Programmakrant FFZ januari 2014 Festival Forensische Zorg

Programmakrant | FFZ ≡ 2014 | 28 januari 2014

Festival Forensische Zorg Welkom

Welkom op het Festival Forensische Zorg 2014. We presenteren u ook dit jaar weer een breed aanbod workshops, colleges en debatten. Met interessante cases, boeiende sprekers en veel interactie. Zelfs het spelletje Wie van de Drie wordt onder het stof vandaan gehaald. Nieuw tijdens dit zesde festival zijn de FFZ-talks: korte, inspirerende sessies met prikkelende stellingen die tot nadenken stemmen. Uiteraard kunt u ook weer volop informatie halen en brengen op het Ervaringsterras. Maak uw keuze en laat u inspireren!

Rode draad: Het woord OPEN loopt als een rode draad door deze editie van het festival: • Een OPEN houding is een voorwaarde om kwaliteit te leveren. • We staan OPEN voor partners waarmee we samenwerken. • Dankzij resocialisatie kunnen we de buitendeur voor onze patiënten OPEN zetten. • OPEN communicatie met collega’s levert een belangrijke bijdrage aan de effectiviteit van ons werk. • Een OPEN instelling naar de buitenwereld levert begrip en draagvlak op.

Goedemorgen festivalgangers, Het woord OPEN loopt vandaag als een rode draad door het festival. We staan open voor elkaars ideeën, vertellen elkaar wat we precies doen en wat we van onze samenwerkingspartners verwachten. We praten open over nieuwe behandelmethodieken en bespreken de optimale voorwaarden om de deuren van onze klinieken veilig open te zetten voor onze cliënten. Dat doen we niet alleen vandaag, maar liefst elke dag van het jaar. Openheid dient centraal te staan in ons werk en is nodig om tot nog betere samenwerking te komen. Want samenwerking tussen de vele instellingen in en buiten de forensische zorg is de sleutel tot succes van de forensische zorg. Het is ieder jaar weer bijzonder om te merken hoeveel enthousiasme het festival losmaakt. Onze jaarlijkse oproep om met ideeën te komen voor workshops en debatten heeft ook dit jaar vele reacties opgeleverd. Dankzij die enthousiaste inzet kunnen we u vandaag een programma presenteren vol interessante en vernieuwende onderwerpen. Van serious gaming tot elektronische controle, van minder dwang & drang tot nieuwe transmurale voorzieningen. Dit jaar gaat ook extra veel aandacht uit naar bijzondere groepen zoals jongvolwassenen en cliënten met een lichtverstandelijke beperking. Vandaag praten en debatteren we open over al deze onderwerpen en schuwen we ook kritische vragen niet. Wie weet worden vandaag uw ogen geopend. Voor een nieuwe behandeling, voorziening of originele aanpak van een collega. We hopen dat de openheid tijdens dit festival de samenwerking verder versterkt. Of, zoals een van de sprekers van vandaag het verwoordt, dat de openheid tijdens dit festival het eilandgevoel doorbreekt. Ik wens alle deelnemers van vandaag veel openheid en inspiratie toe. Vriendelijke groet, Goof van Gemert directeur Forensische Zorg

Opening: 11.00 uur Het Festival Forensische Zorg 2014 kent een opening die voor iedereen uniek is. Dus zorg dat u er op tijd bent!

3

Vanaf 10.00 uur: Ervaringsterras (Loods 5, Loods 6 en Loods 7) .................................................................................

.................................................................................

De Forensische Zorgspecialisten biedt menselijke oplossingen voor een veiliger samenleving. Hiervoor leveren we een breed palet aan kennis en diensten in de forensische zorg. We respecteren ieders unieke geschiedenis en geloven in menselijke groei. Van daaruit werken we aan een maatschappij waar iedereen zich goed en veilig voelt. Op het ervaringsterras zijn enthousiaste medewerkers aanwezig die u van informatie kunnen voorzien. • Thema: Het betreft een stand met informatie over alle behandelingen en diensten die De Forensische Zorgspecialisten te bieden heeft. • Wat levert het op: Na afloop kent u de diensten en producten van De Forensische Zorgspecialisten. • Sprekers: Milo Oudenhoven (De Forensische Zorgspecialisten), Monique Uijen (De Forensische Zorgspecialisten),

In 2012 is het landelijke project Advies op Tijd gestart. Doel van het project is om voor een strafrechtzitting adviezen en rapporten tijdig beschikbaar te stellen. Het project richt zich op adviestrajecten van het NIFP en 3RO in strafzaken waar forensische zorg als bijzondere voorwaarde mogelijk gewenst is. Het proces dat hiervoor met de ketenpartners beschreven is, behelst ook het belangrijke contact van NIFP/IFZ met zorgaanbieders. Dit is nodig voor een goede plaatsing van een verdachte. Graag praten wij de aanwezigen bij over de voortgang van het project Advies op Tijd. Daarnaast laten wij de bezoekers het (belang van) samenwerking in de keten beleven. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Wat levert het op: Na een bezoek aan onze stand ben u zich bewust van de belangrijke plek die uw organisatie in de keten inneemt en heeft u ondervonden hoe de samenwerking met uw ketenpartners verbeterd kan worden. • Sprekers: Hanna Staarink (Ministerie Veiligheid en Justitie), Jeroen Meijerink (NIFP), Jacques Eversdijk (OM), Maartje van Kuijeren (3RO/ Reclassering Nederland)

De Forensische Zorgspecialisten

.................................................................................

FPL en Ifzo samen voor de forensische keten

Het FPL (Forensisch PlaatsingsLoket) en Ifzo functioneel beheer zijn er om de samenwerking in de forensische keten te verbeteren en knelpunten op te lossen. Hoe we dat doen vertellen we u graag bij onze stand. • Thema: Bevorderen van de samenwerking in de forensische keten • Wat levert het op: Na afloop weet u waarom het FPL en Functioneel beheer Ifzo er zijn en weet u ons te bereiken. • Sprekers: Annette Libau (IVD), Bert Bezemer (DForZo)

4

Project Advies op tijd: ketensamenwerking

.................................................................................

.................................................................................

De Rino Groep en De Forensische Zorgspecialisten werken al lange tijd samen en beginnen nu samen de Forensische Academie: een scholingsaanbod voor professionals in de forensische zorg. In de Forensische Academie bundelen wij de krachten in onderzoek, ervaring en onderwijs. Tijdens het festival nemen we u mee in de meest recente ontwikkelingen rond het gebruik van taxatie-instrumenten in de ambulante praktijk, zoals de nieuwe HCR-20 V3 en Saprof. Wij stellen ons graag voor! • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Wat levert het op: Na afloop weet u meer over ons kennisaanbod waarmee we de ontwikkelingen en veranderingen binnen de zorg ondersteunen. • Sprekers: Roderick Jansen (Rino Groep /forensische zorg specialisten)

Trajectum biedt behandeling en begeleiding aan mensen met een lichte verstandelijke beperking en onbegrepen, risicovol gedrag (SG-LVB). Een deel van de cliënten heeft een forensische achtergrond. In deze stand presenteert Trajectum een aantal onderdelen van haar behandelaanbod, onder andere voor verslaving, agressie en therapeutisch milieu. U vindt hier handboeken, filmpjes en medewerkers om een toelichting aan te vragen. • Thema: Behandeling en therapie • Wat levert het op: Bezoekers krijgen een beeld van de doelgroep SG-LVB en enkele van de zorgproducten van Trajectum. • Spreker: Christien Rippen (St. Trajectum)

Nieuwe Academie forensische zorg

Trajectum, toonaangevend in (forensische) behandeling en begeleiding van LVB

................................................................................. .................................................................................

Verslavingsreclassering, een open werkwijze

De Stichting Verslavingsreclassering GGZ (SVG) is grootverbruiker van forensische zorg. Onze reclasseringswerkers doen jaarlijks duizenden plaatsingen en indicaties en leiden vele cliënten toe naar de zorg. Alles volgens het motto ?Reclasseren met Zorg?. Wij zijn graag open over onze aanpak en nodigen u uit nader kennis te maken met de verslavingsreclassering. Medewerkers van het SVG-bedrijfsbureau praten u bij over de laatste stand van zaken in de reclassering. Welke ontwikkelingen kwamen er het afgelopen jaar op ons af, hoe reageren we hierop en hoe zorgen we dat de sterke verbinding met de zorg in tijden van bezuinigingen behouden blijft? We besteden speciale aandacht aan de jongvolwassen doelgroep. Door de komst van het adolescentenstrafrecht komen ook meer jongeren terecht bij de verslavingsreclassering. Jongerenreclasseringswerkers laten zien welk aanbod wij kunnen bieden. • Thema: Jongvolwassenen • Wat levert het op: Na een bezoek aan het SVG-ervaringsterras bent u bijgepraat over de meest recente ontwikkelingen in de reclassering. • Sprekers: Ilonka Verkade (SVG Verslavingsreclassering), Marian Meijs (Novadic-Kentron), Nicky van der Linden (Novadic-Kentron)

“Samenwerking vraagt van alle betrokkenen een open instelling en open mensen. Lastig, maar niet onmogelijk”

Deuren open voor een kijkje in elkaars keuken

De PI Vught en de Woenselse Poort Eindhoven zijn begonnen met de uitwisseling van personeel. Een ambitieus project om van en met elkaar te leren. Enthousiaste medewerkers dompelen zich vijf maanden onder in de andere organisatie om daar de cultuur op te snuiven. Uitwisselen van best-practice, continuïteit van zorg en openheid zijn de sleutelwoorden. Het project biedt een nieuwe impuls aan de ketenzorg in het forensisch veld. Ook leidinggevenden en medewerkers van Reinier van Arkel zijn enthousiast geworden en willen begin 2014 aansluiten. Op termijn gaan de partners de pilot uitbreiden om zodoende de deuren voor elkaar open te houden. Bij deze stand vertellen we meer over onze aanpak, de hobbels die we moeten nemen en over onze ervaringen tot nu toe. • Thema: Ervaringsdeskundigheid • Wat levert het op: Na afloop bent u op de hoogte van dit bijzondere project. U ziet de meerwaarde van de uitwisseling van personeel en de deskundigheidsbevordering die dit oplevert voor medewerkers en de organisatie. • Sprekers: Irene Joziasse (P.I. Vught), Henk van Rijswijk (De Woenselse Poort) .................................................................................

Interculturele Forensische Zorg

i-psy Forensisch is aanwezig op het festival met een creatieve informatiestand. We geven u graag uitleg over onze methodiek. • Thema: Behandeling en therapie • Wat levert het op: Na een bezoek aan de stand heeft u informatie en inzicht in onze methodiek en ons aanbod. • Sprekers: Ana van den Bosch (i-psy Holding), Serkan Simsek (i-psy Holding)

5

.................................................................................

E- mental health: Alleen samen kunnen we meters maken!

E-mental Health (EMH) komt eraan, ook in de forensische psychiatrie. Om echt stappen te kunnen maken moeten we meer gaan samenwerken op het gebied van innovatie en open staan voor elkaars kwaliteiten. Forensische Polikliniek De Tender en De Divisie Forensische Psychiatrie van GGZ-Noord Holland Noord (DFP GGZ-NHN) weten elkaar al aardig te vinden. Samen hebben zij een aantal EMH-toepassingen ontwikkeld. Zoals de modules psycho-educatie persoonlijkheidsstoornissen, verslaving en delictketen/delictpreventie-keten. Alle specifiek gericht op de forensische doelgroep. De modules zijn een begin van de broodnodige samenwerking om EMH voor de forensische doelgroep naar een hoger plan te krijgen. De Tender en DFP GGZ-NHN laten graag zien welke mogelijkheden EMH biedt. Zij doen dit samen met Minddistrict een van de grootste spelers op de EMH-markt. Na de workshop hopen we dat meer veldpartijen open staan voor samenwerking. • Thema: Behandeling en therapie • Wat levert het op: Na afloop heeft u inzicht in de ontwikkelingen op het gebied van EMH voor de forensische doelgroep en heeft u kennis gemaakt e-behandelplatform Minddistrict. • Sprekers: Dirk Dijkslag (Forensische Polikliniek De Tender), May Brummelaar (Forensische Polikliniek De Tender), Bianca Roelofsen (GGZ Noord-Holland Noord) .................................................................................

Telezorg in de PI

Telezorg in een PI, het kan! Wij presenteren onze eerste ervaringen hiermee in onze stand. Laat u inspireren en raak overtuigd van de mogelijkheden voor uw eigen PI. • Thema: Behandeling en therapie • Wat levert het op: Na het zien van onze presentatie kent u de mogelijkheden van telezorg. • Sprekers: Bianca Roelofsen (GGZ NHN), Petra Tamis (GGZ NHN), Fleur Stadhouders (GGZ NHN) .................................................................................

Netwerken bij het NIFP

Het NIFP is het centrum van expertise op gebied van forensische psychiatrie en psychologie. Het NIFP coördineert de rapportage pro justitia, verzorgt de Indicatiestelling Forensische Zorg en levert de psychiatrische basiszorg in detentie. Kom langs en wij vertellen er meer over. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Wat levert het op: Na een bezoek aan onze stand weet u wat het NIFP doet en hebben we (nader) kennis gemaakt. • Spreker: Bas de Koning (NIFP)

6

.................................................................................

De Forensische Keten van Bouman GGZ

Bij de stand van de Bouwman GGZ vindt u alle informatie over onze forensische keten: FVK, FVA, Poliklinieken, Forensisch ACT-Team, Forensische IBW. • Thema: Verslaafden • Wat levert het op: Na afloop weet u waar bovenstaande afkortingen voor staan en kent u alles over het aanbod van de forensische keten van Bouman GGZ. • Sprekers: Ron van Outsem (Bouman GGZ), Diederik Geijs (Bouman GGZ) .................................................................................

WODC-informatiestand

Het WODC presenteert zijn relevante rapporten op het gebied van forensische zorg. Medewerkers staan open voor een toelichting en beantwoorden vragen. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Wat levert het op: Na een bezoek aan deze stand bent u op de hoogte van de huidige state of te art van onderzoek op het gebied van forensische zorg. • Sprekers: Marleen Nagtegaal (WODC), Cyril Boonmann (WODC) .................................................................................

De Piet Roordakliniek gaat verhuizen!

De locaties Apeldoorn en Rekken van De Piet Roordakliniek gaan verhuizen naar één locatie in Zutphen. Tijdens het festival vertellen we meer over deze ontwikkeling. We geven bezoekers een beeld van de nieuwe locatie en de nieuwe mogelijkheden die deze biedt voor behandeling in de forensische verslavingszorg. • Thema: Verslaafden • Wat levert het op: Na afloop weet u meer over de behandeling in de nieuwe locatie van de Piet Roordakliniek in Zutphen. • Spreker: Agnes de Vries (Tactus Verslavingszorg, Piet Roordakliniek) .................................................................................

Snelle behandeling in een grote GGZ-instelling.

