Programma 2014 Onderwijs- en opleidingsregio VUmc
Disciplineoverstijgend onderwijs voor artsen in opleiding tot medisch specialist
|D isciplineoverstijgend onderwijs in de onderwijs- en opleidingsregio VUmc Achtergrond disciplineoverstijgend
Voor de competenties ‘medisch handelen’ en
onderwijs
‘kennis en wetenschap’ wordt de aios binnen het
Met ingang van 2011 is het nieuwe Kaderbesluit
eigen specialisme opgeleid tijdens zijn of haar
in werking getreden. Dit besluit bevat een groot
opleiding. Ook de andere competenties komen
aantal wijzigingen van onderwijskundige aard en
op natuurlijke wijze aan de orde in de dagelijkse
specificeert de volgende algemene competenties
werkzaamheden van een aios.
voor de medisch specialist:
Het cursusaanbod is bedoeld om de niet specifiek disciplinegebonden aspecten van het werken als
medisch handelen
specialist gericht te ontwikkelen. Het leren is
communicatie
competentie- en resultaatgericht en ondersteunt
samenwerking
het functioneren van de professional in de
kennis en wetenschap
praktijk en bevordert het werken in teams.
maatschappelijk handelen
VUmc heeft om die reden samen met de partners
organisatie
in de OOR cursorisch onderwijs ontwikkeld
professionaliteit
waarvan wij hopen dat het een belangrijke en vooral ook leuke bijdrage is aan de opleiding tot medisch specialist.
n sio
es of
c o
m
m
un
ica
tie
medisch handelen
ke we nni s te ns en ch ap
2
jk eli p p ha n tsc dele a a n m ha
organisatie
samenwerking
pr
eit
t ali
| Het curriculum Evaluatie en kwaliteitsborging
Patiëntveiligheid
Communicatie (COSTA-VU)
Klinische onderwijskunde (Teach the Teacher)
Gezondheidsrecht & ethiek
Medisch management
Alle cursussen worden schriftelijk geëvalueerd.
aanvang van de cursus ontvangt u inhoudelijke
Ook is tijdens de cursus voldoende ruimte voor
informatie en instructie voor deelname.
feedback van aios. Het programma wordt getoetst op effectiviteit en tevredenheid van zowel aios’ als opleiders.
Beginfase van de opleiding
Middenfase van de opleiding
Eindfase van de opleiding
volgt een bevestiging en een aantal weken voor
Organisatie en inlichtingen Alle cursussen vinden plaats onder auspiciën van het Instituut voor Onderwijs en Opleiden
Duur en locatie De cursussen duren twee dagen met uitzondering
van VUmc. De logistieke aspecten worden verzorgd door de VUmc Academie.
van de vierdaagse COSTA-VU cursus, de GCPcursus en de Begeleide intervisie. Ze vinden over
Voor inlichtingen kunt u contact op nemen met:
het algemeen plaats in het Klinisch Training
Patricia van Meekeren
De algemene competenties zijn vertaald naar
Bij opleidingsvisitaties door de RGS (Registratie
Centrum (KTC) van VUmc en bij de VU. Cursussen
telefoon: 020-4448444
vijf cursussen in een specifieke volgorde. Voor
commissie Geneeskundig Specialisten) is het
op locatie bij een partnerinstelling behoort ook
e-mail:
[email protected]
het aanleren van de verschillende competenties
disciplineoverstijgend onderwijs één van de
tot de mogelijkheden.
www.vumc.nl/doo
zijn er voorkeursmomenten in de opleiding
vaste aandachtspunten.
vastgesteld. In het eerste jaar van de opleiding ligt de leerbehoefte van een aios anders dan in
Kosten en annulering Onderwijsvorm en cursusopbouw
Alle cursussen kosten € 300,- per dag, met
de laatste fase. Dit uitgangspunt heeft geleid
Het leerproces van de aios staat centraal.
uitzondering van de Good Clinical Practice cursus
tot de bovenstaande curriculumopbouw.
Het onderwijs heeft een direct verband met
en de Begeleide intervisie. De cursus Good
de praktijk en speelt zo veel mogelijk in op
Clinical Practice kost in totaal € 695,-; Begeleide
de individuele leerbehoeften van de aios.
intervisie kost € 650,- (8 bijeenkomsten à 2 uur).
Alle aios’ in de OOR VUmc die hun opleiding
De opzet van het cursusaanbod is gericht op
De aios kan de kosten declareren bij het
(deels) in VUmc volgen en (deels) in de
een multidisciplinaire samenstelling van de groep
ziekenhuis waar hij/zij op het moment van
partnerziekenhuizen van VUmc. De cursussen
en sluit aan op het instroomniveau van de aios.
cursusdeelname de opleiding volgt. Aios’ die
zijn multidisciplinair van karakter.
In de cursussen worden activerende leervormen
tijdens de cursus een opleiding bij VUmc volgen
gebruikt. Tijdens de cursus vindt naast
ontvangen geen factuur, de kosten worden
kennisoverdracht door de docent, zelfstudie
rechtstreeks doorbelast aan de afdeling. Bij
De cursussen zijn verplicht volgens de afspraken
plaats aan de hand van leeropdrachten, reflectie
verhindering dient de aios zich door een collega
van de centrale opleidingscommissies in de regio.
en kennisuitwisseling in groepsverband. De aios’
te laten vervangen en deze mutatie schriftelijk
De opleider is verantwoordelijk voor het in de
krijgen opdrachten ter voorbereiding op de
aan VUmc Academie door te geven. Annuleren
gelegenheid stellen van de aios om deel te
cursus.
kan per mail tot een maand voor aanvang van
Doelgroep
Verplicht karakter
nemen. Vrijstelling van een cursus is mogelijk wanneer de aios kan aantonen (middels het
de cursus. Bij annulering tot deze datum wordt Toetsing
E 35,- aan administratiekosten in rekening
portfolio) dat hij of zij al onderwijs heeft gevolgd
Toetsing is nog geen vast onderdeel van de
gebracht. Na deze datum volgt een factuur
of op een andere manier kennis en vaardigheden
cursussen maar kan er wel onderdeel van
voor het volledige inschrijfgeld.
heeft opgedaan in de genoemde thema’s.
uitmaken. De aios’ dienen gedurende de gehele
De opleider kan in overleg met de aios tot
cursus aanwezig te zijn en actief deel te nemen.
een vrijstelling besluiten.
Na volledige deelname aan de cursus (inclusief
Op de website www.vumc.nl/doo staat alle
voorbereiding en opdrachten) krijgt de aios een
informatie over het volledige cursusaanbod.
certificaat van deelname.
