Provincie Groninqen Uitkomsten controle jaarrekeninq 2012 Versiag van bevindingen voor provinciale staten
ll ERNST& YOUNG Quality in Everything We Do
Ernst & Young Accountants LLP Leonard Springerlaan 17 9727 KB Groninqen Postbus 997 9700 AZ Groningen Tel.: +31 (0)88- 407 1000 Fax: +31 (0)88- 407 1005 www.ey.n I
V E RTRO U WELIJ K Provinciale staten van de provincie Groningen T.a.v. de statengriffier, mevrouw drs. N. Engels-van Nijen Postbus 610 9700AP GR0NINGEN
LVRS-96SRTK/BWL/RW/LdV/nb
Groningen, 16 april 2013
Geachte leden van provinciale staten, Naar aanleiding van onze controle van de jaarrekening 2012 van de provincie Groningen, brengen wij u hiermee versiag uit omtrent onze bevindingen en aanbevelingen. De onderwerpen die in dit versiag aan de orde komen, hebben onderdeel uitgemaakt van onze overwegingen bij de bepaling van de aard, het tijdstip van uitvoering en de diepgang van de controlemaatregelen die zijn toegepast bij de uitvoering van de controle van de jaarrekening van de provincie Groningen. De in dit verslag opgenomen bevindingen doen geen afbreuk aan ons oordeel over de getrouwheid en rechtmatigheid van de jaarrekening 2012. Wij willen u als opdrachtgever met dit verslag zo goed mogelijk informeren. Wij beogen hiermee u met name in uw controlerende functie met raad en daad bij te staan. Dit verslag sluit aan op de afspraken die wij met u hebben gemaakt en die wij hebben vastgelegd in onze opdrachtbevestiging d.d. 18 september 2012. Het concept van dit rapport is 3 april 2013 en op 15 april 2013 besproken met en toegelicht aan de dames Faber en Huisman en de heren Moorlag, Hassert en Meertens. Eventuele opmerkingen zijn verwerkt in dit verslag van bevindingen. Een afschrift van dit versiag is toegezonden aan het college van Gedeputeerde Staten. Wij stellen het op prijs bijgevoegd verslag nader aan u toe te lichten of eventuele vragen hierover van u te beantwoorden. Hoogachtend, Ernst & Young
d rs.
ortelboer RA
4)
drs.R.W.Littel PA-
Companies Ernst & Young Accountants LLP is een limited liability partnership upgericht nuar Pet recht van EngeLand en Wales en geregistreerd bit voor eec (vertecerwoodige House onser registratienu—imer 0C335594. In re at’e tot Ernst & Young Accountants LLP wordt de term partner geouikt Palace Road 1, Londor SEI van een) vennoot van Ernst & Young Accountur,ts LLP. Ernst & Young Accountants LLP is statutaLr gevestigd te Lumbeto bi de Kamer van mu, Vereoigd Koninkrijk, neett haar huutdvestiging aan Buumpjes 258, 3011 XZ Ruttercam, Neserland en is geregistreers cnn beperking van oe Koosoandel gntterna 000cr nummer 2443294L. Os ooze werkzaarnneoen zijr. aigemene vvo’waarden van toecassing, waarn aansprakelijkheid is opgenomen.
Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3 1.4
Bestuurlijke samenvatting Algemeen Goedkeurende controleverklaring bij de jaarrekening 2012 Informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant van de Staten Aandachtspunten voor 2013
1 1 1 1 1
2 2.1 2.2
Analyse van het resultaat 2012 en ontwikkeling van de tinanciële positie ultimo 2012 Voordelig resultaat nader geanalyseerd Financiële positie ultimo 2012
2 2 3
3 3.1 3.2 3.3 3.4
Hoe hebben wij de cont role ingericht? Wat is de reikwijdte van onze opdracht Onze controleaanpak in het kort De met u afgesproken goedkeurings- en rapporteringstoleranties Verplichtingen inzake Single information en single audit (Sisa)
4 4 4 4 5
4 4.1 4.2
Wat zijn de uitkomsten van onze controle? Onze controleverkiaring is goedkeurend Welke fouten en onzekerheden resteren nog?
6 6 7
5 5.1 5.2 5.3 5.4
Onze bevindingen en aanbevelingen naar aanleiding van de controle Kwaliteit totstandkoming jaarrekening Onze bevindingen en aanbevelingen in het kader van getrouwheid Onze bevindingen en aanbevelingen in het kader van rechtmatigheid Onze bevindingen ten aanzien van de controle verantwoording in het kader van Sisa
7 7 8 12 14
6 6.1 6.2 6.3 6.4
Onze bevindingen en aanbevelingen ten aanzien van de bedrijfsvoering Onze rol bij de beoordeling van de bedrijfsvoering De bedrijfsvoering in relatie tot de controle van de jaarrekening Implementatie Ter Zake! van grote invloed op het rechtmatigheidsbeheer van de provincie Risicomanagement
16 16 16 16 17
7 7.1 7.2 7.3
Actuele ontwikkelingen Inleiding IT-ontwikkelingen Fiscaliteiten
20 20 20 20
8
Informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant van de Staten
23
Bijiagen 1 2 3
Overzicht controleverschillen Sisa Controleverklaring
2012 Uitkomsten controle
Pagina 1
1 1.1
Bestuurlijke samenvatting Algemeen
In dit hoofdstuk geven wij kort onze belangrijkste conclusies naar aanleiding van de door ons uitgevoerde controle van de jaarrekening 2012 weer. De controle van de jaarrekening 2012 valt globaal ulteen in een tweetal perioden: een tussentijdse (hierna: interim-controle) en een eindejaarscontrole. Onze interim-controle richt zich op de administratieve processen die ten grondslag liggen aan de belangrijkste posten van de jaarrekening. De eindejaarscontrole richt zich met name op de posten van de jaarrekening. Daarnaast hebben wij het rechtmatigheidsbeheer binnen uw provincie beoordeeld. DoeI hiervan is cm inzicht te krijgen in de kwaliteit van de administratieve organisatie en het daarvan deel uitmakende systeem van interne controle ten behoeve van de in het kader van de controle van de jaarrekening relevante posten.
1.2
Goedkeurende controleverkiaring bij de jaarrekening 2012
Bij de jaarrekening 2012 zullen wij, naar verwachting, een controleverkiaring verstrekken met daarin een goedkeurend oordeel over zowel getrouwheid als rechtmatigheid. De goedkeurende strekking van de controleverklaring voor zowel het getrouwheids- als het rechtmatigheidsoordeel betekent dat de jaarrekening met een redelijke mate van zekerheid geen fouten of onzekerheden bevat die in totaliteit de voor de jaarrekeningcontrole gehanteerde goedkeuringstolerantie overschrijden.
1.3
Informatie ult hoofde van onze functie als controlerend accountant van de Staten
Hoofdstuk 8 behandelt de informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant van de Staten.
1.4
Aandachtspunten voor 2013
In deze brief achten wij onderstaande punten voor u van groot belang. Deze zouden naar onze mening prioriteit verdienen: Blauwestad (zie paragraaf 5.2.1). Implementatie Terzake! (zie paragraaf 6.3). Voorzieningen (pensioenen (oud-)gedeputeerden (Appa)) (zie paragraaf 5.2.3). Rechtmatigheid van inkopen en aanbestedingen (zie paragraaf 5.3.2.1). ILG (zie paragraaf 5.2.2).
—
—
—
—
—
Wij verwijzen naar de betreffende hoofdstukken voor een inhoudelijke toelichting.
Paqina 2
2
Analyse van het resultaat 2012 en ontwikkeling van de financiële positie ultimo 2012
2.1
Voordelig resultaat nader geanalyseerd
Het rekeningresultaat van de provincie Groningen van € 31,7 miljoen kan als volgt nader worden geanalyseerd: Begroting na wijziging
Rekening 2012
Rekening 2011
Baten Lasten
415,7 454,8
420,6 454,1
534,4 357,0
Resultaat voor bestemming Mutaties reserves
(39,1) 39,1
(33,5) 65,2
177,4 (157,8)
0,0
31,7
(in miljoenen euro’s)
Rekeningresultaat
19,6
De belangrijkste verklaringen van het resultaat zijn als volgt: (in duizenden euro’s) Resultaat na bestemming volgens de rekening 2012 AT: overboekingen van kredieten 2012 naar 2013
31.674 22.560
Nettoresultaat 2012
9.114
Waarvan: Hogere uitkering Provinciefonds Voordeel op de programmakosten Nadeel op de apparaatskosten Voordeel afwikkeling verplichtingen en subsidies uit voorgaande jaren Lagere opbrengsten motorrijtuigenbelasting Vrijval voorziening Landsbanki Overig
7.491 1.203 (620) 550 (411) 404 497 9.114
De post overig heeft betrekking op individuele afwijkingen kleiner dan € 400.000; deze hebben wij gezien de omvang niet afzonderlijk inzichtelijk gemaakt. Het voordeel op het provinciefonds van € 7,5 miljoen wordt veroorzaakt doordat in de decembercirculaire 2012 door het Rijk een aantal aanvullende decentralisatieuitkeringen zijn toegevoegd aan het provinciefonds, te weten de integratieuitkering Natuur, aangevuld met een exploitatiebijdrage voor het bezoekerscentrum Nationaal Park Lauwersmeer, Programmati sche Aanpak Stikstof, Zonnepanelen voor Asbestdaken en Transitiekosten Regionale uitvoeringsdiensten. Voor een verdere inhoudelijke analyse van het resultaat verwijzen wij naar hoofdstuk 2 van de Programmarekening 2012.
