PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE
LKCA-conferentie, Utrecht, 24 november 2014
Lode Vermeersch, Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Kim Tintel contact:
[email protected]
LERARENOPLEIDINGEN
Leerkracht
Leeftijd lln
Instelling + duur
Diploma
Toelichting
Leerkracht kleuter onderwijs
3j->6j
Geïntegreerde lerarenopleiding aan hogescholen
Professionele bachelor
Leerkracht lager onderwijs (onderwijzer)
6j->12j
Vakkennis en pedagogische vaardigheden in één curriculum.
Leerkracht lagere jaren secundair onderwijs voor 2 onderwijsvakken
12j->16j
Als master na master
Extra jaar voor Bewijs van pedagogische bekwaamheid (aggregatie)
Leerkracht hogere jaren secundair onderwijs voor 2 onderwijsvakken
Duur = 3 jaar
15j -> 18j
Specifieke lerarenopleiding (SLO) aan faculteiten universiteit Duur = 1 jaar
Leerkracht
Leeftijd lln
Instelling lerarenopleiding + duur
Diploma
Toelichting
Leerkracht basisonderwijs (Groep 1 tot groep 8)
4j -> 12j
PABO (Pedagogische academie voor het basisonderwijs (4 jaar)
Bachelor
Didactiek, vakkennis & stage
Voortgezet onderwijs: -Onderbouw van HAVO & VWO (1->3 jaar) - hele VMBO en MBO
12 -> 16j
HBO lerarenopleidingen (4 jaar)
2de graadsbevoegdheid (‘bachelor of education’)
Didactiek, vakkennis & stage
Voortgezet onderwijs: -Bovenbouw HAVO en VWO
15j->18j jarige
Universiteit (1 jaar na je universitaire master)
1ste graadsBevoegdheid (‘Master of education’)
Gelijkaardige indeling (VWO, HAVO ~ASO…), met een Kunst Secundair Onderwijs (VL) ~ Kunstonderwijs (NL)
Leerkracht basisonderwijs geeft bijna alle vakken (taal, beeld, wiskunde, muziek…) Leerkracht secundair / voortgezet onderwijs kiest 1 of 2 onderwijsvakken
Ons onderzoek
Geïntegreerde lerarenopleidingen (~PABO en HBO lerarenopleidingen)
ONDERZOEK VRAGEN EN KADER
Op welke manier doceren de docenten in de lerarenopleidingen cultuuronderwijs? Hoe kan dat (beter)? Integratie in de vakcontext? Hoe vakdidactiek verrijken?
Cultuurtheorie: ‘Cultuur in de Spiegel’ (B. van Heusden) Breed cultuurbegrip: cultuur is een cognitief proces van betekenisgeving
wat is en hoe werkt cultuur?
cultuuronderwijs = gericht op vaardigheden bij leerling (subject, niet object)
cultuuronderwijs heeft als doel: werken aan het cultureel bewustzijn door reflecteren op het culturele proces
“Een nieuwe bril om naar het eigen onderwijs te kijken, en de eigen vooronderstellingen over dat onderwijs te bevragen!”
LICHAAM
SYMBOLEN
VOORWERPEN
WAARNEMEN
TAAL
ANALYSEREN
Met welke didactiek?
VERBEELDEN
CONCEPTUALISEREN
ONDERZOEK METHODE
Tekst cultuurdidactiek Cultuurtheorie ‘Cultuur in de Spiegel’
Good practices (lesvoorbeelden online)
Cultuurdidactiek
Professionaliserings -materialen
Centrale PLC (=de projectgroep) 4 decentrale docenten-PLC’s (1 groep per lerarenopleiding)
Professionaliteit Leren
Gemeenschap
Ondersteunend en gedeeld
leiderschap
Gedeelde waarden en visie
Collaboratief leren en toepassen Gedeelde praktijk Ondersteunende voorwaarden
Centrale PLC (= de projectgroep) 4 decentrale docenten-PLC’s (1 groep per lerarenopleiding) Studenten-PLC’s
Op zoek naar cultuureducatie in hun onderwijsvakken (Biologie, Geschiedenis, Frans…) Bedenken onderzoeksvraag eindwerk m.b.t. cultuureducatie.