U kunt zich digitaal inschrijven. Na inschrijving
4
Inschrijving
5
| Patiëntveiligheid De dynamiek en complexiteit van de zorg
Dit vraagt een omslag in ons denken en handelen.
maakt dat patiëntveiligheid een zeer grote
Een leerproces dat ondersteuning vraagt om
en belangrijke rol inneemt. Het veiligheids
onder wisselende omstandigheden gezamenlijk
bewustzijn van de individuele zorgverleners
oog te krijgen voor de eigen rol en onveilige
schiet daarin soms tekort, met medische
situaties vroegtijdig te herkennen en bespreek
fouten als mogelijk gevolg. De maatschappij
baar te maken. Aios’ spelen op de werkvloer
vraagt naast optimale zorg en compassie met
een centrale rol in het primaire proces van
de patiënt steeds meer om topkwaliteit.
zorgverlening. Juist voor de jongerejaars aios’
Dit maakt dat we ons steeds toetsbaarder
is het van groot belang dat ze in al hun
moeten opstellen om zo optimale transparantie
competenties die van patiëntveiligheid zich
te kunnen bieden over de geleverde kwaliteit
eigen gemaakt hebben.
van zorg. Doelgroep Nog steeds wordt in de gezondheidszorg bij
De cursus is bestemd voor aios’ in de beginfase
incidenten als gevolg van een fout te veel nadruk
van de opleiding. Het aantal deelnemers is
gelegd op de persoon die de fout heeft gemaakt.
minimaal 15 en maximaal 20. Op aanvraag is de
Het maken van een fout wordt dan gezien als een
cursus toegankelijk voor anios.
verwijtbare tekortkoming van een individu. Dit leidt er vaak toe dat dit individu bejegend wordt als onkundige of als dader wordt gestraft.
Doel De cursus patiëntveiligheid biedt een aanzet om oog te krijgen voor factoren die patiëntveiligheid
In navolging van andere risicodragende
beïnvloeden en de eigen verantwoordelijkheid
organisaties zoals de luchtvaart en kerncentrales,
van de aios op de werkvloer daarin te stimuleren.
kan ook in het zorgproces het menselijk handelen
Zo kan vervolgens worden gewerkt aan het
gezien worden als onderdeel van een systeem
verbeteren van de zorg rond de patiënt door het
waarin menselijke fouten onvermijdbaar zijn.
inzetten van effectief gedrag. Verschillende
Het systeem moet daarom zo ontworpen zijn
algemene competenties (samenwerken,
dat fouten ontdekt worden voordat ze leiden
patiëntveilige communicatie) krijgen in deze
tot schade aan de patiënt, of anders zo goed
cursus extra aandacht.
mogelijk worden opgevangen. Zo komt de aandacht op het verbeteren van het proces in
Opzet
plaats van op het aanwijzen van een schuldige.
Omdat er maximaal 20 deelnemers per cursus
Het leren en herkennen van fouten en het omgaan
kunnen deelnemen, is er ruimte voor interactie en
met risico’s, zal tot structurele verbeteringen
leren vanuit eigen ervaringen op de werkvloer.
van de kwaliteit van zorg leiden, en daarmee
De cursus is over twee dagen verdeeld met een
een grotere patiëntveiligheid.
interval van ca. 8 weken, waarin de cursisten tussen de twee cursusdagen opdrachten in de
VUmc en partnerziekenhuizen willen zichtbaar
praktijk uitwerken. Er zijn 3 vaste docenten
maken dat veiligheid er echt toe doet. Voor alle
betrokken bij de cursus. Voor een aantal
medewerkers geldt ‘veilige zorg, altijd en overal’.
programmaonderdelen leveren andere docenten vanuit hun specifieke expertise een bijdrage. 7
Eindtermen en leerdoelen
De aios:
begrijpt de rollen die Human Factor
kan toelichten wat in een multidisciplinaire
Cursuscommissie en docenten:
Prof. dr. Bart Bijnen, chirurg - programmaleider Dr. Peter Veerman, anesthesioloog Inge van Noord, MSc, gezondheids
Engineering, veiligheidscultuur en
setting bijdraagt aan een veilige
hiërarchie in werkrelaties spelen bij
werkomgeving en wat de eigen rol daarin
wetenschapper en onderzoeker
is, waardoor fouten bespreekbaar worden.
patiëntveiligheid
het ontstaan van incidenten in de patiëntenzorg.
heeft kennis over systeemdenken in relatie
kan reflecteren op eigen communicatief gedrag en benoemen wat bijdraagt aan
tot patiëntveiligheid en de meest gebruikte
effectieve communicatie over incidenten
analysemethoden en kan die toepassen
in de eigen werkomgeving.
op incidentmeldingen uit de eigen werkomgeving.
kent de begrippen prospectieve risicoanalyse en risicomanagement en kan
bij patiëntveiligheid en bevordert diens
ziekenhuisapothekers
Mr. dr. Brenda Frederiks of mr. Adriënne Tingen, juristen
bijdrage.
erkent het belang van het leveren van een bijdrage aan open communicatie
voorschrijven van medicatie en het
met de patiënt nadat zich een incident
gebruik maken van medische techniek.
onderdelen o.a.:
Dr. Noortje Swart of dr. Agnes Veldkamp,
is zich bewust van de rol van de patiënt
deze toepassen bij bijvoorbeeld het
kan de relatie uitleggen tussen
Gastsprekers voor specifieke
Prof. dr. Ruud Verdaasdonk, hoogleraar fysica en medische technologie
Fred Bleeker, luchtvaartdeskundige en team resource management (TRM) trainer
heeft voorgedaan.
kent de principes van een veilige
patiëntveiligheid en juridische aspecten
samenwerking binnen teams en de
Cursusdata in 2014
die spelen bij het werken in de
eigen competenties die daar voor
14 januari en 4 maart
gezondheidszorg alsmede de
nodig zijn.
21 januari en 11 maart
consequenties daarvan voor het
28 januari en 19 maart
eigen handelen.
16 september en 11 november 23 september en 18 november 25 september en 20 november
Globale opzet van het nieuwe
Voorbereiding en toetsing
cursusprogramma
Toetsing en feedback worden gebruikt om de aios
De volgende onderwerpen komen in de cursus
bewust te maken van zijn of haar leerproces.
aan de orde: begripsbepaling en huidige (inter-)
Bij voldoende participatie tijdens de cursus, krijgt
nationale situatie met betrekking tot het thema
de aios een certificaat. Aan de opleider en de aios
patiëntveiligheid, ‘human factors’ als
zelf blijft vervolgens de verantwoordelijkheid
belangrijkste bron voor het leren van fouten en
de verdere ontwikkeling op het gebied van
incidenten, juridische aspecten die van belang
patiëntveiligheid vorm en inhoud te geven.
zijn bij incidenten in de zorg en disclosure, medicatieveiligheid, methoden voor analyse van incidenten en processen, vaardigheidstraining in het intercollegiaal en interdisciplinair veilig communiceren over incidenten en veilig samenwerken in teams.
