Programmakrant | FFZ ≡ 2016 | 26 januari 2016
Festival Forensische Zorg Welkom
Welkom bij FFZ 2016. Een dag vol variatie, inspiratie en ontmoeting. In de vele talks, workshops en debatten komen tal van thema’s ter sprake. Hoe doorbreek ik een behandelimpasse? Wat doen we met het toenemend aantal verwarde mensen op straat? Wat werkt nou echt in sociotherapie? Heeft voeding wel of geen invloed op gedrag? En wat betekent de nieuwe wetgeving in de praktijk? Allemaal vragen waarop je vandaag een antwoord krijgt. Of op z’n minst een eerste aanzet daartoe. Luister, praat en debatteer mee!
Goedemorgen festivalgangers, ‘Pas als je kunt delen, kun je ook vermenigvuldigen’ luidt een bekend gezegde. Resultaten van gezamenlijke kennisontwikkeling komen vandaag ter sprake. Ik kijk er dan ook met veel plezier naar uit om op dit Festival met elkaar in gesprek te gaan, kennis en ervaringen uit te wisselen en aan de slag te gaan. Het belooft een actieve dag te worden, al was het maar omdat het thema van deze achtste editie van het Festival ‘In Actie’ is. Waarom? Omdat de vele veranderingen in ons werkveld vragen om actie. En vandaag doen we dus een beroep op jullie actiebereidheid. Het doet me dan ook deugd dat het Festival steeds meer een ontmoetingsplaats van een steeds diverser groep professionals is. Divers omdat naast de inmiddels grote inbreng van reclassering ook steeds meer rechters en officieren belangstelling hebben. Daarnaast gaat het niet alleen meer over volwassenen, maar ook over jeugd. De activiteiten van de aanbieders worden diverser nu er jaarlijks meer dan tien nieuwe aanbieders aansluiten bij de forensische zorg. Hierbij ligt de nadruk op de LVG-groep en verblijfsvoorzieningen. Zoals vorige jaren belooft het vandaag een gevarieerde dag te worden, dankzij de input van vele collega’s uit het veld. Op het programma staan onder andere sessies over ambulante zorg, ketenzorg, wetgeving en financiering, jeugd, LVB, herstelgericht werken en risicotaxatie. Vergeet ook niet het Ervaringsterras te bezoeken.
In Actie! ‘Blijf je stilstaan om te wachten of er iets gebeurt of sla je de handen ineen en ga je ervoor?’ Die vraag uit een van de sessies van vandaag verwoordt waar het vandaag om draait: om actie. Want we kunnen van alles bedenken met elkaar en wetenschappelijk vaststellen, maar om tot werkelijke verbetering te komen moet er wel wat gebeuren. Wie zet de eerste stap? De forensische zorg is een actief werkveld dat volop in beweging is. Nieuwe doelgroepen dienen zich aan, er is nieuwe wetgeving in ontwikkeling, klinische zorg verschuift naar ambulante zorg en behandelmethoden veranderen. Hoe geven we al die vernieuwingen een plek in de organisatie mét behoud van het goede? Hoe vertalen we nieuwe inzichten naar de praktijk? Hoe gaan we daadwerkelijk aan de slag met onderzoeksresultaten, nieuwe behandelmethodes en hoe zorgen we écht voor betere samenwerking? Stilstaan is geen optie! Vandaag kun je laten zien en horen hoe jij in actie komt of wat jij ziet als belangrijke eerste stap. Zo versterken we samen de kwaliteit van veiligheid en zorg binnen het forensisch werkveld.
Ik wens jullie een inspirerende en (inter)actieve dag toe!
Goof van Gemert Directeur Forensische Zorg en Justitiële Jeugdinrichtingen
Plenaire opening: 10.30 uur in de Perserij 23
Plenaire afsluiting: 18.40 uur in de Perserij 23
Het Festival Forensische Zorg 2016 staat in het teken van In Actie! Er blijven veranderingen op ons afkomen waar we iets mee moeten. Zoals nieuwe wetgeving, zorgtaken voor gemeenten en een verschuiving van klinische naar ambulante zorg. Het werkveld moet hier actief op reageren. Tijdens de opening zal directeur forensische zorg Goof van Gemert een toelichting geven op dit thema, en zal oud-bokser Arnold Vanderlyde zorgen voor een fris en inspirerend begin van de dag.
Na een dag vol actieve workshops, lezingen, debatten en informatie sluiten we af met een vraaggesprek. Onze gast is niemand minder dan Anita Witzier. Deze gelauwerde presentatrice en programmamaker maakte in 2015 het spraakmakende televisieprogramma Anita Wordt Opgenomen. Voor dit programma is zij 2 maanden lang opgenomen geweest in de Meregaard in Almere en de Rembrandthof in Hilversum. We praten met haar over haar ervaringen. Wat heeft zij geleerd? Wat is haar opgevallen, en heeft het haar beeld van de psychiatrie veranderd?
3
Ervaringsterras
.................................................................................
.................................................................................
De tijd dat behandelingen eindeloos duren ligt al enige tijd achter ons. Behandelingen duren bij voorkeur zo kort mogelijk en zo lang als nodig. Om dit te realiseren zijn doorlopende patiënttrajecten nodig. Op papier, maar ook de praktijk. Dit vraagt dus niet alleen om te denken in trajecten in plaats van behandelingen, maar ook om planning, zodat een plaats beschikbaar is, wanneer deze nodig is. Dit vraagt op veel gebieden een vooruitziende blik. Op het ervaringsterras toetsen we onze ideeën graag aan die van jou. • Interessant omdat: Transfore geeft invulling aan veelgehoorde agadiums als ‘Ambulant tenzij...’ en ‘Een klinische opname is een intermezzo in een ambulant behandeltraject’. • Sprekers: Jaap Jonk (Transfore), Linda Seegers (Transfore)
Door veranderende wetgeving worden patiënten minder vaak en minder lang intramuraal behandeld in forensische instellingen en klinieken. Deze zorg zal deels verschuiven naar de overige instellingen die forensische zorg leveren, zoals de (jeugd)ggz, jeugdzorg en RIBW’s. Dit alles heeft invloed op de organisatie van de zorg en op het verloop van de behandeling van cliënten. Binnen de reguliere (j)ggz, jeugdzorg en RIBW’s wordt het steeds noodzakelijker om risico’s en beschermende factoren te taxeren. Risicomanagement krijgt daarnaast een steeds belangrijkere rol als het gaat om herstel en de veiligheid van de cliënt en zijn omgeving. Ga met ons het gesprek aan en kom tot een gedeelde oplossing. • Interessant omdat: Het traject van tbs naar reclassering of RIBW raakt aan ketensamenwerking, risicotaxatie, management en behandeling. Wij delen graag samen met onze docenten verschillende successen en ervaringen. • Sprekers: Nader te bepalen (nader te bepalen), Roderick Jansen (RINO Grep)
Trajectcontrole of filevorming?
Vanaf 09.30 uur: Ervaringsterras (Loods 5, Loods 6 en Loods 7) Thema: Actief in de keten (ketenzorg) .................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
Het beste antwoord op alle ontwikkelingen in de forensische zorg denken we samen te geven. FPC Dr. S. van Mesdag, FPA Zuidlaren, Forensisch Beschermd Wonen Groningen en AFPN Groningen bundelen daarom de krachten in Forint. Door samen te werken zijn we in staat expertise uit te wisselen (zorginhoudelijk, bedrijfsmatig en bij wetenschappelijk onderzoek) en te profiteren van elkaars externe contacten. Samen werken we aan kwaliteit van zorg en behandelcontinuïteit voor onze patiënten. Forint komt in actie: om de juiste patiënt op het juiste bed in de keten te krijgen. We komen in actie: om elkaar te kennen en te treffen. We komen in actie in een netwerk van partners in verslavingszorg, ggz, vgz, woningbouwcoöperaties, gemeenten en justitiële verwijzers. Bestuurlijk en beleidsmatig zoeken we verbinding om onze patiënten verder te brengen. Wil je weten hoe we dat aanpakken? Maak dan kennis met Forint! • Interessant omdat: We komen graag in actie om met jou samen te werken! • Sprekers: Petra de Maar (Forint), Sander van der Kroft (Forint)
Kwintes ondersteunt mensen met (psycho)sociale en psychiatrische problemen met opvang, begeleiding en activering. Er zijn specialistische locaties, maar ook specialistische begeleiders op reguliere locaties. Zo kunnen we voldoen aan zoveel mogelijk individuele ondersteuningsvragen. Kwintes heeft onder andere een hostel, verschillende locaties voor zwerfjongeren en opvanglocaties voor kortdurend verblijf. Kwintes biedt naast beschermd wonen ook begeleiding bij zelfstandig wonen. Vergaande samenwerking met woningcorporaties heeft geleid tot ‘omklapwoningen’, waarin wonen en zorg zijn gescheiden. De ondersteuning van Kwintes vergroot de zelfredzaamheid en participatie van cliënten in de samenleving. De begeleiding is doelgericht, duurt zo kort mogelijk en zo lang als nodig is. • Interessant omdat: Kwintes biedt op diverse woonlocaties specifieke forensische begeleiding. Dit kan in een specifieke woonvorm, maar gebeurt ook op reguliere locaties waar forensische cliënten geïntegreerd wonen. Op weg naar zelfstandigheid. • Sprekers: Miranda Pijning (Kwintes), Shermayn Balentien (kwintes), Sonja van der Meulen (Kwintes), Caroline Dijkhof (Kwintes)
‘Samen Veilig Verder’ is de visie van de forensische tak van GGZ Noord-Holland Noord. Samen met patiënt, familie en ketenpartners geven wij vorm aan het herstel van patiënten. We doen dit veilig, zowel voor de patiënt, de familie, als de maatschappij. En we willen verder: wij zien een forensisch traject als een intermezzo binnen een breder hulpverleningstraject. • Interessant omdat: Op het Ervaringsterras presenteert de FPA van GGZ Noord-Holland Noord haar visie. Er is volop gelegenheid om kennis te maken en nieuwe verbindingen te leggen! • Sprekers: Ronald Roskam (GGZ NHN), Bianca Roelofsen (GGZ NHN), René Wubs (GGZ NHN), Joost Oortwijn (GGZ NHN)
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
Informatie over de forensische zorg van Tactus Verslavingszorg. Dit kan een klinische behandeling zijn in de Piet Roordakliniek of elders binnen Tactus (Zutphen, Enschede, Rekken). Tacuts biedt ook beschermd wonen, ambulante behandeling en woonbegeleiding. • Interessant omdat: De forensische zorg bij Tactus biedt een compleet traject van een gesloten opname tot aan ambulante begeleiding. • Sprekers: Agnes de Vries (Tactus Verslavingszorg - Piet Roordakliniek), Moniek van Koot (Tactus Verslavingszorg - Piet Roordakliniek)
Wij geven je vandaag informatie over Bouman GGZ en in het bijzonder over onze forensische keten: FVK, FVA, Poliklinieken, Forensisch ACT-Team, Forensische IBW. Wie onze stand bezoekt weet na afloop waar deze afkortingen voor staan en kent het aanbod van de forensische keten van Bouman GGZ. • Interessant omdat: Wij brengen ons aanbod net als voorgaande jaren vol enthousiasme onder ieders aandacht. • Sprekers: Jessica Verhoef (BoumanGGZ), Diederik Geijs (BoumanGGZ)
FORINT - forensische & intensieve ketenzorg
.................................................................................
Maatjescontacten in de forensische zorg
Maatjescontacten door middel van bezoekvrijwilligers worden steeds belangrijker in de samenleving. Gevangenenzorg Nederland heeft veel ervaring met vrijwilligerswerk in detentie, de tbs, en forensische zorg, maar ook bij familieleden van gevangenen. Wij raken graag met je in gesprek over deze manier van werken. Ook dagen we je uit om na te gaan of er samenwerkingsmogelijkheden zijn binnen de keten. Hoe breiden we het sociaal netwerk van patiënten nog verder uit? • Interessant omdat: Voor patiënten zonder sociaal netwerk zijn maatjescontacten van onschatbare waarde. Regelmatig bezoek van een vrijwilliger versterkt de identiteit de patiënt. Dat heeft een positief effect op de behandeling en resocialisatie. • Sprekers: Kees van der Linden (Gevangenenzorg Nederland), Christiaan Verschoor (Gevangenenzorg Nederland)
4
Van TBS naar Reclassering of RIBW
Forensiche zorg bij Kwintes
Forensische Wegwijzer van Fivoor
Maak kennis met de Forensische Wegwijzer van Fivoor: laagdrempelig digitaal aanmeldpunt én vraagbaak voor professionals. De Forensische Wegwijzer van Fivoor wijst professionals de weg naar de best passende combinatie van forensische behandeling, wonen, tijdsbesteding en oplossingen bij financiële en schuldenproblemen. • Interessant omdat: De mensen van de Wegwijzer zijn aanwezig. Zij wijzen je de weg en bieden praktische hulp. • Sprekers: Stefan French (Forensische Wegwijzer van Fivoor), Joyce Hoeven (de Kijvelanden)
Samen Veilig Verder
.................................................................................
Forensische zorg binnen VNN
Verslavingszorg Noord-Nederland biedt ambulante, klinische en beschermdwonenzorg aan justitiabelen. VNN doet dit in nauwe samenwerking met de Mesdagkliniek, PI’s en de AFPN van Lentis. Bij de stand van VNN hoor je er alles over. • Interessant omdat: We laten je graag zien wat VNN biedt inde forensische zorg. • Sprekers: Koop Hoekstra (VNN), Joep de Bree (VNN), Eric Blaauw (VNN)
Thema: Behandeling van verslaving Forensische verslavingszorg bij Tactus
De forensische keten van Bouman GGZ
5
Ervaringsterras
Ervaringsterras
Thema: Buiten de muren (ambulante zorg) .................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
Blijf je stilstaan om te wachten of er iets gebeurt of sla je de handen ineen en ga je ervoor? Wij komen in actie! Het is gebleken dat ex-gedetineerden zonder forensische titel - zogenoemde Van der Staaij-cliënten - vaak na detentie op straat komen te staan. Ze zijn vaak hun woning kwijt of staan op een zwarte lijst bij de woningbouw. Ex-gedetineerden verblijven vaak in een maatschappelijke opvang, waardoor de kans op recidive groter is.Samen met Housing Parkstad, Zorggroep Triade en drie woningbouwcorporaties hebben we besloten om hier verandering in te gaan brengen. We hebben momenteel drie tussenwoonvoorzieningen waar ex-gedetineerden zonder forensische titel tijdelijk kunnen wonen en een nieuwe start kunnen maken. Daarna kunnen ze doorstromen naar een reguliere woning onder begeleiding van Housing Parkstad. Op het Ervaringsterras vertellen we ook meer over onze ambulante begeleiding van forensische cliënten • Interessant omdat: Samenwerking tussen partijen zorgt ervoor dat ex-gedetineerden een nieuwe kans krijgen in de maatschappij. Het draait niet altijd om de financiën. Het draait erom ex-gedetineerden in hun kracht te zetten en te helpen met een nieuwe start. • Sprekers: Esther Helgers (Zorggroep Triade), Bob Evers (Zorggroep Triade), Tom Houben (Wonen Limburg), Vivian Gorissen (Levanto groep/Housing Parkstad)
De aanpak Vinkebrug staat voor ‘outreachende bemoeizorg’ op basis van werk en sport. Professionals die gespecialiseerd zijn in conflictbeheersing en medewerkers van het NIFP begeleiden deelnemers die door hun problematische gedrag (agressie, het plegen van delicten) geweerd worden in de reguliere werktrajecten naar werk. Deelnemers krijgen in een prikkelarme omgeving in het buitengebied een weekvullend programma. Alle obstakels nemen we weg. Komt iemand niet opdagen dan brengen we een huisbezoek en we bieden veel ondersteuning en uitleg. Met positief resultaat. De dagbestedeing verlaagt op de korte termijn overlast en criminaliteit. Na de afronding van dit specifieke re-integratietraject beheersen de deelnemers naar verwachting op de lange termijn basiscompetenties. Deelnemers vergroten hiermee de kans op een baan en het vermindert het risico op terugval in criminaliteit. • Interessant omdat: In deze workshop maak je kennis met een duidelijke no-nonsense cultuur waar structuur en orde de boventoon voeren. • Sprekers: Yoeri van der Lugt (Stichting Herstelling), John Buwalda (Stichting Herstelling)
GGz Breburg laat zien hoe ze gebruik maakt van een herstelgerichte aanpak en shared decision making. De instelling maakt daarbij dankbaar gebruik van een ervaringsdeskundige. Deze combinatie komt ten goede aan de motivatie voor behandeling van onze forensische cliënten. De drop-out is lager, waarmee we kunnen stellen dat we doelgericht werken aan vermindering van recidive. • Interessant omdat: Shared decision making en herstelgericht werken versoepelen het proces van het motiveren van cliënten. • Sprekers: Andy Schoutens (GGz Breburg), Sammy Peter (GGz Breburg)
‘Kijk in de spiegel, schilder wie je was of wie je bent of wilt zijn?..’ Cliënten en medewerkers van De Woenselse Poort hebben deze opdracht opgepakt met als resultaat unieke en prachtige zelfportretten met ieder een eigen verhaal. Te zien op het Ervaringsterras. Wanneer je naar de zelfportretten kijkt voel je een diep respect en ook herkenning, want in ieder mens is een donkere en lichte kant aanwezig. Zonder licht is er immers geen schaduw. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Jezelf portretteren en je tonen aan de wereld, daar is kracht voor nodig. Alle deelnemers hebben die kracht laten zien. Geniet van ‘Every drawing tells a story’. • Interessant omdat: Het maken van een zelfportret is een boeiende manier om met je levensverhaal bezig te zijn. Het helpt cliënten stappen te zetten op weg naar eigen regie en herstel. • Sprekers: Anika Etman (De Woenselse poort), Linda van der Linden (De Woenselse poort), Christel Lindeijer (De woenselse Poort)
Samen in actie!
