Projectplan Tuindorp Vreewijk 100 jaar Uitwerking van het programma ter viering van het 100-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk, Rotterdam, 2016
Versie 22 november 2015
!1
INHOUDSOPGAVE
1. Tuindorp Vreewijk 1916 – 2016
pag. 3 - 5
2. Aanleiding, doel programma en doelgroepen
pag. 5 - 6
3. Programmaonderdelen en interventies
pag. 6 - 13
4. Organisatie en financiën
pag. 14
5. Tijdsplanning
pag. 14 -15
!2
1. Tuindorp Vreewijk 1916 – 2016
In 2016 bestaat Tuindorp Vreewijk in Rotterdam-Zuid 100 jaar. Tuindorp Vreewijk is het eerste en grootste tuindorp in Nederland dat, anders dan eerdere tuindorpen, gebouwd werd in het kader van stadsuitbreiding en bedoeld was voor arbeiders, ongeacht voor welk bedrijf zij werkten. De stichters van deze wijk, onder leiding van initiatiefnemers K.P. van der Mandele en L. van Ravesteyn, waren sociaal bewogen vermogende particulieren die vanuit hun liberale of christelijke overtuiging een bijdrage wilden leveren aan de verbetering van de leefsituatie van arbeiders. Zij wisten een groot aantal industriëlen ‘op Zuid’ te betrekken bij dit initiatief. Eigenaren van bedrijven wier namen ook nu nog tot de verbeelding spreken, waaronder de Oranjeboom bierbrouwerij, havenbedrijf Thomsen’s, margarinefabriek Van den Bergh’s (het latere Unilever), Pakhuismeesteren, Holland-Amerika Lijn, bank Mees & Zoonen, de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM), de Graan Elevator Maatschappij (GEM, ondermeer gevestigd in de huidige Maassilo) en de Steenkolen Handels-Vereniging (SHV). Berlage en Granpré Molière (vertegenwoordiger van de Delftse school in de bouwkunst), wiens bureau later werd uitgebreid met de architecten Verhagen en Kok, tekenden voor het stratenplan en een groot deel van de architectuur van de wijk. Andere betrokken architecten waren De Roos en Overeijnder en in een latere fase Schmidt en Meischke. Naast de overeenkomsten, zoals de rode baksteen, de schuine kappen en de dakkapellen, zijn de vele verschillende details kenmerkend voor de woningen die in Tuindorp Vreewijk zijn gebouwd; de enkele poorten die de gevels onderbreken, het siermetselwerk, de diverse bovenlicht- en gevelversieringen, de houten erkers, pergola’s, bijzondere dakgoten, de raamindelingen etc. Maar niet alleen het stratenplan en de bijzondere architectuur zijn kenmerkend voor Tuindorp Vreewijk. Minstens zo belangrijk voor het unieke karakter zijn de singels, die de basisstructuur bieden en de groenaanleg, die een belangrijke stedenbouwkundige rol vervult. Drie singels, de Lede, de Langegeer en de Valkeniersweg vormen de ruggengraat van het stratenplan en zijn bepalend voor de bijzondere rustieke sfeer. Een sfeer die tevens wordt bepaald door het vele groen, niet alleen in de tuinen maar ook op openbare plekken, langs de singels, de straten, op pleinen en in parkjes. Aan dat groen ontleent de wijk zijn landelijke karakter. Iedere woning beschikt over een achtertuin en vaak ook een voortuin. De erfafscheidingen bestaan grotendeels uit ligusterheggen. Behalve de particuliere tuinen zijn er ook nog 15 gemeenschappelijke binnentuinen, deze liggen binnen de woonblokken. Door de toepassing van sierbomen, vaak naar soort per straat geplant als openbaar groen en in de voortuinen, ontstaat met name in het voorjaar een schitterend bloemen- en geurpalet. Zo werd Tuindorp Vreewijk een groene oase in de stad. Een unieke woonomgeving, gerealiseerd ten behoeve van minder draagkrachtige burgers. Nog jaarlijks brengen studenten van de TU Delft, de Hogeschool Rotterdam en de Hogeschool voor de Bouwkunst in het kader van hun studie een bezoek aan Tuindorp Vreewijk, om ‘aan den lijve’ te ervaren hoe het is in zo’n omgeving te verblijven en hoe die ervaring wordt bepaald door de toegepaste combinatie van de hierboven genoemde elementen.
!3
Bij de renovatie in de jaren ’70 en ’80 zijn sommige details in de architectuur, die bijna elk woonblok een eigen signatuur gaven, verloren gegaan. Toch is het unieke karakter behouden gebleven. Toen in 2006 in het kader van een nieuw renovatieplan sloop van een aantal panden dreigde, zijn bewoners in het geweer gekomen voor het behoud van hun Tuindorp Vreewijk. Bijgestaan door deskundigen uit de wereld van stedenbouw en architectuur, die het belang van dit historisch erfgoed als vanzelfsprekend onderkennen, en de nazaten van de stichters van Tuindorp Vreewijk, wisten zij de aandacht van de Rotterdamse en de landelijke overheid te trekken. Dit heeft er uiteindelijk in geresulteerd dat Tuindorp Vreewijk op 16 februari 2012 door het Rijk is aangemerkt als beschermd stadsgezicht. In 2014 zijn 284 woningen tot rijksmonument verklaard en nog 7 bijzondere panden en complexen tot Gemeentelijk monument. In 2014 is een start gemaakt met de noodzakelijke renovatie, die de komende 15 jaar zijn beslag moet krijgen, en waarbij waarborgen zijn geschapen om het bijzondere karakter van zowel de architectuur als de groenvoorziening te beschermen en bewoners bij het proces te betrekken. Bewoners, woningbouwcorporatie Havensteder, de erven van de stichters en deskundigen uit de wereld van de architectuur en stedenbouw, werken er gezamenlijk aan om het bijzondere karakter van Tuindorp Vreewijk, een icoon van het vooroorlogs Rotterdams en Nederlands stedelijk erfgoed, voor de toekomst te behouden. Tuindorp Vreewijk werd in fases gerealiseerd, tussen 1916 en 1957 en beslaat een gebied gelegen tussen de Vaanweg, Strevelsweg, Bree, Breeweg, Colosseumweg, Molenvliet, Smeetlandsedijk en de Slinge tot aan de Vaanweg. Daarbinnen is een kerngebied te onderscheiden, dat als eerste is ontworpen en gebouwd en waar het specifieke karakter van dit tuindorp het best tot zijn recht komt en behouden is gebleven. Dit thans beschermd stadsgebied wordt begrensd door Bree, Beukendaal, Molenvliet, Smeetlandsedijk, Dordtsestraatweg, Groene Hilledijk, rand Valkeniersweide, Dordtsestraatweg, Sikkelstraat, en Strevelsweg. Tuindorp Vreewijk bestaat uit ongeveer 7.000 woningen met ruim 14.000 bewoners. Bijna driekwart van het woningbestand is vooroorlogs.
