nieuwe beleidsprioriteit, zijnde de ontwikkeling tot een wereldleider in wetenschap en innovatie, toegevoegd aan de vier bestaande prioriteiten (internationaal economisch centrum, handel, financiën, en scheepvaart), die in 2020 moeten behaald zijn. Op 1 maart 2015 werd de China Shanghai Pilot Free Trade Zone (CSPFTZ) geografisch uitgebreid tot geheel het district Pudong. Dat had de aanwas van 2.200 bedrijven tot gevolg die genieten van het FTZ-regime. Investeringsfacilitering, handelsfacilitering, administratieve vereenvoudiging en de vereenvoudiging van de financiële transacties zijn nog steeds de prioriteiten. Voor investeringen bevat de negatieve lijst nu nog 122 investeringsbarrières. De centrale regering heeft ondertussen afgekondigd dat het deze Shanghai CSPFTZ-lijst over geheel China wil gaan implementeren vanaf 2017. Inzake handelsfacilitering werden de douane-en belastingprocedures versneld. Administratieve vereenvoudiging heeft zich vooral toegespitst op het afschaffen van de voorafgaandelijke overheidstoelating voor de statuten (Articles of Association) die nodig zijn voor de vestiging van een bedrijf. Waar wellicht het meeste werd bereikt, is in het financiële domein. De graduele stappen naar de opening van de kapitaalrekening van China (cf. ook het opnemen van de RMB in de IMF-muntkorf afgelopen 30 november) zijn daar niet vreemd aan. Vanaf dit jaar kunnen de bedrijven in de CSPFTZ ook rekeningen aanhouden in buitenlandse valuta (Free Trade Accounts), naast RMB rekeningen. In een volgende fase hebben de autoriteiten zich ook voorgenomen om een “uniek loket” te creëren. De “through train” tussen de beurzen van Hong Kong en Shanghai werd niet het verhoopte succes. Bij dit pilootplan van november 2014, dat bedoeld was om Shanghai
2
NON CLASSIFIE - NIET GECLASSIFICEERD
een extra duwtje in de rug te geven als financieel centrum (en Hong Kong tegen 2020 naar de kroon te steken), waren het vooral Chinese investeerders die profiteerden van de opening om in Hong Kong aandelen te kopen. In de omgekeerde richting was het volume laag. De crash van de beurs in Shanghai in juli 2015 lokte al snel reacties uit dat er spill-over effecten op de wereldeconomie zouden zijn. Analisten ter plaatse toonden echter weinig tekenen van bezorgdheid. Om te beginnen wegen beurzen in China niet zwaar in het totale Chinese BNP – beurzen werden overigens pas in 1993 in China gecreëerd. In onze westerse economieën is dat ongeveer 100% of meer van het BNP, in China slechts een derde. Het waren hier vooral burgers –kleine investeerders- die afgestraft werden. Zij hadden aandelen gekocht om snel een “big bang for the buck” te behalen. De beurs opereerde als een soort casino en er werd gespeculeerd op trends (van horen zeggen), niet op basis van economische analyses of fundamentals. Daarenboven waren de aandelenstijgingen over de anderhalf jaar ervoor onrealistisch hoog. Het zou dus beter zijn geweest te spreken over een koerscorrectie die het niveau van de aandelenwaarde terugbracht tot het niveau van maart 2015. Op maritiem gebied blijft de Haven van Yangshan de absolute wereldleider, zelfs al zijn de volumes lager door een wereldwijde economische groeivertraging. Het maritieme containerstransport is nooit eerder zo goedkoop geweest. De beheerder van de terminals van deze Haven, Shanghai International Ports Group (SIPG), is gestart met een diversificatiestrategie -reeds zeer grondig uitgewerkt, met nieuwe activiteiten zoals verzekeringen en onroerend goed. Daarnaast wordt ook volop gewerkt aan een plaats voor Shanghai in de “One