Werk als beschermende factor
.................................................................................
Fivoor: verder kijken verder komen
Instellingen Palier, de Kijvelanden en Aventurijn (Altrecht) vormen samen Fivoor. Samen bieden zij een regionaal zorgaanbod met een directe toegang tot hooggespecialiseerde bovenregionale zorgprogramma’s. Welke dat zijn hoor je op het Ervaringsterras. • Interessant omdat: We bieden psychiatrische behandeling en interveniëren op verschillende levensterreinen, zoals wonen, werk, scholing en financiën. • Sprekers: Marcel Woord (Fivoor), Jacques Duijn (Fivoor)
Thema: Ik ben ok, jij bent ok (herstelgericht werken) .................................................................................
Hoe slachtofferbewust ben jij?
Heb je je weleens ergens enorm voor geschaamd? Last gehad van een schuldgevoel? Je denkt er liever niet aan. Daders vermijden of bagatelliseren vaak de gevolgen van hun delict. Voor het herstel van een patiënt kan inzicht in deze gevolgen wel van wezenlijk belang zijn. En voor de verwerking van het slachtoffer is het essentieel om een beeld van de dader te krijgen. Contact met het slachtoffer helpt de dader bij de verwerking van zijn schuldgevoel. Als medewerker in de forensische zorg kan je hieraan bijdragen door met de patiënt de optie van slachtoffer-daderbemiddeling te bespreken. Dit kan op elk gewenst moment en na elk delict.
6
Kom naar de stand van Slachtoffer in Beeld en kijk welk herstelgebaar jij maakt. Hoe herstelgericht ben jezelf? Wat weet je over herstelbemiddeling? Hoe breng je dit ter sprake en hoe kan je herstelbemiddeling in de praktijk inzetten? Ga in gesprek met SiB-bemiddelaars! • Interessant omdat: Medewerkers in de forensische zorg kunnen nog veel meer doen met het thema herstelbemiddeling. Dit draag bij aan het zelfherstel van de patiënt. Op het Ervaringsterras krijg je praktische handvatten om slachtofferbewust te werken. Sprekers: Mieke Wouters (Slachtoffer in Beeld), Lily Gruitrooij (Slachtoffer in Beeld)
Samen werken aan herstel.
Every drawing tells a story
Thema: Veiligheid altijd (onder andere risicotaxatie) .................................................................................
SVG: reclassering in beweging
De Stichting Verslavingsreclassering GGZ (SVG) is grootverbruiker van forensische zorg. Onze reclasseringswerkers doen jaarlijks duizenden plaatsingen en indicaties en leiden zo veel cliënten toe naar de zorg. Alles volgens het motto ‘reclasseren met zorg’. De afgelopen jaren was de reclassering volop in beweging. Meer ambulante zorg, bezuinigingen en andere ontwikkelingen: ze dwongen ons het reclasseringswerk op een andere wijze te bezien. Op het Ervaringsterras praten medewerkers van het SVGbedrijfsbureau u bij over de laatste stand van zaken in de reclassering. Welke ontwikkelingen kwamen er het afgelopen jaar op ons af, hoe reageren we hier op en - misschien wel het belangrijkste hoe zorgen we dat de sterke verbinding met de zorg in tijden van bezuinigingen behouden blijft? • Interessant omdat: De verslavingsreclassering heeft een centrale rol in de begeleiding van cliënten in de forensische zorg. Door te weten wat we doen en wat we kunnen betekenen profiteren ketenpartners van onze centrale positie. • Sprekers: Ilonka Verkade (Verslavingsreclassering), Jonathan Douma (SVG Verslavingsreclassering) .................................................................................
HKT-R in de ambulante setting
De toenemende ambulantisering van de forensische zorg vraagt om een gedegen risicotaxatie. De AFPN, VNN verslavingszorg en de transmurale voorziening van FPC Dr. S. van Mesdag hebben in Groningen het initiatief genomen om het beproefde klinische instrument om te vormen naar een ambulante variant. We ontwikkelen dit instrument samen met onder andere Het Dok,
De Kijvelanden en De Woenselse Poort. Het komende jaar vindt de verdere ontwikkeling plaats van deze De HKT-R Ambulant. We toetsen onder andere de validiteit en betrouwbaarheid van het instrument. Op de hoogte blijven van deze ontwikkeling? Kom langs op het Ervaringsterras! • Interessant omdat: Ook in de ambulante forensische zorg moeten we recidive voorkomen. De ontwikkeling van een instrument als HKT-R Ambulant is daarbij erg belangrijk. • Sprekers: Rene Janssen (Lentis AFPN), Willem Sijens (AFPN) .................................................................................
Zorg voor veiligheid
De Forensische Zorgspecialisten zijn actief in de ontwikkeling van forensische zorg, risicomanagement en wetenschappelijke kennis. Door steeds verder te differentiëren naar deelpopulaties maken we risicotaxatie-instrumenten sensitiever en specifieker. We kunnen behandelingen op maat aanbieden, waardoor de ‘Risk Need Responsivity’-principes in kracht toenemen. Tegelijk ontwikkelt DFZS creatieve en kunstige oplossingen voor cliënten en patiënten. Een zinvolle en betekenisvolle vrijetijdsbesteding versnelt en vereenvoudigt een veilige terugkeer in de samenleving. Op dit festival laten we je voorbeelden zien. Je bent van harte welkom om kennis te maken! • Interessant omdat: Zorg, wetenschap, kunst en cultuur gaan hand in hand in de forensische zorg. Maak kennis met creatieve oplossingen die de behandelduur verkorten en maatschappelijke resocialisatie bevorderen! • Sprekers: Monique Uijen (De Forensische Zorgspecialisten), Milo Oudenhoven (De Forensische Zorgspecialisten)
7
Ervaringsterras
Ervaringsterras
Thema: Anders .................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
Zien en weten hoe je stress meet via huidgeleiding? Kom dan naar het Ervaringsterras! Vandaag dragen medewerkers van De Borg een ‘horloge’ zoals Peter de Looff die gebruikt tijdens zijn onderzoeken. Je kunt ze ‘in actie’ brengen en zien hoe het stressniveau stijgt. In de stand van De Borg vind je ook Laura Neijmeijer. Zij kan je alles vertellen over de laatste ontwikkelingen van de For (F)Act teams voor lichtverstandelijk gehandicapten. Er zijn ook Borgmedewerkers en collega’s aanwezig van de Borginstellingen: Trajectum (Boschoord, Zwolle, Zutphen), Aventurijn: Wier (Den Dolder), Ipse de Bruggen: behandelcentrum en dependance (Zwammerdam en Poortugaal), Dichterbij: Stevig (Venray). Stel ze al je vragen over de behandelmethodieken van De Borginstellingen waarin bejegenen, behandelen en beveiligen samenkomen. • Interessant omdat: Een groot deel van de forensische cliënten heeft een lichte verstandelijke beperking en is gebaat bij een gespecialiseerde behandeling. Wie meer wil weten over dit specialisme kan niet om De Borg heen. Zie ook www.de-borg.nl • Sprekers: Marja van Leeuwen (Expertisecentrum De Borg), Adri Benschop (Expertisecentrum De Borg), Peter de Looff (Expertisecentrum De Borg )
De werkgroep Forensische Studiedag bestaat voornamelijk uit forensisch werkers, verpleegkundigen, sociotherapeuten en sph’ers die vinden dat forensisch werken een specialisme is dat zijn eigen studiedag verdient. Het thema van de jaarlijkse studiedag is ieder jaar een onderwerp wat veel vragen bij werkers oproept. De studiedag is gericht op de werkers die geconfronteerd kunnen worden met deze problematiek in hun dagelijks werk. Het doel van de dag is om elkaar te leren kennen en om ervaringen uit te wisselen. Het programma bestaat uit sprekers in de ochtend en workshops in de middag. Benieuwd naar het thema van de Forensische Studiedag 2016? Kom naar onze stand op het Ervaringsterras! • Interessant omdat: Wij komen in actie door zoveel mogelijk kennis te delen op de werkvloer en daarbuiten. • Sprekers: Femmy Visser (GGZ Franeker), Corry Kranenburg (GGZ NHN)
Samen met Reclassering Nederland heeft de Kessler Stichting een werkwijze forensische zorg ontwikkeld. Wij kennen de strafrechtelijke kant en werken nauw samen met reclasseringsinstellingen, maar benaderen en begeleiden de cliënt vanuit de maatschappelijke kant. Binnen iedere afdeling van de Kessler Stichting is een Aandachtsfunctionaris Forensische zorg aangesteld om informatie over te dragen. Met behulp van de methodiek Competentiegericht begeleiden werken wij aan de rehabilitatie van cliënten die dak- en thuisloos zijn (geweest). We versterken de vaardigheden van onze cliënten die zij nodig hebben om goed te kunnen meedraaien in de maatschappij. • Interessant omdat: De Kessler Stichting werkt samen met DJI. Tijdens het Festival Forensische Zorg presenteren wij onze werkwijze, waarbij we altijd uitgaan van de mogelijkheden van de cliënt. • Sprekers: Thiemo Boekhouder (Kessler Stichting), Dzemal Celebic (Kessler Stichting), Lara ‘t Hart (Kessler Stichting), Bregje Nagtegaal (Kessler Stichting)
In het Pieter Baan Centrum verblijven verdachten van ernstige delicten voor pro Justitia onderzoek een aantal weken in een klinische setting. De groepsleiding vervult een belangrijke rol bij het observeren van het gedrag van de verdachten op de afdeling. Onlangs is een vernieuwde methodiekbeschrijving geïntroduceerd, met daarin de werkwijze en uitgangspunten die de groepsleiding van het PBC hanteert bij de observatie van de observandi. De observatiethema’s en checklists die we gebruiken willen we laten zien aan onze collega’s in het forensisch werkveld. Het is voor ons belangrijk en interessant om te horen hoe professionals buiten de organisatie tegen onze werkwijze aankijken en mogelijk waardevolle tips kunnen geven. Graag ontmoeten we jou aan onze tafel op het Ervaringsterras! • Interessant omdat: Goed observeren is niet alleen belangrijk in een observatiekliniek zoals het Pieter Baan Centrum, maar is eveneens van waarde binnen een behandelsetting. Literatuurkennis is belangrijk voor betrouwbare gedragsobservaties. • Sprekers: Peter Monnee (Pieter Baan Centrum), Nita Verburg (Pieter Baan Centrum), Remor Bedaux (Pieter Baan Centrum), Leonie Spaargaren (Pieter Baan Centrum)
Expertisecentrum De Borg (SGLVG+)
.................................................................................
Reizende tentoonstelling ‘Ik ben niet mijn delict’ De tentoonstelling ‘Levenslang, het criminele brein ontleed’ liep van oktober 2014 tot juni 2015 in museum het Dolhuys in Haarlem. Een van de onderdelen bestaat uit drie geanonimiseerde verhalen van mensen die nu TBS hebben. Theaterregisseuse Titia Bouwmeester en Marieke Broeren en Petra van den Brand van de Van der Hoeven Kliniek maakten er een audiovisuele installatie van. Omdat de installatie positieve reacties kreeg gaan we er mee op reis. Om een nog breder publiek te bereiken maken met een genuanceerd verhaal over onze sector maken we er een interactieve tentoonstelling van over de mens in de TBS. Tijd voor actie: we gaan het land in! Tijdens FFZ2016 is de kickoff. Een mooi moment om anderen in de sector te inspireren en te betrekken bij onze plannen. • Interessant omdat: De reizende tentoonstelling laat zien dat we een ander verhaal kunnen en moeten vertellen. Juist persoonlijke verhalen werken goed om publiek na te laten denken over de huidige tegenwind die patiënten (en collega’s!) bij het resocialiseren ervaren. Interesse in de tentoonstelling? Kom met ons in contact! • Sprekers: Marieke Broeren (Van der Hoeven Kliniek), Petra van den Brand (Van der Hoeven Kliniek)
8
Presentatie Forensiche Studiedag 2016.
.................................................................................
Behandelaar en patient in the lead
Forensische zorg in maatschappelijke opvang
Objectief observeren, hoe doe je dat?
In 2016 komt de regie van de behandeling weer terug op de juiste plek: bij patiënt en behandelaren. Dit in samenhang met al onze GGZ-partners. Justitie-patiënten komen na een korte detentie weer naar buiten en worden dan opgevangen door ketenpartners. Behandelen doe je dus met elkaar! Nieuwsgierig geworden? Kom dan naar onze NIFP-stand op het Ervaringsterras. Daar krijg je onder andere informatie over de praktijk van de indicatiestelling van de forensische zorg, zorg in de PI en opleiding tot forensische rapporteur. • Interessant omdat: In de nieuwe samenwerking bij het behandelen van justitie-patiënten, hebben behandelaar en patiënt the lead. • Sprekers: Jessica Wesselius (NIFP), Josee van Balen (NIFP)
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
EFP en Kwaliteit Forensische Zorg
.................................................................................
Vorig jaar lieten we samen met KFZ de ontwikkelde E-learning module ‘Zorgvuldige risicotaxatie HKT-R en HCR-20V3’ zien. Inmiddels is ook de module ‘(Wettelijke) kaders in de forensische zorg’ opgeleverd. Twee voorbeelden van E-learning modulen die GGZ Ecademy specifiek voor medewerkers in de forensische zorg heeft ontwikkeld. GGZ Ecademy is een coöperatieve vereniging. Hierin werken veertig ggz-instellingen samen, waaronder verschillende instellingen voor forensische zorg, aan scholing van medewerkers met behulp van E-learning. • Interessant omdat: Met E-learning kun je jezelf scholen op het gebied van wetgeving en veiligheid in de forensische zorg. De kosten zijn laag en je werkt ook nog eens samen. • Sprekers: Arjan Pronk (GGZ Ecademy), Margreet Botter (GGZ Ecademy)
Het Expertisecentrum Forensische Psychiatrie brengt de kennis van wetenschappers, professionals en bestuurders binnen het veld van de forensische psychiatrie bij elkaar. We voeren projecten uit voor en met het veld zoals het programma Kwaliteit Forensische Zorg (KFZ) en de Kwaliteitsnetwerken. Op deze plek zie je hoe wij als EFP werken en maak je kennis met onze projecten. We gaan met je in gesprek over actuele thema’s in de forensische zorg en welke onderwerpen nader onderzoek of aandacht behoeven. We horen graag je ideeën voor mogelijke KFZ-onderzoeksvoorstellen. • Interessant omdat: Na een bezoek aan onze stand heb je een beeld van ons werk en van de mogelijkheden die er zijn om via KFZ onderzoek op te starten. Ook weet je welke producten beschikbaar zijn voor het hele veld, dus ook voor je eigen instelling. • Sprekers: Ruud van der Horst (EFP), Renske de Zwart (EFP)
I-psy brengt net als andere jaren de interculturele psychiatrie naar het Ervaringsterras. Er is zowel informatie over behandeling in detentie als over ambulante behandeling. I-psy onderzoekt welke invloed de culturele context en het genogram van een cliënt hebben op de aanloop naar een delict. Daarnaast bekijken we aan de hand van een risicotaxatie de variabelen die hebben bijgedragen aan het delict. In de tweede fase van de behandeling bewerken we deze variabelen, met als doel het recidiverisico te minimaliseren. • Interessant omdat: Binnen de forensische zorg is behoefte aan onze interculturele en transculturele werkwijze. Onze aanpak sluit vaak goed aan bij de hulpvraag van cliënt en reclassering. • Sprekers: Zinet Dincer (i-psy), Karolina Drakovac (i-psy)
Inzet e-learning bij scholing medewerkers
WODC Informatiestand
Bij de stand van het WODC vind je van alles over de nieuwste onderzoeken op het gebied van de forensische zorg, zoals onderzoek naar de tbs-maatregel, recidive, veelplegers, zedendelinquenten, elektronische detentie en de reclassering. Je kunt diverse rapporten inzien en meenemen en er zijn WODC-medewerkers aanwezig om vragen te beantwoorden. • Interessant omdat: Na je bezoek aan de WODC-stand ben je helemaal op de hoogte van de meest recente wetenschappelijke onderzoeksresultaten. • Sprekers: Chrissie Schapers (WODC, Ministerie van V&J), Marleen Nagtegaal (WODC)
.................................................................................
Speeddaten met de Divisie ForZo/JJI
Wil je meer weten over de meest recente ontwikkelen op het gebied van zorginkoop, dbbc’s en jeugd? Altijd al een steentje willen bijdragen aan de toekomst van de JJI’s? Meld je bij onze stand op het ervaringsterras! • Interessant omdat: Je kunt ons alles vragen over zorginkoop, de toekomst van de justitiële jeugdinrichtingen en andere ontwikkelen op het gebied van forensische zorg(inkoop). • Spreker: Esther Balledunks (Dienst Justitiele Inrichtingen, Divisie Forensische Zorg en Justitiele Jeugdinrichtingen)
Interculturele psychiatrie in detentie en ambulant
9
Meelzolder 24 ‘KFZ Draait Door’ tijdens het FFZ 2016 Vorig jaar stond bij het FFZ de start van programma Kwaliteit Forensische Zorg in de spotlights. Dit jaar gaan we kijken welke resultaten er inmiddels zijn geboekt. In de Meelzolder 24 zal de hele dag uitgebreid aandacht worden besteed aan opgeleverde KFZ-producten die nu voor het veld beschikbaar zijn. We doen dit onder de noemer ‘KFZ Draait Door’ gebaseerd op de formule van DWDD. Een gespreksleider en een aantal tafelgasten, waaronder de ontwikkelaar van het product en mensen die in de praktijk ervaring hebben met het gebruik ervan, gaan met elkaar in gesprek en geven zo informatie en tips over het product. Bezoekers gaan na deze bijeenkomst met voldoende tools en inzichten naar huis om direct met betreffende behandelmethode, richtlijn of instrument aan de slag te kunnen.
