PROJECTPLAN WMO GOOI EN VECHTSTREEK
PROJECTPLAN VAN DE PORTEFEUILLEHOUDERS WMO VAN DE GEMEENTEN:
Blaricum Bussum Hilversum Huizen Laren Muiden Naarden Weesp Wijdemeren
Opstellers I. Meuwese (projectleider) WWZ regisseur Gooi en Vechtstreek H. Uneken WWZ adviseur Gooi en Vechtstreek Opdrachtgever Portefeuillehoudersoverleg Wmo Gooi en Vechtstreek 22 maart 2011, versie 1.4
INLEIDING In dit document werken wij het projectplan Wmo Gooi en Vechtstreek 2011-2015 uit. Met dit projectplan geven negen gemeenten uitwerking aan de regionale samenwerking in de regio Gooi en Vechtstreek in het jaar 2011. In dit projectplan zijn de volgende regionale projecten opgenomen: Project 1 Wmo visie Gooi en Vechtstreek 2012-2015 Project 2 Wmo Uitvoeringsprogramma Gooi en Vechtstreek 2012-2015 Project 3 Vraaggestuurd werken in de praktijk Project 4 Maatschappelijke zorg Project 5 Wmo inkoopfunctie Project 6 Wmo monitor Project 7 Regionaal ondersteuningsnetwerk Project 8 Regionale (beleids)organisatie Wmo Het projectplan bestaat twee delen: Deel 1 Projectbeschrijving Deel 2 Projectorganisatie Het projectplan heeft twee bijlagen: Bijlage 1 Uitvoeringsplan Wmo Gooi en Vechtstreek Bijlage 2 Taakstellingen
2
DEEL 1
PROJECTBESCHRIJVING
AANLEIDING De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) bestaat nu vier jaar. Voor veel mensen is de overgang van het oude ‘regime’ uit 2006 naar het nieuwe Wmo ‘regime’ in 2007 en volgende jaren goed en zonder al te grote wijzigingen verlopen. Dat wat met de Wmo wordt beoogd vergt een omslag in het denken en handelen van burgers, organisaties en overheden. Deze omslag moeten gemeenten – onder druk van de omvangrijke uitdagingen waarvoor zij staan – de komende beleidsperiode in de praktijk realiseren. Uitdaging 1: vergrijzing In de periode 2010 - 2020 neemt het aantal thuiswonende ouderen met beperkingen in de regio Gooi en Vechtstreek toe met 15,5% (TNO, 2010). Bij ongewijzigd beleid stijgen de gemeentelijke uitgaven voor de maatschappelijke ondersteuning met vergelijkbare percentages. Figuur 1 Ontwikkeling van de zorgvraag per gemeente als gevolg van de vergrijzing (TNO, 2010) 2010
2015
2020
2500
2000
1500 1000
500
0 Blaricum (+43%)
Bussum (-3%)
Hilversum (+5%)
Huizen (+27%)
Laren (+17%)
Muiden (+74%)
Naarden (+15%)
Weesp (+13%)
Wijdemeren (+41%)
Uitdaging 2 bezuinigingen Wmo Het kabinet is niet voornemens de bezuiniging van € 200 miljoen op de integratie-uitkering huishoudelijke hulp terug te draaien. Dit betekent dat de regio Gooi en Vechtstreek in 2011 wordt geconfronteerd met een geschatte bezuiniging van € 4,8 miljoen op het budget van 2010 (-19%). De herverdeling van de doeluitkering maatschappelijke zorg1 pakt eveneens nadelig uit voor de regio; de doeluitkering van afgerond € 2,9 miljoen zal met ingang van 2010 – fasegewijs – met rond € 1 miljoen worden gekort in 2014 (-33%). Naast deze bezuinigingen op de Wmo budgetten hebben de gemeenten ook nog te maken met de bezuinigingen van het Rijk op het gemeentefonds. De precieze omvang van deze bezuinigingen is nog niet inzichtelijk. Wel is duidelijk dat deze bezuinigingen ook van invloed zijn op de hoogte van de (subsidie)budgetten voor verscheidene Wmo voorzieningen (p.m. -10%). Uitdaging 3 decentralisatie Rijkstaken De functie begeleiding wordt naar verwachting per 1 januari 2013 vanuit de AWBZ overgeheveld naar de gemeenten. Als gevolg van deze overheveling zal de samenstelling van 'de Wmo doelgroep' ingrijpend wijzigen (figuur 2). Tevens moet de decentralisatie een besparing van ongeveer 5% (inclusief uitvoeringkosten) opleveren. 1
Maatschappelijke opvang, OGGZ en verslavingszorg.
3
Figuur 2 Aantal cliënten met extramurale begeleiding op 1 januari 2011 (CIZ, 2011)2 Cliëntgroep
Nederland
Relatief
Gooi en Vechtstreek prognose klanten
Somatiek van 0-64 jaar
10557
5,97%
165
Somatiek van 65-74 jaar
7013
3,97%
110
Somatiek van 75 jaar en ouder
20449
11,57%
320
Psychogeriatrische problematiek
13587
7,68%
213
Kinderen met een psychiatrische stoornis
807
0,46%
13
Mensen met een psychiatrische stoornis
55505
31,39%
869
Kinderen met een verstandelijke handicap
20043
11,34%
314
Mensen met een verstandelijke handicap
29920
16,92%
469
Mensen met een zintuiglijke handicap
4672
2,64%
73
Mensen met een lichamelijke handicap
14227
8,05%
223
Onbekend
21
0,01%
0
Totaal
176.801
100%
2768
Gooi en Vechtstreek prognose budget
€ 45.801.165
Uitdaging 4 Lokale capaciteit Gemeenten onderschrijven de lijn dat ondersteuning dichtbij mensen wordt georganiseerd en zijn in onze ogen in staat om op maat een pakket van oplossingen aan te bieden en relaties te leggen met andere vormen van ondersteuning. Tegelijk merken gemeenten dat de complexiteit van (aanpalende) wetgeving regelmatig de lokale ambtelijke en professionele capaciteit overstijgt. Gemeenten moeten daarom op zoek naar slimme verbindingen, zodat zij de maatschappelijke ondersteuning zo duurzaam mogelijk kunnen organiseren. REGIONALE SAMENWERKING De doelstellingen van de Wmo zijn de komende jaren alleen te bereiken als gemeenten voldoende ruimte krijgen om samen te werken met elkaar, hun inwoners en aanbieders van ondersteuning en als ze voldoende ruimte krijgen om de (nieuwe) taken en verantwoordelijkheden op een wijze uit te voeren die uitgaat van compensatie. De gemeenten in de regio Gooi en Vechtstreek hebben afgesproken om op de prestatievelden 1, 3 t/m 9 intensief te gaan samenwerken en zijn gestart met de ontwikkeling van een regionale aanpak Wmo 2012-2015. Het Gewest Gooi & Vechtstreek ondersteunt de bestuurlijke en ambtelijke samenwerking. Onderstaand is het bestuurlijk proces naar regionale samenwerking in de regio Gooi en Vechtstreek weergegeven. 8 juli 2010 Op basis van de notitie ‘overheveling AWBZ-taken naar de gemeenten’ spreken de portefeuillehouders WWZ af dat er een notitie ‘herijking ondersteuningsnetwerk’ dient te komen. Enerzijds voor een betere koppeling met de uitgangspunten van de Wmo, anderzijds om de aangekondigde rijksbezuinigingen inhoudelijk voor te bereiden.
