PROGRAMMABOEKJE STUDIEREIS IBE
FINLAND ESTLAND LETLAND
2
Voorwoord De Baltische Staten, hoe kom je op zo’n idee? Als IBE staan we voor inspirerend onderwijs en dit proberen we waar te maken door de student centraal te zetten. Een paar jaar geleden ben ik met onze studievereniging om de tafel gaan zitten en hebben we bekeken hoe we handen en voeten kunnen geven aan inspirerend onderwijs in een extern curriculum. Eén van de punten die daar uit voortkwam was een studiereis organiseren die aansprekend zou zijn voor onze studenten. Niet iets alledaags, maar vooral inspirerend voor de toekomstige beroepspraktijk. Er kwam uit een studiereis naar China. Die cultuur beleven, de bedrijfsbezoeken en de mensen ontmoeten bleek geen reis, maar een belevenis. Een paar studenten van ons lopen daar zelfs nu stage. Dit is ook mijn ultieme doel: een uitwisseling op gang brengen tussen onze IBE studenten naar landen in ontwikkeling. Ik ben dus op zoek naar landen waar ze onze bedrijfskundige studentcompetenties zouden kunnen gebruiken en die passen bij een studenten kostenplaatje. Een nieuw reisdoel is geboren, we gaan naar de Baltische Staten. Ik heb studenten enthousiast gekregen voor deze excursie, (zelfs BG Heerlen gaat met een groep studenten mee!) en een touroperator gevonden die onze ideeën in praktijk kan brengen. IBE wil graag een samenwerking met een Finse Hogeschool, gaan we doen! We bezoeken de EVTEK, maken een rondreis van Tallinn naar Riga en vliegen terug van Helsinki naar Düsseldorf. We zullen cultuur, plezier en werkbezoeken gaan meemmaken en misschien contacten leggen voor het leven! Ik wens jullie een onderhoudende excursie toe en veel leesplezier. Daan Kuipers
HIGH PERFORMANCE MATERIALS 3
4
Programma Vrijdag 13 april • Aankomst • Tour door de oude stad van Riga Zaterdag 14 april • Bezoek aan Jurmala, een kuststad van Letland, dichtbij Riga.
Bestemmingen We bezoeken drie verschillende landen tijdens onze reis, te weten: - Finland (Helsinki) - Estland (Tallinn) - Letland (Riga) Tijdens de reis worden een aantal activiteiten ondernomen om een goede invulling te geven aan de studiereis. Deze activiteiten zullen worden verspreid over de landen die we tijdens de reis zullen aandoen. In het kort zal per land globaal worden aangegeven welke activiteiten ondernomen gaan worden.
Zondag 15 april • Vrije dag Maandag 16 april • Bezoek aan Latvenergo, het energiebedrijf van Letland • Bus naar Tallinn Dinsdag 17 april • Tour door de oude stad van Tallinn • Bezoek aan de Nederlandse Ambassade
Finland In Finland zullen we naar verhouding met de andere landen het kortst verblijven. In de periode dat we in Helsinki zullen zijn, moet alle tijd die we hebben zo goed mogelijk gebruikt worden. We doen activiteiten in de nabije omgeving van het centrum van Helsinki om niet veel tijd te verliezen met het heen en weer reizen van activiteit naar activiteit. In Helsinki zullen we onder andere een rondleiding krijgen en een bezoek brengen aan EVTEK, Institute of Technology (Universiteit van Finland).
Woensdag 18 april • Bedrijfsbezoek en/of universiteitsbezoek Donderdag 19 april • Bedrijfsbezoek en/of universiteitsbezoek • ’s Middags vrij Vrijdag 20 april • Vertrek naar Helsinki • Bezoek aan EVTEK Zaterdag 21 april • Tour door Helsinki • ’s Middags vrij
Universiteiten/Hogescholen in Finland: • Helsinki University of Technology (www.hut.fi) • Helsinki School of Economics and Business Administration (www.hkkk.fi) • Swedish School of Economics and Business Administration (www.hanken.fi)
Zondag 22 april • vertrek naar huis
De teksten in dit boekje zijn grotendeels afkomstig van Estland reizen www.estlandreizen.com 5
6
Estland en Letland In Estland en Letland zal de het grootste deel van de studiereis plaatsvinden. De meeste tijd zal worden doorgebracht in de hoofdsteden, Tallinn (Estland) en Riga (Letland).
