Projectplan “Outdoor Fitness voorziening Malderburch” Gemeente Heumen “Bewegen in de buitenlucht voor alle inwoners van Heumen”
Malderburch, Centrum voor Welzijn, Wonen en Zorg 31 mei 2007
Inhoudsopgave
.................................................................................. 1 Hoofdstuk 1 Inleiding ......................................................................................................... 3 1.1 Algemene kaders en achtergrond........................................................................ 3 1.2 Rol van de subsidieaanvrager ................................................................................... 8 1.3 Relatie van het project met het subsidieprogramma ................................................. 8 Hoofdstuk 2 Achtergrond en doelstelling ......................................................................... 10 2.1 Achtergrond van het project.................................................................................... 10 2.2 Doelstelling, motivatie en effecten ......................................................................... 11 2.3 Belang van het project ............................................................................................ 12 2.4 Bevorderen van gelijkheid tussen mannen en vrouwen.......................................... 12 2.5 Bevorderen van duurzame ontwikkeling ................................................................ 12 Hoofdstuk 3 Haalbaarheid en draagvlak........................................................................... 13 3.1 Draagvlak................................................................................................................ 13 3.2 Additionaliteit ......................................................................................................... 13 3.3 Knelpunten en kansen ............................................................................................. 13 3.4 Toekomstverwachtingen ......................................................................................... 14 3.5 Complementariteit................................................................................................... 14 Hoofdstuk 4 Activiteitenplan en organisatie..................................................................... 15 4.1 Activiteiten.............................................................................................................. 15 4.2 Planning .................................................................................................................. 15 4.3 Organisatie .............................................................................................................. 15 Hoofdstuk 5 Kosten en financiering ................................................................................. 16 5.1 Kosten en investeringen.......................................................................................... 16 5.2 Financieringsopzet .................................................................................................. 17
2
Hoofdstuk 1 Inleiding In 2003 is in Heumen het samenwerkingsverband “Afstemmen welzijn, wonen, zorg en mobiliteit” gestart. Mensen met een beperking staan hierbij centraal. Dit kunnen ouderen met een zorgbehoefte zijn, mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking of mensen met een langdurige psychosociale of psychiatrische problematiek. Het samenwerkingsverband bestaat naast gemeente Heumen uit de volgende partners: -
Katholieke Bond van Ouderen (KBO) Cliëntenadviesraad Steunpunt Vrijwilligerswerk gemeente Heumen Malderburch, Centrum voor Welzijn, Wonen en Zorg Oosterpoort Wooncombinatie Stichting Dichterbij Zorggroep Zuid – Gelderland RIBW Regio Zuid Huisartsenpraktijk Overasselt Gezondheidscentrum De Kroonsteen Zorggroep Zuid Gelderland MEE Gelderse Poort NIM Maatschappelijk Werk Pluryn Werkenrode Groep Zorgkantoor Regio Nijmegen Zorgbelang Gelderland GGz Nijmegen
Een omschrijving van alle samenwerkingspartners is als bijlage 1 bij dit projectplan opgenomen. De werkwijze van het samenwerkingsverband kenmerkt zich door samenwerking op basis van gelijkwaardigheid. Iedere partner levert vanuit eigen deskundigheid en verantwoordelijkheid een bijdrage. In 2004 hebben alle partners een intentieverklaring ondertekend. Hierin is benadrukt dat de samenwerking niet vrijblijvend is. Er is afgesproken dat de partners elkaar hierop kunnen aanspreken. De belangrijkste uitgangspunten van de intentieverklaring zijn: -
sociale samenhang stimuleren; volwaardig burgerschap van alle inwoners centraal stellen burgers aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid als overheid en aanbieders een faciliterende en ondersteunende rol vervullen vraaggericht werken integraal werken op de terreinen welzijn, wonen, zorg en mobiliteit indien mogelijk en wenselijk een gebiedsgerichte benadering hanteren
