NIEUWE ENERGIE VOOR DE BINNENSTAD
Het Hengeler-Plan
PROHENGELO www.prohengelo.nl,
[email protected], tel: 06-22834107
Hengeler-Plan
Introductie ProHengelo heeft het Hengeler-Plan opgesteld. Met dit plan wil de partij de teloorgang doorbreken waarin de ontwikkeling van het stadscentrum terecht is gekomen. Het plan zal ook onderdeel uitmaken van het verkiezingsprogramma van ProHengelo 2014-2018. Er is sprake van een neerwaartse spiraal in de binnenstad van Hengelo: minder bezoekers, minder omzet, minder investeringen, percentueel hogere kosten, duurder parkeren en opnieuw minder bezoekers. Om de trend te keren moet het gemeentebestuur de werkelijkheid onder ogen zien. Wachten op economisch herstel is nu geen optie meer. Krachtig optreden van het stadsbestuur is nodig.
1
Hengeler-Plan
Met de volgende feiten en omstandigheden dient rekening te worden gehouden: • De gemeente heeft steeds minder geld te besteden. Ook geldbronnen buiten de lokale overheid staan droog. De komende jaren is sprake van krimp. Het gemeentebestuur zal zijn stedelijke ambities moeten aanpassen bij de realiteit. Visie is dringend nodig. • De ambities van het gemeentebestuur met de binnenstad van Hengelo zijn groot. Te groot voor de huidige mogelijkheden. De koopkracht loopt terug en veel geld lekt weg naar aankopen via het internet. Het winkelareaal in de binnenstad van Hengelo zal kleiner worden in plaats van groter. Dit kan goedschiks gebeuren of kwaadschiks, zoals op dit moment. Door het economisch proces te reguleren samen met de binnenstadondernemers, kunnen winkeliers een goede boterham blijven verdienen. Zonder ten onder te gaan in concurrentie of gebrek aan omzet door het wegblijven van klanten. • Grote ambities vergen grote investeringen. Daarvoor is in Hengelo veel geld gereserveerd. In tijden van crisis kan het budget ook anders worden ingezet. Dit vergt een nieuwe manier van denken. ProHengelo pleit voor soberheid. In de afweging die het gemeentebestuur moet maken zal geen plaats meer zijn voor projecten die een luxe karakter hebben of die niet strikt noodzakelijk zijn. • Om aantrekkelijk te blijven en concurrerend te zijn, zal de binnenstad van Hengelo compacter moeten worden en gezelliger. Ook buiten de belangrijkste winkeluren. De stadskern wordt kleiner, er zullen meer winkels zijn op een kleiner oppervlak. Door concentratie zullen steeds meer winkels zich in de kern willen vestigen. Aan de ondernemers worden voorstellen gedaan voor het experimenteren met winkeltijden. • De gemeentelijke overheid in NL is veel te groot. Dit geldt ook voor Hengelo. De komende jaren zal sprake zijn van een krimp van circa 25% van de eigen organisatie. Deze trend is al ingezet en zal zich verder versterken.