!4
Alhoewel Tuindorp Vreewijk door de stichters was bedoeld voor arbeiders, waren onder de eerste bewoners veel ambtenaren en onderwijzers. Later veranderde dat beeld. Inmiddels behoort ook Tuindorp Vreewijk tot het gebied waarvoor in 2010 door het Rijk het Nationaal Programma Rotterdam Zuid in het leven is geroepen. Enkele sociaal-maatschappelijke kenmerken van het huidige Tuindorp Vreewijk zijn: (Bron: gebiedsplan Feijenoord 2014-2018) -
relatief veel ouderen met een laag inkomen die langer zelfstandig moeten blijven wonen
-
hoge schooluitval (17%)
-
helft bewoners heeft geen werk en veel bewoners hebben een uitkering
-
onderhoud van tuinen en openbaar groen verslechtert
-
onveiligheid (verlichting achterpaden)
-
veranderende samenstelling van de bevolking
Volgens de bewoners is Tuindorp Vreewijk niet alleen het grootste tuindorp van Nederland, maar ook het mooiste. Het feit dat wie hier komt wonen er meestal ook blijft wonen, onderstreept dat het ook een zeer gewaardeerde wijk van Rotterdam is. Veel Rotterdammers weten dat van horen zeggen, maar hebben dat meestal nog niet gezien en ervaren. Om daarin verandering te brengen stellen de bewoners van Tuindorp Vreewijk tijdens het eeuwfeest hun wijk daarom graag open voor belangstellenden uit andere Rotterdamse wijken en van ver daarbuiten. Het programma ter viering van het 100-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk biedt daar ruimschoots gelegenheid toe. Het beoogt de herinnering levend te houden aan de dromen en gedachten die de stichters van dit tuindorp koesterden en die ook heden ten dage de grondslag vormen voor een harmonieus samenleven in deze groene oase van Rotterdam. Wij zijn hen veel dank verschuldigd voor de realisatie van dit bijzondere en unieke erfgoed dat zij de stad nalieten.
2. Aanleiding, doel programma en doelgroepen Stichting Vreewijk 100 jaar, die onlangs is opgericht om de viering van het eeuwfeest te organiseren, heeft een uitgebreid inhoudelijk programma samengesteld. Dit programma is er onder meer op gericht de sociale samenhang te verbeteren en in te spelen op enkele van de bovenstaande problemen. Bovendien verdient Tuindorp Vreewijk als uniek en bijzonder Rotterdams historisch erfgoed veel meer aandacht. Terecht staat Rotterdam in 2016 stil bij 75 jaar wederopbouw en bij wat er in die periode is gepresteerd om van Rotterdam de moderne stad te maken met bijzondere architectuur. Maar Rotterdam is meer dan dat. Uit het historisch erfgoed van de stad spreken met name de Van Nellefabriek en de Hef het meest tot de verbeelding. Met het samenvallen van de viering van 75 jaar wederopbouw en 100 jaar Tuindorp Vreewijk, wordt het tijd dat Rotterdam zich er meer van bewust wordt dat de stad met Tuindorp Vreewijk over een derde icoon beschikt, dat ook vanuit nationaal stedenbouwkundig en (landschap-)architectonisch perspectief een zeer bijzondere status verdient. Het is de ambitie van de stichting om, met de programmering ter viering van 100 jaar Tuindorp Vreewijk, een bijdrage te leveren aan die bewustwording. In 2016 willen we Tuindorp Vreewijk in het brandpunt van de aandacht zetten, als trefpunt voor bijzondere ontmoetingen, voor verwondering en voor beleving van deze parel uit het Rotterdamse historisch erfgoed. De stichters van Tuindorp Vreewijk wilden een droom verwezenlijken. Door een groen, beschut leefklimaat te creëren hoopten zij een bijdrage te leveren aan het geluk en het welzijn van de arbeiders waarvoor het tuindorp was bedoeld. Zij hoopten dat hun initiatief tot voorbeeld zou strekken en zou leiden tot een nieuwe vorm van stadsuitbreiding. Een eeuw later, onder andere omstandigheden, en met die droom voor ogen vieren we wat er is gerealiseerd en werken we aan wat ons nog te doen staat.
!5
Op de volgende pagina’s geven we aan hoe het ambitieuze programma ter viering van 100 jaar Tuindorp Vreewijk is uitgewerkt in een concreet projectplan. Hoewel de onderdelen van het plan ieder op zich een zelfstandige activiteit vormen, zijn ze met elkaar verbonden en verweven op een aantal aspecten die we eerst kort willen toelichten. Om de sociale samenhang te verbeteren, een bijdrage te leveren aan het Nationaal Programma Rotterdam Zuid, de aandacht te vestigen op het grote architectonische en stedenbouwkundige belang van Tuindorp Vreewijk, en om een klimaat te helpen scheppen waarin ruimte ontstaat voor kwalitatief hoogwaardige renovatie van deze wijk, die recht doet aan dat belang, streven we ernaar om de volgende groepen in zoveel mogelijk programmaonderdelen een rol te geven: Bewoners Ten eerste zijn dat de bewoners van Tuindorp Vreewijk. Voor hen in de eerste plaats is het feest bedoeld. Maar zij zijn ook de deelnemers aan de verschillende activiteiten, zij werken als vrijwilligers bij het verbeteren van het onderhoud van tuinen (‘Groene tuinen’), bij de bereiding van maaltijden voor ‘Vreewijk aan tafel’. Zij leveren de verhalen, hun persoonlijke verhalen, voor de tentoonstelling 100 jaar Tuindorp Vreewijk, voor de georganiseerde tours door Tuindorp Vreewijk, voor het boek en voor het theaterevenement Hotel Vreewijk. Voor Hotel Vreewijk stellen zij ook hun huizen open, als bed & breakfast voor bezoekers en voor de tentoonstelling leveren zij materiaal. Als zangers, acteurs en dansers nemen zij ook actief deel aan de voorstelling Hotel Vreewijk. De bewoners van Tuindorp Vreewijk zijn trots op hun wijk en als ambassadeurs van hun wijk ontvangen zij hun gasten. Op tal van manieren worden bewoners dus actief betrokken bij de viering, om zo de trots, de saamhorigheid binnen de wijk en het onderling begrip te vergroten. Ze worden door middel van de (culturele) projecten uitgedaagd als coalitiepartner en betrokken bij de ontwikkeling en de bewustwording van de bijzondere waarde van deze Rotterdamse wijk.
