Prospectus Euro Aandelenpool
d.d. 2 januari 2015
Inleiding Dit prospectus is opgesteld door ACTIAM N.V. (“ACTIAM”) Dit prospectus is per 2 januari 2015 gepubliceerd en treedt vanaf die datum in werking. Op 22 juli 2013 is de richtlijn 2011/61/EU inzake beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen (AIFM richtlijn) geïmplementeerd in de Wet op het financieel toezicht (hierna: ‘Wft’). Nederlandse beleggingsinstellingen kwalificeren vanaf 22 juli 2013 in beginsel als alternatieve beleggingsinstelling (‘abi’) of als instelling voor collectieve belegging in effecten (‘icbe’). Hierbij gold voor abi-beheerders, zoals ACTIAM, een overgangsregime tot (uiterlijk) 22 juli 2014. ACTIAM heeft van dit overgangsregime gebruik gemaakt. Vanaf 22 juli 2014 voldoet het prospectus aan de eisen uit de nieuwe AIFM richtlijn. Dit betekent dat in het prospectus de gegevens zijn opgenomen, zoals vereist in artikel 4:37l lid 4 van de Wft. ACTIAM heeft - in overeenstemming met de eisen volgend uit de AIFM-richtlijn een nieuwe Bewaarder voor Euro Aandelenpool aangesteld, zijnde KAS Trust & Depositary Services B.V. (hierna: ‘Kas-Trust’). Waar vóór 22 juli 2014 Pettelaar Effectenbewaarbedrijf N.V. (hierna: ‘Pettelaar’) als bewaarder een rol had als juridisch eigenaar van de beleggingen van Euro Aandelenpool en een beperkte toezichthoudende rol, is de nieuwe Bewaarder belast met de uitgebreide controletaken die voortvloeien uit de AIFM-richtlijn. De juridische eigendom van de beleggingen van Euro Aandelenpool ligt bij Pettelaar. Beleggers die geïnteresseerd zijn in de participaties in Euro Aandelenpool (hierna: het ‘Fonds’) worden er nadrukkelijk op gewezen dat aan een belegging financiële risico’s zijn verbonden. Beleggers wordt derhalve uitdrukkelijk geadviseerd dit Prospectus zorgvuldig te lezen en kennis te nemen van de volledige inhoud van het Prospectus. Deelname in het Fonds kan uitsluitend geschieden door professionele beleggers in de zin van de Wft. Bij het nemen van een investeringsbeslissing dient elke potentiële investeerder zich te laten leiden door zijn eigen onafhankelijke beoordeling van de informatie in dit prospectus. Een beslissingen om het aanbod te accepteren dienen niet uitsluitend te worden genomen op basis van dit Prospectus, in overweging nemende dat elke samenvatting of beschrijving van wettelijke bepalingen of contractuele verhoudingen in dit prospectus louter ter informatie is weergegeven en niet mag worden beschouwd als juridisch of fiscaal advies aangaande de interpretatie of afdwingbaarheid van dergelijke bepalingen of verhoudingen. Potentiële investeerders dienen in elk geval rekening te houden met het feit dat een investering in het Fonds geheel of gedeeltelijk verloren kan gaan ondanks naleving van alle vereiste zorgvuldigheid door de beheerder. Investeerders worden nadrukkelijk gewezen op de in dit Prospectus beschreven risico’s alsmede van het feit dat geen garanties worden gegeven dat de beleggingsdoelstellingen van het Fonds zullen worden bereikt. De beheerder behoudt zich het recht voor om het aanbod op grond van dit prospectus aan te passen of in te trekken op elk moment voorafgaand aan de aanvaarding van het aanbod en kan elke inschrijving geheel of gedeeltelijk afwijzen, geheel naar eigen goeddunken. Participaties van het Fonds worden uitsluitend in Nederland aangeboden aan professionele beleggers als bedoeld in de Wft die naar feiten en omstandigheden gevestigd zijn in Nederland. Op het Prospectus is uitsluitend Nederlands recht van toepassing. Alle geschillen die in verband daarmee ontstaan, geschillen over het bestaan en de geldigheid daarvan daaronder begrepen, zullen bij uitsluiting worden beslecht door de bevoegde Nederlandse rechter. ACTIAM N.V. De beheerder 2 januari 2015 2
Fondsstructuur Het Fonds is een besloten fonds voor gemene rekening met een open-end structuur naar Nederlands recht. Het Fonds wordt gevormd door een ter collectieve belegging bijeengebracht vermogen. Het Fonds is geen maatschap, vennootschap onder firma of commanditaire vennootschap. Het fonds is een beleggingsfonds als bedoeld in artikel 1:1 van de Wft. Deelname in het Fonds kan uitsluitend geschieden door professionele beleggers in de zin van de Wft. Beheerder ACTIAM treedt op als beheerder van Euro Aandelenpool. Pettelaar fungeert als juridisch eigenaar van de financiële instrumenten en overige activa van Euro Aandelenpool. ACTIAM treedt op als beheerder van Euro Aandelenpool als bedoeld in artikel 1:1 Wft. ACTIAM beheert en houdt toezicht op de activa van het Fonds. Voorts is ACTIAM bevoegd activa te selecteren, te verkopen, te verhandelen en te investeren voor het Fonds. Verder kan ACTIAM accountants, juridische adviseurs en andere deskundigen inschakelen in het kader van de werkzaamheden als beheerder van het Fonds en bepaalt ACTIAM het beleid met betrekking tot verkoop of indeling van de beleggingen van gelden en andere activa van het Fonds. ACTIAM is ook bevoegd die overeenkomsten aan te gaan die hij nodig acht voor het uitoefenen van zijn werkzaamheden als beheerder van het Fonds. Doormiddel van interne procedures, wordt een billijke behandeling van beleggers gewaarborgd. De beroepsaansprakelijkheidsrisico’s die voorvloeien uit werkzaamheden die ACTIAM uitvoert als beheerder, worden afgedekt middels een beroepsaansprakelijkheidsverzekering en door het aanhouden van een hoger eigen vermogen dan wettelijk vereist is. Op 14 april 2006 is door de Autoriteit Financiële Markten de vergunning op grond van artikel 2:65 Wft verleend aan SNS Beleggingsfondsen Beheer B.V., een