2
Hengeler-Plan
• Hengelo kan koploper worden op het gebied van het nieuwe winkelen. De concurrentie aangaan met de internetwinkels. Lokaal winkelen en internet moet worden geïntegreerd. Interactieve spiegels, passen in de winkel, thuis het filmpje bekijken, online bestellen bij de winkeliers. Dat soort dingen. De gemeente zorgt als eerste voor een gratis WIFI systeem in de binnenstad en stimuleert de onderlinge samenwerking van ondernemers op ICT gebied. • De koopkracht in NL neemt af en (dus ook) in Hengelo. Zolang dit zo is moet er geen nieuw winkelareaal bijkomen. Ook niet in de buitenwijken of Hart van Zuid. Het versterken van de binnenstad en de bestaande winkelcentra heeft voorrang. Alleen vervangende nieuwbouw zonder vergroting van het winkeloppervlak behoort tot de mogelijkheden. • Hengelo kent veel lelijkheid en kaalheid die in enkele jaren is ontstaan. Graag verwijst men daarvoor naar de crisis en het stil vallen van de bouwactiviteiten. Dat is echter niet de werkelijke oorzaak. Het komt door (te) hoge ambities van het gemeentebestuur in combinatie met gebrek aan sturing. Het resultaat is veel sloop zonder gekoppelde nieuwbouw die in korte tijd voor veel kaalheid heeft gezorgd. De les is dat sloop zonder aanvang van de nieuwbouw verboden wordt. Bestaand gebruik moet zo lang mogelijk voortgezet worden om verloedering te voorkomen. Het opnieuw bebouwen van de kale vlaktes krijgt prioriteit. Grootschalig bouwen in buitengebieden wordt niet toegestaan zo lang de binnenstedelijke problemen niet zijn opgelost. • Het parkeerbeleid in Hengelo zit in een neerwaartse spiraal. Steeds minder mensen bezoeken de binnenstad. Prijsverhogingen voor parkeren worden doorgevoerd als reactie op ontstane tekorten door te weinig parkeerders. Gevolg is opnieuw minder bezoekers in de garages. Per saldo worden de auto’s de stad uitgejaagd. Dat is misplaatst en verouderd. Het parkeerbeleid van ProHengelo zal worden ingezet ter ondersteuning van de binnenstad als koopcentrum.
3
Hengeler-Plan
Het Hengeler-Plan
Het stadskantoor
Het Hengeler-Plan beoogt de achteruitgang in de ontwikkeling van de stad te doorbreken. Enerzijds door de beperkte financiële mogelijkheden van de gemeente te accepteren. Anderzijds door te doen wat noodzakelijk is en daarvoor geld vrij te maken. Maar op een bescheiden en doortastende wijze.
De behoefte aan kantoorruimte neemt af. Binnen en buiten het centrum van Hengelo staan veel kantoren leeg. Onder die omstandigheden is het verspilling om een nieuw stadskantoor te bouwen. Bovendien zal de gemeentelijke overheid jaar op jaar kleiner worden. Daarom wil ProHengelo de bouw van het stadskantoor schrappen.
In het Hengeler-Plan komen miljoenen aan extra middelen beschikbaar voor de ontwikkeling van de stad zonder het budget extra te belasten. De betekent het verleggen van geldstromen. Oude wegen lopen dood. Zo is gebleken. Deze worden afgesloten. Nieuwe lanen en paden geven de richting die we zullen gaan.
In het Hengeler-Plan komen de gemeenteambtenaren terug naar de binnenstad. Dit zorgt voor een extra impuls en extra levendigheid. Mogelijke plaatsen van vestiging van de ambtenaren zijn: de Telgenflat, de Ariënsschool en het Badhuis. Maar ook het voormalig arbeidsbureau, het gebouw de Bolder nabij het station of lege kantoren aan de Bornsestraat nabij het centrum komen in aanmerking. Mogelijk kunnen ambtenaren worden gehuisvest in panden van Welbions. Hierdoor wordt de rentabiliteit van de corporatie opgekrikt zodat de corporatie zijn aandacht kan verschuiven van financiële problemen naar zijn volkshuisvestelijke taak.
Openheid en samenwerking De mentaliteit van het gemeentebestuur behoeft een grondige verandering. Samenwerking met onze partners in de stadsontwikkeling staat voorop en is in het belang van ons allen. De burgers verwachten dat ook. Die belangrijkste partners zijn Welbions, de winkeliers, de overige binnenstadondernemers, projectontwikkelaars, de monumentencommissie en vertegenwoordigers van de burgerij. Motto van de samenwerking is één plan, één oplossing, één regie. Samenwerking kan niet zonder een open communicatie over de plannen, het scheppen van draagvlak onder de bevolking en een open werkrelatie met de partners. Alle gebrek aan openheid in het beleid en de positie van de gemeente ten aanzien van de binnenstad zal verdwijnen. Als er voor bepaalde plannen geen draagvlak is, zullen politieke coalities deze plannen ook niet afdwingen.