Pagina 3
2.2
Financiële positie ultimo 2012
Op basis van dejaarrekeningen 2012 en 2011 is de financiële positie van de provincie Groningen als volgt samengesteld:
(in duizenden euro’s)
Rekening 2012
Rekening 2011
Algemene reserve Bestemmingsreserves Rekeningresultaat (na bestemming)
41.059 888.679 31.675
48.178 972.140 19.608
Totaal eigen vermogen
961.413
994.926
67
66
Solvabiliteit in procenten balanstotaal (eigen vermogen/totaal vermogen)
Voor de voorgestelde verwerking van het resultaat zal de stand van het eigen vermogen ultimo 2012 € 961 miljoen bedragen. Het vrij besteedbare deel van het resultaat 2012 bedraagt € 9,1 miljoen (2011: € 11,2 miljoen). Zo&s uit bovenstaande opstelling blijkt, is de reservepositie van de provincie Groningen ten opzichte van 2011 Iicht afgenomen, wat voornamelijk wordt veroorzaakt door onttrekkingen aan de algemene reserve in verband met afboeking van grondexploitatie Blauwestad van € 25,3 miljoen.
Pagina 4
3
Hoe hebben wij de controle ingericht?
3.1
Wat is de reikwijdte van onze opdracht
Conform de aan ons verleende opdracht hebben wij de jaarrekening van de provincie Groningen gecontroleerd. De jaarrekening is onder verantwoordelijkheid van het college van Gedeputeerde Staten opgesteld. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over de jaarrekening, als bedoeld in Artikel 217, tweede lid, van de Provinciewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (BADO) en het door de Staten vastgestelde controleprotocol. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
3.2
Onze controleaanpak in het kort
Onze controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en asten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de wet- en regelgeving relevante internebeheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het internebeheersingssysteem van de provincie. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen heeft gemaakt en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
3.3
De met u afgesproken goedkeurings- en rapporteringstoleranties
Op grond van het Besluit accountantscontrole decentrale overheden stelt provinciale staten de goedkeuringstolerantie vast die de accountant bij zijn jaarrekeningcontrole dient te hanteren. Het normenkader en de goedkeuringstolerantie zijn op 12 november 2012 vastgesteld door provinciale staten als onderdeel van het controleprotocol.
Pagina 5
U heeft ons voor het boekjaar 2012 opgedragen om bij onze oordeelsvorming ult te gaan van de hierna vermelde goedkeuringstolerantie:
Goedkeuringstolerantie Fouten in de • jaarrekening (% lasten) Onzekerheden in de controle (% lasten)
Goedkeurend € 6.039.000
1%
€ 18.118.000
3%
Beperking > 1%
-
< 3%
> 3% < 10% -
Oordeel onthouding .
-
10%
Afkeurend 3%
-
Op grond van de jaarrekening 2012 bedraagt de goedkeuringstolerantie voor fouten afgerond € 6.039.000 (1%) en voor onzekerheden € 18.118.000 (3%). Als de goedkeuringstolerantie niet wordt overschreden, kan een goedkeurende controleverkiaring worden afgegeven. Deze goedkeuringstolerantie is een kwantitatief criterium, de uiteindelijke oordeelsvorming is echter aItijd een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve afwegingen. De rapporteringstolerantie, de maatstaf die geldt voor het rapporteren van fouten en onzekerheden, is door provinciale staten bepaald op 10% van de goedkeuringstolerantie. Voor 2012 betekent dit dat de rapporteringstolerantie € 604.000 bedraagt.
3.4
Verplichtingen inzake Single information en single audit (Sisa)
Uw provincie is op grond van wettelijk voorschrift verplicht de verantwoordingsinformatie voor de met name benoemde specifieke uitkeringen hieromtrent op te nemen in een bijlage bij de jaarrekening op basis van een door het ministerie van BZK voorgeschreven model. BiJ de controle van deze bijlage betrekken wij de door het ministerie van BZK hiervoor gegeven aanwijzingen (Circulaire Single information single audit 2012, waarin onder andere opgenomen de Nota verwachtingen accountantscontrole 2012). De hierbij geconstateerde fouten en onzekerheden dienen op grond van het BADO in het verslag van bevindingen te worden opgenomen indien de navolgende rapporteringstolerantie per specifieke uitkering wordt overschreden: € 10.000 indien de omvangbasis kleiner dan of gelijk aan € 100.000 is; 10% indien de omvangbasis groter dan € 100.000 en kleiner dan of gelijk aan € 1.000.000 is; € 100.000 indien de omvangbasis groter dan € 1.000.000 is.
—
—
—
In paragraaf 5.4 rapporteren wij hierover.
Pagina 6
4
Wat zijn de uitkomsten van onze controle?
In dit hoofdstuk behandelen wij de uitkomsten van onze werkzaamheden naar aanleiding van de controle van de jaarrekening van de provincie Groningen.
4.1 Onze controleverkiaring is goedkeurend 4.1.1 De jaarrekening is getrouw Bij de jaarrekening van de provincie Groningen zullen wij, naar verwachting, een goedkeurende controleverklaring afgeven met betrekking tot de getrouwheid. Dit betekent dat het jaarverslag en de jaarrekening 2012 zijn ingericht in overeenstemming met het BBV en de in de programmarekening opgenomen balans en toelichting en rekening van baten en lasten een getrouwe weergave zijn van de financiële positie en baten en lasten van de provincie Groningen.
4.1.2 De jaarrekening is rechtmatig Bij de jaarrekening van de provincie Groningen zullen wij een goedkeurende controleverklaring afgeven met betrekking tot de rechtmatigheid.
4.1.3 Jaarverslag niet strijdig met de jaarrekening De jaarrekening en het jaarverslag dienen te worden opgemaakt in overeenstemming met het BBV. Wij hebben vastgesteld dat dejaarrekening 2012 van uw organisatie geen materiële afwijkingen vertoont ten opzichte van de voorschriften van het BBV. Daarnaast is door ons nagegaan of het jaarverslag de minimale wettelijk voorgeschreven informatie bevat en of de inhoud van dit verslag geen tegenstrijdigheden bevat met de door ons gecontroleerde jaarrekening. W1J hebben vastgesteld dat de inhoud van het jaarverslag niet strijdig is met de jaarrekening.
4.1.4 Belangrijk: ongewijzigde vaststelling Wij zullen het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen machtigen onze controleverklaring bij de jaarrekening 2012 van uw provincie op te nemen. Hierbij zijn wij ervan uitgegaan dat de Staten de nu overlegdejaarrekening ongewijzigd vaststellen. Indien er nog wijzigingen worden aangebracht in de definitieve vorm van de jaarrekening dienen wij deze te beoordelen alvorens onze controleverklaring hierin mag worden opgenomen. De voorgenomen tekst van de controleverklaring hebben wij in bijlage 3 opgenomen. Uit hoofde van onze controletaak hebben wij alleen de financiële gegevens in de jaarrekening gecontroleerd. De in de jaarrekening opgenomen kengetallen en toelichtingen daarop hebben wij niet gecontroleerd. Dit is ook als zodanig aangegeven in de “opdrachtparagraaf” van onze controleverklaring. Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge Artikel 217, lid 3, onder d, Provinciewet hebben wij vastgesteld dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.
Pagina 7
4.1.5 Toelichting op de controleverkiaring Op grond van het BADO dienen de Staten de goedkeuringstolerantie vast te stellen die de accountant bij zijn jaarrekeningcontrole dient te hanteren. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie hebben wij in de paragraaf werkzaamheden” van de controleverkiaring vermeld. Deze bedraagt voor tekortkomingen 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten en is vastgelegd in uw controleprotocol, zoals vastgesteld op 14 november 2012.
4.2
Welke fouten en onzekerheden resteren nog?
Tijdens onze controle hebben wij een aantal fouten, onrechtmatigheden en onzekerheden geconstateerd. Deze fouten, onrechtmatigheden en onzekerheden kunnen zowel individueel als gezamenhijk als niet materieel voor de jaarrekening als geheel worden aangemerkt. De controleverschillen zijn opgenomen in bijlage 1 bij deze brief en vormen een integraal onderdeel van onze oordeelsvorming. Gedeputeerde Staten hebben ons schriftelijk medegedeeld in te stemmen met de door ons geconstateerde controleverschillen en onze mening rondom het materieel belang ervan te delen. Aanpassing van de jaarrekening naar aanleiding van de door ons in bijlage 1 opgenomen controleverschillen wordt daarmee ook door Gedeputeerde Staten niet noodzakelijk geacht.
