Programma Wonen en milieu

Begroting 2016 gemeente Leeuwarden

Programma Wonen en milieu 1. Verbeteren en verduurzamen bestaande woning voorraad



Woonbeleid aanpassen aan nieuwe Woningwet Als gevolg van nieuwe Rijkskaders zijn de bevoegdheden van de gemeente veranderd en heeft de relatie tussen de gemeente en de corporatie een meer verplichtend karakter gekregen. Tevens participeren de huurdersorganisaties op gelijkwaardige voet mee in dit proces. Het gemeentelijk beleid en de nieuwe prestatieafspraken zijn hierop aangepast. Een ander uitvloeisel van de nieuwe wetgeving is de indeling in regionale woningmarkten. Samen met de andere gemeenten in Fryslân is in 2015 begonnen met het proces om te komen tot een regionale indeling van Fryslân, om daarmee de werkgebieden van de corporaties te bepalen. Dit leidt in 2016 tot een advies aan de minister.



Nieuwe prestatieafspraken bestaande woningvoorraad huursector wooncorporaties Samen met corporaties en de huurdersorganisaties wordt onderzocht hoe het verbeteren van de huurvoorraad (energetisch en qua uitrusting) zich verhoudt tot een gematigd huurbeleid. Daarbij maken de corporaties niet volledig gebruik van de wettelijke ruimte om de huurprijs te bepalen. Hierdoor worden enerzijds de woonlasten van de doelgroep beperkt, maar dit betekent ook dat de corporaties minder investeringsruimte hebben. Betrokken partijen zijn overtuigd van het nut en de noodzaak van een kwalitatief hoogwaardige voorraad. Zowel het niveau van als het tempo waarin de verbeteringen gerealiseerd worden, is een onderwerp van de prestatieafspraken 2016 -2018, die in de tweede helft van 2015 tot stand komen. Bij het maken van de nieuwe prestatieafspraken is de huidige afspraak voor de renovatie van 425 woningen per jaar met 2 label stappen (Leeuwarder Bestek) tegen het licht gehouden. Versnelling en opschaling zijn wenselijk. We gaan daarom met de corporaties onderzoeken hoe we een hogere ambitie voor de renovatieopgave kunnen bereiken. Daarbij maken we gebruik van de ervaringen en leerpunten uit voorgaande projecten. Nieuwe innovatieve renovatieconcepten, zoals ‘nul op de meter’, zijn nodig om onze duurzaamheidsambities te halen.



Stimuleren verbeteringen bestaande woningvoorraad particuliere eigenaren o Net als in 2015 stimuleren we vanuit het energieloket Slim Wonen in Leeuwarden (Onderdeel van Groen Werkt!) kwaliteit en marktgroei. Met het project ‘energiebesparing in de gebouwde omgeving’ wordt ingezet op een versnelling van de autonome woningverbeteringen (420 renovaties per jaar met een 20-40% verlaging van energie, 40 voltijdsbanen, de uitgelokte investering bedraagt ca. € 1,2 mln). Maatregelen om deze doelstellingen te halen zijn: - samenwerken met de regionale bouwbranche; - wijkactiviteiten ondersteunen, met name via wijkambassadeurs; - faciliteren van financiering: duurzaamheidslening en samenwerking met de provincie en andere gemeenten.

o

Onze samenwerkingsverbanden (zowel regionaal, nationaal als internationaal) versterken onze energiebesparingsactiviteiten. Leeuwarden is ook in 2016 samen met Súdwest-Fryslân de coördinator van het regionaal energiebesparingsproject, waarin alle Friese gemeenten participeren. Met de inzet van ondersteuningsgelden vanuit de VNG worden energieloketten opgezet en wordt een zonnekaart ontwikkeld voor alle gemeenten. In noordelijk verband (Switch) is Leeuwarden net als in 2015 als aanjager, samen met Assen, actief om de bovenlokale samenwerking voor de vier noordelijke provincies op het gebied van duurzame energie en energiebesparing verder te versterken.

1


Daarnaast participeert Leeuwarden ook in 2016 in het Europese Horizon2020-project genaamd Refurb 2.0. Dit project is in april 2015 gestart en loopt tot en met maart 2018. Het betreft een transnationaal energiebesparingsproject met als doel om een manier te ontwikkelen om woningen versneld energieneutraal te krijgen (o.a. via het na-isoleren van woningen).



Toezicht op staat van onderhoud van de bestaande woningvoorraad Voor 2016 spitst het toezicht op de staat van onderhoud van de bestaande woningvoorraad zich toe op constructieve veiligheid van balkons, funderingsproblematiek en asbestdaken in de bebouwde omgeving. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de analyse die in 2015 gemaakt is in het onderzoek Staat van onderhoud van de bestaande woningvoorraad. Dit toezicht en de prioritering daarvan wordt jaarlijks in het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) vastgesteld.



