Protestantse gemeente Michaëlkerk Leersum zondag 24 mei 2015 - Pinksteren ds. Pieter Goedendorp m.m.v. ‘Triple Voices’ Saskia Hogendam, Carine Roos & Jeanine Roos
welkom en mededelingen OM TE BEGINNEN opmaat we zingen: “Heer, raak mij aan met uw adem” Lied 695: voorzang 1, allen 2, 3 en 5 moment van inkeer, bemoediging en groet psalm van de zondag we zingen: “Op Sions berg” Psalm 87: 1, 2 en 3 bij de dienst openingsgebed loflied we zingen: “Komt laat ons deze dag” Lied 672: 1 leefregel we zingen: “Wie ‘s Heren Geest bezielt” Lied 672: 7 over deze dag we zingen: “Geest van God, zo vol van liefde” Lied 685: voorzang 1, allen 4 en 5 ROND DE BIJBEL introductie van de lezing uit Hooglied lezing: Hooglied 4:12 - 5:2 (BGT) we horen: “Love is the touch / Liefde je raakt aan geluk” Iona 31: 1, 2 en 4 lezing: Handelingen 2: 1-18 we zingen: “Geschenk uit de hemel” Lied 702: voorzang 1, allen 2 en 3
preek “Ik slaap, maar ik ben klaarwakker. In mijn droom hoor ik hem...” Zo sloegen we vandaag voor het laatst in de weken na Pasen het Hooglied op. Dat loflied op de liefde, dat in de Joodse traditie bij het Paasfeest hóórt. Het lied van de lente en van de liefde, dat in één en de zelfde adem getuigt van de liefdesband tussen God en zijn volk. Niet voor niets hoort het Hooglied in de Paastijd thuis. De basis voor de bijzondere band tussen Israël en God -en God en Israël- is de ervaring dat er voor God geen doodlopende wegen bestaan. Een ervaring die de hele geschiedenis van Israël doortrekt. Een ervaring die in Christus’ opstanding z’n hoogtepunt bereikt. Doordat we in de afgelopen weken dit liefdeslied lazen, realiseerde ik me meer en meer hoe groot de impact moet zijn geweest van de ontdekking van het lege graf. “Ik slaap, maar ik ben klaarwakker. In mijn droom hoor ik hem...” Denk niet dat de leerlingen van Jezus van Nazareth ooit nog goed hebben kunnen vatten, na die Paasmorgen van de opstanding van hun Heer. Opperste verwarring moeten ze hebben beleefd. Niets was meer wat het eerst leek te zijn. Ze hebben de opgestane Heer gezien. Oké, da’s één. Maar om in te zien wat dat allemaal te betekenen had? Hoe Jezus Gods liefde belichaamt in zijn leven net zo goed als in zijn opstanding, daar zullen ze heel wat hoofdbrekens over hebben gehad. Tussen iets zien en iets dóórzien zit een groot verschil. Daar is denkwerk voor nodig. Slapen? Nee: klaarwakker! Denkwerk te doen. Hun ervaringen op een rijtje zettend. De ontmoetingen met hun Heer echoden na. Wat heeft het allemaal te betekenen? “Ik slaap, maar ik ben klaarwakker. In mijn droom hoor ik hem...” Het meisje waarvan we in het Hooglied lazen, lijkt te bed te liggen als een prinses uit een sprookje, dromend van haar geliefde. Maar buiten staat daar haar geliefde al - het hoofd nat van de dauw. De haren vochtig van de nacht. Hoe lang zou hij daar al hebben staan wachten? De minnaar op zoek naar zijn geliefde. Hij klopt op de deur... God is op zoek. Hij klopt aan. De bijbel staat er vol van, van die keren waarop God aanklopt bij zijn volk. De hele wereldgeschiedenis door en in ons eigen leven wemelt het van die momenten waarop Hij zich meldt. Van die ogenblikken waarop Hij je aanspreekt... Misschien zeg je wel: ‘Ik hoor niks!’ Dat kan. Dat noemt de bijbel slapen. Iemand die slaapt, die hoort de klop op de deur niet. Of die herkent het kloppen op de deur niet als signalen van God. Die lukt het niet om de stem van God te horen in alles wat er op hem of haar afkomt. Dat kan. Dat kan ons allemaal gebeuren. Je bent niet altijd goed wakker. Maar misschien ben je ook wel zò druk met van alles en nog wat dat je niet ziet hoe God de mens zoekt. Maar God heeft geduld. Desnoods wacht ‘ie de hele nacht tot z’n haren nat zijn van de dauw. Maar dat vindt Hij niet erg. Het zal morgen worden. Het kan altijd morgen worden tussen Hem en jou. “Ik slaap, maar ik ben klaarwakker!” zegt in Hooglied het meisje. Het zindert in het Hooglied. Dat hoge lied van de liefde is het meest hartstochtelijke boek van de bijbel. Er zijn tijden geweest dat ze je verboden dit boek te lezen voordat je volwassen was. Je zou eens van de wijs kunnen raken van de geuren van de liefde die er van tussen de woorden naar je toe waaien. Dan zou je de hartstocht kunnen verwarren voor wellust. En je zou missen hoe hier met de liefde die er gevierd wordt ook de omgang van God en de mensen is bedoeld.