Onderwijs Leerlingen van de scholen in Tuindorp Vreewijk voor basis- en middelbaar onderwijs vieren met elkaar een sportdag op sportboulevard De Enk, waarbij ze hun sporthelden kunnen ontmoeten. Daarnaast worden zij ook ingeschakeld om bij verschillende evenementen en activiteiten bejaarde bewoners en minder validen te begeleiden. Degenen die in het komend jaar een schooltuin verzorgen, kweken daar groenten en kruiden die tijdens ‘Vreewijk aan tafel’ worden gebruikt. Ook voor ‘Groene tuinen’, zo is de bedoeling, worden leerlingen ingeschakeld bij het onderhoud als een bewoner om goede redenen niet in staat is daar zelf zorg voor te dragen. Studenten van de Hogeschool Rotterdam, De Erasmus Universiteit en de Academie voor de Bouwkunst gaan in het kader van stages en onderzoeksopdrachten in Tuindorp Vreewijk aan de slag. Zij tekenen verhalen op van bewoners, zij doen onderzoek naar de geschiedenis van Tuindorp Vreewijk, naar de bijzondere samenwerking tijdens de ontstaansgeschiedenis van de wijk, tussen stadsbestuur en stedelijke elite. Afspraken daarover zijn en worden onder andere gemaakt met de studierichtingen planologie en vastgoed, communicatie, cultuurwetenschappen, bestuurskunde en sociologie.
!6
Vrijwilligers Zonder de inzet van vrijwilligers is de organisatie en uitvoering van het programma onmogelijk. Op Zuid bestaat sinds een paar jaar De Zuiderling, een ruilmunt die tot doel heeft bewoners te activeren en die als middel dient om vraag en aanbod bij elkaar te brengen, en daardoor mensen bij elkaar te brengen die in heel concrete zin iets voor elkaar kunnen gaan betekenen. Eén Zuiderling is een half uur tijd. Zuiderlingen kun je verdienen door iets voor een ander te doen. Met die Zuiderlingen betaal je iemand die iets voor jou doet. Iedereen kan de Zuiderling gebruiken. De mogelijkheden zijn legio. Van bijlessen tot fietsreparaties en van pianoles tot het bieden van vervoer. Huishoudelijke hulp, voor iemand de hond uitlaten, koken, boodschappen doen, behangen, hulp bij opruimen of administratie etc. (zie www.dezuiderling.nl) Bij verschillende activiteiten uit het programma zullen Zuiderlingen worden ingezet. Op die manier wordt een impuls gegeven aan het gebruik ervan, met als doel meer zinvolle contacten en onderlinge hulp tussen bewoners tot stand te brengen. Met name bij Groene tuinen, en Vreewijk aan tafel staat de ontmoeting tussen Vreewijkers en onderlinge hulp centraal. Het is de bedoeling dat De Zuiderling in 2016 naast de vestiging van de helpdesk in de Afrikaanderwijk ook een helpdesk opent in Tuindorp Vreewijk, op de locatie waar ook medewerkers van de Stichting Vreewijk 100 jaar gevestigd zijn. Bezoekers Ontmoeting is ook het belangrijkste doel bij activiteiten die mensen van buiten naar Tuindorp Vreewijk moeten trekken. Vreewijk aan tafel blijft niet beperkt tot een maaltijdviering van Vreewijkers onder elkaar. Er worden in dat kader ook bewoners uitgenodigd uit andere Rotterdamse wijken en andere tuindorpen in Nederland. Bovendien worden oud-bewoners van Vreewijk uitgenodigd om hun wijk weer te bezoeken en aan tafel te gaan met huidige bewoners. Met het symposium, de tentoonstelling en Hotel Vreewijk worden bezoekers en belangstellenden uitgenodigd Tuindorp Vreewijk te leren kennen, en te ervaren hoe het is om in zo’n tuindorp te leven. Tijdens het symposium zullen dat vooral professionals zijn, met een beroepsmatige interesse, in de andere gevallen Rotterdammers uit andere wijken en nationaal bezoek en toeristen. Waar nu de meeste in Rotterdam voor toeristen georganiseerde tours zich richten op de bezienswaardigheden in het centrum, de Wilhelminapier en de kop van Katendrecht, is het de bedoeling dat in 2016 die tours ook zullen leiden naar Tuindorp Vreewijk, de groene oase op Zuid.
3. Programmaonderdelen en interventies bij 100 jaar Tuindorp Vreewijk
Het 100-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk is een reden om feest te vieren, tegelijkertijd biedt het ook een gelegenheid om een nieuwe impuls te geven aan de leefbaarheid en vitaliteit van het Tuindorp, zeker nu het sinds 2012 beschermd stadgezicht is en in 2014 is gestart met de renovatie. De beleving van de architectuur en publieke ruimte staan centraal om de aantrekkingskracht van Rotterdam-Zuid en Tuindorp Vreewijk in het bijzonder te vergroten. Bij de samenstelling van het programma zijn de volgende uitgangspunten leidend geweest: 1. Balans tussen aandacht voor de fysieke en voor de sociaal-culturele aspecten. 2. Balans tussen aandacht voor het belang van Tuindorp Vreewijk voor de eigen bewoners en voor de stad Rotterdam en daarbuiten. 3. Balans tussen aandacht voor het verleden en voor de toekomst. 4. Balans tussen aandacht voor viering en voor reflectie. Het hoofdprogramma van Vreewijk 100 jaar bestaat uit interventies in de publieke ruimte en programma’s op locatie. Tevens is het 100-jarig bestaan een reden tot het organiseren van een inhoudelijk gesprek en symposium, in samenwerking met AIR, en het verschijnen van een publicatie na afloop van het jubileumjaar. De historie van Vreewijk wordt benut om een eigentijds verhaal te vertellen over dit bijzondere tuindorp, door en voor bewoners, bezoekers en vakpubliek. Allen zullen zij de rijkdom van dit stadsdeel op Zuid op verrassende wijze delen en ervaren. Het zal hen voeren langs tal van bijzondere locaties; De Brink, de Lede, de Langegeer en de Valkeniersweide, Het Witte Paard, het
!7
