PROMIS Een integraal systeem voor het efficiënt meten van zelfgerapporteerde uitkomsten in onderzoek en zorg
Dr. Leo D. Roorda Dutch-Flemish PROMIS group Reade Amsterdam
Het PROMIS meetsysteem PROMIS Patient Reported Outcomes Measurement Information System Initiatief 6 US onderzoekscentra en de National Institute of Health (NIH) Doel Ontwikkelen valide en betrouwbaar meetsysteem voor volwassenen en kinderen om gezondheidsuitkomsten en welzijn op zeer efficiënte wijze te meten www.nihpromis.org
PROMIS innovatie Inhoud Eén gestandaardiseerd meetsysteem Methodologie Betere meeteigenschappen en grotere klantvriendelijker door gebruik van kwalitatief onderzoek en moderne psychometrische methoden
PROMIS domain framework
Ontwikkeling domain framework Literatuur review 79 focus groepen met patiënten met verschillende ziekten Identificeren relevante gemeenschappelijke domains of concepten
Voor elk concept items geselecteerd of geformuleerd Gebaseerd op bestaande vragenlijsten Standaardisatie formulering of nieuw Testen
PROMIS domain framework
Social roles - voorbeeld
6
PROMIS domain framework
PROMIS meetsysteem 1.
PROMIS bestaat uit een item banken Item bank = bak vragen (items) Items meten hetzelfde concept (unidimensioneel) Concepten zijn generiek d.w.z. toepasbaar in alle (patiënten) populaties
2.
Alle items zijn gecalibreerd op dezelfde schaal met behulp van Item Response Theorie (IRT) methoden
Meten concepten Voorbeeld Beperkingen Angst Abstract begrip Niet direct observeerbaar
Meettheorieën Relatie Niet observeerbare abstracte begrip Wel observeerbare antwoorden (responsen) op vragen (items) Item Response Theorie (IRT) Toenemend populair
Kans instemmend antwoord (“JA”)
Voorbeeld | Beperkingen
nee
ja
TRAPLOPEN
Jan
Beperkingen Maria
nee
ja
ZITTEN
Piet
Partial credit model
Geen
Gering
Matig
TRAPLOPEN
Veel
Erg veel
Partial credit model
Item bank | Beperkingen
Zware Trap op + activiteiten handen Zware huish. werk
Trap af + handen
Trap op
Traplopen
Gazit/opsta toilet
Winkelen
Opstaan stoel In/uit auto
Lopen 1km
Opstaan bed
Trap af Zitten/ liggen
Beperkingen in functioneren
Lichte huish. werk
Sokken aan
Staan
Zitten Sokken uit
CAT | Beperkingen
Trap op
Winkelen
Opstaan stoel Opstaan bed
Jan
CAT | Angst
Zenuwachtig
Paniekaanvallen
Bang Plots schrikken
Jan
PROMIS item bank - voorbeeld
Nel
Eva
24
77
PROMIS toepassingen 1.
Vragenlijst Alle items
2.
Short form
De beste items 4, 6 of 8 items per concept Veel gebruikt in onderzoek Veel vertalingen
3.
Profile
4.
Computerized Adaptive Test (CAT) Meest informatieve items
PROMIS standaardisatie 1. 2.
Personen gescoord t.o.v. de algemene bevolking T-scores: gemiddelde algemene bevolking = 50 (SD 10)
PROMIS toepassingen
PROMIS voordelen 1.
2.
Goede content validiteit Content zorgvuldig ontwikkeld Meeste belangrijke concepten geïncludeerd Betere betrouwbaarheid en responsiviteit Minder patiënten voor onderzoek
PROMIS betrouwbaarheid - voorbeeld
22
PROMIS voordelen 1.
2. 3. 4.
Goede content validiteit Content zorgvuldig ontwikkeld Meeste belangrijke concepten geïncludeerd Betere betrouwbaarheid en responsiviteit Minder patiënten voor onderzoek Betere interpretatie T-scores PROMIS score kunnen getransformeerd worden naar score op bestaande meetinstrumenten (cross-walking)
PROMIS cross-walking - voorbeeld
PROMIS voordelen 1.
2. 3. 4. 5.
Goede content validiteit Content zorgvuldig ontwikkeld Meeste belangrijke concepten geïncludeerd Betere betrouwbaarheid en responsiviteit Minder patiënten voor onderzoek Betere interpretatie T-scores PROMIS score kunnen getransformeerd worden naar score op bestaande meetinstrumenten (cross-walking) Flexibel Nieuw items en banken kunnen worden toegevoegd Ziektespecifieke toepassingen mogelijk
PROMIS nadelen 1.
Niet-ziekte specifiek
2.
Ontwikkeld in Amerika
3.