rechtsvoorganger van ACTIAM. Met ingang van 1 juli 2014 zijn SBB en ACTIAM gefuseerd en is per die datum de betreffende vergunning van rechtswege overgegaan naar ACTIAM. De directie van ACTIAM wordt gevormd door: de heer J. de Wit (voorzitter), de heer R.G.H. Verheul, de heer E.J. van Bergen, en de heer G.H.B. Coppens De leden van de directie van ACTIAM kiezen domicilie ten kantore van het Fonds. Zij ontvangen van het Fonds geen vergoeding voor hun werkzaamheden. ACTIAM is een 100% dochteronderneming van REAAL N.V. REAAL N.V. is een 100% dochteronderneming van SNS REAAL N.V. De Nederlandse Staat (via NLFI Financial Investments B.V.) bezit 100% van de aandelen die zijn uitgegeven door SNS REAAL N.V. Het beleid van ACTIAM wordt mede bepaald door REAAL N.V. De directie van REAAL N.V. bestaat uit: W.H. Steenpoorte S.N. van den Herik M. van der Meulen J. de Wit A.P.G. Schouten W. Horstmann Het beleid van ACTIAM wordt mede bepaald door SNS REAAL N.V. De directie van SNS REAAL N.V. bestaat uit: de heer G. van Olphen, voorzitter de heer W.H. Steenpoorte de heer M.B.G.M. Oostendorp de heer D. Okhuijsen
3
De bewaarder KAS-Trust, de bewaarder van de financiële instrumenten van het Fonds, is een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid die statutair gevestigd is te Amsterdam. KAS-Trust is opgericht op 9 juni 1966. De statuten zijn laatstelijk gewijzigd op 8 augustus 2013. De bewaarder verricht in beginsel de volgende taken: • • •
het controleren en reconciliëren van kasstromen en rekeningen; het in bewaring nemen van activa die zich daarvoor lenen en/of eigendomsverificatie en registratie van activa die zich niet lenen voor bewaarneming; een aantal specifieke toezichtstaken, te weten: o ervoor zorgen dat de verkoop, de uitgifte, de inkoop, de terugbetaling en de intrekking van rechten van deelneming of aandelen in het fonds gebeuren in overeenstemming met het toepasselijk nationaal recht en met het reglement of de statuten van het fonds; o ervoor zorgen dat de waarde van de rechten van deelneming of aandelen in de abi worden berekend overeenkomstig de toepasselijke nationale wetgeving, het reglement of de statuten van het fonds en de in artikel 19 van de AIFM Richtlijn vastgelegde procedures; o de aanwijzingen van de beheerder uitvoeren, tenzij deze in strijd zijn met de toepasselijke nationale wetgeving of het reglement of de statuten van het fonds; o zich ervan vergewissen dat bij transacties met betrekking tot de activa van het fonds de tegenwaarde binnen de gebruikelijke termijnen wordt overgemaakt aan het fonds o zich ervan vergewissen dat de opbrengsten van het fonds een bestemming krijgen die in overeenstemming is met de toepasselijke nationale wetgeving en met het reglement van het fonds of de statuten.
De bewaarder heeft de bewaarneming van financiële instrumenten gedelegeerd aan KAS BANK N.V. (hierna: ‘KAS BANK’). Alle relevante cash- en effectenrekeningen worden waar mogelijk aangehouden bij KAS BANK. De bewaarder is een 100% dochteronderneming van KAS BANK die onafhankelijk van KAS BANK opereert. Indien zich in de toekomst belangentegenstellingen zouden voordoen in het kader van de uitbesteding van de taken door de bewaarder dan zullen de beheerder en het fonds hier onverwijld over worden geïnformeerd. Uit artikel 21 van de AIFM Richtlijn volgt dat de bewaarder aansprakelijk is voor het een verlies van een in bewaarneming genomen financieel instrument. In het geval van een ander verlies dan dat van een in bewaarneming genomen financieel instrument, is de bewaarder tevens aansprakelijk wanneer sprake is van opzet of nalatigheid. ACTIAM stelt de beleggers, voordat zij in het fonds beleggen, in kennis van elke eventuele door de bewaarder getroffen regeling waarmee deze zich overeenkomstig, contractueel van aansprakelijkheid kwijt. ACTIAM stelt de beleggers eveneens onverwijld in kennis van eventuele wijzigingen in verband met de aansprakelijkheid van de bewaarder Beleggingsbeleid Algemeen Het doel van Euro Aandelenpool is om voor de participatiehouders van Euro Aandelenpool een zo gunstig mogelijk rendement te realiseren, dat voornamelijk bestaat uit vermogensgroei op de lange termijn uit beleggingen in aandelen van ondernemingen, die beursgenoteerd zijn in een lidstaat van de Europese Unie, Zwitserland en Noorwegen. Het beleggingsbeleid van Euro Aandelenpool is gericht op het behalen van een rendement dat over een doorlopende beoordelingsperiode van drie jaar ten minste gelijk is aan dat van de MSCI Europe Index Net EUR (de benchmark). De Pool belegt voornamelijk in een gespreide portefeuille Europese aandelen en hieraan gerelateerde vermogenstitels zoals hieronder is vermeld. Er wordt een actief beleggingsbeleid gevoerd teneinde gebruik te maken van verwachte marktontwikkelingen. In het belang van beleggers kan ACTIAM de hierna vermelde grenzen aan het beleggingsbeleid wijzigen, voor zover deze wijzigingen naar het oordeel van ACTIAM passen binnen de doelstelling van Euro Aandelenpool. 4
Vermogenstitels Euro Aandelenpool belegt in (certificaten van) aandelen van ondernemingen die beursgenoteerd zijn in een lidstaat van de Europese Unie, Zwitserland of Noorwegen. Daarnaast wordt het beleggingsuniversum samengesteld door bedrijven welke geselecteerd zijn op basis van duurzaamheidsaspecten (zie hierna onder ‘Beleggingsuniversum’). Het vermogen van Euro Aandelenpool is zoveel als mogelijk volledig belegd. Beleggingsuniversum Het beleggingsuniversum van Euro Aandelenpool wordt samengesteld duurzaamheidsonderzoek, waarvan de hoofdlijnen hieronder uiteengezet zijn.
