Nieuwe invulling voor binnengebieden in de binnenstad van Amsterdam
Afstudeervoorstel Ivar van der Zwan
afstudeervoorstel Ivar van der Zwan Academie van Bouwkunst Amsterdam richting architectuur 7 september 2012 Mentor Laurens Jan ten Cate Commissieleden Laura Álvarez Holger Gladys
Een voorkant voor de achterkant Het centrum van Amsterdam is door de
geweest. Maar nu zijn ze wel heel nadrukkelijk
enorme aanloop van mensen al decennia lang
de ‘achterkant’. De onzichtbare ‘achterkant’
een gebied waar de plint allesoverheersend
ten opzichte van de zichtbare ‘voorkant’: de
is. Als een rivier beweegt de mensenmassa
plint.
zich door de stad. Door de wet van de grote
Wat is de potentie van deze ‘verborgen
getallen is de ruimte die zich in het blikveld
stad’? Zou dit juist een plek kunnen zijn die
bevindt commercieel zó interessant, dat alle
nieuwe invulling geeft aan de binnenstad?
andere ruimte daaraan ondergeschikt is.
Ze is haast verborgen voor het blote oog.
De vierkante meters in de plint zijn zó
Maar meer dan de helft van Nederland kijkt
duur dat het niet alleen een heel eenzijdig
niet alleen meer met het blote oog. Via hun
winkelaanbod tot gevolg heeft gehad; ook
smartphone kunnen ze op ieder moment
heeft de plint de vorm heeft gekregen
tot op de meter nauwkeurig zien waar ze
van een grote commerciële muur die de
ze zich bevinden. Verdwalen is onmogelijke
toegang tot de overige gebouwde omgeving
geworden. Zou je de ‘achterkant’ via de
belemmert. In veel gevallen is de ontsluiting
virtuele
van hoger gelegen lagen vanaf de straat
hiermee een eigentijdse plaats maken die
simpelweg komen te vervallen. Hierdoor
kleinschalige bedrijfjes en gezinnen en
is de bruikbaarheid van deze potentieel
ouderen terug haalt?
wereld
kunnen
ontsluiten?
En
waardevolle vierkante meters in het hart
Met dit project wil ik komen tot een
van de stad zeer beperkt. En ook hier lijkt
‘voorkant’ voor de ‘achterkant’. Een stuk stad
van diversiteit nauwelijks sprake: de ruimtes
met als programma een combinatie van woon-
staan leeg of zijn in gebruik als opslag,
en winkelruimte die diversiteit toevoegt aan
verwaarloosd appartement of bijvoorbeeld
de binnenstad.
low budget hotel. De kluwen aan steegjes, binnenplaatsen en hoger gelegen lagen van de historische binnenstad
is
altijd
al
onoverzichtelijk
Ruimtelijk onderzoek De achterkant van de huidige binnenstad
Het uitbesteden van kinderopvang en
wordt de voorkant van een nieuwe stad. Hoe
ouderenzorg op de schaal die wij in Nederland
ziet die nieuwe voorkant eruit? Wat is de
gewend zijn blijkt steeds onbetaalbaarder te
facade van die nieuwe wereld?
worden. Bovendien is het voor starters nog steeds haast onmogelijk een betaalbaar
De waarde van vastgoed wordt in hoge
huis te vinden. Het zijn ook bij de komende
mate bepaald door het adres en door de
verkiezingen
toegankelijkheid. Maar gelden voor adres
organiseren van zorg voor je kinderen of voor
en toegankelijkheid nog wel dezelfde eisen?
je ouders is te gecompliceerd en kostbaar
We bewegen ons meer en meer in twee
om als maatschappij te realiseren.
belangrijke
thema’s.
Het
parallelle werelden: de gebouwde omgeving
Het zijn taken die in zuidelijke culturen
en de virtuele omgeving. Kan zichtbaarheid
gewoon binnen de familie worden opgelost,
worden gerealiseerd in de virtuele omgeving
simpelweg doordat ze samen wonen. Een
waardoor ruimtes in de gebouwde omgeving
kind dat uit school komt voordat haar ouders
totaal van functie kunnen veranderen?
klaar zijn met werken wordt even opgevangen
Door middel van een app is voorheen
door oma. En de kans dat opa uitglijdt in
onzichtbare ruimte ineens zichtbaar . De
de badkamer en pas na twee dagen wordt
verrassing van de ontdekking van nieuwe
gevonden is uitgesloten. Het is duidelijk dat
plek in een stad geeft een extra dimensie.
deze woonvorm voor een aantal problemen
Ik wil gaan onderzoeken welke ruimtelijke
letterlijk de meest natuurlijke oplossing is.
mogelijkheden ontstaan op het moment dat
Toch komt het in onze cultuur nauwelijks voor.
een concrete ruimte geen adres meer nodig
De behoefte aan privacy en zelfstandigheid
heeft.
is zó groot dat de nadelen voor lief worden genomen. Ik wil gaan onderzoeken hoe verschillende generaties samen kunnen wonen, op een manier dat de privacy gegarandeerd is maar dat ook optimaal van elkaars aanwezigheid gebruik kan worden gemaakt.
