Protocol Thuiszitters Versie 26-3-2015; t.d.v. ambtelijk en intern overleg SWV VO Weert Nederweert en Cranendonck. Door; Bram Winantz en Thijs Stroeks Het samenwerkingsverband VO Weert Nederweert Cranendonck heeft in het kader van Passend Onderwijs de taak om voor alle kinderen die zich aanmelden een passende onderwijsplek c.q. passende ondersteuning te bieden. In de meeste gevallen wordt deze doelstelling gerealiseerd en worden leerlingen op een passende plek geplaatst binnen gestelde termijnen in het kader van de leerplicht. In een aantal gevallen zijn er kinderen en jongeren die vanwege uiteenlopende redenen tijdelijk niet naar school gaan en dus thuis zitten. Een van de speerpunten van Passend Onderwijs is het voorkomen en opvangen van deze thuiszittende leerlingen. Het aantal thuiszitters is een graadmeter in het succes van de uitvoering van het Passend Onderwijs. Met dit protocol willen het SWV- en de betreffende gemeenten door middel van duidelijke afspraken de individuele gevallen oplossen en aansluiten bij de ondersteuningsbehoefte van de individuele leerling zodat thuiszitten en schooluitval worden beperkt en voorkomen. Dit protocol is onderdeel van het ondersteuningsplan van het SWV. Verzuim- en meldprotocol Voor het VO en MBO is er een regionaal verzuim- en meldprotocol georganiseerd op schaal van RMC regio 38 (Noord- en Midden Limburg) en voor het Primair Onderwijs en VSO is er een meld- en verzuimprotocol voor de regio Weert-Nederweert. Deze protocollen vormen de basis voor de aanpak en de afspraken tussen onderwijs en gemeenten (Leerplicht RMC) in het signaleren, melden en opvolgen van ongeoorloofd verzuim, afspraken rondom schorsen, verwijderen en uitschrijven en zaken als ziekteverzuim, verlof en vrijstellingen. Naast voor genoemde is er recent een protocol geïntroduceerd dat wordt gebruikt voor het signaleren en opvolgen van zorgelijk ziekteverzuim, een samenwerking tussen school, Jeugdgezondheidszorg GGD (schoolarts) en leerplicht. De betreffende protocollen zijn bijgevoegd als bijlagen. Definities Rondom kinderen die geen geregeld onderwijs volgen zijn een aantal definities geformuleerd: -Leerplichtig. Een kind is leerplichtig op de eerste schooldag van de maand die volgt op de maand waarin een leerling vijf jaar wordt. De volledige leerplicht eindigt aan het einde van het schooljaar dat een leerling 16 jaar wordt. Daarna zijn jongeren kwalificatieplichtig: zij moeten dan naar school tot hun 18e verjaardag tenzij er een havo-, vwo-diploma of een mbo-diploma op minimaal niveau 2 is behaald. -Absoluut verzuim. De leerplichtwet kent absoluut verzuim: een leerling die wel leerplichtig is maar niet staat ingeschreven op een school en geen vrijstelling heeft gekregen van de leerplicht. -Relatief verzuim. Er is sprake van relatief verzuim als een leerplichtige jongere wel op een school staat ingeschreven, maar zonder geldige reden les- of praktijktijd verzuimt dus zonder dat daarvoor op grond van de Leerplichtwet verlof is verleend. Volgens de Leerplichtwet zijn scholen alleen verplicht om die gevallen te melden waar sprake is van ongeoorloofde afwezigheid van in totaal zestien uren les- of praktijktijd gedurende een periode van vier opeenvolgende lesweken. Deze gevallen van schoolverzuim worden geacht zo zorgwekkend te zijn dat er verder onderzoek en interventie nodig is. De school zelf blijft verantwoordelijk voor het korter durende verzuim. Bij relatief verzuim wordt in de praktijk nog onderscheid gemaakt tussen luxe verzuim en