op
basis
van
Selectie ACTIAM hanteert uitsluitingscriteria (zie hoofdstuk 8 ‘uitsluitingscriteria’) op basis waarvan bepaald wordt of een onderneming zich inlaat met controversiële activiteiten en dientengevolge niet in aanmerking komt voor selectie. Niet voldoen aan de criteria kan resulteren in uitsluiting van de onderneming. Indien geconstateerd wordt dat een vermogenstitel aangekocht is van een onderneming waarvan na beoordeling blijkt dat zij niet aan de criteria voldoet, zal de beheerder zich na constatering binnen 6 weken van de vermogenstitel ontdoen. Duurzaamheidsonderzoek Euro Aandelenpool belegt in ondernemingen die relatief gezien binnen de sector waartoe ze behoren, bovengemiddelde prestaties leveren op het gebied van duurzaam ondernemen. Hiervoor worden, naast de eerder genoemde beoordeling op criteria met betrekking tot controversiële activiteiten (zie Selectie), per bedrijfssector de duurzaamheidsprestaties gemeten van ondernemingen uit de betreffende sector. Beoordeling op duurzaamheidsprestaties geschiedt op basis van bestuurlijke criteria (kwaliteit), sociale criteria (personeel) en milieucriteria (milieu). Het gaat daarbij om het verkrijgen van een geïntegreerd oordeel over alle onderzochte duurzaamheidsaspecten. Het onderzoek naar en de beoordeling van de duurzaamheidsprestaties van de ondernemingen worden uitgevoerd door een multidisciplinair research team van ACTIAM. Na de bovenstaande selectie van de beleggingen wordt vervolgens gebruik gemaakt van fundamenteel onderzoek bestaande uit kwantitatieve analyses. Kwaliteit De invalshoek ‘Kwaliteit’ richt zich op de onderneming als economische organisatie. Strategie, management & organisatie en verantwoord bestuur (corporate governance) zijn daarbij de sleutelbegrippen. Van een goed bestuurde onderneming wordt onder meer verwacht dat zij beschikt over ondernemingsprincipes (‘business principles’) en een gedragscode (‘code of conduct’) waarin omschreven wordt wat de missie en het doel van de onderneming zijn en welke visie zij heeft op de relevante stakeholders. De diepgang en de mate van verankering in het bedrijf zijn hierbij van belang voor de oordeelsvorming. Voorts wordt onderzocht op welke wijze wordt omgegaan met de belangen van (minderheids)aandeelhouders. Verder wordt de kwaliteit van de onderneming en van het management onderzocht. Daarbij wordt onder meer de helderheid en de haal- baarheid van de strategie, de operationele kwaliteit en efficiency, de kwaliteit van de innovatie, de marktbewerking en marktpositionering, alsmede het financieringsbeleid beoordeeld. Personeel De invalshoek ‘Personeel’ wordt onderscheiden in intern en extern sociaal beleid. Intern sociaal beleid betreft de investering in het personeel van de onderneming. Human Resource Management en Health & Safety zijn hier de belangrijkste onderwerpen. Een onderneming kan via personeelsbeleid, training, opleiding en ontwikkeling en het betrekken van het personeel bij de gang van zaken van de onderneming wezenlijk bijdragen aan de versterking van haar innovatieve kracht en reputatie. Extern sociaal beleid heeft betrekking op de wijze waarop de onderneming zich manifesteert in 5
haar maatschappelijke omgeving en welke bijdrage zij daaraan levert. Een belangrijke component hiervan is het mensenrechten- en arbeidsrechtenbeleid in zogenaamde risicolanden. Voor de beoordeling leveren onder meer de United Nations Norms on Business & Human Rights belangrijke criteria. Sponsoring en ondersteuning van de lokale gemeenschap zijn aanvullende thema’s. Milieu Voor de invalshoek ‘Milieu’ onderscheiden we in navolging van de World Business Council for Sustainable Development het milieubeleid voor ‘upstream’, ‘gate-to-gate’ en ‘downstream’. Naast een beoordeling van de algemene milieustrategie en het management van milieuaspecten gaat het hier om de milieuaspecten aan de inkoopkant van de onderneming (inkoop grondstoffen, producten en diensten), milieuaspecten binnen de poort van de onderneming waar de producten en diensten tot stand komen (milieuvriendelijkheid verwerkingswijzen) en milieuaspecten bij het gebruik van de producten en diensten (afvalverwerking). Onderliggende gedachte is dat afval, emissies en vervuiling wijzen op inefficiënties in het productieproces en dus vormen van verspilling zijn, die (ook voor de klant) geen waarde toevoegen. Spreiding Ter beperking van beleggingsrisico’s worden de beleggingen gespreid over bedrijfstakken en bedrijven. De samenstelling van de bovengenoemde benchmark vormt hierbij het richtsnoer. Daarnaast geldt dat een belegging in één onderneming niet meer dan 10% van het belegde vermogen van Euro Aandelenpool kan omvatten. Daarnaast wordt gestreefd naar een tracking error van maximaal 4%. Valuta Euro Aandelenpool belegt onder meer in aan een markt in financiële instrumenten genoteerde aandelen van bedrijven in andere landen dan in landen die de euro als munteenheid voeren. Als gevolg hiervan ontstaan valutarisico’s, waaronder het risico van een waardedaling van het Engelse pond tegenover de euro. De valutarisico’s worden in principe niet afgedekt. Het innemen van actieve valutaposities die niet samenhangen met onderliggende beleggingen is niet toegestaan. Afgeleide instrumenten Euro Aandelenpool kan gebruikmaken van afgeleide instrumenten, Het gebruik van afgeleide