Extra aandacht voor energiebesparing en lastenverlichting minima (armoedebestrijding) Vanuit het programma ‘Duurzaam Rondkomen’ dat in 2015 is gestart, helpen we de groep minima die minder of niet in staat is om zelf te investeren in hun woonverblijf. In 2015 zijn op basis van een evaluatie nieuwe maatregelen voorgesteld en in uitvoering genomen. De uitvoering loopt door in 2016. Hieronder valt o.a. voorlichting over bewust omgaan met energie, aandacht voor woonlastenbeperking in renovatieplannen van de corporaties, opleiding van energie-inspecteurs (werk/participatie-trajecten) en training van wijk-ambassadeurs, innovatieve financieringsarrangementen en een project ‘CV dokters’.



Geluidsanering De sanering van de zogenoemde Raillijst en A-lijst (verkeerslawaai) wordt in 2016 geheel afgerond. De laatste 5 panden van die lijsten worden uiterlijk in dit jaar geïsoleerd. Daarnaast is in het project Vrij baan nog eens een 24-tal woningen geïsoleerd van o.a. de zogenoemde B-lijst. Leeuwarden is hiermee een koploper en is ver voor de landelijke deadline (2020) door deze werkvoorraad heen.

2. Passende nieuwbouw



Stimuleren van bouwers en ontwikkelaars duurzaam goed en goedkoop te bouwen

Verwachte bruto productie in 2016 Op basis van de bekende plannen verwachten we in 2016 een bruto-productie van ca. 600 woningen. We constateren dat de nieuwbouw weer aantrekt en uit onder meer de transacties van grond in De Zuidlanden zien we dat dit herstel zich doorzet. Dit is overigens in lijn met de toename van de bevolking. Duurzaamheid wordt een steeds belangrijker verkoopargument. Het realiseren van 28 energie-neutrale woningen in het Sint Bonifatiuspark en het ontstaan van de all electric-wijk Wiarda, waar alleen nog maar elektriciteit wordt aangelegd, zijn daar goede voorbeelden van. Het transformeren van kantoren is en blijft belangrijk om te kunnen voldoen aan de grote vraag naar kleine zelfstandige wooneenheden in het sociale segment. Deze transformatie blijft ook de komende jaren de bruto woningbouwproductie mede bepalen. Marktanalyse geliberaliseerde huurwoningen De afgelopen jaren (2014-2015) is de vraag naar geliberaliseerde huurwoningen onderzocht en is hiervoor een marktanalyse gemaakt. We hebben een proactieve aanpak waarbinnen onder meer de landelijke beleggers zijn benaderd. In 2016 wordt duidelijk wat zij en ook regionale investeerders kunnen betekenen in de toenemende interesse in de vraag binnen dat segment van de Leeuwarder woningmarkt.

2


Ondersteunen van nieuwe initiatieven studentenhuisvesting Leeuwarden blijft zich ontwikkelen als studiestad met krachtige HBO-instellingen en een groeiend aanbod van academisch onderwijs. We verwachten dat het aantal uitwonende studenten in ieder geval door een toenemend aantal internationale studenten zal groeien. Nieuwe initiatieven die kwalitatieve huisvesting toevoegen in de binnenstad en bij de kennisinstellingen blijven wij ondersteunen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om kleine zelfstandige wooneenheden dicht bij de voorzieningen waarbij de huurprijs gebaseerd is op woonlasten (huurprijs is inclusief internet, gas en elektra, gebruik van wasmachine etc.). Of specifieke woonruimte voor de buitenlandse studenten waarbij de woningen volledig zijn ingericht en nabij de kennisinstellingen liggen. Door het stimuleren van goede studentenhuisvesting in de binnenstad en rondom de kennisinstellingen willen we ook de woonwijken minder belasten en waar mogelijk studentenwoningen in deze wijken weer omzetten naar regulier wonen. Faciliteren nieuwe woonvormen en initiatieven De afgelopen jaren is door de gemeente een aantal initiatieven gefaciliteerd. Het betrof initiatieven om nieuwe vormen van wonen te ontwikkelen. We zien dat dit een blijvende ontwikkeling is, waarbij particulieren (bijv. via collectief particulier opdrachtgeverschap), wooncoöperaties of andere alternatieve ontwikkelvormen, huisvesting willen realiseren. Hiermee wordt de keuzevrijheid van de woonconsument vergroot en worden er kansen benut die marktpartijen laten liggen. We verwachten overigens wel dat de aantallen en omvang van deze alternatieve woonvormen en ontwikkelwijzen beperkt blijven en streven er naar om ook deze initiatieven zoveel mogelijk autonoom te maken. Samenwerking De gemeente Leeuwarden werkt met een groot aantal partijen op de woningmarkt samen. Met de nieuwe woningwet is er een nieuwe lokale woondriehoek ontstaan: gemeente, corporaties en huurdersorganisaties. Deze vorm van samenwerken gaat zich de komende jaren verder ontwikkelen. Met de provincie Fryslân werken we samen aan een aantal thema’s in de woningmarkt. Ook in de stadsregio Leeuwarden wordt met de partners op meerdere terreinen samengewerkt. Via het Platform Wonen Leeuwarden treffen we voortdurend de lokale spelers op de woningmarkt om kennis uit te wisselen en gezamenlijk nieuwe ontwikkelingen te verkennen. Start uitvoeringsprogramma wonen en zorg Het uitvoeringsprogramma dat in 2015 in nauwe samenwerking met de belangrijkste stakeholders is opgesteld, gaat in op de belangrijkste thema’s rondom wonen en zorg. In 2016 wordt gestart met de uitvoering ervan en worden de mogelijkheden onderzocht voor verdere uitrol van het actieplan naar andere partijen en eventueel de regio.