signaalverzuim. Het signaalverzuim kan leiden tot Thuiszittersproblematiek. a. Luxe verzuim treedt op als een leerling zonder toestemming tijdens de schoolperiode met vakantie gaat. Ouders nemen hun kinderen tijdens de schooltijd mee op vakantie om files te vermijden of met goedkopere vliegtickets weg te kunnen. b. Signaalverzuim is verzuim dat samenhangt met achterliggende problemen van de leerling. Een leerling wordt bijvoorbeeld gepest en wil niet meer naar school. - Thuiszitter. Een formele thuiszitter is een leerplichtige jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar die valt onder de kwalificatieplicht en die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden meer dan 4 weken verzuimt, zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht resp. vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs. -Voortijdig Schoolverlaten. Er sprake is van voortijdig schoolverlaten als een jongere tussen de 18 en 23 zonder startkwalificatie het onderwijs verlaat. Hierbij kan de situatie zijn dat hij/zij gedurende een maand zonder geldige reden het onderwijs niet meer heeft gevolgd of hij/zij bij de school wordt uitgeschreven of van school wordt verwijderd. Het RMC (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie VSV) gaat met deze jongeren aan de slag. -Ziekteverzuim. Er is sprake van zorgelijk ziekteverzuim wanneer een leerling langdurig, frequent of steeds bij eenzelfde gebeurtenis verzuimt wegens ziekte. Er kan dan een arts of verpleegkundige van de afdeling Jeugdgezondheidszorg ingeschakeld worden (protocol ziekteverzuim). Indien er sprake is van gecombineerd verzuim, namelijk ziekteverzuim én ongeoorloofd verzuim, of wanneer ouders niet ingaan op de uitnodiging van JGZ meldt school het verzuim bij de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar overlegt met school, de JGZ en met ouders welke noodzakelijke maatregelen te treffen en of interventie door de JGZ met betrekking tot het ziekteverzuim nodig is. -Vrijstelling. Een kind kan vrijgesteld worden van inschrijving op een school of van geregeld schoolbezoek. De vrijstelling van inschrijving wordt afgegeven door de leerplichtambtenaar en vrijstelling van geregeld schoolbezoek door het schoolhoofd. Vrijstelling van inschrijving door leerplichtambtenaar: -wegens lichamelijke of psychische ongeschiktheid; -bedenking tegen de richting van het onderwijs; -inschrijving op een school in het buitenland; -vrijstelling ivm vervangend onderwijs of vrijstelling kwalificatieplicht; -vrijstelling ivm een trekkend bestaan; -vrijstelling vanwege andere gewichtige omstandigheden. Vrijstelling van geregeld schoolbezoek door schoolhoofd: -ziekte; -schorsing; -een religieuze feestdag; -een huwelijk; -een begrafenis. In dit protocol gaat het om alle gevallen, ondersteunt door bovenstaande wet- en regelgeving, waarbij geconstateerd wordt dat kinderen geen geregeld onderwijs volgen en waarbij er zorgen zijn over de voortgang van het onderwijs- en ontwikkelingsproces. Deze kinderen worden vanwege de
duur van het verzuim, in welke vorm dan ook, en vanwege de ernst van de signalen, Thuiszitters genoemd.
Scenario’s Er kunnen zich in grote lijn 4 situaties voordoen rondom Thuiszitters: 1. Er wordt relatief verzuim gesignaleerd waarbij de duur van het verzuim en eventuele signalen dusdanig ernstig zijn dat er interventie noodzakelijk is om thuiszittersproblematiek te voorkomen. 2. Er wordt zorgelijk ziekteverzuim gesignaleerd waarbij de duur van het verzuim en eventuele signalen dusdanig ernstig zijn dat er interventie noodzakelijk is om thuiszittersproblematiek te voorkomen. 3. Een leerling is geschorst en signalen zijn dusdanig ernstig zijn dat er interventie noodzakelijk is om thuiszittersproblematiek te voorkomen. 4. Een leerling is een formele thuiszitter, deze leerling is ingeschreven bij een van de scholen binnen het SWV en verzuimt 4 weken of meer zonder geldige reden. 5. Een leerling heeft geen schoolinschrijving, dit is absoluut verzuim en wordt gesignaleerd door LPA. 6. Een leerling wordt aangemeld bij het SWV, maar er kan geen passende plek gevonden worden binnen gestelde termijn van 6 plus 4 weken. 7. Een leerling wordt gedurende het schooljaar aangemeld bij het SWV, maar er kan geen passende plek gevonden worden binnen gestelde termijn (van 6 plus 4 weken). Denk aan jongeren die vanuit België komen of vanuit residentiële Jeugdzorg.