Jagershuis en het Vreewijkhuis, Educatieve Tuin De Enk, de Vredeskerk en Kruisvindingkerk, het scholencomplex bij de Mare en het nieuw te ontwikkelen terrein van het Zuiderziekenhuis, met het mooie poortgebouw. Het programma omvat de volgende onderdelen: Hotel Vreewijk Data: 16 september t/m 16 oktober 2016 Organisatie: Theater Walhalla en het Wijktheater Financiering: diverse fondsen In de voorstelling Hotel Vreewijk beleven toeschouwers en deelnemers, die overnachten in Hotel Vreewijk of in een van de B&B dependances, een theaterspektakel dat hen op een reis langs bijzondere locaties meevoert door de geschiedenis van Tuindorp Vreewijk. Tuindorp Vreewijk en zijn bewoners laten de toeschouwers in een etmaal het dagelijks leven in het tuindorp op theatrale wijze ervaren en leggen achterliggende verhalen van het gebied bloot. Er is gekozen voor samenwerking met Theater Walhalla en het Wijktheater. Zij hebben in 2015 met Feyenoord de Opera bewezen een groot publiek te kunnen bereiken met een voorstelling op diverse locaties, met een in dit geval door Feyenoord supporters gevormde cast, gebaseerd op verhalen uit de geschiedenis van Feyenoord. Alle voorstellingen waren uitverkocht en de recensies waren lovend. Door er een overnachting in de wijk aan toe te voegen en op diverse locaties verschillende aspecten van Tuindorp Vreewijk te belichten, in tekst, muziek en andere theatervormen, wordt de toeschouwer nog meer betrokken bij de voorstelling en neemt hij nog intenser deel aan de ervaring. Dat geldt ook voor de bewoners van Tuindorp Vreewijk, of ze nu speler of toeschouwer zijn, bewoner of gastheer en –vrouw in de B&B. De voorbereiding zal een aantal maanden in beslag nemen, waarin een groot aantal bewoners van Tuindorp Vreewijk voorbereid worden op hun deelname als acteurs, zangers en dansers in deze voorstelling, die niet alleen locaties in Tuindorp Vreewijk zal aandoen, maar mogelijk voor een deel ook zal plaats vinden op het terrein en in de gebouwen van het Zuiderziekenhuis. Het is de bedoeling dat deze productie de onderlinge banden tussen Vreewijkers, met verschillende achtergronden, zal aanhalen.
Een eeuw geschiedenis van zo’n bijzondere wijk, levert voldoende stof op voor een voorstelling. De jaren van voorbereiding, het interbellum, de oorlog, de wederopbouw, de jaren ’60, de gloriejaren van Feyenoord, de renovatieperiode in de jaren ’70 en ‘80, de acties tegen de sloopplannen vanaf 2006, waarna Tuindorp Vreewijk door het Rijk tot beschermd stadsgezicht werd verklaard. De geschiedenis van Het Witte Paard. En dan natuurlijk de bekende en mindere bekende bewoners waaronder: - Jos Brink, die tijdens zijn jeugd op de Voorde woonde en die Tuindorp Vreewijk bezong in een van zijn liedjes. - Leen Valkenier, die bewoners uit Vreewijk portretteerde in de personages van de Fabeltjeskrant. - Willem van Iependaal, een pseudoniem van Willem van der Kulk, dat hij ontleende aan de straat waar hij woonde, schrijver van ‘Polletje Piekhaar en Lord Zeepsop’ - Nans van Leeuwen, illustratrice van de boeken over kabouter Piggelmee, die op de Groene Zoom woonde. - Gerard Cox, die aan de rand van Tuindorp Vreewijk, aan de Bree is geboren en getogen. - Karel Schot, de natuurliefhebber, onderwijzer en latere biologieleraar, wiens naam na zijn dood nog voortleeft in de Vogelklas Karel Schot.
!8
Dit programmaonderdeel wordt nog nader inhoudelijk en praktisch uitvoerend uitgewerkt in een apart projectplan met eigen begroting, beschrijving van de doelstellingen en doelgroepen. Tevens wordt een inhoudelijk randprogramma ontwikkeld.
Symposium: 100 jaar Vreewijk - Tuindorpen, een eeuw later Datum: april 2016 Organisatie: AIR. AIR (Architectuur Instituut Rotterdam) daagt zowel publieke als professionele partijen uit tot een gesprek over de stad. Financiering: AIR Tuindorp Vreewijk ontstond in een tijdsgewricht, waarin particulier initiatief en stadsbestuur op bijzondere wijze samenwerkten bij de totstandkoming van volkswoningbouw en stedenbouw. Na de voltooiing van Tuindorp Vreewijk in de jaren ’50 kreeg nieuwe stedelijke uitbreiding vorm op een moderne manier; baksteen maakte plaats voor beton, eengezinswoningen voor flatgebouwen. In de jaren ’90 volgden de Vinex-wijken. De financiële crisis maakte een einde aan die periode. Tijd om de balans op te maken.
Door Tuindorp Vreewijk uit te roepen tot beschermd stadsgezicht, is het behoud ervan waarschijnlijk gewaarborgd. Maar wat betekent dat voor de renovatieperiode die in 2014 is gestart? Wordt de oude situatie van vóór de renovatie in de jaren ’70 hersteld? Blijft het unieke karakter behouden? Wordt de renovatie van het Zuiderziekenhuis en de bouw van woningen op het terrein van de Daniël den Hoedkliniek aangegrepen om ook daar volgens het concept van Tuindorp Vreewijk te bouwen en zo één harmonisch geheel te laten ontstaan? Is er na de crisis weer perspectief voor tuindorpen? Wat hebben we in de afgelopen eeuw geleerd over de relatie tussen gebouwde omgeving en sociale samenhang? Hoe verhoudt de rust van het tuindorp zich tot de dynamiek van de stad? In een nationaal symposium ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk wordt op deze vragen ingegaan door deskundigen op het terrein van stedenbouw, architectuur, sociologie, antropologie, kunst en cultuur, volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling. Tijdens de zevende editie van de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR), die opent in april 2016, zal uitgebreid aandacht worden besteed aan Tuindorp Vreewijk. Het symposium over Tuindorp Vreewijk is een onderdeel van de biënnale.
Tuindorp Vreewijk voor elkaar: Aan tafel Data: juni 2016 Organisatie: bewoners en vrijwilligers uit Vreewijk, Stichting Vreewijk 100 jaar Financiering: Gemeente Rotterdam (Opzoomerfonds), organisaties en fondsen Ter viering van het 100-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk bereiden buurtbewoners gezamenlijk een maaltijd. Op straat worden lange tafels gedekt en wordt met elkaar gegeten. Vreewijk aan tafel wordt niet op één dag, maar in estafettevorm, gedurende een aantal dagen in juni 2016 georganiseerd. Dit biedt de mogelijkheid bij slecht weer uit te wijken naar een ander moment en het benodigde (kook)materiaal en meubilair efficiënt te gebruiken. Er is daardoor minder materiaal nodig, dat op meer dagen en op meer locaties wordt benut. Tal van bekende Rotterdamse koks en
!9
verschillende kookclubs zullen worden ingezet bij de bereiding van maaltijden. Ook leerlingen van de horecavakschool en de koksopleiding worden betrokken bij deze activiteit. Bewoners met verschillende culturele achtergronden ontmoeten elkaar, leren van elkaars kookkunsten, wisselen recepten uit en proeven van de resultaten.