3. Versterken cultureel erfgoed door archeologie en monumentenzorg

 Erfgoednota gemeente Leeuwarden Na de beleidsevaluatie over de afgelopen periode wordt in 2016 een nieuw uitvoeringsprogramma Monumentenzorg en Archeologie (onroerend erfgoed) voor 2016 t/m 2019 gepresenteerd. Veel aandacht gaat daarin uit naar de ‘zichtbaarheid’ en het delen van kennis over het onroerende erfgoed van Leeuwarden, dit mede in het licht van Leeuwarden-Fryslân 2018, en naar een kwaliteitsslag in het aanwijzen van gemeentelijke monumenten. 

Faciliteren restauratie en herbestemming De herontwikkeling van de Blokhuispoort is het tot dusverre omvangrijkste herbestemmingsproject van onroerend erfgoed op gemeentelijk grondgebied. In het besef van de bijzondere monumentale kwaliteiten van het oude gevangeniscomplex vormt de begeleiding van dat proces een grote uitdaging voor 2016 en daarna. Op een ander schaalniveau, maar even bijzonder, zijn onder meer 3


de verbouwing van het Eysingahuis en de overige Fries Museum-panden, projecten die aandacht en inzet vragen. Een belangrijke opdracht in 2016 is ook om eigenaren en ontwikkelaars van monumenten de weg te wijzen naar en optimaal gebruik te laten maken van de financiële regelingen, die er zowel van Rijkswege als bij de Provincie Fryslân zijn voor restauratie en herbestemming.



Groen Erfgoed In de afgelopen jaren zijn door derden interessante initiatieven genomen om in breed verband de zorg voor en het beheer van het bijzondere Groene Erfgoed in Noord-Nederland te versterken, en de kwaliteiten beter te benutten en promoten. Het gaat om de projecten van de ‘Noordelijke Lustwarande’, de 19e- en vroeg-20e-eeuwse landschappelijke parken, tuinen en begraafplaatsen, en ‘Levend Erfgoed: Beheer en behoud van begraafplaatsen in Noord-Nederland’. Er wordt onderzocht of en hoe de gemeente Leeuwarden hieraan kan deelnemen of bijdragen.



Promotie en educatie De komende jaren is de aandacht sterk gericht op het op uiteenlopende manieren in de etalage zetten van het onroerende erfgoed en het bedienen van toeristen en andere bezoekers van de binnenstad, dit mede in het licht van Leeuwarden-Fryslân 2018. In vervolg op de vooral voor direct belanghebbenden bedoelde Monumenten- en archeologie-informatiekaart Leeuwarden, die eind 2014 online is gegaan op de gemeentelijke website, wordt onder meer onderzocht of er met storymapping een voor toeristen aantrekkelijke monumenten- en archeologiekaart kan worden gemaakt. Het archeologisch erfgoed wordt gepromoot door de uitbouw van het archeologisch steunpunt in het HCL, wisselexposities met vondsten en informatie over recente opgravingen, lezingen en open dagen tijdens opgravingen. De archeologische waardenkaart wordt in 2016 geactualiseerd. In 2016 wordt een tweede Leeuwarder monumentenmarkt georganiseerd.