Ook KFZ-talks bij het FFZ
Rond de tafel worden de volgende producten per blok besproken:
.................................................................................
.................................................................................
1 - Instrument voor het meten van behandelvoortgang bij persoonlijkheidsstoornis en seksuele stoornis - Ambulante verdiepingsdiagnostiek .................................................................................
Over de volgende, (nog) niet implementeerbare KFZ-producten worden korte en krachtige TED-talks gehouden. Op deze manier krijgen de bezoekers een duidelijk beeld van de resultaten van het kwaliteitsprogramma: de stand van zaken, vervolgonderzoek en toepasbaarheid: .................................................................................
• Verslaafden: richtlijn problematisch middelengebruik voor forensische klinieken .................................................................................
• Sociotherapeutisch milieu .................................................................................
• Rehabilitatie en herstel van patiënten met een psychotische stoornis. • Inventarisatie state-of-the-art van onderzoek naar het verband tussen middelengebruik en criminaliteit relevant voor de (verslavings-) reclasseringscontext .................................................................................
• Do’s and don’ts: E-health toepassingen in de zorg .................................................................................
2 - Agressiehantering Ambulant en Intramuraal - “Grip op Agressie” .................................................................................
3 - ForFACT voor LVB - Psycho-educatieve module ‘Weet wat je kan’ over omgaan met LVB’ .................................................................................
Vanaf 11.45 uur: Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken
Voor tijd en locatie zie het programma; de onderdelen zijn gemarkeerd met het KFZ logo
Thema: Actief in de keten (ketenzorg)
4 Kwaliteitsnetwerk FPA’s .................................................................................
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Van gedwongen kader naar relatieve vrijheid
..................................................................................
5 E-Learning modules HKT en HCR .................................................................................
Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
Workshop | 13:30 - 14:30 UUR
De overgang van een verblijf in een kliniek naar wonen in een RIBW is voor sommige patiënten te groot. Kwintes en de Oostvaarderskliniek hebben daarom samen de Forensische Tussenvoorziening (FTV) opgezet. Uitdagingen in de samenwerking zijn: het vinden van een gedeelde visie, cultuur, methodiek en begrippenkader. De oplossingen hebben we gevonden in een doordachte samenvoeging en aanvulling van al deze aspecten. De FTV is inmiddels doorontwikkeld naar een woonvorm voor een brede doelgroep forensische cliënten. • Interessant omdat: De Forensische Tussenvoorziening is een antwoord op een belangrijk vraagstuk binnen de forensische zorg. Een welkome brug tussen een gesloten setting en open RIBW. • Spreker: Elske Kamp-Pols (Kwintes) • Zaal: Jutekelder 21
In deze workshop stellen we vijf bekende afdelingen voor ernstige vlucht- en beheersgevaarlijke patiënten (EVGB) aan je voor. Het gaat om afdelingen met zeer intensieve en specialistische zorg in Nederland en België. Deze vijf afdelingen zijn allemaal anders. Ook de patiëntengroepen verschillen. Waar zijn mogelijkheden voor doorstroom? Wat kunnen we van elkaar leren? Is het mogelijk door een carrousselsysteem een patiënt positief te beïnvloeden en weer in beweging te krijgen? In gesprek met leveranciers en ontvangende afdelingen (vooral fpc’s) laten we zien wat je van een dergelijke afdeling kunt verwachten, en wat niet. Je hoort vijf korte presentaties van De Kijvelanden, de Van Mesdagkliniek, Veldzicht, de Pompestichting en de nieuwe ZIZ van FPC Gent. Daarna hopen we op een stevige en stimulerende gedachtewisseling over noodzaak of overbodigheid van dergelijke afdelingen. • Interessant omdat: Deze workshop is een unieke presentatie van vijf afdelingen voor zeer intensieve en specialistische zorg. De vijf instellingen ondersteunen elkaar en vullen elkaar aan. Een gelegenheid die je niet voorbij mag laten gaan! • Sprekers: Erik Deprez (Kijvelanden), Mariska van de Rijdt (Pompestichting), Bert Hoving (Van Mesdagkliniek), Ruben van Abeele (FPC Gent / Kijvelanden) • Zaal: Postkamer 25
6 - Delictanalyse in de forensische zorg - Diagnose en delictgevaar patiënten met ontwikkelingsstoornis ASS .................................................................................
7 - Schema Focused Therapie .................................................................................
10
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Een keten van intensieve zorg
..................................................................................
11
Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken Thema: Actief in de keten (ketenzorg)
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
Talk | 13:45 - 14:15 UUR
Workshop | 14:15 - 15:00 UUR
Workshop | 16:00 - 17:00 UUR
Talk | 17:45 - 18:15 UUR
De zorg in Nederland is georganiseerd in ketens, waarin verschillende organisaties met diverse specialisaties opereren. Dat levert wat op, maar het draagt ook een aantal problemen in zich die te maken hebben met de manier van organiseren. Zo zijn het allemaal losse onderdelen zonder voldoende onderlinge samenhang. Door de manier van werken is het risico op mismatch aanwezig of gaande. Het lost de fragmentatie in het leven van patiënten niet op en ook het zorgaanbod blijft daardoor versnipperd. De keten geeft op- en afschalingsmogelijkheden en leidt dus ook in gevallen wanneer dat niet wenselijk is tot zorgverdunning. Daarnaast werkt het systeem perverse prikkels in de hand. In deze talk belichten de sprekers op enthousiasmerende en prikkelende wijze de schaduwkant van ons systeem van ketenzorg en bieden een alternatieve blik met mogelijke oplossingen. • Interessant omdat: In deze talk maak je kennis met de schaduwkant van ketenzorg en bekijk je het eens vanuit het patiëntperspectief. Met ook voor alternatieve oplossingen. • Sprekers: Ivo van Outheusden (Inforsa), Susan BoogaardKlinkien (Inforsa) • Zaal: Kalvermelk 2c
Doorstroom in de forensische zorgketen staat al geruime tijd hoog op de agenda. Gezien de schaarste in hoog beveiligde klinische zorg is het van belang om de doorstroom goed te organiseren, zodat met de beschikbare capaciteit meer personen behandeld kunnen worden. Daarbij is het uitgangspunt ‘de juiste patiënt op de juiste plek’ voor DJI een belangrijk speerpunt. Wanneer personen klinisch worden geplaatst is dat veelal buiten de regio van herkomst, het is van belang dat de cliënt weer terug gaat naar de regio van herkomst voor zover dat mogelijk en wenselijk is. Vanaf 1 januari 2016 voert DJI de plaatsingen uit in het kader van klinische zorg. Met deze verandering wordt nog duidelijker gestuurd op de doorstroom van de cliënten die initieel klinisch geplaatst worden. Graag denken wij samen met jullie hoe deze doorstroom vorm te geven. • Interessant omdat: we de juiste patiënt op het juiste bed willen hebben en doorstroom de manier is om daarbij de zorg betaalbaar te houden! • Sprekers: Maureen Biharie (Dienst Justitiële Inrichtingen), Bert Bezemer (Dienst Justitiële Inrichtingen) • Zaal: Kalvermelk 2b
..................................................................................
..................................................................................
Onze ADHD-patiënten zijn hooligans, straatvechters en kroegtijgers. Ze zijn impulsief, onbehouwen en snel boos. Overal. Altijd. Daarom krijgen zij behandeling. Maar als ze te boos worden op hun reclasseerder, doet die aangifte. Daarnaast hebben ze schulden door allerlei stomme acties. Dus leren wij ze met geld omgaan. Maar ze krijgen geen uitkering of schuldhulpverlening. Formulieren vinden ze frustrerend. Voor hen vormen de aanvraag van een woning of een uitkering een dagtaak. En daarvan worden ze boos. En als ze boos worden, zijn ze weer die hooligans en straatvechters. Maar daarvoor is er behandeling. En zo is de cirkel rond. Onze patiënten struikelen. Regelmatig. En wij helpen hen overeind. Zo werkt het. Maar past dat nog wel in deze tijd, waarin Eigen Verantwoordelijkheid het nieuwe ‘amen’ is? Stel nou dat onze boeven die verantwoordelijkheid niet kunnen dragen? Wat wil Nederland dan voor hen betekenen? • Interessant omdat: Iedere forensische hulpverlener kan in deze tijd een typisch Rotterdamse lezing vol lef, humor en venijn gebruiken. Boos worden mag, maar niet te. Dan doen we aangifte. • Spreker: Cora de Haan (Forensisch polikliniek Het Dok) • Zaal: Douchelokaal 26
Workshop | 13:45 - 14:45 UUR
Talk | 15:00 - 15:30 UUR
De commissie ‘Ethiek in de forensische psychiatrie’ bevordert reflectie op ethische dilemma’s in de forensische zorg. Tijdens dit festival staan we stil bij de gevolgen van het toenemende aantal overplaatsingen in de forensische zorg door specialisatie en sluiting van klinieken. Overplaatsing kan leiden tot vertraging in de behandeling, omdat de patiënt moet wennen aan de nieuwe omgeving. Dat is niet eenvoudig bij een populatie die vaak last heeft van forse hechtingsproblematiek. Voor deze groep werken doorstroom, een nieuwe intake en screening en nieuwe behandelaren averechts. Overplaatsing kan ook betekenen dat de bestaande verlofregeling niet wordt uitgevoerd. Tijdens deze workshop gaan we in op de effecten van overplaatsing en belichten we de ethische aspecten. We bespreken ook een casus uit de praktijk. De sessie biedt inzicht in effecten van beleid voor individuele patiënten en ethische consequenties daarvan. • Interessant omdat: Na deze workshop onderken je de ethische dilemma’s rond overplaatsing in de forensische psychiatrie. Je hebt ervaren hoe je daarop kunt reflecteren via een casus en de methodiek van moreel beraad. • Sprekers: Frans Koenraadt (UvU), Jaap van Vliet (HU), Yvo van Kuijck (Gerechtshof Arnhem), Guy Widdershoven (VUmc) • Zaal: Douchelokaal 26
De afgelopen jaren zijn we in Nederland geconfronteerd met enkele omvangrijke zedenzaken, zoals de zwembadaffaire in ‘s-Hertogenbosch en de grootschalige Amsterdamse zedenzaak. Daarnaast vinden kleinere, ingrijpende zedenincidenten plaats, ook in veiligheidsregio Limburg-Noord. Voorbeelden die het landelijke nieuws haalden zijn seksueel grensoverschrijdend gedrag van een vrijwilliger bij een sportvereniging en het aantreffen van kinderporno bij een basisschoolleerkracht. Andere zaken krijgen minder aandacht, maar hebben zeker zoveel invloed op de omgeving en de gevolgen kunnen leiden tot maatschappelijke onrust. Deze incidenten tasten het gevoel van veiligheid op straat aan en zorgen in de omgeving voor grote beroering. De emoties lopen hoog op en richten zich dan vaak op de gemeente en de organisaties die een taak hebben in de publieke sector. De terugkeer naar de maatschappij van een veroordeelde zedendelinquent of ex-tbs’er met zedenachtergrond vraagt om een juiste aanpak. Wij vertellen in deze talk hoe we dat in Limburg-Noord doen. • Interessant omdat: Overheid en betrokken organisaties hebben de taak om maatschappelijke onrust te kanaliseren, verminderen en reguleren en omstanders te voorzien van juiste informatie. Dit vraagt om deskundigheid en nauwe samenwerking en afstemming. • Sprekers: Guus Wilbers (Reclassering Nederland), Mr. A. Kemp (Openbaar Ministerie, Parket Limburg), Marjan Klaassen (GGD Limburg-Noord), Lei Seuren (politie/ Limburg / Dienst Regionale Recherche ) • Zaal: Magazijn 62
Patiënten die ambulant worden behandeld, kunnen een indicatie krijgen voor een kortdurende vangnetopname in de kliniek. Vroegtijdig ingrijpen kan immers verdere teloorgang, decompensatie en delictrecidive voorkomen. In de reguliere ggz worden hiervoor High en Intensive Care (HIC) afdelingen opgericht. Dit model voor goede crisiszorg blijkt effectief te zijn om vrijheidsbeperkende maatregelen te voorkomen. De forensische patiënt kan daar helaas vaak niet terecht. De problematiek is niet passend op een reguliere HIC en de zorg en beveiliging zijn dikwijls niet toereikend. Het gevolg is dat zorg niet snel genoeg opgeschaald kan worden en de patiënt onnodig lang onderbehandeld wordt. Aventurijn, Stichting HIC en Expertisecentrum Forensische Psychiatrie ontwikkelen een forensische variant van het model HIC. Inmiddels zijn meer dan dertig verschillende instanties aangehaakt: FPA’s, FPK’s, FPC’s, RIBW’s, reclassering, ambulante hulpverleners en kennisinstellingen slaan de handen ineen. Doet u mee? Dan verkleinen we samen het gat tussen ambulante en klinische zorg! • Interessant omdat: Een forensisch model voor HIC kan de kloof tussen ambulante en klinische hulpverlening overbruggen. Nu de zorg steeds vaker ambulant wordt is een model nodig dat de ketensamenwerking intensiveert en beter op elkaar afstemt. Beter voor patiënt en maatschappij. • Sprekers: Yolande Voskes (Stichting HIC), Marieke Raedts (Fivoor - Aventurijn BV) • Zaal: Kalvermelk 2a
Ketenzorg anders bekeken
..................................................................................
Continuïteit van zorg bij overplaatsing
..................................................................................
12
Doorstroom in de forensische zorgketen!
..................................................................................
Scenarioteam zeden en maatschappelijke onrust ..................................................................................
Forensische High en Intensive Care
..................................................................................
Allen die struikelen
..................................................................................
..................................................................................
Geketend door de keten?
Workshop | 17:15 - 18:15 UUR
..................................................................................
Onderlinge samenwerking als je van een gesloten plaatsing stap voor stap je weg terug probeert te vinden in de samenleving? Geen zinnig mens zal hiertegen protesteren. Toch blijkt het niet zo eenvoudig. Iedere schakel heeft haar - onderbouwde - ideeën voor goede hulp en zorg. Iedere schakel moet zich daarover afzonderlijk verantwoorden. Moet je zo’n proces nu dichttimmeren met protocollen of wil je professionals nu juist het podium geven om dit zelf te organiseren? In Trajectzorg ‘Samen zorgen’ experimenteren professionals met een goede aansluiting op de zorg na de gesloten plaatsing. Wat zijn leerpunten uit het project? • Interessant omdat: Aan de hand van casuïstiek zoomen we in op de kundigheid van de professional om afgewogen beslissingen te nemen die zich niet laten vangen in protocollen. En we willen met jullie nadenken over je rol als de uitvoering vastloopt. • Sprekers: Joep Hanrath (Hogeschool Utrecht), Lous Krechtig (Lectoraat Werken in Justitieel Kader ) • Zaal: Kalvermelk 2b
13
Thema: Buiten de muren ..................................................................................
KFZ draait door: Ambulante Verdiepingsdiagnostiek Debat | 12:10 – 12:30 UUR
..................................................................................
Dit KFZ product is een protocol waarmee men kan voorkomen dat er in de uitvoering van verdiepingsdiagnostiek grote verschillen gaan ontstaan tussen de verschillende uitvoeringsorganisaties. Verdiepingsdiagnostiek (VD) is een in tijd beperkt diagnostisch onderzoek met een behandel- en/of bejegeningsadvies uitgevoerd door een forensische polikliniek op verzoek van de reclassering. VD wordt in de regel aangevraagd als bij het opstellen van een adviesrapport wordt overwogen om forensische zorg als justitiële voorwaarde te adviseren en dient ter verdieping van de reclasseringsdiagnose. Verdiepingsdiagnostiek stelt het bestaan van psychiatrische problemen vast en geeft aan of een behandeling/ begeleiding geïndiceerd is om deze problemen te verminderen en zo recidivevermindering te bewerkstelligen. In dit protocol wordt beschreven hoe een dergelijke forensische, op het verloop van de strafrechtketen gerichte, GGZ rapportage tot stand komt, zowel procesmatig, als vanuit de inhoudelijke deskundigheid. • Interessant omdat: het verdiepingsdiagnostiek op uniforme wijze vormgeeft, zowel procesmatig als op de inhoud. Dit komt ten goede aan de kwaliteit van de advisering van de reclassering. • Sprekers: Stefan Bogaerts (De Kijvelanden), Eric Blaauw (Verslavingszorg Noord Nederland) • Zaal: Meelzolder 24
..................................................................................
Topzorg: doen wat nodig is Workshop | 14:30 - 15:30 UUR
..................................................................................