Belt One Road” strategie, het geesteskind van President XI Jinping. Naast investeringen in de haven van Haifa (Israël) en de talloze binnenlandse terminals langs de Yangtze rivier voor wat Shanghai’s plaats binnen OBOR betreft, heeft SIPG ook zijn oog laten vallen op de Noord-Oostelijke route (Arctische Zeeroute naar Europa). Over de vormgeving van de nieuwste beleidsprioriteit van de stad, de ontwikkeling tot een wereldleider in wetenschap en innovatie, is nog maar weinig concreets bekend. Het is wellicht wachten tot de invoegetreding van het nieuwe Vijfjarenplan. Shanghai zal zich inspireren op het Silicon Valley model als voorbeeld om deze ambitie te realiseren. Jiangsu Jiangsu’s BNP is ongeveer hetzelfde als dat van Mexico, en het is de tweede rijkste provincie van China. Er wonen 79,4 miljoen mensen, en het BNP per hoofd van de bevolking bedroeg in 2014 bijna 82.000 RMB (1 EUR = 6,9 RMB). Daarenboven stijgt het nominale BNP per hoofd in Jiangsu sterker dan het nationale gemiddelde (bron Deutsche Bank Research). Samen met Shanghai telt de Provincie het grootste aantal Belgische bedrijven, een 70-tal in totaal. De economische kracht van Jiangsu is geconcentreerd in het zuiden en zuidoosten van de Provincie, tegen respectievelijk Zhejiang en Shanghai aan. Maar sommige indicatoren zetten aan tot voorzichtigheid : er is nauwelijks een toename van de dienstensector in het provinciale BNP- nochtans de motor van de economische groei op dit moment in China. Tegelijk valt het aandeel van de secundaire sector terug, een sector waar Jiangsu groot mee werd. Er wordt gezegd dat Jiangsu de maakindustrie liever kwijt dan rijk is, tenminste voor zover die niet hoogtechnologisch of “strategisch” is. In de praktijk vertaalt zich dat door,
3
NON CLASSIFIE - NIET GECLASSIFICEERD
enerzijds, het stopzetten van huurcontracten met relocalisatievoorstellen naar de armere, noordelijke delen van de provincie (SuBei regio). Anderzijds zoekt Jiangsu zelf ook andere oorden buiten China op. In december 2015 openden de autoriteiten een handels-en vertegenwoordigingskantoor in de Speciale Economische Zone van Sihanoukville (SSEZ) in Cambodja. Het is de bedoeling dat Chinese bedrijven uit Jiangsu in deze SSEZ hun productie opzetten. Er zouden zich reeds 88 Chinese bedrijven hebben gevestigd, bijna de helft van het streefgetal van 200. Jiangsu blijft evenwel ook nog steeds de troefkaart van het Suzhou Industrial Park (SIP) uitspelen. Dit Chinees-Singaporese industriepark- annex stad (met nu reeds 1 miljoen inwoners, internationale scholen, etc.) huisvest 34 Belgische bedrijven en vierde in 2015 met veel luister en wederzijdse bezoeken op hoog niveau zijn twintigste verjaardag. In SIP ligt het BNP per hoofd op (Chinese cijfers) 251.800 RMB. Dat Singapore koos voor een nieuw industrieel park naar SIP model in het in het Westen van China gelegen Chongqing (en niet in Changzhou –een bestudeerde optie in de eerste fase- en niet heel ver van Suzhou gelegen) moet een grote teleurstelling voor de Provincie Jiangsu zijn geweest. Anhui De armste Provincie van de jurisdictie van dit Consulaat-generaal, met 60,4 miljoen inwoners, lanceerde de afgelopen jaren een inhaaloperatie. De bouw van de grootste wetenschaps-en technologiecampus van China moest van de stad Hefei een even welvarende stad maken als haar buren-provinciehoofdsteden Nanjing en Hangzhou. Dat lijkt maar mondjesmaat te lukken. Macroeconomische cijfers (bron : Deutsche Bank Research) tonen dat het BNP per hoofd van de bevolking in Anhui lichtjes daalt in vergelijking met het nationale