Het is nacht. En God staat buiten. We dromen van Hem. En Hij doet z’n best om bij ons binnen te mogen. “Niemand is zo mooi als jij!” fluistert Hij ons in. En wat is dan daarop jóuw antwoord? In de wereld die ons omringt lijkt geloof er niet meer zo toe te doen. Iedereen heeft de handen vol van alles te regelen en een affaire met God, dat zou alle geregelde orde helemaal door de wart gooien. Alles op z’n tijd. Eerst de zaken, dan de liefde. “Ik ben niet gelovig genoeg,” hoor ik wel zeggen. “Ik geloof het wel. Ik kan het niet geloven: eerst de bewijzen!” Maar je kunt God niet zómaar buiten laten staan. De dringende liefde van God is zoveel groter al alle andere krachten bij elkaar. Als God ons roept, dan blijft er onrust tot we gehoor geven. Liefde wil zich immers verbinden. Liefde wil de uitersten wereldwijd verbinden en God houdt niet op met mensen op te zoeken tot we allemaal verbonden zullen zijn. En dáár komt dat wonderlijke oogstfeest van Pinksteren in beeld, dat féést van het verbond tussen God en zijn volk. God is op zoek. God zoekt bondgenoten. God zoekt tussen al de mensen waarvan Hij houdt zoveel mogelijk mensen die van Hèm willen houden en zich willen toewijden aan waar het Hem om te doen is... En hoe kun je dan merken dat God op zoek is? Dat merk je aan je eigen verlangen om lief te hebben en iets te betekenen voor de mensen en de wereld om je heen. In de ademtocht van dat verlangen adem je de Geest van God in en uit. De Geest van hierboven die ons leven stuurt en richting geeft en ons aanvuurt en leert hoe we van ons leven en samenleven iets moois kunnen maken. “Kom noordenwind, kom zuidenwind, kom, en waai door mijn tuin! Laat alles heerlijk ruiken!” God is niet toch alleen te benaderen met diep denkwerk, met mooie woorden of in mooie muziek? Het hele bestaan is toch doortrokken van zijn aanwezigheid? Het vraagt alleen om ontvankelijkheid, om verlangen. Om erkenning, dat je iets te leren hebt. Na het zien ook het in-zien en het dóór-zien. Geest van hierboven, léér ons wat dat is: geloven, hopen, liefhebben door uw kracht... Liefhebben. Het woord waar het Hooglied om draait is de kern van wat Jezus van Nazareth leerde: “Heb God lief - en je naaste als jezelf...” Het is wat Christus uitdroeg en wat zijn volgelingen vasthielden van hun leraar, ook toen ‘ie niet meer tastbaar in hun midden was. Het is het besef waar het Pinksterfeest om draait: dat de beweging die God op gang bracht door zich in Jezus als mens onder de mensen te melden niet vastloopt in het einde van Jezus’ aards bestaan. De door Christus begonnen beweging die Gods liefde belichaamt gaat door, overal waar mensen het oppakken, aannemen, zich eigen maken. Liefhebben is waar het om draait. En liefhebben -dat is belangrijk- dat is niet zomaar een gevoel van binnen. Liefhebben is niet zomaar een gevoel van binnen, maar het is in actie willen komen. Het zijn gedachten en woorden en daden die sporen. En wel door elkaar lief te hebben, op de manier die Jezus z’n leerlingen voordeed. Door werk te maken van wat hij heeft geleerd. Liefhebben is niet zomaar een mooi of prettig gevoel van binnen. Zo’n gevoel, dat is “lief vinden”, vertelde de oude professor Berkhof aan zijn studenten. Maar iemand “lief-hebben” dat betekent dat je die ander het leven gunt. Dat je haar of hem de ruimte gunt om tot haar of zijn recht te komen. Dat gaat als vanzelf met mensen die je lief vindt, maar dat wordt een stuk moeilijker wanneer er mensen in beeld zijn die je niet lief vindt. Maar dat moet wel. Het is het visioen, de droom van het leven en samenleven zoals God dat voor ogen heeft.