4. Stevige wijkaanpak De aanpak van de aandachtswijken via de 6 wijkenaanpak (in Oud-Oost, Valeriuskwartier, Schepenbuurt en Nijlân) is tot eind 2016 vastgelegd in de prestatieafspraken met de corporaties Elkien en WoonFriesland. De aanpak Heechterp-Schieringen is tot 2018 vastgelegd in afspraken met Rijk en corporaties. Om stabilisatie te bereiken en vooruitgang in deze wijken te bewerkstelligen zijn lange termijnen nodig. Op basis van een heroriëntatie met beide corporaties wordt voorgesteld beide aanpakken in de 5 wijken te continueren. De wijkprojectgroepen hebben voor deze wijken een nieuw Wijkactieplan (WAP) 2015-2017 opgesteld. Dit vooral omdat de wijk specifieke projecten uit het eerste WAP grotendeels uitgevoerd zijn en wijkactieprogramma’s een nuttige en bindende functie blijken te vervullen in deze wijken voor alle betrokken partijen. De al uitgezette lijnen voor het particulier bezit en de grote projecten uit de eerste WAP’s blijven grotendeels gehandhaafd. In de tweede WAP’s is er verhoudingsgewijs veel meer aandacht voor het sociale domein in de wijken. De aanpak van woonoverlast blijft een stedelijk speerpunt (zie programma Veilig). Wat betreft het stedelijk opererende huurteam (als controleur van de huurprijzen van kamerbewoning) blijven wij inzetten op een continuering ook in 2016, al dan niet vanuit de wijkaanpak.

5. Inzameling afval De scheidingsdoelstelling voor Leeuwarden van 60% aan het einde van de collegeperiode is nu al zo goed als gerealiseerd. In 2016 wordt op basis van de uitgevoerde evaluatie een aantal 4


verbetervoorstellen ter besluitvorming voorgelegd. De landelijke ambitie is inmiddels aangescherpt en bedraagt 75% afvalscheiding en maximaal 100 kilo (per inwoner per jaar) restafval in 2020. Om zoveel mogelijk grondstoffen die zich in ons huishoudelijk afval bevinden te kunnen hergebruiken of te recyclen, dient het afval zoveel mogelijk gescheiden te worden ingezameld. Bij het huidig gerealiseerd niveau van afvalscheiding kost het relatief meer inspanning om verdere verbetering te realiseren. We zien pilots en inzamelproeven als belangrijke/onmisbare instrumenten bij het realiseren van een hoger afvalscheidingspercentage. Over de afvalproef in Westeinde wordt een tussenrapportage opgesteld. Voor de wijk Zuiderburen komt een evaluatie beschikbaar. Behalve de resultaten, zoals behaalde scheidingspercentages en hoeveelheid restafval, blijkt daar ook uit hoe bewoners het inzamelsysteem ervaren. Deze proeven vormen de basis voor nieuwe voorstellen. Ook worden er afspraken gemaakt tussen de Friese gemeenten over het gebruik van de milieustraten van inwoners buiten de gemeentegrenzen. Dit is een unicum, waarbij inwoners van Friesland hun afval gescheiden in kunnen leveren bij de meest gunstig gelegen milieustraat. Hierdoor verwachten we een toename te kunnen realiseren in recycling en hergebruik van grondstoffen. Daarnaast worden nieuwe projecten "bijzet" uitgevoerd met als doel het terugdringen van de hoeveelheid dumpingen en het aantal bijgeplaatste vuilniszakken bij afvalcontainers.

6. Verbeteren bodemkwaliteit Voor de periode 2016-2020 zijn nieuwe afspraken gemaakt met het Rijk over het verbeteren van de bodemkwaliteit. De werkzaamheden die samenhangen met dit nieuwe bodemconvenant kennen accentverschillen ten opzichte van het vorige convenant, maar zijn in grote lijnen een vervolg hierop. Er is een tendens naar het afbouwen van actief saneren om milieu hygiënische reden naar meer-en-meer beheren van bodem en ondergrond. In het nieuwe bodemconvenant zijn afspraken gemaakt over o.a.: - Het verder aanpakken en afronden van de zogenaamde spoedlocaties (locaties met een risicovolle bodemverontreiniging) en voormalige stortplaatsen. We pakken in 2016 onder meer de locaties Oedsmawei, De Saiter en Timertsmar aan. - Het goed en efficiënt benutten en beheren van de ondergrond. Met VNG en de ministeries van Infrastructuur & Milieu en Economische Zaken denken wij actief mee over wijzigingen in de bevoegdheidsverdeling van de Wet Bodembescherming en het project STR ONG (afwegingssystematiek gebruik van de ondergrond). - Het beheren en verder ontsluiten van (digitale) bodeminformatie. Enige verbeterslagen lopen vanuit 2015 door in 2016.

5

Programma Wonen en milieu

Recommend Documents