5
Onze bevindingen en aanbevelingen naar aanleiding van de controle
5.1 Kwaliteit totstandkoming jaarrekening 5.1.1 Proces van totstandkoming jaarrekening wordt adequaat beheerst Intern heeft de provincie Groningen een gedetailleerde planning en rekeningrichtlijnen opgesteld. Het doel hiervan is onder meer binnen de gestelde tijdslijn de noodzakelijke informatie op een kwalitatief toereikende wijze ter beschikking te hebben voor het opstellen van de jaarrekening, zodat deze aan de gestelde eisen voldoet. Het jaarrekeningtraject heeft ten opzichte van de planning in beperkte mate vertraging opgelopen. Net als vorig jaar is de (concept) programmarekening 2012 relatief laat in het jaarrekeningtraject beschikbaar gekomen. Wij hebben in overleg met uw organisatie naar aanleiding van de controle van voorgaand jaar de Iijst met op te leveren stukken verder uitgewerkt, welke voorafgaand aan de controle is besproken. De oplevering is voorafgaand aan en gedurende de controle met u besproken, rekening houdend met de afspraken terzake. Ten opzichte van voorgaand jaar is de oplevering van de benodigde stukken op goed niveau gebleven. Wij zijn van mening dat het proces van totstandkoming van de jaarrekening door uw provincie adequaat beheerst wordt, rekening houdend met de omstandigheden en de mogelijkheden die de tijdsplanning geeft. Wij zijn van mening dat de samenwerking met de afdeling F&C evenals voorgaand jaar prettig is verlopen. Met name de snelle afwikkeling van vragen en openstaande punten door de afdeling F&C hebben wij als zeer plezierig ervaren. Overigens merken wij op dat het tijdsbestek tussen de oplevering van de concept programmarekening en de bespreking van het eerste concept van het versiag van bevindingen relatief kort is. Wij spraken af om na vaststelling van de programmarekening 2012 de planning van het jaarrekeningtraject te evalueren. Hierbij zal 00k de (planning van de) rechtmatigheidstoets geevaleerd worden.
Pagina 8
5.1.2 Single information en single audit (Sisa) Bij Single information en single audit (Sisa) wordt een aantal specifieke uitkeringen gelijktijdig met de jaarrekening verantwoord. In 2012 worden totaal zeven specifieke uitkeringen verantwoord. Dit is er één minder dan in 2011.
Onze bevindingen en aanbevelingen in het kader van getrouwheid
5.2
5.2.1 Atboeking op grondexploitatie Blauwestad van € 25,0 miljoen In 2012 heeft u de grondexploltatie Blauwestad herzien (hierna: GREX 2013). De GREX 2013 kent een looptijd tot en met 2051 en heeft in 2012 het kwvolgende verloop gekend: 2012 (in miljoenen euro’s)
€
Boekwaarde per 1 januari 2012 Bij: kosten 2012 Bij: rente 2012 Af: verkopen en overige opbrengsten 2012
96,7 2,9 3,2 (0,9)
Boekwaarde voor afboeking op 31 december 2012 Afboeking
101,9 25,3
Boekwaarde na atboeking per 31 december 2012
76,6
In het kader van de jaarrekeningcontrole hebben wij een zogenoemde impairmenttest uitgevoerd op de GREX 2013. Bij een impairmenttest onderzoeken wij het realiteitsgehalte van de door u gekozen uitgangspunten, gegeven de huidige marktomstandigheden en de thans bestaande toekomstverwachtingen. Hierbij hebben wij gebruikgemaakt van de door u aangeleverde gegevens en onderbouwingen. Ook hebben wij gebruikgemaakt van onze specialisten van Ernst & Young Real Estate Advisory Services (EY REAS). EY Reas heeft specifiek onderzoek gedaan naar de gehanteerde uitgangspunten. Tevens hebben wij gebruikgemaakt van het onderzoeksrapport (second opinion) van AT Osborne. De uitkomsten van ons onderzoek hebben wij reeds gerapporteerd in een Early Warning Memorandum. Ten opzicht van deze brief is een aanpassing doorgevoerd in verband met het terugdraaien van het besluit om het btw Compensatiesfonds af te schaffen. Hierdoor bedraagt de uiteindelijke afboeking € 25,3 miljoen. Op grond van onze werkzaamheden is onze conclusie dat Wi) kunnen instemmen met de thans voorliggende grondexploitatie en daarmee tevens met de huidige boekwaarde van het project op de balans. Tevens kunnen wij onder voorbehoud van het besluit van Provinciale Staten inzake de verwerking van de last/dekking in dejaarrekening 2012 (Voordracht van 9 april 2013, nr 2013-15.178, FC) instemmen met de verwerking van de afboekfng in de Staat van baten en lasten. -
-
Pagina 9
Inherent aan prognoses en helemaal in het huidige economische klimaat, is dat onzekerheid aanwezig is met betrekking tot de gehanteerde uitgangspunten en in het bijzonder het realiseren van de geprognosticeerde kavelverkopen. In het rapport van AT Osborn is opgenomen dat “De programmatische aanpassing is gebaseerd op een marktanalyse van het projectbureau en consultaties met deskundigen en marktpartijen. Het is voor het specifieke “product” Blauwestad, zeker in de huidige markt, lastig om betrouwbare uitspraken te doen over de meest geschikte ontwikkelstrategie. De onderbouwing van de aanpassing Iijkt echter een Iogische en het is aannemelijk dat deze Ieidt tot een haalbaarder perspectief”. Wij raden u aan de onzekerheid met betrekking tot de gehanteerde uitgangspunten toe te Iichten in uw jaarrekening bij de toelichting op voorraden (onderhanden werk)”. Hierbij kan de gebruiker van de jaarrekening inzicht krijgen in de door de provincie Groningen gehanteerde systematiek, de aanwezige onzekerheden en lezen dat de huidige inschatting de meest waarschijnlijke inschatting is. In uw jaarrekening is hieraan gevolg gegeven. Daarnaast blijven wij u aanraden om periodiek de (uitgangspunten van de) grondexploitatie te toetsen. Bij een grondexploitatie zijn de uitgangspunten (zoals verwachte kavelverkopen) in grote zin bepalend voor de resultaten van het project.
5.2.2 Afwikkeling aangegane verplichtingen ILG In het najaar 2012 is de afrondingsovereenkomst tussen het Rijk en de provincie Groningen getekend waarmee de uitvoering van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) is afgerond. Ultimo 2011 was het niet bestede deel van de Rijksbijdrage ILG opgenomen onder de vooruit ontvangen specifieke uitkeringen. Dit betreft het restant rijksaandeel in betalingen op verplichtingen die wel door het rijk worden uitgefinancierd. De provincie Groningen beschouwt, op basis van de afrondingsovereenkomst, het niet bestede deel als een afkoopsom en stelt daarom voor het restant op te nemen in de reserve PLG. (dotatie van restant rijksmiddelen in reserve PLG ad € 27,9 miljoen). Alle betalingen voortvloeiend uit verplichtingen van voor 1 januari 2011, vallende onder de bestuursovereenkomst Natuur, zullen ten laste van deze reserve worden gebracht.
5.2.3 Voorziening Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (Appa) 5.2.3.1
In 2012 voorziening gevormd voor toekomstige waardeoverdrachten van (oud-)gedeputeerden van € 3,0 miljoen
De provincie Groningen draagt het risico voor het uitbetalen van de pensioenen van (oud-)gedeputeerden. De Commissie Dijkstal heeft in 2006 geadviseerd om een pensioenfonds voor oud-wethouders in het leven te roepen, maar dit is tot op heden nog niet gerealiseerd.
Pagina 10
De verwachting is echter wel dat dit pensioenfonds zal worden ingesteld. Hiermee bestaat het risico dat op het moment dat waardeoverdracht van de opgebouwde pensioenen (naar bijvoorbeeld het nog in te stellen pensioenfonds voor oud-gedeputeerden) moet plaatsvinden, de waarde van de pensioenen op dat moment moet worden gekapitaliseerd en het benodigde bedrag acuut moet worden vrijgemaakt om over te dragen aan een ander bestuursorgaan of aan een pensloenfonds. Het Besluit Begroting en Verantwoording beveelt mede hierom aan om ter dekking van de pensioenverplichtingen van (oud-)gedeputeerden een voorziening te vormen. Daarnaast heeft het ministerie van BZK op 16 januari 2012 middels een circulaire aan de provincies en gemeenten een dringende oproep gedaan om een passende en toereikende voorziening te treffen voor toekomstige waardeoverdrachten. In dit Iicht heeft de provincie Groningen er in 2012 voor gekozen een voorziening te vormen voor deze (eventuele) toekomstige waardeoverdrachten. Op basis van een actuariële berekening van een externe partij bedraagt de benodigde pensioenvoorziening voor de nog niet ingegane pensioenen per 1 januari 2012 € 3,0 miljoen. Bij de Integrale Bijstelling 2012 is vervolgens een voorziening voor de pensioenen van (oud-)gedeputeerden gevormd voor een bedrag van € 3,0 miljoen. Tevens heeft de provincie Groningen de actuariële berekening van de benodigde pensioenvoorziening laten actualiseren naar stand van 31 december 2012. Hieruit blijkt dat de benodigde pensioenvoorziening per 31 december 2012 € 3,3 miljoen bedraagt, waardoor een aanvullende dotatie in de pensioenvoorziening van € 0,3 miljoen noodzakelijk is. Deze dotatie is door de provincie Groningen echter niet verwerkt in de jaarrekening 2012; in de jaarrekening 2012 bedraagt de pensioenvoorziening voor (oud-)gedeputeerden € 3,0 miljoen. Wij hebben in ons overzicht met controleverschillen in bijlage 1 een controleverschil van € 0,3 miljoen opgenomen.