Er zijn inmiddels miljoenen uitgegeven aan de voorbereiding van het stadskantoor. ProHengelo wil onderzoeken hoe deze miljoenen productief gemaakt kunnen worden. ProHengelo is niet tegen dit gebouw maar tegen de bestemming. Is het ontwerp voor andere doeleinden geschikt? Kan het worden verkocht? Denk aan wonen, onderwijs, een hotel, etc. Eventueel kunnen andere functies worden toegestaan in de plint van het gebouw. De geplande verbinding met het gemeentehuis via een atrium is geschrapt. Gemeente brengt als onderhandelingscomponent met andere partijen de grond in waar de gemeente de eigenaar van is. Verder zal er geen financiële betrokkenheid zijn bij deze nieuwbouw. Uitgangspunt is het behoud van AC de Toren in het bestaande gebouw. Als verkoop van het plan niet lukt, wordt pas op de plaatsgemaakt. De bestaande bebouwing zal opnieuw voor gebruik worden vrijgegeven.
4
Hengeler-Plan
De binnenstad en het project Lange Wemen Het project Lange Wemen gaat een doorstart maken. De bestaande invulling die is gebaseerd op groeicijfers die niet meer bestaan en die leidt tot verwatering van de omzet van de winkeliers, wordt geschrapt. De eerste taak voor het gemeentebestuur na de verkiezingen is het opstellen van een visie voor de Hengelose binnenstad. Die visie gaat over de toekomst, de vormgeving van de compacte stad, de plaats en positie van winkeliers in het compacte centrum, de rol van alle betrokkenen in het omvormingsproces en de invulling van het project Lange Wemen als nieuwe trekker voor de binnenstad. De nieuwe aanpak is urgent en zal binnen enkele maanden door de gemeenteraad vastgesteld worden. Onderdeel van de binnenstadvisie is het Nieuwe Winkelen. Doel is om het nieuwe winkelen in Hengelo tot grote bloei te brengen. Een aanbod van Kunst en Cultuur op straat speelt hierbij een belangrijke rol, evenals het aantrekken van gevarieerde kleine winkeltjes zoals antiquairs, galerieën en tweedehands boekwinkeltjes. Winkeliers en binnenstad ondernemers spelen in dit proces een belangrijke rol. Als het wenselijk is kan het project Lange Wemen worden gefaseerd. Dat heeft echter niet de voorkeur. Het lag in de bedoeling dat de Markt na de wederopbouw als gevolg van WOII het centrum van de stad zou worden. Het stratenpatroon is ontworpen met de Markt als kerngebied. De Markt is nog steeds kernwinkelgebied en dat zal zo blijven. Maar het is niet het centrum van de stad. Dat is het gebied tussen de Lambertuskerk, het gemeentehuis en de Brinkstraat. Hier vindt men de gezelligheid van het stadscentrum. Zowel het centrum als de Markt zullen worden versterkt. Midden op de Markt komen de beren te staan. In een grote waterbak met fontein en speelmogelijkheden voor kinderen. ProHengelo was destijds niet blij met de komst van de beren. Nu ze er zijn, willen we er het beste van maken door ze een centrale plek te geven in de nieuwe binnenstad. Op de Markt wordt enige horeca toegestaan voor het winkelend publiek. Het draagt bij aan een gezellige uitstraling van de Markt, maar mag geen belemmering opleveren voor de aanwezige winkels. De warenmarkt wordt verplaatst.