instrumenten is beperkt tot het gebruik van aandelenfutures en, in bijzondere (markt)omstandigheden, valutatermijncontracten. Transacties in niet-beursgenoteerde afgeleide instrumenten kunnen enkel worden aangegaan met financiële instellingen waarmee een ISDAovereenkomst is gesloten. Overig De beleggingen van Euro Aandelenpool worden niet met vreemd vermogen gefinancierd. Het is niet toegestaan financiële instrumenten te verkopen die het Fonds niet bezit. Wel is het toegestaan dat gedurende korte perioden debetstanden op de geldrekeningen van Euro Aandelenpool ontstaan, bijvoorbeeld vanwege niet goed op elkaar aansluitende settlement data van beleggingstransacties. De totale debetstand van de geldrekeningen als percentage van de omvang van Euro Aandelenpool mag daarbij ten hoogste 2% bedragen. Het aangaan van uitleentransacties is niet toegestaan. ACTIAM acht de benchmark voldoende representatief als vergelijkingsmaatstaf voor de beleggingsprestaties van het Fonds. Indien dit echter naar het oordeel van ACTIAM niet meer in voldoende mate het geval is en handhaving van deze benchmark niet meer in het belang is van participanten, zal ACTIAM een andere, meer passende benchmark hanteren.
Intrinsieke waarde De netto vermogenswaarde (de “NAV” of “Net Asset Value”) van het Fonds en de NAV per participatie worden aan het einde van elke werkdag waarop de financiële instellingen en beurzen geopend zijn die betrokken zijn bij het uitvoeren van de beleggingen voor het Fonds (“Handelsdag”) vastgesteld en zijn gebaseerd op de waarde van het fondsvermogen en rekening courant tegoeden op bankrekeningen van het Fonds. De (certificaten van) aandelen waarvoor een liquide markt bestaat, worden gewaardeerd tegen de slotnoteringen van de vorige Handelsdag. Niet-verhandelde (certificaten van) aandelen worden gewaardeerd tegen de indicatieve marktwaarde aan het slot van de vorige Handelsdag.
6
Securities lending Financiële instrumenten uit het Fonds worden niet uitgeleend aan andere financiële instellingen. Wijziging van de voorwaarden Wijziging van deze voorwaarden zal slechts mogelijk zijn door een unanieme beslissing van de beheerder en de Juridisch eigenaar. ACTIAM doet onverwijld mededeling aan de participanten van wijzigingen van deze voorwaarden en van de dag waarop de wijziging van kracht zal worden. Een wijziging van de voorwaarden zal niet eerder van kracht worden dan 30 (dertig) dagen na dagtekening van de kennisgeving.
Uitgifte en inkoop van participaties Iedere participatie geeft recht op een evenredig deel in het fondsvermogen. Participanten kunnen gedeelten van participaties verkrijgen. Participaties worden berekend en afgerond op maximaal 5 (vijf) decimalen achter de komma. De participaties luiden op naam. Participatiebewijzen worden niet uitgegeven. ACTIAM houdt een participantenregister bij. Iedere Participant is verplicht ACTIAM onverwijld te informeren wanneer de gegevens van de Participant, vermeld in het Participantenregister, wijzigen. Participanten kunnen Participaties uitsluitend overdragen aan de beheerder. Het is participanten niet toegestaan participaties rechtstreeks over te dragen aan derden. De beheerder verzorgt de uitgifte of inkoop van participaties van het Fonds op verzoek van participanten, tenzij de beheerder van mening is dat het in het belang van het Fonds of de participanten is dat niet te doen. Participaties worden slechts tegen volstorting uitgegeven. De participaties zijn niet beursgenoteerd. Kosten en Vergoedingen Participanten zijn geen vergoeding verschuldigd aan ACTIAM en Juridisch eigenaar voor respectievelijk het beheer en de bewaring van het desbetreffende Fonds. De kosten van het Fonds zijn uitsluitend de kosten die samenhangen met de koop en verkoop van activa (transactiekosten) en kunnen bestaan uit belastingen, kosten van de makelaar in financiële instrumenten, spreads tussen bied- en laatprijzen, valutakosten, settlementkosten en de verandering in de marktprijs als gevolg van de transactie. De aankoopkosten maken deel uit van de verkrijgingsprijs van de desbetreffende financiële instrumenten en worden indien de waardering plaatsvindt tegen beurswaarde verwerkt in de ongerealiseerde koersresultaten. Verkoopkosten worden verantwoord in de gerealiseerde NAV.
Verslaglegging Het boekjaar van het Fonds is het kalenderjaar. Jaarlijks binnen 4 (vier) maanden na afloop van het boekjaar zal ACTIAM de jaarrekening en het jaarverslag opmaken over dat boekjaar. ACTIAM is bovendien verplicht ieder kalenderjaar binnen 9 (negen) weken na afloop van het tweede kalenderkwartaal een halfjaarverslag van het Fonds op te maken. De jaarrekening en het jaarverslag zullen ieder jaar binnen 4 (vier) maanden na het einde van de betreffende verslagperiode verschijnen. Het halfjaarverslag zal telkens binnen 9 (negen) weken na afloop van het tweede kalenderkwartaal verschijnen. Aangezien de subfondsen van SNS Beleggingsfondsen N.V. hun vermogen beleggen in het Fonds, zullen - in het kader van het vereiste inzicht op basis van het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo) de jaarcijfers van het Fonds worden opgenomen in de jaarrekening van SNS Beleggingsfondsen N.V. De winst, zoals deze blijkt uit de door ACTIAM opgemaakte jaarrekening, staat ter beschikking van de Vergadering, hetzij voor uitkering, hetzij voor reservering.
