Programma. 1. ADHD bij adolescenten 2. Motiverende gespreksvoering 3. Werken met Zelf Plannen

Programma 1. ADHD bij adolescenten 2. Motiverende gespreksvoering 3. Werken met Zelf Plannen

ADHD BIJ ADOLESCENTEN

problemen EF/motivatie

Adolescentie: Middelbare school Minder oudercontrole Behoefte zelfstandigheid Peers belangrijker Minder motivatie

ADHD gedrag

Meer beroep op EF

Problemen - school - ouders - vrienden - comorbiditeit

Behandeling van ADHD  Kinderen: medicatie of gedragstherapie  Adolescenten ? Medicatie problemen -therapietrouw

Psychosociale behandeling - therapietrouw - evidentie?

 Volwassenen: medicatie of cognitieve gedragstherapie

Planning

Barkley, 2001; McCarthy et al., 2009; Safren et al., 2005, 2010; Evans et al., 2005

Waarom Motiverende Gespreksvoering? 45-60% van de adolescenten valt uit ADHD is een belangrijke voorspeller Gestuurd door ouders

Voorkeur korte termijn beloning

Lage motivatie

Drop out maar 5.5% Johnston et al., 2008; Armbrutser & Fallon, 1994, Pellerin et al., 2010, Goldston et al., 2003

ADHD theorie “Zelf Plannen”? Motivatie?

Executieve functies?

MOTIVERENDE GESPREKSVOERING

Klinkt logisch… Maar veel behandelaren gaan ervan uit dat: De adolescent hetzelfde wil als zij OF dat De adolescent wil wat zijn ouders willen 10

Motiverende gespreksvoering = WEL bedoeld om intrinsieke motivatie voor gedragsverandering te vergroten

= NIET bedoeld om de cliënt te laten doen wat jij wil of wat de ouder wil

11

Zelf Plannen Motiverende Gespreksvoering 12

Wanneer gebruiken?  Als pretherapie

 Bij weerstand  Bij ambivalentie  Gedragsverandering  Volhouden van gedrag (compliance)  Niet bij cliënten die al gemotiveerd zijn of als je als therapeut belangen hebt

13

Ambivalentie Voor verandering

Tegen Verandering

Status Quo 14

Definitie Motiverende Gespreksvoering Gespreksstijl bedoeld om intrinsieke motivatie tot gedragsverandering te bevorderen door

ambivalentie ten opzichte van verandering te helpen verhelderen en oplossen

15

Oefening Kies zelf een doel waar je ambigu tegenover

staat, zoals bv:

     

Op tijd stoppen met werken Stoppen met roken Stoppen met nagelbijten Niet meer in het weekend werken

Meer gaan sporten/ Minder snoepen Huis vaker opruimen

16

Therapeut  Vertel waarom het belangrijk is om te veranderen

 Hou negatieve consequenties voor  Geef zo veel mogelijk advies  Overtuig de cliënt van je gelijk  Ga directe confrontaties aan  Ga in discussie als de cliënt het niet met je eens is

17

Wat merkte je?

18

Wat vaak niet werkt  Voorhouden van negatieve consequenties  Overtuigen  Directe confrontaties  Discussie  Ongevraagd advies

19

Bij ambigue situaties zowel voor als nadelen DUS Noem jij nadelen, noemt cliënt voordelen

Therapeut

Client

EN We zijn geneigd te geloven wat we onszelf horen zeggen

20

Wat vaak wel werkt  Evocatie (uitlokken): Educatie vs eigen redenen voor verandering

 Samenwerking: Expert vs Gelijken

 Autonomie/steun: Ontkenning of erkenning van keuze/controle

 Empathie: Begrip wereldbeeld

Roll with resistance (Ongewenst) Gedrag heeft betekenis = Normaal bij veranderingsprocessen

Weerstand komt voort uit de angst dat deze betekenis niet erkend wordt

22

Houding hulpverlener 1. Accepteer de weerzin tegen veranderen 2. Ga er vanuit dat de cliënt goede redenen heeft