5
Hengeler-Plan
Na de doorstart van Lange Wemen op basis van de nieuwe visie op de binnenstad, zijn ondernemers welkom voor vestiging in het project Lange Wemen. Uitgangspunt is dat nieuwe ondernemers een aanvullend aanbod hebben op het bestaande aanbod in de Hengelose binnenstad (dat wil zeggen: de winkels trekken nieuw publiek dat zijn geld eerder elders uitgaf). Belangrijk is dat de nieuwe winkels geen extra concurrentie vormen voor het bestaande winkelaanbod. Daarnaast wordt alle ruimte geboden aan Hengelose winkeliers om zich desgewenst in Lange Wemen te vestigen. Het project gaat een belangrijke rol vervullen in het verkleinen en compacter maken van het winkelareaal in de binnenstad. Dit zal ook in het ontwerp tot uitdrukking gebracht moeten worden. De strategische situering van de entrees is wenselijk. Alles is gericht op het faciliteren van de voetgangersstromen door het centrum van de stad. De binnenstad zal een stimulans krijgen door de terugkeer van de ambtenaren naar het centrum. Dit geldt vooral voor de Markt (als de Telgenflat ingericht kan worden voor de ambtelijke dient) en de omgeving van het stadhuis. Bestrating is belangrijk voor een gezellige en kwalitatief sterke uitstraling van de binnenstad. Wat er nu ligt is duur. Het biedt echter geen gezelligheid en oogt snel vervuild. Een andere bestrating kan veel gezelligheid bieden. Onderzocht wordt hoe de aanwezige bestrating beter ingezet kan worden zodat de investering niet verloren gaat. Bijvoorbeeld door deze te combineren met rode baksteen die zo kenmerkend is voor de wederopbouwarchitectuur in onze binnenstad.
6
Hengeler-Plan
De warenmarkt De warenmarkt die tweemaal per week wordt gehouden is goed voor de binnenstad. In crisistijd zou de markt moeten bloeien, maar tegen de verwachting in draait de markt onvoldoende. Een nieuwe impuls kan komen uit verplaatsing van de markt naar de straten in het centrum. De markt wordt naar de mensen gebracht in plaats van de mensen naar de markt. Zo ontstaat ook ruimte voor de herinrichting van de Markt en plaatsing van de beren op het midden van het plein.
Het Burgemeester Jansenplein Water oefent een enorme aantrekkingskracht uit op mensen. De bouw van Lange Wemen geeft de kans om een lang gekoesterde wens van veel Hengeloërs in vervulling te doen gaan. De beek die stroomt onder de Oldenzaalsestraat zal worden opengelegd en over het Burgemeester Janssenplein worden geleid langs het herdenkings -monument voor de gevallenen in WO II. Dit monument krijgt een opknapbeurt en zal een respectvolle en prominente plek gaan innemen op het nieuwe plein. Daarnaast wordt een relatie gelegd tussen het water en de nieuwe terrassen in de horecawand die op het plein wordt gebouwd. De Atlasce der zal behouden blijven. Er komt speciale aandacht voor meer passende bomen in de binnenstad.
De Groene Poort van Hengelo De Bataafse Kamp en het Prins Bernhard plantsoen worden samengevoegd in één park en wandelgebied. De Enschedesestraat vanaf het zuiden van de Bataafse Kamp tot iets voorbij de Beursstraat wordt autovrij en ingericht als wandelgebied. Wat nu steen is of asfalt, wordt groen. Fietsers kunnen door het park fietsen. Voor bewoners wordt het gebied ontsloten via de Beursstraat. Alle huizen blijven voor bewoners met de auto bereikbaar. Het nieuwe park wordt de Groene Poort van Hengelo. Een plaats met oude bomen, veel nieuw groen en beeldende kunst in de open ruimte. Het monumentale karakter van het gebied wordt verder benadrukt. De beleving staat voorop. Kinderen tussen 6 en 12 jaar krijgen een speciaal voor hen vervaardigd
kunstwerk dat uitnodigt tot spelen en langer verblijf. De geplande skatebaan wordt elders gevestigd. Om te beginnen (tijdelijk) op een van de prairies aan de rand van de binnenstad.
Maatschappij voor stadsontwikkeling Hengelo gaat een Maatschappij voor Stadsontwikkeling oprichten. De Maatschappij wordt een zelfstandige rechtspersoon waarvan de aandelen in handen zijn van de gemeente en andere niet op winstgerichte organisaties zoals Welbions. Doel is het opkopen, herbestemmen, opknappen en verkopen of verhuren van panden in het centrum van de stad. De Maatschappij draagt bij aan het compacter maken van het winkelgebied door het aankopen en herbestemmen van (voormalige) winkelpanden en deze in te richten voor andere functies en door het aankopen splitsen van panden in centrum om de diversiteit in het winkelaanbod te verbeteren. Speciaal voor starters worden kleine winkelruimten ingericht om de verscheidenheid in de binnenstad zo groot mogelijk te maken. De Maatschappij krijgt een startkapitaal van de gemeente maar werkt voor eigen rekening en risico.