Vergadering van participanten Jaarlijks, binnen 4 (vier) maanden na afloop van een boekjaar wordt een algemene vergadering van 7
participanten gehouden Ter vergadering worden in ieder geval behandeld: a) vaststelling van het jaarverslag; b) een toelichting van de Beheerder op het jaarverslag; c) décharge van de Beheerder en de Juridisch Eigenaar;
Informatieverstrekking De vergunning van ACTIAM als beheerder op grond van artikel 2:65 Wft en een afschrift van de Voorwaarden van Beheer van het Fonds liggen ter inzage ten kantore van ACTIAM. Een kopie van de vergunning is voor een ieder kosteloos verkrijgbaar. Aan een ieder wordt op verzoek tegen ten hoogste de kostprijs verstrekt de gegevens omtrent ACTIAM, de Juridisch eigenaar en de bewaarder die ingevolge enig wettelijk voorschrift in het handelsregister moeten worden opgenomen. Informatie over het Fonds, alsmede dit Prospectus, de Voorwaarden van Beheer, het jaarverslag en het halfjaarbericht, zijn op schriftelijk verzoek kosteloos verkrijgbaar bij ACTIAM. Deze informatie is tevens beschikbaar via actiam.nl/fondsbeheer.
Fiscale status van het Fonds Omdat het Fonds voor de Nederlandse belastingwetgeving fiscaal transparant is, worden alle activa en passiva van het Fonds en alle winsten en/of verliezen van het Fonds voor belastingdoeleinden direct aan de Participanten toegerekend voor wat betreft hun pro rata aandeel in het Fonds. Derhalve zijn alle relevante belastingen, indien van toepassing, voor rekening van de Participanten in het Fonds. Het Fonds kan de dividendbelasting en buitenlandse bronbelasting die is ingehouden op dividendontvangsten niet voor zichzelf terugontvangen van de Nederlandse of buitenlandse fiscus. Dit recht komt toe aan de houders van de participaties. Mocht het Fonds op basis van het belastingverdrag met het betreffende land bronbelasting kunnen terugontvangen van de buitenlandse fiscus, dan gebeurt dit namens en ten behoeve van de houders van de participaties. Veranderingen in de wettelijke en/of fiscale status van participanten of relevante veranderingen in de lokale wetgeving en de interpretatie daarvan kan de fiscale positie van participanten aanzienlijk beïnvloeden. Participanten zijn verantwoordelijk voor hun eigen fiscale positie en worden geadviseerd hierover hun eigen belastingadviseur te consulteren.
Risicofactoren en risicomanagement Algemeen De belangrijkste financiële risico’s van het Fonds komen voort uit het beheer van beleggingsportefeuilles. Het Fonds belegt in een samenstelling van financiële instrumenten met daarbij behorende risico’s, voortvloeiend uit het voor het Fonds geldende beleggingsbeleid. Aan beleggen in het Fonds zijn (financiële) risico’s verbonden. Om de betreffende risico’s die het Fonds loopt te beheersen, hanteert en onderhoudt ACTIAM systemen, procedures, rapportages en controles, risicoprofielen en beleggingsrestricties. In de volgende paragraaf ‘Risicomanagement’ is beschreven op welke wijze de voornoemde beheersing is georganiseerd. Hierna worden risicofactoren vermeld die voor beleggers in het Fonds van betekenis en relevant zijn in het licht van de gevolgen en de waarschijnlijkheid ervan. Dit houdt tevens in dat niet alle mogelijke risicofactoren zijn vermeld. De risicofactoren, die voor het Fonds van betekenis en relevant zijn (het risicoprofiel), zijn vermeld in de beschrijving van het beleggingsbeleid. Door deze risicofactoren kan de waarde van de beleggingen van het Fonds zowel stijgen als dalen en kunnen beleggers als gevolg hiervan een gedeelte van, of hun inleg geheel verliezen. Dit risico is het gevolg van waardefluctuaties van de beleggingen en/of van de directe opbrengsten van de beleggingen (voornamelijk dividenden, interest) en/of investeringskeuzes die een ander resultaat opleveren dan aanvankelijk werd verwacht. De waarde van de beleggingen fluctueert met koerswijzigingen van de financiële instrumenten waarin wordt belegd. Alle financiële instrumenten staan bloot aan het risico van koerswijzigingen. Koerswijzigingen kunnen het gevolg zijn van 8
algemene risicofactoren (marktrisico’s) en van specifieke risicofactoren die alleen gelden voor een individuele belegging (specifieke risico’s).De gevolgen van marktrisico’s zijn in veel gevallen van grotere invloed op de waardeontwikkeling van gespreide beleggingsportefeuilles dan de gevolgen van specifieke risico’s. Het rendement van de belegging over de periode van aankoopmoment tot verkoopmoment staat niet op een eerder moment dan het verkoopmoment vast, noch wordt het op enigerlei wijze door ACTIAM gegarandeerd. Voorts staat niet op enigerlei wijze vast, noch wordt op enigerlei wijze door ACTIAM gegarandeerd, dat de beleggingsdoelstelling van het Fonds zal worden bereikt. De waardefluctuaties van de financiële instrumenten waarin is belegd, kunnen in positieve en negatieve zin afwijken van die opgenomen in de vergelijkingsmaatstaf van het Fonds (relatief rendementsrisico). Ingeval sprake is van een negatieve afwijking bestaat het risico dat de doelstelling van het Fonds niet wordt gerealiseerd. Teneinde dit risico te beheersen hanteert ACTIAM prestatienormen en beleggingsrestricties ten opzichte van deze vergelijkingsmaatstaf. Bij aandelenbeleggingen worden restricties met betrekking tot de mate van afwijking van de samenstelling van de portefeuille ten opzichte van de vergelijkingsmaatstaf (tracking error restricties) toegepast. Risicomanagement Het risicomanagement van ACTIAM is gebaseerd op het ‘three lines of defense model’. Dit houdt in dat er drie verdedigingslinies te onderscheiden zijn. In dit model hebben verscheidene organisatieonderdelen eigen taken en verantwoordelijkheden. De betreffende drie verdedigingslinies ondersteunen elkaar en versterken elkaar: De eerste lijn is de lijnorganisatie. De eerste lijn is verantwoordelijk voor de uitvoerende beheertaken en in die zin verantwoordelijk voor het risico en de besturing van het risico. De