cijfer dat nog steeds opwaarts gaat. Het nominale BNP per hoofd in Anhui lag overigens altijd al lager dan het nationale gemiddelde. De Provincie heeft een aandeel van 3,2% in de nationale economie (cijfer 2014), maar telt slechts voor 1,3% van de totale Chinese exporten. De primaire sector blijft meer dan 50 % van het sectorale BNP uitmaken, en de secundaire en tertiaire sector noteren een stagnatie. Eind 2014 leek het er even op dat de interesse van Belgische bedrijven voor investeringen in Anhui toch bestond. Geen investeringsproject heeft echter het licht gezien. Er zijn gevallen bekend van ongelijke behandeling van buitenlandse bedrijven. Zelfs in een omgeving van een dalende economische groei in China blijkt Anhui nog steeds niet in staat te zijn aan buitenlandse investeerders een faire en gelijke behandeling te geven. In dit economische klimaat is er overigens ook hardere concurrentie tussen de Provincies. Zhejiang De Provincie van de superlatieven (hoogste BNP per hoofd van de bevolking in China, beste zakenklimaat, hoogste aantal KMO’s, de thuis van het grootste Chinese ecommerce bedrijf Alibaba, andere “success stories” zoals Geely en Wahaha) blijft het uitstekend doen in 2015 en noteerde over de eerste drie kwartalen van 2015 een economische groei (tegenover zelfde periode in 2014, Chinese cijfers) van 8%. Dat is ver boven het nationale cijfer van 6,9%. De diensteneconomie groeide zelfs harder (11,3%, zelfde referentieperiode). Zhejiang wist over de afgelopen jaren met sterke steun van de centrale overheid een leider te worden in e-commerce. Vijf steden in de Provincie werden aangeduid als
4
NON CLASSIFIE - NIET GECLASSIFICEERD
“nationale e-commerce demonstratiesteden” : Hangzhou, Ningbo, Wenzhou, Taizhou en Yiwu. In 2013 werd de havenstad Ningbo tevens aangeduid als pilootstad om zich te ontwikkelen tot het distributiecenter voor importen en exporten uit grensoverschrijdende e-commercediensten (maritiem transport). In 2015 werd de Haven van Ningbo geconnecteerd met de Haven van Zhoushan, waardoor een havengebied van 35 kilometer lengte beschikbaar is. Daarnaast heeft de Provincie in 2015 ook beslist om zwaar te investeren, à rato van 500 miljard RMB over drie jaar gespreid, in 100 steden waarbij in elke stad een preferentieel economisch werkterrein wordt gekozen : informatietechnologie, milieubescherming, financiële diensten, high-tech industriële productie. Met minder dan 20 Belgische bedrijven in de Provincie is onze aanwezigheid numeriek zwakker dan in Jiangsu of Shanghai. De Belgische bedrijven in de jurisdictie. Men kan nu met zekerheid stellen dat de vestiging van nieuwe Belgische bedrijven in deze jurisdictie gering is geworden. De bestaande bedrijven melden nog steeds gelijkaardige hindernissen : schendingen van intellectuele eigendomsrechten, een arbitraire toepassing van regelgeving, douaneproblemen. De Kamer van Koophandel BENCHAM blijft het klankbord bij uitstek, waar de bedrijven van elkaar “best practices” overnemen om succesvol zaken te kunnen doen. Het beeld blijft gemengd van welke sectoren het meeste succes kennen en welke last hebben van de economische krimp. Zowel onze automotive als chemische bedrijven doen het nog steeds zeer goed op deze markt, maar wel met die precisering dat het high tech producten moet betreffen. In de textielmachinerie klinkt hetzelfde verhaal. High tech werkt. Voor onze bedrijven die in het niet-technologische segment zitten is de concurrentie bikkelhard geworden, zowel van Chinese bedrijven als van andere buitenlandse spelers op deze markt.
07/01/2016
5