2
Prognose gemaakt aan de hand van de integratie-uitkering huishoudelijke hulp.
4
23 September 2010 De notitie ‘herijking ondersteuningsnetwerk’ is een eerste schets van de wijze waarop gemeenten naar de toekomstige Wmo uitvoeringspraktijk kijken. De hoofdlijnen zijn: vraagsturing als centraal principe, anders inrichten van de informatie & adviesfunctie, keuzes maken t.a.v. preventie, geen belangenbehartiging subsidiëren en het versterken van de Wmo loketten. 11 oktober 2010 Op 11 oktober 2010 sprak de stuurgroep ‘herijking ondersteuningsnetwerk’ (Janny Bakker, Eric van der Want en Hette Zijlstra) met de directie van Versa Welzijn. De stuurgroep gaf in dit overleg aan dat de gemeenten in de toekomst voor andere principes ten aanzien van de organisatie van het ondersteuningsnetwerk kiezen. Tijdens het overleg is met elkaar vastgesteld dat bezuinigingen onvermijdelijk zijn: alle gemeenten hebben vanaf 2012 structureel minder geld te verdelen. 11 november 2010 Overleg tussen gedeputeerde Meerhof en alle wethouders Wmo uit de regio Gooi en Vechtstreek. In het overleg is gesproken over de wijze waarop de provincie de regio Gooi en Vechtstreek zou kunnen ondersteunen in het kader van de regionale samenwerking op het terrein van de Wmo en beleidsontwikkeling 2012-2015. 18 november 2010 Op 18 november 2010 hebben de wethouders de bezuinigingsopgave herbevestigd. Richting het veld is gecommuniceerd dat er begin 2011 meer helderheid komt over de definitieve omvang van de bezuinigingen en dat de basis (het toetskader) voor de bezuinigingen wordt uitgewerkt in een regionale Wmo visie 2012-2015. Daarmee is gekozen voor een gefaseerd proces van afbouw c.q. ombouw. Ook is de routekaart voor de totstandkoming van de regionale Wmo aanpak 2012-2015 in dit overleg vastgesteld. Binnen dit traject wordt de regionale Wmo visie 2012-2015 verder uitgewerkt. 6 en 14 december 2010 Op een tweetal werkconferenties (6 december een regionale ambtelijke bijeenkomst in Visio en 14 december een bijeenkomst met aanbieders in de gemeente Bussum) wordt gewerkt aan de totstandkoming van de regionale conceptvisie op de Wmo 2012-2015. 20 januari 2011 Op 20 januari 2011 is de Wmo visie 2012-2015 in concept gereed. De Wmo visie is de basis voor de voorbereiding van de inhoudelijke discussie over de bezuinigingen. Inmiddels is helder dat het collectieve deel/aanbod vraaggerichter, eenvoudiger en overzichtelijker moet. Ook willen de gemeenten de relatie met de Wmo-loketten functioneler vormgegeven, met name waar het gaat om de informatie- en adviesfunctie. De Wmo visie wordt verder uitgewerkt in het Wmo uitvoeringsprogramma 2012-2015 waarin vier programmalijnen zijn opgenomen. 17 februari 2011 Het congres ‘toekomst maatschappelijke ondersteuning Gooi en Vechtstreek’ is door ongeveer 200 raadsleden, leden van Wmo raden, aanbieders en Wmo ambtenaren bezocht. Op het congres gingen de deelnemers in tal van workshops met elkaar in gesprek over de (uitwerking van de) concept Wmo visie 2012-2015.