Er zal zowel door Tallinn als door Riga een rondleiding gehouden worden door het culturele centrum. Daarnaast bieden we de deelnemers aan de studiereis ook de mogelijkheid om een bezoek te brengen aan een stad in het oosten. Het doel hiervan is om een duidelijk beeld te krijgen van de verschillen tussen de hoofdsteden die erg westers zijn georiënteerd en de oostelijk gelegen steden die veel meer invloeden hebben vanuit Rusland. • • • • • • •
Nederlandse Ambassade in Estland (Tallinn, www.netherlandsembassy.ee) Saku bier brouwerij (Estland, www.saku.ee) Klementi, producent van kleding (Estland, www.klementi.ee) Latvenergo, leverancier van elektriciteit (www.latvenergo.lv) Tallinn Technical University (www.ttu.ee) Estonian Business School (www.ebs.ee) Latvia University (www.lu.lv)
7
ESTLAND Estland is gelegen in het Noordoosten van Europa. Het wordt in het westen begrensd door de Oostzee, in het noorden door de Finse Golf, in het oosten door Rusland en in het zuiden door Letland. Het is het kleinste en meest noordelijk gelegen land van de drie Baltische landen. Met zijn 45.226 km² aan oppervlakte is Estland net iets groter dan Nederland. Estland heeft ongeveer 1,4 miljoen inwoners, waarvan een groot deel woonachtig is in Tallinn. De meerderheid van de inwoners van Estland heeft de Estse nationaliteit (67,9%) en spreekt de Estse taal. Er is echter een omvangrijke Russischtalige minderheid. Dit is het gevolg van een een vanuit Moskou gedirigeerde immigratie ten tijde van de Sovjet-Unie. In het verleden is Estland door verschillende landen bezet geweest en heeft de bevolking van het kleine staatje voor een groot deel van zijn bestaan in onderdrukking geleefd. Estland behoorde in het verleden onder andere tot Denemarken, Zweden, Polen, Rusland en Duitsland. Duitsland heeft altijd een grote rol gespeeld in de geschiedenis van Estland, wat nog altijd merkbaar is aan de tradities en de Estse taal.
8
In mei 2004 is Estland met 9 andere landen toegetreden tot de Europese unie. Mede vanwege deze toetreding heeft Estland de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van het land. Momenteel ligt Estland ook op koers om als eerste van de nieuwe toetreders in 2007 de Euro te introduceren. Tallinn Tallinn is één van de best bewaarde middeleeuwse steden van heel Europa. Met zijn wirwar aan straatjes en typische gebouwen lijkt het of je een paar honderd jaar terug gaat in de tijd. Vele gebouwen en kerken uit de Middeleeuwen zijn bewaard gebleven of herbouwd en in de originele staat teruggebracht. Het oude centrum van Tallinn is een typisch Noord-Europees, middeleeuws stadje. Tallinn is één van de weinige steden in Noord-Europa die zijn authentieke gezicht heeft bewaard en dat nog steeds uitdraagt. De stad wordt omringd door gigantische verdedigingsmuren en torens, die Tallinn al eeuwenlang beschermen tegen vijandige aanvallen. De dikke stadsmuren en vele torentjes die je door de hele stad kan terugvinden hebben alle oorlogen en bezettingen die Estland heeft gekend doorstaan. Het bijzondere van Tallinn is dat je het idee krijgt dat hier nooit een gebouw is afgebroken. In 1997 werd de gehele oude stad op de UNESCO werelderfgoed lijst geplaatst. Bij een bezoek zal snel duidelijk worden waarom. Het middeleeuwse centrum, de beeldschone pleintjes en de raadselachtige doorkijkjes maken een bezoek tot een onvergetelijke belevenis.