5.2.4 Resterende deel voorziening Landsbanki vrijgevaNen in 2012 Ultimo 2011 bedroeg de vordering van de provincie Groningen op het failliete Landsbanki € 3,7 miljoen (inclusief de schuldpositie aan verbonden partijen). Van deze vordering heeft de provincie Groningen een bedrag van € 0,4 miljoen voorzien in verband met valutarisico’s (doordat terugbetaling door Landsbanki mede plaatsvindt in andere valuta’s dan euro’s) en het risico dat mogelijk niet alle gelden zullen worden terugontvangen. De netto-vordering van de provincie Groningen op het failliete Landsbanki bedroeg ultimo 2011 dan ook € 3,3 miljoen. In het kader van dejaarrekeningcontrole 2011 hebben wij geconcludeerd dat op basis van de toen beschikbare informatie de vordering op het failliete Landsbanki op basis van de nominale waarde van € 3,7 miljoen zou moeten worden gewaardeerd. De provincie Groningen heeft er in 2011 echter niet voor gekozen om de vordering op basis van de nominale warde te waarderen, waardoor wij het verschil van € 332.000 hebben meegenomen in ons overzicht met controleverschillen. In 2011 en 2012 heeft de provincie Groningen een drietal interim-betalingen ontvangen van Landsbanki voor een totaalbedrag van € 1,1 miljoen. Wij hebben begrepen dat de gerealiseerde koersverschillen naar aanleiding van deze uitbetalingen beperkt zijn. Ultimo 2012 bedraagt de bruto vordering van de provincie Groningen op het failliete Landsbanki dan ook nog € 2,6 miljoen (inclusief de schuldpositie aan verbonden partijen).
Pagina 11
Wegens voorgaande ontwikkelingen en het feit dat in 2012 duidelijk is geworden dat alle preferente schuldeisers hun nominale vordering(en) zullen terugontvangen, heeft de provincie Groningen ervoor gekozen om de gevormde voorziening voor valutarisico’s ad € 0,4 miljoen in 2012 vrij te laten vallen. Gelet op voorgaande ontwikkelingen en de thans beschikbare informatie kunnen wij hiermee instemmen.
5.2.5 Financiële afwikkeling project Regiotram onderhanden 5.2.5.1
Inleiding
Het project Regiotram was een initiatief van de provincie Groningen, gemeente Groningen en de Regio Groningen Assen 2030, welke ten doel had de bereikbaarheid van de regio en de stad op een duurzame manier te verbeteren. Het was de bedoeling om een tweetal tramlijnen aan te leggen in combinatie met goede overstapmogelijkheden voor automobilisten, fietsers en busreizigers. -
In december 2010 hebben de provincie Groningen en gemeente Groningen besloten te starten met de aanbesteding en voorbereiding van de bouw van de eerste fase van het project. Conform planning zou deze fase eind december 2012 moeten worden afgerond. In het najaar van 2012 hebben zich echter aantal belangrijke ontwikkelingen voorgedaan met betrekking tot het project Regiotram welke er uiteindelijk in hebben geresulteerd dat de aanbestedingsprocedure voor de Regiotram in december 2012 is gestopt en het besluit is genomen de projectorganisatie te ontbinden, waardoor het project Regiotram niet zal worden gerealiseerd.
5.2.5.2
Balansposities Regiotram voornamelijk beperkt tot een rekening courantschuld aan het projectbureau van € 3,0 miljoen
Doordat de administratie van het projectbureau wordt gevoerd door de provincie Groningen, beschikt de provincie over een rekening-courantverhouding met het projectbureau, welke ultimo 2012 circa € 3,0 miljoen (schuldpostie voor provincie Groningen) bedraagt. Tevens doet de provincie Groningen namens bet projectbureau periodiek de aangifte omzetbelasting bij de Belastingdienst. Hierdoor bezit de provincie Groningen namens het projectbureau eveneens over vorderingen en/of schulden met betrekking tot nog te compenseren en af te dragen omzetbelasting van bet projectbureau Regiotram. Buiten deze rekening-courantverhouding en posities met betrekking tot omzetbelasting bezit de provincie Groningen geen verdere balansposities met betrekking tot bet project Regiotram.
5.2.5.3
Financiële afrekening voorbereidinqskosten en planuitwerkingskosten onderhanden
In februari 2013 heeft het projectbureau Regiotram de financiële eindverantwoording van de voorbereidingskosten van bet project Regiotram (van in totaal € 30,7 miljoen, inclusief de te betalen afkoopsommen aan de consortia welke hebben deelgenomen aan de aanbesteding van € 4,0 miljoen) opgemaakt. Inmiddels is de financiële eindverantwoording gecontroleerd door de accountant van bet projectbureau en voorzien van een goedkeurende controleverklaring inzake de juistheid van de verantwoorde voorbereidingskosten.
Pagina 12
Uit de financiële eindverantwoording blijkt dat het projectbureau over voldoende middelen beschikt om alle voorbereidingskosten van het project te kunnen dekken. De overgebleven middelen bij het projectbureau zullen naar rato worden verdeeld tussen de deelnemers. Voor de provincie Groningen betekent dit een eenmalige teruggave van circa € 50.000. Naast de voorbereidingskosten heeft de provincie Groningen reeds planuitwerkingskosten ingecalculeerd voor een bedrag van € 0,7 miljoen. Deze kosten hebben betrekking noodzakelijke aanpassingen in het project Oostelijke Ringweg ten behoeve van de Regiotram en zouden gedekt worden uit het budget van het project Regiotram. Wij hebben begrepen dat de provincie Groningen overleg voert met de gemeente Groningen over vergoeding van de door de provincie Groningen betaalde voorbereidingskosten en planuitwerkingskosten. Vooraisnog heeft de provincie Groningen alle met het project Regiotram gepaard gaande kosten voorzichtigheidshalve verantwoord als last in de exploitatie.
5.3
Onze bevindingen en aanbevelingen in het kader van rech tma tigheid
5.3.1 Inleiding Wij hebben bij de controle over 2012 de rechtmatigheid getoetst conform de bepalingen van het BADO en het controleprotocol 2012 van de provincie Groningen. Bij onze controle hebben wij aandacht gegeven aan de volgende onderwerpen: het rechtmatigheidsbeheer: de naleving van het voorwaardencriterium; de begrotingsrechtmatigheid; het misbruik-en-oneigenlijk-gebruikcriterium; de niet-financiële beheershandelingen. —
—
—
—
—
In het vervolg van deze paragraaf geven wij onze bevindingen bij deze onderwerpen. Voor onze aanbevelingen inzake het rechtmatigheidsproces (organisatie, planning, vastleggingen) verwijzen wij naar onze managementletter.
5.3.2 De voorwaarden worden grotendeels nageleefd Onze uitkomsten en aanbevelingen inzake het voorwaardencriterium zijn opgenomen in de navolgende paragrafen. In het algemeen verdient het aanbeveling om op korte termijn nader te onderzoeken of de bevindingen structureel zijn en hoe u uw werkprocessen kunt aanpassen zodat waarborgen ingebouwd worden om bevindingen te beperken dan wel vroegtijdig te signaleren.
5.3.2.1
Rechtmatigheid
-
Inkopen en aanbestedingen
Wij hebben geconstateerd dat een vijftal inkopen in 2012 voor een bedrag van € 264.000 niet voldoen aan het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de provincie Groningen. Deze onrechtmatigheden zijn voornamelijk veroorzaakt doordat het verkeerde aanbestedingsregime is gekozen. In alle gevallen betreffen de inkopen de inhuur van extern personeel. -
-
Pagina 13
Na extrapolatie bedraagt de onrechtmatigheid inzake het niet voldoen aan het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de provincie Groningen € 1.350.000. Daarnaast is een aantal onzekerheden (totaalbedrag € 68.000) geconstateerd wegens het niet beschikbaar zijn van aanbestedingsdocumentatie. Na extrapolatie bedraagt het totaalbedrag € 3 12.000. Tevens hebben wij een tweetal formele onrechtmatigheden geconstateerd: Een aantal inkoopopdrachten is niet voor de bevoegde/gemandateerde portefeuillehouder verleend, maar door het verantwoordelijk afdelingshoofd. Een opdracht tot betaling is gegeven door een afdelingshoofd die hiervoor niet gemandateerd was. —
—
5.3.2.2
Rechtmatigheid
-
Subsidiebeheer
Wij hebben geen materiële onrechtmatigheden geconstateerd ten aanzien van subsidiebeheer. Wel hebben wij enkele formele onrechtmatigheden geconstateerd doordat in een aantal gevallen subsidieaanvragen/aanvragen tot subsidievaststelling te laat zijn ingediend.
5.3.2.3
Rechtmatigheid
-
Staatssteun
Wij hebben geen materiële onrechtmatigheden geconstateerd ten aanzien van staatssteun.
5.3.2.4
Rechtmatigheid
-
Omzetbelasting
Wij hebben geen materiële onrechtmatigheden geconstateerd ten aanzien van omzetbelasting. Wel hebben wij een formele onrechtmatigheid geconstateerd inzake de te late afdracht van btw.
5.3.2.5
Rechtmatigheid
-
Projectuitvoering
Wij hebben geen materiële onrechtmatigheden geconstateerd ten aanzien van projectuitvoering. Wel hebben wij een formele onrechtmatigheid geconstateerd: in één geval is een voorschotfactuur van € 729.000 goedgekeurd door een verkeerde budgethouder.
5.3.3 De begrotingsoverschrijdingen zijn goed toegelicht De overschrijdingen inzake de begrote baten en lasten op programmaniveau zijn toereikend toegelicht in de jaarrekening.
5.3.4 Het Misbruik-en-oneigenhijk-gebruikcriterium (M&O) De provincie Groningen heeft op het gebied van M&0 een procedure opgesteld inzake de vaststelling van het beleid op het gebied van M(isbruik)-en-0(neigenlijk)-gebruik, inclusief de werkwijze ten aanzien van inschatting risico’s en het betreffen van beheersmaatregelen, alsmede de rapportagemethodiek. De controllers toetsen vervolgens de implementatie van bovenstaande maatregelen in de processen en de werking van deze maatregelen. Wij onderschrijven deze aanpak.