5
3 maart 2011 Om de relatie met de voorjaarsnota binnen de gemeenten te kunnen leggen en de aangekondigde bezuinigingen te onderbouwen wordt in deze notitie een voorstel gedaan om te komen tot een eerste stap richting de uitwerking van de Wmo visie 2012-2015. Deze stap heeft betrekking op het verder uitbouwen van de programmalijnen onder de visie en het vertalen c.q. toetsen van deze visie naar de huidige uitvoeringspraktijk. DOELSTELLINGEN Doel 1: Slim samenwerken in de regio Door nu slim samen te werken met negen gemeenten en door met inwoners en aanbieders van zorg en welzijn de maatschappelijke ondersteuning in de Gooi en Vechtstreek te vernieuwen, verwachten de gemeenten ook de komende jaren (2012-2015) te kunnen zorgen dat iedereen mee kan doen. Doel 2: Vernieuwen door vraagsturing De negen gemeenten willen in de periode 2012-2015 met elkaar en met inwoners en aanbieders van zorg en welzijn een verandering realiseren van het verstrekken van voorzieningen op basis van individuele rechten naar het op maat ondersteunen van inwoners op verschillende leefgebieden. De maatschappelijk ondersteuning richt zich in de toekomst vooral op het vergroten van de zelfstandigheid van inwoners en het versterken van de eigen regie van mensen op het dagelijks leven. Bij deze vernieuwing staat dan ook het activeren én ondersteunen van de eigen kracht van mensen centraal. De gemeenten zijn ervan overtuigd dat deze doelstelling gerealiseerd kan worden door mensen zelf oplossingen te laten formuleren voor problemen en door de vraag van mensen sturend te laten zijn bij de vormgeving van de maatschappelijke ondersteuning. REGIONALE AANPAK WMO Om dit te kunnen realiseren ontwikkelen de negen gemeenten met elkaar en met hun inwoners en aanbieders een regionale aanpak Wmo 2012-2015. De regionale aanpak bestaat uit vier fases: FASE
OMSCHRIJVING
LOOPTIJD
Fase 1
Ontwikkeling Wmo Visie Gooi en Vechtstreek 2012-2015
8 november 2010 tot 14 april 2011
Fase 2
Ontwikkeling Wmo Uitvoeringsprogramma 2012-2015
4 april 2011 tot 1 oktober 2010
Fase 3
Uitvoering regionale innovatieprojecten Wmo 2011
4 april 2011 tot 1 januari 2012
Fase 4
Uitvoering Wmo Uitvoeringsprogramma 2012-2015
1 januari 2012 tot 1 januari 2016
Fase 1. Wmo visie Gooi en Vechtstreek 2012-2015 De negen gemeenten zijn vanaf september 2010 (met ondersteuning van het Gewest Gooi en Vechtstreek) bezig met de ontwikkeling van de Wmo visie 2012-2015. De visie is de basis (koers) voor de regionale samenwerking op de prestatievelden 1 en 3 t/m 9 van de Wmo. Prestatieveld 2 is niet meegenomen, omdat gemeenten een apart ontwikkeltraject doorlopen (in samenwerking met de provincie) voor de uitwerking van het jeugdbeleid. De Wmo visie wordt op 14 april (na advisering door Wmo raden en aanbieders) door de portefeuillehouders regionaal vastgesteld. Fase 2. Wmo Uitvoeringsprogramma Gooi en Vechtstreek 2012-2015 De negen gemeenten starten op 4 april 2011 (met ondersteuning van het Gewest Gooi en Vechtstreek) met de ontwikkeling van het Wmo Uitvoeringsprogramma 2012-2015. Het Wmo
6
uitvoeringsprogramma is de uitwerking van de regionale Wmo visie en geeft invulling aan de regionale samenwerking in de periode 2012-2015. Het uitvoeringsprogramma wordt (na advisering door Wmo raden en aanbieders) op 22 september 2011 door de portefeuillehouders Wmo regionaal vastgesteld. Gemeenten in deze regio moeten de lokale beleidsplannen Wmo voor 01 januari 2012 vaststellen voor de periode 2012-2015. De regionale Wmo visie en het uitvoeringsprogramma worden in het najaar van 2011 door de gemeenteraden meegenomen bij de vaststelling van de lokale beleidsplannen Wmo 2012-2015. Voor de ontwikkeling van het Wmo uitvoeringsprogramma Gooi en Vechtstreek vragen de gemeenten subsidie aan bij de provincie Noord-Holland. Fase 3. Uitvoering regionale innovatieprojecten Wmo 2011 De portefeuillehouders Wmo moeten vanaf 1 januari 2012 al flinke (bezuinigings)taakstellingen realiseren (zie bijlage 2 taakstellingen). Deze taakstellingen dwingen gemeenten in deze regio om al in 2011 te experimenteren om naar een andere invulling van de Wmo te gaan. Voor deze regio is 2011 het jaar om naar een beleidsrijke uitwerking van de Wmo te gaan en te experimenteren met het ‘Kantelen’. De negen gemeenten in de regio Gooi en Vechtstreek pakken dit traject gezamenlijk op door met elkaar (en met ondersteuning van het Gewest Gooi en Vechtstreek) in 2011 een zestal regionale innovatieprojecten Wmo uit te voeren. Deze innovatieprojecten starten op 4 april 2011 en zijn een vertaling van de Wmo visie naar het uitvoeringsprogramma. De regionale innovatieprojecten lopen vooruit op de vaststelling van het Wmo uitvoeringsprogramma en de Wmo visie en de projecten (resultaten) zijn onderdeel van de ontwikkeling van het Wmo uitvoeringsprogramma 2012-2015. Door de resultaten mee te nemen in de totstandkoming van het uitvoeringsprogramma wordt in de structurele inbedding is voorzien. Voor vier van deze innovatieprojecten vragen de gemeenten subsidie aan bij de provincie Noord-Holland. 4. Uitvoering Wmo uitvoeringsprogramma 2012-2015 Op 1 januari 2012 start de uitvoering van het Wmo uitvoeringsprogramma Gooi en Vechtstreek 2012-2015. De negen gemeente in de regio Gooi en Vechtstreek werken intensief samen op de prestatievelden 3 t/m 9 van de Wmo. Hoe deze samenwerking er precies uit komt te zien zal in de loop van 2011 duidelijk worden met de totstandkoming van het regionale Uitvoeringsprogramma Wmo. PROJECTRESULTATEN In figuur 3 hebben wij de regionale projecten opgenomen die wij in 2011 in regionaal verband willen uitvoeren. Wij verwijzen naar bijlage 1 voor de uitwerking van de regionale aanpak Wmo (het uitvoeringsplan). Figuur 3 Overzicht van de projectresultaten 2011 1
PROJECT
RESULTAAT
Wmo visie 2012-2015
Negen gemeenten ontwikkelen samen met Wmo raden en aanbieders een regionale visie op de Wmo voor de periode 2012-2015 (de koers).
2 3
Uitvoeringsprogramma
Negen gemeenten ontwikkelen samen met Wmo raden en aanbieders het
2012-2015
regionale Wmo uitvoeringsprogramma 2012-2015 (de uitwerking).
Vraaggestuurd werken
Wmo-loketten implementeren in regionaal verband vraaggestuurd werken:
in de praktijk
1.
Ontwikkeling gekantelde en vraaggestuurde regelgeving
2.
Professioneel ondersteunen (gesprekstechnieken en evidence based werken)
3.
Van indicatiebesluit naar integraal ondersteuningsplan
7
4
Regiefunctie
Versterking van de regionale samenwerking op het terrein van maatschappelijke
maatschappelijke zorg
zorg door versterking van de regiefunctie van negen gemeenten op uitvoering maatschappelijke zorg en specifiek op samenhang Wmo, AWBZ en ZVW.
5
Regionale Wmo
Van aanbesteding van voorzieningen en lokaal contractbeheer naar één regionale
inkoopfunctie
inkoopfunctie voor aanbestedingen en uitvoering van het contractbeheer. Eén centraal coördinatiepunt van negen gemeenten voor de aansturing van de contracten met regionale aanbieders van voorzieningen.