8
“Leerzaam, interactief en een eye-opener voor bepaalde zaken” 9
|C OSTA-VU (COmplexe Situatie Training Arts assistenten VUmc) Ziekenhuizen zijn dynamische, maar complexe
Opzet
bedrijven. Het werk speelt zich af binnen een
De cursus bestaat uit vier dagen, twee startdagen
context van ingrijpende omstandigheden,
en twee terugkomdagen na respectievelijk 1 en 3
oplopende emoties en conflicterende belangen.
maanden. Ons doel is de deelnemers zoveel
Complexe situaties zijn vaak eerder regel dan
mogelijk met casuïstiek uit de eigen praktijk te
uitzondering.
laten werken, om de relevantie, motivatie en
Aios’ vervullen een spilfunctie in ziekenhuizen.
leeropbrengst te optimaliseren.
Adequaat gereedschap hoe om te gaan met dit
De cursus maakt veel gebruik van empirische
soort situaties is voor hen dan ook cruciaal, en
leermethoden, bestaande uit rollenspellen met
draagt in belangrijke mate bij aan de door hen
gekwalificeerde acteurs, videoanalyse en intervi-
geleverde kwaliteit van zorg, de mate waarin zij
sievormen. Ook worden gevalideerde vragenlijsten
zich kunnen ontwikkelen en hun werkplezier.
ingevuld om de deelnemers meer inzicht te geven in de eigen communicatiestijl. De cursus biedt de
Behalve medisch inhoudelijke vaardigheden
unieke mogelijkheid om praktijksituaties te
zijn het vooral communicatieve en andere
oefenen in een experimentele omgeving, en hierbij
persoonlijke vaardigheden die dit succes
verschillende technieken uit te proberen. Observa-
bepalen. COSTA-VU is de enige meerdaagse cursus
tie en feedback door de acteurs, de trainers en de
binnen een academische setting die deze niet
groep staan hierbij garant voor een maximaal leer-
medisch inhoudelijke vaardigheden traint onder
effect. Ter ondersteuning wordt een aantal theore-
begeleiding van een multidisciplinair team,
tische modellen en kaders gepresenteerd, onder
bestaande uit zowel medisch specialisten als
andere op het gebied van slecht nieuws, omgang
medisch psychologen.
met conflicten en emoties, het doorbreken van lastige interactiepatronen en onderhandelen.
Doelgroep De cursus is bestemd voor de aios vanaf het twee-
Cursusprogramma
de jaar van de opleiding. Het aantal deelnemers is
Het cursusprogramma bestaat afwisselend uit
minimaal 12 en maximaal 20.
theoriepresentaties en (video)demonstraties, veel oefenmomenten met behulp van rollenspellen en
Doel
intervisie in subgroepen, en plenaire momenten
Het vergroten van de communicatieve vaardighe-
waarin leerervaringen worden uitgewisseld. Dag 1
den en persoonlijke effectiviteit in complexe situa-
focust op inventarisatie en analyse van de verschil-
ties in het ziekenhuis. We richten ons hierbij niet
lende complexe situaties, dag 2 op emoties en
alleen op contacten met patiënten, maar ook met
conflicten, dag 3 op communicatiestijlen en dag 4
collega’s, bazen, paramedici en andere ziekenhuis-
op persoonlijke effectiviteit, doelen en onderhan-
medewerkers. Verschillende competenties zoals
delen. In gezamenlijk overleg wordt steeds aan de
communicatie, samenwerken, reflectie en professi-
hand van de leerbehoeften van de groep vastge-
onaliteit komen in deze cursus aan bod.
steld welke specifieke thema’s aan bod zullen komen. De cursus is intensief vanwege de vereiste
11
actieve inzet van de deelnemers en de persoonlijke thema’s die aan bod kunnen komen. Uiteraard is al het ingebrachte materiaal en het besprokene vertrouwelijk. Voorbereiding en toetsing
Dr. M.C. Visser, neurologie Dr O. Visser, hematologie Drs. O.J. de Vries, interne geneeskunde, vice-progammaleider Cursusdata 2014
Toetsing in de vorm van feedback wordt gebruikt
24 en 25 februari, 31 maart en 28 april
om de aios bewust te maken van zijn of haar leer-
7 en 8 april, 12 mei en 16 juni
proces. Bij voldoende participatie tijdens de
8, 9 en 29 september, 27 oktober
cursus ontvangt de aios een certificaat voor het
13 en 14 oktober, 10 november en 12 januari 2015
portfolio. Aan de opleider en de aios zelf blijft vervolgens de verantwoordelijkheid om de verdere ontwikkeling op het gebied van communicatie en persoonlijke effectiviteit vorm te geven. Daarnaast is een initiatief opgezet dat aios de mogelijkheid biedt om aansluitend aan COSTA-VU intervisiegroepen te vormen. Voor meer
Eindtermen en leerdoelen De aios:
heeft inzicht in onderliggende factoren en dynamiek van complexe situaties in het ziekenhuis.
is in staat om gedrag en emoties van
gedetailleerde informatie over dit onderwerp, zie
anderen waar te nemen en te interpreteren
het onderdeel begeleide intervisie op pagina 27.
en hierbij aan te sluiten met effectieve communicatie.
Cursuscommissie
is in staat specifieke gespreksinterventies
Drs. A. Bakker, instituut voor onderwijs en opleiden
op het juiste moment adequaat toe te
Dr. A.D. Boenink, psychiatrisch consultatieve dienst
passen.
Prof. dr. A.R.J. Girbes, intensive care volwassenen
Prof. dr. H.J. Bonjer, heelkunde
kan verschillende gesprekstechnieken toe
Dr. E.H. Collette, medische psychologie
passen in bijzondere situaties zoals het geven
Drs. L. van Elswijk, instituut voor onderwijs en
van slecht nieuws of het bespreken van een
opleiden Dr. K.J. Hartemink, heelkunde Drs. H.M. Heller, psychiatrisch consultatieve dienst Drs. H.M.A. Hofstee, interne geneeskunde Prof. dr. P.C. Huijgens, hematologie
medische fout.
is in staat om in acute situaties en onder druk effectief te communiceren.
is in staat om intercollegiale communicatie effectief te laten verlopen.
heeft inzicht in de sterke kanten en valkui-
Prof. dr. M.H.H. Kramer, interne geneeskunde
len op het gebied van de eigen communica-
Prof. dr. C.H. Polman, neurologie
tiestijl, zowel verbaal als non-verbaal.
heeft inzicht in de mogelijkheden om Trainers
12
Drs. K.J. Nauta, psychiatrie, programmaleider Drs. L. Both, medische psychologie
communicatieprocessen te doorbreken door te variëren in stijl.