Op sommige dagen worden ook bewoners uit andere Rotterdamse wijken, uit andere tuindorpen in Nederland en oud-bewoners van Vreewijk uitgenodigd voor een wandeling door de wijk, gevolgd door een gezamenlijke maaltijd met de buurt. In samenwerking met de Educatieve tuin De Enk, worden door kinderen op hun schooltuin gekweekte groenten gebruikt als ingrediënten voor de maaltijd.
Tuindorp Vreewijk: Tours Data: geheel 2016 Organisatie: diverse organisaties Financiering: fondsen Iedere Vreewijker en sommige Rotterdammers weten hoe bezoekers van buiten verrast zijn door de rust en de schoonheid van Tuindorp Vreewijk. Men verwacht niet, in een stad die bekend staat om zijn moderne architectuur, in een groene oase zo’n idyllische woonomgeving aan te treffen. Doordat Rotterdam langzamerhand meer toeristen is gaan trekken, zijn er de afgelopen jaren verschillende routes beschikbaar gekomen waarlangs men de stad wandelend of fietsend, alleen of onder begeleiding van een gids kan verkennen. Die routes liggen voornamelijk op de rechter Maasoever en rond de Wilhelminapier, Katendrecht en de Kop van Zuid. Onlangs werd daar nog Rotterdam Routes aan toegevoegd. Tuindorp Vreewijk kent sinds 2015 ‘Expeditie Vreewijk’, een wandelroute, begeleid met een app, die de wandelaar of fietser door de mooiste straten en langs de belangrijkste monumenten van Tuindorp Vreewijk voert. In 2016 wil de stichting Tuindorp Vreewijk bij tal van gelegenheden promoten. Met de organisatoren van de Open Monumentendag, de Dag van de Architectuur, Verborgen Tuinen, met Urban Guides, ´t Gilde, Rotterdam Routes en vele anderen worden afspraken gemaakt om in 2016 Rotterdam Zuid en in het bijzonder Tuindorp Vreewijk op de toeristische kaart te zetten. Ook wordt intensief verkend of programmering van North Sea Jazz Round Town, Poetry International en de Operadagen op locaties in Tuindorp Vreewijk kan plaatsvinden. Om deze routes interessant te maken voor de gebruikers, worden verhalen over bijzondere locaties en personen verzameld, opgetekend en verwerkt tot informatie die tijdens de tour op aantrekkelijk vormgegeven wijze wordt gepresenteerd. Zoals eerder is aangegeven worden die verhalen verzameld door middel van interviews die studenten houden onder de bewoners van Tuindorp Vreewijk. Tevens dient de promotie van dit materiaal te worden georganiseerd via Rotterdam Partners, VVV, ANWB, hotels, Rotterdam Festivals etc. Ook voor de organisatie en promotie van optredens op locatie in Tuindorp Vreewijk, binnen de programmering van North Sea Jazz Round Town e.d. zijn middelen nodig.
!10
Tentoonstelling: ‘100 jaar Tuindorp Vreewijk’ Data: maart t/m juni - september t/m december 2016 Organisatie: Stichting Vreewijk 100 jaar en Joop de Jong Financiering: Gemeente Rotterdam en fondsen Aan de hand van uniek materiaal wordt een beeld geschetst van het wel en wee van Tuindorp Vreewijk in de afgelopen eeuw. Vanaf het moment dat de eerste plannen voor de bouw werden gesmeed tot de acties voor het behoud van de wijk; belangrijke momenten in de geschiedenis, verhalen en anekdotes, bekende en minder bekende bewoners, geschreven en vertelde verhalen. Een aantal namen van bekende Vreewijkers is eerder al genoemd. In een winkelpand aan de Groene Zoom, met een grote opslagruimte, wordt een permanente expositie ingericht. Joop de Jong, die ook tentoonstellingen als De Aanval (2015 in de RDM duikbootloods, over het bombardement van Rotterdam) en Ziet Zuid realiseerde, zal deze tentoonstelling verzorgen. De gesprekken hierover lopen. Ook de museumwoning aan de Lede 40 is onderdeel van dit programma. Ook in het centrum van Rotterdam moet duidelijk worden dat ‘op Zuid’ een bijzondere wijk haar 100-jarig bestaan viert. Met de Gemeenten en het Havenbedrijf Rotterdam wordt overlegd over het gebruik van het enorme scherm op het Centraal Station voor het vertonen van beelden van Tuindorp Vreewijk, ter gelegenheid van het eeuwfeest, en om bezoekers uit te nodigen. Op de nieuwe locatie van Museum Rotterdam, in het nieuwe Timmerhuis Rotterdam, die begin 2016 in gebruik wordt genomen, zal ook aandacht worden geschonken aan 100 jaar Vreewijk.