9
10
Klimaat Het klimaat in Estland wordt gekarakteriseerd door warme zomers en strenge winters. De gemiddelde temperaturen liggen rond de 20,9 graden Celsius in de zomer en -8 in de winter. In de zomer komen er echter regelmatig uitschieters tot de 30 graden voor en in de winter kan het kwik tot onder de -23 dalen. De winters worden gekenmerkt door korte, koude dagen met veel sneeuw. Elektriciteit In Estland maakt men gebruik van 220 volt AC, 50 HZ en de normale Nederlandse stekker. Geldzaken De nationale valuta in Estland is de Estse Kroon en is geïntroduceerd op 20 juni 1992. De Kroon wordt aangeduid als EEK. Één Euro heeft de waarde van 15,65 kroon. Deze waarde is sinds enkele jaren vastgesteld en verandert niet. Euro’s kunnen in Estland makkelijk gewisseld worden. Let hierbij wel op wat de wisselkoers is: deze verschillen namelijk per kantoor. Het is het veiligst om geld te wisselen bij banken, de bekendste in Estland zijn: Hansapank, Sampo Pank en Uhispank. Wisselkoers in Estland: 1 Euro = 15,65EEK 1EEK = 0,08 Euro Creditcards zoals Visa, Mastercard/eurocard, Diner’s Club, American Express etc. worden in de meeste hotels, restaurants en winkels geaccepteerd. Normaliter geven de banken na vertoon van creditcard en paspoort contant geld af. De travellercheques die worden geaccepteerd in Estland zijn: Amex, Thomas Cook en Eurocheque.
11
Alarmnummers Het alarmnummer in Estland is hetzelfde als in Nederland, namelijk: 112 Politie: 110 Brandweer: 112 Ambulance: 112 Medische informatie Voor een kort bezoek aan Estland zijn geen vaccinaties nodig. Wij adviseren echter om informatie in te winnen op www.gezondopreis.nl. Medicijnen zijn te verkrijgen in apotheken. , maar het is altijd handiger om medicijnen van thuis mee te nemen om problemen te voorkomen. Inwoners Een groot gedeelte van de Estse bevolking woont in Tallinn of in één van de andere steden. Hieronder is het inwoneraantal van de grootste steden in Estland weergegeven: Tallinn 430.000 inwoners Tartu 102.000 inwoners Narva 75.000 inwoners Kothla – Jarva 69.000 inwoners Parnu 52.000 inwoners Vervoer De prijzen van taxiritten zijn in Estland aanzienlijk lager dan in Nederland. De meeste taxichauffeurs kunnen Duits of Engels spreken, dus het is vrij makkelijker om aan te geven waar je naar toe wilt. Het minimumtarief voor een taxirit ligt op 35 EEK. Voor ritjes binnen het centrum ligt het tarief hier niet ver boven. Er zijn vele taxi bedrijven in Estland, wij bevelen echter aan om de taxi’s te nemen van Tulika: www.tulika.ee.
12
Het openbaar is verre van perfect. Het spoorwegnet is oud en de reizen duren lang. Voor een korte reis echter is het leuk om een keer de trein te nemen en de prijs van een kaartje is laag. Het vervoer met stadsbus-sen en trams is beter geregeld in Tallinn. Echter als men vanuit Tallinn naar een andere stad wil reizen is de beste optie om te infor-meren bij Eurolines. Dit kun je de op de vertrekplaats doen of op het internet via www.eurolines.ee.