Centrum voor Forensische Zorg is onderdeel van de GGZ Breburg. Ons team is drie jaar geleden ontstaan en bedient de forensische zorg voor jeugd en volwassenen binnen regio Midden-Brabant. Ondanks het imago van een grote, logge GGZ, laten wij graag zien dat we wel degelijk snel kunnen handelen. Voor de forensische populatie hebben wij specifiek behandelaanbod naar binnen gehaald, zoals schematherapie, aangepast programma dialectische gedragstherapie, dramatherapie, groepsaanbod Niet door het Lint en aanbod seksueel grensoverschrijdend gedrag. We zijn trots op ons behandelaanbod voor mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis. • Thema: Behandeling en therapie • Wat levert het op: Na afloop heeft u een compleet beeld van ons behandelaanbod. • Spreker: Sammy Peter (GGz Breburg)

.................................................................................

.................................................................................

Het Opleidingsinstituut DJI heeft een test ontwikkeld, gebaseerd op de theorie van Graves. Het resultaat is een kleurenpaspoort dat inzicht biedt in hoe je in het leven staat. Het maakt duidelijk vanuit welke waarden iemand handelt, wat voor hem logisch is en waar hij energie van krijgt of verliest. Het kleurenpaspoort legt zonder oordeel een verband tussen gedrag en de oorsprong ervan. Het kleurenpaspoort is op alle functies van toepassing. We leggen graag uit hoe u met de kennis van de profielen resultaten kunt bereiken, wat u moet doen en laten en hoe u op een laagdrempelige manier aan de hand van het kleurenprofiel eventuele conflicten of spanningen bespreekbaar kunt maken. • Thema: Inzicht in drijfveren • Wat levert het op: Na afloop weet u wat het kleurenpaspoort in de praktijk kan betekenen. • Sprekers: Christina van Wagensveld (Opleidingsinstituut DJI), Felicia Brokerhof (Opleidingsinstituut DJI)

Kwintes, een instelling voor begeleid wonen binnen de reguliere GGZ, biedt zorg op maat voor mensen met een (langdurige) psychiatrische kwetsbaarheid. Doel is dat zij met onze steun naar tevredenheid een eigen leven kunnen leiden en weer sterk in de samenleving staan. Kwintes biedt begeleiding, wonen en activering. Kwintes is ook een partner voor uitstroom uit het forensische circuit. • Thema: Doorstroming • Wat levert het op: Na afloop weet u welke zorg en ondersteuning Kwintes kan leveren en kent u onze indicatiecriteria. • Sprekers: Elske Kamp-Pols (Kwintes), Miranda Pijning (Kwintes)

Het DJI Kleurenpaspoort

.................................................................................

Het Dok

Het Dok is de forensisch-psychiatrische polikliniek, onderdeel van FPC De Kijvelanden, met vestigingen in Rotterdam, Dordrecht, Breda en Tilburg. Bij onze stand vindt u uitgebreide informatie over ons behandelaanbod, gericht op het voorkomen van recidive in delictgedrag. Heeft u een vraag of wilt u een casus voorleggen? Wij zien u graag! • Thema: Behandeling en therapie • Wat levert het op: Na afloop heeft u kennis gemaakt met het behandelaanbod en de werknemers van Het Dok. • Sprekers: Nannie Faber (Het Dok), Ellie Leenaars (Het Dok) .................................................................................

Altrecht Aventurijn: vertrouwen in herstel

Altrecht Aventurijn presenteert zich met de diverse vormen van zorgaanbod, waaronder FPA, FPA forensische zorg aan gedetineerden, SGLVG+, forensisch ACT, forensisch FACT. Daarnaast treft u in deze stand informatie over wetenschappelijk onderzoek rond agressie, e-health-toepassingen en modules herstelgericht werken. • Thema: Behandeling en therapie • Wat levert het op: Na afloop heeft u inzicht in ons zorgaanbod en meer kennis over wetenschappelijke ontwikkelingen en innovatie binnen de forensische zorg. • Sprekers: Frank Verhoef (Altrecht Aventurijn), Natasja Haneveer (Altrecht Aventurijn)

“Door de komst van het adolescenten­ strafrecht komen ook meer jongeren terecht bij de verslavingsreclassering”

Forensische cliënten binnen reguliere RIBW

.................................................................................

Open voor elke cliënt

In onze stand leggen we uit hoe Palier streeft naar het werken zonder contra indicaties. Open voor iedereen, geen cliënt is te complex of te lastig. We zoeken altijd de beste oplossing. In onze showcase komen enkele verzamelde casussen voorbij. U kunt ook uw eigen lastige casussen aan ons voorleggen. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Wat levert het op: Na afloop weet u meer over onze aanpak en hebben we u wellicht verder op weg kunnen helpen met uw eigen casus. • Sprekers: Marcel Woord (Palier) .................................................................................

Wat is de Forensische Studiedag 2014?

In 2014 wordt voor de twintigste keer de Forensische Studiedag georganiseerd. Doel van deze dag is het delen van kennis en ervaring tussen werkers in de 24 uurs-forensische zorg. Bij onze stand kunt u een powerpoint-presentatie bekijken over de Forensische Studiedag 2014. Thema: standje forensische studiedag . Wat levert het op: Na afloop weet u wat u tijdens de Forensische Studiedag 2014 kunt verwachten. Spreker: Richard Ooms (PPCA De Singel Amsterdam) .................................................................................

EFP Stand

In deze informatiestand laten we zien hoe en met welke projecten het EFP de kennis van wetenschappers, professionals en bestuurders binnen het veld van de forensische psychiatrie bij elkaar brengt. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Wat levert het op: Na afloop heeft u een helder beeld van de werkwijze en projecten van het EFP. • Sprekers: Renske de Zwart (EFP), Petra van der Veer (EFP), Diewke de Haen (EFP)

7

.................................................................................

De Weerd

De behandelduur van de tbs moet korter. Maar hoe ga je om met zedendelinquenten met een hoog recidiverisico? In de praktijk blijkt door- en uitstroming van deze doelgroep moeilijk. Het gevolg is een lange behandelduur met hoge kosten voor de samenleving. Het behandelteam De Weerd van de Van der Hoeven Kliniek in Utrecht laat zien dat het wél kan. Ook buiten het zware juridische kader van de tbs is het mogelijk om de structuur van risicomanagement vast te houden. Snellere doorstroming naar de reguliere GGZ kan hierbij een effectievere optie zijn. Het team legt u graag uit hoe het werkt aan deze complexe taak. Op het ervaringsterras krijgt u een kijkje in de wereld van deze bijzondere woonvoorziening. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Wat levert het op: Na afloop weet u meer over het transmuraal wonen van zedendelinquenten met een hoog recidiverisico en hoe vrijheid en veiligheid op maat hierbij hand in hand gaan. • Sprekers: Floor de Ridder (Van der Hoeven Kliniek), Bernadette Lauffer (Van der Hoeven Kliniek) .................................................................................

Open de poorten!

De Voorde is een transmurale voorziening op het terrein van GGZ-centraal in Amersfoort. Op het snijvlak van forensische en reguliere psychiatrie wil De Voorde openingen creëren om een goede behandelketen op te zetten voor patiënten met een psychotische stoornis. In de klinische praktijk blijkt de kloof tussen de tbs-kliniek met een hoge mate van begrenzing en beveiliging en de mores in de reguliere psychiatrie voor veel patiënten onoverbrugbaar. Daarom is in 2009 een locatie van de kliniek op het terrein van GGZ-centraal geopend. Deze kliniek biedt ruimte aan 75 patiënten die zijn opgenomen in het kader van de maatregel van terbeschikkingstelling met dwangverpleging. Sinds 2010 worden ook patiënten met een rechterlijke machtiging opgenomen die vanwege noncompliance in de reguliere GGZ niet behandelbaar bleken. • Thema: Doorstroming • Wat levert het op: Na afloop weet u meer over de mogelijkheid om psychotische patiënten van een hoog beveiligde omgeving door en uit te laten stromen naar de reguliere GGZ. Voor de forensische sector een missie van belang! • Sprekers: Annemarie Marijs (Van der Hoeven Kliniek), David Laseur (Van der Hoeven Kliniek) .................................................................................

Bezoekprogramma voor tbs-patiënten

Vrijwilligers van Gevangenenzorg Nederland bezoeken al jaren gedetineerden en patiënten in penitentiaire inrichtingen en tbs-klinieken. Wij hebben veel ervaring opgedaan in het aansturen van deze vrijwilligers. Samenwerken met professionals in tbs-inrichtingen is voor ons erg belangrijk. Tijdens het festival ontmoeten we graag mensen van de werkvloer om ervaringen te delen rondom de inzet van vrijwilligers. 8

• Thema: Langdurige zorg • Wat levert het op: Na een bezoek aan onze stand weet u dat mensen met een beperkt sociaal netwerk ondersteuning kunnen ontvangen door middel van intrinsiek gemotiveerde vrijwilligers. • Spreker: Christiaan Verschoor (Gevangenenzorg Nederland) .................................................................................

KFZ stand

Wilt u meer weten over het meerjarenproject Kwaliteit Forensische Zorg? Bezoek dan onze informatiestand. We vertellen u ook hoe u zelf projectvoorstellen kunt indienen. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Wat levert het op: Na afloopt heeft u een helder beeld van de werkzaamheden van KFZ. • Sprekers: Renske de Zwart (EFP), Malu Landman (EFP), Gijs Bakkum (EFP) .................................................................................

Is er uitstroom uit de Longstay-TBS?

In de stand “Is er uitstroom uit de Longstay TBS” zal duidelijk gemaakt worden aan de hand van videofragmenten, een presentatie, grafieken en foto’s, dat er in weerwil van hardnekkige misverstanden, wel degelijk uitstroom is uit de Langdurige Forensisch Psychiatrische Zorg (voorheen Longstay TBS). Gepresenteerd zal worden hoe het kan dat de patiënten die voor velen in een verkapte vorm van levenslange opsluiting zouden worden weggesloten, alsnog in staat komen blijken te kunnen komen om deze instelling te verlaten. De meesten weer terug de behandeling in, sommige naar GGZ woonvoorzieningen. Er wordt een actueel beeld geboden van de mogelijkheden en beperkingen van de Langdurige Forensisch Psychiatrische Zorg van de TBS. Aandacht zal er zijn over de rol van de instelling, de LAP en de AVT. • Thema: Doorstroming • Wat levert het op: Aangepaste resocialisatietrajecten en andere “out of the box”-oplossingen worden gepresenteerd door twee medewerkers die elke dag midden in deze bijzondere niche van de wonderlijke wereld van de TBS werken. • Sprekers: Peter Braun (Pompestichting), Eefje Konings (Pompestichting), Claudia Eichelsheim (Pompestichting) .................................................................................

De kunstinstallatie ‘Groeten uit...’

De kunstinstallatie ‘Groeten uit…’ is onderdeel van het fotodocument Inforsa 3D, een uniek samenwerkingsverband van fotografe Tess Jungblut en Inforsa. Jungblut kreeg gedurende drie maanden in 2013 volledige toegang tot deze forensisch psychiatrische kliniek, gelegen aan de Duivendrechtse kade te Amsterdam, om een eigen beeld te kunnen schetsen van het leef- en leerklimaat. Een tafeltje met twee stoelen en …

Ronde 1 > 11.45 - 12.45 uur .................................................................................

.................................................................................

Bijdragen aan een veilige en weerbare samenleving, dat is het streven van zowel de forensische zorgsector als politiek Den Haag. Niet altijd lijken beleid en praktijk echter samen te komen. Daarnaast zijn er economische en maatschappelijke ontwikkelingen die hun effect hebben op de beleidsvorming voor de forensische zorg. Zo zitten we economisch gezien in zwaar weer en is er een groeinde behoefte aan veiligheid in de politiek en de samenleving. Ontwikkelingen die doorwerken tot de werkomgeving van de forensische psychiaters en psychologen. In dit debat draaien we de rollen om. We onderzoeken hoe de politiek nu echt tegen de forensische zorgsector aankijkt en gaan opzoek naar in hoeverre de politiek het belang van goede forensische zorg, en daarmee een veilige en weerbare samenleving, voorop stelt. Daarbij kijken we in hoeverre de politiek zichzelf ziet als onderdeel van de keten. • Wat levert het op: In dit debat verkrijgen we inzicht in het beeld bij de politiek van de forensische zorg. We voeren een open gesprek dat duidelijk maakt wat de forensische zorgsector van de politiek kan verwachten en vice versa. • Sprekers: Coen van Gestel (directeur Zorg, de Waag), Ciska Joldersma (oud Tweede Kamerlid CDA, Lid van de commissie Onderzoek TBS) • Zaal: De Perserij

Executieve functies, zoals impulscontrole en planning, stellen ons in staat onszelf te reguleren en doelgericht te gedragen. Verrijking van de omgeving, bijvoorbeeld door middel van fysieke activiteit, heeft een positieve invloed op de executieve functies. Uit onderzoek blijkt dat verarming van de omgeving juist een negatieve gevolgen heeft voor het brein. Na detentie wordt een groot beroep gedaan op executieve functies; men dient zelfstandig te functioneren. Het verbeteren van executieve functies tijdens detentie is wenselijk, maar de gevangenisomgeving is een opzettelijk verarmde omgeving die wordt gekenmerkt door beperkte zelfstandigheid en bewegingsvrijheid. De huidige gevangenisomgeving heeft mogelijk negatieve gevolgen voor executieve functies van gedetineerden en verhoogt mogelijk de kans op recidive. Is het dus niet van (maatschappelijk) belang om de gevangenisomgeving te verrijken? Op deze stelling gaat Jesse Meijer in bij deze FFZ talk. • Werkvorm: FFZ talk • Wat levert het op: Na afloop bent u aan het denken gezet. U heeft een originele invalshoek of stellingname gehoord waar u op de terugweg naar huis zeker nog over nadenkt. • Spreker: Jesse Meijers (VU) • Zaal: De Meelzolder

Beleid versus Praktijk, Politiek & de Forensische Zorg

Welke invloed heeft een verarmde gevangenisomgeving op recidive?

................................................................................. .................................................................................

Terug naar de samenleving; een opening naar buiten

In deze workshop leert u meer over de nieuwe module uit de stal van Liberman: Terug naar de Samenleving. Deze module is ontworpen voor cliënten in de forensische ggz, tbs en detentie. Zij leren hiermee vaardigheden om straks buiten de muren weer zelfstandig te functioneren. De module is een stap in de richting van zelfstandigheid. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop van de sessie weten de deelnemers hoe de module in elkaar steekt en hoe zij deze kunnen aanbieden aan hun cliënten. • Spreker: Helma Blankman (Centrale RINO-groep en NIFP) • Zaal: Kalvermelk 2a

Eten als therapie?