Terugplaatsing vanuit Residentiele Jeugdzorg. Het kader om leerlingen terug te plaatsen die uitstromen bij een Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) of een JeugdzorgPlus is vastgesteld in regionale afspraken tussen de SWV-en en de instellingen in regio Limburg. Deze zijn als bijlagen toegevoegd. Doel Protocol Thuiszitters Het protocol thuiszitters VO en VSO richt zich enerzijds op thuiszittende leerlingen en anderzijds op het signaleren van trends in problematiek in de regio. Ze kent de volgende doelstellingen: 1. Voorkomen van thuiszittende leerlingen in de regio van ons SWV. 2. Verkorten van de periode van thuiszitten. 3. Versnellen van de plaatsing in een passende onderwijsplek en/of toeleiding naar zorg. 4. Signaleren van de belangrijkste oorzaken van thuiszitten en knelpunten bij plaatsing. Uitgangspunten: • De school blijft verantwoordelijk voor een thuiszittende leerling en kan, waar dit nodig blijkt, op de in het ondersteuningsplan van ons SWV voorgeschreven wijze, aanspraak maken op het zorgbudget van het SWV. • De leerplichtambtenaar heeft de regie en is verantwoordelijk voor het melden van een thuiszittende leerling zonder schoolinschrijving (absoluut verzuim) bij het SWV.
• Er is altijd één plan en één verantwoordelijke voor de begeleiding van een thuiszittende leerling. De ouders zijn daarbij betrokken. • Er is altijd samenwerking tussen de school, het SWV en de woongemeente (Leerplicht RMC) van de leerling. • Doel is het zo spoedig mogelijk hervatten van de schoolgang, echter zeker binnen uiterlijk 1 maand na melding door de school of de leerplichtambtenaar bij het SWV
Werkwijze De problematiek rond een thuiszittende leerling vraagt meestal om een integrale aanpak. Vier partijen spelen een sleutelrol in de aanpak van het thuiszitten. De ouders, de school, het SWV en de afdeling leerplicht van de woongemeente van de leerling. Zij hebben gezamenlijk de meeste kennis over de problematiek met betrekking tot het thuiszitten en mogelijke andere betrokken instanties. Het is daarom van belang dat een thuiszittende leerling bij de partijen goed in beeld is. Uiteraard wordt ook de leerling zelf nadrukkelijk betrokken bij de aanpak. Om het overleg en de integrale aanpak te organiseren worden de thuiszitters besproken binnen het Loket Passend Onderwijs. Het Loket Passend Onderwijs is het onafhankelijke toetsingsorgaan van het SWV ten aanzien van besluiten rondom de inzet van zware zorg en geeft advies rondom complexe situaties waaronder thuiszitters. De basis voor het vormen van een advies en plan van aanpak wordt aangereikt door school, het I.O.T. (het Interne Ondersteunings Team van de school) en de leerplichtambtenaar, die bij thuiszitters vast participeert in het Loket Passend Onderwijs. Acties: De school 1. Meldt via DUO het ongeoorloofd schoolverzuim bij de leerplichtambtenaar van de woongemeente van de betreffende leerling . (volgens verzuim- en meld protocol). 2. Meldt het verzuim bij het SWV indien de ernst van de situatie daar aanleiding toe geeft. 3. Maakt een plan van aanpak met een heldere regie en contactpersoon; de IB-er. (I.O.T.) 4. Meldt frequent, zorgelijk of ongrijpbaar ziekteverzuim bij het SWV via een meldformulier, bij de LPA en de schoolarts. (volgens protocol ziekteverzuim). 5. Houdt contact met de thuiszitter en de ouders/verzorgers. 6. Biedt een aangepast onderwijsprogramma aan voor de thuiszittende leerling. De leerplichtambtenaar (LPA) 1. Neemt de verzuimmelding in behandeling en doet onderzoek naar de achtergronden van het verzuim. 2. Meldt bij absoluut verzuim de betreffende leerling ter bespreking aan bij het Loket Passend Onderwijs indien de ernst van de situatie daar aanleiding toe geeft. 3. Bespreekt met het SWV de thuiszittende leerlingen voor een gezamenlijke aanpak. 4. Naar aanleiding van de bespreking wordt er eventueel een interventie gepleegd. Een formele waarschuwing, opmaken van een proces verbaal of het doen van een zorgmelding behoren tot de mogelijkheden. Het SWV
1. Zoekt na de melding samen met de school naar een oplossing voor de thuiszitter in samenwerking met leerplicht en eventuele andere betrokken instanties. 2. Organiseert het overleg in het Loket Passend Onderwijs en komt met een advies met doorzetting en een concreet plan van aanpak met toewijzing van een casemanager. Ketenpartners Het CJG jeugd- en gezinswerkers en andere relevante ketenpartners worden nadrukkelijk betrokken bij de aanpak van problemen met thuiszitters. Het door het Loket Passend Onderwijs, inclusief LPA, vastgestelde plan van aanpak wordt uitgevoerd en gemonitord door het Loket Passend Onderwijs en LPA.