is in staat te reflecteren op zijn eigen positie
Drs. N.D. Ehrlich, medische psychologie
en belangen in complexe situaties en aan
Drs. S. Greuters, anesthesiologie
de hand daarvan een effectieve strategie te
Drs. M. Houniet de Gier, medische psychologie Dr. M. van der Kuip, kindergeneeskunde Dr. T.J. Postma, neurologie Prof. dr. H.M.W. Verheul, medische oncologie
bepalen.
is in staat om verschillende onderhandeltechnieken in complexe situaties toe te passen.
| Teach the Teacher
haar leerproces. Bij voldoende participatie tijdens de cursus volgt een certificaat om op te nemen in
Eindtermen en leerdoelen De aios:
heeft inzicht in het leren van volwassenen,
Klinische onderwijskunde gaat om onderwijs
En kent de aios:
het portfolio. Opleider en aios zelf zijn gezamen-
in relatie met patiëntenzorg. De scholing in
de basisprincipes van het leren van volwassenen de basisprincipes van toetsing en enkele
lijk verantwoordelijk voor de vormgeving van de
m.n. hoe studenten als professionals (kun-
verdere ontwikkeling van de klinische onderwijs-
nen) leren in de kliniek als werkomgeving.
de klinische onderwijskunde voor aios’ is tweeledig. Enerzijds is deze gericht op het
toetsvormen
kunde.
bereiken van de benodigde kennis en
kritische analyse van de opleidingssituatie
vaardigheden om effectief onderwijs te kunnen
De cursus biedt inzicht in de leerprocessen bij
samenspraak met de opleiders effectief en
volwassenen, waardoor korte onderwijsmomen-
efficiënt vorm te geven.
ten effectiever en efficiënter benut worden. Een groot deel van de cursus is gewijd aan het oefe-
Arts-assistenten in opleiding tot specialist
nen in lesgeven en het geven en ontvangen van
hebben een belangrijke rol in het opleiden van
feedback. Tijdens de twee dagen wordt er zoveel
coassistenten. Bovendien zijn zij vaak de toekom-
mogelijk interactief gewerkt. Naast plenaire
stige leden van een opleidingsgroep. Daarom is
onderdelen zijn er sessies in kleine groepen,
het ontwikkelen van onderwijsvaardigheden van
gericht op het onderwijsproces, dus niet op
wezenlijk belang. Het doorgeven van het medisch
inhoud.
vak aan anderen gaat erom hen te helpen hun
Tevens krijgt de aios meer inzicht in het eigen
leerbehoeften en ontwikkelrichting vast te stellen.
leerproces en leert hoe dit toe te passen voor
Daarnaast gaat het om het geven van opbouwen-
het verbeteren van de eigen opleiding.
de feedback en het toepassen van de leerproces-
De cursus wordt op twee aaneengesloten dagen
sen bij volwassenen. Tevens bevordert scholing
gegeven door een gedragsdeskundige en een
in klinische onderwijskunde en het uitvoeren
clinicus met onderwijsexpertise.
van onderwijstaken ook het bereiken van competenties op andere gebieden (samen
Cursusprogramma
werking, communicatie, organisatie,
De volgende onderwerpen komen gedurende de
professionaliteit).
twee dagen aan de orde in interactieve sessies:
De cursus is bestemd voor aios’. Het aantal deelnemers per cursus is minimaal 8 en maximaal 12.
Cursuscommissie en docenten
Opzet
geven en anderzijds om de eigen opleiding in
Doelgroep
Drs. I.B. Meyer, programmaleider Teach the Teacher, psycholoog-trainer, programmaleider
Drs. N.M.M. Asselbergs, oogarts Drs. R.van Beek anesthesioloog Drs. L. van Elswijk, psycholoog-trainer Dr. A.J. Greven, KNO-arts Drs. J.C.G. Jacobs, arts-onderwijskundige Drs. A. Oudshoorn, gezondheids wetenschapper-trainer
Dr. K. Prince, huisarts Dr. P. Teunissen, aios gynaecologie / onderwijskundige
Drs. R. Venekamp, arts-trainer Cursusdata in de eerste helft van 2014
leerbehoeften van studenten.
stelt goede leerdoelen. identificeert en benut situaties in de patiëntenzorg als leersituatie.
voert een op leren gerichte dialoog, zowel één-op-één als in een groep.
kiest binnen de beperkte tijdsmarges adequate onderwijsactiviteiten/werk vormen en voert deze adequaat uit.
presenteert informatie duidelijk en legt complexe begrippen duidelijk uit.
geeft adequate vaardigheidstraining. geeft effectieve feedback. toetst het functioneren van studenten op de verschillende competenties op adequate wijze.
8 en 9 mei 23 en 24 juni
herkent problemen van of met coassistenten tijdig en verwijst hierbij zonodig door.
is zich bewust van de betekenis van het
korte onderwijsmomenten
De data voor het najaar zijn vanaf februari
optreden als rolmodel en handelt daar ook
geven en ontvangen van feedback
2014 te vinden op internet:
naar.
het belang van het omschrijven van leerdoelen
www.vumc.nl/doo
is enthousiast en gemotiveerd voor
toetsing en beoordeling (waaronder de korte
onderwijs in de klinische setting en het
praktijkbeoordeling)
stimuleren van leren van studenten daarin.
kan en wil feedback krijgen op het eigen functioneren in een onderwijsrol.
heeft zelfvertrouwen in de rol als docent
Voorbereiding en toetsing
leerdoelen opstellen
Voor aanvang van de cursus ontvangen deelne-
en kan omgaan met kritische vragen van
feedback geven en ontvangen
mers enkele huiswerkopdrachten en een deel van
studenten.
Korte Praktijk Beoordelingen uitvoeren
het lesmateriaal, zodat zij zich goed kunnen
een vaardigheidstraining geven
voorbereiden.
de Pendelton regels voor feedback
Toetsing – in de vorm van feedback – wordt gebruikt om de aios bewust te maken van zijn of
14
herkent de diversiteit in en individuele
24 en 25 maart
vaardigheden onderwijs
in het eigen ziekenhuis.
3 en 4 februari
Doel Na afloop van de cursus kan de aios:
past deze inzichten adequaat toe in een
“Een prima cursus voor aios in de middelste fase van de opleiding”
gaat integer om met vertrouwelijke informatie over en van studenten.
15
| Gezondheidsrecht & Ethiek Een goede dokter heeft meer in huis dan alleen
belang en zal de arts zorgvuldig de verschillende
medische kennis en kunde. Ook juridische en
normen en waarden die in het geding zijn tegen
ethische kennis is van belang in de geneeskun-
elkaar af moeten wegen. Zij kan daarbij terug
de. Zeker in de huidige tijd speelt dit een
vallen op het juridische kader: wat mag wel,
belangrijke rol.
wat mag niet, en wat zijn de grenzen van haar
Denk aan de komst van het EPD, de grenzen
handelen? Beide vakgebieden bieden normatieve
van het beroepsgeheim van artsen en de ver-
kaders en methoden voor reflectie en argumenta-
antwoordelijkheden van een arts (in opleiding).
tie gericht op het maken van afwegingen in
Bovendien is de tendens in wet- en regelgeving
lastige situaties.
dat patiënten steeds meer rechten krijgen tegenover plichten van artsen.