Bij de behandeling van psychische aandoeningen en gedragsproblemen wordt steeds vaker gebruik gemaakt van alledaagse, niet-medische interventies. Somber? Ga hardlopen! Kort lontje? Zorg voor een goede nachtrust! Ook voeding is een dankbaar onderzoeksonderwerp op dit gebied. Zo blijkt een gezond voedingspatroon schoolprestaties en intelligentie bij kinderen ten goede te komen, of de kans op adhd iets te verkleinen. Ook bij volwassen aandoeningen, zoals ernstige depressies en zelfs psychosen, is -met wisselend succesgeprobeerd voedingsstoffen te gebruiken als therapeutisch middel. De vraag in deze prikkelende, korte FFZ-talk luidt: zijn er voedingsstoffen die wellicht een gunstig effect hebben op agressieregulatie? Kunnen wij iets met deze groeiende kennis binnen onze inrichtingen? • Werkvorm: FFZ talk • Wat levert het op: Na afloop bent u aan het denken gezet. U heeft een originele invalshoek of stellingname gehoord waar u op de terugweg naar huis zeker nog over nadenkt. • Spreker: Ap Zaalberg (WODC) • Zaal: De Meelzolder 9

.................................................................................

.................................................................................

Het adolescentenstrafrecht wordt naar verwachting 1 april ingevoerd. Bureau van Montfoort en het NIFP hebben respectievelijk richtlijnen en criteria ontwikkeld om te bepalen of een jongvolwassene het beste onder het jeugd- of het volwassenenstrafrecht kan vallen, en of daarbij begeleiding door de jeugd- of volwassenreclassering de voorkeur heeft. In deze workshop worden aan de hand van een casus de richtlijnen en criteria gepresenteerd. Tevens bestaat er ruimte om hier alvast mee te oefenen. • Thema: Jongvolwassenen • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop van de workshop heeft u kennis over de richtlijnen en criteria die gebruikt gaan worden bij het adolescentenstrafrecht. • Sprekers: Lieke Vogelvang (NIFP), Bas Vogelvang (Bureau van Montfoort) • Zaal: De Garage

E-mental Health (EMH) komt eraan, ook in de forensische psychiatrie. Om echt stappen te kunnen maken moeten we meer gaan samenwerken op het gebied van innovatie en open staan voor elkaars kwaliteiten. Forensische Polikliniek De Tender en De Divisie Forensische Psychiatrie van GGZ-Noord Holland Noord (DFP GGZ-NHN) weten elkaar al aardig te vinden. Samen hebben zij een aantal EMH-toepassingen ontwikkeld. Zoals de modules psycho-educatie persoonlijkheidsstoornissen, verslaving en delictketen/delictpreventie-keten. Alle specifiek gericht op de forensische doelgroep. De modules zijn een begin van de broodnodige samenwerking om EMH voor de forensische doelgroep naar een hoger plan te krijgen. De Tender en DFP GGZ-NHN laten graag zien welke mogelijkheden EMH biedt. Zij doen dit samen met Minddistrict een van de grootste spelers op de EMH-markt. Na de workshop hopen we dat meer veldpartijen open staan voor samenwerking. • Thema: Behandeling en therapie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop heeft u inzicht in de ontwikkelingen op het gebied van EMH voor de forensische doelgroep en heeft u kennis gemaakt e-behandelplatform Minddistrict. • Sprekers: Dirk Dijkslag (Forensische Polikliniek De Tender), May Brummelaar (Forensische Polikliniek De Tender), Bianca Roelofsen (GGZ Noord-Holland Noord) • Zaal: Kalvermelk 2c

(Jong)Volwassen? Gebruik indicatiecriteria adolescentenstrafrecht

.................................................................................

De HCR-20 V3: innovatie in risicotaxatie van geweld In dit werkcollege introduceren we de HCR-20 Versie 3. De HCR-20 V3 is de vernieuwde versie van de HCR-20 bedoeld voor het inschatten van het risico van toekomstig gewelddadig gedrag bij personen vanaf 18 jaar. Vaak gaat het om personen die in behandeling zijn of komen bij een (forensisch) psychiatrische instelling of de verslavingszorg, die in het gevangeniswezen verblijven, die Pro Justitia worden onderzocht, die ambulant worden behandeld of die begeleid worden door de reclassering. De HCR-20V3 is te gebruiken bij het nemen van beslissingen over bijvoorbeeld het benodigde beveiligingsniveau, behandelindicatie, verlof of beëindiging van behandeling. Daarnaast kan de HCR-20V3 van waarde zijn als richtlijn bij het bepalen van behandeldoelen en gebruikt worden als instrument om vooruitgang in behandeling te evalueren. In dit werkcollege illustreren hoe dit instrument van waarde kan zijn voor de praktijk en laten we recente onderzoeksresultaten zien. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: U heeft kennis genomen van het nieuwste risicotaxatie-instrument op het gebied van het voorspellen van gewelddadig gedrag en ervaren wat de meerwaarde hiervan is in de praktijk. • Sprekers: Vivienne de Vogel (Van der Hoeven kliniek), Michiel de Vries Robbé (Van der Hoeven Kliniek), Ellen van den Broek (Van der Hoeven Kliniek) • Zaal: Kalvermelk 2b

10

E- mental health: Alleen samen kunnen we meters maken!

.................................................................................

Highway to Help

In Amsterdam hebben wij besloten de bureaucratie af te schaffen rond het wel of niet plaatsen van cliënten in onze forensische zorg. Daarvoor hebben we bij alle reclasseringsorganisaties in de stad specialisten geplaatst met wortels in zowel de psychiatrie als de justitieketen. Zij zijn een directe link tussen vraag en aanbod. Met hun expertise en korte lijntjes maken zij het mogelijk zorgtoeleiding binnen een dag te regelen. Als zij het groene licht geven, wordt de spitsstrook geopend. Zij denken en werken mee in alle fases van het reclasseringsproces. Van meedenken over advies, passende bijzondere voorwaarden en het opstarten van verdiepingsdiagnostiek tot plaatsing in onze diverse behandelprogramma’s en -settings. Door goed te luisteren naar de wensen van de reclassering hebben we een integraal zorgaanbod gecreëerd waarin elke zorgzwaarte geboden kan worden. Nooit meer files: de Highway to Help is een feit. • Thema: Doorstroming • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop weet u dat je grootstedelijke problematiek ketenzorg efficiënt kan inrichten door bruggen te slaan en van de gebaande paden af te wijken. • Sprekers: Sifra Tigchelaar (Arkin, Inforsa, Forensisch Ambulante Zorg), Joris Letanche (Arkin, Mentrum, Triage en Zorgtoewijzing), Rogier van Bemmelen (Arkin, Inforsa, Forensisch ACT team) • Zaal: De Jutekelder

.................................................................................

Voordoen, samendoen, nadoen

Patiënten met een licht verstandelijke beperking (LVB) ervaren de wereld over het algemeen als onsamenhangend en onbetrouwbaar. In FPC2landen hebben we expertise opgebouwd in het werken met deze patiënten. Daarbij zijn transparantie en transfer tussen de verschillende behandelonderdelen leidend. Alle patiënten krijgen groepsgerichte therapie aangeboden met een themagericht basisprogramma. Dit duurt anderhalf jaar en bestaat uit zes achtereenvolgende thema’s: 1)Vertrouwen in jezelf en de ander. 2)Samenwerken. 3)Omgaan met beperkingen. 4)Stress de baas. 5)Weerbaarheid. 6)Impulscontrole. In het programma wordt behandeld door consequent zowel cognitieve gedragstherapie als alle vak therapieën als sociotherapie in te zetten. Dit betekent voor patiënten een optimale leerschool voor leren door zowel praten als doen en voor transfer van het geleerde in therapie naar de dagelijkse praktijk. Onze ervaring is dat hiermee de behandelvaardigheid en behandelmotivatie van de patiënten vergroot wordt. • Thema: Sglvg • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Gereedschappen die we inzetten zijn g-schema’s, 5 basisemoties, spanningsmeter, opbouw van sessies. Sleutelbegrippen zijn herhaling, perspectief en structuur. Deze workshop biedt de deelnemer op interactieve wijze handvatten om stapje voor stapje de (behandel)wereld voor de patiënten overzichtelijker te maken. • Sprekers: Nicole Blom (FPC2landen), Mitzy Barendregt (FPC2landen), Roseline van Gent (FPC2landen), Martien van Oostrom (FPC2landen) • Zaal: Het Douchelokaal .................................................................................

Vijandigheid en andere ongemakken in de TBS

Behandelaars en teams in een forensische kliniek hebben veel behoefte aan instrumenten om te kunnen taxeren of cliënten samenwerken of niet. Het vermogen om vormen van noncoöperatie, coalitievorming en voorstadia van vijandigheid te kunnen herkennen is voor hen van groot belang. Die herkenning is mogelijk met het instrument ‘De Mat®’ Dit leert medewerkers haarscherp te kijken naar de interactie met de cliënt en de effecten te onderzoeken van het eigen handelen op de behandelrelatie en de behandeldoelstelling. In deze zeer interactieve workshop krijgt u een verkorte training, waarin u kennismaakt en oefent met praktische instrumenten als de rood-groene Mat, de Tas en Kan niet/Wil niet. Daarbij oefenen we ook met casuïstiek van de deelnemers. In de cursus staan we apart stil bij de interactie met cliënten met een hoge PCL-score. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop kent u de basisprincipes van de besproken trainingsmethodiek (de Mat, de Tas, Kaniet/Wil niet) en heeft u daarmee geoefend. • Sprekers: Tom Kuipers (Altrecht), Bas van Raaij (Bureau de Mat) • Zaal: De Postkamer

.................................................................................

Slachtoffer-daderbemiddeling in de forensische praktijk: signaleren van schaamte en ruimte bieden aan schuldgevoel

Met slachtofferbeleid verruimt de forensische zorg haar blik. De patiënt staat centraal, maar zorg en behandeling staan ook in de context van de belangen van het slachtoffer en de samenleving. Slachtoffergericht werken, hoe kan de forensische zorg dit vormgeven? Een mogelijkheid is het onderwerp slachtofferschap met patiënten te bespreken. Heeft hij of zij nagedacht over het slachtoffer? Zou een patiënt iets willen betekenen in het herstel van het slachtoffer? Dit werkt positief voor zowel de patiënt als het slachtoffer en de samenleving. Hoe bespreek je spijt, schuld en schaamte met patiënten? Welke signalen van patiënten kunnen duiden op behoefte aan herstel? In deze workshop lichten we de werkwijze van slachtoffer-daderbemiddeling toe en nodigen deelnemers uit voor discussie in hoeverre je als kliniek moet of kan sturen op herstel. Slachtoffer in Beeld verzorgt de training Slachtofferbewust werken voor professionals. Deze workshop is hiervan een verkorte versie. Hoe bespreek je spijt, schuld en schaamte met daders? Hoe werkt een slachtoffer-dadercontact? Wat zijn de effecten daarvan op dader en slachtoffer? In deze workshop gaan we daar nader op in. Deelnemers bespreken ook met elkaar welke daders wel of niet geschikt zijn om in contact te gaan met het slachtoffer en in hoeverre je daarin als kliniek moet of kan sturen. Slachtoffer in Beeld verzorgt de training Slachtofferbewust werken voor professionals. Deze workshop is hiervan een verkorte versie. • Thema: Maatschappelijke relevantie en verbinding met de samenleving (Open Blik en Open Instelling), recidivevermindering • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: De workshop is relevant voor alle medewerkers binnen de forensische zorg. U leert hoe u het onderwerp slachtoffers ter sprake kunt brengen en krijgt een leidraad voor het profiel van patiënten die gebaat kunnen zijn om in contact te komen met het slachtoffer. • Sprekers: Mariëlle van den Berg (Slachtoffer in Beeld), Francis Bakker (Slachtoffer in Beeld) • Zaal: Het Magazijn

“De fameuze ketenzorg levert voor forensisch psychiatrische patiënten niet alleen voordelen op. Versnippering, onthechting en verlies van kennis en zorg liggen op de loer”

11

.................................................................................

.................................................................................

Ook recentelijk is er veel ophef in de samenleving over de terugkeer naar hun woonomgeving van mensen die een zedendelict hebben gepleegd, zoals het geval is bij Benno L.. Gemeenten worstelen met het dilemma: het recht op terugkeer van de ex-pleger enerzijds en het risico op een recidive in een zedendelict en op maatschappelijke onrust anderzijds. In de praktijk blijkt dat gemeenten en burgers slecht geïnformeerd zijn over de problematiek van pedoseksualiteit en het risico op recidive in het algemeen, en de maatregelen die zijn genomen door de gemeente, reclassering en behandelaars. De publieke opinie, de media lijken eerder olie op het vuur te gooien dan juiste informatie te verstrekken. Gemeenten zijn niet goed voorbereid op deze problematiek en zoeken ieder op eigen wijze naar oplossingen. Het gevolg is vaak dat maatregelen genomen worden die het risico op een recidive eerder vergroten. In de praktijk blijkt dat gemeenten en burgers slecht geïnformeerd zijn over de problematiek van pedoseksualiteit en het risico op recidive in het algemeen, en de maatregelen die zijn genomen door de gemeente en externe begeleiders in individuele gevallen. De publieke opinie, de media lijken eerder olie op het vuur te gooien dan juiste informatie te verstrekken. Gemeenten zijn niet goed voorbereid op deze problematiek en zoeken ieder op eigen wijze naar oplossingen. Het gevolg is vaak dat maatregelen genomen worden die het risico op een recidive eerder vergroten. • Thema: Zedendelinquenten • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop van deze sessie hebben de deelnemers een meer feitelijk en daardoor genuanceerder beeld over de risico’s op recidive en over de ongunstige effecten van de huidige jacht op zedendelinquenten. De deelnemer heeft een beeld gekregen van de samenwerking tussen de forensische zorg, reclassering en de gemeente. • Sprekers: Jules Mulder (de Waag), Hennie Nagtegaal (Reclassering Nederland, Unit Rotterdam) • Zaal: Silo61

Bij de cliënten van het Forensisch ACT team is sprake van ernstige en zeer moeilijk behandelbare psychiatrische problematiek, grensoverschrijdend gedrag, zoals het plegen van delicten, en veel sociaal maatschappelijke problemen. Genoemde problematiek kan leiden tot gevaarlijke en ontwrichtende situaties, waardoor velen van hen in aanraking komen met politie en/of justitie. Het Forensisch ACT team werkt volgens de ACT methodiek en vanuit de visie BehandelenBegeleiden-Respect-Autonomie-Vertrouwen-Open-Out of the box. We werken altijd naar herstel en veiligheid. • Thema: Herstel, rehabilitatie en forensische outreachende zorg • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Een nieuwe kijk op in de vorm van een totaal geïntegreerd Forensisch zorgaanbod vanuit samenwerking ipv dwang en drang. • Sprekers: Frank Bonekamp (Altrecht), Marieke Raedts (Altrecht) • Zaal: Kalvermelk 1

Buurman of boeman?

12

BBRAVOO

.................................................................................

Veroordeeld zijn tot elkaar in Therapie. Van moeten naar willen.