Tuindorp Vreewijk voor elkaar: Groene Tuinen Data: maart t/m december 2016 Organisatie: Stichting Vreewijk 100 jaar, Educatieve tuin De Enk, TKC, Havensteder Financiering: fondsen Vanzelfsprekend zijn tuinen het belangrijkste kenmerk van een tuindorp. In Tuindorp Vreewijk is al meer dan 90 jaar de Tuinkeuringscommissie (TKC) actief. Jaarlijks worden alle tuinen in Vreewijk beoordeeld door een deskundige jury, samengesteld uit bewoners van de wijk. Een rondgang leert dat veel tuinen een lust zijn voor het oog. Helaas is het zo dat om diverse redenen een klein gedeelte van de tuinen niet goed wordt onderhouden. Soms is er niet eens sprake van een tuin, maar van een betegelde - met schuttingen omheinde -opslagplaats. Zowel door woningbouwcorporatie Havensteder als door de TKC wordt veel gedaan om daarin verandering te brengen. Zo wordt er bij nieuwe bewoners op toegezien dat de (voorgeschreven) ligusterheggen behouden blijven en helpen vrijwilligers van De Uil om tuinen een opknapbeurt te geven. De ambitie is er om tijdens Vreewijk 100 jaar 2016 een nieuwe impuls te geven aan de groene uitstraling van Tuindorp Vreewijk. De initiatiefnemers voor de bouw van Tuindorp Vreewijk meenden terecht dat de tuinen en het vele openbare groen de bewoners een omgeving zouden bieden waarin men tot rust kon komen. De aanblik van een groene, bloeiende tuin en het geluid van de vogels zorgen voor een aangename sfeer en bieden de mogelijkheid even te ontsnappen aan dagelijkse sores. In samenwerking met de TKC, Educatieve tuin De Enk en Havensteder willen we in het jubileumjaar met zoveel mogelijk vrijwilligers helpen om tuinen met achterstallig onderhoud op te knappen en vervolgens samen met bewoners schoon en mooi te houden. De TKC maakt een inventarisatie van tuinen waarvan het onderhoud onvoldoende is. Bewoners worden uitgenodigd voor een cursus tuinonderhoud bij de Educatieve tuin. Daar worden hen de eerste beginselen bijgebracht. Ook wordt hen daar geleerd hoe je een groene tuin kunt inrichten die weinig onderhoud en weinig kosten vergt. In overleg met bewoners kan ook worden besloten dat hun tuin door anderen wordt gebruikt en onderhouden als sier- of moestuin of voor het kweken
!11
van snijbloemen. Ook daarbij spelen deskundige vrijwilligers van de Educatieve tuin een begeleidende rol. Stap voor stap krijgen bewoners plezier in tuinieren en leren ze hoe, met beperkte middelen en inzet, hun tuin een bron kan worden voor rust en genoegen, waar het plezierig vertoeven is en waar men de dagelijkse sores van zich af kan zetten. Contact wordt gelegd met bekende tuinprogramma’s op tv, om bewoners te verrassen met een opknapbeurt en deskundig advies. Ook bij dit onderdeel gaat het erom bewoners met elkaar in contact te brengen en onderling hulp te laten bieden. Voor hun hulp ontvangen vrijwilligers Zuiderlingen, die zij op hun beurt weer kunnen gebruiken om hulp en diensten van anderen mee te betalen.
Tuindorp Vreewijk voor elkaar: Jong en Oud Data: maart t/m december 2016 Organisatie: scholen, Stichting Vreewijk 100 jaar, De Zuiderling Financiering: fondsen Om ervoor te zorgen dat ook de oudere en minder valide bewoners van Tuindorp Vreewijk deel kunnen nemen aan de festiviteiten, zullen zij worden begeleid door vrijwilligers. Op dagen dat er evenementen plaats vinden, worden zij gekoppeld aan middelbare scholieren en andere vrijwilligers, bijvoorbeeld om de theatervoorstelling of de tentoonstelling te bezoeken en aan de gezamenlijke maaltijd deel te nemen. Voor de inzet van vrijwilligers wordt gebruik gemaakt van ‘De Zuiderling’, zoals eerder beschreven een ruilmunt die sinds enkele jaren in Rotterdam Zuid in gebruik is. Zuiderlingen kun je verdienen door iets voor een ander te doen. Met die Zuiderlingen betaal je vervolgens weer iemand die iets voor jou doet (www.dezuiderling.nl). Bij de volgende evenementen worden vrijwilligers beloond met Zuiderlingen; Tuindorp Vreewijk aan tafel, Tuindorp Vreewijk: Groene Tuinen, Tuindorp Vreewijk: Sportief en incidenteel bij andere evenementen. Tuindorp Vreewijk 100 jaar: het boek Data: het is de bedoeling dat het boek in 2017 verschijnt. Organisatie: Jan Oudenaarden, Ina Kleijwegt, Stichting Vreewijk 100 jaar i.s.m. Hogeschool Rotterdam, AIR, Erasmus Universiteit Rotterdam, Havensteder Financiering: fondsen Natuurlijk begint een publicatie over 100 jaar Tuindorp Vreewijk met de beweegredenen die de initiatiefnemers ertoe hebben aangezet om deze prachtige wijk te bouwen. Maar zo’n boek moet zich niet beperken tot de stedenbouwkundige en architectonische aspecten van de bouw en de latere renovaties. Zijn de verwachtingen die men had over de uitwerking van zo’n groene, dorpse omgeving op het
!12
welbevinden van de bewoners ook bewaarheid? En kunnen we nu rustig achterover leunen, of zijn er nieuwe uitdagingen voor Tuindorp Vreewijk? Biedt het tuindorp in onze tijd nieuwe mogelijkheden? Hoe was het sociale leven in Tuindorp Vreewijk? Welke bijzondere gebeurtenissen vonden er in die eeuw plaats. Puttend uit wat er aan materiaal wat onder andere door studenten is verzameld en waarover de museumwoning beschikt, en wat tijdens het jubileumjaar nog tevoorschijn is gekomen, wordt in de publicatie een beeld geschetst van 100 jaar Tuindorp Vreewijk. Na de viering van het eeuwfeest komt ook het perspectief voor de toekomst aan bod. De nieuwe renovatie, de herontwikkeling van het Zuiderziekenhuis en van het omliggende terrein, die perspectief biedt voor uitbreiding van Tuindorp Vreewijk, aansluitend bij het karakter van deze wijk. Er is zeker toekomst voor Tuindorp Vreewijk, al is het maar vanwege de bijzondere status als beschermd stadsgezicht. Maar is daarmee de financiering van de renovatie en het behoud van Tuindorp Vreewijk veilig gesteld? En betekent het dat daarmee de idee van het tuindorp als museumstuk kan worden opgeslagen, of kan het juist in deze tijd tot voorbeeld dienen voor woningbouw en volkshuisvesting? Bijdragen uit het symposium worden in de publicatie opgenomen en materiaal van studenten van de Hogeschool Rotterdam, de Erasmus Universiteit, de Academie voor Bouwkunst en de Willem de Kooning Academie.
Monument ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk Datum: onthulling 8 juni 2016 Organisatie: Stichting Vreewijk 100 jaar Financiering: Dura Vermeer, Havensteder, Evides, Gemeente, Van der Mandele Stichting Het bijzondere karakter van Tuindorp Vreewijk komt tot uitdrukking in tal van details: het stratenplan van Berlage en Granpré Molière, de singels, de aanplant van bijzondere bomen, de achterpaadjes en binnentuinen, de vele verfraaiingen aan de gevels van de woningen en gebouwen met een publieke bestemming.