tweede lijn wordt gevormd door stafafdelingen binnen ACTIAM of REAAL N.V. Deze stafdelingen hebben de verantwoordelijkheid te toetsen of de invulling van de interne beheersing door het management voldoet aan beleidsuitgangspunten van ACTIAM en REAAL N.V. en zij adviseren de directie van ACTIAM op het gebied van interne beheersing. Stafafdelingen of -functies die binnen deze tweede lijn vallen zijn onder andere de afdelingen Risk Management en Compliance. De afdeling Risk Management van ACTIAM is onafhankelijk van de eerste lijn. De afdeling rapporteert periodiek aan het risicomanagementcomité van ACTIAM. De risicofunctie ondersteunt en houdt proactief toezicht op de effectiviteit van het risicomanagement. Binnen Risk Management ACTIAM worden een aantal verantwoordelijkheidsgebieden onderscheiden: • Portefeuille Compliance • Operational Risk Management • Financial Risk Management Audit vormt de derde lijn in de verantwoordelijkheid voor de interne beheersing binnen ACTIAM. Audit toetst, volkomen onafhankelijk van het management van ACTIAM, de interne beheersing vanuit haar verantwoordelijkheid richting de Raad van Bestuur en het Audit Committee van REAAL N.V. De structuur en organisatie van risicomanagement zijn ingericht conform de geldende wet- en regelgeving. In het jaarverslag van het Fonds wordt verslag uitgebracht over risicomanagement met betrekking tot het voorgaande boekjaar. Het jaarverslag is beschikbaar op actiam.nl/fondsbeheer.
Risicofactoren Marktrisico Aandelen Marktrisico’s voor beleggingen in aandelen worden beïnvloed door een veelheid van factoren, waaronder de vooruitzichten met betrekking tot de economische groei, het inflatietempo, de prijsontwikkeling op de goederenmarkten en valutamarkten. Hoe groter de fluctuatie in de ontwikkeling van deze factoren, des te groter het marktrisico is. Naarmate de spreiding over regio’s en sectoren afneemt, neemt het marktrisico toe. Voorts is de mate van ontwikkeling van het land waarop het beleggingsbeleid is gericht van belang 9
voor de omvang van het marktrisico. In zogenoemde opkomende landen met een minder stabiele regering en minder ontwikkelde markten in financiële instrumenten is het marktrisico groter dan het geval is in meer ontwikkelde landen. Ter beperking van dit marktrisico vindt, op basis van kwalitatieve en kwantitatieve analyses, een zorgvuldige selectie en spreiding plaats van beleggingen van het Fonds, aangezien beleggen in verschillende regio’s of sectoren en beleggen in verschillende beleggingscategorieën een groot deel van het marktrisico behoort op te vangen. De benchmark van het Fonds is evenwel het uitgangspunt van de betreffende spreiding en selectie. Dit beleid garandeert echter niet dat een belegging in een Fonds een positieve resultaat oplevert.
Marktrisico Vastgoed De marktrisico’s voor vastgoed hebben onder meer betrekking op de ontwikkeling van de economische groei in het algemeen (bepalend voor de vraag naar bijvoorbeeld kantoren en winkels), de ontwikkeling van het inflatietempo en de renteontwikkeling. Versnelling van de economische groei is vaak positief voor de waardeontwikkeling van vastgoed. Stijgende rente met als gevolg hogere financieringskosten is een negatieve factor. Toename van de inflatie is een negatieve factor als gevolg van een stijging van de exploitatiekosten van vastgoed en een waarde drukkende factor. Dit risico wordt gedeeltelijk gemitigeerd door te beleggen in vastgoedobjecten, waarvan de huur is geïndexeerd op basis van de inflatieontwikkeling. Binnen de vastgoedsector zijn er verschillende deelmarkten te onderkennen, waaronder kantoren, woningen, winkels en bedrijfsmatig onroerend goed. Elke subcategorie heeft een eigen risicoprofiel. Spreiding over categorieën zorgt voor demping van marktrisico’s. Bij beleggingen in aan een markt in financiële instrumenten genoteerde vastgoedondernemingen is tevens sprake van risico’s verbonden aan de vastgoedonderneming naast die verbonden aan de vastgoedbeleggingen van die onderneming. Hieronder is onder meer begrepen het risico verbonden aan de wijze van financiering van de activa van de onderneming. Naarmate bij de financiering meer gebruik wordt gemaakt van vreemd vermogen (‘leverage’) zal het risico toenemen dat bij daling van de waarde van het vastgoed het eigen vermogen van de onderneming meer dan evenredig negatief wordt beïnvloed. In de bepaling in hoeverre een vastgoedonderneming in aanmerking komt voor selectie is de mate van leverage die de betreffende onderneming hanteert een van de factoren die een rol speelt. Valutarisico De waarde van beleggingen in aandelen wordt beïnvloed door de ontwikkelingen van de valutakoersen waarin de betreffende beleggingen luiden, voor zover beleggingen worden gedaan in een andere muntsoort dan de euro. Het risico bestaat immers dat de koers van de desbetreffende valuta daalt ten opzichte van de euro. De waarde van een valuta kan zodanig dalen ten opzichte van de euro dat een positief beleggingsresultaat (meer dan) teniet wordt gedaan of een negatief beleggingsresultaat verder verslechtert. Specifieke risico’s Specifieke risico’s hebben betrekking op de risico’s dat de ontwikkeling van de koers of waardering van een geselecteerde individuele belegging in negatieve zin afwijkt van hetgeen ten tijde van de aankoop van de belegging is ingeschat. Dit risico houdt verband met de mate van effectiviteit van effectenresearch, de daarop gebaseerde analyses en met het tijdig nemen en uitvoeren van beleggingsbeslissingen. De aanpak van het proces van selectie van beleggingen is beschreven in de beschrijving van het beleggingsbeleid van het Fonds. De specifieke risico’s nemen toe naarmate de beleggingen minder zijn gespreid. Ter beperking van dit risico geldt voor het Fonds spreidingsmaatstaven. De afdeling Risk Management van ACTIAM monitort de feitelijke uitvoering van het beleggingsbeleid door de naleving van deze maatstaven te controleren.