In deze cursus is het de bedoeling dat aios’ zich verder bekwamen in het denken en communice-
Het doel van de huidige wet- en regelgeving is
ren over juridische en ethische aspecten van de
het bereiken van een gelijkwaardige arts-patiënt
zorg in relatie tot de patiënt.
relatie. Een neveneffect is dat de patiënt steeds mondiger en veeleisender wordt.
Doelgroep
Deze ontwikkeling vraagt om goede morele en
Deze cursus is bestemd voor aios’ in de eindfase
juridische vorming van studenten (Oosterhout &
van hun opleiding. Het aantal deelnemers is
Dekker, 2007). Artsen hebben in de praktijk
maximaal 20.
ook regelmatig te maken met juridische en/of ethische dilemma’s. Dit kunnen de grotere thema’s
Doel
betreffen zoals informed consent, wilsbekwaam-
De algemene doelstelling van deze onderwijs-
heid, euthanasie en abortus, maar ook dagelijkse
vorm is verdieping van de kennis en vaardig
situaties zijn moreel en juridisch geladen.
heden die deelnemers hebben opgedaan over gezondheidsrecht en ethiek in hun basisoplei-
Hoe praat je bijvoorbeeld over patiënten met
ding. Daartoe wordt theoretische en praktische
collega’s? Hoe ver reikt je beroepsgeheim binnen
scholing in de omgang met juridische en ethische
maar ook buiten het ziekenhuis? Hoe ga je om
vraagstukken aangeboden.
met patiënten die zich niet houden aan de
We integreren recht en ethiek, omdat ervaringen
gemaakte afspraken (medicatie niet opvolgen)?
met klinische besprekingen uitwijzen dat de
En wat doe je als een patiënt een klacht tegen je
juridische aspecten een integraal en essentieel
indient?
deel uitmaken van een ethische casusbespreking.
Een arts kan allereerst terugvallen op juridische
Omgekeerd geldt ook dat een juridische vraag
kaders, maar binnen deze kaders bestaat ruimte
diverse ethische elementen in zich heeft.
voor afweging. Denk daarbij aan begrippen als
Het recht geeft lang niet altijd een ‘pasklaar’
goed hulpverlenerschap, ernstig nadeel en
antwoord. De casusbesprekingen worden daarom
conflict van plichten. Het is de taak van een
niet strikt beperkt tot medisch-juridische en
goede hulpverlener om zijn overwegingen
medisch-ethische aspecten. De algemene
zorgvuldig te kunnen verantwoorden.
doelstellingen kunnen gedifferentieerd worden
Op deze momenten is ook ethische reflectie van
naar kennis, vaardigheden en attitude:
17
Kennis: bevorderen van de kennis over juridi-
Cursusprogramma
Eindtermen en leerdoelen
Ethische aspecten van de gezondheids-
sche en ethische aspecten in de gezondheids-
Kennisoverdracht door middel van presentaties
zorg (juridische en ethische uitgangspunten,
over thema’s als arts-patiënt relatie, tuchtrecht,
wetgeving, richtlijnen (o.a. de KNMG-richt
informed consent en dossiers van docenten
Juridische aspecten van de gezondheids-
lijnen), jurisprudentie en (maatschappelijk
gezondheidsrecht en ethiek worden afgewisseld
zorg en van de medische beroeps
aanvaarde) normen en waarden.
met activerende werkvormen en een bezoek aan
uitoefening
zorg en van de medische beroeps
Vaardigheden: Bevorderen van het herkennen,
het tuchtcollege. Er is voldoende ruimte voor
expliciteren en analyseren van juridische en
intensieve bespreking van eigen casuïstiek in
ethische vraagstukken.
subgroepen.
kan omgaan met juridische aspecten van
Attitude: Bijdragen aan het creëren van morele sensibiliteit en een open, kritische en reflexieve houding.
De aios bereidt zelf twee casussen voor de thema’s die respectievelijk op dag 1 en dag 2
De aios:
geeft blijk van gevoel voor uiteenlopende morele opvattingen en respect voor andere meningen en opvattingen.
(her)kent ethische aspecten die bij
heeft inzicht in de betekenis van
medische beslissingen in het geding zijn
gezondheidsrecht voor de uitvoering
en is in staat morele vragen die in het
van zijn dagelijkse werkzaamheden.
gebaseerd op eigen ervaringen en passend bij Opzet
De aios: het systeem van de gezondheidszorg.
Voorbereiding en toetsing
uitoefening
handelt met in achtneming van het
medisch handelen ontstaan te analyseren.
is in staat de eigen morele standpunten
medisch beroepsgeheim.
met argumenten te verduidelijken en
De cursusdagen zijn voornamelijk praktijkgestuurd
centraal staan. Bij voldoende participatie tijdens
en gericht op het herkennen, expliciteren en
de cursus en het voldoen aan de voorbereidings-
analyseren van juridische en ethische vraag
eisen volgt een certificaat dat opgenomen kan
stukken en het creëren van een open, kritische en
worden in het portfolio. Aan de opleider en de
reflexieve houding. De bespreking van casuïstiek
aios zelf blijft vervolgens de verantwoordelijkheid
uit de eigen medische praktijk staat centraal.
de verdere ontwikkeling op het gebied van
Een actieve deelname aan de casusbesprekingen
gezondheidsrecht & ethiek vorm en inhoud
patiëntrelatie (algemeen en in bijzondere
ethiek en rationaliteit, ethiek en inter
is cruciaal voor het oefenen van de beoogde
te geven.
situaties) en de verhouding tussen de
culturalisatie, de verhouding tussen
belangen van de patiënt en die van
ethiek en recht.
beschikt over kennis en inzicht op
Cursuscommissie en docenten dische en ethische vraagstukken die binnen het ziekenhuis als probleem leven, dus niet louter academische kwesties. Voor een groot deel wordt gewerkt met de casuïstiek die de deelnemers voorafgaand aan de cursusdagen hebben ingestuurd. De lezingen door deskundige docenten (ethici en juristen) zijn relatief kort. Deelnemers krijgen een werkwijze aangereikt waarmee ze juridische en ethische kwesties kunnen benaderen. Door thema’s aan relevante juridische en ethische literatuur te koppelen
Mr. dr. Brenda Frederiks, gezondheidsrecht,
beschikt over kennis met betrekking tot:
- de invloed van wetenschappelijke
- de in Nederland meest voorkomende
- behandelingsvraagstukken in alle levens-
ontwikkelingen op normen en waarden.