Topzorg is het eerste intensieve outreachende behandelprogramma voor high risk jongvolwassen veelplegers. De Topzorgdoelgroep kenmerkt zich door het plegen van vermogensdelicten, vaak in combinatie met geweldsdelicten of andere type delicten. Topzorg is ontwikkeld op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten. Het programma is gebaseerd op elementen van schematherapie en agressieregulatie therapie. Het werkt actie- en systeemgericht en geeft de jongvolwassenen concrete tools in handen om tot wezenlijke (gedrags)verandering te komen en ze te begeleiden naar een delictvrij leven. In de workshop geven we kort uitleg over het behandelprogramma en de relevante onderdelen die bijdragen aan verandering. Vervolgens staan we interactief stil bij de wijze waarop het wantrouwen en achterdocht van een jongvolwassene doorbroken kan worden: een voorwaarde om tot verandering te komen. We doen een specifieke Topzorgoefening voor en nodigen je deze kort uit te proberen. • Interessant omdat: Deze workshop geeft op een dynamische en leuke manier inzicht in een uniek en noodzakelijk behandelprogramma. We maken duidelijk wat ECHT nodig is om verandering te realiseren bij een zware doelgroep. De workshop brengt nieuwe ideeën, maar ook kennis over de specifieke doelgroep. • Sprekers: Femke Kuipers (de Waag), Larissa Hoogsteder (De Waag) • Zaal: Kalvermelk 2a
..................................................................................
De forensische plus
Talk | 13:30 - 14:00 UUR
..................................................................................
Het beeld van de forensische zorg is nog sterk gestoeld op de klassieke forensische zorg: beveiligde klinische zorg met hoge hekken en gesloten deuren. Terwijl de meeste forensische zorg midden in de maatschappij plaatsvindt. Per jaar worden 30.000 bijzondere voorwaarden met zorg uitgeproken tegenover amper 2.500 beveiligde klinische plekken. Om de omslag te maken van klinische zorg naar zorg in de samenleving is herijking nodig. In plaats van forensische zorg ambulant te maken moeten we ambulante zorg ‘forensiseren’. Dat betekent dat we ambulante zorgvormen voorzien van een forensische component. De samenwerking met de reclassering en ambulante beveiliging worden daarbij belangrijker. In de ‘forensische plus’ van IrisZorg ontmoeten reguliere ambulante (verslavings-)zorg en forensische zorg elkaar. • Interessant omdat: Deze talk biedt een andere kijk op forensische zorg dan de gangbare. Zorgaanbieders krijgen handvatten om hun reguliere aanbod geschikt te maken voor forensische cliënten • Spreker: Hans-Reinder Menkveld (IrisZorg) • Zaal: Kalvermelk 2b
14
..................................................................................
Familie op de achtergrond Workshop | 16:15 - 17:15 UUR
..................................................................................
De huidige behandelvormen voor het behandelen van huiselijk geweld richten zich op het perspectief van de dader, zo blijkt uit de klinische praktijk binnen I-psy forensisch. Cliënten herkennen zicht vaak niet in deze vorm van behandeling en zien zich ook niet als dader. Om tot het verminderen van recidive te komen en een gedragsverandering op gang te brengen is een andere behandelaanbod nodig. Daarom zijn wij ons gaan richten op een transculturele-systemische behandelvorm. In deze workshop laten we zien hoe deze behandeling werkt. • Interessant omdat: Deze workshop daagt je uit om vanuit een ander perspectief de behandeling van huiselijk geweld vorm te geven. • Sprekers: Hanna Uhr-Daal (I-psy Rotterdam), Ron Gunneweg (i-psy forensische ) • Zaal: Havenmeester 27
Thema: Cliënten met een lvb ..................................................................................
Wie niet weg is, is gezien! Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
..................................................................................
Mensen met LVB lopen een groter risico om in aanraking te komen met justitie. In een interactieve quiz brengen wij een aantal niet zo voor de hand liggende factoren naar voren die dit risico aanzienlijk opkrikken. Denk aan beschadigingen in het hechtingsproces, minder goed in staat zijn tot het doorzien van conflictsituaties, moeite met meervoudige cognitieve taken en het onderdrukken van impulsen in complexe situaties. Slimme en opvallende vragen in de vorm van stellingen, quotes, filmpjes en verhaaltjes maken je alerter op het ‘masker van de verstandelijke beperking’. Na afloop van de quiz kun je vragen stellen over zoveel mogelijk praktijkvoorbeelden. • Interessant omdat: Voor behandeling en begeleiding is het belangijk om een licht verstandelijke beperking te herkennen. Door rekening te houden met de cognitieve vermogens van de cliënt en het ‘op maat’ aanbieden van behandeling en begeleiding vermindert de kans op recidive. • Sprekers: Borris van der Swaan (Amsta Karaad), Rosalie van der Meulen (Amsta Karaad) • Zaal: Kalvermelk 2a ..................................................................................
KFZ draait door: Grip op Agressie Debat | 13:30 – 13:50 UUR
..................................................................................
Deze interventie is speciaal ontwikkeld voor de behandeling van agressieproblematiek bij licht verstandelijk beperkten met ernstig agressief (delict)gedrag. Doorlopen van het programma duurt ongeveer twee jaar en is opgebouwd uit zeven modules die aansluiten op het sociotherapeutisch milieu in de leefgroepen. Het programma bestaat uit een theoretische onderbouwing, een
handleiding voor cliënten, een handleiding voor de trainers, een opleiding, een managementhandleiding en de evaluatie en beoordeling. Deze interventie is definitief erkend door de Erkenningscommissie gedragsinterventies Justitie. • Interessant omdat: het bijdraagt aan het terugbrengen van de agressieproblemen bij de forensische LVB populatie. • Sprekers: Christien Rippen (Trajectum), Hilde Niehoff (Trajectum) • Zaal: Meelzolder 24 ..................................................................................
LVB volgens de DSM-5 Talk | 13:45 - 14:15 UUR
..................................................................................
Het gedrag van mensen die met justitie in aanraking komen komt vaak antisociaal of narcistisch over. Hoe bepaal je bij mensen met een LVB waar dit gedrag vandaan komt? Zit het gedrag wel in de persoonlijkheid? Is het misschien ‘normaal’ gedrag dat hoort bij het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau? Of is het een signaal van overvraging? In deze talk doet psycholoog Femke Jonker suggesties voor gedegen onderzoek. Ook legt ze de diagnosestelling rond LVB onder een vergrootglas. De diagnose is meer dan de uitslag van een IQ-test. De DSM-5 legt vooral de nadruk op het adaptieve niveau van functioneren. De diagnose zwakbegaafdheid verdwijnt. Jonker licht een nieuw testinstrument toe dat het adaptieve niveau van functioneren meet, de AVVB. Ze stelt aan de orde wanneer iemand met een zwakbegaafd IQ toch als licht verstandelijk beperkt geclassificeerd kan worden of waarom bij iemand met een laag IQ soms toch de diagnose LVB verworpen wordt. • Interessant omdat: De spreekster biedt handvatten om te differentiëren tussen LVB, overvraging en persoonlijkheidsproblematiek. Daarnaast houdt zij een pleidooi om LVB te classificeren volgens de officiële richtlijnen van de DSM-5. • Spreker: Femke Jonker (Aventurijn, afdeling Wier, SGLVG plus) • Zaal: Silo 61
15
Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken Thema: Cliënten met een lvb
..................................................................................
..................................................................................
Debat | 14:20 – 14:40 UUR
Workshop | 15:30 - 16:30 UUR
Deze psycho-educatieve module ‘Weet wat je kan’ gaat over hoe om te gaan met een licht verstandelijke beperking (LVB). Psycho-educatie bij de LVB doelgroep over de (consequenties van de) licht verstandelijke beperking is een voorwaarde voor behandeling van het risicogedrag en beperking van de kans op recidive. Het doel van psycho-educatie is om de patiënt te informeren over zijn aandoening, zijn beleving daarvan te verkennen en hem coping mechanismes aan te leren voor het omgaan met de consequenties van zijn aandoening. Trajectum heeft de psycho-educatieve module ‘Weet wat je kan’ ontwikkeld waarin met gebruik van sprekende illustraties dit inzicht bij patiënten met een LVB wordt bijgebracht. Deze module kan breed toegepast worden door hulpverleners met basiskennis van LVB, en is ontwikkeld voor toepassing in de forensische zorg maar is tevens bruikbaar in de reguliere GGZ. • Interessant omdat: het de LVB doelgroep inzicht geeft in eigen problematiek en beperking (zelfinzicht) en de module focust op de mogelijkheden van de patiënt. • Sprekers: Marsja Mulder (Trajectum), Ragna Plomp (Transfore), Abe Graham (de Rooyse Wissel) en een gedragswetenschapper van Humanitas • Zaal: Meelzolder 24
Deze workshop bestaat uit gesprekstherapie, muziektherapie, activiteitentherapie en psychomotore therapie. We maken de thema’s concreet en tastbaar, wat de integratie van alle informatie en ervaringen bevordert. Dat doen we door niet alleen over een onderwerp te praten, maar hier ook actief en fysiek mee bezig te zijn. Binnen de forensisch psychiatrische afdeling voor licht verstandelijk beperkte cliënten van GGZ-WNB bieden wij een module voor risicomanagement. Deze heet ‘Blijf uit de problemen’. Binnen het groepsgesprek staat steeds een thema centraal. Wie ben ik? Wat voel ik? In de daaropvolgende dagen doorlopen de cliënten ervaringsgerichte therapievormen (muziektherapie, activiteitentherapie en psychomotore therapie). Daarin werken we aan hetzelfde thema. Om terugval te voorkomen werken cliënten toe naar een ‘Blijf uit de problemen-plan’. Hierin staan we stil bij het delict, risicofactoren en bij de identiteit van cliënten. We benadrukken sterke kanten en beschermende factoren. Doe mee aan deze ervaringsgerichte workshop! • Interessant omdat: Ons krachtige en complete aanbod is goed inzetbaar binnen de forensische psychiatrie. Het vergroot de verbinding en groepscohesie binnen de cliëntengroep en het multi-disciplinair team. • Sprekers: Martine van Dijck (GGZ-WNB), Ingrid van Doorn (GGZ-WNB), Emiel Fritz (GGZ-WNB), Manon Verdonschot (FPA de Mare), Nynke de Jong (GGZ-WNB) • Zaal: Jutekelder 21
KFZ draait door: ‘Weet wat je kan’; omgaan met LVB ..................................................................................
..................................................................................
KFZ draait door: ForFACT voor LVB Debat | 14:45 - 15:05 UUR
..................................................................................
Assertive Community Treatment (ACT) is een organisatiemodel voor de behandeling, begeleiding en rehabilitatie van mensen met ernstige psychiatrische (m.n. psychotische) aandoeningen in combinatie met problematiek op andere levensgebieden. Hoewel in de bestaande (forensische) ACT- en FACT-teams in de GGZ tevens cliënten met een lichte verstandelijk beperking worden bediend, zijn deskundigen van mening dat de LVB doelgroep nog in veel grotere omvang zou kunnen profiteren van ACT en FACT. Het doel van dit project is het ontwikkelen van een plan van aanpak, implementatie van (F)ACT voor deze doelgroep en onderzoeken of het (F)ACT-model daadwerkelijk bijdraagt aan vermindering van recidive en verhoging van de kwaliteit van leven bij de doelgroep. • Interessant omdat: dit onderzoek maakt helder wat het (F)ACT model kan betekenen voor de LVB populatie en in hoeverre dit bijdraagt aan het verminderen van terugval in delictgedrag. • Sprekers: Laura Neijmeijer (Trajectum), David Eskes (Forensisch ACT team voor LVB Stedendriehoek en Twente), Jan Enserink (Forensisch ACT team) en een cliënt van Forensisch ACT Team Trajectum • Zaal: Meelzolder 24
16
Blijf uit de problemen
..................................................................................
..................................................................................
LVB in de bajes 3D
Talk | 16:45 - 17:15 UUR
..................................................................................
Een groot gedeelte van de gedetineerden heeft een verstandelijke beperking. Om daar beter mee om te gaan bestaat sinds zes jaar binnen PI Zwolle de afdeling PPC 2 speciale lvb-afdelingen (low en medium care). In die zes jaar hebben de teams zich gespecialiseerd in de doelgroep. Ook op andere afdelingen komt er meer en meer aandacht voor. In deze talk kijken we vanuit verschillende dimensies naar de ontwikkelingen. Er komen onderwerpen voorbij als de methodiek, de specifieke kenmerken van iemand met een verstandelijke beperking, bejegening, de harde bajes tegenover de softe hulpverlening, tips en tools, de praktijk en rehabilitatie. • Interessant omdat: Een talk over een zeer actueel thema. Het hebben van een verstandelijke beperking wordt vaak niet erkend. De hulpverlening overvraagt deze mensen wat leidt tot probleemgedrag. Erkenning is hard nodig. • Sprekers: Irene ten Doeschate (PI Zwolle afdeling PPC), Frank Nijkamp (PI Zwolle/Trajectum) • Zaal: Douchelokaal 26
Thema: Ik ben ok, jij bent ok (herstelgericht werken) ..................................................................................
..................................................................................
Talk | 11:45 - 12:15 UUR
Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
In deze talk staan we stil bij de uitdagingen van rehabilitatie in een forensische setting. De sprekers betogen dat een Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) binnen de ‘forensische rehabilitatie’ zeer behulpzaam kan zijn bij het herstel van forensische patiënten. Muren vormen geen belemmering. • Interessant omdat: Rehabilitatie is een vrij onontgonnen gebied binnen de klinisch forensische zorg. De schijnbare tegenstellingen prikkelen tot debat. • Sprekers: Jelmer Tichelaar (FPK - GGZ Drenthe), Christian Feij (FPK - GGZ Drenthe) • Zaal: Garage 60
Hoe kun je het leefklimaat en de therapeutische relatie verbeteren in de forensische psychiatrie? In deze workshop bieden we je handvatten om belangrijke morele thema’s met patiënten en medewerkers samen te bespreken. Na een succesvolle invoering van Moreel Beraad bij personeel in FPC Dr. S. van Mesdag, is begin 2015 Moreel Beraad met patiënten van start gegaan. Hoewel uit literatuurverkenningen blijkt dat patiëntenparticipatie bij moreel beraad moeilijk is, gaat dit in de Mesdag wel goed. Op een gestructureerde manier bespreken we dilemma’s en thema’s waar patiënten en personeel graag met elkaar over willen praten, zoals ‘jezelf zijn in TBS’ en ‘privacy’. Leidend hierin is het mens-totmens gesprek, zonder de hiërarchie tussen patiënt en therapeut. Het is hierbij belangrijk moeilijke onderwerpen niet uit de weg te gaan en de onderwerpen volgens een aangepast moreel beraad methodisch te bespreken. In de workshop delen we ervaringen, en gaan we oefenen met deze methode. • Interessant omdat: Moreel Beraad kan de afstand tussen patiënten en therapeuten verkleinen en het contact verbeteren zonder moeilijke onderwerpen uit de weg te gaan. We laten zien hoe de methodiek werkt en wat de resultaten zijn. • Sprekers: Esther Lammers (FPC Dr. S. van Mesdag), Swanny Kremer (FPC Dr. S. van Mesdag) • Zaal: Kalvermelk 2b
Herstel achter slot en grendel
..................................................................................
“Behandel, zoals je zelf behandeld zou willen worden: jij bent ok, ik ben ok, wij zijn ok.”
Moreel Beraad
..................................................................................
17
PROGRAMMA 10.30 Douchelokaal 26
Garage 60
Havenmeester 27
Jutekelder 21
Kalvermelk 1
KFZ TALKS >
Kalvermelk 2a
Kalvermelk 2b
Kalvermelk 2c
Magazijn 62
Meelzolder 24
Perserij 23
Postkamer 25
Silo61
Loods 5, 6 & 7
KFZ DRAAIT > DOOR Plenaire Opening
11.45
12.00
12.15
12.30
12.45
13.00
13.15
Buiten de muren (ambulante zorg)
Actief in de keten (ketenzorg)
Jeugd
Veiligheid altijd (onder andere risicotaxatie)
13.30
13.45
Cliënten met een lvb
14.00
14.15
14.30
14.45
15.00
15.15
15.30
Anders
Ik ben ok, jij bent ok (herstelgericht werken)
15.45
16.00
Wetten en geld (nieuwe wetgeving en financiering)
16.15
16.30
16.45
17.00
17.15
17.30
17.45
18.00
18.15
Politiek? Lekker relevant!?
Continuïteit van zorg bij overplaatsing
De Academische Werkplaats
LVB in de bajes 3D
Allen die struikelen
Workshop
Workshop
Workshop
Talk
Talk
Herstel achter slot en grendel
Een positieve aanpak van triggers van agressie
Impliciete vrouwvijandigheid?
Clientenperspectief op tafel krijgen
Een beter milieu begint bij jezelf
Talk
Workshop
Workshop
Workshop
Talk
Intensieve behandeling van complexe verslavingsproblematiek
Snakes in skirts? Psychopatie bij vrouwelijke patiënten.
De wind in de zeilen
Familie op de achtergrond
Mediation in strafzaken
Workshop
Talk
Workshop
Workshop
Talk
Van gedwongen kader naar relatieve vrijheid
Leefklimaat, behandelmotivatie en agressie in een JJI
Onderzoek in actie in PI Vught
Blijf uit de problemen
Professioneel gedrag: hoe krijg je controle?
Workshop
Talk
Talk
Workshop
Workshop
Herstel en herstelondersteunende zorg
Richtlijn problematisch middelengebruik voor forensische klinieken
Middelengebruik en criminaliteit
Sociotherapeutisch milieu
Do's and don'ts E-health in de zorg
KFZ Talk
KFZ Talk
KFZ Talk
KFZ Talk
KFZ Talk
Wie niet weg is, is gezien!