Stadskantine De kantine voor ambtenaren wordt buiten het stadhuis geplaatst om werkruimten te scheppen in het gemeentehuis. Geprobeerd wordt om deze functie te vestigen in de horecawand a het Burgemeester Janssenplein. Hier zijn alle ambtenaren die in de binnenstad werken welkom. Eventueel worden afspraken gemaakt met andere bedrijven om hun personeel van deze bedrijfskantine gebruik te laten maken. De kantine is beperkt open tijdens kantooruren (10.00 tot 15.00 uur) en alleen toegankelijk voor medewerkers van de aangesloten bedrijven. Dit is om concurrentie met de horeca te voorkomen. Er wordt gewerkt tegen kostprijs. De aanwezigheid van de stadskantine geeft de mogelijkheid om samen met het beroepsonderwijs leer- en werkplekken in te richten.
7
Hengeler-Plan
Parkeren in Hengelo Het parkeerbeleid en de verkeerscirculatie in Hengelo worden ingrijpend herzien. Het nieuwe beleid staat in het teken van bevordering van het binnenstadbezoek en het winkelgemak. Het oude systeem met veel parkeerplekken en hoge prijzen is vastgelopen. Het levert slechts verliezers op: voor burgers is het te duur, de winkeliers krijgen minder bezoekers en de gemeentelijke parkeergarage is verliesgevend. In de toekomst zal de bereikbaarheid van Hengelo met uitstekende parkeervoorzieningen en lage tarieven, een sterk punt zijn om naar de Hengelose binnenstad te komen. Veel winkels en winkelgebieden worden bereikbaar gemaakt voor auto’s. Op tal van plaatsen in de binnenstad wordt de mogelijkheid geschapen voor 15 minuten gratis parkeren. Bijvoorbeeld op het Stationsplein, achter de HEMA of bij de Bibliotheek in de Beursstraat. Stedenbouwkundigen en verkeersdeskundigen zullen uitzoeken waar dit 15 minuten parkeren het beste kan. Er komt een verkeerscirculatieplan met veel eenrichtingsverkeer en de onmogelijkheid tot het rijden van rondjes door het centrum. Achterliggende gedachte is dat vanuit diverse richtingen de binnenstad bereikbaar is. En dat het onmogelijk is sluiproutes door de binnenstad te kiezen. Daardoor is de verkeersoverlast tot een minimum beperkt. Lang parkeren (meer dan 15 minuten) vindt voornamelijk plaats in de parkeergarages. De toeleiding naar de parkeergarages wordt verbeterd. Tarieven voor parkeren in garages worden verlaagd. Een hogere bezetting van de parkeergarages zal de lagere prijzen compenseren. Het tweede uur parkeren in de garage wordt gratis om langdurig verblijf te stimuleren. Het betaald parkeren op straat wordt zoveel mogelijk beperkt. Veel plaatsen voor betaald parkeren worden opgeheven en vervangen door gratis parkeren gedurende 15 minuten. De resterende parkeerplaatsen met betaalautomaat worden duurder dan het parkeren in de parkeergarages. In de parkeergarages geldt ‘Hoe langer men parkeert, hoe goedkoper het wordt’. De gemeente hoeft op parkeren geen winst te maken. De gemeente gaat samen met de winkeliers en ondernemers acties opzetten voor ‘gratis’ parkeren of parkeren tegen gereduceerde prijzen. Aan beide zijden van het Station in Hengelo zal een “Kiss and Ride” worden aangelegd in combinatie met 15 minuten gratis parkeren.