Pagina 14
5.3.5 Niet-financiële beheershandelingen vallen buiten de scope van de rechtmatigheidscontrole Handelingen en beslissingen van niet-financiële aard vallen buiten de scope van de rechtmatigheidscontrole door de accountant. De accountant toetst deze handelingen en beslissingen niet inhoudelijk door gegevensgericht onderzoek. Volstaan wordt in dit kader met het beoordelen van het interne systeem van risicoafwegingen. Binnen dit systeem moeten voorwaarden zijn geschapen om risico’s goed te kunnen beoordelen en in de tijd te kunnen volgen. Wij hebben ons een beeld gevormd over de wijze van totstandkoming van de inventarisatie van de risico’s en de getrouwe weergave van de hieruit mogelijk voortvloeiende financiele gevolgen in de paragraaf weerstandsvermogen van het jaarverslag. Daarnaast hebben wij gericht geInformeerd naar de lopende procedures waarbij de provincie betrokken is, teneinde indicaties te verkrijgen over de eventuele risico’s op dit vlak. Op grond hiervan beschikken wij niet over aanwijzingen die een nader onderzoek naar de (financiële) gevolgen noodzakelijk maken.
5.4
Onze bevindingen ten aanzien van de controle verantwoording in het kader van Sisa
Wij hebben de in de Sisa-bijiage van de jaarrekening genoemde specifieke uitkeringen gecontroleerd met inachtneming van de Nota verwachtingen accountantscontrole 2012. Voor de hierbij eventueel geconstateerde bevindingen gelden op grond van artikel 5, lid 4, van het BADO zwaardere rapporteringstoleranties dan de rapporteringstolerantie, die wij met uw Staten zijn overeengekomen voor de controle van de jaarrekening. Op grond van ons onderzoek en rekening houdend met de voorgeschreven kleinere rapporteringstolerantie per specifieke uitkering hebben wij bij de navolgende specifieke uitkeringen de in onderstaande tabel vermelde fouten en/of onzekerheden geconstateerd: .:
Nummer specifieke ultkering conform SisabijIage 2012
Fout of onzekerheid
..
Toehchting fout/onzeke rheid
Financiele omvang in euro’s
N.v.t.
E27
Brede doeluitkering verkeer en vervoer
Geen
0
E28
Regionale mobiliteitsfondsen
Fout
€ 750.000
E28B
Regionale mobiliteitsfondsen (Z u iderzeel ijn)
Geen
0
N.v.t.
E30
Quick wins binnenhavens
Geen
0
N.v.t.
E34
Bijdrage hoofdvaarwegen Fryslân en Groningen
Geen
0
N.v.t.
F3
Verzameluitkering EL&l
Geen
0
N.v.t.
H8
Do&uitkering Jeugdzorg
Onzekerheid
p.m.
Zie 5.4.2
Zie 5.4.1
Pagina 15
Bovenstaande bevindingen zullen wij overnemen op het door het ministerie van BZK verplicht voorgeschreven format “Sisa verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen”. Dit format dient door uw provincie samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli a.s. elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd.
5.4.1 Doeluitkering Jeugdzorg De provincie Groniongen heeft de indicatoren “Aantal aanmeldingen 2011 aan het LBIO door bureau jeugdzorg” en “Aantal afmeldingen 2011 aan het LBIO door bureau jeugdzorg” ingevuld aan de hand van door Stichting Bureau Jeugdzorg verstrekte gegevens. Deze gegevens zijn op 2011 gebaseerd en de accountant van Stichting Bureau Jeugdzorg heeft een assurancerapport afgegeven waarbij is aangegeven dat gezien de aard van de LBIO-meldingen geen voldoende en geschikte assurance-informatie verkregen kon worden omtrent de juistheid en volledigheid van de LBIO-meldingen. De provincie Groningen heeft onvoldoende informatie van de derde instelling verkregen om de deugdelijke totstandkoming van de registratie waaraan de genoemde aantallen zijn ontleend, vast te kunnen stellen. Daarnaast beschikt de provincie ook niet over een eigen registratie op grond waarvan de door Stichting Bureau Jeugdzorg Groningen verantwoorde aantallen kunnen worden gecontroleerd. Als gevolg hiervan zijn wij niet in staat om de deugdelijke totstandkoming van de registratie waaraan de genoemde aantallen zijn ontleend, vast te stellen.
5.4.2 Regionale mobiliteitsfondsen De provincie Groningen heeft de uitvoering van de regeling Regionale mobiliteitsfondsen (E28) uitbesteed aan de Regio Groningen-Assen 2030. De provincie Groningen heeft ten aanzien van de regeling Regionale mobiliteitsfondsen (E28) met betrekking tot de indicator “Besteding (jaar T) uit het fonds (onderscheid middelen niet nodig)” een besteding verantwoord van € 750.000. De verantwoorde besteding van € 750.000 heeft geheel betrekking op een verstrekte bijdrage van de Regio Groningen-Assen 2030 aan een project van een gemeente. De Regio Groningen-Assen 2030 heeft ten aanzien van de verantwoorde bijdrage van € 750.000 reeds in 2010 een subsidiebeschikking afgegeven aan de betreffende gemeente. De provincie Groningen had op basis van het geldende bestedingsbegrip deze besteding reeds in 2010 in de SISA bijiage Regionale mobiliteitsfondsen moeten verantwoorden als zijnde besteding. Wij hebben vastgesteld dat deze besteding niet in voorgaande jaren is verantwoord door de provincie Groningen. Wij hebben de voor de indicator “Besteding (jaar T) uit het fonds (onderscheid middelen niet nodig)” verantwoorde bestedingen voor een bedrag van € 750.000 aangemerkt als fout, aangezien de bestedingen in het verkeerde jaar zijn verantwoord.
Pagina 16
6
Onze bevindingen en aanbevelingen ten aanzien van de bedrijfsvoering
6.1
Onze rol bij de beoordeling van de bedrijfsvoering
Bij onze controle maken wij zoveel mogelijk gebruik van internebeheersingsmaatregelen in een organisatie, zoals de planning & control cyclus, interne controle, risicomanagement, etcetera. Deze internebeheersingsmaatregelen, 00k wel de bedrijfsvoering, zijn bepalend voor de beheersing en sturing van een organisatie. WiJ beoordelen deze internebeheersingsmaatregelen in de eerste plaats ten behoeve van de controle van de jaarrekening van de provincie Groningen. Daarnaast besteden wij, vanuit onze natuurlijke adviesfunctie, in gesprekken, managementletters en rapportages veel aandacht aan de verdere ontwikkeling van de bedrijfsvoering en bestuurlijke informatievoorziening.
6.2
De bedrijfsvoering in relatie tot de controle van de jaarrekening
De interne beheersing van de provincie Groningen is naar onze mening adequaat ingericht. Op basis van deze interne organisatie kunnen wij tot een goedkeurende verklaring komen bij de jaarrekening. De administratieve organisatie van de significante processen is beschreven en de interne controle en rechtmatigheidscontrole worden over het algemeen steeds beter uitgevoerd.
6.3
Implementatie Ter Zake! van grote invloed op het rech tmatigheidsbeheer van de pro yin cie
De provincie Groningen heeft recent besloten de informatiehuishouding op orde te brengen door organisatiebreed het concept Zaakgericht Werken in te voeren. Met het veranderproject “Ter Zake!” werkt de provincie Groningen toe naar een organisatie die volledig digitaal werkt, waarbij alle relevante (zaak)informatie centraal digitaal wordt opgeslagen, beheerd en aangeboden. Een belangrijk onderdeel van het verandertraject is het nieuwe zaaksysteem Verseon. Het Verseon Zaaksysteem vervult een belangrijke en ondersteunende rol bij de zaakafhandeling door een functionaries en vervangt tevens de huidige applicatie Promis. De invoering van Ter Zake! is hierdoor ook van invloed op de opzet van het rechtmatigheidsbeheer van de processen welke ondergebracht zullen worden in Ter Zakel (bijvoorbeeld subsidiebeheer en inkopen). In december 2012 is gestart met de implementatie van Ter Zake! bij de afdeling Communicatie & Kabinet, waarbij parallel aan dit traject voorbereidingen zijn getroffen voor verbetering van het zaaksysteem en de implementatie binnen de afdeling Ruimte & Samenleving (hierna: R&S). In februari 2013 is de formele oplevering van de organisatiebrede uitrol van het zaaksysteem opgestart. Een belangrijk aspect binnen het zaakafhandelingsproces (en de daarin onderkende processtappen) is de mate waarin de risico’s met financiële impact zijn afgedekt middels passende beheersmaatregelen. In het verlengde van onze jaarrekeningcontrole hebben wij op verzoek van de provincie Groningen in de periode februari tot en met maart 2013 hier een onderzoek naar gedaan. Uit dit onderzoek komen bevindingen naar voren welke voor de start van de organisatiebrede uitrol van het Verseon Zaaksysteem opgelost zouden moeten zijn, om te voorkomen dat de provincie Groningen onnodig financiële risico’s loopt (hoog risico-bevindingen). Wij hebben met u afgesproken dat u deze bevindingen op zult volgen en dat wij aansluitend vast zullen stellen dat deze risico’s adequaat worden beheerst.