1.1 Algemene kaders en achtergrond Voor de periode 2005 – 2008 is door provincie Gelderland aan gemeente Heumen een subsidie verleend van €150.000,- vanuit het Provinciale Programma Ontgroening & Vergrijzing. Deze subsidie is bedoeld om de gemeentelijke regiefunctie op het gebied van welzijn, wonen, zorg en mobiliteit te versnellen en daarbij een kwaliteitsslag te maken. Gemeente Heumen heeft dit samen met haar partners vorm gegeven door het ontwikkelen van een toekomstvisie. Hiervoor is een aantal onderzoeken uitgevoerd. De toekomstvisie is erop gericht een integraal aanbod van voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn, zorg en mobiliteit te creëren voor mensen met een beperking binnen de gemeente. Dit wordt vormgegeven door het ontwikkelen van een woonservicegebied op maat in iedere kern van gemeente Heumen. Onderzoeken
3
Het samenwerkingsverband wil alle inwoners van gemeente Heumen een volwaardig burgerschap bieden. Het Verwey Jonker Instituut heeft het begrip volwaardig burgerschap uitgewerkt naar cruciale indicatoren op de terreinen welzijn, wonen, zorg en mobiliteit. Per indicator is vervolgens een nulmeting uitgevoerd. Hierbij is stand van zaken in de gemeente beschreven en zijn knelpunten en doelstellingen benoemd. De resultaten van het onderzoek naar het begrip volwaardig burgerschap zijn beschreven in het rapport “Heumen, sturen op volwaardig burgerschap; een nulmeting” (Verwey-Jonker Instituut, augustus 2006). De cruciale thema’s van volwaardig burgerschap zijn als bijlage 2 bij dit projectplan opgenomen. De belangrijkste resultaten van de nulmeting zijn als bijlage 3 bij dit projectplan opgenomen. In 2005 heeft de GGD Regio Nijmegen in opdracht van gemeente Heumen een ouderenonderzoek uitgevoerd in gemeente Heumen. In de rapportage hierover zijn de bevindingen over de huidige situatie, de wensen en de ervaren knelpunten van ouderen in Heumen op de terreinen van welzijn, wonen, zorg en mobiliteit opgenomen. Hieruit blijkt dat ouderen zich over het algemeen lichamelijk en psychisch gezond voelen. Bij ouderen boven de 75 jaar nemen de problemen echter behoorlijk toe. Deze problemen hangen vaak samen met gezondheidsklachten en mobiliteitsbeperkingen. Vooral bij ouderen van boven de 75 jaar is gezondheidswinst te behalen. Enerzijds door preventieactiviteiten, anderzijds door verbetering van de effectiviteit en bereikbaarheid van voorzieningen. Een samenvatting van het rapport “Gezond ouder worden in de gemeente Heumen” is als bijlage 4 bij dit projectplan opgenomen. Tenslotte heeft gemeente Heumen in 2006 samen met Oosterpoort Wooncombinatie de bestaande woningvoorraad voor de gemeente als geheel en per dorp in kaart gebracht. Daarnaast is de demografische ontwikkeling beschreven. In december 2006 heeft de gemeenteraad ingestemd met deze” Woonvisie van de gemeente Heumen 2006”. Deze demografische ontwikkeling kenmerkt zich door een forse vergrijzing gecombineerd met een bovenmatige ontgroening van de bevolking. Uit het onderzoek blijkt dat de verhuisbereidheid onder ouderen in de gemeente erg laag is en dat zij veeleisend zijn wat betreft hun woonvoorzieningen. Dit betekent dat het grootste deel van de (toekomstige) oude inwoners van gemeente Heumen zal blijven wonen in hun huidige woning. Het huidige woningaanbod in de gemeente is echter niet geschikt om te voldoen aan de groeiende vraag naar woningen voor ouderen en mensen met een beperking. Deze ontwikkeling vereist een aanpassing van het woningaanbod. Uit het onderzoek blijkt nadrukkelijk de noodzaak tot het aanpassen van de huidige woningvoorraad in de gemeente. In de visie van gemeente Heumen en van de samenwerkingspartners dient de oplossing voor de doelgroep mensen met een beperking vooral gezocht te worden in het aanpassen en het opplussen van woningen. Wanneer dit niet op korte termijn wordt opgepakt dreigen grote problemen door onvoldoende geschikte woningen. Dit kan leiden tot zeer ongewenste situaties zoals gedwongen verhuizingen. De Woonvisie gemeente Heumen 2006 is als bijlage 5 opgenomen bij dit projectplan. Toekomstvisie Het onderzoek en de nulmeting van de cruciale thema’s voor volwaardig burgerschap, het ouderenonderzoek Heumen en de Woonvisie Heumen vormen samen de basis voor de toekomstvisie van het samenwerkingsverband. De belangrijkste uitgangspunten van de toekomstvisie van het samenwerkingsverband zijn: -
Eigen verantwoordelijkheid van mensen. Indien nodig worden ze hierbij gefaciliteerd of ondersteund. Vraaggericht en integraal werken.
4
-
-
-
Wijkgericht werken door het creëren van een wijksteunpunt voor ieder dorp c.q. wijk van waaruit op maat een aanbod aan zorg en welzijnsvoorzieningen geboden kan worden. Niet alle voorzieningen zijn naar de dorpen te brengen. Mede daarom is vervoer een belangrijk thema voor volwaardig burgerschap. Hierdoor kunnen mensen bij een bepaalde voorziening komen, vrienden bezoeken en winkels bereiken. De werkgroep OV en Veiligheid heeft alle bestaande vormen van vervoer in de gemeente geïnventariseerd. Op basis hiervan hebben ze aanbevelingen geformuleerd aan de gemeente. Het aantal inwoners met een beperking zal de komende jaren, vooral vanwege de sterke vergrijzing, toenemen. Deze mensen willen, maar moeten vanwege het gebrek aan intramurale plaatsen, zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Het is van belang hierop te anticiperen.