- het omgaan met klachten en fouten.
Drs. Y. Voskes, medische ethiek, afdeling metamedica VUmc (contactpersoon ethiek)
- algemene vragen met betrekking tot ethiek: wat is een moreel probleem,
- juridische vraagstukken rond begin en eind van leven.
verantwoorden.
- juridische aspecten van de arts-
anderen.
afdeling sociale geneeskunde VUmc (contactpersoon recht)
- grondslagen en beginselen van het gezondheidsrecht.
competenties. De onderwerpen die aan de orde komen zijn juri-
tegenover patiënten en collegae te
hoofdlijnen met betrekking tot:
medisch ethische opvattingen. fasen: wel of niet behandelen, zin van
Mr. dr. Vivianne Dörenberg, gezondheidsrecht,
behandelen, soort behandeling of zorg, het moeten maken van keuzes (schaars-
afdeling sociale geneeskunde VUmc
Mr. Anke Janssen, gezondheidsrecht, IOP/VUmc Mr. Joke Smink, gezondheidsrecht, IOP/VUmc Drs. Margreet Stolper, medische ethiek,
te) ethiek en medisch wetenschappelijk onderzoek.
afdeling metamedica VUmc
Prof. dr. Guy Widdershoven, medische ethiek, afdeling metamedica VUmc
wordt diepgang bereikt. De deelnemers oefenen met het toepassen van kennis op casuïstiek.
Cursusdata in 2014
Daarnaast is er veel ruimte voor het uitwisselen
11 februari en 1 april
van ervaringen en om te leren van andere deel
13 mei en 3 juni
nemers. Op de 1e dag van de cursus brengen de
7 en 28 oktober
cursisten een bezoek aan het Regionaal Tucht
“Nu heb ik een handvat voor reflectie op ethische zaken”
college Amsterdam. 18
19
| Medisch management Elke medisch specialist ervaart dagelijks
kelen van de competenties die bij het uitvoeren
aan den lijve hoeveel invloed de organisatie
van managementtaken aan de orde zijn.
van het ziekenhuis heeft op de efficiency en effectiviteit van de behandeling.
Opzet
Dat geldt voor de samenwerking tussen
De cursus bestaat uit 2 cursusdagen. Alle
collega’s en de samenwerking met andere
deelnemers ontvangen voor aanvang van de
disciplines, voor de snelheid waarmee de
cursus een huiswerkopdracht, die voorafgaand
patiënt geholpen wordt, voor de risico’s op
aan de cursus gemaakt moet zijn. Tijdens de
fouten. Maar ook voor de mate waarin geld
cursus ontvangen zij één of meer boeken en
sturend is voor de wijze waarop de zorg
het cursusmateriaal.
wordt geleverd en nog vele andere zaken.
Cursusprogramma De cursus wordt gegeven met afwisselend
Het is daarom ook een onvervreemdbaar deel
interactieve plenaire en kleinschalige
van het vak dat een medisch specialist bijdraagt
onderwijsvormen gedurende de 2 dagen.
aan de optimalisatie van de omstandigheden
De onderwerpen die in de cursus aan bod
waarbinnen de patiëntenzorg plaatsvindt.
komen zijn strategisch beleid van ziekenhuizen,
Dat vereist inzicht in de manier waarop de
financieel-economische besturing van zieken
medisch specialistische zorg gefinancierd en
huizen, rol en positie van medisch specialisten,
georganiseerd wordt. En het vereist de
kwaliteit van de vakgroep en ondernemingsplan
vaardigheid om daar invloed op uit te oefenen.
van vakgroep en afdeling.
Aios’ zullen deze vaardigheden ontwikkelen in de praktijk, tijdens hun opleiding en nog
Voorbereiding en toetsing
lang daarna. Deze cursus biedt hierbij
Toetsing in de vorm van feedback wordt gebruikt
ondersteuning.
om de aios bewust te maken van zijn of haar leerproces. Bij voldoende participatie tijdens de
Doelgroep
cursus en het voldoen aan de opdrachten volgt
Deze cursus is bestemd voor aios’ in de eindfase
een certificaat voor het portfolio. Aan de opleider
van hun opleiding. Het aantal deelnemers is
en de aios zelf blijft vervolgens de verantwoorde-
minimaal 12 en maximaal 18.
lijkheid de verdere ontwikkeling op het gebied van managementvaardigheden vorm en inhoud
Doel
te geven.
Deze cursus biedt aios’ inzicht in hoe zij hun verantwoordelijkheid op bovengenoemde
Cursuscommissie en docenten
niveaus kunnen waarmaken. Dat gebeurt met
Deze cursus is ontwikkeld door de Academie van
behulp van presentaties door docenten met
Medisch Specialisten; een samenwerkingsver-
veel praktijkervaring op deze terreinen, ruimte
band tussen de Orde van Medisch Specialisten,
voor vragen, discussie en eigen leerdoelen.
de VVAA en het Instituut Beleid en Management
Daar waar mogelijk wordt naast kennis
Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit
overdracht ook aandacht besteed aan het ontwik-
Rotterdam. VUmc heeft meegewerkt aan de
21
verdere integratie van de cursus in de opleiding tot medisch specialist. Opleiders en gastsprekers zullen op specifieke onderdelen
Eindtermen en leerdoelen De aios:
weten na afloop hoe zij moeten
worden ingezet.
handelen binnen de context van de
Programmaleider is drs. Jolande Verhulst.
organisatie en het beleidsproces van het ziekenhuis en haar omgeving, om
Cursusdata in 2014 18 en 25 maart
tot een zo optimaal mogelijke inrichting van hun eigen patiëntenzorg te komen.
10 en 17 september 4 en 11 november 21 en 28 november
Subdoelen:
weten aan welke eisen een goed functionerende vakgroep c.q. maatschap moet voldoen, kunnen een inschatting maken van hun eigen invloed daarop en weten waar ze op moeten letten bij sollicitaties.
weten aan welke eisen het kwaliteitsbeleid van een vakgroep of maatschap c.q. afdeling moet voldoen en zijn in staat verbeterprojecten te ontwerpen.
zijn in staat om de structuur en het functioneren van het ziekenhuis te beschrijven en kunnen een gefundeerd oordeel formuleren over de rol en positie van de medisch specialist daarin.
zijn in staat om de voornaamste kenmerken en de achtergronden van de beleidscyclus van het ziekenhuis te beschrijven en kunnen beschrijven hoe het beleid van de vakgroep c.q. maatschap binnen deze context kan worden vormgegeven.
zijn in staat de voornaamste aspecten en achtergronden van het overheidsbeleid ten aanzien van de (ziekenhuis)zorg te beschrijven,
“Veel interactie, gericht op behoefte van de groep” 22
inclusief organisatie en financiering, en zijn in staat een inschatting te maken van de consequenties voor de patiëntenzorg.