Kredietrisico Tegenpartijrisico Een uitgevende instelling of een andere tegenpartij kan in gebreke blijven. Bij aan- en 10
verkooptransacties met betrekking tot financiële instrumenten zullen over het algemeen slechts kortlopende vorderingen ontstaan waardoor het risico in het algemeen laag is, aangezien levering plaatsvindt tegen (vrijwel) gelijktijdige ontvangst van de tegenprestatie. Voorts is er tegenpartijrisico bij valutatermijntransacties. Deze risico’s worden beperkt door selectie van tegenpartijen met voldoende kredietwaardigheid. Risico bij afwikkeling van transacties in financiële instrumenten Het risico bij afwikkeling van transacties in financiële instrumenten betreft het risico dat een afwikkeling via een betalingssysteem niet plaatsvindt zoals verwacht, omdat de betaling of levering van de verkochte respectievelijk gekochte financiële instrumenten door een tegenpartij niet of niet op tijd of zoals verwacht plaatsvindt (‘settlement risk’). Alle transacties in financiële instrumenten van vermogensbeheerders worden uitsluitend na constatering van voldoende omvang en de juistheid van de tegenwaarde afgewikkeld. Levering van financiële instrumenten vindt uitsluitend plaats tegelijk met de ontvangst van de opbrengst (‘levering tegen betaling’). Betaling van gekochte financiële instrumenten vindt uitsluitend plaats tegelijk met ontvangst van de gekochte financiële instrumenten. Hefboomfinanciering Het beleggingsbeleid van het Fonds is er op gericht dat er geen negatieve waarde van de beleggingsportefeuille kan ontstaan. Risico’s kunnen toenemen wanneer gebruik wordt gemaakt van (geschreven) optieposities, Het beleggingsbeleid staat het schrijven van opties echter niet toe, tenzij het call opties betreft die zijn gedekt door onderliggende financiële instrumenten. Het beleggingsbeleid van het Fonds sluit het beleggen met geleend geld uit. Het verkopen van financiële instrumenten die het Fonds niet bezit, het zogenaamde ‘short selling’, is evenmin toegestaan. Door dit beleid is er in beginsel geen risico dat een negatief eigen vermogen ontstaat in het Fonds. Liquiditeitsrisico Onder liquiditeit van een belegging kan worden verstaan de verhandelbaarheid op een redelijk stabiel prijsniveau. Het liquiditeitsrisico is dan het risico dat een belegging verkocht dient te worden met onaanvaardbare kosten of verliezen om aan financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Het kan voorkomen dat een ten behoeve van het Fonds ingenomen positie niet tijdig tegen een redelijke prijs kan worden verkocht vanwege gebrek aan liquiditeit in de markt in het kader van vraag en aanbod. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij aandelen van kleine bedrijven of nietbeursgenoteerde bedrijven. Bij een gedwongen verkoop kan dit tot een lage opbrengst leiden. De mate van verhandelbaarheid van de participaties van het Fonds hangt voornamelijk samen met de mate van verhandelbaarheid van de financiële instrumenten waarin het Fonds belegt. Het Fonds belegt hoofdzakelijk in financiële instrumenten die aan een officiële gereglementeerde markt in financiële instrumenten zijn genoteerd, merendeels in zogenoemde ontwikkelde landen. In het algemeen is dan ook sprake van een zodanige verhandelbaarheid van financiële instrumenten dat aan- en verkopen van financiële instrumenten tijdig kunnen worden uitgevoerd. De mate van verhandelbaarheid van de financiële instrumenten waarin wordt belegd, hangt onder meer samen met de transactievolumes op de markt in financiële instrumenten. Deze neemt toe naarmate deze volumes groter zijn. De verhandelbaarheid is van invloed op de hoogte van de feitelijke aankoop- en verkoopkoersen. Ter beperking van de verhandelbaarheidsrisico’s wordt in het algemeen belegd in goed verhandelbare, aan een markt in financiële instrumenten genoteerde financiële instrumenten. Ook bij een onverwachts grote uitstroom van gelden van aandeelhouders is over het algemeen sprake van een zodanige verhandelbaarheid van financiële instrumenten dat verkopen van onderliggende financiële instrumenten tijdig kunnen worden uitgevoerd opdat voldoende financiële middelen vrij gemaakt kunnen worden om te voldoen aan de verplichting om participaties van het Fonds in te kopen. De beschikbare financiële middelen van het Fonds worden gemonitord en in lijn gehouden met de benodigde financiële middelen in een scenario van onverwachts grote uitstroom. Op deze manier wordt het risico dat beleggingen moeten worden verkocht met onaanvaardbare kosten of verliezen verkleind. Onder bijzondere omstandigheden zal het Fonds voor korte of langere tijd geen participaties kunnen 11