Woonservicegebieden: lopende initiatieven per dorp Vanuit de gezamenlijke toekomstvisie van het samenwerkingsverband wordt in de gemeente Heumen een verdere invulling gegeven aan de ontwikkeling van wijksteunpunten / woonservicegebieden. Hieronder volgt een overzicht van de (gepande) ontwikkelingen per dorp. Uit dit overzicht blijkt duidelijk dat per dorp een traject op maat wordt doorlopen. Malden Het dorp beschikt over een groot en gevarieerd aanbod van voorzieningen. Er zijn meerdere basisscholen, een groot gezondheidscentrum en een pas vernieuwd winkelcentrum. Stichting Dichterbij is in Malden gevestigd en Pluryn Werkenrode Groep en de RIBW bieden ondersteuning aan hun doelgroep. Vanuit Maldensteijn biedt Stichting Ontmoetingscentrum voor Ouderen Malden (STOOM) het gehele jaar door een activiteitenaanbod aan oudere inwoners van Malden. Daarnaast zijn in het dorp verschillende dagactiviteitencentra voor mensen met een beperking gevestigd. In Malden is Malderburch gevestigd: het centrum voor welzijn, wonen en zorg. In Malderburch wordt dagopvang geboden aan zelfstandig wonende ouderen uit de gemeente, er is een fysiotherapeut werkzaam, een kapper, er is een internetcafé en een bistrovoorziening voor alle zelfstandig wonende ouderen uit de gemeente. De tuin van Malderburch vervult een openbare functie en is dus ook voor wijkbewoners toegankelijk. Malderburch biedt op maat verschillende zorg- en ondersteuningsniveau’s voor o.a. bewoners met een verpleeg- of verzorgingshuisindicatie. Indien nodig biedt Malderburch deze voorzieningen ook aan de bewoners van de aanleunwoningen en het wooncomplex Hubertushof. In 2005 is Oosterpoort gestart met het opplussen van een deel van de 51 appartementen van Hubertushof. In een looptijd van ongeveer 3 jaar worden hierdoor 17 appartementen geschikt gemaakt voor het zelfstandig wonen van senioren met een zorgbehoefte. Middels o.a. directe alarmering naar het er naast gelegen zorgcentrum Malderburch. Vanuit de afdeling Welzijn van Malderburch, wordt momenteel het nieuwe bestuur van Oase ondersteund. Oase is een accommodatie in Malden voor groepswonen voor ouderen. Het nieuwe bestuur is nadrukkelijk bereid om na te gaan in hoeverre de Oase ook een wijkfunctie kan gaan vervullen voor mensen met een beperking uit de wijk. In samenspraak met Oosterpoort en Malderburch verkent het nieuwe bestuur op dit moment de mogelijkheid om het voorzieningenniveau in en om de Oase te vergroten door middel van het aanbieden van dienstverleningsarrangementen. Heumen Het dorp Heumen kent weinig voorzieningen. Er is een verenigingsgebouw, een kleine supermarkt, een basisschool en enkele sportvoorzieningen. In het dorp is daarnaast “De Heumense Hof” gevestigd: een woonzorgcomplex voor 22 ouderen. Deze bewoners hebben hun eigen appartement. Daarnaast beschikt het gebouw over een grote ontmoetingsruimte, voorzien van een keuken. Vanuit deze ruimte biedt ontmoetingscentrum De Heumense Hof activiteiten aan voor alle ouderen uit het dorp. De gemeente Heumen ondersteunt dit initiatief door de Heumense
5
Hof te subsidiëren als ontmoetingscentrum voor ouderen. Malderburch heeft nadrukkelijk de intentie om in 2008, in nauwe samenwerking met de thuiszorg, vanuit “De Heumense Hof” een zorgsteunpunt voor het dorp te realiseren. In samenspraak met het ontmoetingscentrum wordt het activiteitenaanbod aan wijkbewoners uitgebreid. Eind 2006 heeft de gemeenteraad van de gemeente Heumen ingestemd met de Woonvisie 2006. Voor het dorp Heumen betekent dit dat er binnen 6 à 7 jaar ongeveer 350 extra (betaalbare) woningen gebouwd worden. Met als gevolg dat het huidige inwoneraantal zal stijgen van 1500 naar ongeveer 2200. Deze uitbreiding van het dorp heeft veel consequenties voor de huidige bewoners. Vandaar dat inmiddels op twee avonden met bewoners is gesproken over hun visie op de toekomst van het dorp. Hierbij zijn vanuit de bewoners allerlei thema’s ter sprake gekomen, zoals het gegeven dat de forse uitbreiding van het aantal inwoners behoeften én mogelijkheden creëren voor een uitgebreider voorzieningenniveau in het dorp. Onder andere is gemeld dat er behoefte is aan een goede zorgvoorziening in het dorp. Vanuit de eerstelijns gezondheidsvoorzieningen is inmiddels kenbaar gemaakt dat de bereidheid bestaat om gezamenlijk in het dorp een dagelijks bereikbare huisartsenzorg te realiseren. De apotheek kan mogelijk een uitdeelpost verzorgen of de bezorgdienst uitbreiden. Overasselt Het dorp Overasselt kent een vrij uitgebreid voorzieningenaanbod. Er is een basisschool, een verenigingsgebouw en een gevarieerd winkelaanbod. Stichting Dichterbij heeft meerdere woningen in het dorp. In het dorp is “De Mijlpaal” gevestigd: een woonzorgcomplex waar 21 oudere inwoners wonen. “De Mijlpaal” beschikt over een gemeenschappelijke ruimte die o.a. dienst doet als ontmoetingscentrum voor oudere inwoners van het dorp. De gemeente Heumen ondersteunt deze dorpsactiviteiten door “De Mijlpaal” te subsidiëren als ontmoetingscentrum voor alle ouderen uit het dorp. Malderburch heeft nadrukkelijk de intentie om in 2008, in nauwe samenwerking met de thuiszorg, vanuit “De Mijlpaal” een zorgsteunpunt voor het dorp te realiseren. In samenspraak met het ontmoetingscentrum wordt het activiteitenaanbod aan wijkbewoners