Twister!
Topzorg: doen wat nodig is
Forensische High en Intensive Care
Herken de longstay-patiënt
Workshop
Talk
Workshop
Workshop
Cirkelgesprek
Moreel Beraad
De forensische plus
Doorstroom in de forensische zorgketen!
LVB en middelen: specialistische begeleiding nodig
Richtlijn voor contact tussen slachtoffer/nabestaanden en tbs-er
Geketend door de keten?
Workshop
Talk
Workshop
Talk
Workshop
Workshop
De Lerende Praktijk in actie
Ketenzorg anders bekeken
Eigen regie met een zelfscore app
Professionals, aan de slag!
Van kwaad tot erger
Workshop
Talk
Workshop
Workshop
Workshop
Stay Tuned!
Rehabilitatie begint bij de patient
Scenarioteam zeden en maatschappelijke onrust
Behandeling van zedendelinquenten: een praktisch werkboek
Reflectie door actie
Workshop
Workshop
Talk
Workshop
Workshop
Instrumenten voor meten van de behandelvoortgang
Ambulante Verdiepingsdiagnostiek
Grip op Agressie
Agressiehantering ambulant en intramuraal
‘Weet wat je kan’; omgaan met LVB
ForFACT voor LVB
Kwaliteitnetwerken FPA
E-learning modules HKT en HCR
Diagnose en delictgevaar bij patiënten met ASS
Invulling en het gebruik van de delictanalyse
Schema Focused Therapie
Debat
Debat
Debat
Debat
Debat
Debat
Debat
Debat
Debat
Debat
Debat
Jeugd en risicotaxatie
Ervaringsdeskundigheid
Voeding en gedrag
Verwarde mannen
Debat
Debat
Debat
Debat
Een internationaal onderzoeksnetwerk: een prachtige uitdaging
Een keten van intensieve zorg
Ruimte, Relatie, Reflectie
Forensische pleegzorg
Papa, werknemer of echtgenoot in de kliniek?
Workshop
Workshop
Talk
Talk
Workshop
LVB volgens de DSM-5
Move it: een nieuwe training voor jongeren
Educatief Theater responsiviteit
De neurobiologie van het emotionele brein
Workshop
Talk
Workshop
Workshop
Talk
Lunch
19.15
Plenaire Afsluiting
Opstellingen bij impasse in de behandeling
Ervaringsterras >
18.40
Borrel
Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken Thema: Ik ben ok, jij bent ok (herstelgericht werken)
..................................................................................
Intensieve behandeling van complexe verslavingsproblematiek Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
..................................................................................
De Intensieve Behandelkliniek van TACTUS biedt op een herstelgerichte High en Intensive Care zorg aan mensen met zeer complexe verslavingsproblematiek. Dat kan zorg zijn binnen een forensisch kader, BOPZ-kader of op vrijwillige basis. De behandeling heeft tot doel om talenten en mogelijkheden van cliënten te optimaliseren en cliënten te leren anders om te gaan met hun beperkingen. Goede afstemming met alle betrokkenen bij plaatsing van de cliënt is de basis waarop de behandeling is gestoeld. Het komen tot herstel en adequate vervolgzorg is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Daarin zijn transparantie en openheid over het aanbod en de daarin te maken behandelafspraken belangrijk voor iedereen. • Interessant omdat: In onze visie heeft een behandeling de vorm en inhoud die behandelaren ook zouden willen in geval van een eigen opname: jij bent ok, ik ben ok, wij zijn ok. • Sprekers: Jantine Slotboom (Tactus Verslavingszorg), Johan Wouda (Tactus Verslavingszorg), Emile Mulder (Tactus Verslavingszorg), Dirk-Jan Landman (Tactus Verslavingszorg) • Zaal: Havenmeester 27 ..................................................................................
Opstellingen bij impasse in de behandeling Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
..................................................................................
In forensische behandelingen komen behandelimpasses voor. Deze blokkeren de voortgang en kunnen tot herplaatsing leiden. Een opstelling kan deze impasse doorbreken en de samenwerking tussen cliënt en staf herstellen. Deze methode in systemisch werken geeft inzicht in de dynamiek van een behandelsysteem, in de interacties binnen het systeem en in de onderstroom. Waar liggen de knelpunten, wat zijn belemmerende patronen, wat blokkeert de behandeling? In de opstelling wordt de onderzoeksvraag uitgewerkt in elementen die van belang zijn om opgesteld te worden. In deze workshop laten we zien hoe dat werkt. De vraagsteller zet deelnemers van de workshop in de ruimte op. Zo ontdekken zij wat nodig is om weer samen te werken. In dit dynamische proces neem je posities in ten opzichte van elkaar, zonder oordeel en zonder dat de een beter is dan de ander. • Interessant omdat: Opstellingen gaan uit van de mogelijkheden van mensen. De methode oordeelt niet, maar herstelt de balans, is toekomstgericht en biedt zicht op nieuwe ontwikkelingen rond de behandeling. Een opstelling geeft in korte tijd veel inzicht over de probleemsituatie en levert verrassende alternatieven op. • Sprekers: Joleen Kieneker (Erfgoedinstelling Julie Postel), Wim van Breukelen (IrisZorg Reclassering) • Zaal: Silo 61
20
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
Workshop | 13:30 - 14:30 UUR
Workshop | 14:45 - 15:45 UUR
Talk | 15:00 - 15:30 UUR
In een omslag naar een herstelgerichte behandeling en rehabilitatie denken patiënten mee aan de vormgeving van de veranderingen. Kliniekmedewerkers moeten accepteren dat patiënten gesprekspartners zijn. Voor patiënten is de rolverwisseling ook onwennig. Zij nemen de verantwoording voor een deel van de organisatie van hun eigen behandeling en rehabilitatieproces In deze workshop presenteren en bediscussiëren we dit veranderingsproces. We doen samen met enkele patiënten die nu midden in de behandeling zijn. Een spannend proces voor alle partijen. • Interessant omdat: De Pompestichting staat midden in een veranderingsproces, waarbij we patiënten in een andere rol aanspreken. We willen dat met de patiënten zelf presenteren en bediscussiëren. Want een rehabilitatieproces begint bij de patiënt zelf. • Sprekers: Christian van Dam (Pompestichting), Ton Verbeet (LFPZ Pompestichting) • Zaal: Magazijn 62
WAT? Cliënten triggeren om constructief na te denken over de stappen die ze (nog) willen zetten om zo de regie over hun leven te delen of zelf terug te nemen. HOE? Met een app triggeren we cliënten om na te denken over het eigen functioneren. De cliënt krijgt in begrijpelijke taal uitleg over verschillende beschermende en risicofactoren. Deze zijn van belang voor hun resocialisatietraject of voor eventueel volledig ontslag uit de forensische psychiatrie. EN DAN? Cliënten verleiden om een ‘plaatje’ te maken van hun eigen situatie. We doen uitspraken over verschillende beschermende en risicofactoren en het eigen niveau van functioneren. Daarnaast kan de cliënt aangeven of hij hierin zelf regie ervaart en steun wenst van het team of dat het team nog volledig de regie neemt. Het plaatje prikkelt tot een praatje is onze intentie. • Interessant omdat: In deze workshop maak je kennis met een vernieuwende app. Ook naasten van de cliënt kunnen de app gebruiken. Zij nemen daarmee kennis van beschermende en risicofactoren. Hun plaatje van de cliënt kan een middel zijn om in gesprek te gaan over behandel- en resocialisatiemogelijkheden. • Sprekers: Meike de Vries (Pompestichting), Paul ter Horst (De Woenselse Poort) • Zaal: Kalvermelk 2c
Iedereen die in de geestelijke gezondheidszorg werkt is ermee ‘opgegroeid’: de drie R-en: rust, reinheid en regelmaat. In deze talk stel ik voor om deze oude R-en een nieuwe invulling te geven, zodat ze passen bij de huidige kijk op de zorg: • R1: ruimte. Geen dichtgetimmerd afdelingsprotocol, maar ruimte voor de individuele cliënt en diens optimale ontwikkeling. • R2: relatie. Een wederkerige relatie tussen zorgverlener en cliënt, die aansluit bij de behoeften van de cliënt en waarbij wederzijds vertrouwen centraal staat. • R3: reflectie. Reflecteren op je eigen handelen, je aannames. Spreken over moeite, twijfels en de complexiteit van het werk en zo verantwoordelijkheid nemen voor het resultaat. De zorgprofessional reflecteert in het zorgproces voortdurend in samenspraak met cliënt en collega’s op zijn handelen. Hoe draagt dit bij aan de ontwikkeling van de zorgrelatie enerzijds en aan de ontwikkeling van de cliënt anderzijds? Dat vraagt niet de oude, maar om nieuwe R-en! • Interessant omdat: Deze inspirerende en vernieuwende talk sluit maximaal aan bij herstelgerichte zorg. • Spreker: Petra Schaftenaar (Inforsa) • Zaal: Postkamer 25
Rehabilitatie begint bij de patient
..................................................................................
..................................................................................
Ervaringsdeskundigheid Debat | 13:30 - 14:30 UUR
..................................................................................
Ervaringsdeskundigheid wordt steeds belangrijker, ook in de forensische zorg. Dit heeft betrekking op het omgaan met ziekte, maar ook met het omgaan met hulpverleners, regels, mantelzorg en de gezondheidszorg in het algemeen. Ervaringsdeskundigen kunnen patiënten helpen de kortste weg te vinden naar de beste zorg. Hoe werkt deze ervaringsdeskundigheid in de praktijk? Waar zit de verbinding tussen ‘ervaring’ en ‘deskundige’? Wat is de beste manier om dit te kunnen implementeren? • Interessant omdat: Errvaringsdeskundigheid is een van de nieuwe manieren waarop behandelaar en patiënt van elkaar kunnen leren. • Sprekers: Wilma Boevink (Trimbos Instituut), Jean-Pierre Wilken (Maatschappij en Recht van de Hogeschool Utrecht) • Zaal: Perserij 23
Eigen regie met een zelfscore app
..................................................................................
Ruimte, Relatie, Reflectie
..................................................................................
..................................................................................
De wind in de zeilen
Richtlijn voor contact tussen slachtoffer/ nabestaanden en tbs-er
Workshop | 14:45 - 15:45 UUR
Workshop | 16:00 - 17:00 UUR
Veel mensen realiseren zich niet dat forensische zorg hoort tot het specialistische vakgebied van de geestelijke gezondheidszorg. Binnen de ggz zien we momenteel de ontwikkeling van recoverycentra. De Woensele Poort heeft op dit gebied niet stil gestaan. De afgelopen vijf jaar hebben we de recovery-ontwikkeling in onze kliniek zorgvuldig voorbereid met de doorontwikkeling van Herstelondersteunende Zorg en de inzet van ervaringsdeskundigheid.We zijn nu zover dat we een recoverycentrum in gaan richten binnen De Woenselse Poort, met één eigen leerafdeling voor ervaringsdeskundigheid en stagiaires maatschappelijk juridisch dienstverleners. We hebben trainingen ontwikkeld, zoals ‘Herstel van binnen naar buiten’ en ‘Ik heb nog iets te willen!’ Alles door, voor en met cliënten, gericht op persoonlijke groei en ontwikkeling naar een betekenisvolle toekomst en kwaliteit van leven! • Interessant omdat: Deze workshop gaat over heel veel zaken die ertoe doen voor jou en je organisatie: de inzet van ervaringsdeskundigen, de borging van kwaliteit van ervaringsleren, vrijwilligers, samenwerking met andere disciplines, trainingen, samenwerking opleidingsinstituten, rehabilitatie (SRH)?Leer van onze aanpak! • Sprekers: Toon Walravens (De Woenselse Poort), Matty Timmermans (De Woenselse Poort) • Zaal: Havenmeester 27
Wat doe je als professional van een FPC wanneer een tbs’er en zijn slachtoffer contact met elkaar willen, terwijl de tbs’er dit volgens jou vanuit een verkeerde motivatie doet? Of wanneer sprake is van een verhoogd risico op secundaire traumatisering bij het slachtoffer? Professionals van FPC’s gaan hier verschillend mee om, maar lopen vaak wel tegen dezelfde knelpunten aan. Hoe kunnen niet-gerelateerde slachtoffers bijvoorbeeld van informatie worden voorzien? Mag je een slachtoffer actief benaderen? Wie moet die beslissing nemen en op welke grond? In opdracht van het programma KFZ (EFP) ontwikkelen de FPC dr. S. van Mesdag en de Van der Hoeven Kliniek een richtlijn voor contact tussen slachtoffer en tbs’er. Hoe we dat doen vertellen we in een interactieve workshop. Je bent welkom met je eigen praktijkvoorbeelden en dilemma’s op dit gebeid. • Interessant omdat: Professionals in het forensisch veld kunnen zelf aangeven welke knelpunten ze tegenkomen als een tbs’er contact wil met het slachtoffer. We bespreken in hoeverre de aanbevelingen uit de richtlijn hierop van toepassing zijn. • Sprekers: Mariette van Denderen (FPC Dr. S. van Mesdagkliniek), René Bax (FPC Dr. S. van Mesdagkliniek), Inge Breukel (Van der Hoevenkliniek) • Zaal: Kalvermelk 2b
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
21
Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken Thema: Ik ben ok, jij bent ok (herstelgericht werken)
Thema: Jeugd ..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
Workshop | 16:15 - 17:15 UUR
Workshop | 17:15 - 18:15 UUR
Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
Workshop | 14:45 - 15:45 UUR
Responsiviteit en forensische hulpverlening lijken als combinatie regelrecht naar impasses te leiden. En volgens ons zit dat in de moeite om de ander (klant) écht voorop te stellen. Wij hulpverleners hebben zo veel goede bedoelingen, zo’n groot hart, zulke slimme gedachten, heldere diagnoses. In theatersport gelden tweeprincipes: 1. Accepteer het aanbod van de ander en 2. Maak de ander tot ster. Volgens ons is dat een theatrale verwoording van responsiviteit. Tijdens dit educatief theater kunnen hulpverleners responsiviteit oefenen. Met echte verhalen van patiënten, met echte patiënten, met acteurs, met werkvormen die op een responsieve manier passend worden gemaakt. • Interessant omdat: Deze ervaringsgerichte workshop belicht een actueel en belangrijk funderend principe op een speelse én ernstige manier. • Sprekers: Ookvoor de Vorm (Pompestichting), Voor de Vorm (Pompestichting), Folkert Helmus (Pompestichting), Henk Nijman (Pompestichting) • Zaal: Silo 61
In FPC de Rooyse Wissel werd in april en juni elf keer de theatervoorstelling ‘Van kwaad tot erger’ uitgevoerd. Een theatervoorstelling over de tbs-maatregel, met verhalen van patiënten en hun familie, professionals en slachtoffers. De acteurs gaven de voorstelling nog een extra dimensie: zij waren of medewerker of patiënt van de Rooyse Wissel. Regisseur Jos Spijkers tekende voor het script en de regie en realiseerde samen met de medewerkers en patiënten een zeer professionele voorstelling die niemand onberoerd liet. Tijdens het festival kun je een film zien van een van de voorstellingen. • Interessant omdat: In ‘Van kwaad tot erger’ is niets wat het lijkt. Vooroordelen zitten je soms danig in de weg. We staan ook stil bij de opbrengst van het theater: een betere samenwerking tussen patiënten en medewerkers. • Sprekers: Medewerkers en patiënten FPC de Rooyse Wissel (FPC de Rooyse Wissel) • Zaal: Kalvermelk 2c
In deze workshop vertalen we nieuwe inzichten uit de wereld van vaktherapie naar de praktijk. Vaktherapie kan een belangrijke bijdrage leveren aan de behandeling in de (jeugd)forensische sector. Hulpverleners brengen met verschillende werkvormen, zoals muziek, drama, dans en beweging, verandering op gang. Deze werkvormen helpen de cliënt problemen uitdrukken, bewerken en verminderen. Vaktherapie is een belangrijke schakel in het vergroten van probleembesef en behandelmotivatie. Cruciaal daarbij is een goede therapeutische alliantie met de cliënt. In deze workshop hoor je hoe je die samen met de jongere opbouwt. • Interessant omdat: Vaktherapie biedt een alternatieve kijk op de behandeling van forensische jongeren. Na deze workshop ben je helemaal op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. • Sprekers: Susan van Hooren (Zuyd Hogeschool - Kenvak ), Evelyn Heynen (Zuyd Hogeschool - Kenvak ), Gemmy Willemars (Hogeschool Utrecht ) • Zaal: Magazijn 62
‘Move it’ is een nieuwe training die ontwikkeld is in JJI’s om behandelmotivatie onder jongeren te vergroten. Het is een laagdrempelige training waarin elementen van psychomotorische therapie en van cognitieve gedragstherapie afwisselend aan bod komen. ‘Move it’ is geschikt voor jongeren met uiteenlopende problematiek en de training sluit aan bij de eigen hulpvraag van de jongere. Dankzij het vrijwillige karakter van ‘Move it’ hebben jongeren zelf de regie over het volgen van de training. De ervaringsgerichte manier van werken zorgt voor een positieve indruk van behandeling. Tijdens de training komen aanknopingspunten aan het licht voor vervolgbehandelingen. De sterkere behandelmotivatie de overgang naar die behandelingen. Tijdens deze workshop maken we je enthousiast voor het ‘Move it’-programma. We gaan actief met elkaar aan de slag en deelnemers ervaren zelf trainingselementen. • Interessant omdat: Deze workshop geeft je een goed beeld van de nieuwe training ‘Move it’. Je leert onder andere hoe je behandelmotivatie kunt versterken bij adolescenten in JJI’s en andere gesloten instellingen en wat het effect is van ervaringsgericht werken. • Sprekers: Sander Fauth (FC Teylingereind), Inge Simons (FC Teylingereind) • Zaal: Silo 61
Educatief Theater responsiviteit
..................................................................................