Pagina 17
6.4
Risicomanagement
Risicomanagement heeft betrekking op het managen van alle risico’s en kansen op strategisch, tactisch en operationeel niveau die de organisatie verhinderen om haar doelstellingen te behalen. Risicomanagement houdt nadrukkelijk niet in dat alle geldentificeerde risico’s worden afgedekt. Het betreft een proces waarin risico’s op een professionele wijze gewogen worden en, afhankelijk van de aard van het risico (waarschijnlijkheid van voordoen en mogelijke financiële impact), op een passende wijze worden beheerst. Beheersing van risico’s kan bestaan uit het aanvaarden, mijden, delen of vermijden van risico’s. Afhankelijk van bijvoorbeeld de omvang van het weerstandsvermogen kunnen verschillende organisaties soortgelijke risico’s op verschillende wijze beheersen. Daarnaast richt risicomanagement zich tevens op de kansen die de organisatie heeft teneinde haar doelstellingen op een efficiëntere wijze te behalen. Wij zijn van mening dat het risicomanagement op alle niveaus binnen de provincie Groningen als onderdeel van de planning & controlcyclus de afgelopen jaren sterk is verbeterd. De provincie Groningen heeft een beleid geformuleerd om zelfstandig risico’s te beheersen. Afhankelijk van de aard en impact van de risico’s dienen de risico’s gerapporteerd te worden aan de directie, gedeputeerde staten en/of provinciale staten. Op een aantal onderdelen van risicomanagement hebben wij aanbevelingen. Hierover rapporteren wij u in de volgende paragrafen.
6.4.1 Risicobeheersing samenwerkingsverbanden De provincie Groningen werkt op dit moment op tal van gebieden samen met andere provincies, gemeenten en organisaties. U voert samen verschillende taken uit en u heeft taken waarvoor u als provincie verantwoordelijk bent uitbesteed aan andere organisaties. Het risicobeheer ten aanzien van deze samenwerkingsverbanden heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld. Bewaking van de risico’s vindt daar waar dit door u nodig wordt geacht intensief plaats. De financiële perikelen in de afgelopen jaren bij onder meer het OV-Bureau en Groningen Seaports (garantstellingen) bewijzen dat dit ook nodig is. Daarnaast blijven de voortdurende bezuinigingen een grote impact hebben op de financiële positie van samenwerkingsverbanden, waardoor voortdurende bewaking van de risico’s ten aanzien van deze samenwerkingsverbanden van belang blijft.
Advies Wij adviseren u dan ook de (financiële) ontwikkelingen bij bestaande samenwerkingsverbanden te blijven monitoren. Inherent aan een samenwerkingsverband is immers dat u als provincie niet de volledige grip hebt op de bestedingen binnen het samenwerkingsverband. Daarnaast adviseren wij u het bewakingsinstrumentarium continu te blijven monitoren en aan te passen indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven. Dit om de Staten altijd adequaat te kunnen voorzien van tijdige informatie omtrent de ontwikkelingen in de risico’s bij samenwerkingsverbanden.
Pagina 18
6.4.2 Toezicht provincie op Groninger gemeenten Op grond van de Gemeentewet, het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (hierna: BBV) en het Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader houdt de provincie Groningen financieel toezicht op de gemeenten in de provincie Groningen. Deze toezichthoudende functie heeft in beginsel geen relatie met de programmarekening 2012 van de provincie Groningen en onze controleopdracht. Vanuit onze natuurlijke adviesfunctie en onze kennis omtrent financieel beheer besteden wij echter wel aandacht aan de ontwikkelingen rond het financieel toezicht. De provincie dient erop toe te zien dat de financiële situatie van de gemeenten gezond is en dient te voorkomen dat gemeenten een beroep moeten doen op de middelen van de collectiviteit van gemeenten (via Artikel 12 van de Financiële-verhoudingswet). In beginsel dient de gemeenteraad ervoor te zorgen dat de begroting in “duurzaam financieel evenwicht” is of bij het ontbreken van evenwicht dat dit in de eerstvolgende jaren tot stand zal worden gebracht. -
-
Jaarlijks neemt het college van Gedeputeerde Staten in december voor elke gemeente een besluit over de toezichtsvorm voor het komende jaar. Het college van Gedeputeerde Staten heeft hierbij de keuze tussen repressief toezicht (toezicht achteraf) en preventief toezicht (toezicht vooraf). De huidige economische omstandigheden leiden ertoe dat de financiële uitdagingen en onzekerheden voor gemeenten in de afgelopen jaren fors zijn toegenomen, wat ertoe leidt dat veel Groninger gemeenten belangrijke keuzes (hebben) moeten maken om de (meerjaren)begroting in duurzaam financieel evenwicht te brengen en houden. Het risico dat de financiële positie van een gemeente zodanig verzwakt dat op grond van Artikel 12 van de Financiele-verhoudingswet tijdelijk financiële steun van het Rijk moet worden ontvangen is hierdoor in de afgelopen jaren toegenomen. Het is echter de taak van de provincie om ervoor te zorgen dat de gemeente niet in deze situatie terecht komt. Overigens is het niet zo dat indien alleen sprake is van een zwakke financiële positie als gevolg van (afboekingen op) grondexploitaties in verband met de stagnerende arbeids- en woningmarkt de gemeente automatisch in aanmerking komt voor tijdelijke financiële steun van het Rijk; er moet meer aan de hand zijn. De uitvoering van het financieel toezicht op de gemeenten door de provincie Groningen is in de afgelopen jaren dan ook belangrijker en complexer geworden. Het is dan 00k van belang om na te denken of het huidige beheersinstrumentarium voor het financieel toezicht op de gemeenten nog toereikend is. Advies Wij adviseren u na te gaan of het in verband met de veranderende economische omstandigheden noodzakelijk en/of wenselijk is het beheersinstrumentarium voor het financieel toezicht door de provincie op de Groninger gemeenten te versterken. Een van de middelen hiervoor is bijvoorbeeld om gemeenten te verplichten periodiek een “stresstest” uit te laten voeren, welke laat zien hoe stressbestendig de financiële positie van de gemeente is en welke manoeuvreerruimte in de begroting aanwezig is. De stresstest kan hiermee een middel zijn voor de provincie om haar financieel toezicht beter uit te voeren. Tevens kan de stresstest voor de gemeenteraad een hulpmiddel zijn voor de besluitvorming over het beleid en de (meerjaren)begroting. Desgewenst gaan wij graag met u in gesprek over de mogelijkheden om het beheersinstrumentarium voor het financieel toezicht door de provincie op de Groninger gemeenten (verder) te versterken.
-0) 0)
0)
0
Pagina 20
7
Actuele ontwikkelingen
7.1
Inleiding
In deze paragraaf schetsen wij een aantal actuele ontwikkelinqen in uw sector, waarmee wij eveneens invulling willen geven aan onze natuurlijke adviesfunctie. Dit doen wij vanuit onze rd als accountant, waarbij wij tevens ontwikkelingen weergeven zoals die worden gesignaleerd door de diverse specialistengroepen binnen Ernst & Young (Advisory, Tax, IT). Wij hebben in het kader van onze controle deze actuele ontwikkelingen niet specifiek beoordeeld of toegepast voor uw organisatie, maar zijn vanzelfsprekend graag bereid met u van gedachten te wisselen over de mogelijke specifieke risico’s en gevolgen voor uw provincie.
7.2
IT-ontwikkelingen
7.2.1 Gemeenten en provincies blijven achter bij invoer IBAN Momenteel vindt de migratie plaats naar IBAN en betaalmiddelen die zijn gebaseerd op Europese standaarden in Nederland. Uiterlijk 1 februari 2014 moeten deze standaarden ingevoerd zijn. Het Nationaal Forum voor de SEPA-migratie constateert dat publieke instellingen, in tegenstelling tot elders in Europa waar publieke instellingen een voorbeeldfunctie vervullen, niet vroeg overgaan. Met name gemeenten en provincies zullen een extra inspanning moeten verrichten voor de overgang op IBAN, die momenteel nog erg achterblijft. Uit de migratiemonitor blijkt dat een substantieel deel van de gemeenten en provincies zijn planning nog moet bepalen. Wij willen u graag wijzen op de naderende deadline en het belang om de planning ten aanzien van de IBAN implementatie te bepalen. Wij hebben van u begrepen dat u inmiddels contact heeft opgenomen met de leveranciers van Coda (Unit 4) en Corsa (BCT) en een planning heeft opgesteld. De Planning is erop gericht om in het tweede kwartaal van 2013 de werkzaamheden af te ronden om zodoende tijdig gereed te zijn.
7.2.2 Bring your own device Vele gemeenten en provincies denken momenteel na over invoering van Bring your own device. Bring your own device is het concept waarbij medewerkers gebruik maken van (computer)apparatuur die niet het eigendom is van de gemeente of provincie. Hierbij valt te denken aan de inzet van eigen smartphones of tablets. Indien de gemeente of provincie ervoor kiest bijvoorbeeld e-mail en agenda via deze persoonlijke apparatuur te ontsluiten, heeft dit impact op de beveiliging van de ontsloten informatie. Daarnaast spelen fiscale aspecten een rol indien u uw medewerkers een budget geeft voor de aanschaf van de apparatuur. Indien u met de Bring Your Own Device ontwikkeling bezig bent, wisselen wij graag een keer met u van gedachten om te voorkomen dat u onnodig risico loopt.
7.3 Fiscaliteiten 7.3.1 Loonheffingen Op het gebied van de loonheffingen zijn er diverse aandachtpunten voor uw provincie. Allereerst betreft dit de invoering van de werkkostenregeling (WKR), uiterlijk per 1 januari 2014. Daar hoort meteen een aanvullende opmerking bij. Een op dit moment lopende discussie in politiek Den Haag kan er toe leiden dat de overgangsperiode voor invoering van de WKR wordt verlengd met één of twee jaar. Neemt niet weg dat, wanneer de WKR thans nog niet ingevoerd is, het wenselijk is te inventariseren welke gevolgen er zouden kunnen zijn.