uitgebreid. Stichting Dichterbij, Malderburch en Oosterpoort hebben de gemeente Heumen gemeld dat zij zich gezamenlijk willen inzetten om vanuit een nieuw in te richten zorgpunt een adequaat zorgniveau in Overasselt te bieden. Zij hebben het plan om in Overasselt een kleinschalige voorziening voor beschut wonen te bouwen. Gedacht wordt aan ongeveer 24 wooneenheden waarvan de helft bestemd is voor dementerende ouderen en de andere helft voor oudere cliënten van Dichterbij. Het College van Burgemeester & Wethouders van de gemeente Heumen is bereid om te verkennen of dit plan realiseerbaar is. Daarom heeft het college recentelijk aan de provincie toestemming gevraagd om een deel van het budget van de in de eerste ronde van POV verleende subsidiegelden hiervoor te mogen inzetten. Zodat een extern deskundige ingehuurd kan worden voor het op korte termijn in kaart brengen van de haalbaarheid van en het draagvlak voor dit plan. Nederasselt Het dorp Nederasselt heeft iets minder dan 800 inwoners. Wat betreft voorzieningen zijn deze inwoners aangewezen op de omringende dorpen, met name Overasselt. Bij het uitbreiden van het voorzieningenniveau in Overasselt zal daarom steeds nagegaan worden welke voorzieningen ook beschikbaar gesteld kunnen worden aan de inwoners van Nederasselt. Het samenwerkingsverband wil de ontwikkeling van wijksteunpunten en woonservicegebieden in de gemeente Heumen verder uitbreiden en versterken. Hiervoor wordt onder andere een beroep gedaan op het Programma Ontgroening & Vergrijzing, thema Dienstverleningsarrangementen. Malderburch ontwikkelt samen met Oosterpoort Wooncombinatie een dienstverleningsconcept in “de Oase” in Malden. Dit arrangement kan vervolgens verder worden uitgerold over “de Heumense Hof” in Heumen en “de Mijlpaal” in Overasselt. Concrete resultaten samenwerkingsverband
6
Sinds het oprichten van het samenwerkingsverband “Afstemming welzijn, wonen, zorg en mobiliteit” in 2003 zijn jaarlijks werkgroepen aan de slag gegaan met het verbeteren van breed ervaren knelpunten op de terreinen welzijn, wonen, zorg en mobiliteit. Het samenwerkingsverband heeft aangetoond slagvaardig en daadkrachtig te opereren. Ze heeft belangrijke stappen gezet in het faciliteren van een volwaardig burgerschap voor alle inwoners met een beperking van gemeente Heumen. Een artikel over deze “Heumense aanpak” uit Spectrum Actueel is als bijlage 6 bij dit projectplan opgenomen. Door het samenwerkingsverband zijn inmiddels verschillende concrete resultaten gerealiseerd. Deze resultaten dragen sterk bij aan het realiseren van woonservicegebieden en wijksteunpunten. De initiatieven zijn er op gericht mensen met een beperking langer zelfstandig te kunnen laten wonen. Hieronder is een aantal concrete resultaten beschreven. Leefbaarheid wijk Maldensveld vergroot De leefbaarheid van de wijk Maldensveld in het dorp Malden is vergroot doordat twee bewonersgroepen aan de slag gegaan zijn met twee breed ervaren knelpunten in deze wijk: de verkeersveiligheid en het gemis aan activiteiten voor jongeren c.q. de jeugd. Lokaal coördinatiepunt mantelzorgondersteuning vanaf september 2007 operationeel Op basis van aanbevelingen vanuit het samenwerkingsverband heeft de gemeente Heumen Malderburch gevraagd om een plan van aanpak te maken voor een lokaal coördinatiepunt mantelzorgondersteuning. Dit plan is inmiddels goedgekeurd en vanaf september 2007 zal het beoogde coördinatiepunt operationeel zijn. Professionele achterwacht Inwoners die gebruik willen maken van de sociale alarmering zijn tegenwoordig voor deelname niet meer afhankelijk van hun mantelzorgers. Indien noodzakelijk of wenselijk kunnen zij nu ook een beroep doen op een professionele achterwacht in plaats van op een achterwacht vanuit hun mantelzorg. Gelijktijdig is een systeem van eigen bijdrage ingevoerd, dat inkomensafhankelijk is. Hierdoor kunnen ook de mensen met een kleine beurs van deze voorziening gebruik maken. 24-uurs garantie (niet) planbare zorg Door bereikbaarheidsdiensten van lokale zorgaanbieders te combineren en te koppelen aan de alarmcentrale van Malderburch, is een 24-uurs garantie gerealiseerd van (niet) planbare zorg. Netwerk welzijn, wonen en zorg/overlast Er is een goed draaiend lokaal netwerk welzijn, wonen en zorg/overlast opgericht. In dit netwerk worden op casusniveau probleemsituaties in de gemeente Heumen besproken. Voorbeelden zijn inwoners die getypeerd worden als “zorgwekkend zorgmijders” of huishoudens waarbij sprake is van huiselijk geweld of die overlast in de buurt veroorzaken. Deelnemers aan dit netwerk zijn o.a. NIM Maatschappelijk Werk, gezondheidscentrum De Kroonsteen, de wijkagent, het RIBW, Welzijn Ouderen en Oosterpoort Woon Combinatie. Vanuit de gemeente Heumen wordt deelgenomen door de afdeling Sociale Zaken en de ambtenaar Integrale Veiligheidsbeleid. Inspraak bij raadsbesluit “Woonvisie gemeente Heumen 2006” Vanuit het samenwerkingsverband is eind 2006 gebruik gemaakt van de inspreekmogelijkheid bij de besluitvorming in de gemeenteraad over de “Woonvisie van de gemeente Heumen 2006”. Hierbij is, mede vanwege de sterke vergrijzing van de gemeente, nadrukkelijk aandacht gevraagd voor de huisvestingsmogelijkheden van mensen met een beperking. Zo is o.a. gewezen op de noodzaak van het “opplussen” van een deel van de bestaande woningvoorraad. Tevens is gevraagd om mogelijkheden om aanvullende vormen van “beschut wonen” mogelijk te maken. Gemeentelijk zorgloket verbreed tot Vraagwijzer