Toch zijn er in de loop der jaren enkele karakteristieke elementen uit het straatbeeld verdwenen en dat zijn de drie drinkfonteinen die Tuindorp Vreewijk rijk was. Op de Brink stond een bakstenen drinkfontein, ooit bedoeld voor de paardentram die er nooit is gekomen. Aan de rand van de Valkeniersweide, bij het bruggetje aan de Valkeniersweg ter hoogte van de Jagerslaan stond een gietijzeren pomp. In de bocht van de Grift, vóór de oude bibliotheek stond een monumentaal drinkfontein dat gesierd werd door een vrouwenbeeld. Het 100-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk biedt een uitgelezen kans om deze fonteinen weer op hun oude plek terug te plaatsen, met een inscriptie als blijvende herinnering aan de viering van 100 jaar Tuindorp Vreewijk. Het zou mooi zijn als dat met alle drie mogelijk kan worden gemaakt. Eerst zal worden onderzocht of er nog tekeningen bestaan van deze fonteinen, door wie deze opnieuw gemaakt kunnen worden, en wat de kosten daarvan zijn.
Tuindorp Vreewijk: ‘in Vrede’s naam’ Datum: 16 november 2016 Organisatie: op te richten stichting Vreewijk onderscheiding Financiering: Van der Mandele Stichting
!13
De initiatiefnemers voor de bouw van Tuindorp Vreewijk, kozen er bewust voor om de wijk die naam te geven. De verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog gingen aan het neutrale Nederland voorbij, maar de gevolgen, in de vorm van economische en financiële problemen en een vluchtelingenstroom vanuit België waren voor iedereen zichtbaar en merkbaar. Granpré Molière schreef daarover in 1966 bij gelegenheid van het 50-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk het volgende: “De oorlog, die in 1914 uitbrak, voor velen onverwacht, heeft de wereld geschokt. Maar ze heeft in ons vaderland ook geïnspireerd tot grote werken van vrede. Hierbij denken we vooral aan het besluit tot drooglegging van de Zuiderzee en aan het tuindorp, dat in zijn naam zijn oorsprong verraadt, het tuindorp “Vreewijk”. In deze drooglegging zien wij het symbool van een vreedzame aanwinst van grond; en in het laatste een oprecht verlangen ieder te doen wonen op een eigen stukje van de vaderlandse bodem. Beide zijn de uiting van een diepe verontwaardiging over het onrecht van oorlogsgeweld en een heenwijzing naar het natuurlijk recht van elk gezin op een stukje van de gemeenschappelijke aarde.” Bij gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de naam Vreewijk willen we daarbij stil staan. In een steeds kleiner wordende wereld, zijn de gevolgen van conflicten rond Europa ook nu weer zichtbaar in de vorm van een niet aflatende vluchtelingenstroom. In de afgelopen eeuw vestigden om tal van redenen mensen uit andere culturen zich in ons land. Ook, of juist in een vredig tuindorp als het onze, en juist vanwege de wens die de naamgevers tot uitdrukking wilden brengen, willen we daar aandacht aan besteden. En we zouden dat niet willen beperken tot een eenmalige gebeurtenis. We willen voorstellen om iedere vijf jaar de naam van het Rotterdamse Tuindorp ‘Vreewijk’ te verbinden aan een onderscheiding waarmee een persoon of organisatie wordt geëerd die zich inzet voor het op vreedzame wijze samenleven van mensen en overbruggen van culturele verschillen. Het recht, zoals Granpré Molière dat formuleert, voor elk gezin op een stukje van onze gemeenschappelijke aarde, impliceert dat we voor het leven van de ander plaats inruimen in ons eigen leven. Dat betekent kiezen voor een ruimer perspectief, waarin op passende wijze vorm wordt gegeven aan een gezamenlijke wereld. De onderscheiding wordt uitgereikt in de Vredeskerk. Er wordt een comité opgericht dat beslist over de toekenning van deze onderscheiding.
Tuindorp Vreewijk voor elkaar: Sportief Data: juni 2016 Organisatie: scholen en sportverenigingen in Tuindorp Vreewijk, Stichting Vreewijk 100 jaar Financiering: Cruijffoundation, Krajicek foundation, BVO Feyenoord, sponsors Veel bewoners in Tuindorp Vreewijk hebben een onbezorgde jeugd genoten. Je kunt hier altijd veilig buiten spelen. Met de sportverenigingen in de wijk en de scholen, willen we voor de zomervakantie van 2016 een grote sportdag organiseren, waarin kinderen en jongeren het in verschillende sporten tegen elkaar op kunnen nemen. Als we het over Tuindorp Vreewijk en sport hebben, hebben we het natuurlijk ook over voetbal en over onze buren aan de andere kant van het spoor. Op dagen dat Feyenoord thuis speelt hangen in de meeste straten vlaggen uit. Ook de vele geparkeerde auto’s en de fans die naar het stadion wandelen herinneren iedere wijkbewoner eraan dat Feyenoord speelt. Er is waarschijnlijk geen wijk waar zoveel Feyenoord-supporters wonen als Tuindorp Vreewijk. We weten dan ook zeker dat het veel mensen een groot plezier zou doen als op deze sportdag spelers en staf van Feyenoord een clinic verzorgen. Naast voetbal denken we voor clinics ook aan de vaste bespelers van de Topsporthal, waaronder Challenge Sports Rotterdam (Rotterdam Basketbal) en VC Nesselande (volleybal), en aan de sportverenigingen aan de Enk: handbalvereniging Atomium ’61, manage Smeetsland, tennisvereniging Deuce Again en korfbalvereniging OZC. De sportdag wordt georganiseerd in samenwerking met de sportverenigingen en scholen in Tuindorp Vreewijk. In juni 2016 wordt de Enk omgedoopt tot Sportboulevard waar de schooljeugd van Vreewijk kennis kan maken met verschillende sporten en met hun sporthelden.
!14
Tuindorp Vreewijk: sfeervol verlicht Data: 12 februari tot december 2016 Organisatie: Stichting Vreewijk 100 jaar, Giesbers & Van der Graaf, Gemeente, Havensteder Financiering: Gemeente, Havensteder, sponsors Het is de bedoeling om, net zoals in 1966, de drie grote singels in Tuindorp Vreewijk te verlichten. Dit is het programmaonderdeel dat de start inluidt van het jubileumjaar. Het ontsteken van de verlichting zal daarom tijdens een speciale gebeurtenis plaatsvinden, op 12 februari, door burgemeester Aboutaleb. Voor deze bijeenkomst worden ook de nazaten van de initiatiefnemers van Tuindorp Vreewijk en de vertegenwoordigers van de bedrijven die als aandeelhouders de realisatie van het tuindorp mogelijk maakten uitgenodigd. Tijdens het jubileumjaar komen langs beide zijden van de Lede, de Langegeer en de singel naast de Valkeniersweg net boven het water kabels te hangen met witte en groene sfeerverlichting. Indien het financieel en technisch mogelijk is wordt ook een verbinding gemaakt tussen Lede en Valkeniersweg, via de Dreef. In aanvulling hierop worden bewoners uitgenodigd om ook hun tuinen en gevels te voorzien van lichtelementen. Onderzocht wordt of en hoe dat zo kan worden gerealiseerd, dat een eenduidig sfeerbeeld wordt gecreëerd, bijvoorbeeld door bewoners daarvoor een aantal alternatieven aan te bieden.