8
Hengeler-Plan
Financiële paragraaf ProHengelo hecht bijzonder aan gezonde overheidsfinanciën. Een euro wordt pas uitgegeven als die daadwerkelijk beschikbaar is. Overbodige en onrendabele projecten in Hengelo waarvoor nog steeds geld beschikbaar is, worden gestaakt. Met het vrijkomende budget zal een investeringsimpuls worden gegeven en zullen bezuinigingen op de sociale sector en de sport worden geschrapt. De bouw van het nieuwe stadskantoor gaat niet door. De jaarlijkse meerkosten ten opzichte van bestaande huisvesting (Є 600.000 te vertalen in een investeringsimpuls van circa 12 miljoen euro) worden gebruikt voor versterking van de binnenstad. De agenda van Twente waaraan de burgers per jaar bijdragen via de afvalheffing, wordt geschrapt voor de komende 4 jaar. In totaal gaat het om circa 4 miljoen in de komende bestuursperiode. Een eventuele bijdrage aan de agenda van Twente wordt door de gemeenteraad betaald. Er wordt geen medewerking gegeven aan de aanleg van de Noorderval. De ontsluiting van Hart van Zuid via de Laan van Zuid richting de A35 kan doorgaan als impuls voor de ontwikkeling van het centrum. De tweede tranche van Warmtenet Hengelo vindt plaats zonder eenmalige gemeentelijke bijdrage van 10,4 miljoen. Daarnaast zal de gemeentelijke overheid inkrimpen. De formatie zal circa 25% kleiner worden (dat levert circa 10 miljoen extra op per jaar gerekend vanaf medio 2016). De berekening is gebaseerd op de uitgaven in 2013. De formatie zal stevig worden gebaseerd op de relatie tussen taak en uitvoering. Hengelo is terecht trots op zijn geringe overhead. Probleem is wel dat het geringe aantal leidinggevenden ten koste kan gaan van de doelmatigheid van de organisatie. Ook hiernaar moet worden gekeken. De gemeente staat een grote taakuitbreiding te wachten. Als daar een kostenvergoeding tegenover staat kan dit de doorvoering van de 25% bezuiniging op de organisatie vergemakkelijken. Het bovenstaande betekent dat over de gehele bestuursperiode 2014-2018 een budget van circa 46 miljoen euro zal worden vrijgemaakt. 10 miljoen euro daarvan is structureel. Dit structurele deel wordt aangewend ter compensatie van (eveneens structurele) rijks bezuinigingen op het gemeentebudget en het in stand houden van de bestaande sociale- en sportvoorzieningen. Resteert een investeringsbudget van 36 miljoen aan nieuwe eenmalige middelen in de komende bestuursperiode. Die miljoenen zullen worden aangewend voor investeringen in de kwaliteit van de Hengelose samenleving.
9
Hengeler-Plan
Nieuwe energie voor de binnenstad Het roer moet om. Ingrijpende maatregelen zijn nodig om de binnenstad van Hengelo opnieuw aantrekkelijk te maken. De mentaliteit van het gemeentebestuur behoeft een grondige verandering. Samenwerking met onze partners in de stadsontwikkeling staat voorop en is in het belang van ons allen. ProHengelo zet een streep door onjuiste beslissingen uit het verleden en maakt geld vrij voor nieuw beleid. In totaal 46 miljoen in de nieuwe bestuursperiode. De bouw van een nieuw stadskantoor is overbodig. Ambtenaren worden gevestigd in bestaande (kantoor) panden in het centrum. Lange Wemen kan een impuls geven aan de ontwikkeling van de binnenstad mits dit gebeurt samen met de Hengelose winkeliers. Zij krijgen invloed op de invulling van de Lange Wemen. De bereikbaarheid van de binnenstad is cruciaal. ProHengelo wil de bezoekers van de binnenstad welkom heten met ruime parkeermogelijkheden en lage tarieven. Kortdurend parkeren in de binnenstad wordt gratis. De negatieve spiraal van oplopende parkeertarieven en minder bezoek wordt doorbroken. De Markt wordt heringericht. Het Burgemeester Jansenplein wordt een toplocatie voor verblijf door de beek over het plein te laten stromen. De warenmarkt wordt naar de mensen gebracht door de markt in de winkelstraten te houden. Het winkeloppervlak in de Hengelose binnenstad wordt kleiner gemaakt. Voormalige winkelpanden krijgen een andere functie. De gemeente neemt de herontwikkeling van panden ter hand door een Maatschappij voor Stadsontwikkeling op te richten.
10