7
Met inbreng vanuit het samenwerkingsverband is vanaf 1 januari jl. het gemeentelijke zorgloket verbreed tot Vraagwijzer. Dit is een loket, ook wel frontoffice genoemd, voor alle publieksfuncties die vallen onder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en inkomensondersteuning. De klant kan, na vraagverheldering, rekenen op een integrale benadering. Over het onderbrengen van de frontoffice functies van de samenwerkingspartners bij Vraagwijzer vinden momenteel nog onderhandelingen plaats. Met de vijf deelnemers (MEE, Oosterpoort Wooncombinatie, Zorgcentrum Malderburch, de 3 KBO’s en het NIM) zijn al verregaande gesprekken gevoerd over de manier van samenwerken, de bijdrage in de formatie en de taken die ondergebracht kunnen worden in de frontoffice. “Een zorg minder”: informatiemarkt voor senioren 2 juni 2007 Op 2 juni aanstaande vindt in Malderburch de informatiemarkt “Een zorg minder” plaats voor senioren en hun omgeving. Tijdens de markt kunnen senioren informatie krijgen over een veelheid van thema’s waar ze in de praktijk van alle dag mee te maken kunnen hebben. Er kunnen bijvoorbeeld gehoortestjes gedaan worden, mensen kunnen zich oriënteren op vrijwilligerswerk, geïnformeerd worden over hulpmiddelen in en om de woning of over de zin of onzin van voedingssupplementen. De informatiemarkt wordt gecombineerd met een open dag van Vraagwijzer. Conclusie Naast bovengenoemde zaken is duidelijk dat aanvullende initiatieven op het gebied van wonen en mobiliteit noodzakelijk zijn om woonservicegebieden en wijksteunpunten in gemeente Heumen te ontwikkelen. Zowel wonen als mobiliteit zijn namelijk, in aanvulling op welzijn en zorg, essentieel voor het zelfstandig kunnen blijven wonen van mensen met een beperking. Uit de Woonvisie komt de grote noodzaak naar voren om de huidige woningvoorraad op korte termijn geschikt te maken voor bewoning door mensen met een beperking. Dit wordt het “opplussen” van woningen genoemd. Het samenwerkingsverband streeft ernaar om een dergelijk gebied in alle dorpen c.q. wijken te realiseren. Aangezien dit niet in één keer haalbaar is wordt ervoor gekozen dit eerst in één wijk te realiseren. Daarnaast concludeert de GGD regio Nijmegen en de werkgroep OV dat de mobiliteit en de bereikbaarheid van voorzieningen in de gemeente verbetering behoeven. Het samenwerkingsverband gaat aan de slag met deze twee onderwerpen als concrete uitvoering van het lokale masterplan. Het programma Ontgroening & Vergrijzing biedt mogelijkheden voor een aantal andere thema’s. Dit zijn de thema’s Domotica, Beweging en Dienstverleningsarrangementen. De andere hiervoor ingediende subsidieaanvragen door het samenwerkingsverband sluiten eveneens aan bij de toekomstplannen om per dorp een woonservicegebied te realiseren.
1.2 Rol van de subsidieaanvrager Malderburch, Centrum voor Wonen, Welzijn en Zorg treedt namens het samenwerkingsverband op als aanvrager voor de uitvoering van het project Outdoor Fitness. Malderburch levert de projectleider en is aanspreekpunt en eindverantwoordelijke voor dit project. De Outdoor Fitness voorziening wordt gerealiseerd bij de locatie van Malderburch aan de Broekkant in Malden.
1.3 Relatie van het project met het subsidieprogramma Het realiseren van een Outdoor Fitness voorziening met begeleiding sluit aan op het thema “Beweging” uit het Programma Ontgroening en Vergrijzing II van provincie Gelderland. Dit project draagt bij aan een volwaardig burgerschap van mensen met een beperking in gemeente Heumen. Zij worden gefaciliteerd zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen.
8
De doelstellingen van het project zijn concreet geformuleerd. Dit betekent dat er duidelijke concrete resultaten worden nagestreefd. Na uitvoering van het project is eenvoudig inzichtelijk tot welke resultaten het project heeft geleidt. Provincie Gelderland kan hierdoor concreet zien welke resultaten met haar bijdrage zijn bereikt. Outdoor Fitness voor mensen met een beperking is een nieuw fenomeen. De kennis en ervaring die wordt opgedaan door Malderburch en de andere samenwerkingspartners bij de realisatie van dit project is waardevol. Het samenwerkingsverband stelt deze kennis en ervaring beschikbaar voor andere partijen in de provincie die (in de toekomst) een dergelijke voorziening willen realiseren.
9
Hoofdstuk 2 Achtergrond en doelstelling 2.1 Achtergrond van het project Het ouderenonderzoek van de GGD uit 2005, dat in gemeente Heumen is uitgevoerd, geeft onder andere de volgende conclusies weer: -
Het beeld dat ouderen 'gebrekkig' en 'hulpbehoevend' is niet meer van deze tijd. Ook ouderen moeten actief blijven bijdragen aan de samenleving en dat dient te geschieden op een wijze die ze zelf wensen
-
(Preventieve) activiteiten voor ouderen moeten meer mét hen dan vóór en zónder hen worden opgezet. Mede ter bevordering van de motivatie tot deelname
-
Stimuleren van een gezonde en actieve leefstijl met extra aandacht voor overgewicht
-
Stimuleren van lichamelijke activiteiten bij ouderen door middel van specifieke interventieprogramma’s en andere programma’s voor ‘geriatric fitness’.