uitgeven of inkopen. Oorzaken hiervan kunnen onder meer zijn het disfunctioneren van één of meer markten in financiële instrumenten, waaraan de beleggingen van het Fonds zijn genoteerd. Inflatierisico Het algemene risico van inflatie houdt in dat de beleggingsopbrengsten worden aangetast door waardevermindering van de munteenheid via inflatie. Ingeval van inflatie zijn de nominale beleggingsopbrengsten van beleggingen in vastrentende waarden hoger dan de beleggingsopbrengsten na aftrek van het effect van inflatie, de zogenoemde reële beleggingsopbrengsten. In de koers van vastrentende waardepapieren is in beginsel met een verwachte ontwikkeling van het inflatietempo rekening gehouden. Het inflatierisico bij beleggingen in vastrentende waarden houdt dan in dat desbetreffende beleggingsopbrengsten onvoldoende zijn voor compensatie van de werkelijke inflatie. Concentratierisico Het Fonds kan zijn beleggingen concentreren in ondernemingen die opereren in hetzelfde land, dezelfde regio, sector of in dezelfde markt of concentreren in een bepaalde onderneming. Het concentratierisico houdt dan in dat bepaalde gebeurtenissen die deze onderneming(en) raken van grotere invloed zijn op de waarde van de beleggingsportefeuille van het Fonds dan indien de mate van concentratie geringer is. De oorzaak van concentratie van de portefeuille kan het gevolg zijn van het gevoerde beleggingsbeleid. Voorts kan een concentratierisico zijn veroorzaakt door de omvang en samenstelling van het voor belegging beschikbare beleggingsuniversum. Een kleiner beleggingsuniversum leidt tot geringere spreidingsmogelijkheden dan een groter universum is een faillissement van de tegenpartij. Operationele risico’s Het operationeel risico kan ontstaan door inadequate of falende interne processen of systemen, door ontoereikend, nadelig of frauduleus gedag, of door externe gebeurtenissen. Ook dient rekening te worden gehouden met het gegeven dat financiële- en fiscale wet- en regelgeving aan verandering onderhevig is. Het operationeel risico wordt ondervangen door gedragscodes, functiescheiding, een goed beschreven administratieve organisatie (AOIC), en toezicht op de naleving en de werking van de afgesproken procedures. De afdeling Compliance en de afdeling Audit toetsen, volkomen onafhankelijk van het management van ACTIAM, de interne beheersing. Bewaargevingsrisico De activa van het Fonds worden bewaard door Kas Bank. In beginsel bestaat het risico van verlies van in bewaring gegeven activa als gevolg van insolvabiliteit, nalatigheid of frauduleuze handelingen van de bewaarnemer of van een onderbewaarnemer. Ter beperking van dit risico heeft de bewaarnemer interne controlemaatregelen getroffen.
12
Fiscale Risico’s Wijzigingsrisico Belastingregimes Het wijzigingsrisico met betrekking tot belastingregimes houdt op hoofdlijnen in dat een overheid de belastingwetgeving in ongunstige zin voor het Fonds verandert, waardoor de waarde van de beleggingsportefeuille en/of de waarde van het eigen vermogen van het Fonds op één of andere wijze negatief worden beïnvloed. Het is niet uitgesloten dat de wet of wetsinterpretatie verandert al dan niet met terugwerkende kracht. Het is daardoor mogelijk dat additionele belastingen verschuldigd worden, inclusief eventuele bronheffingen met betrekking tot betaalbaar gestelde dividenden of rente, die niet voorzienbaar waren ten tijde van het uitbrengen van het Prospectus of ten tijde van aankoop, waardering of verkoop. Dit risico neemt toe naarmate meer wordt belegd in landen met minder stabiele regeringen en democratische procedures bij de totstandkoming van (belasting)wetgeving. Het Fonds belegt overwegend in landen waar deze minder gunstige externe factoren niet van toepassing zijn. Niettemin geldt het wijzigingsrisico belastingregimes met betrekking tot alle beleggingen in alle landen.
Belangenconflicten Op grond van wet- en regelgeving zijn financiële ondernemingen verplicht te beschikken over adequate procedures en maatregelen ter voorkoming van en omgang met belangenconflicten. Door de uitvoering van de bedrijfsactiviteiten van ACTIAM kunnen belangenconflicten ontstaan. Deze belangenconflicten kunnen ontstaan tussen, maar zijn niet beperkt tot, de belangen van ACTIAM enerzijds en de fondsen die zij beheert, de beleggers in die fondsen en overige klanten van ACTIAM anderzijds. Daarnaast kunnen zich ook onderling belangenconflicten voordoen, • • •
tussen de fondsen die ACTIAM beheert onderling, tussen fondsen die ACTIAM beheert en klanten van ACTIAM, en tussen klanten van ACTIAM onderling.
ACTIAM heeft passende en effectieve maatregelen getroffen ter voorkoming en beheersing van (mogelijke) belangenconflicten. ACTIAM houdt via een register de gegevens bij die betrekking hebben op de soorten door of namens ACTIAM verrichte werkzaamheden waarbij een belangenconflict is ontstaan of kan ontstaan dat een wezenlijk risico met zich brengt dat de belangen van een of meer fondsen of van de beleggers daarin worden geschaad. Indien de maatregelen die ACTIAM heeft getroffen om belangenconflicten te beheersen bij een specifiek belangenconflict niet volstaan om met redelijke zekerheid te kunnen aannemen dat het risico dat de belangen van beleggers worden geschaad zal worden voorkomen, zal ACTIAM beleggers in duidelijke bewoordingen op de hoogte brengen van de algemene aard of de oorzaken van dit belangenconflict.
13