3. Zet je oordeelvorming uit en stem in met de percepties van de cliënt

23

MOTIVERENDE GESPREKSVOERING IN HET WERKBOEK

Hoe zie ik MG in het werkboek? 1. Eigen behandeldoelen stellen 2. Woordkeuze/Werkwijze 3. Sessie evaluatie 4. Aanmoedigen zelf keuzes maken

Eigen doelen stellen  5 doelen, positief geformuleerd  Concreet  Eigen doelen, niet van ouders!  Zichtbaar gedurende de sessie  Besteed aandacht aan haalbaarheid

 Meten is weten

Schaalvragen-oefening  Over medicatie en school Voorbeeld Hoe vind je dat het nu op school/werk gaat? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Methode 1: Wat maakt dat je voor een (bepaald cijfer) kiest?

Schaalvragen  Over medicatie en school Voorbeeld Hoe vind je dat het nu op school gaat? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Methode 2: Wat maakt dat je niet voor een (lager cijfer) kiest? Hoe zou het een (hoger cijfer) kunnen worden?

Overwegen van verandering Cliënt: • Bewustwording en afwegen • Bewust van de nadelen gedrag en voordelen nieuw gedrag Taken hulpverlener: • Balans voordelen en nadelen opmaken

• Exploreren van ambivalentie

• Verschil voor- en nadelen vergroten Nadeel

Voordeel

Nadeel

Voordeel

29

oefening Eigen doel “ik zou eigenlijk..” (ambivalent) Therapeut-client exploreer voor en nadelen

Maak een voor en nadelen lijst nadelen

Oude oplossing

Nieuwe oplossing

voordelen

Positief effect korte of lange termijn

Zelf Plannen overzicht  Sessie 1: uitleg en doelen  Sessie 2: organiseren deel 1 – de agenda  Sessie 3: organiseren deel 2 – to do list

 Sessie 4: plan van aanpak en grote taak in kleine stapjes  Sessie 5: concentratie tijdens huiswerk en in de klas  Sessie 6: huiswerkplanning  Sessie 7: hulp van familielid/vriend(in)

 Sessie 8: plan om vol te houden

Extra sessies  Sessie 9: ik en anderen  Sessie 10: boostersessie

Oudersessies  Sessie 1: controle houden – loslaten  Sessie 2: opvoedingsdoelen en basisregels

 Sessie 3: positief communiceren

Gebruik van het werkboek  Trainer leest voor, jongere leest mee  Jongere schrijft  Vaste structuur  Wat wel en wat niet?  Aanpassen aan jongere

Vaste onderdelen  Doelen  Medicatie  School

 Hoe ging het afgelopen week  Nieuwe strategie  Deze week doen  Hoe was de training vandaag  Zijflappen

Medicatie  Alleen in geval van medicatie  Prettig/onprettig  Oplossingen voor vergeten

 Effect op therapietrouw medicatie

School  Positieve evaluatie  Monitoren omgeving

 alert op verandering/aanpassing

Hoe ging het afgelopen week  Starten met positieve evaluatie  Gedachte verwoorden  Disfunctionele gedachte uitvragen  Helpende gedachte formuleren

Filmpje Hoe ging het afgelopen week?

Deze week doen  Geheugensteun  Plan om te onthouden

Hoe was de training vandaag  Samenwerken  Nuttig  Ga ik doen

 Therapeutische relatie  Mogelijkheid veranderen = motivatie

Zijflappen  Doelen zichtbaar = intrinsieke motivatie  Beloning zichtbaar = extrinsieke motivatie

Voorbeelden

Oefenen  ADHD 1: associatieve kletskous  ADHD 2: stille, afgeleide dromer  ADHD 3: ik heb geen idee, snel klaar

 opletten in de klas: therapeut, kies ADHD rol

(+ eventueel een observator)

Sessie 8: plan om vol te houden  Inventarisatie werkzame onderdelen  Wanneer moeilijk volhouden?  Terugvalpreventie-plan

Oudersessie 1: controle houden - loslaten  Uitleg training  Voor/nadelen controle houden – loslaten  Hoe vond ik het vandaag?

Filmpje Oudersessie 1

Vragen?

 Implementatie onderzoek: www.adhdtrainingen.nl

 Uitgebreide workshop: 28 januari 2014, Utrecht Lannoo Campus Academie