In de gemeente Heumen wordt vanaf 2002 het zesjarige project “Breedtesportimpuls Heumen” uitgevoerd. Dit project wordt mede gefinancierd vanuit de regeling breedtesportimpuls van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het doel van deze regeling is dat gemeenten en lokale organisaties (verdere) initiatieven ontplooien die bijdragen aan een duurzame verbetering van breedtesport. Het Heumense project richt zich op de versterking van de lokale sportinfrastructuur en op sportstimulering van specifieke groepen zoals 50-plussers. Middels het GALM-project (Groninger Actief Leven Model) worden 50-plussers gestimuleerd om te sporten. Het GALM-project is in de gemeente Heumen succesvol. Er is een speciale ouderensportvereniging opgericht, de Old Socks genaamd. De “Old Socks” is een sportvereniging voor inwoners van 55+, die op een verantwoorde manier willen bewegen, teneinde het functioneren en het welbevinden te bevorderen. De vereniging had in juni 2006 183 leden van 55 jaar en ouder. Bij alle sportverenigingen en gemeente Heumen gezamenlijk waren in januari 2006 919 leden van 55 jaar en ouder actief. Een Outdoor Fitness voorziening sluit goed aan op de al ondernomen initiatieven op het gebied van sportstimulering voor speciale doelgroepen. Deze voorziening betekent een versterking en een verbreding van het huidige aanbod van sportfaciliteiten voor mensen met een beperking. Gezien de huidige activiteit van mensen met een beperking op het gebeid van sport en beweging kan de toekomstige Outdoor Fitness voorziening rekenen op veel animo. Gemeente Heumen heeft aangegeven nadrukkelijk bereid te zijn om te verkennen of in 2008, indien de subsidieaanvraag gehonoreerd wordt, een beperkt aantal speeltoestellen voor kinderen in de tuin van Malderburch te realiseren. Dit betekent een versterking en een verbreding van de voorziening. Grootouders of volwassenen met een beperking kunnen bijvoorbeeld gezamenlijk met hun (klein)kinderen naar de tuin gaan. De voorziening wordt een intergenerationele ontmoetingsplek. De huidige inschatting is dat hiervoor wellicht een budget van 2.500 voor 2008 vrij gemaakt zou kunnen worden. Uitgaande van een gemiddelde prijs van een speeltoestel van 600, zou van dit bedrag bijvoorbeeld één duur en twee goedkopere toestellen aangeschaft kunnen worden. Bij de keuze van de toestellen zouden natuurlijk op de een of andere manier ook (vertegenwoordigers) van kinderen uit de buurt betrokken moeten worden. Wellicht kan voor de keuze van alle toestellen een gemengde groep samengesteld worden, van zowel jeugd als ouderen als bijvoorbeeld een cliënt van Dichterbij of Pluryn of RIBW.
10
De doelgroep voor het project Outdoor Fitness bestaat uit alle mensen met een beperking in gemeente Heumen. Vertegenwoordigers van deze doelgroep nemen plaats in de werkgroep. Deze werkgroep wordt intensief betrokken bij de uitvoering van het project. Om optimaal gebruik van de voorziening te faciliteren wil Malderburch samen met haar partners inventariseren op welke manier mensen met een beperking uit gemeente Heumen gebruik kunnen maken van de voorziening. Op welke manier kunnen zij naar de voorziening toe komen? Welke openbaarvervoer mogelijkheden bieden aansluiting op de locatie? Deze inventarisatie maakt nadrukkelijk deel uit van het project.
2.2 Doelstelling, motivatie en effecten Doelstellingen De doelstelling van dit project luidt als volgt: “Realisatie van een Outdoor Fitness voorziening in de tuin van Malderburch met drie ochtenden per week begeleiding door een fysiotherapeut”.
Motivatie voor de keuze van het project Het realiseren van een Outdoor Fitness voorziening draagt direct bij aan het volwaardig burgerschap van mensen met een beperking in gemeente Heumen. Bovendien is er op dit moment in de gemeente Heumen geen voorziening waar mensen met een beperking kunnen sporten en bewegen. Specifiek geeft het project invulling aan twee cruciale thema’s van volwaardig burgerschap op het gebied van Welzijn: -
Het is een voorziening in de directe omgeving ter bevordering van de zelfredzaamheid en ontmoeting
-
De voorziening biedt mogelijkheden voor mensen met een beperking voor deelname aan activiteiten in de vrije tijd: sport, cultuur en vrijwilligerswerk.
Niet alleen betekent de voorziening een versterking van de huidige sportinfrastructuur. Ook de sociale functie is van groot belang voor mensen met een beperking in Heumen. De voorziening wordt aangelegd in de tuin van Malderburch. Deze tuin is overdag toegankelijk voor iedereen. In de tuin is een jeu de boules baan gelegen, die gebruikt kan worden door alle senioren. De tuin is aangelegd in combinatie met woning corporatie Oosterpoort die de aanleunwoningen in beheer hebben. Er is een intensieve samenwerking met de tegenovergelegen basisschool St.Jozef. De leerlingen van deze school maken regelmatig gebruik van de tuin b.v. met de afsluiting van het schooljaar. De tuin staat dan vol met attributen zoals luchtkussens. Ook zijn vrijwilligers van Malderburch dan actief door b.v. pannenkoeken te bakken voor de leerlingen. Bewoners geven kinderen dan instructies bij het biljarten. Er is ook een samenwerking met het tegenovergelegen kinderdag verblijf. Een combinatie tussen outdoor – fitness en kinderspeeltoestellen is een grote meerwaarde voor deze locatie.
Effecten van het project De uitvoering van dit project leidt tot de volgende effecten: -
Er zijn tien Outdoor Fitness apparaten aangeschaft en geïnstalleerd speciaal voor mensen met een beperking
-
Drie ochtenden in de week vindt begeleiding plaats door een fysiotherapeut
11
-
Per begeleidde ochtend wordt drie keer een groep van 12 mensen begeleidt. Dit betekent dat in totaal iedere week 108 mensen met een beperking worden begeleidt bij het gebruik van de Outdoor Fitness voorziening
-
Dit leidt tot een betere lichamelijke conditie van de gebruikers en tot een grotere sociale cohesie door de sociale functie van Outdoor Fitness. Dit is op korte termijn echter moeilijk meetbaar
-
Informatie over de Outdoor Fitness voorziening wordt opgenomen in de Vraagwijzer (het gemeentelijke zorgloket)
-
Ter introductie wordt een folder gemaakt. Daarnaast wordt door de werkgroepleden richting hun eigen organisatie ruchtbaarheid gegeven aan de voorziening.