6
Regionale Wmo
Webbased onderzoekinstrument waarmee de gemeenten in het kader van de
monitor
kanteling inzicht hebben in de geleverde prestaties op het terrein van de Wmo, de bereikte resultaten en de tevredenheid van klanten daarover.
7
Regionaal
Van een productgericht lokaal ondersteuningsnetwerk naar een functiegericht
ondersteunings-
regionaal ondersteuningsnetwerk. Vereenvoudiging van het
netwerk
ondersteuningsnetwerk door het benoemen van regionale kernfuncties en het creëren van ruimte voor vraaggestuurd werken en financieren.
8
Pilot regionale
Experimenteren om ambtelijke capaciteit te bundelen in een regionaal
(beleids)organisatie
samenwerkingsverband, zodat het lokale (uitvoerings)beleid op een hoger niveau
Wmo
kan worden getild.
Voor de innovatieprojecten 2, 3, 5, 7 en 8 vragen de gemeenten subsidie aan bij de provincie Noord-Holland (zie ook deel 2: Projectorganisatie).
8
DEEL 2
PROJECTORGANISATIE
Het is niet mogelijk om al in 2012 over te gaan tot een volledige nieuwe invulling van de Wmo op basis van de Wmo visie 2012-2015. De ombuiging naar vraaggestuurd werken en (daarbinnen de ontwikkeling naar intensieve regionale samenwerking) is een proces dat zorgvuldig dient te gebeuren en dat tijd in beslag zal nemen. Wel is het noodzakelijk om al in 2011 flinke stappen te zetten om de taakstellingen vanaf 1 januari 2012 in de uitvoeringspraktijk te realiseren (zie bijlage 2). Ook is het van belang dat gemeenten de uitvoeringsprogramma’s die voortkomen uit de Wmo visie 2012-2015 zorgvuldig voorbereiden en dat gemeenten alle partners (Wmo raden en aanbieders) betrekken bij de totstandkoming van deze programma’s. ORGANISATIE Om de regionale aanpak te kunnen realiseren richten de gemeenten per direct een regionale bestuurlijke taskforce Wmo op. Deze taskforce is verantwoordelijk voor: 1. de realisatie van de financiële en inhoudelijke taakstellingen 2012-2015 (bijlage 2); 2. de ontwikkeling van het Wmo uitvoeringsprogramma 2012-2015 (project 2); 3. de realisatie van de regionale innovatieprojecten Wmo (project 3 t/m 8); 4. de structurele regionale inbedding van het Wmo Uitvoeringsprogramma 2012-2015. Figuur 4 Organisatie van de taskforce Wmo PORTEFEUILLEHOUDERSOVERLEG WWZ (Incl. Ambtelijk WWZ)
BESTUURLIJKE TASKFORCE WMO:
Samenstelling: WWZ regisseur + adviseur + 3 wethouders Wmo
Taken: voorstellen inbrengen bij het portfeuillehoudersoverleg, aansturen van de ambtelijke Taskforce Wmo en coördineren van de samenhang tussen de projecten.
AMBTELIJKE TASKFORCE WMO:
WWZ regisseur + WWZ adviseur + beleidsmedewerkers Wmo
Voorstellen inbrengen bestuurlijke Taskforce en trekkers voor de uitvoering van de 7 Wmo projecten.
PROJECT 1
PROJECT 2
PROJECT 3
Uitvoeringsprogramma
Vraaggestuurd werken
Maatschappelijke zorg
Trekker: WWZ adviseur
Trekker: beleidsmedewerker
Trekker: Beleidsmedewerker
Werkgroepen: ambtenaren,
Werkgroepen: Wmo consulenten,
Werkgroep: aanbieders MO /
aanbieders en Wmo raden
Hoofden Wmo-loket en beleidsmed.
OGGZ
PROJECT 4 Inkoopfunctie
PROJECT 5 Wmo monitor
PROJECT 6
PROJECT 7
Ondersteuningsnetwerk
Regionale organisatie
Trekker:
Trekker: WWZ
Trekker: WWZ regisseur
Wmo
beleidsmedewerker
adviseur
Werkgroep:
Trekker: WWZ regisseur
Werkgroep: aanbieders
Werkgroep: Hoofden
beleidsmedewerkers en
Werkgroepen: Wmo
en beleidsmedewerkers
Wmo-loket en
aanbieders uit
raden en ambtenaren
beleidsmedewerkers
ondersteuningsnetwerk
9
FASERING / PLANNING Wij stellen onderstaande planning voor. Wij onderscheiden in ieder project drie fasen: 1. Ontwikkeling: In deze fase ontwikkelen wij (indien van toepassing) de omschreven deelresultaten (bijlage 1); 2. Pilot: Uitvoering van het project in de praktijk als pilot in één of meerdere gemeenten. 3. Implementatie: Structurele inbedding van het project in het regionale samenwerkingsverband Wmo Figuur 5 Planning regionale Wmo aanpak 2011 ONTWIKKELING
Project 1 Ontwikkeling Wmo visie Project 2 Ontwikkeling Uitvoeringsprogramma Project 3 Vraaggestuurd werken in de praktijk Project 4 Regiefunctie maatschappelijke zorg Project 5 Regionale inkoopfunctie Wmo Project 6 Regionale Wmo monitor
PILOT
IMPLEMENTATIE
START
EIND
START
EIND
START
EIND
8-11’10
1-4’11
XX
XX
1-1’12
1-1’16
4-4’11
1-10’11
XX
XX
1-1’12
1-1’16
4-4’11
1-1’12
4-4’11
1-1’12
1-1’12
XX
1-6’11 (3)
1-1’12
1-6’11
1-1’12
1-1’12
XX
4-4’11
1-1’12
4-4’11
1-1’12
1-1’12
XX
1-6’11 (4)
1-1’12
1-6’11
1-1’12
1-1’12
1-1’16
4-4’11
1-1’12
4-4’11
1-1’12
1-1’12
XX
4-4’11
1-1’12
4-4’11
1-1’12
1-1’12
XX
Project 7 Regionaal ondersteuningsnetwerk Project 8 Pilot regionale (beleids)organisatie Wmo
FINANCIËLE DOORVERTALING De gemeenten zijn sinds juli 2010 bezig met de ontwikkeling van de regionale aanpak Wmo. De gemeenten hebben hun lokale ambtelijke en bestuurlijke capaciteit ter beschikking gesteld voor deelname aan verschillende werkgroepen. Tevens is er bij het Gewest Gooi en Vechtstreek tijdelijk een WWZ-adviseur aangesteld voor de ontwikkeling van de Wmo visie 2012-2015. Deze WWZadviseur is eveneens meegenomen in deze aanvraag. De ambtelijke taskforce Wmo bestaat uit: 1. WWZ regisseur (medewerkers Gewest Gooi en Vechtstreek / projectleider) 2. WWZ adviseur (extern adviseur) 3. Beleidsmedewerkers Wmo van de gemeenten:
3 4
Startdatum is afhankelijk of financiering voor het project wordt gevonden. Startdatum is afhankelijk of financiering voor het project wordt gevonden.