le maatschappijen opgericht die reizen aanbieden naar Finland, Rusland, Zweden, Duitsland etc. De reistijd tussen deze landen verschilt erg in de winter en in de zomer. Voor meer informatie hierover kun je kijken op de websites: www.tallink.ee en www.vikingline.ee Als je zelf een eindje wil rijden en het land wilt ontdekken is een huurauto ideaal. In Estland zijn momenteel veel verschillende lokale en internationale autoverhuurbedrijven actief. Wij adviseren om auto’s te huren bij Holiday Cars. Je kunt via de boekingsmodule op www.estlandreizen.com een auto huren in Estland. Restaurants Kuldse Notsu Korts Om de hoek van het stadhuisplein vindt je een typisch Ests restaurant. Hier kun je genieten van een breed assortiment aan traditionele Estse gerechten en dranken. De gerechten zijn bereid met lokale producten en onder het eten kunt je luisteren naar Estse volksliederen. Troika Troika is een Russisch restaurant gelegen aan het stadhuisplein in een prachtig middeleeuws pand. De sfeer hier is in geen ander Russisch restaurant in Tallinn te vinden. Het restaurant heeft mooie plafonds en decoraties aan de muren. Je kunt hier terecht voor zowel lunches als diner. Het restaurant bestaat uit twee delen en ook hier wordt ongeveer iedere avond live muziek gespeeld. Een aanrader hier is om de wodka te proberen. Alleen al hoe deze ingeschonken wordt is de moeite waard. www.troika.ee
Estland heeft enkele honderden kilometers kustlijn, vele eilanden en nabije buren die enkel en alleen per boot of vliegtuig te bereiken zijn. Na de onafhankelijkheid van Rusland zijn er ve-
13
Olde Hansa Veel reizigers die in Tallinn zijn geweest, menen dat je er niet echt bent geweest als je geen bezoek hebt gebracht aan Olde Hansa. Het thema is hier 'de Middeleeuwen' en dit vind je dan
14
ook overal in terug; de obers, eten, muziek, sfeer en ook zeker de inrichting. Niet iedereen vindt het eten van hoogstaande kwaliteit, maar waarderen vooral de ambiance er omheen. www.oldehansa.com Balthasar Wie van knoflook houdt moet zeker een bezoek brengen aan dit restaurant. Het restaurant is gevestigd in het hart van Tallinn, in een oude apotheek. Van binnenuit heeft u een prachtig uitzicht op het stadhuisplein en de vele mooie gebouwen die hieraan liggen. Knoflook komt in veel gerechten voor: van het voorgerecht tot aan het dessert. Aangeraden wordt om wel van te voren te reserveren. www.restaurant.ee Controvento In een van de mooiste en oudste straatjes van Tallinn vind je het Italiaanse restaurant Controvento. Hier kunt je genieten van specialiteiten uit Zuid-Europa, ook al bevind je je in het Oostelijke deel van het continent. Het is aan te raden om van tevoren te reserveren. www.controvento.ee
in Estland, maar eerder in Duitsland. Het huisbier is zeker de moeite waard: deze kan aangesloten worden op de privé tap aan uw tafel. Je kunt hier ook genieten van een snelle hap. Vooral tijdens de happy-hours is het leuk en goedkoop om hier van een hapje en een drankje te genieten. In de avonden word je vermaakt door de band die voornamelijk Duitse en Estse schlagermuziek speelt. www.beerhouse.ee Café VS Dit is één van de meest trendy drink- en eetgelegenheid in Tallinn. Het concept bestaat uit een eigen kledinglijn, radiostation en café/restaurant. Het design is dusdanig ingericht dat het iets wegheeft van een onderzeeboot. Men maakt hier gebruik van een open keuken waar Indiase gerechten centraal staan. Verder kun je ook andere specialiteiten krijgen, zoals een Engels ontbijt of lekkere cocktails. www.cafevs.ee Hell hunt Dit is de eerste bar die is geopend na de onafhankelijkheid van Rusland. Men heeft geprobeerd hier een moderne bar van te maken met uitstekende muziek op achtergrond. Hier kan je ook terecht voor een snelle hap en de prijzen zijn hier aanzienlijk lager dan in andere barretjes. De naam Hell Hunt klinkt eigenlijk als de titel van een boek van Stephen King, maar betekent in het Ests “zachtaardige wolf”. www.hellhunt.ee Kompressor Voor een goedkope, maar lekkere snelle hap moet je bij Kompressor zijn. Hier krijgt je gigantische pannenkoeken, met keuze uit een zoete of hartige vulling. Tijdens het eten wordt er op een groot beeldscherm continu MTV gedraaid. De bediening is niet top, maar om even snel iets te eten ben je hier aan het juiste adres. www.kompressor.ee