2.3 Belang van het project Het belang van het project is groot voor alle mensen met een beperking binnen gemeente Heumen. Het bestaan van een Outdoor Fitness voorziening draagt direct bij aan het volwaardige burgerschap van deze mensen. Op dit moment ontbreekt een dergelijke fysieke voorziening in de gemeente waardoor de behoefte aan sport en beweging van mensen met een beperking niet volledig wordt ingevuld. De voorziening betekent een stimulans voor een gezonde, actieve levenstijl en biedt mogelijkheden voor ontmoeting tussen jong en oud. Dit draagt direct bij aan het welzijn van mensen met een beperking in Heumen. Het realiseren van deze voorziening draagt daarnaast bij aan de ontwikkeling van Woonservicezone in Malden. Het versterkt het voorzieningenaanbod in de zone. Mensen met een beperking kunnen langer zelfstandig blijven wonen in dit gebied.
2.4 Bevorderen van gelijkheid tussen mannen en vrouwen Bij het gebruik van de Outdoor Fitness apparatuur wordt geen onderscheidt gemaakt tussen mannen en vrouwen. Hierdoor wordt de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bevorderd.
2.5 Bevorderen van duurzame ontwikkeling Het realiseren van de voorziening draagt bij aan de duurzaamheid van de Woonservicezone. Mede door deze voorziening kunnen mensen met een beperking langer zelfstandig in de Woonservicezone blijven wonen.
12
Hoofdstuk 3 Haalbaarheid en draagvlak 3.1 Draagvlak Het draagvlak voor de keuze en uitvoering van het project is groot. Op 22 maart 2007 is met alle samenwerkingspartners een conceptaanvraag besproken. Alle partners hebben zich bij deze bijeenkomst gecommitteerd aan de keuze en de uitvoering van het project. Vervolgens is de conceptaanvraag verder uitgewerkt. Op 9 mei 2007 is de uitgewerkte versie opnieuw besproken met de partners. Zij hebben hun goedkeuring verleend voor het plan en mandaat verleent om het projectplan definitief te maken en in te dienen bij de provincie. Alle betrokken partners zijn op deze manier betrokken bij en gecommitteerd aan de uitvoering van de twee projecten. Bij de uitvoering van het project wordt een werkgroep samengesteld. De werkgroepen bestaat uit vertegenwoordigers van toekomstige gebruikers van de Outdoor Fitness voorziening. In samenspraak met hen wordt het project uitgevoerd. Op deze manier is de betrokkenheid en het draagvlak van toekomstige gebruikers gegarandeerd.
3.2 Additionaliteit Er is op dit moment geen voorziening waar mensen met een beperking kunnen sporten en bewegen. Er is wel behoefte aan een dergelijke voorziening. Dit project vult deze behoefte in en biedt daarom een grote meerwaarde voor alle mensen met een beperking in gemeente Heumen. De voorziening wordt bewust openbaar toegankelijk gemaakt voor alle mensen die hiervan gebruik willen maken. Dit betekent dat verenigingen en / of instellingen voor mensen met een beperking in Heumen de voorziening kunnen opnemen in hun activiteitenprogramma. Om dit te realiseren wordt uren vrijgemaakt voor een projectleider van Malderburch, daarnaast word een externe fysiotherapeut ingehuurd voor de begeleiding bij de apparaten.
3.3 Knelpunten en kansen Ieder project heeft mogelijke knelpunten die vertragend kunnen werken. Bij de uitvoering van dit project kunnen de volgende zaken zorgen voor een verruiming van de planning of voor een vermindering van de beoogde positieve effecten: -
Vertraging door afhankelijkheid van externe partijen voor de levering en installatie van de apparaten
-
De apparaten voldoen niet aan de eisen of verwachtingen die door de bewoners zijn opgesteld
-
Er wordt door de bewoners minder gebruik gemaakt van de apparaten dan verwacht
-
Door ziekte of andere uitval van de projectleider treedt vertraging op.
Naast deze mogelijke knelpunten biedt het project echter grote kansen en mogelijkheden voor mensen met een beperking in de gemeente.
13
3.4 Toekomstverwachtingen Het is de bedoeling de subsidie te gebruiken voor de inrichting, introductie en begeleiding bij de Outdoor Fitness Voorziening. Op deze manier wordt de toegang tot de voorziening laagdrempelig en kan een grote groep mensen ermee vertrouwd raken. Vanaf 2009, als de subsidie is verbruikt, wordt een bijdrage gevraagd voor gebruikers van de voorziening voor begeleide uren door middel van een abonnement. Met deze bijdrage kan de begeleider / fysiotherapeut worden betaald. Op deze manier wordt de voortzetting van de voorziening gegarandeerd. In overleg met de (senioren)sport verenigingen kan de Outdoor Fitness voorziening worden opgenomen in het activiteitenprogramma van deze verenigingen. Voor het gebruik dat zij hiervan maken kan een bijdrage worden gevraagd. Deze bijdrage wordt eveneens ingezet om de continuïteit van de voorziening te waarborgen.
3.5 Complementariteit Samen met de andere projecten die het samenwerkingsverband in Heumen gaat uitvoeren draagt dit project bij aan de realisatie van een goed kwantitatief en kwalitatief voorzieningenniveau voor mensen met een beperking. Hierdoor wordt hun burgerschap volwaardiger en kunnen ze langer zelfstandig blijven wonen. Juist door de combinatie van de verschillende projecten die tegelijkertijd ten uitvoer worden gebracht versterken de projecten elkaar worden de positieve effecten vergroot. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van een Woonservicezone in Malden rondom Malderburch.