CATs nog niet makkelijk te implementeren
PROMIS in Nederland en Vlaanderen www.dutchflemishpromis.nl
Dutch-Flemish PROMIS group
Dr. Caroline Terwee, VU Medisch Centrum, Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek Dr. Leo D. Roorda, Reade, Centrum voor Revalidatie en Reumatologie Dr. N. Smits, VU, Afdeling Klinische psychologie Prof.dr.ir. Riekie de Vet, VU Medisch Centrum, Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek Prof.dr. Joost Dekker, VU Medisch Centrum, Afdeling Revalidatiegeneeskunde en Afdeling Psychiatrie Prof.dr. René Westhovens, Katholieke Universiteit Leuven, Afdeling Reumatologie Jaap van Leeuwen, CEO Leones Group bv Dave Cella, Northwestern University Feinberg School of Medicine, Department of Medical Social Sciences, Chicago, US Prof.dr. Maarten Boers, VU Medisch Centrum, Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek
Dutch-Flemish pediatric PROMIS group
Prof.dr. Martha Grootenhuis, AMC, Universiteit van Amsterdam, Afdeling Kindergeneeskunde Dr. Lotte Haverman, AMC, Universiteit van Amsterdam, Afdeling Kindergeneeskunde, Emma Kinderziekenhuis Prof.dr. Hein Raat, Erasmus MC, Maatschappelijke GezondheidsZorg Dr. Eline van Dulmer-den Broeder, VU Medisch Centrum, Afdeling Kindergeneeskunde Dr. Marion van Rossum, AMC, Universiteit van Amsterdam, Afdeling Kinder Immunologie en Reumatologie Prof.dr. Karel Hoppenbrouwers, Katholieke Universiteit Leuven, Afdeling Jeugdgezondheidszorg Dr. Leo D. Roorda, Reade, Centrum voor Revalidatie en Reumatologie Dr. Caroline Terwee, VU Medisch Centrum, Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek
Nederlands-Vlaamse vertaling
Translation
Testing
26 item banken (17 volwassenen, 9 kinderen) 4 forward translations (2 NL, 2 BE) 1 reconciled version 2 back translations 3 independent reviews (2 NL, 1 BE) Preliminary translation
Pilot testing in ≥ 75 people from the Dutch and Flemish general population Final translation 9 item banks (16 items) have a separate Dutch and Flemish version
Dutch-Flemish PROMIS Item banken Volwassenen
# items
Boosheid Angst Depressie Vermoeidheid Reacties op pijn Belemmeringen door pijn Lichamelijk functioneren Slaap stoornissen Problemen door slaapstoornissen Vermogen aandeel te hebben in sociale rollen en activiteiten Tevredenheid met sociale rollen en activiteiten Gezelschap Emotionele steun Steun bij het verkrijgen en begrijpen van informatie Praktische steun Sociale isolatie Global
22 29 28 95 39 40 121 27 16 35
Total
44 6 16 10 11 14 10 563
Kinderen
# items
Boosheid Angst Asthma Depressieve klachten Vermoeidheid Lichamelijk functionerenMobiliteit Lichamelijk functionerenbovenste Extremiteit Belemmeringen door pijn Relaties met peers
5 13 17 13 23 23 29
Total
13 15 151
Dutch-Flemish PROMIS Validatie na vertaling 1.
Short forms beschikbaar na kwalitatief goede vertaling
2.
Item banken en CATs beschikbaar na kwalitatief goede vertaling en ook validatiestudie Calibratie IRT model Differential Item Functioning (DIF) between language groups US versus Dutch-Flemish
Dutch-Flemish PROMIS Validatiestudies Meer dan 10 validatiestudie in Nederland Voorbeelden Reactie op en belemmering door pijn bij chronische pijnpatiënten Lichamelijk functioneren bij artrose en fysiotherapiepatiënten Slaap bij volwassenen Pijn en vermoeidheid bij patiënten met reumatoïde artritis Angst en depressie bij psychiatriepatiënten Participatie bij revalidatiepatiënten
Dutch-Flemish PROMIS Implementatie Toepassing bij > 25 NL studies PROMIS-28 vervangt SF-36 in Lifelines bij 135.000 volwassenen en 35.000 kinderen CAT lichamelijk functioneren wordt i.s.m. KNGF geïmplementeerd worden in fysiotherapie praktijken CATs angst en depressie worden i.s.m. St. Benchmark GGZ geïmplementeerd in de GGZ CATs pijn word geïmplementeerd in Reade PROMIS kinderen wordt i.s.m. AMC geïmplementeerd in KLIK = meetsysteem voor kwaliteit van leven bij kinderen
34
Dutch-Flemish PROMIS Implementatie CATs BIG ISSUE Veel gebruikers >35 CATs Nodig Kennis CAT software Studie- en meetinstrument beheersysteem Website of koppeling Funding Mee bezig Dutch-Flemish Assessment Center Sustainable business model
35
Dutch-Flemish PROMIS Contact www.dutchflemishpromis.nl
[email protected] [email protected]
36