Van kwaad tot erger
..................................................................................
Stay Tuned!
..................................................................................
.................................................................................. ..................................................................................
Clientenperspectief op tafel krijgen Workshop | 16:30 - 17:30 UUR
..................................................................................
Zicht krijgen op het cliëntenperspectief is niet hetzelfde als vragen wat de cliënt wil. Herstelgericht werken draait voor een groot deel om het cliëntenperspectief. Wat vindt en wil de cliënt zelf? Dit lijkt niet zo moeilijk, maar in de praktijk zijn er belemmerende factoren waardoor dit onvoldoende gebeurt. Dit zit deels in de cultuur: de cliënt als gelijke gesprekspartner zien is niet de norm. Maar ook deels in de structuur: het is lastig om de juiste vorm te vinden, waarbij je volwaardig recht doet aan het verhaal van de cliënt. • Interessant omdat: Na deze workshop weet je hoe je het cliëntenperspectief op tafel krijgt. Zo leer je optimaal van de cliënt en sluit je beter aan bij de behoeftes van de cliënt. Vorm en uitkomst zijn in elke instelling toepasbaar. • Sprekers: Shereen Shaban (Inforsa/Arkin), Minco Ruiter (Inforsa) • Zaal: Garage 60
Mediation in strafzaken Talk | 17:45 - 18:15 UUR
..................................................................................
Restorative justice wordt steeds belangrijker. De juridisering lost conflicten niet op. Mensen moeten opnieuw leren de conflicten zélf op te lossen waarbij duurzaamheid een belangrijk begrip is. Een interessant alternatief is mediation - vindt ook de politiek - al is het maar omdat het goedkoper is. Tactus Reclassering heeft samen met Reclassering Nederland een pilot gedaan met mediation in ZSM Oost. De resultaten zijn zeker positief. • Interessant omdat: Wij willen onze positieve ervaringen delen en herstelrecht binnen het reclasseringstraject promoten! • Sprekers: Ellen Schleedoorn (Tactus Reclassering), Joke Niekamp (RN) • Zaal: Havenmeester 27
“Bekijk ketenzorg eens vanuit het patiëntperspectief en ontdek betere alternatieven” 22
..................................................................................
Leefklimaat, behandelmotivatie en agressie in een JJI Talk | 13:45 - 14:15 UUR
Move it: een nieuwe training voor jongeren
..................................................................................
..................................................................................
Actieve aandacht voor een positief leefklimaat is in residentiële jeugdsetting eerder regel dan uitzondering. Zowel in de JJI’s als in jeugdzorg plus-instellingen is het regelmatig meten van de ondersteuning, groei, repressie en onderlinge sfeer die jongeren ervaren in landelijk beleid vastgelegd. JJI Amsterbaken doet sinds 2010 mee met het landelijke leefklimaatonderzoek. Tussen 2012 en 2014 voerden we een studie uit onder ruim 120 jongens. Ook moederorganisatie Spirit doet leefklimaatonderzoek bij al haar groepen. In deze sessie gaan drie psychologen in op de relaties tussen het leefklimaat en belangrijke variabelen als behandelmotivatie en agressie. De sprekers zijn zowel vanuit de praktijk als wetenschap al jaren met het leefklimaat bezig. Aan de hand van onderzoeksresultaten en concrete praktijkvoorbeelden bespreken we implicaties voor het dagelijks werk in een gesloten setting, maar ook voor andere leefgroepen. Welke aspecten verdienen meer aandacht? Waar liggen risico’s of zijn kanttekeningen te plaatsen? • Interessant omdat: Dankzij onze expertise kunnen we de verschillende facetten van het begrip leefklimaat zeer invoelbaar maken. Vervolgens leggen we de relatie met aspecten die van belang zijn voor het bieden van veiligheid en een optimale begeleiding en behandeling. Wat is goede zorg op een residentiële groep? We bespreken tips en valkuilen. • Sprekers: Ellen Eltink (Spirit), Lonneke Seesing (Spirit), Thijs de Jongh (Spirit) • Zaal: Jutekelder 21
..................................................................................
LVB en middelen: specialistische begeleiding nodig Talk | 15:15 - 15:45 UUR
..................................................................................
De groep adolescenten met een LVB en problematisch middelengebruik die in aanraking komt met justitie heeft complexe problemen. Het betreft een dynamische doelgroep en de begeleiding is soms een uitdaging. Bijvoorbeeld omdat LVBproblematiek moeilijk te herkennen is of omdat interne motivatie ontbreekt. De begeleiding van deze groep jongeren kan worden verbeterd met specialistische reclasseringsbegeleiding. Daarbij is samenwerking nodig tussen verschillende instellingen. William Schrikker Groep, Tactus verslavingsreclassering, Jeugdbescherming Gelderland en Jeugdbescherming Overijssel deden in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie mee aan een pilot om met deze doelgroep en problematiek aan de slag te gaan. De resultaten zijn interessant voor elke professional die tijdens zijn werk met deze doelgroep in aanraking komt. • Interessant omdat: De aanbevelingen uit de pilot zijn interessant voor professionals en kunnen leiden tot vervolgacties door het Ministerie van Veiligheid en Justitie. • Sprekers: Judith Klaasen (Tactus Reclassering), Antoinette Heetkamp (Tactus Reclassering), Emily Carrasco Perez (Tactus Reclassering) • Zaal: Kalvermelk 2b
23
Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken Thema: Jeugd ..................................................................................
..................................................................................
Workshop | 15:15 - 16:15 UUR
Talk | 16:15 - 16:45 UUR
In de Academische Werkplaats Forensische Zorg voor Jeugd werken onderwijs, wetenschap en praktijk samen. De afgelopen jaren is van alles ontwikkeld, waaronder een observatiechecklist voor groepsleiders in justitiële jeugdinrichtingen. Inmiddels weten we dat de Academische Werkplaats werkt! Deze manier van samenwerken leidt tot echte verbetering in de forensische jeugdzorg (JJI en JeugdzorgPlus) en ondersteunt onderzoek en onderwijs. Het lukt om gezamenlijk onderzoek te doen en resultaten ook echt te implementeren. In deze workshop maakt het publiek kennis met concrete resultaten van de Academische Werkplaats aan de hand van het project ‘Observatie en diagnostiek’. Daarnaast onderzoeken we met het publiek aan de hand van ervaringen uit de werkplaats wat werkt bij de implementatie van deze resultaten. • Interessant omdat: Een workshop met concrete resultaten en tips voor de praktijk. Je hoort wat de valkuilen en kansen zijn bij onderzoek en ontwikkeling en je maakt kennis met de observatiechecklist. • Sprekers: Eva Mulder (Intermetzo/Curium-LUMC), Kore Lampe (Teylingereind/Curium-LUMC) • Zaal: Douchelokaal 26
Forensische pleegzorg is een nieuw alternatief voor plaatsing in een JJI. Sinds september 2014 loopt in de regio Amsterdam een pilot, die Spirit samen met de regionale JJI uitvoert. De pilot vindt plaats in nauwe samenwerking met ketenpartners (jeugdbeschermingsorganisaties, jeugd-ggz, RvdK, OM, gemeente). Kwetsbare jongeren die normaal gesproken in voorlopige hechtenis worden geplaatst kunnen op basis van criteria als leeftijd, beïnvloedbaarheid en verstandelijke vermogens in aanmerking komen voor plaatsing in een pleeggezin. In de drie maanden dat een jeugdige in het gezin woont, krijgt zowel hijzelf als het gezin van herkomst begeleiding en behandeling. Idealiter kan de jeugdige na deze periode terugkeren naar huis, maar de plaatsing kan ook dienen om uit te zoeken wat een passende woonplek is. Aan de pilot is onderzoek gekoppeld dat uitgevoerd wordt in samenwerking met de UvA. We bespreken de ervaringen, de eerste onderzoeksresultaten en implicaties voor de praktijk en verder onderzoek. • Interessant omdat: Nederland loopt voorop als het gaat om het opsluiten van kinderen. We weten dat hier nadelen aan kleven, zoals negatieve beïnvloeding en traumatisering. Het bespreken van succesfactoren en leerpunten van forensische pleegzorg prikkelt deelnemers na te denken over alternatieven voor opsluiting. Welke zorg past beter? • Sprekers: Thijs de Jongh (Spirit), Ellen Eltink (Spirit), Gabi Bolczek (Spirit) • Zaal: Postkamer 25
De Academische Werkplaats
..................................................................................
..................................................................................
Professionals, aan de slag! Workshop | 16:00 - 17:00 UUR
Forensische pleegzorg
..................................................................................
..................................................................................
Professionals spelen een belangrijke rol bij de behandeling in de forensische (jeugd)zorg. Een optimaal leefklimaat en professionele werkrelaties staan hierbij centraal. Wat zijn hierin belangrijke elementen? En waarom is het soms zo moeilijk vorm te geven in een team binnen een residentiële setting? In deze workshop gaan we vanuit de begrippen begrenzen en contact maken aan de slag met een model waarmee je zelf inzicht kunnen krijgen in je professionele handelen. Dit inzicht helpt je het eigen functioneren te beïnvloeden en om de juiste balans te vinden tussen flexibiliteit en controle. We leggen het model uit aan de hand van praktijkvoorbeelden. • Interessant omdat: Deze workshop geeft je inzicht in theorieën over professioneel handelen. Met onze praktische handvatten kunnen individuele professionals, teams en leidinggevenden direct aan de slag. • Sprekers: Veronique van Miert (Hogeschool Leiden), Tamara Pultrum (Het Poortje Jeugdinrichtingen) • Zaal: Kalvermelk 2c
24
..................................................................................
Een beter milieu begint bij jezelf. Talk | 17:45 - 18:15 UUR
..................................................................................
De doelgroep binnen de JJI is complex en belast met zware problematiek. Onder meer zichtbaar voor de professionals in gedragsproblemen en schooluitval. En dan ook nog die groepsdynamiek! Om te kunnen werken binnen de muren van de forensische jeugdzorg is deskundigheid een vereiste. De stress die het werk met zich meebrengt is echter van grote invloed op het handelen. Het monitoren en het reflecteren op professioneel handelen is van groot belang om het niveau van functioneren te kunnen handhaven en te kunnen (door)ontwikkelen. Hoe beweegt een organisatie, en jij als professional deze jongeren weer tot meedoen? Hoe sluit jij aan en weet jij aan te blijven sluiten. In deze talk staat professioneel handelen centraal, aan de hand van resultaten van het leef- en leerklimaatonderzoek als antwoord op deze problematiek. • Interessant omdat: Het professioneel handelen kan grote impact hebben op de ontwikkeling van justitieel geplaatste jongeren en adolescenten. In deze talk hoor je theoretische achtergronden van het leef- en leerklimaatonderzoek. Een professional uit de praktijk vertelt hoe het onderzoek is toegepast en hoe het heeft geleid tot bewustwording en verbetering van handelen. • Sprekers: Marjorie Beld (Windesheim SPH), Jeroen Brouwer (JJI Lelystad Intermetzo/Stedenschool Eduvier) • Zaal: Garage 60
Thema: Wetten en geld (nieuwe wetgeving en financiering) ..................................................................................
Twister!
Talk | 13:30 - 14:00 UUR
..................................................................................
Er staat veel nieuwe wetgeving op stapel die de forensische ggz raakt. Soms is een regeling specifiek bedoeld voor de forensische zorg, maar soms ook niet. Kunnen forensische zorgaanbieders en zorgverleners wel aan al die nieuwe regels voldoen? Aan de hand van het spel Twister leggen we de vraag voor: zijn we lenig genoeg? Of ligt omvallen op de loer... • Interessant omdat: De meeste mensen die in de forensische zorg werken dreigen het overzicht op alle wetswijzigingen kwijt te raken. Ook de wetgever zelf houdt niet altijd rekening met de impact van allerhande beleidswijzigingen tegelijk. • Sprekers: Sophie Kokken (FPC De Kijvelanden), Loeska Bos (GGZ Drenthe) • Zaal: Kalvermelk 2a
“Nieuwe wetgeving: zijn we lenig genoeg of ligt omvallen op de loer?”
25
Thema: Veiligheid altijd (onder andere risicotaxatie) ..................................................................................
..................................................................................
Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
Debat | 15:00 - 16:00 UUR
Sinds 2008 zijn alle risicotaxaties die in Nederlandse tbs-klinieken zijn afgenomen verzameld in de Landelijke Databank Risicotaxatie-tbs (LDR-tbs). Sinds 2014 worden in een tweede databank, de Forensic Outcome Monitor (FOM) justitiële antecedenten van uitgestroomde patiënten geregistreerd. Een belangrijk doel van de tbs-behandeling is voorkomen van recidive, maar in hoeverre lukt dat? Wat is recidive precies en hoe maken we dit meetbaar? De FOM faciliteert directe feedback aan onderzoekers en behandelaars over patiënten die zij in behandeling hebben gehad, aan de hand van delicten die zijn gepleegd na de behandeling. Op deze manier kan men zowel op groepsniveau als op individueel niveau uitspraak doen over de effectiviteit van risicotaxatie- en management en over de behandeling. De fpc’s en fpk’s willen de FOM met justitiële uittreksels vullen. In deze workshop laten we als sneak preview zien wat de databank al mogelijk maakt. • Interessant omdat: In deze workshop hoor je van de onderzoekers zelf hoe de FOM bijdraagt aan het recidiveonderzoek. Je leert hoe belangrijk het is om recidiveonderzoek te laten uitvoeren in jouw inrichting en hoe jij dit zelf kunt opzetten. • Sprekers: Franca Tonnaer (FPC De Rooyse Wissel), Tamar van der Stoep (FPC De Oostvaarderskliniek), Marenne de Boer (Expertisecentrum Forensische Psychiatrie) • Zaal: Kalvermelk 2c
Heeft voeding invloed op gedrag? Ja, zegt een intrigerend onderzoek van Justitie. Om het zeker te weten krijgen straks gedetineerden en psychiatrisch patiënten in het hele land voedingssupplementen. Een wereldwijd unicum! Toch is niet iedereen even enthousiast. Zijn er wel genoeg harde feiten om dit concept te ondersteunen en wat als het ‘een beetje’ helpt? Tijdens dit debat duiken we in het onderwerp van voeding en psychiatrie en komen we te weten op welke manier voeding het gedrag van patiënten en gedetineerden kan beïnvloeden. We discussiëren erover met Albert Zaalberg, onderzoeker bij het WODC en onlangs gepromoveerd op voedsel, gif en agressie, en Erik Bulten, hoofd onderzoek van de Pompestichting. • Interessant omdat: Voeding is steeds belangrijker als onderdeel van behandelmethodes. In dit debat zetten we er ook kritische kanttekeningen bij. • Sprekers: Erik Bulten (Pompestichting), Albert Zaalberg (WODC) • Zaal: Perserij 23
De Lerende Praktijk in actie
..................................................................................
..................................................................................
Jeugd en risicotaxatie Debat | 11:45 - 12:45 UUR
..................................................................................
Het voorkomen van problemen begint bij de jeugd. Er is een grote groep jongeren die extra gevoelig is om in aanraking te komen met justitie, namelijk de groep die al van jongs af aan te maken heeft gehad met jeugdzorg. Zodra deze jongeren 18 jaar zijn geworden, verliezen we ze vaak uit het oog. Deze plotselinge overgang bevordert risicogedrag. Dan is er nog de groep die niet direct een risico vormt, maar tijdig ingrijpen is wel noodzakelijk. Hoe denken jongeren en wat is de beste methode om ze te bereiken? Hoe zorgen we ervoor dat we niet hoeven te wachten tot het incident al plaats heeft gevonden? Kortom: hoe brengen we risico’s beter in kaart? Daarover praten we in deze sessie met experts uit het vakgebied. • Interessant omdat: Het begint bij de jeugd. Op tijd ingrijpen kan erger voorkomen. • Sprekers: Robert Vermeiren (Academisch Centrum voor Kind- en Jeugdpsychiatrie), Leoniek Kroneman (Intermetzo) • Zaal: Perserij 23
26
Voeding en gedrag
..................................................................................
..................................................................................
Verwarde mannen
Thema: Anders
Debat | 16:30 - 17:30 UUR
..................................................................................
Er komen steeds meer meldingen binnen van verwarde mensen, voornamelijk mannen. Bekende voorbeelden als Tarik Z. en Bart van U. nemen steeds meer de overhand in het nieuws. Zijn deze casussen exemplarisch voor de maatschappij of hebben we er nu gewoon meer aandacht voor? Had de moord op Els Borst door Bart van U. voorkomen kunnen worden door de juiste zorg? Dit debat gaat over het toenemend aantal verwarde personen op straat. We praten met Hjalmar van Marle, psychiater en gespecialiseerd in forensische zorg, en Jeroen Zoeteman, psychiater en manager Behandelzaken bij de Spoedeisende psychiatrie in Amsterdam. • Interessant omdat: Betere zorg aan verwarde mensen op straat kan mogelijk ernstige delicten voorkomen. • Sprekers: Hjalmar van Marle (Erasmus Universiteit), Jeroen Zoeteman (Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam) • Zaal: Perserij 23
“Een zelfportret is een eerste stap op weg naar eigen regie en herstel”
..................................................................................