Bars Beerhouse Het Beerhouse is een uniek concept in de horeca van Estland. Een restaurant/bar als deze verwacht je niet
Lounge 8 Deze bar wordt ook wel 'Kaheksa' genoemd, in het Ests 'nummer 8'. Dit is een bar voor de lokale mensen met een iets dikkere portemonnee. Als je binnenstapt, waan je je in een bar 15
16
in Amsterdam. Het is een echte lounge bar, waar je lekker op je gemak kan genieten van een lekkere cocktail of een ander drankje. Ook de keuken is zeer goed. Moskva Een van de populairste bars in Tallinn. Deze bar wordt voornamelijk bezocht door “trendy” mensen. In de middag en begin van de avond kan je hier rustig een drankje en een hapje nuttigen. Later op de avond is deze bar een perfecte plaats om uit te gaan. Er wordt moderne muziek gedraaid en er komen veel mooie mensen. Disco’s Om een goede indruk te krijgen van de disco’s in Tallinn kun je een bezoek brengen aan de website www.uno.ee. Als je op de site bent, moet je op 'fotoline' klikken. Hieronder staan enkele discotheken beschreven die de moeite waard zijn om te bezoeken. Club Hollywood Dit is bij uitstek de meest populaire discotheek voor buitenlandse reizigers. Ook bij de lokale bevolking is Hollywood een zeer populaire discotheek om in de avonduurtjes te bezoeken. Hollywood is vanaf woensdagavond (Ladies Night) tot en met zaterdag open. In het verleden hebben hier al vele bekende artiesten opgetreden. Hollywood is gelegen in het centrum van Tallinn in een mooi monumentaal pand. De gemiddelde entree tot deze club ligt rond de 5 euro per persoon.
17
Parliament Dit is de nieuwste discotheek in Tallinn, net buiten het oude centrum . Kort na de opening in 2005 liep deze tent heel erg goed, maar de laatste maanden is de drukte een beetje afgenomen. Parliament is na Decolte de grootste club van Tallinn. Deze discotheek heeft drie verdiepingen. BonBon BonBon is veruit de meest exclusieve club in Estland. De prijzen voor de entree en de consumpties liggen hier iets hoger dan in de andere clubs. Dit merk je ook aan het publiek wat hier op afkomt. Bekende Esten bezoeken ook regelmatig BonBon. Club Venus Door de hele stad heb je clubs die zich voornamelijk richten op het Russische publiek. Dit merk je al bij binnenkomst aan het de mensen. Club Venus is van de meest bekende 'Russische' discotheken. Deze ligt aan de rand van de oude stad en is het leukst om te bezoeken op vrijdag of zaterdag. Amigo Onder het grote Viru Hotel, aan de rand van de oude stad, bevindt zich Club Amigo. Dit is een van de weinige plekken waar het elke dag druk is. De laatste jaren is deze club steeds populairder geworden, voornamelijk bij mensen tussen de 35 en 45 jaar. Het zijn zowel lokale inwoners als buitenlanders die Amigo bezoeken.
18
dan 1500 meren. Het grootste meer, één van de grootste van Europa, is het Peipsimeer.
Sportieve activiteiten Golfen Voor de liefhebbers van golf, bestaat de mogelijkheid om dit te doen tijdens de het bezoek aan Estland. In de omgeving van Estland zijn drie golfbanen te vinden waar je een balletje kunt slaan. Om een indruk te krijgen van de banen kan je een kijkje nemen op de volgende websites: www.egk-golf.ee www.golfest.ee www.egcc.ee Paintballen oude Russische raketbasis Door de jarenlange bezetting van de Russen in Estland zijn door het hele land nog oude Russische legerbases te vinden. Een aantal jonge ondernemers is hier slim op ingesprongen en heeft na de onafhankelijkheid van Estland hun entertainmentactiviteiten op deze bases gericht. Een voorbeeld hiervan is de mogelijkheid om te paintballen op een oude legerbasis. Kanotocht over de Finse golf Voor de echte actievelingen bestaat er de mogelijkheid om een kanotocht over de Finse golf of de Baltische zee te maken. Tijdens deze tocht ga je door de mooie natuur en langs de vele eilanden die Estland rijk is. Bezoek aan een van de natuurparken in Estland De natuur in Estland, met zijn vele bossen, meren, rivieren, beekjes, moerassen en venen, is zeker de moeite waard om te ontdekken. Het land heeft talrijke meren en rivieren die ontstaan zijn aan het einde van de ijstijd. In totaal zijn er meer