Bij ambulante forensische zorg hebben hulpverleners veelal te maken met ?verplichte? patiënten. De patiënt MOET, en de therapeut MOET ook. Hoe start je zo’n behandeltraject? Hoe zorg je dat deze patiënten naar de poli komen? Wat kun je doen om de intrinsieke motivatie voor therapie te versterken? Hoe bouw je een veilige therapeutische relatie op? Hoe ga je binnen je therapeutische relatie om met het moeten delen van informatie? Tijdens deze interactieve workshop gaan wij op ervaringsgerichte wijze op deze vraagstukken in. • Thema: Behandeling en therapie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop van deze sessie heb je ideeën en handvatten om cliënten die niet op eigen beweging in behandeling zijn gekomen te motiveren in hun therapietraject. • Sprekers: Nannie Faber (Het Dok), Jacobien van de Garde (Het Dok) • Zaal: De Havenmeester

Ronde 2 > 13.30 - 14.30 uur .................................................................................

Tegengestelde belangen? Media & de Forensische Zorg

De forensische zorg blijft interessant voer voor de media. Regelmatig verschijnen er berichten in dagbladen, op het journaal en in documentaires. Deze keur aan mediaberichten beïnvloedt het beeld dat de samenleving heeft van de forensische zorg. Zowel in positieve als in negatieve zin. Dirk Leestmans heeft meerdere documentaires gemaakt over de forensische zorg in België. In deze documentaires komen enkele manco’s van het Belgische systeem aan het licht. Hoe komt dit nieuws tot stand en welke lering valt hier uit te trekken? Hij gaat in gesprek met Erik Masthoff directeur van de PI Vught, een instelling die de deuren open heeft gedaan voor de documentaire reeks Büch in de Bajes. Dankzij deze documentaire kreeg de kijker te zien wie er met psychische problemen in de gevangenis zitten, wie hun behandelaars zijn. • Wat levert het op: Door dit debat krijgen deelnemers een beeld van de totstandkoming van nieuws rond de forensische zorg. Ook krijgt men te zien hoe een journalist zijn verantwoordelijkheden ziet en neemt. • Sprekers: Erik Masthoff (directeur PI Vught), Dirk Leestmans (Vlaamse journalist en documentairemaker die zich uitgesproken heeft tegen het huidige Belgische internerings­ beleid en het Nederlandse model als voorbeeld ziet) • Zaal: De Perserij

.................................................................................

Open over taboes

Kindermishandeling/verwaarlozing is evenals seksueel overschrijdend gedrag nog steeds een taboe. Behalve slachtoffers en direct betrokkenen hebben ook hulpverleners er vaak moeite mee dit bespreekbaar te maken. Daarnaast worden deze problemen veelal niet (of laat) herkend en onderkend. Het feit dat betrokken gezinnen ook bijna altijd (zeer) geïsoleerd zijn, maakt de toegang tot hulpverlening niet makkelijk. De twee nieuwe toepassingen van MST (Multi Systeem Therapie) zijn gericht op deze taboegebieden. MST CAN is een intensief ambulante systeembehandeling voor gezinnen waar sprake is van kindermishandeling/verwaarlozing. MST-PSB richt zich op gezinnen waarvan een kind zich schuldig heeft gemaakt aan ernstig seksueel overschrijdend gedrag. Beide programma’s zijn ambulante, intensieve systeembehandelingen. Geprobeerd wordt met actieve betrokkenheid van het sociale netwerk van het gezin -zoals familie, school en wijkagent- het probleemgedrag aan te pakken. Doel is ervoor zorgen dat uithuisplaatsing kan worden voorkomen en het gezin met vereende krachten verder kan. • Thema: behandeling en therapie bij kindermishandeling en zedenproblematiek bij jongeren • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop bent u bekend met de nieuwste ontwikkelingen van ambulante systeembehandeling in de forensische zorg. • Sprekers: Charlotte Boonstra (de Viersprong), Monique Slot (de Viersprong) • Zaal: Kalvermelk 1

13

.................................................................................

.................................................................................

De Wet forensische zorg, de Wet verplichte ggz, en de Wet zorg en dwang. Wat betekenen deze nieuwe wetten voor de forensische praktijk? Zijn ze op elkaar en de zorgpraktijk afgestemd? Hanteren de wetten dezelfde begrippen en definities en bijvoorbeeld dezelfde indicatie- of klachtprocedures? Dit is belangrijk om te weten als de patiënten, afhankelijk van hun zorgbehoefte of behandelingsvorderingen, doorgeplaatst worden naar de verschillende zorgsectoren waarop de drie wetten van toepassing zijn. De vraag is of het na de invoering van de wetten nog mogelijk is patiënten eenvoudig door te plaatsen. Kunnen zij nog in dezelfde instellingen verblijven? Lost de nieuwe wetgeving de huidige problemen met de verscheidende rechtsposities voor patiënten op? Een werkcollege over de gevolgen van nieuwe wetgeving. • Thema: nieuwe wetgeving • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop heeft u inzicht in wetgevingsontwikkelingen en de impact hiervan op de praktijk. • Sprekers: Inge Kruit (FPC de Rooyse Wissel), Mirthe Maessen (GGZ Noord-Holland-Noord) • Zaal: Kalvermelk 2a

Forensische polikliniek de Waag lanceerde een jaar geleden Stop it Now!, een hulplijn voor pedofielen die worstelen met hun verlangens. Mensen met pedofiele verlangens willen vaak niet toegeven aan deze gevoelens, maar kunnen er met niemand in hun omgeving over praten. Dit kan leiden tot eenzaamheid, verwarring en verlies van controle over eigen handelen. Door anoniem te kunnen bellen met een specialist en hulp te ontvangen bij het leren omgaan met deze geaardheid, wordt kindermisbruik voorkomen. In deze presentatie bespreken we de ontwikkelingen sinds de start in 2012 en tonen we aan dat Stop it Now werkt. Tot slot gaan we in op de toekomstplannen van Stop it Now. • Thema: Zedendelinquenten • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop heeft u informatie over een nieuw fenomeen op het gebied van bestrijding van kindermisbruik door een luisterend oor, advies en aangeboden behandeling. • Sprekers: Herman Brouwer (de Waag), Melissa den Dekker (Stop it Now!) • Zaal: Kalvermelk 2c

Nieuwe Wetten

Hoe is het nou met Stop it Now!

................................................................................. .................................................................................

HKT-R ‘what’s new?’

Drie sprekers vanuit FPC, FPK en FPA laten de deelnemers kennis maken met de nieuwe HKT, de HKT-R en haar toepassingen voor risicotaxatie en behandelevaluatie. Ze vertellen over de verbeteringen ten opzichte van de HKT-30. In het tweede deel maken de deelnemers kennis met praktische toepassing van de HKT-R binnen FPA De Boog. Deze FPA heeft een elektronische scoringslijst ontwikkeld voor behandelevaluatie. In dit werkcollege delen we kennis en ervaringen met deze lijst. Tot slot staan we stil bij de implicaties voor Routine Outcome Monitoring. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop heeft u zicht op de verbeteringen en verschillende gebruiksmogelijkheden van de nieuwe HKT-R. Bent u enthousiast geworden, dan kunt u na afstemming, kosteloos gebruik maken van het scoreformulier van De Boog. Via de (aanwezige) auteurs kunt u eveneens kosteloos beschikken over een PDF van de nieuwe HKT-R. • Sprekers: Marinus Spreen (Dr. van Mesdag kliniek ), Annelea Bousardt (FPA De Boog), Paul Ter Horst (De Woenselse Poort) • Zaal: Kalvermelk 2b

14

Valkuilen in de behandeling van vrouwen in de forensische psychiatrie

In deze workshop aandacht voor een relatief kleine, maar groeiende groep vrouwen in de forensische psychiatrie. We beginnen met de presentatie van recente onderzoeksresultaten uit een onderzoek naar kenmerken van 280 vrouwen in de forensische psychiatrie. Over het algemeen zijn het ernstig getraumatiseerde vrouwen met complexe problematiek en een hoge mate van comorbiditeit die veel incidenten veroorzaken tijdens de behandeling. De zijn ernstig van aard en meestal gericht naar personen in de nabije omgeving (kinderen, (ex) partner, familieleden). Meer dan de helft van hen heeft tijdens de behandeling één of meer incidenten vertoond (geweld, manipulatief gedrag). De FAM, een specifiek voor vrouwen ontwikkeld instrument, bleek deze incidenten goed te kunnen voorspellen. We vertalen de resultaten van het onderzoek naar de behandeling. Is specifieke aandacht voor vrouwen nodig? Wat zijn de valkuilen in de behandeling en waar liggen juist nieuwe mogelijkheden? Tot slot een discussie aan de hand van stellingen. • Thema: Behandeling en therapie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop bent u bekend met de specifieke problemen van vrouwen in de forensische psychiatrie. U kent de valkuilen in de behandeling en weet meer over risicotaxatie van geweld bij vrouwen. • Sprekers: Vivienne de Vogel (Van der Hoeven Kliniek), Inge breukel (Van der Hoeven Kliniek), Henriette van der Maeden (Van der Hoeven Kliniek), Jeantine Stam (de Waag) • Zaal: De Jutekelder

.................................................................................

.................................................................................

Inforsa kent een ruim klinisch en ambulant behandelaanbod met korte wachttijden. Toch is er een groep complexe cliënten die na een succesvolle klinische behandeling moeilijk is uit te plaatsen naar een minder gestructureerde setting. Zoals cliënt B, bekend met schizofrenie, middelenmisbruik, een verstandelijke beperking en fors antisociaal gedrag. Hij heeft diverse hulpverleners ernstig bedreigd vanuit een zeer beperkt ziekteinzicht. Na een klinisch intensieve behandeling kan hij een woontraject in. Bij de intake geeft hij echter aan, dat hij wil stoppen met zijn medicatie en weer wil gaan blowen. Hoe ga je hiermee om als hulpverleners? Wat vraagt dit van de samenwerking tussen de verschillende forensische ketenpartners? Hierover - en over een aantal prikkelende stellingen - debatteren wij met de zaal. Er is een panel aanwezig met daarin klinische en ambulante behandelaren van Inforsa en een beleidsmaker van een van de woonvoorzieningen in Amsterdam. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Werkvorm: Debat • Wat levert het op: Na afloop heeft u meer zicht op de dynamiek van forensisch geïntegreerde zorg in de samenwerking met ketenpartners op het gebied van wonen en de hobbels die hier in te nemen zijn. Het debat leidt tot een plan van aanpak om de achterdeur beter vorm te geven. • Sprekers: Rogier van Bemmelen (Inforsa), Doep van Dijk (Inforsa) • Zaal: Silo61

Het thema van het FFZ 2013 is OPEN en dat is precies wat we moeten doen binnen de forensische zorg: de buitenwereld uitnodigen en het eilandgevoel doorbreken. In Engeland bezoeken collega’s én een patiënt jaarlijks een andere instelling. Wat gebeurt er als instellingen bij elkaar een kijkje in de keuken kunnen nemen? U hoort het in deze korte, inspirerende FFZ-talk. • Werkvorm: FFZ talk • Wat levert het op: Na afloop bent u aan het denken gezet. U heeft een originele invalshoek of stellingname gehoord waar u op de terugweg naar huis zeker nog over nadenkt. • Spreker: Stefan van Bokkem (GZ Noord-Holland-Noord ) • Zaal: De Meelzolder

Hoe openen we de achterdeur?

.................................................................................

1+1=3: hét antwoord op de versnipperde zorg

De in Nederland fameuze ketenzorg levert voor forensisch psychiatrische patiënten niet alleen voordelen op. Versnippering, onthechting en verlies van kennis en zorg liggen op de loer. In deze FFZ-talk werkt Petra Schaftenaar van FPK Inforsa dit probleem uit. Ze vertelt waar de kansen liggen en wat (en hoeveel!) dit betekent voor cliënten en medewerkers, zowel tijdens de klinische behandeling als in de fase daarna. Een prikkelende en inspirerende korte lezing! • Werkvorm: FFZ talk • Wat levert het op: Na afloop bent u aan het denken gezet. U heeft een originele invalshoek of stellingname gehoord waar u op de terugweg naar huis zeker nog over nadenkt. • Spreker: Petra Schaftenaar (FPK Inforsa) • Zaal: De Meelzolder

OPEN de deuren!

.................................................................................

1-op-1 begeleiding: van controle naar contact

Dwangvermindering, separeers opheffen, een einde maken aan eenzame opsluiting. Het zijn ontwikkelingen die niet aan de forensische psychiatrie zijn voorbijgegaan. De roep om humanere zorg, zeker bij cliënten in de ergste crisis, wordt steeds luider. De transitie die hiervoor nodig is vraagt veel tijd, energie, moed en tact. Inforsa, Arkin is al jaren actief bezig met het verminderen en veranderen van de dwang en de wijze van opsluitingen. Sinds 2013 is er het speciale 1-op-1 team. Een boven de bezetting functionerend team met een sturende, coachende en faciliterende rol voor de reguliere behandelteams. Het team brengt het nieuwe gedachtegoed in praktijk: “veilige zorg, is nabije zorg!”. De insteek is preventie en ombuiging van escalatie, naast zorgen voor contactvolle zorg tijdens een vorm van opsluiting. Tijdens de workshop diepen we deze nieuwe vorm van zorg verder uit en delen we onze ervaringen. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop weet u wat 1op1 begeleiding inhoudt en hoe dit kan bijdragen aan vermindering en verbetering van het toepassen van dwang en opsluiting. • Sprekers: Minco ruiter (Inforsa, Arkin), Daan Martens (Inforsa, Arkin) • Zaal: De Postkamer

“Privacy en forensische scherpte botsen wel eens. Heeft een tbs’er wel (recht op) privacy?” 15

Programma ≡ 2014 11.00

DePerserij

11.30

PLENAIRE START

12.00 D

12.30

13.00

13.30 D

Beleid versus Praktijk, Politiek & de Forensische Zorg

DO Highway to Help

DeMeelzolder

14.30

Tegengestelde belangen? Media & de Forensische Zorg

BT Valkuilen in de behandeling van vrouwen in de forensische psychiatrie

DeJutekelder T Welke invloed heeft een verarmde gevangenisomgeving op recidive?

14.00

Eten als therapie?

T

T

1+1=3: hét antwoord op de versnipperde zorg

OPEN de deuren!

OPEN over keuzes

S Voordoen, samendoen, nadoen

HetDouchelokaal

DePostkamer

DeHavenmeester

DeGarage

KO Vijandigheid en andere ongemakken in de TBS

KO 1-op-1 begeleiding: van controle naar contact

BT Veroordeeld zijn tot elkaar in Therapie. Van moeten naar willen. BT

Intensieve somatische zorg in de forensische psychiatrtie

JV (Jong)Volwassen? Gebruik indicatiecriteria adolescentenstrafrecht

DO Opgesloten: opening naar psychische zorg!