10
Wij hanteren voor alle medewerkers in de taskforce Wmo een integrale kostprijs van €75,-, overeenkomstig de raamovereenkomst van het Gewest Gooi en Vechtstreek. Het Gewest Gooi en Vechtstreek ondersteunt de negen gemeenten bij het opzetten en uitvoeren van de regionale aanpak. Uniek is de detachering van beleidsmedewerkers bij het Gewest Gooi en Vechtstreek. Deze detachering is nodig om de regionale aanpak van de grond te kunnen krijgen en is dus geen bestaande beleidscapaciteit van gemeenten, maar nieuwe capaciteit die de regionale samenwerking van de grond moet krijgen voor alle negen gemeenten. Op deze manier wordt er optimaal gebruik gemaakt van het schaalvoordeel van de regionale samenwerking. Figuur 6 Financieel overzicht regionale aanpak 2011-03-17 Naam
Project 1 Wmo visie Project 2 Uitvoeringsprogramma Project 3 Vraagsturing Project 4 Maatschappelijke zorg Project 5 Regionale inkoopfunctie Project 6 Wmo monitor Project 7 Ondersteuningsnetwerk Project 8 Regionale organisatie Totaal 2011 (Projectplan Wmo)
Looptijd
8-11'10 tot 1-4'11 4-4'11 tot 1-10'11 4-4'11 tot 1-1'12 1-6'11 tot 1-1'12 4-4'11 tot 1-1'12 1-6'11 tot 1-1'12 4-4'11 tot 1-1'12 4-4'11 tot 1-1'12
Kostprijs
Uren Besteedbaar Aanvraag Taskfo budget provincie rce
Financiering gemeenten / gewest
Financiering onbekend
Totaal
€ 725
528
€ 14.000
€0
€ 52.016
€ 52.016
€ 75
520
€ 5.000
€ 44.000
€0
€ 44.000
€ 75
480
€ 25.000
€ 61.000
€0
€ 61.000
€ 75
480
€ 5.000
€0
€0
€ 75
480
€ 2.000
€ 38.000
€0
€ 75
320
€ 10.000
€0
€0
€ 75
480
€ 2.000
€ 8.000
€ 30.000
€ 38.000
€ 75
300
€0
€0
€ 22.500
€ 22.500
€ 75
3588
€ 63.000
€ 151.000
€ 104.516
€ 41.000,-
€ 41.000
€ 38.000
€ 34.000,-
€ 75.000,-
€ 34.000
€ 330.516
De totale projectkosten voor de ontwikkeling van de regionale aanpak en uitvoering van onderdelen uit de regionale aanpak zijn € 330.516,-. De negen gemeenten vragen voor €151.000,subsidie bij de provincie Noord-Holland. De negen gemeenten financieren zelf €104.516,- (in deze financiering is al voorzien). Naast deze cofinanciering dragen de negen gemeenten ook bij aan de regionale samenwerking door deelname van bestaande capaciteit van beleidsmedewerkers, Wmo consulenten, afdelingshoofden, etc. aan de verscheidene werkgroepen binnen de projecten. Voor de projecten 4 en 6 wordt nog financiering gezocht.6
5 6
Kostprijs inhuur 2010 / begin 2011. Ook bij deze projecten behoort een co-financieringsconstructie tot de mogelijkheden.
11
BIJLAGE 1
UITVOERINGSPLAN WMO GOOI EN VECHTSTREEK
PROJECT
PRODUCTEN
ACTIVITEITEN / PLANNING
ORGANISATIE
PLANNING
Project 1
1.
Concept Wmo visiedocument
1. Onderzoek en analyse (november / december 2010)
Opdrachtnemer:
Looptijd project:
Gooi en Vechtstreek 2012-
Bronnenonderzoek
WWZ-regisseur
Van: 1 september
2015
1-op-1 gesprekken sleutelfiguren (afdelingshoofden, aanbieders, Wmo
Tussentijdse presentaties voor
raden, bestuurders)
Wmo visie Gooi en
2.
Vechtstreek 2012-2015
werkgroepen 3. 4.
6.
Projectleiding:
Tot : 26 mei 2011
WWZ-regisseur met
Resoluties Wmo raden en
2. Opstellen concept advies (november 2010 t/m januari 2011)
ondersteuning van
Besluitvorming:
aanbieders (meeschrijven)
Werkgroep van 4 beleidsmedewerkers, WWZ-regisseur en WWZ-adviseur
WWZ- adviseur
Regionaal
Wmo visie met ambtelijk
Werkgroep van 5 bestuurders (stuurgroep Wmo-visie)
advies t.a.v. resoluties 5.
2010
portefeuillehoudersOndersteuning
overleg:
Vastgesteld Wmo
3. Coproductie (december 2010 t/m februari 2011):
Werkgroep van vier
14 april 2011
visiedocument
Ambtelijke conferentie (6 december 2010)
beleidsmedewerkers
(evt. 26 mei 2011)
Presentatie voor
Werkbijeenkomst afvaardiging Wmo raden (6 januari 2011)
Wmo
gemeenteraden
Werkbijeenkomst met aanbieders (14 december 2010)
Opname in
Regionaal congres voor ambtenaren, Wmo raden, gemeenteraden en
beleidsplan Wmo
aanbieders Wmo (17 februari 2011)
gemeenteraden: december 2011
3. Opstellen advies (februari 2011 t/m maart 2011) Werkgroep van 4 beleidsmedewerkers, WWZ-regisseur en WWZ-adviseur Werkgroep van 5 bestuurders (stuurgroep Wmo-visie) 4. Besluitvorming Wmo visie (maart t/m mei 2011): Ambtelijk overleg WWZ (wijzigingsvoorstellen verwerken) Regionaal overleg Wmo (wijzigingsvoorstellen verwerken) Portfeuillehoudersoverleg WWZ (wijzigingsvoorstellen verwerken) Colleges (met gemeenteraden) (vaststelling)
PROJECT
PRODUCTEN
ACTIVITEITEN / PLANNING
ORGANISATIE
PLANNING
Project 2,
1.