Tuindorp Vreewijk in Oude Ansichten Data: 2016 Organisatie: familie De Does Tuindorp Vreewijk leent zich voor mooie plaatjes. In de loop der jaren zijn er veel ansichtkaarten verschenen waarop bijzondere plekken, momenten en monumenten in Tuindorp Vreewijk zijn vastgelegd. In een kleine tentoonstelling aan ’t Slag worden deze ansichten en foto’s uit een privéverzameling getoond.
Tuindorp Vreewijk: Oldtimers Data: oktober 2016 Organisatie: Stichting Vreewijk 100 jaar Financiering: sponsors
!15
In de eeuw dat Tuindorp Vreewijk bestaat, is het straatbeeld ingrijpend veranderd. De straten in Vreewijk zijn niet berekend op de parkeerdruk die tegenwoordig norm is. De modellen die vroeger het beeld bepaalden zullen nog één keer door de straten van Tuindorp Vreewijk gaan en voor belangstellenden op enkele pleinen te bewonderen zijn. Rond de presentatie van oldtimers worden verschillende straattheatervoorstellingen verzorgd. Allemaal in de sfeer van 100 jaar geleden, onder andere door de Tukkers Connexion.
Tuindorp Vreewijk 100 jaar: de film Data: vertoning in 2017 Organisatie: Het Portaal Financiering: Havensteder, sponsors In een aantal korte films volgt Het Portaal sinds 2008 in ‘Vreewijk, kroniek van een herstructurering’ het proces rond de herstructurering van Tuindorp Vreewijk. In 2016 kan daar een hoofdstuk aan worden toegevoegd over de viering van het 100-jarig bestaan. Wellicht is het mogelijk om op basis van het beschikbare materiaal een documentaire te maken die bijdraagt aan het beeld van Tuindorp Vreewijk als bijzonder historisch erfgoed, van nationaal belang, dat om goede redenen door de Rijksoverheid tot beschermd stadsgezicht is verklaard. De film wordt in 2017 vertoond voor Vreewijkers, in de openlucht (Valkeniersweide), de aula van het Calvijn college of in Het Witte Paard of De Brink.
5. Organisatie en financiering Stichting Vreewijk 100 jaar zal in eerste instantie zorg dragen voor het programma en de financiering van het project en gelden hiervoor verwerven. De stichting bestaat uit de volgende bestuursleden: Peter de Klerk, voorzitter Lex Wilbers, secretaris Frans Punt, penningmeester Louisa Boulkhrif, bestuurslid Germaine Statia, bestuurslid Comité van Aanbeveling: Jos van der Vegt, voorzitter Bram Peper, Ahmed Aboutaleb, Job Dura, Hans Vervat, Pim Vermeulen Het bestuur van Stichting Vreewijk 100 jaar benadert op basis van het programma vanaf augustus 2015 organisaties, fondsen en personen die een bijdrage kunnen leveren aan de realisatie ervan. De verdere invulling van de verschillende onderdelen zal op basis van hun inbreng nog kunnen groeien en wijzigen. Op dit moment hebben de volgende partijen medewerking en/of financiering toegezegd: Havensteder, Gemeente Rotterdam, AIR (Architectuur Instituut Rotterdam), Hogeschool Rotterdam, Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie Rotterdam Zuid en De Zuiderling. De viering van 100 jaar Tuindorp Vreewijk aan de hand van het programma kan alleen worden gerealiseerd als er voor de verschillende onderdelen voldoende financiële middelen en bijdragen ‘in kind’ worden toegezegd en als zich voldoende vrijwilligers beschikbaar stellen. Het bestuur nodigt daarom iedereen die Tuindorp Vreewijk een warm hart toedraagt en die meent op enigerlei wijze een bijdrage
!16
te kunnen leveren aan de uitvoering van dit programma, uit om contact met ons op te nemen. Dat kan via mailadres
[email protected] of bij het Vreewijkhuis, Dreef 83a, 3075HB Rotterdam. Zowel Tuindorp Vreewijk zelf, als zijn oprichters, bewoners en beheerders, en de stad Rotterdam, verdienen het dat het 100-jarig bestaan van Tuindorp Vreewijk op grootse wijze wordt gevierd. Per onderdeel wordt gezocht naar een balans tussen uitvoerings(technische) mogelijkheden, behoeften en ambities enerzijds en financieringsmogelijkheden anderzijds. Op basis van de gesprekken die we de komende maanden voeren, wordt het programma verder ingevuld, met per onderdeel locatie(s) en definitieve datum of periode van realisatie, verantwoordelijke organisatie(s), dekking van de benodigde door toegezegde en beschikbare (financiële) middelen. Voor de praktische organisatie, coördinatie en productie van de verschillende onderdelen zullen organisaties en personen worden aangetrokken. Vreewijk 100 jaar wordt mede mogelijk gemaakt door vrijwilligers die geen financiële vergoeding verwachten. Bijzonder aan deze groep is, dat zij voor een groot deel bestaat uit vrijwilligers die vanuit een groot enthousiasme voor Tuindorp Vreewijk mee willen helpen. Bijzonder is ook dat in de eerste contacten met leden van het Comité van Aanbeveling en met verschillende professionals, bijvoorbeeld van de Hogeschool Rotterdam, AIR, Walhalla, het Werktheater en IkZitopZuid, eenzelfde enthousiasme werd ondervonden. Ook zij houden van Tuindorp Vreewijk en vinden het daarom vanzelfsprekend hun medewerking te verlenen aan de realisatie van het programma. Rotterdam houdt van Tuindorp Vreewijk. 6. Tijdsplanning 2014/2015: Vooronderzoek/voorgesprekken met instellingen en planvorming 2015: Inhoudelijke voorgesprekken, uitwerking en voorbereiding project. Najaar: Bepalen communicatie- en persstrategie. Benaderen leden Comité van Aanbeveling. Benaderen fondsen en andere financiers en sponsors. Benaderen bewoners van Tuindorp Vreewijk. Per onderdeel formeren van werkgroepen met actieve bewoners. Benaderen van diverse uitvoerende partijen, uitwerken organisatie per onderdeel. 2016: Persbenadering dagpers, promotiemateriaal en website gereed. 2017: Evaluatie en realiseren publicatie.
!17