Onderzoeksvraag: Hoe kun je leerlingen in het Brusselse secundair onderwijs enthousiast maken voor Engelstalige cultuur?
Les wiskunde over talstelsels: oorsprong, betekenis, gevolgen…
(VOORLOPIG)RESULTAAT ONTWERPKADER
Doelen
Lesconcept
•Algemeen: inzicht in creatie en uitvoering van een muziekstuk. •Specifiek: kennismaken met muzikale parameters, met avantgardistische muziek, zelf componeren
•Culturele Vaardigheid: waarnemen en verbeelden •Cultuurdragers: taal (muziektermen) en grafische tekens (muzieknotaties)
•Eindopdracht: eigen compositie •Input: Muzikale parameters; waarnemen pentatonische impro - ritmische impro; Avantgarde: Ligeti Lesontwerp •Opbouw: van waarnemen naar verbeelden
TERUGBLIK DOOR DE DOCENTEN (DOCENTENPLC)
We konden gericht werken in een informele sfeer. We hebben erg efficiënt gewerkt door de goed voorbereide sessies.
Organisator en inspirator. Een scheidsrechter. Het ontbreken van hiërarchie was hier een voordeel.
Goed leiderschap past zich aan de groep aan. Bij ons is het kameraadschappelijke zeer belangrijk.
Er was te weinig interesse van de schoolleiding
Ik was vooral benieuwd naar hoe je cultuureducatief kunt werken binnen nietmuzische vakken.
Het kader is niet niet echt gemakkelijk, maar biedt een houvast, zodra je ermee vertrouwd bent.
Ik merkte dat ik nooit iets deed met waarnemen.
Het leidde bij mij tot een andere lesopbouw.
Ik gebruik literatuur of muziek, maar nooit eerder was ik vertrokken van beeldende kunst. Dat doe ik nu wel.
Uit tegenspraak leer je het meeste.
Het levert veel meer op dan een gewone teamvergadering. Omdat we allemaal over één ding konden nadenken.
Blijkbaar kunnen we elkaar toch wel inspireren.
De feedback kan de ontbrekende schakel zijn bij je eigen voorbereiding, je eigen ideeën.
Werkt beter dan traditionele bijscholing. Kan zeker ook voor andere thema’s gebruikt worden.
Van studenten: ‘Komt lesinhoud niet in gedrang?’ ‘Didactisch kader voor lesontwerp geeft houvast’ ‘Leerkracht als cultuurparticipant betekent meer als ik dacht’
Van begeleiders: ‘Zij kunnen het verschil maken!’ Moeilijkheid: dubbele rol in PLC: begeleider – beoordelaar Er is nood aan creatieve ideeën en brainstormtechnieken
Gedicht schrijven naar een voorbeeld Openheid creëren voor hedendaagse poëzie Schrijfdurf én taalaccuraatheid stimuleren Contemporary poetry and poetry slams Culturele vaardigheid: verbeelden en conceptualiseren Cultuurdrager: taal en lichaam Creatieopdracht: schrijf een gedicht Input: Patience Agbabi: R’n B Opbouw: luisteren, lezen, verbeelden, schrijven
MESSAGES TO TAKE HOME
VRAGEN & REACTIES?
Weinig constructivistische visie in de didactiek? Is dit geen erg klassieke visie op onderwijs (cf. stappenplan-idee)?
Is de PLC niet gewoon een intervisiegroep?
Is het theoretisch kader geen algemeen kader dat staat voor ‘goed onderwijs’?
Kracht van het resultaat ligt in het creëren van een vakdidactisch werken denkklimaat
Wat is het verschil tussen docent-PLC’s en studenten-PLC’s?
Zijn er nog andere vormen van bewustzijn naast ‘cultureel bewustzijn’?
Is attitude/houding ook geen belangrijke component naast de (cognitieve) vaardigheden?
…