Ik droom... “Ik slaap, maar ik ben klaarwakker...” zingt het meisje in het Hooglied... Het Hooglied heeft de dit jaar dertig jaar geleden overleden Joodse schilder Marc Chagall geweldig beziggehouden. Hij maakte een serie van vijf prachtige schilderijen erover. Is het werk van Chagall al doortrokken van bijbelse symboliek, in z’n schilderijen over Hooglied zie je hoe de bijbelse boodschap, het geloof en het leven van alledag door elkaar heen lopen. In alle opzichten is liefde een leidraad in Chagall’s leven. De liefde van God, de liefde van de mensen onderling - in alle dimensies, het is allemaal met elkaar verbonden. Zoals in de tuin van het Hooglied de geuren over elkaar heen tuimelen, zo tuimelen hier de beelden over elkaar heen in dit schilderij rond de Joodse bruid en bruidegom. Rood is de overheersende kleur. Rood: de kleur van bloed, van het leven, van de vurige liefde. De macht van de liefde doet het bruidspaar boven zichzelf uitgroeien. Als langgerekte gestalten verbinden ze hemel en aarde; ze tillen heel het leven op in de richting van de hemel. En vanuit de hemel vliegen engelen al aan met kandelaar en ramshoorn. Een duif daalt neer uit Gods wereld - “Waar liefde woont, gebiedt de Heer zijn zegen...” om het met Psalm 133 te zeggen. Of zoals een mooi Taizélied zingt: “Daar waar liefde woont, daar is God.” Daar is het leven een feest... Maar tegelijk staat die komst van het Koninkrijk van God bij Chagall nooit los van de grilligheid van de geschiedenis. In de ‘vijver der herinneringen’ in het centrum van het schilderij weerspiegelen zich twee steden: Vence, het stadje in Zuid-Frankrijk, waar hij na de oorlog met z’n tweede vrouw Vava kon gaan wonen. Maar ondersteboven gespiegeld zie je ook zijn geboortestad Vitebsk in Wit-Rusland, verbonden met Bella, zijn overleden eerste vrouw. En intussen gaat -daar ondersteboven als in een spiegel- een rondtrekkende rabbi zijns weegs: de getuige van het geloof van Israël, waardoor Chagall zich levenslang gedragen wist... Zo’n schilderij... Ik weet niet hoe u ernaar kijkt. Niet iedereen vindt Chagall mooi. Mij boeit de symboliek mateloos en het maakt van alles bij me los. Het belicht de boodschap die de bijbel wil overbrengen. Die als in een droom over elkaar heen tuimelende beelden onthullen nèt als de woorden van het Hooglied het inzicht dat de apostel Petrus in Jeruzalem zo lang geleden probeerde over te brengen. De ervaring van Gods liefde, zo bijzonder vlees en bloed geworden onder de mensen - tastbaar in de zending van Jezus van Nazareth. Het inzicht dat alle lijnen uit de geschiedenis van Israël samenkomen in Christus. Wat de omvang en de impact daarvan is - ik denk dat Petrus toen ‘m dàt na Pasen helder was geworden slapend klaarwakker was - om voortaan te leven in het besef dat géén realiteit hard genoeg is om de droom van Gods toekomst te kunnen blokkeren. Gods kracht is niet uit de wereld met al z’n verwikkelingen weg te werken. God blijft in zijn liefde op zoek naar mensen die Hem in hun leven toelaten. Hij geeft niet op. Hij wil door ieder bestaan heen ademen. Hij wil tot alle zintuigen doordringen. Zodat zijn realiteit uiteindelijk ònze werkelijkheid wordt. Geen droom, maar werkelijkheid. Dat God óns betrekt bij zijn toekomst, dat viert het Pinksterfeest...
we horen: “I won’t give up” (Jason Mraz)
GEBEDEN EN GAVEN in memoriam dank- en voorbeden, stil gebed, ‘onze Vader' collecte met de kinderen… we zingen met de kinderen: “Geef mij je hand” (Toon Hermans) tenslotte...
WEER OP WEG (we gaan staan) slotlied we zingen: “Geest van hierboven” Lied 675: 1 en 2 zending en zegen