DO Wonen met een justitiële titel na de PI

Slachtoffer-daderbemiddeling: signaleren van schaamte en ruimte bieden aan schuldgevoel

HetMagazijn

ZD Buurman of boeman?

PR Hoe openen we de achterdeur?

Silo 61 Open over taboes

BBRAVOO

Kalvermelk 1

Kalvermelk 2a

Kalvermelk 2b

Kalvermelk 2c

PR Terug naar de samenleving; een opening naar buiten

Nieuwe Wetten

KO De HCR-20 V3: innovatie in risicotaxatie van geweld

KO HKT-R 'what's new?'

BT E- mental health: Alleen samen kunnen we meters maken!

ZD Hoe is het nou met Stop it Now!

Ervaringsterras Loods 5, 6, 7 BT Behandeling en therapie

DO Doorstroming

PR Efficientere plaatsing/ resocialisatie

V

Verslaafden

S SGLVG

T

15.00 D

15.30

Onrust in de wijk, Samenleving & Forensische Zorg

BT Alles open; of toch niet?

T

Iedere forensische kliniek verdient een eigen Herstel Centrum

Coachen met T je smartphone

Open over nazorg aan ex-gedetineerden met LVB

KO Een open gesprek met de suïcidale patiënt in het Penitentiair Psychiatrisch Centrum

16.00

16.30 D

17.00

Goede zorg is meer dan alleen verantwoorde zorg

T CRA: vliegen vangen met honing in plaats van azijn

S LVB: zorg in detentie of detentie in zorg?

KO EU COST

KO Transparantie in het risicotaxatieproces met de RAF GGZ

BT Schematherapie en toepassing binnen een klinische afdeling SCT

JV ADHD en Running Amok: een gevaarlijke combinatie

KO Inzet e-learning bij scholing medewerkers

S Een STEVIG fundament werken aan vertrouwen

Vreemdelingen in de strafrechtketen: "What's next"

18.30

19.30

PLENAIRE AFSLUITING Theater in de FPK!

It's time to flower!

KO Het effect van een multifunctioneel touchscreen op de negatieve gevolgen van isolatie

DO Elektronische Controle: een OPEN straf

PR Werken aan beschermende factoren opent deuren!

DO De weg van binnen naar buiten

S Open over Forensisch ACT en FACT voor LVB

S Wie van de Drie?

ZD Gezond in Seks

Ervaringsdeskundigheid een vakbekwaamheid?

DO Open en niet laten lopen!

PR Resocialisatie door middel van duurzame verbinding

KO Kwaliteit van leven: implementatie in de behandeling

KO Behandeleffectiviteit in de FPK in Assen

KO Nieuwe stappen naar een open behandelklimaat

BT Vraag de patiënt!

BT Mijn Behandelplan

Ambulante forensische behandeling bij autismespectrumstoornissen

19.00

KO Verdiepingsdiagnostiek: de voorfase, terugblik op het eerste jaar & blik in de toekomst!

In een spiraal naar boven

V

18.00

Samen naar de juiste behandeling, de Rechterlijke Macht & de Forensische Zorg

KO Code Rood Gemeente Enschede

T

17.30

ZSM: Zo Snel Mogelijk Selectief

Aangeklede Borrel

KO Kwaliteitsverbetering en onderzoek

JV Jongvolwassenen

ZD Zedendeliquenten

T

FFZ Talk

D Debat

Vervolg ronde 2 > 13.30 - 14.30 uur .................................................................................

Intensieve somatische zorg in de forensische psychiatrie

Steeds meer tbs-patiënten worden ouder en verblijven langer in de forensische psychiatrie. De somatische zorg neemt een steeds belangrijker plaats in de aan te bieden zorg in. In een dynamische presentatie schetsen we waar je mee geconfronteerd kan worden en hoe je de nieuwe intensieve somatische zorg het hoofd kan bieden. De presentatie is mede gebaseerd op een uitgewerkt voorstel intensieve somatische zorgopvang in de forensische psychiatrie. • Thema: Somatische zorg in forensische setting • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop bent u op de hoogte van de laatste mogelijkheden en afwegingen op het gebied van de intensieve somatische zorg en de huidige stand van zaken. • Sprekers: Wilma Catsburg (Pompestichting), Marc Donders (P.I. Vught) • Zaal: De Havenmeester .................................................................................

Opgesloten: opening naar psychische zorg!

Naar analogie van de zorgprocessen in de reguliere GGZ bestaat er consensus over een stepped care benadering van de psychische zorg binnen het gevangeniswezen. Hiertoe hebben we de beschikking over een breed scala aan zorgmodaliteiten. Om uniformiteit in de werkwijze te bevorderen en onduidelijkheden te verminderen zijn handvatten en criteria geformuleerd. Welke uitkomsten van de inkomstenscreening leiden tot opschalen naar bespreking in het Psycho Medisch Overleg? Wanneer kiezen we voor beschikbare basiszorg en wanneer voor een Extra Zorg Voorziening? Wanneer schakelen we aanvullende ambulante zorg in of overplaatsing naar een Penitentiair Psychiatrisch Centrum of GGZ-voorziening? In dit werkcollege een presentatie over stepped care binnen het gevangeniswezen. Over organisatie van de zorg en criteria voor zorgopschaling. • Thema: Doorstroming • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop kent u de mogelijkheden op het gebied van zorg binnen het gevangeniswezen, voor een doelgroep die iedereen in het forensische werkveld met regelmaat langs ziet komen. De werksessie is dan ook bedoeld voor iedereen in het forensisch veld. • Sprekers: Harrieneke Schuurman (Regio Psychologen Team Gevangeniswezen), Noëlle van der Weegen (PI Vught) • Zaal: De Garage

“STEVIG houdt u een spiegel voor met tal van herkenbare situaties”

18

.................................................................................

OPEN over keuzes

In de forensische zorg komen de werelden van strafrecht, zorg en reclassering dicht bij elkaar. In de samenwerking tussen de partijen is de afgelopen jaren veel verbeterd. Toch komen er in de praktijk situaties voorbij waarin de belangen van partijen niet overeen lijken te komen. Momenten waarop OPENheid van enorm belang is. We diepen deze situaties met de zaal uit aan de hand van enkele stellingen. We delen de zaal op in voor en tegen en ieder kiest vooraf een vak. Samen met experts vanuit de strafrechtketen, de ggz en de verslavingsreclassering bekijken we de voor- en tegenargumenten. De gespreksleider geeft de partijen de kans open te zijn over hun standpunt en dit gedetailleerd toe te lichten. Stellingen zijn situatieschetsen, waarbij deelnemers gedwongen worden in de rol van één van de partijen te kruipen. Wees open en kies partij in deze actieve workshop. • Thema: Ketensamenwerking • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop heeft u meer begrip gekregen voor collega’s bij andere organisaties en kent u hun standpunten en argumenten beter. • Sprekers: Baukje Dotinga (Verslavingszorg Noord Nederland), Arie Uyterlinde (SVG Verslavingsreclassering) • Zaal: Het Douchelokaal .................................................................................

Wonen met een justitiële titel na de PI

Het Intensief beschermd wonen (IBW) is een (doorstroom) mogelijkheid voor een cliënt in detentie. In deze workshop kijken we naar de mogelijkheden van wonen en behandeling voor een cliënt met een justitiële titel. Wat is belangrijk om de doorstroom soepel te laten verlopen? En wat kan IBW hierin betekenen? Dankzij samenwerking tussen Tactus Verslavingszorg en Riwis Zorg en Welzijn is binnen het IBW kennis aanwezig op verschillende terreinen. Tactus houdt zich voornamelijk bezig met de verslaving en de justitiële kanten en Riwis met woonbegeleiding en doorstroming naar regulier beschermd wonen. Een cliënt kan twee jaar in het IBW wonen. Aan de hand van een tijdlijn nemen we u mee in de verschillende woonfasen. Onderwerpen die aan bod komen zijn regelgeving, financiën, dagbesteding en doorstroom. In beeld komen diverse personen aan het woord, van behandelaar tot werkbegeleider en cliënt. • Thema: Doorstroming • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop weet u waar het IBW voor staat en wat we doen. U heeft stil gestaan bij verschillende mogelijkheden van doorstroom buiten de PI maar binnen het justitiële kader. • Sprekers: Albert Pieters (Tactus), Marjolein Hogeman (Tactus) • Zaal: Het Magazijn

Ronde 3 > 14.45 - 15.45 uur .................................................................................

Onrust in de wijk, Samenleving & Forensische Zorg

De forensische zorg is erop gericht de samenleving veiliger te maken door naast vrijheidsbeneming de psychiatrische patiënten geleidelijk de controle terug te geven over hun gedrag en leven. Maar hoe kijkt de samenleving hier tegenaan? Nu het maatschappelijk klimaat de afgelopen jaren aanzienlijk is verhard, lijkt zorg voor gedetineerden voor veel mensen niet de hoogste prioriteit. Het credo is harder straffen en minder zorgen. Toch is de steun van de samenleving van essentieel belang voor het behalen van de resocialisatiedoelen. Omdat de samenleving uiteindelijk de gedetineerden weer op moet nemen. De statistieken wijzen uit dat de forensische zorg werkt, toch is er weerstand tegen tbs’ers die in de buurt komen wonen. Soms staat de samenleving op lokaal niveau tegenover wat goed is voor de samenleving op nationaal niveau. • Wat levert het op: In dit debat worden de verlangens van de samenleving tegenover de resocialisatiedoelen gezet. • Sprekers: Wouter Kolff (burgemeester van Veenendaal), Jacco Groeneveld (Reclassering Nederland), Hjalmar van Marle (hoogleraar forensische psychiatrie aan de Erasmus universiteit en lid van de commissie ethiek in de forensische zorg van het EFP) • Zaal: De Perserij

.................................................................................

Alles open; of toch niet?

Deze workshop gaat over informatieverspreiding en omgaan met vertrouwelijke gegevens binnen een team. Aan de hand van voorbeelden gaan we samen aan het werk om oplossingen te zoeken. Wat kunt u beter wel en wat beter niet doen? Samen hardop over deze zaken nadenken loont. Het maakt de forensische zorg beter, ook binnen uw eigen team! • Thema: Behandeling en therapie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop kunt u beter motiveren hoe om te gaan met informatieverspreiding en met vertrouwelijke gegevens. • Sprekers: Thomas Deenen (FPC Veldzicht), Rob Ziel (FPC Veldzicht) • Zaal: De Jutekelder

19

.................................................................................

.................................................................................

In Zutphen is een model in ontwikkeling tussen de PI Achterhoek, gemeente Zutphen/CWI en Trajectum (specialist (SG)LVB). Doel is om al tijdens de detentie een succesvolle terugkeer in de maatschappij voor te bereiden. Een groot deel van de gedetineerden heeft te maken met meervoudige problematiek, vooral een licht verstandelijke beperking komt veel voor. Deze ex-gedetineerden hebben meer ondersteuning nodig bij de terugkeer vanuit detentie. Aan de hand van een voorbeeld nemen we u mee door het oerwoud van gemeenschappelijke ambities en wederzijdse taken en verantwoordelijkheden van de gemeente en justitie op het gebied van nazorg. Primair gaat het om het op orde brengen van basisvoorwaarden voor re-integratie in de samenleving: een identiteitsbewijs, inkomen, onderdak, schuldhulpverlening. Maar voor deze doelgroep is ook de ondersteuning van een (specialistische) instelling als Trajectum noodzakelijk. Dat vraagt van alle betrokken een open instelling en open mensen. Lastig, maar niet onmogelijk. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop heeft u inzicht in de positie van de professional in de complexiteit van nazorg aan de LVBdoelgroep. U weet welke competenties en houdingsaspecten belangrijk zijn. • Sprekers: David Eskes (Trajectum), Bert van der Laan (Gemeente Zutphen / CWI) • Zaal: Het Douchelokaal

Mensen met een psychische stoornis hebben een levensverwachting die 25 jaar lager ligt dan gemiddeld. Om gezonder te gaan leven heeft Jaap Gerretsen een app ontwikkelt. Met deze coach app Supportr kan je groepen coachen bij gedragsverandering, waarbij game elementen voor extra motivatie en betrokkenheid zorgen. Dit concept heeft in 2012 de Future of Health Award Europe gewonnen. Jaap vertelt in deze FFZ talk over zijn ervaringen en leermomenten bij het ontwikkelen én het toepassen van deze innovatie. • Werkvorm: FFZ talk • Wat levert het op: Na afloop bent u aan het denken gezet. U heeft een originele invalshoek of stellingname gehoord waar u op de terugweg naar huis zeker nog over nadenkt. • Spreker: Jaap Gerretsen (Applied Game Studio QLVR) • Zaal: De Meelzolder

Open over nazorg aan ex-gedetineerden met LVB

.................................................................................

Iedere forensische kliniek verdient een eigen Herstel Centrum

Om te zorgen dat mensen goed zijn voorbereid op het leven na detentie en veilig kunnen terugkeren heeft elke forensische instelling een Herstel Centrum nodig. Deze stelling bespreekt Toon in zijn FFZ-talk. Toon is zelf ervaringsdeskundige. Hij kreeg twee maanden geleden de internationale Redemption and Justice AWARD in Engeland voor zijn werk op het gebied van ervaringsdeskundigheid - herstel en rehabilitatie. Hij won deze prijs voor zijn inzet om mensen in de reclassering of detentie te ondersteunen. Hoe kunnen we binnen gedwongen kaders de behandeling op een educatieve manier inzetten? Hoe gaan we van professionele distantie naar professionele, menselijke nabijheid, zodat we binnen de risicotaxatie gerichter leren kijken naar zaken die wel goed gaan? • Werkvorm: FFZ talk • Wat levert het op: Door een prikkelende en inspirerende korte lezing ben je als luisteraar aan het denken gezet. Je hebt een originele invalshoek of stellingname gehoord waar je op de terugweg naar huis zeker nog over nadenkt. • Spreker: Toon Walravens (De Woenselse Poort GGzE) • Zaal: De Meelzolder

20

Coachen met je smartphone

.................................................................................

Vreemdelingen in de strafrechtketen: “whats next”

GGZ-behandeling voor vreemdelingen in de strafrechtketen vraagt een laagdrempelige aanpak die de motivatie van gedetineerden versterkt. i-psy Forensisch heeft een methodiek ontwikkeld met illegale ISD?ers in een PI (voorheen Hoogeveen nu in Veenhuizen). Hoe ga je om met gedetineerden die psychiatrische zorg nodig hebben en niet aan re-integratie kunnen werken of in aanmerking komen voor klinische opname bij verslavingsproblematiek? Het Open Atelier staat centraal in onze methodiek en de basis van deze workshop. • Thema: VRIS-ers Vreemdelingen in de strafrechtketen • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop weet u meer over de migratieachtergrond van vreemdelingen in de strafrechtketen en hoe het uitzicht op gedwongen uitzetting het dagelijks leven in de PI beïnvloedt. De workshop biedt creatieve handvaten binnen een methodisch kader. • Sprekers: Mar Rescalvo Pons (i-psy Forensisch), Runa Neth (i-psy Forensisch) • Zaal: Kalvermelk 1

“Hoe ga je om met zedendelinquenten met een hoog recidiverisico?”