19
Voor echte natuurliefhebbers is het nationale park Lahemaa (1120 km2) zeker de moeite waard. In 1971 is besloten om het Lahemaa National Park op te richten. In het park komen veel verschillende dier- en plantensoorten voor die, zowel in Estland als erbuiten, met uitsterven worden bedreigd. Het park ligt in het noorden van Estland, ongeveer 70 km van Tallinn. Zie voor meer informatie www.lahemaa.ee. Musea & andere bezienswaardigheden Bezettingsmuseum In de twintigste eeuw is Estland meerdere malen bezet geweest. Naast een lange periode van onderdrukking door Rusland is het land ook korte periode bezet geweest door Duitsland. In het Bezettingsmuseum staan alle belangrijke gebeurtenissen uit deze periode tentoongesteld. Hier tref je ook een aantal standbeelden aan van oude Russische leiders. Deze zijn na de onafhankelijkheid bewaard gebleven. Het museum is in 2003 geopend en is gevestigd in een modern gebouw, net buiten de oude stad van Tallinn. www.okupatsioon.ee Openluchtmuseum Estland Enkele kilometers buiten Tallinn vind je het Openluchtmuseum van Estland. Het museum is in 1964 geopend en is in de loop der jaren sterk gegroeid tot één van de best bezochte musea in Estland. Het heeft een verzameling van gebouwen als boerderijen, windmolens, kerken en scholen. Het is zo opgezet dat het lijkt of je in een oud Ests dorpje rondloopt. In de zomer is dit museum het mooist om te bezoeken. Naast de gebouwen zijn er in die periode andere activiteiten die u een goed beeld geven van de vroegere leefomstandigheden van de Estse bevolking. www.evm.ee
20
Kadriorg paleis en park In Tallinn vindt u ook het voormalig zomerhuis van Tsjaar Peter I, genaamd Kadriorg Palace. Dit mooie roze paleis staat net iets buiten het centrum in een bosrijke omgeving vlakbij de zee en is gebouwd in de Barokstijl. U kunt hier een heerlijke wandeling maken en het paleis bezoeken, waar momenteel het Estse kunstmuseum gevestigd is. Hier kunt u binnen- en buitenlandse kunstwerken bezichtigen die gemaakt zijn tussen de 16e en 20e eeuw. In het paleis worden ook regelmatig concerten gegeven en theaterstukken opgevoerd. www.evm.ee/kadriorg Tallinn Dierentuin Eén van de meest populaire attracties voor de Estse bevolking is de dierentuin van Tallinn. Momenteel herbergt men hier meer dan 6000 dieren, van ijsberen tot de Siberische tijgers. Men heeft een grote variëteit aan dieren, zowel uit de warme als uit de koude landen. www.tallinnzoo.ee Tallinn stadsmuseum In het stadsmuseum van Tallinn krijgt u een goede indruk van hoe de stad Tallinn zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld. Hier krijg je een goed beeld van de verschillende periodes van onderdrukking die Tallinn heeft gekend. Het museum is gelegen in een oud monumentaal pand in het hart van het centrum.
21
22
Woordenlijst Het Estisch (Eesti keel) is de officiële taal van de republiek Estland. De taal, die ook Estlands of Ests wordt genoemd, heeft ongeveer één miljoen sprekers. Daarmee is het de op één na de kleinste taal in Europa, die op alle niveaus gebruikt wordt Algemeen: Alsjeblieft Dank je wel Ja Hallo Nee Proost Smakelijk eten Weltrusten/ goedenacht Tot ziens Hoe gaat het? Ik heet …
Palun Aitah jah tere ei terviseks Head isu Head ööd nagemist Kuidas laheb Mini nimi on
Eten en drinken: Bier Koffie Melk Thee Water Wijn Wodka Vlees Vis Brood (bruin) Brood (wit) Aardappel
õlu kohv pimm tee vesi vein viin liha kala Leib Sai kartul
Overig: Bank Nederland Oost West Noord Zuid Zee
pank Madalmaad / Holland ida laas pohi lõuna meri
23
24