14
Hoofdstuk 4 Activiteitenplan en organisatie 4.1 Activiteiten Voor het realiseren van de Outdoor Fitness voorziening in de tuin van Malderburch worden de volgende activiteiten ondernomen. -
In overleg met werkgroep samenstellen overzicht van vereisten Keuze voor een leverancier van de apparatuur Aanschaffen en plaatsen van de apparaten Inhuren begeleider / instructeur voor 12 maanden Organiseren kennismaking en structurele begeleidingsuren door externe begeleider / instructeur. Evaluatie project en bereikte effecten
4.2 Planning In onderstaande tabel is per activiteit de planning en de doorlooptijd weergegeven. Activiteit 1. Samenstellen overzicht van vereisten
Planning September 2007
2. Keuze voor een leverancier van de apparatuur
Oktober en november 2007 December 2007 en januari 2008 Januari 2008
3. Aanschaf en laten plaatsen van de apparaten 4. Inhuren begeleider / instructeur voor 12 maanden 5. Organiseren kennismaking en begeleidingsuren door externe begeleider / instructeur
Februari en maart 2008
6. Evaluatie project en bereikte effecten
Oktober en November 2008
4.3 Organisatie Malderburch neemt voor de uitvoering van dit project het initiatief. Ze vraagt namens het samenwerkingsverband subsidie aan voor het uitvoeren van het project en fungeert als aanspreekpunt en eindverantwoordelijke richting provincie Gelderland. Malderburch levert een interne projectleider. Deze projectleider coördineert de activiteiten en is verantwoordelijk voor de voortgang van de projecten. Naast de projectleider wordt een werkgroep samengesteld van toekomstige gebruikers van de fitness apparatuur. Deze werkgroep houdt zich, onder leider van de projectleider, bezig met het samenstellen van de vereisten, de keuze voor een leverancier en de evaluatie van het project. De samenstelling van de werkgroep wordt bepaald tijdens de eerstvolgende werkconferentie op 18 oktober 2007. Daarnaast is de Gelderse Sport Federatie betrokken. Zij heeft een adviserende rol bij de uitvoering van het project. Volgens de protocollen voor rapportage en administratie van de provincie Gelderland zal een dossier worden bijgehouden. Malderburch, als subsidieaanvrager, neemt hierin de verantwoordelijkheid.
15
Hoofdstuk 5 Kosten en financiering 5.1 Kosten en investeringen In onderstaand overzicht zijn de verschillende kosten voor de realisatie van de Outdoor Fitness voorziening weergegeven.
Kostenposten Inrichtingskosten Aanschaf en plaatsen apparaten
Kosten
€ 18.970,-
Advieskosten Externe inhuur begeleiding
€ 23.712,-
Projectmanagement Interne loonkosten
€
Totaal
€ 49.702,-
7.020,-
Toelichting kostenposten Inrichtingskosten De inrichtingskosten bestaan uit de aanschaf en de plaatsing van de Outdoor Fitness apparaten. Dit kan worden verzorgd door Nijha B.V. Nijha BV is een leverancier van Outdoor Fitness apparatuur voor ouderen. Zij levert tien verschillende apparaten die gezamenlijk één parcours vormen. Als indicatie voor de prijs van de apparaten van een Outdoor Fitness voorziening is de prijslijst van Nijha BV gehanteerd. Deze prijslijst is als bijlage 7 bij dit projectplan opgenomen. Advieskosten Voor de begeleiding van gebruikers van de Outdoor Fitness voorziening wordt drie ochtenden per week gedurende 38 weken een externe fysiotherapeut ingehuurd. Totaal wordt deze fysiotherapeut dus 114 ochtenden ingehuurd. Dit is in totaal 456 uur. Malderburch maakt meer gebruik van een externe fysiotherapeut. Het uurtarief van deze externe fysiotherapeut bedraagt € 52,- Een onderbouwing van dit uurtarief is als bijlage 8 bij dit projectplan opgenomen. Dit tarief wordt gebruikt om de kosten voor een externe fysiotherapeut te schatten. Projectmanagement Malderburch levert een projectleider die het projectmanagement voor de realisatie van een Outdoor Fitness voorziening op zich neemt. In onderstaande tabel zijn de verschillende taken, de ureninzet en de bijbehorende kosten weergegeven. Een onderbouwing van het interne uurtarief van Malderburch zonder opslagen en overhead is als bijlage 9 bij dit projectplan opgenomen. Activiteit Samenstellen overzicht van vereisten Oriëntatie op de markt Inhuren begeleider / instructeur voor 12 maanden Evaluatie project en bereikte effecten
Kosten 40 interne uren à € 39,€ 1.560,40 interne uren à € 39,€ 1.560,40 interne uren à € 39,€ 1.560,60 interne uren à € 39,€ 2.340,-
16
5.2 Financieringsopzet Voor de volledige dekking van de kosten van € 49.702,- voor het realiseren van een Outdoor Fitness voorziening met begeleiding wordt een beroep gedaan op subsidie uit het Programma Ontgroening en Vergrijzing2, onderdeel “Beweging”. Door deze subsidie kan de fysieke voorziening worden gerealiseerd. Daarnaast is de subsidie noodzakelijk om door gratis begeleiding voor de gebruikers een grote groep mensen met de voorziening bekend te maken. Wanneer er volop van de voorziening gebruik wordt gemaakt wordt vanaf 2009 door middel van een abonnement een kleine bijdrage voor begeleiding gevraagd. Van deze bijdrage wordt de fysiotherapeut betaald. Vanaf dat moment staat de voorziening op eigen benen. De subsidie is dus noodzakelijk voor een goede start, ze wordt gebruikt voor het inrichten en het introduceren van de voorziening.
17