Pagina 21
Afhankelijk van de uitkomst van de inventarisatie kan vanuit beleidsmatig oogpunt een betere beslissing genomen worden over het invoermoment en de mogelijk noodzakelijke aanpassingen in arbeidsvoorwaarden en/of administratie. Indien vervroegd afscheid wordt genomen van een of meerdere werknemers, dan is het wenselijk vóór het maken van afspraken daaromtrent, de gevolgen van de mogelijk van toepassing zijnde strafheffing (52% extra loonheffing) in kaart te brengen. 00k non-activiteitsregelingen kunnen kwalificeren voor deze strafheffing. Hiermee worden kostbare verrassingen achteraf voorkomen. In de public sector zien we met regelmaat dat besloten wordt personeel af te stoten respectievelijk samen wordt gevoegd met andere partijen. Dan kan een vergelijk met andere arbeidsvoorwaarden wenselijk zijn om te bezien welke financiële consequenties verbonden zijn met een dergelijke operatie. 00k is een dergelijk vergelijk wenselijk am de betreffende werknemers een tenminste gelijkwaardig arbeidsvoorwaardenpakket te kunnen bieden. In voorkomende gevallen zijn wij graag betrakken bij de uitwerking van dergelijke projecten. Vanuit de flexibele arbeidsgedachte wardt met regelmaat personeel ingehuurd. Afhankelijk van de situatie (uitzenden, detacheren en/of ZZP’er) brengt dit eventuele heffingsrisico’s en/of aansprakelijkheidsrisico’s met zich mee. Het is in alle gevallen goed am vooraf de mogelijke heffingsgevolgen in beeld te hebben en maatregelen te treffen am de aansprakelijkheid te beperken/voorkomen. De fiscale aandacht voor (bestel-)auto’s is de afgelopen jaren sterk toegenomen. De bewijslast am heffingsgevolgen van het eventuele privégebruik te voorkomen luistert nauw. Dit impliceert dat bij het gebruik van (bestel-)auto’s het wenselijk is dat er procedures zijn die eventuele heffingsverplichtingen voarkomen. Het kan daarbij overigens oak gaan am auto’s waarvan primair gedacht wordt dat er geen heffingsverplichtingen spelen.
7.3.2 Afschaffing btw-compensatiefonds gaat niet door Recentelijk heeft het Rijk met de medeoverheden het financieel akkoord geslaten. Onderdeel van het financieel akkoord is dat het Rijk zal afzien van de afschaffing van het btw-compensatiefonds. Met het handhaven van het btw-campensatiefands wordt tegemoetgekamen aan de wens van gemeenten en provincies die grate bezwaren hadden tegen de afschaffing van het btw-campensatiefonds. Deze bezwaren zijn met name ingegeven doordat de avergang naar een regime zander campensatie allerlei complicaties met zich brengt. De aangekondigde bezuiniging van jaarlijks € 550 mio die gekoppeld was aan de afschaffing van het btw-campensatiefonds zal evenwel gewoon daorgang vinden. Daarnaast warden gemeenten en pravincies door de introductie van een gemaximeerd bedrag aan te campenseren btw in hun magelijkheden tat campensatie beperkt. Wanneer het plafond in enig jaar wardt averschreden, vindt er een aanzuivering plaats ten laste van het Gemeente- respectievelijk het Provinciefonds. Wanneer gemeenten en provincies minder compenseren dan het vastgestelde plafond wordt de besparing taegevoegd aan het Gemeente- respectievelijke het Provinciefonds. De verdeling van de korting alsmede de taevaeging aan het Gemeente- dan wel het Pravinciefands vindt plaats overeenkomstig de omvang waarmee de individuele gemeenten en pravincies btw hebben gecampenseerd.
Pagina 22
Door de beperking van de compensatie en de structurele bezuinigingsdoelstellingen die daarnaast gelden, hebben gemeenten en provincies er in de toekomst belang bij om btw-heffing op hun inkopen te verminderen/voorkomen. Wij zien goede mogelijkheden om ter zake van de bepaalde activiteiten de btw-druk voor uw gemeente aanzienlijk te beperken: Samenwerkingsverbanden van compensatiegerechtigde lichamen die momenteel btw aan de deelnemende gemeenten berekenen, kunnen door gebruik te maken van een btw-vrijstelling btw druk op hun diensten beperken. Provincies kunnen met nauw gelieerde entiteiten (stichtingen of by’s) onder omstandigheden een fiscale eenheid vormen, zodat wordt voorkomen dat op de prestaties van deze gelieerde entiteit voor de gemeente of provincie btw in rekening wordt gebracht. In de sfeer van de samenwerking met projectontwikkelaars en woningcorporaties bij de ontwikkeling van bestemmingsplannen afspraken over het openbaar gebied anders vorm te geven.
—
—
—
Indien één of meerdere van bovenstaande onderwerpen binnen uw provincie speelt adviseren wij u de mogelijkheden om de btw-druk te verminderen nader te onderzoeken. Daarnaast verdient het aanbeveling om te inventariseren of de exploitatie van andere onroerende zaken binnen uw provincie in de btw-heffing zijn betrokken, waardoor aftrek van btw wordt gegenereerd.
7.3.3 Uitbreiding vennootschapsbelastingplicht overheidsbedrijven Uw provincie is niet onderworpen aan de vennootschapsbelasting. In mei 2012 heeft de staatssecretaris van Financiën in zijn Notitie Belastingplicht Overheidsbedrijven” echter aangekondigd: alle indirecte overheidsbedrijven integraal te willen belasten voor de vennootschapsbelasting; (i) en overheden te willen verplichten hun concurrerende activiteiten in te brengen in een (belaste) (ii) BV of NV. Tevens heeft de staatssecretaris aangekondigd een consultatieronde te zullen houden in het kader van de vormgeving van de regeling. In deze consultatieronden zal met onder meer de overige ministeries, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen worden overlegd. Deze consultatieronde is in januari 2013 van start is gegaan. Aangenomen wordt dat de beoogde ingangsdatum van de nieuwe regeling 1 januari 2014 is. Voor uw provincie zou de voorgenomen regeling kunnen betekenen dat zij specifieke activiteiten zou moeten afzonderen in een afzonderlijke (belaste) rechtspersoon. Wij raden u aan om in de komende periode de te verwachten impact van de voorgenomen wijzigingen in beeld te krijgen. Dit stelt u in staat waar mogelijk tijdig op de beoogde wijzigingen te anticiperen ten. 00k adviseren wij u een strategie te bepalen voor de behartiging van uw belangen tijdens de geplande consultatieronde van de staatssecretaris.
Pagina 23
8
Informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant van de Staten
Vanuit onze functie als controlerend accountant van de Staten hebben wij u in eerdere passages van deze brief geInformeerd omtrent de resultaten en de financiële positie van uw provincie, een en ander gebaseerd op dejaarrekening 2012, de uitkomsten van onze controle en diverse nieuwe ontwikkelingen op het gebied van verantwoording en verslaggeving die voor uw Staten relevant zijn. Daarnaast hechten wij er tevens aan u terdege te informeren over de inhoud en reikwijdte van de door ons in het kader van de jaarrekeningcontrole uitgevoerde wettelijk uitgevoerde taken. Deze informatie treft u aan in onderstaand overzicht van aandachtsgebieden:
Aandachtsqebied t
Algemeen aanvaarde controlestandaarden Onze controle is verricht in overeenstemming met Nederlands recht waaronder het Besluit accountantscontrole decentrale overheden. Dit betekent dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materleel belang bevat. Onderdeel van onze controle is het uitvoeren van een evaluatie van de internebeheersingsmaatregelen teneinde de mate en diepgang van onze testwerkzaamheden te plannen.
BiJ de jaarrekening 2012 zullen wij een goed keurende controleverkiaring afgegeven op het gebied van de getrouwheid en een goedkeurend oordeel voor wat betreft de rechtmatigheid.
Belangrijke verslaggevingsgrondslagen Wij beoordelen de keuze van en de wijzigingen in belangrijke verslaggevingsgrondslagen en controleren de toepassing van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV).
Er hebben zich in 2012 geen belangrijke wijzigingen voorgedaan in de gehanteerde verslaggevingsgrondslagen. De in 2012 doorgevoerde wijzigingen in het BBV zijn, voor zover van toepassing, op toereikende wijze geImplementeerd.
Onze mening over de gehanteerde waarde ringsgrondslagen en na/eying van wettelijke bepalingen en rich tlijnen voor de financiële verslaggeving Wij bespreken met het college van Gedeputeerde Staten en het management de kwaliteit en niet alleen de aanvaardbaarheid van de gehanteerde waarderingsgrondslagen, de consistente toepassing daarvan, alsmede de duidelijkheid en vofledigheid van de jaarverslaggeving.
De gekozen waarderingsgrondslagen zijn aanvaardbaar en consistent toegepast met betrekking tot de significante jaarrekeningposten en bijzondere transacties. Dit geldt tevens voor het tijdstip waarop die transacties hebben plaatsgevonden, de periode waarin zij zijn verantwoord en de desbetreffende toelichtingen in de jaarrekening.
Pagina 24
Mededeling In deze bespreking komen tevens zaken aan de orde die een significante invloed hebben op de kwaliteit van de jaarverslaggeving, zoals: nieuwe of gewijzigde waarderings grondslagen; schattingen, beoordelingen en onzekerheden; bijzondere transacties; waarderingsgrondslagen met betrekking tot significante jaarrekeningposten, inclusief het tijdstip waarop transacties plaatsvinden en de periode waarin die worden verantwoord. —
—
—
—
Verschillen van inzicht met bet management over administratieve en versiagge vingskwesties
Er waren geen verschillen van inzicht met het college van Gedeputeerde Staten en het management over de waarderingsgrondslagen, de financiële administratie, de verslaggeving of onze controlewerkzaamheden.