KFZ draait door: Instrumenten voor het meten van de behandelvoortgang bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis/seksuele stoornis Debat | 11:45 – 12:05 UUR
..................................................................................
Voor het meten van de behandelvoortgang wordt er in de forensische zorg in het kader van de prestatie-indicatoren gebruik gemaakt van de HoNOS, de Mate7 of de DROS. Voor het meten van de behandelvoortgang bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis en patiënten met een seksuele stoornis blijken deze instrumenten naar de mening van deskundigen minder goed geschikt. In het kader van het project is onderzocht welk instrumentarium hiervoor geschikt is. Uit dit onderzoek is als advies naar voren gekomen dat voor het meten van de behandelvoortgang bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis mogelijk de MANSA en de STiP5.1 kunnen worden ingezet en voor het meten van de behandelvoortgang bij patiënten met seksuele stoornissen de MANSA en de STABLE-2007. • Interessant omdat: het bijdraagt aan een wijze om veranderingen in de ziektebeelden (en hieruit voortvloeiende gedragingen) ten gevolgen van persoonlijkheidsstoornissen en seksuele stoornissen vast te stellen en te monitoren. • Sprekers: Stefan van Bokkem (GGZ Noord-Holland Noord), Masha Spits (Mark Bench), Suzan Oudejans (Mark Bench), Karel ’t Lam (FPK Assen), Gerian Holwerda (FPK Assen), Nanda Wijnne (GGZ Noord-Holland-Noord) • Zaal: Meelzolder 24
..................................................................................
Herstel en herstelondersteunende zorg Talk | 11:45 - 12:15 UUR
..................................................................................
Deze talk gaat over het KFZ-onderzoek naar herstel en herstelondersteunende zorg. Binnen de psychiatrie is ‘herstel’ van oudsher gelijkgesteld aan genezing van de stoornis en primair gezien als wenselijke uitkomst van behandeling. In de jaren tachtig ontstond vanuit de cliëntenbeweging een tweede betekenis. Herstel moet niet alleen gericht zijn op behandeling van de stoornis, maar ook op het goed invulling kunnen geven aan het leven met een stoornis. Herstel en herstelondersteunende zorg zijn inmiddels leidend principe geworden binnen de ggz en verslavingszorg. Het principe deed ook recentelijk zijn intrede in de maatschappelijke opvang en binnen justitie. Herstelondersteunende zorg moet bijdragen aan een waardevol leven en de vervulling van betekenisvolle rollen. Ondersteuning bij het algemeen functioneren en functioneren in sociale en maatschappelijke rollen is hiervan onderdeel. Hierbij wordt de omgeving van de patiënt actief betrokken. • Interessant omdat: Deze talk vergroot je wetenschappelijke kennis op het terrein van rehabilitatie en herstel van forensisch psychiatrische patiënten met psychotische stoornissen. Deze kennis sluit goed aan bij het huidige zorgprogramma Psychotische Stoornissen. • Spreker: Sonja van Rooijen (Trimbosinstituut) • Zaal: Kalvermelk 1
27
Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken Thema: Anders
..................................................................................
Een internationaal onderzoeksnetwerk: een prachtige uitdaging. Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
..................................................................................
Een internationaal Europees samenwerkingsverband van kliniekmedewerkers en onderzoekers uit negentien landen verzamelt al twee jaar lang informatie over de praktijk van behandelen van patiënten die slecht reageren op de behandeling. In deze workshop leggen we uit welke onderzoeken er lopen en wat we ervan kunnen leren voor de praktijk. We pakken er een onderzoek bij naar de ervaringen van tbs’ers die geen longstag hebben maar wel al heel lang in de tbs verblijven. Wat kunnen we van hen leren? Hoe kunnen we voorkomen dat deze ‘vastlopers’ ontstaan. Ligt het aan de behandeling? Ligt het aan de patiënten? Of de combinatie? • Interessant omdat: Waarom vorderen sommige tbs-patiënten niet in de behandeling en komen ze soms pas veel later wél in beweging? Die vraag verdient meer aandacht. • Sprekers: Drs. S. Gaab (Pompestichting), Peter Braun (Pompestichting), Erik Bulten (Pompestichting) • Zaal: Postkamer 25 ..................................................................................
Politiek? Lekker relevant!? Workshop | 11:45 - 12:45 UUR
..................................................................................
Ondanks indicatiestelling, verloftoetsingen, zorgvuldige afwegingen in de behandeling, checks en dubbelchecks gebeurt het wel eens: een tbs-gestelde keert niet terug van verlof. Of in de media verschijnen berichten over een misdrijf gepleegd door een forensisch patiënt. Er worden Kamervragen gesteld. So what? Ik houd me toch bezig met de behandeling van een individuele patiënt? Of heeft dit wel invloed op dagelijkse werk in de praktijk? Een kijkje in de Haagse keuken... • Interessant omdat: Wat gebeurt er op een ministerie na een incident? Welke gevolgen kunnen incidenten op het beleid hebben. Wat merk je ervan in je dagelijks werk? Relevantie vragen voor iedereen die werkt in de forensische zorg. • Sprekers: Marieke Schellart (Dienst Justitiele Inrichtingen), Esther Balledunks (Dienst Justitiele Inrichtingen) • Zaal: Douchelokaal 26 ..................................................................................
Een positieve aanpak van triggers van agressie Workshop | 13:30 - 14:30 UUR
..................................................................................
Circa zeventig procent van de gedetineerde patiënten krijgt een gevangenisstraf opgelegd van minder dan een half jaar, meestal zonder behandelverplichting. Toch is bij velen van hen sprake van agressief gedrag, dat je in een behandeling zou willen beïnvloeden. Wij proberen maximaal aan te sluiten bij de aanwezige behandelmotivatie en tegelijk rekening te houden met de korte doorlooptijden.
28
Deze workshop geeft een sneak preview op een interventie die is ontwikkeld voor gedetineerde patiënten met agressieproblematiek. De interventie duurt kort en is gericht op veerkracht. Aan de hand van onze eigen triggers (bemoeizuchtige schoonmoeders, kleinerende bazen, luie collega’s, irritante buren, trage weggebruikers) ervaar je zelf hoe je op een positieve manier kunt omgaan met negatieve gevoelens en gedachten. • Interessant omdat: De ervaringen uit deze interactieve workshop kun je meenemen naar je eigen doelgroep. Bovendien leer je hoe je positief kunt omgaan met je eigen triggers in sociale situaties of in je werk. • Sprekers: Ilona de Boer (PPC Haaglanden), Andrea Lodder (PPC Haaglanden), Linda Jansen • Zaal: Garage 60 ..................................................................................
Snakes in skirts? Psychopatie bij vrouwelijke patiënten. Talk | 13:45 - 14:15 UUR
..................................................................................
Psychopathie manifesteert zich bij vrouwen subtieler dan bij mannen. Seksualiteit speelt een andere rol (manipulatie) en vrouwen vertonen een grotere mate van emotionele instabiliteit dan mannen. In deze talk bespreekt Vivienne de Vogel de resultaten van een multicenter onderzoek waarin voor 197 vrouwelijke en 197 mannelijke tbs’ers de Psychopathie ChecklistRevised werd gescoord. Voor vrouwen werd de lagere cutoff-score van 23 gehanteerd. De PCL-R-scores werden vergeleken en gerelateerd aan verschillende kenmerken, zoals criminele voorgeschiedenis, motieven voor het delict, slachtofferschap en incidenten tijdens de behandeling. Een opvallende bevinding was, dat vrouwen met een hoge mate van psychopathie veel heimelijk/manipulatief gedrag vertoonden tijdens de behandeling en minder fysiek geweld. De spreekster verduidelijkt het onderzoek aan de hand van voorbeelden uit de praktijk. Tot slot vertelt ze hoe je in de behandelpraktijk het beste kunt omgaan met vrouwen met een hoge mate van psychopathie. • Interessant omdat: Deze talk biedt inzicht in een weliswaar kleine, maar belangrijke groep forensisch psychiatrische patiënten: vrouwen met een hoge mate van psychopathie. De voorbeelden en de aanbevelingen bieden handvatten voor behandelaars hoe om te gaan met deze patiënten in de dagelijkse praktijk. • Spreker: Vivienne de Vogel (De forensische Zorgspecialisten) • Zaal: Havenmeester 27
..................................................................................
Richtlijn problematisch middelengebruik voor forensische klinieken Talk | 13:45 - 14:15 UUR
..................................................................................
Onderzoek in actie in PI Vught Talk | 14:30 - 15:00 UUR
..................................................................................
Middelenproblematiek komt veel voor onder forensische patiënten. Gewelddadig delictgedrag kan nauw samenhangen met middelengebruik. Een dubbele diagnose waarvan middelengebruik onderdeel is, kan de behandeling van patiënten bemoeilijken. Het kan leiden tot een langere opnameduur, een hoger risico op recidive en een snellere terugval in criminaliteit. Voor het verkleinen van het recidiverisico van patiënten is inzicht in de relatie tussen middelengebruik en delictgedrag van groot belang. Daarvoor is allereerst een betrouwbare en valide assessment van de middelenproblematiek nodig en inzicht in het recidiverisico. Vervolgens is het zaak te bepalen wat de consequenties zijn voor de verdere behandeling en inzet van de verloffase bij patiënten. Dit KFZ-project moet een eenduidige benaderingswijze rond middelenproblematiek opleveren voor klinieken. • Interessant omdat: Problematisch middelengebruik bij forensische patiënten bemoeilijkt de behandeling en gaat gepaard met een hoger recidiverisico. Deze richtlijn helpt de praktijk om middelengebruik en de verslavingsbehandeling te integreren bij diagnostiek, risicotaxatie, behandeling en verlof, afgestemd op het individu. • Spreker: Elske Wits (IVO) • Zaal: Kalvermelk 1
Deze talk geeft je inzicht in drie lopende onderzoeken vanuit de wetenschappelijke onderzoekscommissie PI Vught. De onderwerpen sluiten perfect aan bij de thema’s van het FFZ: ketenzorg, licht verstandelijke beperking en nieuwe behandelmethoden. Ze benadrukken de innovatieve wijze waarop PI Vught wetenschap en praktijk dichter bij elkaar probeert te brengen. Janneke van Gog (promovenda culturele antropologie) vertelt over haar explorerende onderzoek met betrekking tot ketenzorg. Hoe verloopt de doorstroming van PPC naar reguliere GGZ en welke culturele fenomenen spelen hierin een rol? Ankie van Esch (promovenda klinische neuropsychologie) richt zich op patiënten met een licht verstandelijke beperking en gaat in op twee nieuwe, innovatieve interventies, zowel voor personeel als gedetineerden (e-learning en e-health). Niki Kuin (promovenda klinische neuropsychologie) vertelt ten slotte over een lopende interventiestudie waarbij gedetieerden om emoties bij anderen beter te interpreteren. In hun contacten zijn ze daardoor minder agressief. • Interessant omdat: PPC Vught is een belangrijke speler in het Nederlands forensisch veld en brengt wetenschap en praktijk dichter bij elkaar. • Sprekers: Ankie van Esch (PI Vught), Janneke van Gog (PI Vught), Niki Kuin (PI Vught) • Zaal: Jutekelder 21
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
KFZ draait door: agressiehantering ambulant en intramuraal Debat | 13:55 – 14:15 UUR
..................................................................................
Jaarlijks worden bij verschillende forensische zorgaanbieders een groot aantal cliënten aangemeld met (ernstige) agressieproblematiek. Bij cliënten die (ernstige) geweldsdelicten plegen is vaak sprake van psychiatrische stoornissen en comorbiditeit. Zij zullen baat hebben bij een effectief zorgprogramma dat gebruik maakt van cognitieve gedragstherapeutische technieken, waarbij de rehabilitatietheorie en het RNR-model leidend zijn. In deze interventie ligt de focus op agressieregulatie, cognitieve herstructurering, het aanleren van probleemoplossende vaardigheden met betrekking tot het omgaan met lastige situaties, relaxatievaardigheden, het verbeteren van de executieve functies, waaronder vooral het verbeteren van de zelfregulatie in het algemeen. Er is een ambulante (voorlopig erkend) en een intramurale variant. • Interessant omdat: het bijdraagt aan het terugbrengen van de agressieproblemen bij de forensische populatie. • Sprekers: Larissa Hoogsteder (De Waag), Stefan Bogaerts (De Kijvelanden) • Zaal: Meelzolder 24
Middelengebruik en criminaliteit Talk | 15:00 - 15:30 UUR
..................................................................................
Wat is de state of the art van onderzoek naar het verband tussen middelengebruik en criminaliteit? Deze kennis is essentieel voor een goede invulling van het werk in de verslavingsreclassering en de forensische verslavingszorg. Uit onderzoek blijkt een relatie te bestaan tussen middelengebruik en het plegen van (nieuw) delict gedrag. Maar er is nog relatief weinig bekend over de risico- en beschermende factoren, en over persoonlijke of situationele omstandigheden. Deze KFZ call heeft geleid tot een literatuuronderzoek waarin we de huidige kennis over het verband tussen middelenproblematiek en criminaliteit inventariseren. Deze inventarisatie heeft geleid tot aanbevelingen voor de praktijk van het (verslavings)reclasseringswerk. Daarnaast geeft de inventarisatie zicht op ontbrekende informatie en kennis en aanbevelingen voor vervolgonderzoek. • Interessant omdat: Deze talk geeft je nieuwe, relevante inzichten over de relatie tussen criminaliteit en middelengebruik. Jouw inbreng en mogelijke ideeën kunnen weer richting zijn voor vervolgonderzoek. • Spreker: Masha Spits (Mark Bench) • Zaal: Kalvermelk 1
29
Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken Thema: Anders
..................................................................................
Impliciete vrouwvijandigheid? Workshop | 15:00 - 16:00 UUR
..................................................................................
Vrouwvijandigheid relateert aan seksuele dwang. Er zijn indicaties dat zedendelinquenten in sommige gevallen juist positief over vrouwen denken. We bespreken een eigen onderzoek waarin expliciete en impliciete tests gebruikt zijn om de houding ten opzichte van vrouwen te meten bij (zeden)delinquenten. Er is een opmerkelijk verschil tussen tbs-patiënten en niet-delinquenten, wat interessant kan zijn bij risicotaxatie en behandeling van tbs-patiënten. Impliciete tests vormen een waardevolle aanvulling op de meer gebruikelijke klassieke en expliciete vragenlijsten. Deze geven een indicatie van onbewuste attitudes en automatisch gedrag. Dit voorkomt sociaal wenselijke antwoorden, wat bij deze populatie geregeld voorkom. In deze workshop laten wij zien en voelen wat het verschil is tussen directe en indirecte meetmethodes. Daarnaast bespreken we opvallende uitkomsten van ons onderzoek en laten we zien hoe je deze meetmethode kunt gebruiken. Aan het slot volgt een discussie over de betekenis van de huidige resultaten voor de klinische praktijk. • Interessant omdat: Onderzoek naar negatieve én positieve vrouwbeelden bij zedendelinquenten is nieuw. Er is weinig specifieke aandacht voor de houding ten opzichte van vrouwen in behandeling. Impliciete tests ondervangen het probleem dat mensen niet altijd zeggen wat ze denken. • Sprekers: Eveline Schippers (De Forensische Zorgspecialisten), Rachel Arends (FPC Pompestichting) • Zaal: Garage 60 ..................................................................................
KFZ draait door: Kwaliteitnetwerken FPA
..................................................................................
Behandeling van zedendelinquenten: een praktisch werkboek Workshop | 15:45 - 16:45 UUR
..................................................................................
Optimisme, ontwikkeling, een positief leven - dat zijn niet direct de thema’s waaraan je denkt bij de behandeling van zedendelinquenten. Daarin ging het jarenlang om wat niet meer kon, niet meer mocht en wat vermeden moest worden. De introductie van het Good Lives Model heeft gezorgd voor een ander geluid. Dit behandelmodel gaat juist over de kracht, kwaliteiten, wensen en prosociale behoeften van plegers van een zedendelict. Meer denken in mogelijkheden in plaats van uitsluitend in termen van risico’s. Doelstelling van dit model is het opbouwen van een voor de pleger positief en delictvrij leven. Hoe je dit model kunt gebruiken op de leefgroep, binnen groeps- en individuele therapie komt uitgebreid aan bod tijdens de workshop. Aan de hand van verschillende casussen oefen je jezelf in het herkennen van de primary en secondary goods. Deze twee centrale begrippen uit het GLM vervat je vervolgens in een SMART geformuleerd behandelplan. • Interessant omdat: Na deze workshop; ben je op de hoogte van de achtergronden van het Good Lives Model, ken je de basisbegrippen van het model en kun je het Good Lives Model toepassen met een praktisch werkboek. • Sprekers: Sabine Noom (Van der Hoeven Kliniek), Jan Willem van den Berg (Van der Hoeven Kliniek), Maaike van den Bremer (Van der Hoeven Kliniek) • Zaal: Magazijn 62 ..................................................................................