Concept Wmo
1. Onderzoek en analyse (april 2011)
Opdrachtnemer:
Looptijd project:
uitvoeringsprogramma Gooi
Bronnenonderzoek
WWZ-regisseur
14 maart 2011
en Vechtstreek 2012-2015\
1-op-1 gesprekken sleutelfiguren (afdelingshoofden, aanbieders, Wmo
Tussentijdse presentaties voor
raden, bestuurders)
Wmo uitvoerings-
2.
programma Gooi en
werkgroepen 3.
Vechtstreek 2012-2015
4.
6.
Projectleiding: WWZ- adviseur
Besluitvorming
Resoluties van Wmo raden en
2. Concept adviezen schrijven (mei 2011)
aanbieders (meeschrijven)
Ambtelijke taskforce Wmo (WWZ-regisseur + adviseur en beleidsmed.)
Ondersteuning
overleg:
Wmo uitvoeringsprogramma
Bestuurlijke taskforce Wmo (WWZ-regisseur + adviseur en bestuurders)
Taskforce Wmo
22 september 2011
met ambtelijk advies t.a.v. 5.
1 januari 2012
Portefeuillehouders-
Regionaal Overleg
resoluties
3. Coproductie (juni t/m augustus 2011):
Vastgesteld Wmo
Werkbijeenkomsten met afvaardiging Wmo raden, ambtenaren en
Wmo
Opname in beleidsplan Wmo
uitvoeringprogramma
aanbieders (juni, juli en augustus)
gemeenteraden:
Presentatie voor colleges /
Presentaties voor negen gemeenteraden (september)
december 2011
gemeenteraden
Samenwerken met de werkgroepen uit de projecten 2 t/m 7. 4. Adviezen aanpassen (september 2011) Ambtelijke taskforce Wmo (WWZ-regisseur + adviseur en 3 beleidsmed.) Bestuurlijke taskforce Wmo (WWZ-regisseur + adviseur en 3 bestuurders) 5. Besluitvorming (oktober 2011): Ambtelijk overleg WWZ (wijzigingsvoorstellen verwerken) Regionaal overleg Wmo (wijzigingsvoorstellen verwerken) Portfeuillehoudersoverleg WWZ (wijzigingsvoorstellen verwerken) Colleges (met gemeenteraden) (vaststelling)
13
PROJECT
PRODUCTEN
ACTIVITEITEN / PLANNING
ORGANISATIE
PLANNING
Project 3,
1.
Gekantelde verordening en
1. Inventarisatie / analyse (april 2011)
Opdrachtnemer:
Looptijd project:
WWZ-regisseur
14 maart 2011
beleidsregels
Bronnenonderzoek
Vraaggestuurd
maatschappelijke
Rondje langs negen gemeenten voor ‘wensenlijstje’ m.b.t. regelgeving en
werken in de
ondersteuning 2012
trainingen gesprekstechnieken en ‘evidence based’ werken.
praktijk
2. 3. 4.
5.
Juridisch advies op
1 januari 2012 Projectleiding: Beleidsmedewerker
Besluitvorming
gekantelde verordening
2. Coproductie (april 2011 t/m december 2011)
met ondersteuning
Portefeuillehouders-
Raadsvoorstel gekantelde
Werkgroep gekantelde regelgeving (beleidsmedewerkers en afvaardiging
WWZ-adviseur
overleg:
verordening en beleidsregels
Wmo raden)
Instrument voor het voeren
Werkgroep instrument voor vraaggestuurde gesprekken (Wmo
Ondersteuning
van vraaggestuurde
consulenten, aanbieders en lokethoofden)
Taskforce Wmo
Colleges:
gesprekken in de Wmo-
Werkgroep integraal ondersteuningsplan (Wmo beleidsmedewerkers,
Regionaal Overleg
Januari 2012
loketten
hoofden Wmo-loketten en afvaardiging Wmo consulenten)
Wmo
Training(en) Wmo
Trainingsgroep Wmo consulenten (vraaggestuurde gesprekstechnieken
Gemeenteraden:
consulenten
en ‘evidence based’ werken)
Februari 2012
15 december 2011
gesprekstechnieken en 6. 7.
‘evidence based’ werken
3. Adviezen schrijven / productontwikkeling (juni 2011 t/m oktober 2011)
‘Format’ integraal
Werkgroepen ontwikkelen concept adviezen / producten: regelgeving met
ondersteuningsplan
advies, instrument vraaggestuurd gesprek, integraal ondersteuningsplan
Handreiking professioneel
en handreiking professioneel ondersteunen.
ondersteunen / vraaggestuurd
Ambtelijke en bestuurlijke taskforce toetsen deze aan de uitgangspunten
werken
van de Wmo visie en verwerken aanpassingen 4. Pilot voor het testen van de producten (september t/m december 2011) Testen van het instrument vraagsturing en integraal ondersteuningsplan 5. Besluitvorming t.a.v. inbedding (december 2011 t/m februari 2012 Regionaal overleg Wmo Portfeuillehoudersoverleg WWZ Colleges / Gemeenteraden
14
PROJECT
PRODUCTEN
ACTIVITEITEN / PLANNING
ORGANISATIE
PLANNING
Project 4
1.
Pilot regionale regiefunctie
1. Inventarisatie / analyse (juni 2011)
Opdrachtnemer:
Looptijd project:
maatschappelijke zorg
Bronnenonderzoek
WWZ-regisseur
14 maart 2011
Regiefunctie
2.
Heroverweging samenwerking
Rondje langs negen gemeenten voor ‘wensenlijstje’ m.b.t.
maatschap-
centrumgemeente en
maatschappelijke zorg.
Projectleiding:
pelijke zorg
regiogemeenten
Experimenteerstatus regelen: van centrumgemeente naar regionale
Beleidsmedewerker
Besluitvorming
maatschappelijke zorg
samenwerking
met ondersteuning
Portefeuillehouders-
WWZ-adviseur
overleg:
3.
4.