Good clinical practice Algemene introductiecursus mensgebonden onderzoek Het uitvoeren van klinisch wetenschappelijk
BROK-cursus die voor junior klinisch onderzoekers
onderzoek is onderhevig aan wet- en
in alle umc’s verplicht is.
regelgeving. De Nederlandse wetgever stelt hoge eisen aan onderzoekers.
Cursusprogramma
METC
goedkeuring METC (Medisch Ethische Toetsings
heeft een verbeterd inzicht in eigen
Wetenschappelijke integriteit en ethiek
heeft verbeterde praktijkgerichte kennis
taakgebied binnen klinische research
nationale en internationale afspraken en richtlijnen over wetenschappelijke integriteit
researchcodes ethiek in mensgebonden onderzoek Examen De introductiecursus wordt afgesloten met
betrokken bij de uitvoering van mensgebonden
Algemene regelgeving mensgebonden
een good clinical practice examen. Degenen die
onderzoek. Van een klinisch onderzoeker wordt
onderzoek
geslaagd zijn voor het examen ontvangen een
verwacht dat hij/zij expert is op het gebied van onderzoek, maar ook over kennis beschikt over de geldende wet- en regelgeving en internationale richtlijnen. Ook moet de klinisch onderzoeker weten hoe afspraken gemaakt worden om het onderzoek uit te voeren met belangrijke stakeholders, waaronder medische centra, ondersteunende afdelingen en de farmaceutische industrie.
regelgeving mensgebonden onderzoek (ICH/ GCP) en Nederlandse wetgeving
taken en bevoegdheden bij ondersteuning
Deze cursus is bestemd voor aios’ die gedurende de opleiding betrokken zijn bij klinisch wetenschappelijk onderzoek, maar zelf geen klinisch wetenschappelijk onderzoek initiëren. Het aantal deelnemers per cursus is minimaal 12 en maximaal 20. Opzet
verschillende fases van het onderzoek
opstellen van vragenlijsten voorbereiding en begeleiding van
ondersteunend personeel.
datamanagement en archivering van brondocumenten na afsluiting van onderzoek
administratieve taken tijdens voorbereiding, uitvoering en afsluiting Metingen uitvoeren met betrekking tot een trial Kwaliteitszorg bij mensgebonden
gestelde disciplineoverstijgend onderwijs maar
onderzoek
monitoring: bewaken voortgang klinisch
wetenschappelijk onderzoek bij VUmc
weet juist te handelen volgens wet- en regelgeving binnen deelverantwoorde onderzoek
weet hoe data en safety monitoring moet worden uitgevoerd
is in staat juist te handelen bij het organiseren van (multicenter-)onderzoek
begrijpt de eisen voor het juist omgaan met patiënten en patiëntgegevens onderhevig aan klinisch wetenschappelijk
Cursuscommissie en docenten
Drs. ing. J.M. Benit-Deekman, CRU-interne geneeskunde VUmc, programmaleider
P.M. Bet, apotheek en klinische farmacologie VUmc
Koos Burggraaf, CHDR Prof. dr. A.F. Cohen, CHDR Drs. K. Goverde, instituut ondersteuning patiëntenzorg VUmc
monitorvisites tijdens de uitvoering
De cursus is geen onderdeel van het verplicht wordt extra aangeboden aan aios’ die een
geldt als standaard bij VUmc voor onderzoeks
uitvoeren administratieve taken binnen de
van gemaakte afspraken Doelgroep
certificaat. Het good clinical practice examen
van klinisch wetenschappelijk onderzoek
participeren in fase I, II, III en IV onderzoek in- en exclusieprocedures visites tijdens het onderzoek en opvolging
opgedaan voor het ondersteunen van
lijkheid uitvoer klinisch wetenschappelijk
de volgende aspecten aan bod:
ziekenhuizen zijn steeds meer disciplines
De aios:
Commissie), DSMB, TOL
Tijdens de tweedaagse introductiecursus komen Binnen de umc’s maar ook vanuit de algemene
Eindtermen en leerdoelen
Prof. dr. A.P Hollander, ombudsman VU J. Koudijs, METc VUmc
onderzoek
kan de relatie leggen tussen uitvoer van klinisch wetenschappelijk onderzoek en veiligheid van patiënten en begrijpt de eisen voor het bewaken van patiënt veiligheid tijdens klinische studies
weet hoe een auditplan wordt opgesteld heeft inzicht in auditprocedures kent de eisen voor een juiste audit rapportage
kent de landelijke vereisten voor het juist
Mr. B.J. Quaedvlieg, METc, VUmc
uitvoeren van klinisch wetenschappelijk
J. Roord-Kothman, UMC Utrecht
onderzoek volgens de nationale en
J. Stilma, Clinical Research Bureau VUmc
internationale wet- en regelgeving, good
I. Versteegden, afdeling hematologie VUmc
clinical practice, good manufactoring
Prof. dr. N. Westerhof, ombudsman VUmc
practice, good laboratory practice, NIAZ, internationale richtlijnen
Cursusdata 2014
is op de hoogte van de normen voor
introductiecursus mensgebonden onderzoek
onderzoek door data monitoring en safety
26 juni en 30 juni
wetenschappelijke integriteit en de
willen volgen.
monitoring
examen 3 juli
researchcode VUmc
De cursus is een algemene introductiecursus en wordt afgesloten met een elektronisch GCP-examen dat in een extra dagdeel wordt afgenomen. De cursus biedt een goede
praktijk melden SAE’s, SUSARS audits: quality assurance en quality control, audit procedures en reportage
patiëntenzorg, nazorg: wat doe je na een AE
“Ingewikkelde stof, maar duidelijk uitgelegd”
voorbereiding op de verplichte vierdaagse 24
25
| Begeleide intervisie Vanaf 2011 is iedere medische vervolg
bewustwording van eigen kwaliteiten en
opleiding verplicht om aios’ te scholen in
valkuilen waardoor het inzicht in eigen
de competenties van de CanMEDs, zowel de
functioneren wordt vergroot
medisch inhoudelijke als de ‘non technical skills’. Bij intervisie werkt de aios aan de ontwikkeling van de competenties professionaliteit, communicatie en samenwerking. Hoe kan
steun ondervinden door te ervaren dat anderen met vergelijkbare thema’s worstelen
balans houden tussen draaglast en draagkracht nieuwe inzichten verwerven in hoe het eigen
de aios de eigen kwaliteiten optimaal inzetten
handelen in de medische praktijk kan worden
in de uitoefening van het vak? Wat zijn de
versterkt
eigen valkuilen en hoe leert de aios daarmee om te gaan? Een aios die zich bewust is van
Werkwijze
eigen sterke en zwakke kanten, rationele en
Tijdens de intervisie brengt iedere aios eigen
emotionele drijfveren, kan zich ontwikkelen en
praktijksituaties in. Hoe ervaart de aios de
groeien in professionaliteit. Ook kan hierdoor
situatie? Waar zitten knelpunten? Wat wil de aios
de communicatie met collega’s verbeteren,
bereiken? Welke kwaliteiten kan de aios inzetten
zowel binnen de eigen afdeling als daarbuiten.