Hoe één
woning verschillende woningen kan zijn en tegelijk ook weer één.
een voorkant voor de achterkant
de binnenstad houdt ruimte verborgen
In dit stuk Kalverstraat maar één toegang tot bovenliggende lagen vanaf straat
Verdwalen is onmogelijk geworden
Nieuwe gebieden worden vindbaar en dus bruikbaar
opnieuw in te vullen
te ontsluiten leegstand
selectie uit lokatieonderzoek
interessante geschiedenis
selectie uit lokatieonderzoek
Referenties onderzoek Bij
het
formuleren
mijn
‘achterkant’ van de Amsterdamse binnenstad
hand
ontleden en gebruiken als inspiratie. Het
59
onderzoek moet leiden tot een aantal
mogelijke lokaties in kaart gebracht. Deze
belangrijke uitgangspunten op het gebied
binnenplaatsen en stegen zijn vaak chaotisch
van organisatie en detaillering.
afstudeeropgave van
heb
ik,
van
aan
de
bestemmingsplankaarten,
opgebouwd uit aan-, op- en uitbouwen.
Een andere referentie is De Vilder Vinck
Ze verschillen tot 400 jaar in leeftijd en
Tallieu architecten. Zij vinden in context de
vertegenwoordigen
meest uiteenlopende uitgangspunten voor
allerlei
verschillende
bouwmethoden en soorten materialisering.
hun werk. De originaliteit en gelaagdheid van
Al die verschillende lagen zijn zó
hun ontwerpen bewijst dat je kunt aansluiten
karakter-istiek voor de lokaties dat ik een
op vrijwel elke bouwstijl zonder te vervallen
manier wil vinden om ze in mijn uiteindelijke
in historiserend bouwen, maar ook zonder je
ontwerp te betrekken. In dat kader wil ik de
er tegen af te zetten.
verschillende lagen eerst ontrafelen door gedetailleerd onderzoek naar het functioneren en naar de ontstaansgeschiedenis. Atelier Bow Wow heeft nauwkeurig onderzoek gedaan naar ‘Pet Architecture’ en ‘Void Metabolism’ in Tokyo. Ze hebben minutieus verslag gedaan van de spontane invulling
van
left
over
spaces.
Vanuit
architectonisch perspectief wordt verslag gedaan van bouwwerken waar nooit een architect aan te pas is gekomen. Op
eenzelfde
gedetailleerde
wijze
wil ik de het gebruik en de opbouw van de
Opzet Literatuurlijst Pet Architecture Guide Book _Atelier Bow Wow When B side becomes A side _Jo Nagasaka 1 boek 1 / 2 / 3 _architecten de vylder vinck taillieu Langs gevelstenen, sloppen en paleizen Het Amsterdam van Bordewijk _Ina C. Schermer-Vermeer D’Ailly Historische Gids Amsterdam _G. Vermeer en B. Rebel (red.)
van
Opzet planning
inleveren plan 7 september
presentatie plan 21 september
week 1
onderzoek
onderzoek context / lokaties_foto’s + schetsen
week 2
onderzoek
onderzoek context / lokaties_foto’s + schetsen
week 3
onderzoek
onderzoek context / lokaties_maquettes + schetsen
week 4
onderzoek
onderzoek context / lokaties_maquettes + schetsen
week 5
onderzoek
onderzoek context / lokaties_maquettes + schetsen
week 6
onderzoek
onderzoek context / lokaties_analyse programma
week 7
onderzoek
onderzoek context / lokaties_analyse programma
week 8
onderzoek
ontwerpend onderzoek context / lokaties_analyse programma
week 9
onderzoek
ontwerpend onderzoek context / lokaties_analyse programma
week 10
onderzoek
ontwerpend onderzoek context / lokaties_analyse programma
week 11
mentorengesprek 30 november
week 12
goedkeuring onderzoek
vaststellen programma + lokatie(s)
week 13
voorlopig ontwerp
schetsmaquette omgeving + materiaal onderzoek
week 14
voorlopig ontwerp
schetsmaquette omgeving + materiaal onderzoek
week 15
voorlopig ontwerp
schetsmaquettes + tekeningen + schema’s
kerstvakantie
kerstvakantie
week 16
voorlopig ontwerp
schetsmaquettes + tekeningen + schema’s
week 17
voorlopig ontwerp
schetsmaquettes + tekeningen + opzet constructie
week 18
voorlopig ontwerp
schetsmaquettes + tekeningen + opzet constructie
week 19
voorlopig ontwerp
tekeningen + opzet materialisering
week 20
voorlopig ontwerp
tekeningen + opzet materialisering
week 21
voorlopig ontwerp
gevels / doorsnedes / plattegronden
week 22
voorlopig ontwerp
gevels / doorsnedes / plattegronden
week 23
voorlopig ontwerp
gevels / doorsnedes / plattegronden
week 24
voorlopig ontwerp
gevels / doorsnedes / plattegronden
week 25
afstudeersalon 22 maart
week 26
definitief ontwerp
detail plattegronden / constructie
week 27
definitief ontwerp
detail plattegronden / constructie
week 28
definitief ontwerp
detail plattegronden / constructie
week 29
definitief ontwerp
details / materiaalonderzoek
week 30
definitief ontwerp
details / materiaalonderzoek
week 31
definitief ontwerp
details / materiaalonderzoek
week 32
definitief ontwer
details / materiaalonderzoek
week 33
definitief ontwerp
maquette fragmenten / definitief tekenwerk
week 34
definitief ontwerp
maquette fragmenten / definitief tekenwerk
week 35
definitief ontwerp
maquette fragmenten / definitief tekenwerk
week 36
goedkeuring definiteif ontwerp
week 37
afronding
ontwerp maquettes +presentatie
week 38
afronding
afstemming maquettes +presentatie
week 39
afronding
maquettes +presentatie
week 40
afronding
maquettes +presentatie
week 41
afronding
maquettes +presentatie
week 42
deadline tentamen_3 18 juli