Ontwikkeling integraal financieringsmodel (van
2. (Co)productie (juni 2011 t/m december 2011)
subsidiëren naar sturen op
Brede werkgroep heroverweging maatschappelijke zorg
Ondersteuning
uitkomsten / resultaten)
(beleidsmedewerkers, aanbieders MZ en afvaardiging Wmo raden)
Taskforce Wmo
Colleges:
Ontwikkeling integrale
Uitvoering contractbeheer (subsidiebeheer) in regionaal verband (Pilot /
Regionaal Overleg
Januari 2012
individuele
experimenteerstatus)
Wmo
trajectovereenkomsten 5.
1 januari 2012
15 december 2011
Gemeenteraad:
Ontwikkeling integraal
3. Adviezen schrijven / productontwikkeling (september 2011 t/m oktober
beleidskader 2012-2015 voor
2011)
centrumgemeente en
Werkgroepen ontwikkelen 4 adviezen / producten: heroverweging
regiogemeenten (van
samenwerking, financieringsmodel, werken met integrale individuele
preventie & signalering lokaal
trajectovereenkomsten en ontwikkeling van een integraal beleidskader
naar opvang en herstel
Ambtelijke en bestuurlijke taskforce toetsen deze adviezen/producten aan
regionaal, naar re-integratie
de uitgangspunten van de Wmo visie en verwerken aanpassingen
Februari 2012
en doorstroom lokaal) 4. Pilot voor het testen van de producten (september t/m december 2011) Testen van het financieringsmodel en werken met integrale individuele trajectovereenkomsten 5. Besluitvorming t.a.v. inbedding (december 2011 t/m februari 2012 Regionaal overleg Wmo Portfeuillehoudersoverleg WWZ Colleges / Gemeenteraad centrumgemeente
15
PROJECT
PRODUCTEN
ACTIVITEITEN / PLANNING
ORGANISATIE
PLANNING
Project 5
1.
Pilot regionale functionaris
1. Inventarisatie / analyse (april 2011)
Opdrachtnemer:
Looptijd project:
voor inkoopfunctie
Bronnenonderzoek inkoopmodellen
WWZ-regisseur
14 maart 2011
(aanbesteding en
Inventarisatie aanbestedingen Wmo
contractbeheer)
Rondje langs de gemeenten voor regionaal contractbeheer
Projectleiding:
Ontwikkeling regionaal
Mandatering regionale functionaris (experimenteerstatus regelen)
Beleidsmedewerker
Besluitvorming
met ondersteuning
Portefeuillehouders-
WWZ-adviseur
overleg:
Regionale Wmo inkoopfunctie
2.
inkoopmodel voorzieningen
3.
1 januari 2012
Wmo (gezamenlijk en
2. (Co)productie (april 2011 t/m december 2011)
integraal inkopen in de Wmo)
Werkgroep regionaal inkoopmodel Wmo (beleidsmedewerkers, regionale
Heroverweging
inkoopfunctionaris en op uitnodiging aanbieders individuele
Ondersteuning
contractbeheer individuele en
voorzieningen)
Taskforce Wmo
Colleges:
algemene voorzieningen Wmo
Werkgroep heroverweging contractbeheer (contractbeheerders Wmo)
Regionaal Overleg
December 2011
Uivoering contractbeheer in regionaal verband (pilot /
Wmo
3 november 2011
experimenteerstatus) 3. Adviezen schrijven / productontwikkeling (juni 2011 t/m oktober 2011) Werkgroepen ontwikkelen 2 adviezen / producten: heroverweging contractbeheer en integraal inkoopmodel Wmo. Ambtelijke en bestuurlijke taskforce toetsen deze adviezen/producten aan de uitgangspunten van de Wmo visie en verwerken aanpassingen 4. Pilot: testen regionaal contractbeheer (juni 2011 t/m december 2011) Testfase: contractbeheer onderbrengen bij een regionale inkoopfunctionaris 5. Besluitvorming t.a.v. inbedding (december 2011 t/m februari 2012 Regionaal overleg Wmo Portfeuillehoudersoverleg WWZ Colleges
16
PROJECT
PRODUCTEN
ACTIVITEITEN / PLANNING
ORGANISATIE
PLANNING
Project 6
1.
Webbased onderzoeks-
1. Ontwikkelfase (juni augustus 2011)
Opdrachtnemer:
Looptijd project:
instrument waarmee de regio
Bronnenonderzoek
WWZ-regisseur
14 maart 2011
Regionale
en de gemeenten inzicht
Interviewronde beleidsmedewerker en hoofden Wmo-loketten
Wmo monitor
hebben in: geleverde
Offerte-uitvraag bij onderzoeksbureau met IT-ervaring
Projectleiding:
prestaties (productie en
Werkgroep Wmo-monitor (onderzoeksbureau, WWZ-adviseur en
WWZ- adviseur
financiering), bereikte
(beleids)medewerkers pilotgemeente)
resultaten en de tevredenheid 2. 3.
1 januari 2012 Besluitvorming PortefeuillehoudersOndersteuning
overleg: 15 december 2011
van klanten daarover.
2. Opzet en instructiefase (augustus 2011)
Taskforce Wmo
Pilot in 1 gemeente om de
Handreiking voor de gebruikers van de Wmo-monitor (consulenten en
Regionaal Overleg
Wmo-monitor te testen
lokethoofden)
Wmo
Advies implementatie Wmo-
Instructie (training) voor de gebruikers van de Wmo-monitor
monitor
Instructie voor de ‘vullers’ van de Wmo monitor (klanten en Wmo-
Colleges: December 2011
consulenten) 4. Pilot: testen Wmo-monitor in 1 gemeente (september 2011 t/m november 2011) Testfase Wmo-monitor. Ruimte voor bijstelling van de Wmo-monitor 5. Advies implementatie Wmo-monitor (november 2011) Bestuurlijk advies t.a.v. implementatie van de Wmo monitor Coproductie voor opname in het Wmo uitvoeringsplan Ambtelijke en bestuurlijke taskforce toetst het advies aan de uitgangspunten van de Wmo visie en verwerkt aanpassingen 6. Besluitvorming t.a.v. inbedding (december 2011) Regionaal overleg Wmo Portfeuillehoudersoverleg WWZ Colleges
17
PROJECT
PRODUCTEN
ACTIVITEITEN / PLANNING
ORGANISATIE
PLANNING
Project 7
1.
Heroverweging
1. Inventarisatie / analyse (april 2011)
Opdrachtnemer:
Looptijd project:
ondersteuningsnetwerk (van
Bronnenonderzoek
WWZ-regisseur
14 maart 2011
lokaal productaanbod naar
Rondje langs negen gemeenten en regionale aanbieders voor
regionale kernfuncties)
inventarisatie regionale kernfuncties.