om de situatie positief te beïnvloeden? De ingebrachte situatie wordt vanuit verschillende
Veel aios’ vinden het prettig om met collega’s over
invalshoeken bezien.
het werk te praten: over de leuke dingen en ook
Intervisie vraagt enige openheid van de deel
over wat moeilijk of vervelend is. Intervisie biedt
nemers: alleen dan kunnen zaken die werkelijk
de mogelijkheid om even afstand te nemen van de
een rol spelen in de eigen beroepsuitoefening
dagelijkse hectiek en dilemma’s voor te leggen,
aan de orde komen. Vertrouwelijkheid is daarom
steun te vinden en advies te vragen. Aios’ die
belangrijk bij intervisie: de besproken onderwer-
COSTA-VU hebben gevolgd zullen elementen uit
pen blijven binnen de groep. Iedere deelnemer
deze cursus herkennen.
beslist zelf wat hij/zij wel of niet met de groep wil delen. Een belangrijke voorwaarde om deel te
Doelgroep
kunnen nemen aan het groepsproces is dat de
De intervisie is bestemd voor a(n)ios in alle fasen
aios vrijgepland is van andere verantwoordelijk-
van de opleiding en wordt zowel intra- als inter
heden en piepervrij aanwezig kan zijn.
disciplinair gegeven. Aios’ die COSTA-VU hebben gevolgd kunnen met collega’s uit de eigen
Opzet
COSTA-VU-groep intervisie volgen. Let op:
Intervisie is geen onderdeel van het verplicht
eerdere deelname aan COSTA-VU is niet nodig
gestelde disciplineoverstijgend onderwijs maar
en geen voorwaarde voor deelname. Het aantal
wordt extracurriculair aangeboden. De intervisie
deelnemers per groep is 6-8.
beslaat 8 bijeenkomsten van 2 uur en heeft een frequentie van ca. één keer per maand. Begelei-
Doel
ding vindt plaats door een gekwalificeerde
De doelen van de intervisiebijeenkomsten zijn:
intervisiebegeleider/coach. Dit is een gedrags
bespreken en onderzoeken van eigen ervarin-
wetenschapper of arts met supervisie/coach
gen in een veilige setting met collega-aios’
opleiding. De begeleider zorgt voor diepgang
27
in de discussie en zorgt ervoor dat adviezen
Mw. drs. L. van Elswijk, stafmedewerker
worden afgestemd op de persoon en behoefte van de inbrenger. Er bestaan verschillende intervisiemethoden zoals de incidentmethode, de socratische methode of kernreflectie. De methode wordt naar
professionalisering
Mw. drs. Houniet-de Gier, medisch psycholoog Drs. Klaas Nauta, psychiater Drs. Chris Rietmeijer, huisarts Mw. drs. Veronica Selleger, arts en
behoefte en ervaring van de groep aangepast.
onderwijskundige
Mw. dr. Clarissa Vergunst, aios dermatologie Cursusprogramma Cursusdata 2014
Onderwerpen die gedurende de intervisie bijeenkomsten aan de orde komen hebben
Alle intervisiebijeenkomsten worden op aanvraag
vaak betrekking op:
gegeven. A(n)ios kunnen zich individueel of als
werkdruk; balans werk-privé contact met patiënten samenwerking met verpleegkundigen,
groep opgeven.
Informatie
specialisten en collega-a(n)ios
Voor informatie kunt u contact opnemen met
conflicten
José van de Kreeke via
[email protected]
indrukwekkende situaties angst voor fouten afgrenzen van verantwoordelijkheid
opleidingsperikelen
Eindtermen, leerdoelen, opbrengst
toekomstplannen
De aios:
kan van een concrete werksituatie Voorbereiding en toetsing Met de deelnemers worden afspraken gemaakt
aangeven:
over inbreng van casuïstiek. De intervisie wordt getoetst op inzet en
- wat zijn /haar gedachten, gevoelens en gedragingen in die situatie waren
- welke normen waarden en /of voor oordelen een rol speelden
aanwezigheid. Bij voldoende participatie volgt een certificaat dat kan worden opgenomen in
- wat wel/niet goed ging
het portfolio.
- wat zijn/haar kwaliteiten en valkuilen zijn
- hoe het werk hierdoor is beïnvloed
Cursuscommissie en docenten:
Mw. drs. J.J.S. van de Kreeke, medisch psycholoog, programmaleider
Mw. dr. E.H. Collette, medisch psycholoog
kan zichzelf en anderen vragen stellen die leiden tot verdieping van inzicht
kan de eigen werkwijze ter discussie stellen kan het effect van zijn/haar gedrag op anderen herkennen
kan feedback vragen en geven kan aangeven hoe de eigen beroepsnormen
“Tijd en ruimte om te reflecteren tussen de drukke spreekuren door” 28
zich verhouden tot de algemeen geldende normen
kan eigen gedragspatronen herkennen herkent burn-outkenmerken
| Programma DOO 2014 Januari Patiëntveiligheid cursus 1 cursus 2 cursus 3 cursus 4 cursus 5 cursus 6
COSTA-VU cursus 1 cursus 2 cursus 3 cursus 4 Teach the Teacher cursus 1 cursus 2 cursus 3 cursus 4 Gezondheidsrecht & Ethiek cursus 1 cursus 2 cursus 3 Medisch Management cursus 1 cursus 2 cursus 3 cursus 4
Februari
14 21 28
Maart
April
30
Juni
Juli
Augustus
September
Oktober
November
December
Jan. 2015
4 11 19 11 18 20
16 23 25
24 & 25
31
28 7&8
12
16 8, 9, & 29
27 13 & 14
10
12
3&4 24 & 25 8&9 23 & 24
11
cursusdata in het najaar zijn vanaf medio 2014 te vinden op: www.vumc.nl/doo
1 13
3 7 & 28
18 & 25 10 & 17 4 & 11 21 & 28
Good clinical practice introductiecursus cursus 1
Begeleide intervisie
Mei
26 & 30
3 (examen)
data op aanvraag,
[email protected]
31
Redactie Werner Koster, Instituut voor onderwijs en opleiden, VUmc | Grafische vormgeving designyard | Fotografie Digidaan en Ad Boogaard (pagina 16) | Druk DeltaHage
VUmc Academie
cursus- en congresorganisatie
Patricia van Meekeren
Postbus 7057
1007 MB Amsterdam
Telefoon: 020-4448444
e-mail:
[email protected]
www.vumc.nl/doo