KFZ draait door: E-learning modules HKT en HCR
Debat | 15:15 – 15:45 UUR
Debat | 16:00 – 16:30 UUR
Dit project draait om het toepasbaar maken, toetsen en invoeren van een kwaliteitsmethodiek voor fpa?s die uitgaat van zelf- en intercollegiale reviews volgens een cyclisch proces. Stel je voor: elk jaar wordt je instelling bezocht door een reviewteam bestaande uit vier professionals vanuit andere instellingen, één patiënt en een coördinator vanuit het EFP. Dit team kijkt een dag lang in jullie keuken en voert groepsgesprekken met patiënten, 24-uursstaf, behandelaars en management over de vraag hoe pakken jullie het hier aan en wat kan het veld van jullie leren? Elke instelling krijgt op deze manier jaarlijks een diepgaand inzicht in de kwaliteit van de eigen zorg én een overzicht van de mooiste ‘parels’ in de sector. • Interessant omdat: het werken volgens deze methode een innovatieve, collegiale, structurele manier is om kwaliteit te meten, te leren van elkaar en kennis te delen. • Sprekers: Stefan van Bokkem (GGZ Noord-Holland Noord), Mark Blaauw (patiëntreviewer), Diewke de Haen (EFP) • Zaal: Meelzolder 24
De instrumenten HKT30-R en HCR20-V3 zijn sinds 1 januari 2015 verplicht voorgeschreven voor het inschatten van het recidiverisico bij klinische patiënten in de forensische zorg. Om in de (bij) scholingsbehoefte van het gebruik van deze instrumenten te voorzien is deze E-learning module ontwikkeld. Hierin wordt informatie gegeven over (het belang van) van risicotaxatie, worden de instrumenten toegelicht en wordt door middels van casusmateriaal en filmpjes geoefend met het scoren van de instrumenten. • Interessant omdat: het de basiskennis verzorgt ten aanzien van (het werken met) risicotaxatie-instrumenten en in het bijzonder ten aanzien van het werken met de HCR-20V3 en de HKT-30. • Sprekers: Paul ter Horst (De Woenselse Poort), Vivienne Vogel (De Forensische Zorgspecialisten), Michiel de Vries Robbe (De Forensische Zorgspecialisten), Arjan Pronk (GGZ Ecademy) • Zaal: Meelzolder 24
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
Talk | 16:00 - 16:30 UUR
Talk | 17:00 - 17:30 UUR
Deze talk gaat over het KFZ-onderzoek (literatuurstudie) naar werkzame elementen in de sociotherapie. Over deze elementen en de begeleiding van cliënten bestaat nu nog weinig eenduidigheid in het veld. Invulling en werkwijze zijn per instelling verschillend er is geen sociotherapeutische richtlijn. Meer focus en inzicht in de werkzame elementen van sociotherapie kan de zorg mogelijk verbeteren. Zijn er modellen die werken? Wat is het belang van de therapeutische relatie? En in hoeverre zijn overige afdelingsfactoren van invloed? Tijdens de presentatie krijg je een update van de laatste stand van zaken. We verkennen samen manieren om de kwaliteit van de 24-uurs forensische zorg verder te verbeteren. • Interessant omdat: Deze talk geeft je nieuwe relevante inzichten over de werking van sociotherapie. Jouw inbreng en mogelijke ideeën kunnen weer richting zijn voor vervolgonderzoek. • Spreker: Petra Schaftenaar (Inforsa) • Zaal: Kalvermelk 1
Dit KFZ-project is een inventarisatie van E-Health-toepassingen uit de zorgsector. Het gaat zowel om het proces als de inhoud van onder andere de reguliere ggz, somatische zorg en verslavingszorg. Te denken valt aan de praktische en technische toepassingsmogelijkheden van de applicatie, de ervaringen van de cliënt en de professional en de werkzaamheid van de interventie. Welke toepassingen zijn succesvol en waarom? Ook kijkt men in dit onderzoek welke soorten E-Health toepassingen ontbreken in het forensische zorgveld. In de reguliere gezondheidszorg worden veel van de applicaties ontwikkeld en onderhouden door platforms zoals Mind District en IPPZ. Dit is handig om bijvoorbeeld afspraken te maken over uitwisseling van modules. Voor E-health-toepassingen binnen de forensische zorg is nog geen platform beschikbaar. Dit project onderzoekt de mogelijkheden van het opzetten van zo’n platform voor de forensische zorg.. • Interessant omdat: In deze KFZ-talk tonen we op korte en krachtige wijze het lopende onderzoek. De spreker vertelt hoe dit onderzoek bijdraagt aan het verhogen van de kwaliteit van zorg en wat professionals met de resultaten kunnen doen. • Spreker: Dirk Dijkslag (Transfore) • Zaal: Kalvermelk 1
Sociotherapeutisch milieu
..................................................................................
..................................................................................
KFZ draait door: Diagnose en delictgevaar bij patiënten met de ontwikkelingsstoornis ASS Debat | 16:45 – 17:05 UUR
..................................................................................
In dit project staat een handelingsprotocol centraal voor uniforme screening en diagnostiek van patiënten met autismespectrumstoornis (ASS) in de forensische psychiatrie, zowel voor gebruik bij pro Justitia rapportage als voor gebruik in de forensische zorgverlening. Verder wordt in de rapportage op basis van een literatuuronderzoek inzicht gegeven in de risicofactoren voor delictgedrag bij forensische patiënten met ASS en worden er enige handvatten gegeven voor het risicomanagement. • Interessant omdat: ten tijde van de diagnosestelling naast overige problemen tevens de ASS problematiek wordt gesignaleerd en kan worden ingespeeld op de aandachtspunten voor de behandeling ten gevolge van deze stoornis. Tot nu toe wordt ASS nog vaak over het hoofd gezien in de totale diagnosestelling. • Spreker: Robbert-Jan Verkes (Radboud Universiteit ) • Zaal: Meelzolder 24
Do’s and don’ts E-health in de zorg
..................................................................................
..................................................................................
KFZ draait door: Invulling en het gebruik van de delictanalyse in de forensische zorg Debat | 17:10 – 17:30 UUR
..................................................................................
De delict analyse wordt in dit project gedefinieerd als de procedure waarin de verschillende factoren die hebben bijgedragen aan het plegen van het delict van een patiënt in kaart worden gebracht, resulterend in een delict theorie. Het primaire doel van de delict analyse is het verkrijgen van inzicht in deze factoren, waardoor mede richting gegeven kan worden aan de behandeling. Op basis van wetenschappelijke en practice-based kennis is in het project een ideaaltypisch model ontwikkeld voor een zo goed mogelijke, uniforme invulling van de delict analyse in de verschillende forensische instellingen. • Interessant omdat: met behulp van dit model op uniforme wijze de uitvoering van de delictanalyse kan worden gedaan, die zo goed mogelijk aansluit bij behandeldoelstellingen. • Sprekers: Erik Bulten (De Pompestichting), Manouk Vrinten (HSK Group), Sandra Schel (Pompestichting) en een behandelaar • Zaal: Meelzolder 24
“Zorg, wetenschap, kunst en cultuur gaan hand in hand in de forensische zorg” 30
31
Workshops | Talks | Debatten | Cirkelgesprekken Thema: Anders
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
Workshop | 17:15 - 18:15 UUR
Cirkelgesprek | 17:15 - 18:15 UUR
Talk | 17:45 - 18:15 UUR
Debat | 17:45 – 18:15 UUR
Wil je jezelf blijven ontwikkelen in je vak ben je bereid je eigen handelen kritisch onder de loep te nemen? Dan is deze workshop echt iets voor jou! In deze actieve workshop spelen we actuele werksituaties na met gebruik van psychodramatische technieken. We kijken naar jouw rol daarin en besteden aandacht aan je gedachten, gevoelens, inzichten, keuzes en gedragingen. Het spel leidt tot meer zelfinzicht en een groter probleemoplossend vermogen. Workshopleiders Pieter Schut en Emiel Lafeber zijn ervaren vaktherapeuten drama en psychodramatherapeuten. Ze benutten elkaars talenten ten volle en bieden de deelnemers een prettige en veilige omgeving. De workshopleiders laten bovendien zien hoe je deze spelvorm kunt gebruiken voor intervisie. • Interessant omdat: Deze workshop is een prachtige combinatie tussen actie, plezier en diepgang. Gevoelens en gedachten worden helder, waardoor je inzicht krijgt in je handelingen in professionele situaties. • Sprekers: Emiel Lafeber (eigen praktijk), Pieter Schut (Hoeve Boschoord FPK Trajectum) • Zaal: Magazijn 62
TBS-behandeling is gericht op het reduceren van het recidiverisico zodat een patiënt veilig kan terugkeren naar de maatschappij. Helaas zijn er patiënten bij wie dit, ook na verschillende behandelpogingen, onvoldoende is gelukt. Deze patiënten hebben daardoor een longstay-status gekregen en verblijven binnen een voorziening die speciaal is ingericht op een lang verblijf: de langdurige forensisch psychiatrische zorg (LFPZ). In 2012 is er binnen de Pompestichting een longitudinaal onderzoek gestart naar de kenmerken van longstay-patiënten. Tijdens dit cirkelgesprek komen vragen aan de orde uit dit onderzoek. Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen ‘reguliere tbs-patiënten’ en tbs-patiënten met een longstay-status? Waardoor komt een tbs-patiënt in de longstay terecht? Zijn er factoren die kunnen voorspellen of een ‘reguliere tbs-patiënt’ uiteindelijk een longstay-patiënt wordt? Stel vooral ook vragen en komt met ideeën hoe we dit onderzoek verder kunnen vormgeven. • Interessant omdat: Dit gesprek geeft een kijkje in de keuken van de LFPZ. We laten zien welke factoren je vroegtijdig kan herkennen. Hiermee kan een behandelaar, onderzoeker of begeleider eventueel een longstay-status voorspellen of zelfs voorkomen. • Sprekers: Hilde Wijma (Pompestichting), Mareike Eckert (Pompestichting) • Zaal: Kalvermelk 2a
Veel onderzoekers denken dat een afwijking in het voorste gedeelte van de hersenen het remmen van gedrag moeilijk maakt en kan leiden tot agressie. Toch is er nog maar weinig bekend over de relatie tussen agressieproblemen en de hersenwerking. In deze talk vertelt promovenda Franca Tonnaer welke hersenstructuren een rol spelen bij agressie en bij de regulatie van agressie. Het onderzoek vergelijkt het ‘positieve’ brein met het ‘agressieve’ brein bij zowel forensische patiënten als bij gezonde mensen. Reageren forensische patiënten met agressieproblemen anders dan gezonde mensen? Zijn er specifieke verschillen in hersenstructuur als we proberen agressie te reguleren? Welke hersengebieden spelen hierin een rol en wat kunnen we hiervan leren? Biedt het ‘positieve brein’ misschien een bescherming voor impulsieve agressie? • Interessant omdat: Woede oproepen tijdens een hersenscan bij forensische patiënten is nooit eerder gedaan. Dit onderzoek heeft aandacht voor de mechanismen achter impulsieve agressie, maar richt zich bewust ook op de regulatieprocessen. Wat kunnen we leren voor toekomstige behandeling? • Spreker: Franca Tonnaer (FPC De Rooyse Wissel) • Zaal: Silo 61
In dit project staat de ontwikkeling van de interventie Schema Focused Therapie (SFT) centraal, specifiek gericht op de behandeling van patiënten met Cluster B persoonlijkheidsstoornissen. Tevens loopt er onderzoek naar de effectiviteit van de interventie ten aanzien van het verlagen van het recidiverisico en de toename van de re-integratie van patiënten in de maatschappij. De uitkomsten worden vergeleken met de uitkomsten van een groep patiënten die de gebruikelijke forensische behandeling, Treatment As Usual (TAU), ondergaan. Het onderzoek is in de laatste fase en de uitkomsten zullen hier worden besproken. SFT is inmiddels definitief erkend door de Erkenningscommissie gedragsinterventies Justitie. • Interessant omdat: door middel van deze SFT de ontstaansgeschiedenis van het denken, voelen en gedrag van patiënten wordt achterhaald en patronen zo nodig bijgestuurd waardoor tot beter functioneren kan worden gekomen (en de kans op recidive wordt teruggebracht). • Sprekers: David Bernstein (Universiteit van Maastricht), Truus Kerstens (de Rooyse Wissel) • Zaal: Meelzolder 24
Reflectie door actie
..................................................................................
..................................................................................
Professioneel gedrag: hoe krijg je controle? Workshop | 17:15 - 18:15 UUR
Herken de longstay-patiënt
..................................................................................
De neurobiologie van het emotionele brein
..................................................................................
KFZ draait door: Schema Focused Therapie
..................................................................................
..................................................................................
Medewerkers van forensische instellingen hebben vaak te maken met cliënten die zich agressief gedragen. Dit heeft een grote invloed op het professioneel handelen, omdat medewerkers controleverlies ervaren of bang zijn om schade op te lopen. Om controle over het gedrag van cliënten te krijgen kunnen medewerkers geneigd zijn om straffen en repressie te gebruiken. Doordat attitudes van medewerkers hier invloed op uit oefenen kan deze neiging verschillen per medewerker en per situatie. In deze workshop maken we je op een interactieve manier bewust van je hun eigen attitudes. Aan de hand van literatuur bespreken we de effecten van straffen en repressie en reiken we alternatieve methodes aan die je kunt gebruiken om controle te krijgen in agressieve situaties. De-escalerend handelen en samenwerking leidt tot meer controle dan straffen en repressie. • Interessant omdat: In deze workshop leer je alternatieve manieren om met agressieve cliënten om te gaan. Je ervaart hoe je eigen attitudes professioneel handelen beïnvloeden. Dit helpt je om de balans te vinden tussen flexibiliteit en controle op de leefgroepen. • Sprekers: Sophie de Valk (Hogeschool Leiden), Petra Schaftenaar (Inforsa) • Zaal: Jutekelder 21
32
..................................................................................
Papa, werknemer of echtgenoot in de kliniek? Workshop | 17:15 - 18:15 UUR
..................................................................................
Totale instituties zijn organisaties waar mensen voor langere tijd 24 uur per dag, zeven dagen per week verblijven. Een tbs-kliniek is zo’n institutie en is dus afgesloten van de buitenwereld. De patiënten wonen, werken en recreëren binnen de muren van een gebouw. Patiënten zijn altijd en overal onderworpen aan de vaak strenge structuur en regels van het regime. Hierdoor verliezen patiënten gemakkelijk de verschillende rollen (zoals ouder, partner, vriend of werknemer) die zij in de buitenwereld vervullen en die noodzakelijk zijn voor hun identiteit en herstel. Tijdens deze workshop ervaar je het effect van totale institutie. En onderzoeken we samen hoe je binnen een totale institutie kan werken aan het behouden van rollen die zo belangrijk zijn voor behoud en herstel van identiteit. • Interessant omdat: Deze workshop maakt je bewust van een van de meest indringende principes uit de sociologie. Je zult ervan versteld staan hoe dit met je werk is verweven, maar ook hoe leuk het is om juist te werken aan het behoud van de rol van ‘papa, vriend of werknemer’. • Sprekers: Pepijn van der Weide (Astare), Erwin van Huigenbosch (Astare) • Zaal: Postkamer 25
33
Locatie & Route
Plattegrond DeFabrique
DeFabrique Evenementenlocatie Westkanaaldijk 7 3542 DA Utrecht T - (030) 240 40 40
Vanaf 19.15 uur: Borrel Na de plenaire afsluiting kunt u voor de borrel terecht in Loods 6 en 7.
DeFabrique ligt op 15 minuten lopen van NS Station Maarssen. Tussen 09.30 en 20.15 uur rijden er pendelbusjes tussen het Station Maarssen (aan de kanaalzijde van het station) en DeFabrique. Er is een groot parkeerterrein waar gratis geparkeerd kan worden. Kijk voor een route op: www.defabrique.nl
1e VERDIEPING
Kalvermelk 2A
Kalvermelk 2C
Kalvermelk 2B
BEGANE GROND Loods 7
Kalvermelk 1 Loods 6
Entree (deur 35)
Jutekelder 21
Programma & Colofon
Silo61
Organisatie Festival Forensische Zorg:
Conceptontwikkeling en organisatie:
• • •
• • • •
Ministerie van Veiligheid en Justitie, directie Forensische Zorg: Dick Gelauf, Esther Balledunks, Marline Delfgauw Expertisecentrum Forensische Psychiatrie: Renske de Zwart Programmaraad: - Peter Braun, Pompestichting - Eva Mulder, Curium - Erwin Pietersma, FPA Roosenburg / Fivoor - Petra Schaftenaar, Inforsa - Petra van der Veer, EFP - Toon Walravens, Walravens Zorgadvies
SPITZ congres en event: Marianne Dijkmans, Karin Boers &Maes: Ruben Maes Tekstredactie: TBAR, Anje Romein Vormgeving: STROES.INFO, Bart Stroes
Perserij 23
1e VERDIEPING Garage 60
Parkeerterrein
Loods 5
1e VERDIEPING
Magazijn 62
Meelzolder 24 Postkamer 25 Douchelokaal 26
34
Havenmeester 27
35
Meer informatie
Dank!
Heeft u naar aanleiding van het Festival nog vragen? Neem gerust contact op met:
Na acht jaar begint het een vertrouwd begrip te worden: het jaarlijkse Festival Forensische Zorg in januari. We merken dit onder anderen aan de vele reacties op onze oproep voor programmavoorstellen. Ook dit jaar dachten velen weer enthousiast mee. Dankzij deze medewerking waren we weer in staat een gevarieerd programma van hoog niveau samen te stellen. Onze hartelijke dank voor al jullie inzet!
• SPITZ congres en event • Karin Boers • E -
[email protected] • T - 070 - 360 97 94
FFZ ≡ 2016
De programmakrant is een uitgave van: Dienst Justitiële Inrichtingen Directie Forensische Zorg Postbus 30132 2500 GC Den Haag