Regionaal ondersteuningnetwerk
2.
3.
Ontwikkeling regionaal
1 januari 2012 Projectleiding: WWZ-regisseur met
Besluitvorming
financieringsmodel (van
2. (Co)productie (mei 2011 t/m november 2011)
ondersteuning van
Portefeuillehouders-
subsidiëren van
Brede werkgroep heroverweging ondersteuningsnetwerk (WWZ-regisseur,
WWZ- adviseur
overleg:
(deel)producten naar sturen
beleidsmedewerkers, aanbieders en afvaardiging Wmo raden)
op resultaten met resultaat
Werkgroep financieringsmodel en contractbeheer regionale kernfuncties
Ondersteuning
(vraag)-financiering)
(WWZ-regisseur en beleidsmedewerkers)
Taskforce Wmo
Opname in
Regionaal Overleg
beleidsplan Wmo
3. Adviezen schrijven (juni 2011 t/m oktober 2011)
Wmo
gemeenteraden:
Werkgroepen ontwikkelen 3 adviezen: regionale kernfuncties,
Ambtelijk WWZ
december 2011
Advies regionaal contractbeheer kernfuncties
3 november 2011
financieringsmodel, regionaal contractbeheer. Ambtelijke en bestuurlijke taskforce toetsen deze adviezen/producten aan de uitgangspunten van de Wmo visie en verwerken aanpassingen 4. Besluitvorming t.a.v. inbedding (november 2011 t/m december 2011) Regionaal overleg Wmo Ambtelijk WWZ Portfeuillehoudersoverleg WWZ Colleges / (evt. gemeenteraden)
18
PROJECT
PRODUCTEN
ACTIVITEITEN / PLANNING
ORGANISATIE
PLANNING
Project 8
1.
Pilot regionale
1. Organiseren regionale samenwerking (maart 2011):
Opdrachtnemer:
Looptijd project:
(beleids)organisatie Wmo
Inventarisatie afdelingshoofden beleid van detacheringsgemeenten
WWZ-regisseur
14 maart 2011
Pilot regionale
(detachering van
Juridische analyse voor detachering beleidscapaciteit (bronnenonderzoek,
(beleids)organi
beleidsmedewekers in
etc.)
Projectleiding:
satie Wmo
regionaal
Ambtelijke en bestuurlijke taskforce Wmo oprichten en inrichten
WWZ-regisseur met
Besluitvorming
samenwerkingsverband)
Samenwerking met (afvaardiging van) Wmo raden en aanbieders
ondersteuning van
Portefeuillehouders-
Projectvoorstel voor tijdelijke
opzetten
WWZ- adviseur
overleg:
(8 uur p.w.)
3 november 2011
2.
detachering van
3.
1 januari 2012
beleidscapaciteit (ambtelijke
2. Pilot: testfase voor de opzet en uitvoering van de regionale
taskforce
beleidsorganisatie (april 2011 t/m december 2011)
Ondersteuning
Opname in
experimenteerstatus)
Aansturen van de ambtelijke en bestuurlijke samenwerking
Taskforce Wmo
beleidsplan Wmo
Advies ontwikkeling regionale
Monitoren en experimenteren op de verschillende onderdelen:
Regionaal Overleg
gemeenteraden:
(beleids)organisatie Wmo
-
bestuurlijke samenwerking (legitimiteitsvraagstukken)
Wmo
december 2011
2012-2015
-
horizontale samenwerking (Wmo raden en aanbieders)
Ambtelijk WWZ
-
ambtelijke samenwerking (personeelsuitwisseling)
-
financiering
-
etc.
3. Adviezen schrijven (augustus 2011 t/m november 2011) Ambtelijke en bestuurlijke taskforce schrijft een advies voor de ontwikkeling van de regionale (beleids)organisatie Wmo 2012-2015 4. Besluitvorming t.a.v. inbedding (november 2011 t/m december 2011) Regionaal overleg Wmo Ambtelijk WWZ Portfeuillehoudersoverleg WWZ Colleges / (evt. gemeenteraden)
19
BIJLAGE 2
TAAKSTELLINGEN
Onderstaand gaan we in op de financiële taakstellingen in de periode 2012-2015. De financiële taakstelling is vertaald naar een regionaal budget en een bezuinigingspercentage dat minimaal gerealiseerd moet worden om de taakstelling van alle gemeenten in de praktijk te realiseren. 1. Ombuigingen ondersteuningsnetwerk7 a. Indicatie regionaal budget 2011: €4.109.925,b. Taakstelling financieel: doorvoeren van een gefaseerde bezuiniging. Gemiddeld -9,5% per 1-1-2012 naar gemiddeld -19,1% op 1-1-2015. Zie bijlage 1.3 voor een indicatie van de financiële taakstelling per gemeente. c. Toelichting: het gaat in deze bezuinigingsoperatie om een beperkt deel van de activiteiten die Versa uitvoert voor de gemeenten. Er zal per gemeente ook kunnen worden gekeken naar het peuterspeelzaalwerk, integratieactiviteiten, accommodatiebeleid, buurthuizen, jeugd en jongerenwerk, vrijwilligersbeleid en het sociaal cultureel werk. Zie bijlage 1.2 voor de verdere uitwerking van de ombuigingen in het ondersteuningsnetwerk. 2. Bewaken uitgaven voor individuele voorzieningen a. Indicatie regionaal budget 2011: €28.148.705,b. Taakstelling financieel: geen gekwantificeerde financiële taakstelling. De groei van de uitgaven dient op korte termijn bewaakt te worden. 3. Maatschappelijke zorg a. Indicatie regionaal budget 2011: €3.000.000,b. Taakstelling financieel: doorvoeren van gefaseerde bezuiniging van -€240.000,- (-8,4%) in 2012 naar -€1 miljoen in 2014 (-35%). 4. Overheveling begeleiding (AWBZ): a. Indicatie regionaal budget 2011: €43.000.000,-8 b. Taakstelling financieel: -5% op €43 miljoen is €2.150.000-. Dit is de minimale bezuinigingstaakstelling die het Rijk naar verwachting vanaf 1-1-2014 zal doorvoeren.
7
Ouderenwerk, Algemeen maatschappelijk werk en mantelzorgondersteuning. Landelijk budget is 3 miljard. Indicatie is opgesteld op basis van aantal inwoners en is dus ook echt een indicatie. 8