Beoordelingen en schattingen van bet management Voor het opstellen van de jaarrekening moeten vaak schattingen warden gemaakt. Bepaalde schattingen zijn van bijzonder belang door hun invloed op de jaarrekening en de waarschijnlijkheid dat toekomstige gebeurtenissen significant afwijken van de verwachtingen van Gedeputeerde Staten en het management.
Wij onderschrijven de schattingen en de wijze waarop deze warden gemaakt door het management en het college van Gedeputeerde Staten.
Volledigheid verplichtingen, claims, risico’s en garan ties De provincie Groningen gaat gedurende een boekjaar tal van transacties aan. Het overgrote deel van deze transacties heeft zijn weerslag in de financiële administratie. Een deel van de door uw provincie in 2012 aangeqane transacties heeft geen weersiag in de financiele administratie over 2012, terwijl hieruit wel financiële consequenties kunnen volgen. Als voorbeeld in dit kader noemen wij afgesloten contracten en aan spra kel ii kheidstel in gen.
Aangezien wij als accountant niet in staat zijn vast te stellen dat alle niet uit de administratie blijkende relevante verplichtingen, risico’s en garanties volledig en juist in de jaarrekening zijn verwerkt, hebben wij het college van Gedeputeerde Staten gevraagd schriftelijk te bevestigen dat bij het opmaken van de jaarrekening alle relevante (en bekende) feiten en omstandigheden zijn betrokken. Wij hebben deze bevestiging d.d. 16 april 2013 ontvangen.
Pagina 25
Werking van de in ternebeheersingsmaatregelen (waaronder de continulteit en betrouwbaarheid) van de geautomatiseerde gegevensverwerking In het kader van de controle van de jaarrekening brengt de accountant versiag uit omtrent zijn bevindingen met betrekking tot de continulteit en betrouwbaarheid van de geautomatiseerde gegevensverwerking. Onze controle was niet primair gericht op het doen van een uitspraak omtrent de continuIteit en betrouwbaarheid van (delen van) de geautomatiseerde gegevensverwerking en wij hebben daartoe oak geen opdracht van het management ontvangen.
Wij hebben Gedeputeerde Staten in het kader van de continuIteit en betrouwbaarheid van de geautomatiseerde gegevensverwerking adviezen gegeven.
Overige informatie in documen ten die de gecontroleerde jaarrekening bevatten
Uit hoofde van onze wettelijke controletaak hebben wij alleen de jaarrekening gecontroleerd. Het jaarverslag is door ons beoordeeld op mogelijke tegenstrijdigheden met de jaarrekening.
Materiële fouten, fraudes en ille gale handelingen
Hoewel hier niet specifiek op gericht, hebben onze controlewerkzaamheden het afgelopen jaar geen materiële fouten, fraudes of andere illegale handelingen, uitgevoerd door het college van Gedeputeerde Staten, het management of andere werknemers, aan het licht gebracht.
Onze ohafhankelijkheid Onafhankelijkheid is naast deskundigheid een van de pijlers van onze beroepsuitoefening. Wij hechten aan onze reputatie op het gebied van deskundigheid en onafhankelijkheid. Wij kennen een groot aantal maatregelen, vastgelegd in een continu geactualiseerde database, die de onafhankelijkheid dienen te waarborgen. Periodiek wordt de naleving van interne en externe onafhankelijkheids voorschriften beoordeeld, bijvoorbeeld ten aanzien van potentieel conflicterende diensten en de financiële onafhankelijkheid. Onze professionals moeten jaarlijks hun onafhankelijkheid bevestigen.
Wij voldoen op alle punten aan de onafhankelijkheidsregelgeving die op ons van toepassing is.
(D
0)
ED
Bijlage 1
Overzicht controleverschillen (in duizenden euro’s)
A
Fouten
Onzeker heden
Recapitulatie
Ten behoeve van getrouwheidsoordeel onderdeel controleverschillen rekeningresultaat
299
Totaal controleverschillen in kader van getrouwheid
299
Controleverschillen in kader van getrouwheid, die ook van invloed zijn op de rechtmatigheid Specifieke verschillen in het kader van de rechtmatigheid
299 1.407
312
Totaal controleverschillen in het kader van de rechtmatigheid
1.796
312
B
Specificatie controleverschillen in het kader van het getrouwheidsoordeel
B.1
Voorzieningen 1 Voorziening appa
Totaal controleverschillen ten behoeve van het getrouwheidsoordeel
C
Specificatie controleverschillen in het kader van de rechtmatigheid
C.1
Specifieke rechtmatigheidverschillen Aanbestedingen/inkopen 1 2 Subsidiebeheer Omzetbelasting 3
Totaal controleverschillen ten behoeve van rechtmatigheidsoordeel
—
299 299
1.350 12 45
312
1.407
312
-
-
E28
Regionale mobiliteitsfondsen Fout
Geen
Brede doeluitkering verkeer en
E27
vervoer
onzekerheid
Specifieke uitkering of overig
bijiaqe
750.000
0
euro’s
Financiële omvang in
Fout of
uitkering
conform Sisa-
specifieke
Nummer
Sisa
zijn verantwoord.
€ 750.000 aangemerkt als fout, aangezien de bestedingen in het verkeerde jaar
middelen niet nodig)” verantwoorde bestedingen voor een bedrag van
Wij hebben de voor de indicator “Besteding (jaar T) uit het fonds (onderscheid
verantwoord door de provincie Groningen.
Wij hebben vastgesteld dat deze besteding niet in voorgaande jaren is
Regionale mobiliteitsfondsen moeten verantwoorden als zijnde besteding.
bestedingsbegrip deze besteding reeds in 2010 in de SISA bijiage
betreffende gemeente. De provincie Groningen had op basis van het geldende
van € 750.000 reeds in 2010 een subsidiebeschikking afgegeven aan de
De Regio Groningen-Assen 2030 heeft ten aanzien van de verantwoorde bijdrage
gemeente.
verstrekte bijdrage van de Regio Groningen-Assen 2030 aan een project van een
De verantwoorde besteding van € 750.000 heeft geheel betrekking op een
€ 750.000.
mobiliteitsfondsen (E28) met betrekking tot de indicator “Besteding (jaar T) uit het fonds (onderscheid middelen niet nodig)” een besteding verantwoord van
De provincie Groningen heeft ten aanzien van de regeling Regionale
mobiliteitsfondsen (E28) uitbesteed aan de Regio Groningen-Assen 2030.
De provincie Groningen heeft de uitvoering van de regeling Regionale
N.v.t.
onzekerheid
Toelichting fout/
BijIage 2
Reqionale mobiliteitsfondsen
Bijdrage hoofdvaarwegen
E34
Geen Onzekerheid
Doeluitkering Jeugdzorg
H8
p.m.
0
Als gevolg hiervan zijn wij niet in staat om de deugdelijke totstandkoming van de registratie waaraan de genoemde eantallen zijn ontleend, vast te stellen.
gecontroleerd.
provincie 00k niet over een eigen registratie op grond waarvan de door Stichting Bureau Jeugdzorg Groningen verantwoorde aantallen kunnen worden
De Provincie Groningen heeft onvoldoende informatie van de derde instelling verkregen om de deugdelijke totstandkoming van de registratie waaraan de genoemde aantallen zijn ontleend, vast te kunnen stellen. Daarnaast beschikt de
Groningen verstrekte gegevens.
bureau jeugdzorg ingevuld aen de hand van door Stichting Bureau Jeugdzorg
De provincie Groningen heeft de indicatoren “Aantal aanmeldingen 2011 aan het LBIO door bureau jeugdzorg’ en ‘Aantal afmeldingen 2011 aan het LBI0 door
N.v.t.
N.v.t.
0
Geen
Verzameluitkering EL&l
N.v.t.
N.v.t.
0
0
Geen
Geen
F3
Fryslân en Groningen
Quick wins binnenhavens
(Zuiderzeelijn)
E30
E28B
Bijlage 2
Bijlage 3
Controleverkiaring van de onafhankelijke accountant Aan: Provincie Groningen
Verkiaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2012 van de provincie Groningen te Groningen gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat ult de balans per 31 december 2012 en de exploitatierekening over 2012 met de toelichtingen, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving, de Sisa-bijlage en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het college van Gedeputeerde Staten Het college van Gedeputeerde Staten is verantwoordehjk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Tevens is het college van Gedeputeerde Staten verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het college van Gedeputeerde Staten is daarnaast verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in Artikel 217, tweede lid, van de Provinciewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden en het controleprotocol dat d.d. 12 november 2012 vastgesteld is door provinciale staten van de provincie Groningen. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden.
Bijlaqe 3
Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de etfectiviteit van de interne beheersing van de provincie Groningen. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondsiagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen gemaakte schattingen, aismede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten, inclusief toevoegingen aan reserves. Deze goedkeuringstolerantie is d.d. 12 november 2012 vastgesteld door provinciale staten van de provincie Groningen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende dejaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van de activa en passiva van de provincie Groningen per 31 december 2012 en van de baten en lasten over 2012 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten, aismede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder provinciale verordeningen.
Verkiaring betreffende overige bij of krachtens de wet gest&de eisen Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge Artikel 217, lid 3, onder d, Provinciewet melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.
Groningen, 16 april 2013
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. drs. B.W. Littel RA