.................................................................................

Open en niet laten lopen!

“Klaas” verblijft al tien jaar in de tbs met dwangverpleging en de rechtbank besluit dat het tijd wordt voor uitplaatsing naar een ?open woon setting?. De reclassering benadert het IFZ voor een plek voor Klaas. Klaas heeft slechts begeleid verlof, wat betekent dat hij nog nooit alleen buiten de muren van de kliniek is geweest sinds tien jaar! Het IFZ schrijft een indicatie en concludeert dat Klaas stapsgewijs het resocialisatietraject ingaat. Hij wordt daarom op een FPA-niveau geïndiceerd en niet voor beschermd wonen binnen een RIBW. Hierbij spelen diverse dilemma’s: 1. IFZ komt uit op een ander zorgaanbod/ beveiligingsniveau. 2. De reclassering kan de opdracht niet uitvoeren. 3. De rechtbank wil uitvoering geven aan het vonnis (behandeling is klaar). Een debat over de dilemma’s rond zorg en beveiliging. Is er toekomst voor Klaas na het FPC? • Thema: Doorstroming • Werkvorm: Debat • Wat levert het op: Na afloop bent u zich bewust van de complexiteit rond zorg en beveiliging van sommige ex-tbspatiënten. U realiseert zich dat behandelaren hun blik eerder naar buiten moeten richten. • Sprekers: Fred Oudenbroek (NIFP/IFZ), John Cordia (NIFP/IFZ) • Zaal: Kalvermelk 2a .................................................................................

Kwaliteit van leven: implementatie in de behandeling

In deze workshop vertellen twee jonge psychologen hoe zij samen met afdelingsmedewerkers de gegevens van het jaarlijkse onderzoek naar kwaliteit van leven gebruiken in de behandeling en begeleiding in de langdurige forensische zorg. Ze vertellen hoe ze de gegevens verzamelen en inpassen. De eerste resultaten van deze manier van werken lichten zij toe in een interactieve opzet. Hoe meer de deelnemers reageren en vragen, hoe leuker en interessanter het wordt. Hoe de methode is toe te passen binnen de eigen voorziening kan onderwerp worden van een boeiend en memorabel uur. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: • Na afloop bent u op de hoogte van de kansen en voordelen van het betrekken van thema’s op het gebied van kwaliteit van leven in de behandeling. • Sprekers: Sandra Schel (Pompestichting), Linde van Wesel (Pompestichting) • Zaal: Kalvermelk 2b

.................................................................................

Ambulante forensische behandeling bij autismespectrumstoornissen

In Nederland is de laatste jaren steeds meer aandacht voor de diagnostiek en begeleiding van mensen met autismespectrumstoornissen. Ook in de forensische psychiatrie betekent deze verandering noodzaak tot aanpassing van diagnostiek en bestaande behandelprogramma’s. De “What Works”-principes schrijven immers voor dat behandeling afgestemd moet zijn op bijvoorbeeld de intellectuele, cognitieve en sociale capaciteiten van de patiënt (responsiviteitsprincipe). Op de ambulante forensische polikliniek (AFP) in Assen hebben we een uitgebreid en bovenregionaal groepsaanbod ontwikkeld voor patiënten met delict gedrag dat onder andere voortkomt uit autismespectrumstoornissen. We willen aanwezigen bewustmaken van de behandel- en begeleidingsmogelijkheden voor deze doelgroep en het belang van een passend aanbod voor deze (groeiende) groep patiënten. • Thema: Mensen met autisme • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop weet u wat GGZ Drenthe doet voor deze doelgroep en bent u zich bewuster van de noodzaak en behandel- en begeleidingsmogelijkheden voor deze groeiende groep patiënten. • Sprekers: Emilie Renkema (GGZ Drenthe, Divisie Beveiligde Zorg), Greta Schaafsma (GGZ Drenthe, Divisie Beveiligde Zorg) • Zaal: Kalvermelk 2c .................................................................................

Een STEVIG fundament - werken aan vertrouwen STEVIG is een onderdeel van Dichterbij dat zich richt op klinische behandeling (zowel AWBZ als Justitie) van mensen met een lichte verstandelijke beperking en sterke gedragsstoornissen. Naar aanleiding van het nieuws over een jongeman die met een tuigje aan een muur werd vastgebonden, zette STEVIG een programma op voor medewerkers: Zicht op Autonomie (omgaan met onvrijwillige zorg ? terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen). Onderdeel is een theatrale vertelvoorstelling over bewustwording. De twee andere onderdelen richten zich op de dialoog met ouders en cliënten en op het vroegtijdig herkennen van signalen. Dit project leert medewerkers van STEVIG bewuster om te gaan met de onvrijwillige zorg voor cliënten. In hoeverre maken de medewerkers keuzes voor patiënten? Hoe gaan ze om met conflicten? Spreken ze erover met collega’s? En hoe verwerken ze hun eigen emoties? • Thema: Sglvg • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: In deze theatrale vertelvoorstelling maakt u kennis met een waardevolle methodiek om houding en gedrag bij medewerkers te veranderen. STEVIG houdt u een spiegel voor met tal van herkenbare situaties. • Sprekers: Geert Schols (STEVIG, onderdeel van Dichterbij), Pauline Seebregts (Verhaal op Maat Producties), Mirjam Mare (Verhaal op Maat Producties) • Zaal: Silo61

21

.................................................................................

In een spiraal naar boven

Tijdens een expertmeeting in 2009 over passende zorg voor verslaafde justitiabelen met co-morbide psychiatrische problematiek en een lichte verstandelijke handicap bleken maar weinig motiverende en/of gedragsinterventies geschikt te zijn voor toepassing bij deze complexe doelgroep. De ISD Tafelbergweg in Amsterdam bleek echter al geruime tijd de motiverende interventie? In een spiraal naar boven? te gebruiken voor deze doelgroep. Dit tot tevredenheid van staf, personeel en justitiabelen zelf. Experts uit de SGLVG-wereld keken daarvan op: een geschikt programma voor deze ingewikkelde doelgroep? Dat kon toch niet waar zijn? Hun verbazing destijds maakt dat we in onze presentatie uitgebreid willen ingaan op de werkwijze van ISD Tafelbergweg. We vertellen ook hoe het gaat met de circa 30 deelnemers die eerder deelnamen aan deze speciale vorm van forensische zorg en of zij hebben geleerd om hun gebruik te beheersen. • Thema: Verslaafden • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop weet u hoe en waarom een zelfcontroleprogramma een gepaste vorm van forensische zorg kan zijn voor verslaafde justitiabelen met (drie)dubbele problematiek. • Sprekers: Edith Cramer (AIAR / AMC-UvA), Hans Oud (ISD) • Zaal: De Havenmeester .................................................................................

Inzet e-learning bij scholing medewerkers

Een aantal instellingen voor forensische psychiatrie, onder andere Veldzicht, Oostvaarderskliniek en de Woenselse poort, ontwikkelen samen binnen de GGZ Ecademy e-learning modulen voor de scholing van medewerkers. Het doel is kennisdeling, meer opleidingsmogelijkheden en betere kwaliteit van de zorg. In deze presentatie laten we zien hoe die samenwerking in de praktijk vorm heeft gekregen, wat de mogelijkheden zijn van e-learning en hoe samenwerking kansen biedt in tijden van teruglopende opleidingsbudgetten. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop kent u de mogelijkheden van e-learning in de forensische psychiatrie en weet u hoe u kunt deelnemen aan de samenwerking binnen GGZ Ecademy. • Sprekers: Arjan Pronk (GGZ Ecademy), Paul Westmeijer, Matty Timmermans (De Woenselse Poort) • Zaal: Het Magazijn

“Zijn er voedingsstoffen die een gunstig effect hebben op agressieregulatie?”

22

.................................................................................

Schematherapie en toepassing binnen een klinische afdeling

Binnen FPC De Rooyse Wissel passen we schematherapie breed toe in de behandeling van patiënten met forse persoonlijkheidsproblematiek. De bij de patiënt betrokken therapeuten zijn opgeleid om een schematherapeutische behandelrelatie aan te gaan. Het bijzondere is echter dat ook de sociotherapeuten en de betrokken afdelingshoofden zijn opgeleid in schematherapie. In dit werkcollege krijgt u een kijkje in de voordelen die dit biedt voor zowel de patiënten als de medewerkers. • Thema: Behandeling en therapie • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop weet u wat schematherapie inhoudt en hoe dit kunt implementeren op een klinische afdeling. • Sprekers: Lenny Gelissen (FPC de Rooyse Wissel), Ingrid Schelberg (FPC de Rooyse Wissel), Simone Wijnen (FPC de Rooyse Wissel) • Zaal: De Garage .................................................................................

Een open gesprek met de suïcidale patiënt in het Penitentiair Psychiatrisch Centrum Steeds vaker worden suïcidale patiënten doorverwezen naar het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC). Om de medewerkers meer handvatten te geven hoe deze specifieke doelgroep te begeleiden en te behandelen is er een elektronische leermodule ontwikkeld. In deze module leert de medewerker hoe hij/zij op een goede verantwoorde manier in gesprek kan gaan met de suïcidale patiënt. Hoe ga je bijvoorbeeld concreet in gesprek met een suïcidale patiënt over gevoelens van wanhoop? Waar moet de medewerker specifiek op letten? In de leermodule zal er aandacht zijn voor de specifieke benaderingswijze van de suïcidale patiënt, daarnaast is er ook aandacht voor hoe de medewerker risicofactoren van suïcidaal gedrag kan herkennen. Om te kunnen evalueren of de leermodule een bijdrage heeft geleverd aan de deskundigheidsbevording van de medewerker wordt er wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de module. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop weet de deelnemer hoe hij/zij een suïcidale patiënt het beste kan begeleiden. Daarnaast weet de deelnemer wat de risicofactoren zijn van suïcidaal gedrag. De deelnemer ontdekt hoe gemakkelijk en gebruiksvriendelijk een Elektronische Leeromgeving (ELO) kan zijn en wat het kan betekenen voor diens deskundigheidsbevordering. • Sprekers: Julia Leong (P.I. Vught), Annet van Son (P.I. Vught) • Zaal: De Postkamer

Ronde 4 > 16.15 - 17.15 uur .................................................................................

Samen naar de juiste behandeling, de Rechterlijke Macht & de Forensische Zorg

Uitleg: De rechterlijke macht en de forensische zorg maken onderdeel uit van verschillende ketens. De samenwerking tussen deze ketens (strafrechtsketen en zorgketen) moet echter optimaal zijn willen zij de verantwoordelijkheid kunnen dragen om justitiabelen zo goed mogelijk te laten terugkeren in de samenleving en de kans op herhaling van crimineel gedrag zo klein mogelijk te maken. De lange duur van een TBS-maatregel heeft ertoe geleid dat rechtbanken en het OM kritisch zijn wanneer het gaat om het opleggen van deze maatregel. Steeds vaker lijkt de maatregel niet meer in verhouding te staan tot de gepleegde feiten en wordt er gekozen voor het opleggen van een vrijheidsstraf. De vraag is welke gevolgen deze ontwikkeling heeft en of de rechterlijke macht en forensische zorg niet buiten de rechtszaal kunnen werken aan de optimalisering van samenwerking. In dit debat wordt de kijk van de rechterlijke macht op de forensische zorg verkend. • Wat levert het op: Er wordt inzicht verkregen in de wisselwerking tussen de rechterlijke macht en de forensische zorgsector. Ook krijgen de deelnemers de tools om verder te denken over het optimaliseren van de samenwerking tussen de twee partijen. • Sprekers: Michiel van der Wolf (Rechter-plaatsvervanger), mw. J.Jansen (Officier van Justitie) • Zaal: De Perserij .................................................................................

Ervaringsdeskundigheid een vakbekwaamheid?

Professioneel handelen berust op twee onderscheiden pijlers: kennis (evidence based) en ervaring (experience based). Tussen beide gebieden bestaat een spanningsveld, maar als je ze bij elkaar weet te brengen vormen ze ervaringskennis. Ervaringskennis combineert ‘kennis van de context’ met ‘kennis van het proces’ en ‘vaardigheden’. Het gaat om het ‘weten hoe’ naast het ‘weten dat’. Evidence-based kennis en experiencebased kennis vormen een begrippenpaar: als je een van beide onderdelen traint, kan je het andere waarschijnlijk beter gebruiken. De opgedane ervaringen werken als katalysators. In deze workshop brengen we de begrippen evidence based

kennis en experience based kennis dichter bij elkaar. Hoe kunnen we de ervaringen van gedetineerden/patiënten gerichter inzetten tijdens hun proces van zelfredzaamheid en herstel? We doen dit aan de hand van voorbeelden uit de eerste hand. • Thema: Ervaringsdeskundigheid • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop weet u meer over de begrippen experienced en evidence based kennis en heeft u concrete handvatten voor toepassing in uw eigen instelling. • Sprekers: Matty Timmermans (De Woenselse Poort), Toon Walravens (De Woenselse Poort), Frans Douw (DJI) • Zaal: Kalvermelk 1 .................................................................................

ADHD en Running Amok: een gevaarlijke combinatie

Het Dok begon begin 2011 met een gespecialiseerd behandelaanbod voor jongeren en volwassenen met ADHD en agressief gedrag. Sindsdien hebben wij veel ervaring op gedaan met verschillende vormen van delinquent gedrag bij ADHD: huiselijk geweld, impulsieve vechtpartijen, voetbalgeweld en vandalisme, impulsief seksueel grensoverschrijdend gedrag, kleptomanie enzovoort. Veel van deze gedragsproblemen zijn met ons modulaire programma heel goed op maat te behandelen. Maar soms...schiet alle kennis tekort. Want wat doe je als een jongere met ADHD aangeeft een aanslag te willen plegen en zich daarop voorbereidt? Of als misschien wel de volgende Stein Hauser, Columbine-tiener of Tristan vd V. in je spreekkamer zit? Een open gesprek met een mogelijk toekomstige dader, kan dat? We bespreken onze keuzes aan de hand van een casus. We pretenderen niet de wijsheid in pacht te hebben en willen onze creativiteit, twijfel en vragen met u delen. In een open gesprek. • Thema: Jongvolwassenen • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop van deze sessie heeft u kennis opgedaan over de aanpak van jongeren die dreigen met Amoklauf evenals de vragen en twijfels die er zijn rond de aanpak van deze jongeren. • Sprekers: Rosalind van der Lem (Het Dok/de Kijvelanden), Arie Hoek (Het Dok/de Kijvelanden) • Zaal: De Garage

23

.................................................................................

Elektronische Controle, een OPEN straf

Elektronische Controle (EC) is bij uitstek de manier om reclasseringscliënten open te laten terugkeren in de samenleving. Het combineert strafelementen als gebiedsverboden en huisarresten met onderdeel uitmaken van de maatschappij. De verslavingsreclassering voegt hier intensieve begeleiding en zorgtoeleiding aan toe. Dit biedt kansen voor de forensische zorg. Cliënten kunnen bijvoorbeeld het laatste deel van hun gevangenisstraf met een enkelband in de samenleving afwachten, gecombineerd met ambulante of klinische behandeling. De afgelopen jaren deed de verslavingsreclassering veel ervaring op met EC. In dit werkcollege laten we onze aanpak zien. Een ex-cliënt die tijdens een klinische opname een enkelband droeg en zijn begeleider vertellen en lichten toe. We zoomen ook in op ethische problemen: in hoeverre gebruik je data uit de enkelband? En we kijken naar de toekomst. ?Het enkelbandje? kreeg het afgelopen jaar veel aandacht. Welke kansen biedt het om opener met gedetineerden om te gaan? • Thema: Doorstroming • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop bent u bijgepraat over de stand van zaken rond elektronische controlemiddelen. U kent de aanpak van de verslavingsreclassering en weet welke meerwaarde EC voor een behandeling bieden. • Sprekers: Leander Grootten (SVG Verslavingsreclassering), Farida Lamrini (SVG Verslavingsreclassering) • Zaal: Het Magazijn .................................................................................

EU COST

In oktober 2013 kregen twaalf landen een subsidie van de Europese Commissie voor samenwerking op het gebied van onderzoek naar langdurige forensisch psychiatrische zorg. Forensische instellingen die geïnteresseerd zijn om kennis te delen en te leren van anderen kunnen zich melden om de samenwerking te bespreken. In een actieve workshop lichten we toe hoe mensen kunnen aansluiten bij dit initiatief. De subsidie betreft niet het doen van onderzoek maar de coördinatie van onderzoek en het uitwisselen van deskundigheid op het vlak van

24

de langdurige forensische zorg. We hopen dat we hiermee ook de kwaliteit van leven van patiënten beter vorm kunnen geven. Patiënten participatie is daarin eveneens van belang. Een derde thema is het verzamelen van ‘best practices’ die in de praktijk hun nut hebben bewezen. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop bent u op de hoogte van het onderzoeksnetwerk en de bedoelingen ervan. U heeft voldoende kennis om aan te sluiten of te verwijzen naar anderen en u beseft hoe moeilijk het is een dergelijke subsidie te verkrijgen. • Sprekers: Peter Braun (Pompestichting), Erik Bulten (Pompestichting) • Zaal: De Postkamer .................................................................................

LVB: zorg in detentie of detentie in zorg?

PPC Vught en de behandelsetting van Dichterbij (SGLVG) hebben de afgelopen drie jaar nauw samengewerkt. Daarin hebben we gezocht naar mogelijkheden om de zorg voor LVB’ers in detentie op een hoger peil te brengen. Els Viering (Gz-psycholoog en behandelaar Dichterbij) was nauw betrokken bij het inrichten van de afdeling voor de SGLVG-doelgroep in het PPC. Samen is gewerkt aan deskundigheidsbevordering van het hele behandelteam, waarbij alle ZBIW’ers ook een dag meelopen bij Dichterbij. Deze workshop is een weerslag van het proces om te komen tot deze samenwerking. Aangevuld met suggesties voor verdere ontwikkelingen. Hierbij vragen we input vanuit de aanwezigen en hun ervaringen met de doelgroep in de verschillende (forensische) settingen. • Thema: Sglvg • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop van deze sessie ben u zicht meer bewust van de bijzondere vragen die deze doelgroep ons stelt. • Sprekers: Esther Beekmans (PI Vught, PPC), Els Viering (Dichterbij) • Zaal: Het Douchelokaal

.................................................................................

.................................................................................

Binnen de forensische zorg zijn veel cliënten/gedetineerden met een licht verstandelijke beperking. In de caseload van de reguliere en forensische (F)ACT-teams in Nederland heeft naar schatting 40% van de cliënten een licht verstandelijk beperking, een IQ tussen de 85-70. Altrecht en Trajectum begonnen twee jaar geleden met een forensisch ACT en FACT-team voor deze cliënten. Een groot deel van de caseload bestaat uit de doelgroep SGLVB. In GGZ termen spreken we hier over EPA (Ernstig Psychiatrische Aandoening) met LVB. De behandeling bevindt zich op het snijvlak van verschillende sectoren: zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg. Inmiddels ‘bedienen’ deze twee teams zo’n 150 cliënten. Graag delen we in deze workshop hoe we onze drie kernkwaliteiten Bejegenen, Behandelen en Beveiligen integreren. • Thema: Sglvg • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop heeft u een aantal tips en trucs geleerd om LVB te herkennen. Daarnaast weet u beter hoe u met beperkte middelen de bejegening, behandeling en beveiliging voor deze doelgroep kan verbeteren. • Sprekers: Jan Enserink (Trajectum), Otto Has (Poli Aventurijn / For. Fact voor LVB), Lisette Gerritsen (Trajectum) • Zaal: Silo61

Het doel van de forensische psychiatrie is het terugdringen van de kans dat iemand terugvalt in gevaarlijk gedrag. Om na te gaan hoe effectief de behandeling is, is het belangrijk om te kijken of patiënten vooruit gaan. Daarbij meten we zowel veranderingen van algemene risicofactoren, zoals agressie, als verandering van specifieke risicofactoren. Zo kan het voor patiënten met een persoonlijkheidsstoornis extra belangrijk zijn om sociale vaardigheden te verbeteren. In de Forensische Psychiatrische Kliniek Assen doen we onderzoek naar behandeleffectiviteit, gericht op algemene en specifieke risicofactoren. Zowel de behandelaar (HKT-30) als de patiënt (AVL) vult vragenlijsten in voor het meten van algemene factoren. Vragenlijsten voor het meten van specifieke factoren zijn toegespitst op de psychiatrische problematiek, bijvoorbeeld de Severity Indices of Personality Problems (SIPP) en de Inventory of Interpersonal Problems (IIP). In dit werkcollege presenteren wij resultaten van deze onderzoeken. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop van deze sessie weet u meer over twee mogelijke uitgangspunten voor het meten van behandeleffectiviteit en over instrumenten die hiervoor gebruikt kunnen worden. • Sprekers: Gerjonne Akkerman (Forensisch Psychiatrische Kliniek Assen), Julie Karsten (Forensisch Psychiatrische Kliniek Assen) • Zaal: Kalvermelk 2b

Open over Forensisch ACT en FACT voor LVB

.................................................................................

Code Rood Gemeente Enschede

In Nederland worden we met enige regelmaat opgeschrikt door berichten over een gezinsdrama. Een ouder heeft dan -vaak vanwege relatieproblemen- besloten een einde aan het eigen leven te maken én dat van de aanwezige kinderen. Naast wanhoop en uitzichtloosheid spelen regelmatig gevoelens van wraak mee in het besluit. Dergelijke drama’s hebben een grote maatschappelijke en sociale impact. Reden waarom drie gemeenten in Nederland experimenteren met het wekelijks in kaart brengen en bespreken (en vervolgens handelen) van risicogevallen, met het doel gezinsdrama’s te voorkómen Eén van die gemeenten is Enschede. De forensisch psychiatrische polikliniek De Tender is een van de participerende partijen in dit wekelijkse overleg. De Tender schuift vooraf aan en niet achteraf. In dit werkcollege doen De Tender en gemeente Enschede verslag van deze pilot. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Deze workshop biedt managers, bestuurders en beleidsmakers inspiratie en inzichten op het gebied van preventie. U krijgt een goed overzicht van de resultaten, de opzet en de (on)mogelijkheden van de pilot in Enschede. • Als behandelaar geeft deze workshop u inspiratie aangaande uw preventieve mogelijkheden bij gezinsdrama’s. • Sprekers: Peter Samsen (Forensische Polikliniek De Tender), Jenny Hogenelst (Gemeente Enschede), Matthie Kroezen (Gemeente Enschede) • Zaal: De Jutekelder

Behandeleffectiviteit in de FPK in Assen

.................................................................................

Vraag de patiënt!

Bij behandeling in een verplicht kader ligt het niet voor de hand om de patiënten zelf te vragen wat zij van hun behandeling vinden. Deze inschatting kan de professional immers beter zelf maken. Toch kan het sterk motiverend werken om iemand naar zijn eigen mening te vragen en actief te betrekken bij beslissingsprocessen. Met Routine Process Monitoring (RPM)-instrumenten kunnen patiënten bij ieder gesprek aangeven hoe zij hun dagelijks functioneren inschatten en in hoeverre zij zich in het behandelcontact gehoord en begrepen voelen. De Outcome Rating Scale/Session Rating Scale (ORS/SRS) is een voorbeeld van zo?n RPM-instrument. De ORS/SRS wordt ook gebruikt in de forensisch psychiatrische polikliniek Het Dok. Wij berichten graag over onze ervaringen hiermee en bieden zo een uitgangspunt voor een discussie over het gebruik van RPM in tijden waarin steeds meer nadruk wordt gelegd op Routine Outcome Monitoring. • Thema: Behandeling en therapie • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop weet u meer over RPM en de ORS/SRS en de positieve werking die deze instrumenten op de behandeling kunnen hebben. • Spreker: Felix Hahn (Het Dok Rotterdam) • Zaal: Kalvermelk 2c

25

.................................................................................

Resocialisatie door middel van duurzame verbinding

De FPK spant zich maximaal in om met iedere patiënt een duurzame verbinding tot stand te brengen. Toch blijkt de strafrechtelijke recidive in de eerste twee jaar na behandeling hoog. Onderzoek laat zien dat de bereikte stabiliteit niet beklijft buiten het gestructureerde klinische kader. Hoewel er geen strafrechtelijk kader meer bestaat, is het bij deze groep nodig om het gevaar voor te zijn en risico gestuurde interventies toe te passen. Omdat dit aspect van de behandeling onvoldoende aanwezig is binnen de reguliere GGZ moet de patiënt verleid worden contact te houden met het forensisch-psychiatrisch instituut. Bij FPK Inforsa heeft dit inzicht geleid tot een veranderproces, waarbij duurzame verbinding het sleutelbegrip is. De patiënt raakt gemotiveerd om zich blijvend te laten adviseren door hulpverleners die zijn vertrouwen hebben gewonnen. In deze workshop staan we stil bij kortdurende trajecten. Juist binnen deze trajecten is het bieden van continuïteit van belang. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop van deze interactieve workshop hebben we met onze ketenpartners nagedacht over de manier waarop wij de meest effectieve aansluiting bij elkaar kunnen vinden. • Sprekers: Susan Klinkien (FPK Inforsa) • Zaal: Kalvermelk 2a .................................................................................

Goede zorg is meer dan alleen verantwoorde zorg Kwaliteit van zorg: iedereen spreekt erover en iedereen is er voor. Uiteraard! Maar wat is kwaliteit van zorg eigenlijk en kun je de kwaliteit wel zo goed meten? Zorg heeft immers zoveel kanten: niet alleen de medisch-technische kant is van belang (wat zijn de recidivecijfers?), maar ook de zachtere kanten van zorg zijn van groot belang (is er responsiviteit?). Hoe dienen we te denken over kwaliteit van zorg zodat we aan alle aspecten van zorg denken? In deze FFZ-talk kijkt Petra de Leede op een zorg-ethische manier naar kwaliteit van zorg. • Werkvorm: FFZ talk • Wat levert het op: Na afloop bent u aan het denken gezet. U heeft een originele invalshoek of stellingname gehoord waar u op de terugweg naar huis zeker nog over nadenkt. • Spreker: Petra de Leede (Roosenburg Unit B/C - FPA Gesloten) • Zaal: De Meelzolder

26

.................................................................................

CRA: vliegen vangen met honing in plaats van azijn De Community Reinforcement Approach (CRA) is een ‘evidence based’ behandelmethode die zich richt - bij onder meer forensische patiënten die problematisch middelen gebruiken - op het ontwikkelen van een alternatieve leefstijl die net zo of zelfs meer belonend is dan middelengebruik. De focus van de behandeling is gericht op het ‘doen’ en cruciaal is de belonende succeservaring , want belonen smaakt naar meer! Door de aandacht te richten op wat iemand kan, komen mogelijkheden meer centraal te staan. CRA is een methodiek, een actieve aanpak, maar vooral ook een attitude (en dit laatste is ieder moment van de dag thuis en op het werk te oefenen: veel oefenstof voor weinig geld). • Werkvorm: FFZ talk • Wat levert het op: Door een prikkelende en inspirerende korte lezing ben je als luisteraar aan het denken gezet. Je hebt een originele invalshoek of stellingname gehoord waar je op de terugweg naar huis zeker nog over nadenkt. • Sprekers: Annelies Vissers (Mentaal Beter Volwassenen), Henk Roozen (Universiteit van Tilburg) • Zaal: De Meelzolder .................................................................................

Transparantie in het risicotaxatieproces met de RAF GGZ

Belangrijk in het streven naar transparantie in de ambulante forensische zorg, is een inzichtelijke risicotaxatieprocedure De RAF GGZ (voorheen de WaagSchaal) voorziet hierin door de risicotaxatie op te bouwen in vijf opeenvolgende stappen. Behandelaren kunnen hierdoor altijd terughalen hoe zij tot een inschatting van het recidiverisico zijn gekomen en welke factoren hieraan een bijdrage hebben geleverd. De RAF GGZ wordt sinds 2008 gebruikt als ROM-instrument In eerste aanleg nog bij de start en het einde van de behandeling, recentelijk elke vier maanden. De uitkomsten worden besproken met cliënten om meer inzicht te geven in hun eigen behandelproces. In deze presentatie worden de eerste resultaten gepresenteerd van een grotere studie naar de RAF GGZ en de relevantie voor het ROMmen. Op basis van 10 000 startmetingen met de RAF GGZ wordt antwoord gegeven op de vraag welke rol de risicofactoren en beschermende factoren hebben gespeeld in de weging van het recidiverisico. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop van deze sessie ben je op de hoogte van welke rol risicofactoren en beschermende factoren spelen bij de weging van het recidiverisico bij delinquenten in de ambulante forensische GGZ. • Sprekers: Mara Eisenberg (De Waag), Corinne Fledderus (De Waag) • Zaal: De Havenmeester

Ronde 5 > 17.30 - 18.30 uur .................................................................................

Wie van de Drie?

Vijftig jaar geleden voor het eerst op de Nederlandse televisie: de spelshow Wie van de Drie. Speciaal voor het FFZ 2014 haalt Trajectum het bekende Wie van de Drie uit de kast. In een wervelende show van 30 minuten doet u als toeschouwer (inter) actief mee om te ontdekken: wie van de drie is de echte Forensisch ACT medewerker? Tijdens het FACT Nederland congres in september 2013 werd de spelshow in een TEDx-sessie gepresenteerd. De deskundige jury was enthousiast en beloonde Wie van de Drie met een derde prijs. • Thema: Sglvg • Werkvorm: Debat • Wat levert het op: Altijd al in de huid van Martine Bijl willen kruipen? Grijp uw kans en bevraag onze drie kandidaten. Inclusief de inzet van sociale media. • Spreker: David Eskes (Trajectum) • Zaal: Silo61 .................................................................................

De weg van binnen naar buiten

In de weg naar buiten komen tbs-gestelden, hulpverleners en hun familieleden vele obstakels en uitdagingen tegen. Culturele verschillen kunnen dit voor allochtone patiënten complex maken. Een transculturele systemische aanpak biedt een kader, met als voorbeeld ‘Het leven na TBS van een Antilliaanse man’. Acteur Archell Thompson (bekend van de educatieve theatervoorstelling de Naakte Antilliaan) speelt de rol van een man die na zijn tbs terugging naar Curaçao en daar recidiveerde. Binnenkort komt de man weer vrij en keert terug naar Nederland. In deze workshop geven we antwoord op vragen als: hoe maak je taboeonderwerpen bespreekbaar met mensen die een andere verklaring hebben voor psychiatrische problemen? Welke strategie hanteer je in een gesprek met ontkennende familieleden?

• Thema: Doorstroming • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop heeft u een beeld van de complexe situatie van een tbs’er die resocialiseert in een andere cultuur en weet u beter met welke culturele factoren u rekening dient te houden. • Sprekers: Zohra Asharat-Stitou (i-psy Forensisch), Archell Thompson (i-psy Forensisch) • Zaal: Het Magazijn .................................................................................

Theater in de FPK!

‘Achter gesloten deuren’ is een aangrijpende theatervoorstelling die een gezicht en stem geeft aan mensen die werken en behandeld worden in de FPK. Over mensen die vooruit willen maar ook geconfronteerd worden met een samenleving die niet op hen zit te wachten. Gespeeld door patiënten en behandelaars. Tijdens onze workshop laten we zien wat theater doet met patiënten, behandelaars en publiek. Jos Spijkers (regisseur en schrijver) geeft een clinic. Samen met de acteurs vertelt hij over en speelt hij enkele scènes uit de voorstelling. Zo maakt u kennis met de kracht van theater: als brug naar de wereld buiten de kliniek en als manier om te reflecteren op hoe er binnen wordt gewerkt. • Thema: Bestaansrecht • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Stof tot nadenken. Een eerlijke, confronterende en persoonlijke verbeelding van de gang van zaken in een FPK kliniek. Niet alleen een inkijkje in wat zich die achter de gesloten deuren van de kliniek afspeelt. Maar misschien meer nog een inkijkje in jezelf. • Sprekers: Jos Spijkers (‘t Zwerk), Jason Staal (GGZ Drenthe Beveiligde Zorg) • Zaal: De Jutekelder

27

.................................................................................

.................................................................................

Gamification in de forensische zorg: Keer Je Kans. Zie en ervaar Keer je Kans: een van de eerste serious games ontwikkeld voor de forensische zorg. Deze game heeft een veelbelovend effect op de behandelbereidheid (treatment readiness) van forensische patiënten, in zowel ambulante, klinische als penitentiaire setting. Pak je kans om Keer Je Kans te kunnen ervaren. • Thema: Behandeling en therapie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na deze sessie bent u geïnformeerd over gamification in zijn algemeenheid en Keer je Kans in het bijzonder. • Sprekers: Erik Bulten (Pompestichting) • Zaal: Kalvermelk 2c

In deze sessie geven we een indruk van groepsbehandeling voor seksverslaafden die strafbaar gedrag (zoals exhibitionisme, voyeurisme, frotteurisme, kinderporno als onderdeel van een pornoverslaving) laten zien. Aan de hand van cases schetsen we een beeld van de verschillende werkvormen. We stimuleren deelnemers voorbeelden in te brengen vanuit hun eigen praktijk. • Thema: Zedendelinquenten • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop heeft u een indruk van de therapiegroep Gezond in Seks. • Sprekers: Jocelyne Posthumus (De Waag), Bernard ten Hag (De Waag) • Zaal: Kalvermelk 1

Mijn Behandelplan

Gezond in Seks

.................................................................................

ZSM: Zo Snel Mogelijk Selectief

Een man (40) slaat tijdens een ruzie zijn buurvrouw. Als de politie arriveert blijkt er echter meer aan de hand. Iedere keer dat er flink gedronken is vertonen de man en zijn gezin agressief gedrag en terroriseren ze de hele buurt. Een casus zoals die vrijwel elke dag op een ZSM-locatie in Nederland binnenkomt. Hoe signaleren we de achterliggende problematiek en bieden we hiervoor passende zorg? En onder welk justitiële kader? ZSM is de voordeur van de Nederlandse justitiële keten. Hier werken ketenpartners aan een snelle en betekenisvolle afhandeling van strafzaken. Tijdens deze workshop gaan we op zoek naar antwoord op bovenstaande vragen. We bootsen een ZSM-tafel na, waarin vertegenwoordigers van de ketenpartners aanschuiven. Samen met het publiek bekijken we enkele casussen en zoeken we of er kansen liggen voor de (forensische) zorg. We zoomen in op de screening: hoe kijken we welke zorginterventie nodig is? • Thema: Ketensamenwerking • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop weet u waar delinquenten de justitiële keten binnenkomen. U weet wat daar gebeurt, wat mogelijk is en welke rol de zorg hierin kan spelen. • Sprekers: Elvira Nijman (Tactus), Monique Vinkesteijn (OM), Edwin ten Holte (SVG) • Zaal: Kalvermelk 2a

28

.................................................................................

It’s time to flower!

Sluiting van klinieken door recessie, bezuinigingen en concurrerende voorzieningen met als gevolg sociale onzekerheid op de vloer, spanning op werkstress door accreditatiedruk en administratiestress, op je hoede door controledrang en registratiedwang, twijfelen tussen idealen en de waan-van-dedag: het is een keer op! Hoe maak je het (weer) leuk op de werkvloer? Hoe ontwikkel en bewaar je energie? Hoe ontwikkel je (weer zin) en motivatie voor je werk? Met deze vragen gaan we resultaatgericht aan de slag. Tijdens deze workshop verkennen we onze valkuilen, voetangels en klemmen en ontdekken de flow-factoren voor (meer) werkplezier. • Thema: Werkplezier • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop gaat u naar huis met vijf concrete aanknopingspunten voor meer werkplezier! • Sprekers: Folkert Helmus (Pompeii), Henk Nijman (Pompeii) • Zaal: De Meelzolder

.................................................................................

Nieuwe stappen naar een open behandelklimaat In circa 25 forensische instellingen (JJI’s, TBS, PPC, GGZ) vindt ieder jaar onderzoek plaats naar het behandelklimaat. Een open behandelklimaat binnen de instelling hangt samen met een goed werkklimaat, een goed klimaat in de klas en een zinvolle dagbesteding. In deze workshop presenteren we een aantal goede voorbeelden uit de praktijk. Daarbij kijken we ook naar de relatie met de vier factoren van het leefklimaat in de instelling: ondersteuning, groei, atmosfeer en zo min mogelijk repressie. Voorbeelden zijn JJI Eikestein, ggz-kliniek Inforsa, tbs-instelling Oostvaarderskliniek en PPC Scheveningen. Daarnaast kijken we naar de ontwikkeling van het leefklimaat in een nieuwe instelling: Schakenbosch. Deze gesloten instelling voor licht verstandelijk beperkte jongeren ging in januari 2013 open. Welke knelpunten waren er in het eerste jaar? • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop bent u geïnspireerd om zelf ideeën te ontwikkelen voor een open behandelklimaat in uw instelling. • Spreker: Peer van der Helm (Hogeschool Leiden) • Zaal: Kalvermelk 2b .................................................................................

Werken aan beschermende factoren opent deuren!

In deze workshop wordt aandacht besteed aan de implementatie van beschermende factoren in de dagelijkse behandelpraktijk bij patiënten met gewelddadige delicten. Er zal een nadere toelichting gegeven worden op de SAPROF, een instrument dat richtlijnen biedt in de beoordeling van beschermende factoren voor gewelddadig gedrag. Met behulp van de SAPROF (Structured Assessement of PROtective Factors for violence risk) wordt de ontwikkeling op deze factoren aan de hand van casuïstiek in kaart gebracht. • Thema: Efficiëntere plaatsing/resocialisatie • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: De deelnemer is bekend met het grote nut van de SAPROF als instrument in de dagelijkse behandelpraktijk. Deelnemers kunnen over bovenstaande vragen stellen aan een patiënt. • Sprekers: Els Bischoff (Van der Hoeven Kliniek), Christa Kollen (Van der Hoeven Kliniek), Patiënte Annemiek • Zaal: De Garage

“Palier streeft naar het werken zonder contra-indicaties. Open voor iedereen, geen cliënt is te complex of te lastig”

.................................................................................

Het effect van een multifunctioneel touchscreen op de negatieve gevolgen van isolatie Er wordt tegenwoordig veel aandacht besteed aan het terugdringen en zo mogelijk voorkomen van isolatie. Hoewel hierdoor het aantal isolaties inderdaad lijkt te worden teruggebracht, is het niet waarschijnlijk dat er op korte termijn in het geheel niet meer zal worden geïsoleerd. Een van de argumenten voor het isoleren is dat daardoor een prikkelarme omgeving kan worden aangeboden. De grens tussen een prikkelarme omgeving en sensore deprivatie is echter vaag. Van sensore deprivatie is bekend dat dit tot schadelijke gevolgen kan leiden. In deze presentatie wordt ingegaan op de mogelijke schadelijke effecten van isolatie en de wijze waarop deze kunnen worden tegengegaan. In het bijzonder zal daarbij aandacht worden gegeven aan de eerste ervaringen met een multifunctioneel touchscreen in de isoleercel. Ook zullen de mogelijkheden van het scherm worden gedemonstreerd. • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Werkcollege • Wat levert het op: Na afloop van deze sessie ben je op de hoogte van de mogelijke schadelijke effecten van isolatie en van mogelijkheden om deze tegen te gaan. • Sprekers: Hans Hulsbos (PI Vught), Steffanie van Sijll (PI Vught) • Zaal: Het Douchelokaal .................................................................................

Verdiepingsdiagnostiek: de voorfase, een terugblik op het eerste jaar en een blik in de toekomst!

Verdiepingsdiagnostiek is in het leven geroepen om de toegang tot de forensische zorg vanuit het strafrecht te verbeteren. Parnassia / Palier heeft in de pilotfase aangetoond dat de kwaliteit van de adviesrapportages en indicatiestellingen vanuit RN sterk verbetert door aanvullend psychometrisch onderzoek In 2013 is de aanbesteding verdiepingsdiagnostiek onder meer gegund aan forensisch psychiatrische polikliniek Het Dok en aan Aventurijn. Wat is de kracht van verdiepingsdiagnostiek? Waarom de inzet van extra expertise? Welke onderzoeksvragen worden gesteld? Welke vragenlijsten worden gebruikt? • Thema: Kwaliteitsverbetering en onderzoek • Werkvorm: Workshop • Wat levert het op: Na afloop van deze sessie ben je op de hoogte van onze praktijkervaring met verdiepingsdiagnostiek, weet je wanneer je dit aan moet vragen en wat het je als verwijzer oplevert. Dit is een kans om met diverse partners binnen het forensische veld hierover van gedachten te wisselen en ervaringen te delen. Tevens ben je op de hoogte van de stand van zaken van de door KFZ uitgeschreven call. • Sprekers: Chris van der Meer (Palier), Myrthe van Nieuwenhuyzen (Het Dok), Aernout Koning (Aventurijn) • Zaal: De Postkamer

29

18.40 uur: Plenaire afsluiting in De Perserij

Vanaf 19.15 uur: Aangeklede borrel

Het slotgesprek van het Festival Forensische Zorg 2014 met het thema OPEN wordt gehouden met Meral Uslu en Maria Mok. Deze twee documentairemakers hebben de documentaire Longstay gemaakt een unieke blik in de wereld van de onbehandelbare TBS’er. Meral en Maria hebben er voor gezorgd dat een deel van de forensische zorg ‘open is gesteld’ voor het Nederlandse publiek. Aan de hand van beelden uit de hun documentaires worden de ervaringen en inzichten van beide documentairemakers besproken. Daarnaast wordt ook het belang van dit soort documentaires voor de maatschappij besproken.

Na de plenaire afsluiting kunt u voor een aangeklede borrel terecht in Loods 6 en 7.

Programma & Colofon

30

Organisatie Festival Forensische Zorg:

Conceptontwikkeling en organisatie:

• • •

• • • •

Ministerie van Veiligheid en Justitie, directie Forensische Zorg: Sylvia van Paassen, Iris van den Hauten Expertisecentrum Forensische Psychiatrie: Renske de Zwart Programmaraad: - Peter Braun, Pompestichting - John Cordia, NIFP - Barbara Keuning, Reclassering Nederland - Erwin Pietersma, FPA Roosenburg - Petra Schaftenaar, Inforsa - Petra van der Veer, EFP

SPITZ, congres & event: Marianne Dijkmans, Karin Boers &Maes: Ruben Maes Tekstredactie: TBAR, Anje Romein Vormgeving: STROES.INFO, Bart Stroes

Locatie & Route

Plattegrond DeFabrique

DeFabrique Evenementenlocatie Westkanaaldijk 7 3542 DA Utrecht T - (030) 240 40 40 DeFabrique ligt op 15 minuten lopen van NS Station Maarssen. Tussen 10.00 en 11.30 uur en tussen 18.30 en 20.15 uur rijden er pendelbusjes tussen het Station Maarssen aan de kanaalzijde van het station en DeFabrique. Er is een groot parkeerterrein waar je gratis kunt parkeren. Kijk voor een route op: www.defabrique.nl

DePostkamer DeMeelzolder DeHavenmeester Kalvermelk 2c

HetDouchelokaal

Kalvermelk 2b Kalvermelk 2a

Magazijn

Garage Silo 61

DeJutekelder Entree & Registratie

WC

Kalvermelkfabriek 1 DeFoyer

Loods 5

WC

Loods 6

DePerserij

Loods 7

31

Meer informatie

Dank!

Heeft u naar aanleiding van het Festival nog vragen? Neem gerust contact op met:

Na zes jaar begint het een vertrouwd begrip te worden: het jaarlijkse Festival Forensische Zorg in januari. We merken dat ook aan de hoge respons op onze oproep voor programmavoorstellen. Ook dit jaar dachten velen weer enthousiast mee. Dankzij deze medewerking waren we weer in staat een gevarieerd programma van hoog niveau samen te stellen. Onze hartelijke dank voor al jullie inzet!

• SPITZ, congres & event • Karin Boers • E - [email protected] • T - 070-360.97.94

FFZ ≡ 2014

De programmakrant is een uitgave van: Dienst Justitiële Inrichtingen Directie Forensische Zorg Postbus 30132 2500 GC Den Haag